Full text of "Gerardi Blasii Amstelraedamensis, ... Anatome animalium, terrestrium variorum, volatilium, aquatilium, serpentum, insectorum, ovorumque, structuram naturalem ex veterum, recentiorum, propriisque observationibus proponens, figuris variis illustrata"

See other formats

I — ,

BlIOTECA NAZ. ]j

VtttorioEmanuele III

XVI 11

E f

Digitized by Google

/y<S E R A R D I B L A SII

A. MSTELRiEDAMENSIS,

Medie. Do& & Prof. Ordin.

A N A T O M E

. ANIMALIUM,

Terreftrium variorum. Volatilium, Aquatilium,
Serpentum, Inledorum, Ovorumque,
ftru&uram naturalem

Veterum, Recentiorum, propriifque Obfervationibus

proponens ,

FIGURIS VARIIS ILLUSTRATA.

Digitized by Google

NOBILISSIMIS AMPLISSIMIS
PRUDENTISSIM I S

VIRIS
D*>. CONRADO BEUNINGIO,
Dno. J O A N N I H U D D E,
Dno. J O A N N I CORVER,
Dno. NICOLAO OPMEER,

INCLYTA

R E I P' U B L I C „ jE

AMSTELiEDAMEN SIS

CONSULIBUS,

E T

SENATORIBUS.

LITERARUM LITERAT ORUM QJJ E
FAUTORIBUS SUMMIS,.

* }, OPUS’

Digitized by Google

opus

HOC

anatomicum

V E R X.

GRATITUDINIS -

* V ■

debit^clue

observantiae

' ' **' . I *

SIGNUM

►

CUM

OMNIS PROSPERITATIS.

VOTO’

SUBMISSE.

O F P E R T

GERARDUS BLASIUS

Mcdicinx in Athcnxo Patrio Profcflor.

N O-

Digitized by Google

N O U I N A
E ORUM
' qui

materia

huic Operi tribuerunt.

Baldus A Bbatius. 125.

7T uod. ^ Aldcs, vide Math. SIaduj.

Vlyffts Aldrovandus 72. 165. 195.202. 307.
jirifloteles. 6-j.i66.Sic. 202. 507.
Amftclodaraenfcs ->-7.8.20.58. 59. d7.d8.74.
94. 99. 105. 131. 132. 147. 148. 149. 151.
1113.259. 2 do. 2d1.2d2.274.278.281. 284.
302.305.

Hier. Fabr. Ab Aquapend. 2. IO. id. 27. 39.40.

P Attius Barbette 3 8.

Themas Bartholinus. 27. 34. 39. jd. 72.74.79.
8d_9i. 93. 104. 107. i j 5. 1 50. 1 do. 283.289.
3od. 307.

Cafp. Barthol. 5. 9. 20. 33. 34. 35. 77.88. 128.

1 3 5- 1 5 *• 1<s3- 293. &c. 295.

Laar Bcllinus. 28.

P. Bclloniut. 72. 307.

Ludovicu s Biliius. 35.

Crr. Blafius-- 9. 20. 21. 6^. 74.77.88.89.94.

118. 121.128. 131. 14®. 148.287.

OUus Borrichius. 32. d4- 58. 1 17. i3d. 148.151.

259. 274. 297.

Robert. Boylc. 284.

Jean.Hier. Bnmfcrus — 278.

Maximilianus Egenneyerus. 49.

Barthdem. Euftachius 8. 37.41. 66. d8. 114, .

Gabriel Faloppius. 2. 1 1 3 . 1 14. 294.
foaeb. Frcncelius. 39.

Claudius Galenus, variis locis.

Cenradus Gcfneru*. 71. 117.287.307.
Reencrus de Graef. 8.20. 2d. 58. 59. d8. 71. 77.
88. 89. lo2. 105. lod. 115. 127. 105. I49.
152. ido.

Guilj. Harveus — 1.31 .69. 71. 118. 128.152.
158. id5- 202. &c. 274. 297. 302.

Nathan. Hithmoroi. 8.9. 2d. 39.51.d3.d8.99»
I05-

Hippocrates — idd.

Fabr. Hildanus. 41.92.

Nicd. Hobokcnus — II.

Jtan. Home. 8. id. 34. 3 5.

Petrus Caftellus. 72.

Vtlker. Coiterus — 42. 66. 78. 79. 90. 91. lod.
107. lld. 118. ld2. ld4_ id5_ 194. 0ic.2j6.

298.304.

Cophon. 104.

Cardus Datus. 169.

Tsbrandus Dicmerbrock — 3d.

Card. Drclincurtius. 7d. 78. 109.

OUus Jacobztu. 108. 119. 147. id4. idd. ad2.

290. &c. 295.304.331.

Joannts Jonftonus. 1 5 2. ld2. ld5. 303.

Frid. Larhmund. id5-

tViibelmus Langlius. — 39. lOO. 239. &c.

Ricbard. Louwerus. 5. 19.41.68. 153.

Damel Ludovicus. 56.

jUb.

Digitized by Google

INPEX AUTHORUM.

j4lb. Magnus, p. 74. l»7-
fean. Dan. Major -- 186.
foan. Majonto — 1^8.

Marcellus Malpighius. 2. L 39- 79-10f-

149. 253. &c. 261. 276! ap4- 191. jo8.

2Q9- &c. 3*2: H2: 33°-
Huolaui Mafla. 99.

Matbias Matii iadcs. 681 77.

Cuji. vanderMuhlcn. 88±

Gualther. Necrham. 10. 40. 59.63. 69. 71- 89'
103. 106.153. 298. }02. 303.

jindr. Nozius. 44.

Demi». Panereolus. 56.

*A. mitius Panfanus. 202.

Parificnfes. 21. 42.49. ^7. 8a. 127.

Sime n Pauli — 162.

fac. Henricus Pauli. 25.3 J. 17.

foan. Pcquetus. 44.

Petronius. 74.

fui. Caje». Placentinus. 2. 33.68 98.135.

Plinius. 24. 88, lSS.

Car olus Qnina. 23.

Francifc. Rhcdius. 126. 137-

Peycrus. SL 44. 72. 2Z: ^ 22: 1 1 7- 128-
M3;

yWt. Kiolanus. 114.

Olaus Rudbckius. 20. 32. 38. 71. 99.

259.274. 297.

Plsil. fac. Sachfius — — 276.

Ludelphus Salzmannus — tfll
Henrlc. Sampfonius. 44.

Demi». Savius. 198.

Cottrad Fi3. Sneiderus. i. 16. 1$. 33.88.98, 1 17.

132. 134.135.263. 274. 2R2.
fuflirscndcrus. 10. 51.63. 78. 100. 1x6. 150.
158. 243. &c.

Geerg. Scyrus. 6 3 .86. 9 1 16. 163.

Marcus Kr. Scycrin. ll 8. 9. 68170. 79. 90. 91.
104. 116.131. 149. I JO. 152. 1621 165.261.
28^x84- 304. 303.309. 3 27.330.

Malh. Sladus. 23. 111. I29.24<.&c.

Ntc. Steno. u. 5^ 10.13- 16. ii 19; 11: 33-
24. 27- 33. 58. 63. 66 1 67. 70. 87. 88. 89^ 90.
98. 99. 104. 107. 108. 119- 127. 128. 132.
138. 149. 151. 132. 153. ijgTz^i.&c. 261
263.&C.276.298.&C.3Q5.
foan. Swammerdam — 8. 25. 72. 79. 262. ili.

284. 297. 298. 312; 3 Jo- . _

facetus Sylyius — 27. 5 '■ 83.1o6. 10°-

> •

Geergius Valla. 3 i.

Egbcrtus Veen. 25.

Geerg. Hiera». VcHchius. £j. 277. 304. 129.

41. 59. 63. 70, 72. lol. 102- IOJ.lfi6.l6Qi
1 66. Ure.

Vcfalius — 1 L. 1 1 J.

foan. V cdingius. jl6. 38.781J.23. Igy. &C.
fefeph. dc V erncy — 293.

(?rerf. 'Wcdel. 15 1.

f. facetus \Crcp]erus — 44. &81 147. 154.
Themas Whatton. 1,2.3. 10. 17. 20. JJ. 40.

41. 49.98. 103. 105. 106.
foan. Val. Willius. 15.20. 87. 290. 3 07.

Themas "Willius. 2. 33. 32. 33.67. 68.72, 93.96,
105. 113. 128, 1327133.134. 152. 259. fc&Q.
262. 282. 281. 202.

Laurens. Wolfftrigel -- 85. 120.

Olaus \F6rmius. 93. 107.

FINIS.

A N A-

Digitized by Google

ANATOMII

BELLUINiE

Pars I.

TERRESTRIA

PROPONENS.

C A P. L
De Afino & Afina.
NOTATA
Circa

SPINALEM MEDULLAM.

Qualiter hic diftribuantur Sinus Spinalis
Medulu, cum Vinis Sc Arteriis,
vide Capite de Ove.

MAMMAS.

DE Mammahi* in A lini , Papilia-
hvmuvi /itu & ««orna videri merentur, qua;
hic Capite de Cane ex Adenographia Wharto-
tu proponuntur.

TESTICULOS.

TEstiCuli Afin* ovo Gallinaceo magnitudine
pares. Figura renem referentes, ultra XX ova in
parte cava unius numeravi , lupino xqualia pleraque fed
Sphceriea , quat & i tefticulis&a feinviam interna fepa-
ravi , corio altero tefticulorum qu* profundius deliteice-
bant ova albuminis corii colorem confrftentia&fapore
acquirebant,nifi quod levis acrimonia fimul perciperetur.
Reliqua Tubi proxima ova quxveluti nuda in fuperfi-
cie exllabant fluida manebant. Reliqua TefUculi/vS-
fijHtu fibrofa vifa ut papilla- renum , fi corpus triangula-
re exceperis colore fanguineo quod plurima exigua ova
continebat. In vicinia ovorum fuperfieialium (ii ita ap-
pellare liceat qua in fnperficie q. extabant) erant ctrtx
appendicula: non abfnmlei calicibus ovorum in gallini*
poli delapfa ova in fe contrariis. Tuba: orificium ex-
panfumeratfupertefticuli partem, quam nuda Ovaex-
ftabant & capax erat lupim minoris. ST EN 0«*/l 89.
M. X. ^S8or. Dtniccr.

UTERUM.

UT r. x u m Afina: cornu potius conflitutionem quam
uteri referre , magifque uteto fuperioris procefTui
uteri Gaflaax , ubi ovum crcTcit Sc albumine cingitur

comparandum ede, quam utero muliebri, HAR VE-
JUS docet Exerc. 5j.

PENEM.

LOngitndo Penis in Afino ea cfl quanta eftinterctN
birum Sc extiemos digitos, a medio paulatim mino-
relcit dum perveniat ad glandem , anti cujus limites eft
cralliufculus. Prcflus eft Sc complanatus veluti capito
quidam ; conflat duobus nervisparte dextra & finiit ra
utrinque uno. hi cavi quidem funt, fed non expedito
duftu , villi nervorum transverfi per has cavitates gra-
datim difpofiti. Definunt ha: ttviutet in communem
mutum qui urina: Sc femini foras emittendo dicatus eft.
Situs urina: canalis parte inferna inter diriorum nervo-
rum interftitiutn. Incubant dirio canali i radice geni-
talis defeendentes duo 'Mufcuh longi! limi , diftinrii linei
quadamalba, Sripfi principio. quidem crafliores, mox
eadem qua totum veretrum , proportione minores, at-
que exiliores. Didi Mufculi fibris obliquis ad cavo*
nervos alligantur , fic utditficultir feparentur- Dirix a.
nervorum fibrx miro arteficio conftnirix funt, ut nafcen-
tes i lateribus diriorum cavorum dextrorfum Sc fini-
flrorfum Sc inferni multiplici quodam plexu occur-
rant fibimet ipfu. Nervorum diriorum fubftantia in-
terne alba Sc non ut in homine 8c equo cruenta. S £-
V E R I N. farte IV. Zetem, u.

C A P. II.

De Bove, & Tauro.

OBSERVATA

OCULO.

CAxumcula Lachxvmalis non ita exterius
hic confpicitur, ut in homine, verum ejus locopro-
minettuberculum exterius, membraneum, interius car-
tilagineum , huic appenfa glandula oblonga , in media fui
longitudine cartilaginem latam Sc longam contineas.
CartiUfe hxc aliquomodo conducit ad membranx de-
terforix expanfionem , qux animalium variorum Ovis
fcil. , bovis, equi, oculis concefla eft , uti avibus plu-
A rimis

Digitized by Google

De Bove, & Tauro.

rimis & pifcibus nonnullis membrana folum obtigit. '
WH ARTON ^Jciugr. e. x6.

Pupillam in bobus ab uno ad alterum angulum la-
tiorem cflc , nequi ullo modo (ut in homine) exidi
orbicularem A QU A P E N D. Je Oculo eap. i. tradit.

In bove , aliifque brutis qua: niditant, M t m b a a n a
quaedam interno in angulo latitat Usoui Similis,
nuar movetur motu voluntario ad angulum externum, &
oculum apertis etiam palpebris operit. Ducitur ha* ad
oppofitum angulum duplici chorJi , altera quidem fu-
perius, altera vero inferius fub adnata membrana la-
tente , quae a Mufculo quodam oritur in exteriori
angulo collocato , qui a me pro parte illius, qui totum
oculum ad exteriora trahit reccnlcrur. F A L L O P. m
oljerv. ^natent.

Examine N i a v i O p t i c i in Xiphia inftituto in (an-
guineis animalibus confirmle mereperturum fnerabam,
at in Porci, Capra: , Bovis &c. optico leviter clixato
ut facilius & melius microfcopio perferutarer > nonin-
fignc foramen fcu circumvolutiones adinveni, led pro-
tuberantes veluti diftindas ac fejundas papillas , ha:
autem repra:fentabant virgularum acervum , vel exti-
mum digitorum pugillum , & comprcflic rotundo ore
erudabant mollem cerebri fubftantiam , propria mem-
brana 'd pia matre communicata inveftiuntur, & le-
tum ferunt vafa fanguinea , undi fi in recens madato
animali opticus comprimatur , fanguinis guttir ab inter-
Ritiis horum corporum manifefti erumpunt. Ncduntur
ad invicim tum rafis , tum etiam forte membrandis
filamentis obeontiguitatem invicem fibi communicatis,
colligantur veluti falciculum continente dura matre, ut
in pifcibus obfervatur , & tandem extenduntur cum va-
fis in retiti.t propaginem.

Non parum miratus fum hanc natura: divertam ope-
randi rationem , cum foleat ftmplicioii & unica utplu-
rimum methodo procedere, &mu pro hoc folvemlo in
calfum laboravi. F.x eleganti tamen pifeis lati ftrudura
occurrit forte probabilisiblutio. Conftat enim in Pifci-
fau opticorum molem fieri ex extenfa quafi area , qu.r
a radice fpinalis medulla- fub ventriculis in gyrum flexa
verfns interiorem partem progredi aefi manibus com-
primeretur , tandem in fafctculum recolligitur , & itacir-
cumduda meningibus in oculos definit, unde nil mirum ,
fiplicmcopiolicneceflario contingant) nam cum in Xi-
phia &fimihbus oculus ingentem fit foititus magnitu-
dinem, pro complendo retina: hemifpha-rio multa eguit
materia , quare cantus fibrarum contextus in ambitum
quafi ventriculi extenfusin folius optici ftruduram ne-
ceflaribceflit, &comprcflus meningum circumvolutio-
ne veluti linteolum manibus coardatum ncceflario pli-
cis locum dedit. In San^umeu autem perfedioribus
ubi opticorum exortus interior eft, foliim fpinalis me-
dulla principio continuatus , St rctinz pauca eft ex-
panfio, exiguus natura: fibrarum fuflicit fafciculus > quia
& membranula, quar in pifcibus extenfas fibras hinc in-
di inplacentular modum continebat , eadem forti in
perfidioribus divifas fibras aliquot tubi inftarinveftit,
ut majus contingat robur , & intima arteriarum & vena-
rum fiat per nervos propagatio , & indi in continuatam
retinam aqualis expanho > MALPIGIUSDe Ce-
rebro.

Nitvvs 0cuL9t.ua Motorius ia bove ra-

mum cuilibet i fex mufculis communibus impertit, at-
que prreterra i nervis quarti, qumti, & fexti paris rami
quidam nonnullis eorundem mufculorum diftribuuntur.
W I L L I S de ‘Nervio.

NARIBUS.

N Arium Ossa Turbinata qualiter conftjtut»
vide Capite deOve.

De Tubulis Narium in bove aliifque anima-
libus ita diflerit SchnnJeru t traB. Jc ojje cnbrijbrmt.

In humanio naribus ineft corpus fpongiofutn cavernu-
lis plenum quod certi ingens eft , & latis foedata: lunt
Cietera: quoque cavitates. In brutorum notu, Ovit,
Capreoli, Porci raribusctiam aliquot tubuli confpiciun-
tur , qui affabre fidi funt , St perquam callido arteficio
cavati. Hi ver6 in bcfliio varii differunt- C uterum ca-
vitates illorum munda: funt inanes , & aire admodum
plena:. Cave etiam tubulos tales a natura in eam rem fa-
bricari putes , ut hi dcftillantem de cerebro pituitam
concipiant , retardent , & tandem de fe eger i patian-
tur. Quidam etiiltn credit in Cane pituitofos humores
de hifce tubulis qui dillimiles funt itidem per nares de-
fluere, cum hoc animal ficco fit corporis habitu. Quid?
Canis nunquam aut raro pituitam naribus rejicit. At-
que ii is in pulvereo foio diu cucurrit, iitasper nares tra-
das fordes non naribus fcd ore rejicit , ut tefte Galeno
gladiatores in paladlra ludati , aut qui ex itinere funt
pulverulenti Lcporio cerebrum itidilm admodum ficcum
eft , ut illud pituita haud redundet. At ejus in naribus

?uot , quanti , & ii quam elegantir fidi infunt tubuli ?

Ii enim in aliam figuram , ut etiam in Cane, formati
funt. Nunc lepus quam acris eft naribus f iifquc quam
fagaciter inveftigat i quam indcfmentcr motat nares »
nam ha- perquam fortes nadz funt mufculos. Dein
hos tubulos, qui in Bovis, Ovis , Porci naribus inve-
niuntur non ad excrementa recipienda datos efle , illud
iatis argumenti eft, quod non aperti fint, fed utraque
ex parre fuperne & inferni cicci. Qui ergo tam cral-
fus humor hifce vel colligi poterit , vel ufdem reddi.
SCHNEIDERUS.

SPINALI MEDULLA.

QUaliter hic diftribuantur fmm fpinalio meJuUot cum
arteriis & venis vide capite Je Ove.

PARTIBUS VARIIS ORIS.&c.

DE Glandulis Oris variis vide quic de Vitulo
habemus , ubi etiam varia alia huc facientia exhi-
bentur.

ScuriroRMi carti laoini inboveduoinfi-
gnia foramina fuperius incffead tranfitum nervorum re-
currentium PLACENTINUS docet tr. Je larynge.

Crico-thyroid*os Musculos in bove t
equo , porco diftindius quam in homine apparere,
IDEM, vult.

De L i N o u ® bovinse aliorumque animalium confti-
tutioneita Stcnomut in Lingua mufculorum extrema
in peculiarem abire fubftantiam voluerunt. Sol fido exa-
mine vidi peculiarem hanc fubftanri.ini mulculdam efle,
quod ut alii , fic & Nicolaus Mafla in fuo iibro Arato-
tnia: introdudorio a variis lingua: motibus demonft ra-
vit.

De Bove,

vit, licet fateri coadhis carnem hane 'NmeJJh diftingui-
Ulem , fed unium per operationer eognofeenJam. Sed
illico non pronuntiandum , quod nobis
forti vifum. Ab apice namque ad ipfam usque bafin di-
ftinfti omnes fibrarum feries deroortftrare licet atten-
denti, qux in toto lingui corpore tantum triplices. Ex-
teriores funeriorique fuperficiei proximi fibri reftum
fecundum lingui longitudinem fervant du&um , reliqua-
rum totum medium corpus occupantium duo tantum
genera, unum quod ifuperiori lingui plano defcendit,
alterum quod a medio verfus latera in homine recedit.
In certas hic duo genera feries difpofita funt , fc alter-
narim excipientes , quarum finguli vix nifi unam in cras-
fitie continent fibram , itant ftrattim fupcr (Iratum hic
non inepti applicarent Chymici. Ipfiim (iiperius lingui
planum tunicam exteriorem inter & cari es carnium ten-
dines lervat claufos- S T E N O traB. de niufc. tSgland.

Alterutram Thyroidearum Glandula-
mis in bove non excedere §fi , Maxiliaxiuji
5 ix , Thymum § viij pendere W HART- tradit.

CORDE.

COrdis conftru&ioncm veram expofiturus STE-
NONIUS, primo de Mufeulis in univerfum varia
proponit, hinc cor ipfum accedit, utraque hoc loco exhi-
bere, & utile & neceflarium ducimus, cum pofteriora ne-
gle&is prioribus nec declarari nec cognofci queant.

Longum foret inquit Tinnulos recitare mufculos ,
omnesque ibi occurrentes evolvere differentias ; certas
tantum proponam conclufioncs ex obfervatis dedu&as.

I. In omni mufculo reperiuntur arterii , veni , nervi,
fibri, membrani: adduntquidam lymphatica, qui li-
cet circa mufculos viderim ft-pius , in mufeulis necdum
mihi vifa ingenui profiteor.

II. Nullus occurrit mufculus, cujus finguli fibri
non abeunt utrinque in tendinem ; five tendines hi omnes
vel utrinque vel ab altera tantum parte in firmos colli-
gantur tendines, five in membranam diffundantur , five
inoficam degenerent rigiditatem, quod non fini magis
competit , quam principio.

III. Caro non eft parenchyma vel tomentum , fed
eredem fibrilla-, qua- ardi libi connexi tendinem com-
ponunt , laxius jundx carnem conft ituunt. Et hoc fcn-
fu veri diSum , tendinem efle corpus continuum a prin-
cipio mufeulorum ad finem.

I V. Nulla in ullo mufculo facile reperiunda fibra ,
unamreftara qui conflituat lineam , fed finguli in tres
ad minimbm lineas, qui duos angulos alternos compre-
hendunt , divifi. Nec ipix hi tres linei femper refta- ,
fed fipi caro ( ut faltem in fphinderibus , quos mufculo-
rum nemo facili exemerit numero) interdum & tendo
(utcumincurvatamanuadducuntur digiti) curvametfi-
ciunt lineam-

V. Nominati tres fingularum in eodem mufculo fi-
brarum linei non eandem fervant longitudinem , licet
totxfibri inter fe collari vix ullum extenfionisagno-
fcanr in plerifque mufculisdifcrimen.

Sed ut hic fiant intellefhi clariora , primittenda par-
tium fpecialior denominatio. Binas mufculus quilibet
re£his & fimplex, qui aliorum norma , feftiones juxta
fibrarum duftum admittit, redam alteram alteram trans-
vertam,non quidem plano per medium transverfim omnia

& T A U R O. 3

fecante, fed ita 4 latere ad latus a&o , ut tendinescum
carne maneant integri, ut itaque diftinffa diftin&is fint
nomina, liceat feries fibrarum redas ordiner, transver-
tas autem verfiu vocare.

Ejufdem ordinis fibri , in eodem plano funt, & paral-
lelogrammum obliquangulum, fcu romboideam exlii-
bent figuram, cujus duo oppofita parallela, quo loco
cum reliquis parallelis acutos comprehendunt angulos,
angulos extra oppolitas in partes porriguntur. Et hic
extra figuram pergentia parallela oppohtos tendines re-
ferunt in diverfa abeuntes , reliqua his intercepta , 'fo-
tamque figuri aream replentia parallela carnium fitum
reprifentant. Hic notandum primo in utroque ten-
dine , ut tenui , totidem efle filamenta fibi mutuo in-
cumbentia, quot in ventre numerantur carnes, unde
patet quanto compadiores carnibus tendinea- i. Inte-
riora filamenta tendinum exterioribus femper brevio-
ra : hinc in eodem ordine fibri licet & toti , & qua car-
nea-funt, inter fe fint iquales , tendinofarum utrinque
partium certam fervant iniqualitatem , quam Syringi
veterum allimilaveris non inepti: & fic quemlibet ordi-
nem accuratius li infpexeris , tres invenies figuras , duas
(ibi inverfo modo oppolitas fyringas, & medium paral-
lelogrammum.

Fibrarum verfus ut plurimum in tres figuras refolvitur
non eidem plano incumbentes , unam carnium , qui re-
datigula , tendinum duas , qui vel redanguli , vel trian-
guli , vel trapezii pro varia tendinis integri figura, hine
facili fingularum in veriibus fibrarum determinanda

3uantitas. Ex veriibus fibi mutui ita impofitis, utme-
ia illorum plana quoddam quali paralielepipedum com-
itant, mufenlus exfurgit, ubi verfuum compages ex
rarum in ordinibus ferie innolefcit i cum tot in mufcu-
lo lint verfus , quot in quolibet ordine fibri , & in verfi-
bus extimis tendinum oppoiitorum ejufdem verfus maxi-
ma notetur in extentione diverfitas, in reliquis, quo ab
extremo verfus medium receflerint propius, e6 magis
magifque fenfim decrefcat oppoiitorum tendinum inae-
qualitas.

VI. Veri & commodi quilibet mufculus dividitur in
ventrem & tendines , f. medium & extrema ; in omni-
bus mufeulis pro principio habendus venter , quando-
quidem pro litu vatio , utriufque extremi ventrem verfus
hat motus , & in ventrem vaforum fiat infertio : Nec
exiflimandum carere extremorum altero mufculum , cu-
jus camis oflibus, line interveniente tendine , inhirent.
Ventris longitudo camofamm fibrarum non femper
menfuia , cum longiflimus fxpi ver. ter breviflimas obti-
neat carnes.

VII. Membrana non modo tranfverlb fibrarum du-
ctu mufculum ambit , fed & eodem le modo inter lingu-
las ejus iniinuat fibras.

VIII. Mufculi quidem aftto eft contrafkio , fed eam
quadam velut ncccfiitatc minime fcquitur, ut inter duo
extrema mufculi ipunffa intercepta refla evadat brevior,
fed ut breviores femper fiant inter eadem duo punda in-
tercepti finguli ejuidem mufculi fibri.

Qui contrahitur non tendo eft, fed tendinofasintex
expanftones comprchenfa caro , qui in fc contrafla id
cfbcit , ut oppofita duo vel plura ventris plana ad fe mu- <
tuo propius accedant.

Contraflionis modus determinatu difficilis, cum per
A i finulia

4 D e B o v e ,

fimilia explicatio multis magnoperi arrideat, dabo,

?|Uod hic non erit omnino ««erAiivv». ‘Qua palos
ublicafque in terram in fubftruriionibus pangunt , ma-
china , ubi plurimi hominesfuamfingulitrahenteschor-
dam funis auriarii interventu fillucam elevant , mu-
fculum per mediam carnem tranfveriim diflerium non
inconvenienter refert : chordie namque tendines imitan-
tur pro hominum diftantia lenlirn longiores , affixum
chordis pondus partem mobilem , ipii nomines carno-
fas fibras : ut enim homines breviores redditi , Tuas dum
fi%ul trahunt chordas, pondus movent; (1 carne* con-
traria; fibra, dum tendinis trahunt fibras, mobilem mo-
vent partem. Quo bretior in longiore ventre caro , eo
vis contrahendi tortior , cum fibrarum major fit numerus.

I X. Quacunque pars nec mufculo necefiariam ullam
dcfider.it partem, nec aliam mufculo denegatam poili
det, & fabricam fimul mufculo convenientem obtinuit,
non poterit non mufculi mereri nomen. Nec requiritur
ut actu voluntatis fubje&a iit imperio ; multi enim in
multis mufculi nunquam ad anima moventur arbitrium ,
quod in variis laryngis, linguaque mufculis , ut&dorfi,
fingulorumque probatur.

Qua hic de mufculis propofita fi cordi applicentur,
filfficiunt demonilranda propofitioni , Cor vere mufeu-
iumeffe. Deducam hoc alias fufius , hic tantum pracipua
paucis recitabo.

I. In cordis fubftantia nihil occurrit prater arteriae,
venar , nervo i , fibrae , membranae. Sed nec in mufculo ,
prater diria , occurrant alia. Taceo pinguedinem, ofli ;
quia nec omnia his inftruria corda , nec nullus iifdem
praditus mulculus. Quicquid vero de parenchymate
profertur a fibris diftinrio , Anatomicorum non fenlibus
debeturfed ingenio. Vidiquibufdam in fubjeriis fpleo-
dentes per fuperfidem cordis decurrere durius , quos
tamen non lymphaticos, fed veros efle nervos difleftio
docuit : Plexus nervorum d Fallopio deferiptus- auto-
pfiam fibi habet faventem : non minus aceorundem, ut
per fuperficiem difperfio, ita ad interiora penetratio.

1 1. Inter cordis fibras nulla ferutanti mihi obvenit ,
qua non medio caruofa , extremis utrinque tendinofa , id
quod & omnibus mufculorum fibris commune.

In corde non minus , ac in alio mufculo , villorum uni-
formis eft durius ; omnes enim circa mediam fere car-
nem arcus inftar inflexi nullos , nifi cum tendine utrin-
que, conficiunt angulos. Rerios, tranfverlos, circula-
res villos finxere , qui natura fines aque fibi credidere
notos, ac fi illifuiflentdfecretis. Videntur quidem in-
tricati , fed nec confufi funt , nec inextricabiles ; quan-
doquidem una eademque intorfionis fit rario omnium in
finiflro ventriculo occurrentium , id quod coni in flella-
rem figuram refolutio clari demonftrat. Nec in dextro
ventriculo cauti progredientem Labyrinthei morabun-
tur flexus , Figuris ea, quam verbis, intelligerentur com-
modius ; paucis tamen eorum quaudam veluc ideam
dabo.

Exteriorcordis a membrana fibrifque libertati facies
primo adfperiu fiiadere videretur , eundem omnium un-
dique fibratum , obliquum puta , a bafi ad conum efle
durium ; fed ipfas indi carnes i fe mutuo feparantibus
patet, diriarum naucilfiims ad conum pertingere ; cum
a bafi tantillum lub fequencibus ubi*lefceixlerint prim* ,
(liceat primas hoc loco vocare, qua: anterius in litui Ln

& Tauro.

ventriculi orificio confpiciuntur in ipfo cum dextro coo-
curfu) illici intorta; lub reliquis finiftrofum ferantur :
fic fequens fem|>er fibra procedente tantillo longius de-
fcendit , antequam Incurvetur ; incurvata vero Tequcn-
tem filbit itidem , non nifi infra prioris intorfionem in-
fleriendam. Et hat feri omnibus fibris competens ince-
dendi ratio, quo vix explicabitur commodius, quam ii
mente concepto , aut manibus formato ex fibris paralle-
lum inter fe iitum fervantibus parallelogrammo , fic fatis
oblongo, ex breviflimis lateribus , qua: filorum extrema
haber.r fibi annexa, alterum femcl inverteris integrum
abfolvcndo circulum ; fimilem hic namque filorum & in-
torquentium fe , & fe mutuo (candentium videbis ima-
ginem. Quod fi vero etiam plura id generis parallelo-
gramma finxeris, fecerifque ad parallelcpipedum aliquod
componendum concurrentia , hedraramque cui innexa
fila, alteri quem dixi , fitum dederis, & infupcreafdem
breviores hedras , fibi ante oppofitas reddideris in eodem
plano ita fitas, ut medius filorum laxior durins arcum
rcprofentet , non amplius confufam fibrarum in corde
accufabis feriem. Sed figuris hic opus ad fingula clarius
demonilranda , quas in alia tempora differre coario non
conveniet hic multis exponere , quomodo in parietibus
ventriculorum fibrarum variet durius ; qua ratione ex fi-
brarum exteriorum diverfis i locis prodeuntium concur-
fu interiores exfurgant monticuli; quam elegantem ex-
hibeat figuram coni varia refolutio; qui oculi exhiben-
dus , ubi carnibus continuantur tendines , carnium in op-
pofitas partes a fe mutuo digrefliis, &pluraalia, qua:
manum attenti & patienter admoventi fponte fe fiftent ,
alioquin In ipfa cordis hifforia integri proferenda.

Ventrem lucc mufculi noflri & cordis fimul ventres
conflituit fibrarum media , feu carnofa , portio , cujus
fubflantia licet omnium & oculis & manibus obvia, tot
peperit rixas , quot vix ulla pars alia. Dividunt hanc in
balm & conum , quem harienus credidere denfiflimum ,
licit medium ejus punrium, feu relirium in medio in-
tortarum fibrarum centrum, adeo tenue fit , utaciculi
vix .-rquet caput , cum non nifi exterioris ibi membrana:
cum interiore fiat concurfus.

Extrema carnium excipientes tendines in off iis partim,
partim in montieulis confpiciuntur , ubi & valvulas com-
ponunt, & in arteria: fubftartiam abeunt. (Veniscnim,
utpote qua: auricularum alteri tendini continui , nullum
nili mediantibus auriculis cum corde commercium.) Hic
mufculi fic principium quasrendum & finis ; hunc arteria:
pulmonalis orificium & utriufque ventriculi valvul* tri-
cufpides, cum aom ouadam parte, ea nempe, qui
valvulam mitralem conflituit, repradentant , illud, qui.
arteria- magna: reliquam bafeos portionem largiuntur,
tendines.

Non hic exponam , quo loco vel fuper, vel inter car-
nes fe expandar tendo, nec carneam in dextro avium
ventriculo delineabo valvulam , nec quam in variis ani-
malibus obfervavi, variarum partium diveriitatem rccen-
febo , cum nullius milii adiit figura , non omnium inci-
dat memoria.

Olliculum in corde repertum non in grandibus modo
animalibus, fed in ovibus etiam fiepiihmc mih; lifum,
nec omnibus irteft animalibus , nec quibus eft , quicq”ita
eft , nifi tendinis pars in ofteam duritiem degenerans,
i bienon in pennatorum modo pedibus medio in tendine

odea

De Bove,

odea notatur (obditas, fcd& in «piolibet animali , mul-
torum mufculorum alter tendo , vel totus, velfuiparte
in os abit , quod ut in cranio , fic & in manibus ped ibuf-
que dcmonOratu facili. Qui itaque ratio cxtraito i cer-
vi corde ofliculo alias attrCuendi vires , quam alteri ejuf-
demanimalis (noti enim dubito quin in diverfis animali-
bus etiam oflium diverla nonnihil fit natura) odi, cujus
partem mufculi faciunt tendines !

III. Membrana cordi propria tranfverfo fibrarum
fludhi cordis fecat fibras , eodemque inter illas fe infinuat
ritu, nec aliud in mufculi occurrit membrana.

Cum itaque vera mufculi attributa cordi competant
omnia j nec illa poeter aliud inveniatur, veri cor mu-
fcuh nomine fslutandum , quod meretur £? tendine , ( 'j
carne , U nerve. S T E N O TraS. de mnfe. tSgland.

Generali huic fabrica: cordis, particularia vqjia, una
tum figuris ,CASP. BARTHOL. Difp.de Cerde
addere fe velle promittit , confultum adeoque videtur,
ea , qua: Louwxxus fufc exhibet T ract. de Corde
pro non editis habere , maximi cum vel eadem qua: Ste-
nenim tradiderat contineant, vel, Authore dicto Bar-
tholino, erronea plurima.

De Vasoium S anou if m ot um circa
Coa. Constitutioni Louwttus fequentia
exhibet : ^Ante limen auricula: dextra , nempe co
loci ubi vena cava afeendens cum defeendente con-
grefla alveum fuum in auriculam cordis exonerare pa-
rata eft , tuberculum quoddam i fubje&a pinguedine
elatum & notatu valde dignum occurrit , cujus ob-
tentu fanguis per venam defendentem delapfus in
aunculam divertitur, qui alioquin in venam afenden-
temdecurobers fanguinem per illam cor verfus affurgen-
tem reprimeret valde & retardaret: Et Gquidem in cro-
£ko corporis fitu atque figura majus inde periculum im-
mineret , ideo vena cava in humano genere hoc majus &
longe eminentius obtinuit, adeo ut fi digitum alterutri
trunco inunderis , in alteram vix perrirgas.

In quadrupedibus autem veluti Ove , Cane , Equo, Bo-
ve, ubi curfus fanguinis ab alterutro corporis extremo
iquabilior & quali in plano eft, & propter cordisde-
pendentis molem atque pondus uterque vena: cavi trun-
ous aliquantulum iniiiper verfus cordedivesfunt, licet
tanto diverticulo opus non lit, omni tamen prorfusde-
ftituitur- Prout in Tai. i . Hg. ». apparet.

Porro ne (anguis hic in confluvio iftum aut gurgitem
faciat dum auricula contracta liberum ei ingreflum non
concedit, ideo vena cava hic loci in majoribus animali-
bus tam homine quam brutis tora circumcirca mufcnlo-
fa eft , tum ut veni truncum intr3 juftos extenfionis li-
mites coirceat, tumetiam ut fanguinem quem finu fuo
comple&itur, in auricula: amplexum continuo & vali-
diusurgeat. Quem ut auricula arftius comprehendat, &
In cordis ventriculum ulterius propel lat , ideo fibri ipfius
Interni a radice auriculi, ubi bafi cordis conjungitur,
rcftm extrorfum verfus venam cavam porriguntur, fan-
guinemqtie ab illa fuggeflum in (e rapientes , quafi digi-
tis comple&untur , <\ continua vicc mox cordi tradunt:
Et pi ufedo fibn illi in auriculis majoris a nimahs veluti
Equi dc Bovis i nuarum digno, mole fua axjuant , atque
otiicinm procul dubio idem exequuntur-

Et uti ante dextn ventriculi limen protuberantia illa
In venae cavi afendetitis cum defendentis congrefiu

& T A U R O. ^

memorata impedit quo minus fanguis, ab illa defluens, al-
terum ab illa afccndentem decubitu fuo deprimat ; ita
extra finiftri ventriculi oflium non minore artificio cau-
tum eft, ne fanguis, qui cum impetu projicitur , in has
aut illas partes inique diftribuatur : cum enim oflium il-
lud cordis furfum redle aperiatur, fi canalis qui primum
fanguinis impullum excidit reda, pariter ad capitis re-
gionem duceret , fieri non pollet , quin rapide nimis fan-
guinem in cerebrum fuffunderet : Et propter vibrationis
impetum ampliari fenfiro , adeoque iiartcs inferioris cor-

Evitah fuo genio & pabulo fraudare neceffe haberet,
i incommodum ut divinus Artifex prorfus evitaret ,
in animalibus quorum corda fortius moventur, aorti
truncum (qui cordi proximus eft) adeo affabre conte-
xuit , ut fanguis in arterias axillares & cervicales non
refte, fed ambitu velut fafto , incurrat ; nam, in medio
inter ventriculum & arterias iftas fpatio , aorti (vario
tamen in divertis diferimine) plurimum, mfletftitur : quo
|toit incurvatus ille angulus fanguinis ejeih impetum &
r™uin idui» fuflincat, & maximum ejus torrentem,
verfus aorti truncum defendentem dirigat , qui aliter
fuperioribus arterii aorti ramis nimius impenderetur,
calque plus fatis diftenderct, & impetu fuo caput cito
pefiuodaret.I.OU WERUS traS.de Corde.

DIAPHRAGMATE.

STrufhiram uovam Diaphragmatis , in homine, bo-
ve, Cane, Anfere, aliifque animalibus variis nota-
tum lingulari Traftatu delcribet CASP. BAR-
THOLINUS filius. Ex eo capite fecundi fe&ionem.
primam huc transferre utile.

Quam periculofuin fit in re Anatomica anteceden-
tium gregem fequi, qui confcribendoqu* prodiderunt
Autores non nifi aftum agere confueverunt , cx fufepto
argumento patet De diaphragmate loquor , cujus nec
l ilru&ura nec cum reliquis partibus vera connexio ub ullo
naffenus prodita eft ; cum tamen fupra^nonucrimus
t|u.im neceflaria fit omniuin partium notida , inearuin
ttrudlura vera , & cum reliquis partibus connexione fua.

Meo quidem judicio parum recte nomen a loco luo
nonautem a munere velotficiopricipuoaccepit. Dici-
tur enim aliis Diaphragma, adiftinguendo, cui deno-
minationi iquipollct Septum tranfvcrfum , Dilleptum ,
Difcretorium. Aliis pricordia vel <?(>>■< apud Gricos
ufitatius {«, dicitur, Cujus tamen

pneipuum munus in refpirationis actu elucelcit.

Numere unicus ab Autoribus ha&enus deferiptus eft
mufculus , quem A lumborum vertebris per duas partes
carnolas oriri volunt & thoraci circumtentum extre-
mis codis anne&i parte carnofa. Cum tamen quid ab
his diverfum nos obferva verimus mox videbitur. De
Anatomicorum tcftimoniis , qui mufculumunicum ita
deicripferunt non follicitus ero, nec ulla afferam , qma
in unum feri omnes coiifenriunt, & in illo unanimi con-
fcnfu pari errore omnes confpirant Primus State-
mus advertit, quod fibraium extremitas altera lit in
vertebris, altera in ambitu , qua coftis flermque ap-
pendici jungitur, mediam verb membranam tendinum
fibri conftituunt , inter medias carnes velut in digalfrico i
mufculo intercepti , du&uque non redo fed vario ele—
gantiflime circumdufhe.

leraauna illi majora attribuunt duo, unum dextrum:
A 3 in:

De Bove, & Tauro.

in parte rervofa protranfitu ver® cavx , aliud finiftnim
maius & nonnihil polierim pro traniitu uefophagi cum
duobus nervis ventriculum petentibus.

Poflem plnrimos Autores qui ita ftatuunt adducere ,
fed malo tacite errores Anatomicos ex ipfius naturx in-
quilitione corrigere , quam innumeras Autorum fenten-
tias congerere, qui omnes hic hxiitarunt. Falluntur
enim quotquot foramen Diaphragmatis pro traniitu
rrfophagi in parte ejus nervea vel tendmofa ponunt.
Verum quidem eft , quod in aperto animali , ubi incon-
iideratms & obiter tantum hx partes conliderantiir , ita
appareat, quali per partem tenoinolam rranleat relbpha-
gus , fed varix qux ibi circum jcdx liint membranx &
eminentia ventriculi, aflitmptis dillenti , eludunt Ana-
tomicum non fatis in verum refophagi locum inquiren-
tem. Quippe reapfe , fi membranis omnibus verus infer-
tionis locus denudetur, in parte carnea deprehenditur,
i<c quidpm in parte fuperiorc inferioris Diaphragmatis
mufculi , quod non alium ante nos obfervaile
mus, veri enim

Diaphragma duplex eft mufailus. Superior cirailari-
ter una extremitate collis adhxret, altera in aponeuro
lin abit, qux centrum diaphragmatis, quod vocant,
neiveum (membranis pleurx & peritonxi ab utraque
parte in veli itum) cotiftituit, & in carnes inferioris mu-
fculi abfumitur , ut redi a Staumio fibra; h:e tendino-
fx , quafi in digalli ico mufculo intercepta; dicantur.

Inferior oritur i vertebris lumbaribus & ab altero nec
provenit, net 31 uni attingit, nili mediante aponeurofi,

( nam quod in inferiori parte utriufque mufculi fibrx non-
nihil commifceri interdum obfervantur, hoc tamen non
fit rrifi mediantibus utriufque tendinibus) quamvis tamen
diaphragma peiperam ab omnibus Autoribus ita depin-
gatur , quali unicus mufculusfit, qui fibras habeat in am-
bitu ubique carnofai , ti non nifi in medio feu centro fuo
tendinolum Iit. Appendices autem , quas vocant , amba^J
ejufdem facixit longitudinis, quamvis non revera ita”
iint, cum dfletra non folum in longitudine, fed Seli-
brarum carnearum & tendinofarum numero finillram
longe fuperet in homine, uti 8c Bove atque nonnnllis
aliis brutis, fecusautemincatiibus, quemadmodum in-
ferius videbitur. Denique hallucinantur, quando dicunt ;
nttrr JucjiejiJinei Duyhra^mitu , cum appendices silae
binx in plures utrinque abeant tendines , qui in fuas qui-
<)Ue lumnonim vertebras terminantur.

Ccrterum ignofeent mihi priora fecula , fi , quod au-
tecedentium hadenus effugit induftriam hieproponam.
Habet inferior hic didus mufculis peculiaria libi vaia, pe-
culiares nervos. Prxter enim venas diaphragmatis il ca-
va notas , qux fuperiori mufculo & medix parti inferio-
ris profpiciunt, alias habet inferior utrinque a parte fua
laterali peculiares 8c notabiles , qux in adipofam exone-
rantur , quibus totidem rcfpondent arter ix itidem i lum-
baribus ortx, diverfo tamen ab illis aliis principio qux
venas diaphragmatis majores , modo didas , comitan-
tes, fuperiorem mufculum & mediam inferioris parrem
irrigant. Adhxcin fuperiori fui parte inferior mufculus
circularibus nonnihil fibris carneis id efficit , ut foramen
pro traniitu ccfophagi relinquatur, & iimul fibris illis
motricibus carneis conftringatur fuperius ventriculi orifi-
cium, ubi nervi funtftomachici. Ideo forfan in lingultu
diaphragma afficitur &infpiratiolxditur, quiaibi velli-
catio fuperioris ventriculi orificii lentitur.

Quod ad dudutn fibrarum carnearum in utroque mo-
fculo attinet , de fuperiori hoc in nonnullis animalibus &
prxfertim majoribus obfervatur , quod in toto ambitu fi
qualibet coffa , veluti totidem capitibus diftindis oria-
tur, qux varios quafi mentiuntur mufculos.

Ordines fibrarum mocricium in fuperiori ita reprxfen-
tavi, ut in Tabula I. Figura II. oculis fubji-
ciuntur :

A, D, Planum ordinum fibrarum inxqualiter xqua-
lium in parte ejus interiore, ubi AB, tendo cftfupe-
rior , qui fterno vel coitis implantatur , C D . tendo in-
ferior qui in Inferioris mufculi fibras carneas abit, & quafi
in digafinco mufculo interceptus centrum diaphragma-
tis nerveumconftituit. F-F , Paralelogrammum carnium
in quo latera AB, C D , latera tenoinofa funt , Utera
vero £^& F', Utera cariiola. Simplex eft hic mufcu-
lustk. ex eorum genere in quibus Diagonalis bieviorob-
tuios angulos cum lateribus tendinofis comprehendit.
Nam diagonalis longior in quolibet mufculo cujufcun-
que generis femper angulosacutos cum lateribus tendi-
noiis facit. Notandum nutem quod in hoc fuperiori dia-
phragmatis mufculo verfura carnium conlfituat tota illa
ejus lupcrficies qux (fatim aperto animali patet & in tota
ejus circumferentia confpicicur- Verilmut ordomodb
defcnptus, qui paucis admodum A. fccundlijp magnitu-
dinem animalis variantibus fibris confiat, pateat, opor-
tet eundem , fecundum fibrarum dudum cultrum adigen-
do , reda in longum fecane.

Eadem in interiori Diaphragmatis mltfculo ftrudura
eft , nili quod Ordinum crallittcs , ideft diftantia inter la-
tera camola (utor enim terminis Stenonianis) nonnun-
quam major iit, prxfertim , in brutis. Ordinum autem
altitudo, id eft diftantia inter latera tendinoia, in utro-
que fere xqualis. Conftat autem inferior mufculus fibris
carneis redilincis, quxutrinque i dextra & finiftra par-
te defeendentes in intermedias fibras tendinofas abeunt ,
qux cum illis ab utraque parte angulos conft ituunt obru-
tos. Fibrx autem illx tendinofx compadx circa finem
in partem dextram & finillram divaricantur, & Appen-
dices conftituunt , quas Autores Diaphragmati attri-
buunt, inter quas media decnait aorta. Inter fibras has
carneas utrinque medii tendines , dexter a prima, fecun-
da a tcitia lumborum vertebris, quafi totidem capitibus
oritur, vel potius ibi terminatur, linifter in ultimam &
penulrimam durii , qui prxccdenti tanto minor quantb
brevior exili it. Fibras omnes carneas rcdilincas dico >
fed illas qux proxinni o-Tophagum in traniitu amplectun-
tur in fuperiori fui parte nonni lui curvilincas deprehen-
do , ut a dextri lateris tendine fibrx utrinque oriantur ,
qux non folum in eodem latere redi afcervdcntes & non-
nihil incurvatx cefophagum vel fuperius potilis ventriculi
orificium ampledantur , & tendinofas libras itidem cnr-
vilineas emittant , qux vario curfu circumdudx centrum
diaphragmatis nerveum contexunt ; fed etiam in oppo-
fito latere idem faciunt ab eodem tendine intermedio or-
tx , eundemque dudum nonnullx alterius lateris fibrx
etiam fequuntur.de tendtbus qux centrum Diaphragmatis
conftituere dicuntur notandum , me in nonnullisanima-
libus fuperiorem utriufque lateris i procellit tranfverlo
vertebrarum vel ultimx dorfi velprimx lumborum oriri
vidille. Exemplum efto in canibus , quorum , integrum
diaphragma reprxfentat Tabula II. Figura I.

De B o

V E

In Bove & majoribus animalibus , ubi hic omnia pro-
pter eximiam magnitudinem valde confpicua funt, ob-
iervavi ab illa laterali luperioiis diaphragmatis mufculi
parte, qui non demo (ed codis adhirct , utrinquead
quamlibet collam elongari tendinem, qui cum tranverfi
abdominis mufculi fuperiorc parte continuatur» quifu-
fpicionem mihi dedit magna: affinitatis , quam inter dia-
phragma atque tranfverliim hunc mufculum & prrvci-
pui luperioremejus partem comperio. Nullus enim du-
bito quin hic tranfverfus abdominis mufculus ad diphra-
ma nonnihil pertineat, quippe cujus fuperior pars dia-
phragmatis parti laterali ad quamlibet vertebram tam
notabili tendine anneftitur. Imo ficut diaphragma peri-
tonaxa in concava parte vellitur, ita & tranfverlus mufcu-
lus. Quare ex lateralibus inferioris & fuperioris mufeu1-
lorum diaphragmatis partibus cum parte illa tranfverfi
mufculi , ad quam tendo priferiptus protenditur , T ri-
gaflricus fingi pollet mufculus in utroque latere, qui ut
per tendines tranfverfi in linea alba ita & in vertebris
lumborum tendine robullo inferioris diaphragmatis
mufculi uniuntur- De media diaphragmatis parte nihil
loquor , qua; cum tranfvci Io nullum mediante tendine
commercium habet, quippe ibi fibra: mufculi F, in
llemum inferuntur. Ia T ab. III. Fio. III, me-
lius omnia intclligentur :

Sit igitur T rigallricus mufculus B A C D E C H, com-
pofitus ex tribus carnoiis ventribus, A, inferioris, dia-
phragmatis mufculi , D, fuperioris, &G, tranfverfi;
inter quos mediant tendines C , qui centrum diaphra-
matis nerveum condituunt , & E , qui ad quamlibet ver-
tebram a fuperiori mufculo in tranfverfum ferantur in
bove, (nam in homine nondum hic perferutari licuit)
per tendinem autem H, utriufque lateris Trigadricus
in linea alba unitur, uti per tendinis B, infimam partem
recolliguntur & Vertebris lumborum & dorfi inferuntur ,
ut habeant partem firmam verfiis quam moveri pofiint.
Elegans hoc natura: artificium refpirationis a&um haite-
nus obfcurum nonnihil illudrat. H i enim mufculi annexi
vertebris lumbaribus per tendinem B> codis fpuri is per
tendinem E, in linea alba ab utroque latere in unum
cencurrentes per tendinem H , certum ed quod omnia
in abdominis fuperiori parte fub hoc circulo comprehen-
dant, qui cum contradis carnibus comprimuntur &
cum relaxatis relaxantur- In hac autem cum codis an-
nexione magnum naturi latet myllcrium : Quia colla* in
infpirationc ubi pe&us dilatabitur furfum trahi debent,
quo tempore edam relaxantur carnes trigadrici & dia-
phragma , ex incurvaro magis planum & relaxatum at-
que in abdomen protrufum, coitas, pro dilatatione pe-
ctoris, nonnihil attolli Sc elongari finit , quod ubi tar-
dem per fibras trigadrici carneas contrahitur, coda: ad
priores cum vertebris angulos redeunt , & diaphragma-
tis fibra* contradi explano incurvata* in pedoris cavita-
tem magis afeendunt , & una cum demo dcprellb pedus
angudai.t, ut adr ex pulmonibus expellatur.

Opinionem meam de boc T i igaltrico , quem duo dia-
phragmatis cum tranfvcrfb abdominis mufculo condi-
tuum, iufpcdio Avium confirmat, in quibus tranfver-
lur.i mufcnlnm refpirationi omnino dicatum patet , quip-
pe qui in illis airem ex facculo illo magno exprimit.
Quod clare patet fi ablatis reliquis abdominis mufculis,
hunc cum pontonio & faeculis integrum relinquas. In-

& T A V R O» j

feritur autem una extremitate in inedias codas interius,
& fuper peritonitim & facculos quibus firmiter adimet
expandis, altera extremitate in loco, quii mei albi re-
fpondet , cum lendmcoppofiti tranfvet fi unitur.

Quia de Avibus loquor , non abs re erit in iis modum
refpirationis proponere, quippe qui aliquod diaphra-
gmati analogum nadi funt , cujus cum quadrupcdnm
diaphragmate affinitatem demondraturum me pollici-
tus funi.

De pulmonibus Avium notandum , quod non liberi ut
in quadrupedibus & aliis animalibus moveantur , fed dor-
(o alligati cum variis faeculis mediante foramine rotun-
do, quod in quemlibet facculum aperitur, ut air a tra-
chea in pulmones & inde per foramen di&um in facculos
meet remeetque. Id quod pridem UarvMt monuit.
Avium pulmones perforatos ede. Et Thrujlon de Re-
fpirat. dicit Aves quidpiam na&as hujus fepti & diaplira-
gmatis fucccdaneum , membranas nempe qui mulculo-
rum ventris adminiculo relpirationi inferviunt , atque
ita officium mufculofi diaphragmatisobeunt. Scdprte-
ter mufculorum ventris adminiculum vellem addklidct
fibras carneas a quibus membrani illi moventur. Nimi-
rum, prater fibras carneas, quas Stenoimu , inrefpi-
rationenon, ut credit, ociofas, inCygno obfervaviti
codis in pulmonum membranam ferri (neutiquam au-
tem illa pulmonum propria ed membrana fed iis tantum
fuperdrata) a nobis potlmodum in Avibus pallimobfer-
vatas, plures tam in Cygno Hafnii, quam anferibus
aliifque avibus vidimus elegantidimas , qui eandem
membranam ab altera extremitate vertebris dorfi jun-
gunt, item alias qui circa vertebras prioribus confor-
mes fiti ad dernum protenduntur , & m membranam il-
lam fficcfiunt, qui rodi afeendens lato illi pedoris odi
ncchtur & in fuperiorem illum & omnium maximum
facculum expanditur. Atque idem in utroque latere arti-
ficium eft. Hic omnia cx Figuris binis melius intelli-
guntur quas prout ex frequenti inlpc&ionc habeo ,
Tabula ihtia propono. C AS P. B A RT Ii O»
L I N Je diaphragmate.

PULMONE.

Invedigantes magnitudinem Vasorum sangui-
neorum in pulmons frenam & arteriam puU
morale/ patentes valde ede, adeo ut vix angndiores
reddantur nifi ubi ad finem lobi accedur.t, ita utfi duo-
rum digitorum latitudinem excipias ubique feri a*que
fint patuli; imdCSc Asm a» arteriam fcadfi-
nem ufque pulmonum extendere, dylumqtiecraditie mi-
nimi digiti facili admittere, obfervarunt AMiTELO*
DAMENSES.

GULA.

/■AT? Sopii agus fihraa multas licet poffideaf ff'ra-
IvIZj/f/ omnes, ad duo tamen genera commodi re-
dncipolfe, duas aempe cochleas qui ubicontrariodu&u
tibi occurrunt ita fe interfecant , ut qui fub altera eo uf*
que inceflerat mox alteram (candens liipra illam . donec
(ibi iternmoccnrrantfibn, progrediatur, ST E NO-
NI U S habet de mu/i. diglanj.

VENA

Digitized by Google

D e V

VENA AZYGO.

DE Vik* Azyoos duplicitate vide quae hic ha-
bemusex HujUcho capite de Cane.

HEPATE.

IN Hspats bubulo notatus 1664. in. Decemb.

duBut ftntulorie hUrmi calami anferini magnitudine
Veficam feflis ea parte ubi Irepati jungitur intrans. In
ejuidem duftiis orificio ubi velic.T unitur Valvula (itis
iniignis , qualis ad coli principium. Intrabat vclicam
fimiliter ac ureter vcficam urinariam circa cervicem.
AMSTELODAMENSES.

LIENE.

Lixnrm in bove, ove, damis 1'ettae nullas habere,
led ramum fplenicum ubi ad Lienis fedem inferio-
rem pervenit, quamprimum peni tunicam ejus penetra-
verit , in porofam 1 renis fubdantiam datim delinere , in
eamque foraminalis pertufam fanguinem effundi , quo in
portam reducatur. -Burrum Jplemcam non ede divi-
fam , fed totam in partem ejus inferiorem mmlamari ,
quia partibus liiperioribus fortiter Ventriculo alligatur j
cum ver6 fubdantiam intravit per eam in plurimas Ra-
mulorum loboles diffundi , HICHMORUS cap. j.
/urf. 3. tradit.

In (W his fplemei, , qu.T fimplcx liic. unicam tan-
tum dari volxulom aderit & delineat IDEM

L 1 t-N 1 m ubique duplici membrani tegi , prope exor-
tum vaforum fplcnicorum glandulam iatis notabdem
«defle , nervum hic duos in ramos dividi , quorum unus
unum alter alterum arteria: latus comitatur , licet fiepius
indar crucis fe inter fecent ab uno ad aliud latus tranleun-
tes, AMSTELODAMENSES notarunt.

INTESTINIS.

Glandulosorum plixuum iifque contenta-
rum glandularum infignem magnitudinem & nume-
rum in Intedinisbovinis paflim exdare ; hafque glandu-
las , minorum brutorum glandulis grandiores ,foraminu-
lis excretoriisiteramitemmqucpcrtuiasefle, undifub-
vjfcidus & turbulentus liquor exprimi poted , animad
vertifle fe refert P EY ERUS exerc.med. de mtejl.glond.

RENE.

IN R ivr 1 pinguedinem copiofam fubdantiam ipfam
ingredi. Exiguas hic adefle papulas parum eminentes,
& prout apparebat finguiis divifuris externis refpoodere
papulas internas, AMSTEL tradunt.

URETERE.

DE Uiitisi ejuique pelvi vide qux ex Mol-
ptgbio habemus capite de Cone.

PENE.

V« x x t r n m bovinum condat duobus nervii eoxafed
fpongiolis interne , & glandula: modo cruentatis, in
medio conolu urma inferne difeurrens per illud ipa-
tium quod ed inter eofdem nervos , longum ed ulnis dua-
bus,in exortu peramplum, moxcraditudinedigitallj feri
ad extremum ufque producitur , ubi longitudine pol-

A C C A.

licis aut minimi digiti paulatim gradlefcit, donec omni-
no finiat in acutum extremum , veluti lumbrici grandiaf-
culi quemhumana alvus excernere folet , quamvis crafli-
ties extremi penis ed tere tanta , ut caudam anguis aemu-
letur, fed tamen obtorto parum cauda: fine, colore ve-
luti vena: plena- fanguitie. Inferuntur feri ad ejus me-
dium fuperni defeendentes tendinei duo rotundi ad
ufum Ereihonis fudentandar enati I muiculo quodam qui
lupcrins vifitur. SEVERINUS n Zeetonuo.

ARTERIA SPERMATICA.

Artiri a SpirmatiCa in exorto fuo fimple*
ed & reda, mox vero atque vena: conjungitur in va"
nos cincinnos, capreolos S. pampinos vitium imitante»
contorquetur , qua- contomiplicationeseb funt frequen-
tioreslatiufquefe expandentes, quo propius tedem ac-
dunt, ut vel ninc appareat optimo jure corporis pyrami-
dalis nomen ei impolitum fiiifle- Ubi jam Tedis corpus
attigit fubiti iterum limplex fit , & . anguis in modum
flexuofa , decurrit per totam tedis longitudinem, uf-
qne ad oppoiitam extremitatem , cui annexus globus
minor Epididymidis , quo cum pervenit , dividitur ite-
ritm in duos ramos inllgnes , hique rurfus in alios minores
ramufculosfubdividuntur, qui tandem eleganti flexu &
crilpatione regrediuntur ver fus oppofitam tedis extre-
mitatem, & dcfccndcntibus Venis occurrunt .partim ve-
ro intra tedium fubdantiam fefeabfcondunt. HORNE
in prodromo.

VESICULIS SEMINALIBUS.

HAs per duas didinfias aperturas in urethram exire ,
plani ab Epididymidibus differre , nec ullam cum
vafis rleferentibus communicationem habere , contra
D. t{Jork & D. de Groef pro D. Horne plunbns defen-
dit , aujdi upheem edam Hic uti in homine variisque ani-
malibus aliis materiam feminolem reperiri , quarum
primo in tedibus , Jceundo in fine deterentium , tertio
in Veftculis feminalibus . quorto in prodatis, tradit
SWAMMERDA M. m mirae, netur, e.

PARTIBUS VARIIS ALIIS.

Ari a hac facientia vide ubi de Pttale & facca.

C A P. III.

De Vacca.

NOTATA

SPINALI MEDULLA.

QUalitcr hic didribuantur Sinus Spinali, me-
dulla cum l'eni,iS x/irteriit , vide capite de
Ove.

M A M M I S.

DE Mammarum papillarum qji 1 fitu & nu-
mero vide capite de Cane.

Pa-

Digitized by Google

r* —

D e V

PANCREATE.

Ductum Pancxiaticum magnum adedefle, ut
digitum minorem facile admittat, fi infletur polli-
cem asjuare, eundem A meatus bilarii ingreflu pene fpi-
thamos duos diftare. In Intefbnum jejunum implantari,
HICH MORUS tradit.

V A £ I S SPLENICIS.

QUaliter hac fe habeant vide capite de Bne ex
HICHMORO.

GLANDULIS MESARAICIS.

IN Vacca tmtavi Glandulas Mefenterii#xcretoria ha-
bere lymphatica valdi infigma , qua: (tofi & ante di-
ftributionis alimentorum tempus ly mphf replentur & in
r&eptaculum eodem modo inferuntur , quo trunco la-
neorum cosfuevit. Hac non foli lympha glandularum in
receptaculum convehenda infervire , fed fucceflivi lym-
pha & chylo repleri , quemadmodum receptaculum &
au&um thoracicum extra dubium credo , cum exa££ hic
truncus lympha replrtus lafbeonrm trunco qui in recepta-
culum inferitor refpondeat, & nullum aliud pro Ude is
patena oflium invenerim. CASP. BARTHOL.
DJp. de OEcon. eorp. hum.

UTERO.

T"T T laus in Vaccis varia ex fubftantia componitur,
x— ' Tunica liic interius fubtilis valdi , Vaforum (angui-
neorum nervorumque reticularia quapiam complicatio,
unde fenfilitatem etiam lingularem pollidet. Continua
huic fuhfianua quadam rubicunda , glandulofa per
quam vafa uterina , fanguiftra imprimis, tmroduau,
varii contorta, difleminantur , hinc indi ramulos notabi-
liores introrfum ad tunicam intimam ablegantia. Hanc
V tforum circumgyratnmem ad id i natura ra&am fufpica-
mur, quo extenfioni fubftantia uterina in gravidis vafa
hac fefe accommodare queant, plicis hinc indi abolitis.
Tegit hanc tunicam mediam erajfa aha , fibris carneis
variis largiter fatis inftru&a. Orificium internum rugo-
fum valdi, plicis varia: longitudinis, figura craflitiei-
que. harum beneficio quam ar&ifiimi id clauditur. im6
etiam plica quadam vaginam exafperant , aft leviores.

Va» uteri fpermauca atqut hypochondriaca variis
locis inter fe coeunt , ita ut arteria cum arteria, veni
cum veni jungatur.

Tuba uriiisA, que nil nifi vas deferens femina-
le, miris modis hic contorta. Extremum ejus valdi
quoque laciniatum , adi fimbriam variam , breviores ,
loogiorefvA, acutas, obtufasvi produfibones habentem
videres. Amplus fani valdi hic du&us , imprimis circa
principium, quod tefti proximum, fenfitn enim alias
attenuatur, uique dum cornu uterini extremo acuminato
«mtinuum, ut fic tubam mufieam etiam in vacas haud
inconcinni referat, facile admodum flatus, fiquidem
ir.fletur, per tubam hanc defeendit in uteri cornu eidem
continuum , at nulla feri operi aut faltem perquem diffi-
culter idem ex uteri cavo iq tubam deferri poreft, faltem
^in vaccis iis qua nunquam pepererunt, quales folas dum
hac fmbo me diflecafle confiteor , non tamen ide6 femi-
nali fpintui tranfitum per eam ad teftcm denegari dici-

A C C A. p

mus. Fimhria ipli hujus duftus innumeris iilqueminu-
tiilimis glandulis valdi afperata, foriam ad emollitionem
atque difteniionem neceflariam. Inharet T uba Irae mem-
hraua cuidam , laxiori , atque i vicinis partibus , liga-
mento imprimis ahformi,' fimilitir membraneo, nore
nihil verius Ventris interiora recedenti, undefit, quod,
quoties tuba i ipiritu feminali inflatur , erigiturqne, vici-
nior ea Tefti accumbenti fiat , extremo maximi eo quod
eidem proximius, adeoqur tunc Tdtisquafi membraneo
lacculo exripiatur , fadteuue, fi quid habeat fimbriata
huic tuba: extremitati exhibere queat. BL ASIUS.

O* i f ,i c i v m ejus contraftum femperadeodleut ne
flatui quidem liber fit Acolloingrefliis, aut ab utero jam
inflato, egreflus Sedum autem id os valdi efle anfraduo-
fum , & velut grumis quibufdam cartilagiuofis inaquate
ac impeditum , a quibus via diflidlior intranti aut exeunti
materia: Intra uterum praterea parturientibus velut adi-
pem largum os ipfuni integerq ac munire; catcra os
uteri qua falicet uteri collo imminet ad glandis virilis
formam accedere, SEVERINUS notat.

TESTICULIS.

Vix crediderim fubje&um aliquod occurrere, cuju»
Ttsncui.i in femellis vdicularem magis confti-
tutionem exhibeant, quam qnidem in racrisfacere re-
pe iimus. Diverix valde magnitudinis Veficul* lix, qua-
aam enim globulum luforium ordinarium pueris noflria
ufualem fuperant, quadam granum hordei excortica-
ri referunt, alia medi* conditionis funt. Imo nonnul-
la earum tenuillima tunica conflant, undi facile lace-
rantur , alia veriS eradam valdi eam habent, non nifi
violentia divifibilem. In quibufdam limpidusadmodum
liquor detinetur, in aliquibus lentus magis , modh albi-
dior h modo obfeunoris coloris. Detinentur omnes inter
fe ope fubftantia fibrofie, BLASIUS.

VULVAM.

E Glandulis ad vulvam fe exhibentibus ita diflerit
CASP. BARTHOLINUS, tra8.de/fru8.
diapbrar.pag. 106. Ad motum & expuitionem faciliorem
relpcxifle naturam aedo in glandula qua in vaccis ad la-
tera vulva, nonnihil A parte pofteribre, utrinque canalem
emittit, qua in papilla, quando premitur glandula pro tu-
berante oftio intra vulvam aperitur , quem cum glandula
fua a nemine, ut credo, na&enus notatum mihi pri-
mus monftravit Cl.Jofiphus de Tcrney Regius pariften-
fium Anatomicus vere tnduftrius. Glandula ex plurimis
aliis conglomerata eft , ex qui excretoria exeunt am pia,
& in ^pillam feu carunculam terminantur , qua protu-
berat ubi glandula premitur, alias in fererrafb vix fui
veftigium relinquit , du&us illos excretorios , fi per
oftium, ubi exonerantur, intiomiflo tubulo inflentur,
amplos reperies , & in varios inilgnesramosdivaricatos,
qui cjufdem ubique funt crailitiei ufque ad extremum
glandula , contra quam in aliarum glandularum d initibus
excretoriis obfervatur, qui in varias ramificationes fen-
fim decrefcentes ( frilicct A fubftantia glandula emergen-
tes) terminari folent. Hos autem potius veli culas , vel
facculos oblongos dixeris glaiidulis inter jeftos , a quibus
huinpr in glandulis fecretus excipitur & excernitur.

PLA.

PLACENTA UTERINA.

Vacca.

I Allantoidesipfafuniculi fini «dnafci cur &urach> pro-
longatio quxdarg^: dilatatio videtur.farciminalis figura.
>r_„, I Msmblanas has cura Glandulis utennis

A... .. i. . . . , . . mi.MflRANAS nas cura olandwlis mcrims

Njmaha altera parte dentata, quorum * ld gMefJlttolleln faciem.bu. plemus defcribit

habent, beet «plurimum umcum fatum ,D^M ■ his vcrblJ. Vacca milium qu.d mter
itent, quomam tamen grandior eft . placentif.& alUanimalUoccurr.t, GWW* nempe m

cornu alimentum petere , & propterea carne s m jnterjore uterl parte extuberant , & liquorem deponunt
les divifas ac multiplices habent , utv.dcreefi inVacc^ ruturi fwtfe Fecis tandem faAus\ fU-

Ovibus, Capris, Capreoli, ,m quibus *d£nn«ofc ^ ^ tuhercmU, J,*.

funt , ut 60 imo 80 plurefque aliquando numeraverim,
WHARTON.

Vide qua: de placenti hac hic habentOr ex traft . Aq ue-
fend. de fbrm.fklir capite de Ove.

MEMBRANIS FOETUM IN-
VOLVENTIBUS.

MEmmianas voitum isvoivistis hoc
modo defcribit NEEDHAM. Cimine liic pri-
mi occurrit : quod cum carunculas carneas rubras A

centuh, luis chono adnatis prxdictis tueercuiu adha*-
ret. Cxtera uterum , fine alia copula , contingit. Illic
ver6 furculos oblongas complures , quafi tot dentiun»
radices glandularum alveolis inferit, ibidemque fuccunv
nutrititium ad foetum tranfmitteudum i matre fugit. Has
caruncula: a protuberantiis praslliAis initio gcftationis
difficulter fepirantur.grandefcente autem embryone qua-
fi matura: ab iifijcm decklunt,& fponte cum fretu abeunt,
glandute v. ipfe in utero rcliAie paulatim decrefcust.
Numerii / in Bove incertus fed magnus , « 60. 70.80.
vel plurescenfere liceat. Uteri Ir*f* glandulis, fretus

landulis uterinis feperaveris ubique iifdem quafi tor ro- autem, in chorio fparfa, placentulis prxdiAis inferuntur

faubique in ipfo chorio fpargtmt , quibus verofimileeft (qui in altero tantum uteri cornu jacet, utfitinglandu-
humorem GdtAmfecundarib imbibi ) in ufumnempdpri- liferis omnibus , nffi gemellos pariant) jara ab utero li-
vatum ut mollitiem & humiditatem fuam tueatur ,quip- becum fi aggrediare, facile erit arterias venafque per
pi quod alirfr utero adhxreret. UfusdiAx tunicc Va- chorion fpartas & fingulis placentulis infertas intueri.
Fa umbilicalia & carunculas praxliAas fuftinere, inglau- Tum demum chorio caute vulnerato catterafolis digitis
duliferis, bine &> fimiliter ac in iis quibus glandu- perficienda,eanue membrana paulatim laceranda,attente *
te non funt, fuccum nutriricium , illic fecundarib, hic interim quarre fubalbicans quiddam, quod fuper amnion

Srimario itnbibere. Imo ubique membranas alias ut & propA funiculi finem repens faturo obuquetranfit, viam-
umores frerumque ipfum compleAitur ac tuetur, liquo- laAcam in coelis non inepti reprsefentans , de hoc cave ,
rem tamen fibi proprium nullum in cavitate fua con- nam ^AUenteidte eft, & in utrumque «eri cornu ex-
unet. tenditur. Ubi longius m chorio lacerando progrtffus

Hanc detraAurus cautus fis oportet, ne & membra- fueris, adhuc darius apparebit humore urinofo tui gens,
nas fubjcAas vulneres, tutius id fiet fi carunculam ma- Separato tandem chono , quicqmdallantoidisair.moad-
nu prehendens & attolletis fiffuram levem in propinquo hxret itidem feparandom, ufquedumadfiiniculumve-
imprelfcris clwrio , quanta digitum unum & alterum re- neris. Illic fidendam eft, & aperienda amnios memhra-
ciperepoteft,& indi cultro abjeAo digitis paulatim lace- na, cujus liquore emiflo , & fretu ( falvo funiculo ) aper-
res.fedulb interim advertens quoties aliquid duplicatura: to vulneranda vefica urinaria. Tum humorem exallan-
a« membrana tenmffimar fubalbicantis fe oculis q. per toide fi libet facite tranfin urere poteris , autallantoidem.
nebulam obtulerit, .ea enim ^illnuteidei eft, A cujus ex vefica inflare. Im<'> fcetu nondum aperto liquoremin-
rupturs difigentir abftinere multum refert. Quum tamen t di mali tunica exprdlum per urachum tum hic tum in •
paulo uberius procederis humore fuO turgida apparebit , aliis gianduliferis eminete facile eft. Amnii fuccum fi
& operationem faciliorem reddet, interim ii quid Ii- cum humore in ventriculo compares, fimiliwr eundem
quons effluere contingat , vel eandem vel Amnion fateberc. Cxtera more circa Porcum & Equum deferipto

vatumut mollitiem & humiditatem fuam tueatur , quip
nt nnoH alirfr «ero adhxreret. Ufus diftx tunicx Va

ruptura diligent Ar abftinere multum refert. Quum tamen teftinali tunica exprdlum per urachum tum hic tum in •
paulo uberius procederis humore fuO turgida apparebit , aliis gianduliferis emitteie facile eft. Amnii fuccum fi
& operationem faciliorem reddet, interim ii quid li- cum humore in ventriculo compares, fimilitKr eundem
quons effluere contingat , vel eandem vel Amnion fateberc. Cxtera more circa Porcum & Equum deferipto
rumpi certus fis. Hifcc artibus ablato chorioallantoidcs inveftigare licet.

fere eadem opera ab amnio feparatur , quod perfici fa- Dc Chorii confl itutiane, quxque eo faciunt, vide quat-

cile poteft, fi ad hn.iculum ufque diduxeris. Illic jermit-
tenda eft cum urina fua , donec apertis amnice fretu
veficam attingere poflis, ^Ammec interim (de qua co-
git ratio feAionis paucula hxc hiftorix allantoidis infcre-
re) vafis eodem fere ritu quo chorion fpargitur , 8c quic-
quid umbilicalium Ramorum in exteriorem illam tuni-
cam non tranlit in fe recipit. Hxc aperta liquorem exhi-
bet cui fretus innatat, quem nutritium prorfus eflc abunde
probavit Harr.jiu tum ex fapore & confidentia , tum
quod idem prorfus fit cum eo qui in embryonis ventricu-
culo continetur. Membrana ipfa fxpe tiipofti cencrt-
titmihur fcatet. qux videntur ex liquore innatante col-
ligi. Et funiculus afperitatibus q. glandulofis in&ibuk»
cinbry one prope ipfius radicem turget.

d -

- habemus ex Grefie capite de Ove.

PARTIBUS GENITALIBUS
VARIIS..

Circa partes genitales Vaccinas varia notavit STE-
NONIUS quxhabentur m a8ir Demcie anni. fe-
cundi etferv. 88. his verbis : In utero Vacc* ColylcJenum
binx funt partes , glandulotecarni, fpeciem prxfc feren-
tes: altera adhxret chorio, & innumeris apicibusobtu-
fis, quafi totidem radicibus, inferitur alteri Cotyledo-
num parti, qux membrana; uteri adluerens albicanti
fuccum emittit , fi comprimatur : A membranis uteri’
poterit commodillimc feparari fiMantia gkndulofa,.

nili

Digitized by Google

D E V A C C A. II

nifi qua vafa recipit , quorum difleriorum rubentia pun- Corio utero non Cotyledones tantum , fed ecidm tora
&a tefUntur ea dTe (anguinea. interior uteri fupcrficiesporulaerat.forfitan Cotyledone»

Intra cborion xAllamaiJet utrinque in cornua pro- inter & reliquam uten liiperficiem hac differentia eft,
tenditur, quorum alterum allero duplo longius, extrada quodcopkiliorin illis exudans materia fenfun majorem
inde aqua iniipida&alba brevi fedimentum album de- parenchymatis molem colligendo tubercula producat,
pofuit. extra illas paicior reliquam fupetficiem tantum crufta

Multae rotunda; quali veficulse in vAmme confpicie- obducat. " *

bantur , aqua illius copiofifGma , fubfalfa , & aliquantu- Fthrarum metrifium carnes in fbbftantil uteri fiepius
Ium viridis, fe interierant » in quibus poeter triplicem durium nihil

In SzcunJe vaccre utero TcflicuU veficubs variis erant ordinatumpotuidetermir.are, feruntur verius cefticulos,
pleni, qua: flavam continebant aquam. Extrario cum alas, comua, tubam, multre etiam videntur in mem-
omnibus involucris fretu , amtien ia feparavi , ut & bratram ejus exteriorem terminare,
omnem fuum in fe contineret humorem , &allantoidis Tuh* orificium tefticuloobvcrfiim,Gmileeftoftioovi-
humor non difflueret. Amnion in (uperbde plurimas ve- durius in avibus , quod ovarium refpicit , fihm carne*
luti albas glandulas aut cavernulas hinc indi difperfas extra tubarum anguftiascxponcriae undiquefefediffun-
habebat, intra feverb continebat humorem fubfiillum. dunt, nec tamen oraues ad orificii expaufi extimam oram
Amnii interior fuperficies plena albis folidufculis api- pertingunt,
dbus fatis exftantibns , quorum Gnguli manifefla (angui- Codis Tcfiiculii examinavi Uva, qua: plura uni, pau-
nea vafa exripium , frequentiores circa umbilicum vi- riora alteri eiant, omnia albuminis more concrea. Ubi
dentur, incon6nioamiuicumcutequafiannuIusquidain Ovapauciora reperiebantur mulca: particulx aderant vi-
confpicitur. vido rubore lucentes , & fubftantia quxdam • fic fatis

In Ckeroiie , praeter majores glandula* Cotyledonum magna, Havefcens, per cujus medium uique ad fuper-
al teram partem conftituentes , per tolam tunicam exte- fidem ttfticuli filamentum mftar vafis excretorii fereba- ,
riorem difperguntur glandula: parva: , qua; refolvuntur in tur, in cujus extremo apice punrium , foraminis inftar ,
partes minimas arena: fubtiUUiro* fimiles , fed admodum confindebatur.

copiofas; videbantur filamenu quaxlam ad lingula per- Vitulini Jurar partiumque fecundiruu canflttuentium

tingere, fine dubio vaforum fangu meorum capillares an- prater alia , hiftoi rani anatomicam Gngulari libro, cui tit.
gutti*; credamne in uteri tunica interiore reperiri his ^inatemu fuundma vhulm* proponit NIC. HO-
refpondentes alias glandulas ut in cotyledonibus obfer- BOOKENUS, ex hoc, iplis teri authoris verbis ,
vaturf Sane in uteri interiore fupcrficie plurima granula pauca ha-c hric transferre neceflarium.
flava aderant , mula etiam rubentia vafa , fed & ibidem Unxi Magnitudo pro foetus incremento va-
i'ub'tunica conglomeratis glandulis fimilia corpufiiU ob- riat.

fervata non pauca. Figura quoque valdi varia, gravidus prout fuerit,

Circa extrema allantoidis eft quafi mf« quidam ex- vel non, feri faecum oblongum in duo cornua definen-
tra chorion propendens. tem , uno latere adeo contrarium ut ad femilunarem ao-

Io Tertia Vacc* utero in vagina materia admodum cedatfiguram, refert, -quoties feetum gerit, hanc quoque
lenta , ut & in collo obfervabatur, fimilis albumini ovo- cornuum fitus min s , variaque compontura, mire variare
rum quando aliquot i coepto incubitu diebus tenacius faciunt.

evaiit. Inter utrumque cornu eorriu adeft , fere erhculart ,

Fatur alterum cornu occupaverat , in altero nihil erat exterius rugul» variis iraxjuale , hoc SuhfianDa conftat
pratfer Allantoidis cum Chorio continuationem feri ad carnofa firmiterque adeo comparia , ut dubiarem
extrema continuaram , in qua humor albus , & turbidus- glandulofone potius quam mufculofb corpori fimilhis di-
Veficul* aquofic in Tejbhtu confpiciebantur , bina: cer.dum foret, potis tamen luis humorem continet , qui
aliaradhatrebant patulo Tubarum in uterum duriui. promanans feniim coloris quafi aurei fere obfervarur.

Inflata vefica urinaria intumuit uAHantoidei. quandoque tamen ex veficis & vafis feminal ibus mirabili

In Quarte utero Fer*/ canem mediocrem xquabat ; contextura conjunriis efforroari notatur. Omnia hare
Majorum Cetytedanum diameter quatuqr digitos lon- Tunica inveftit communis. Tejlieulm eft , qui dexter
gserat, inquarum portionibus adhaerentibus utero hia- eft finifterque , plurimum larpc figura, magnitudine,
tus infignes manebant extrariis radicibus portionum ftruriura diverfi. .

chorio adhrerentium ; licet radicum color ad rubedinem I-avu uceri prxgnamis fupcrficiet , licet pro contenti

vergeret obfanguinea vafa in iis contenta, fine fanguinis ftetnsfituirraqual itarem vanam adfimiat.
tamen eflufione extrahebantur: unde patet vafa Qmgu i- Vagina utirina circa exordium uteri adeo

nea matris non continuari cum vafis fanjjumeis fatus. crafia, ut turges cente fua rugoficate, fenfun preflius verfus

In Quinte utero Cbcnum non modo comua filis ex- uterum faria, claudat orificium arriiflimi, imo ubi utero
tremitatibus implebat, fed etiam filum longiusculum proxima ad digiti fere longitudinem craffitiei duritiei
utrinque quafi per totam tubam extenfum habebateum netahlu accedit. Notabiles valde in colli diri i interioribus
materia albicante in globulum concreta. mihiobfervati Ruge/itatum gpn , fpiralis linea: figuram.

Videbatur prater humorem Amnii & Allantoidis Ter- referentes. Oblita vagina tora liquore gclatmeje , quo
tim adeffe peculiari membrani inclufus. orificio proximior eo tenaciore, qualis etiam , tenuior

In fuperficie chorii exteriore confpiciebantur maeu- licet, ubique mera URerum & Chorion membranam coo-
U alba:, adi cruftx quaxiara cflent, qua: utero adbx- tinrtur.

fiflent. Uterus dextre ferius dum i Chorio cum contentis

B x aVrts

13 D E V

aliis feparstnr, Glanduli occurrunt uterinas, & protu-
berantia carnofoe chorii.

Glandois ha exterius albicantes , molles, poro-
fiquevaldi, inrerius tamen magis magifqirerabefcunt,
ac propter flacckiitarein minus poris gaudent. Tunica
uteri adeo ha jundayitcumea (pro motus chorii cum
contentis exigentia) loco moveri queat, conjundione
cum protuberanti! s didis falvi.

Majores omnes funt, minorefque , rotundiores, oblon-
giorcfvi, earum maxima longUnmaque , propter aliqua-
lon cum digitis fimilitudinem digitales dici folenr.

Circa uteri orificium & in cornuum penetralibus mi-
nor et funt, ac multa minima, fimplices ubique occurrunt,
vet gemina qua (i continue copulata

Neemtro incerto adfurt , eoque magno, modo plures
modi pauciores , fexagmta fex adfuiile notavi , imo plus
minus centum.

Vafafangumea multa ab utero accipiunt , qua earum
intima petunt.

Choxii ttorvitiAHTia carni* glandu-
larum uteri didarum magnitudini varia fe accommo
dant , figura ejus ut in lingularem convexitatem i fu-
, periicie chorii protuberent, poft i didis glandulis repara-
tionem fadani , ciim ante eam , concava glandulam fuam
quamque compledantur , nec omnino rotunda funt, fed
magis minufque- circulares pro diveria glandularum fi-
gura.

lnaquaht admodum exterius , quafi ex tuberculis
juxta fe mutuo pofitis ac circula quali quali circumfcri-
ptis conflarent.

Sutfianfia camoia contextura in foetus humani pla-
centa obfervabili fi miles, inde Sc placentularum cogno-
mentum mereri videntur , maximi cum omni inveftituri,
vel fimplicifltma membrarofa, etiam rtefliniatur. Et hac
cum carne ejufque contextura obtingens ipfis evidens fi-
militudo effecit, quod Caruncula feriab omnibus , etiam
£ nobis appellentur.

Calare proximi poft i glandulis fadam fejundionem
rubedinem referunt, cum aliquantilla flavedine quafi ad
mixta, qua vero rubedo paulatim ad purpureum aurRo-
farum potius colorem magis magifque, intenfum commu-
taretur.

Numera glandulis uteri refpondent.

Can/unBiancm earum cum glandulis didis externi
phar.omenibf fpeciei habiti ratione obvenire deprehen-
di ad fimilitudinem capitis cum fuocaputio aut nodi cum
Ubi refpondenre capfulfi , imo aliquam pati compara-
tionem cum fungis vulgo fponfuali Italis & Charapignons
Gallis appellatis, attentius vero omnia obfervaris com-
peri reciproce conjundionem eandem fieri fecundum
mulus minimas, intime penetrantes , fubftantii utriuf-
que partes : acq.per pur.da. Ut minimae caruncularum
partes inflar aculeorum poris glandularum infigantur
quafi , ac intime apteque uniar.tur.

Conjundio hac ex contraria feparatione evidenter
in x.refcit , fimufocenim glandula ab ubeingente carun-
■ cula fe jungitur, iir.guirem ex caruncula ita promana-
re adve.rimus ut unionis quoad minima contingentis
folutuncm edoceat. Imo fubftantia ipla tam glandula-
rrm quam caruncularum dlfleda multa rubicunda pun-
dula, vaforumfcil. sb'cif!bnimofcula, cxliiber , qualia
etiam repei ire datur in Cerebri di&di fubfiantia. Ab-

A C C X,

fit tamen ut hac ferviant Anaftomofi afferendas de qua
infra.

Glanduli didi laBeum exhibent fumem quoties
validi comprimuntur , promanat is non ex poris et inte-
gris earum transmeaculis . fed ipfamet fubflantia propria
vi tanta profla ut lidatur ejus contexturi .

Separatio haec Canmcutarum £ Glandulis in uno ma-
gis in altero mmus prompti perficitur. Quo foetus matu-
rior, eo facilior-

Ex didis conflare cenfeo, Carunculas didas CatylaJa-
neem nomine indignas omninii efle , ciim nulla fimilim-
do. Imo necefferib hic ad veram feparatkmem neuri -
quam in ufum duci debere cultrum , forficem , fimiliavi
inftrumcnta , fed manus utnufque , & nominarim polli-
cum ope eam totam peragendam.

Mimbxanas quod fpedat foetus involvente* ,
Trei h* funt , extima una quae Clarion dicitur . utero
proximi jungi folita, altera ^iUantaiJee & parte tenua
& oblique amnion cingens, fitu media, tertia, intima,
foetum proximi concludens J^mniot.

Allantoidis extrama inveftientis Chorii extre-
mis firmiter neduntur , uti Chorii extrema cornuum in-
timis inneduntur. Alias quoad esetera iis invicem, & cum
amnio levis & debilisdntercedit connexio per filamento-
fum feri contextum unum contextui alteri' blandi
jundum.

Connexionis hujurfolutio facilis, modi cauti infli-
tuatur , haud melius ea firquamfi i chorii extremo fo-
do exordio Carunculam extimam manu prehenfam &
elevatam (quo cafu Allantoidis per contenti liquoris
pondus al iqualis i chorio fponte fit feceflus) a laterqin-
cidas eo hiatu, qui digitum unum altenimqoe capiat. Et
deinceps per digitorum prifertim pollicum agitationem
tendas, faceres ac fe jungas, & qui occurrunt fobindi
membranacea filamenta , forfice refeces , ferio autem
providendum ut membranaceas illas ligaturas a parte Al-
fantoidir potius prolixe linquas, quam nimis folliciti &
nitidi fe parare conando ejufdem membranam rumpas.

Sic tandem amoto cum fuis carunculis Chorio in con-
fpedum tibi occurret tum foetus per concludentem
amnion transparens , tum AUantois in longum fatis ob-
ferv abii iter exporreda , cumque Allantoidis cum amnia
compofitura jam explicata.

Speciatim in Chorii petremo utroque glandula no-
tanda , una altera major, utraque fUvefcens, utpoteci--
trino feri fucco cinda.

Sipi etiam Chorii ejufdem acuminato magis cornu
conclufam partem teperi ad manus fieri longitudinem re-
liqua tunica, triplo cralfiorem, & tam lubricam ac infir-
mam , ut vixleparariaballantoide potuerit , quare ta-
buli impofitam albumini ovi fimillimam dixifles fi vi-
di fles.

Citera Chorii conftitutioncm fpedantia talia animad-
verti, qualia refert CI.Needlam capite).

Allantoidis corpus reperi quoque tale quale nobis in
feparatione difeernendum cavet adeo rede laudatus
NecJUm, puta membranaceum, homogeneum.tenuifii-
mom , molle pellucidum, candidum & cavum adeo ut in-
flar faciminis & inteftini humore repleatur, & in latum
ac maximi longum extendatur. Unde quatenusfarcimi
ni fimilu exiftimatur ab arti, appellata fuit pelicula far-
cimina! es & pellicula quidem propter tenuitatem.

Pecu-

D E V

Peculiare huic quod multis membran* tenuiflimz do-
ni ica turis obdudum adeo difcriminetur, ut marmor i albo
fimile valde videatur.

Hancque peJIuaditatem allantoidis imminutam , at-
que coloris fuperficiei inzqualitatcm ac varietatem refer-
re animadverti reparata; membrana; didis congruenter
jungi fidit* fuperficiei exterioris amnii, Si potiflimum
interioris fuperficiei chorii reliquias, quippi quz hic at-
que illic duplicaturam relatam ve! craflitiem inaequalem
quafi ftriatam fuperinducere obfervantur , dido marmori
fimilem ; duftusautem juftoab j4quapendente,8i Neod-
kammo , alufque efle delinearam non poflum non anno-

tare.

Vaforum nunificationes in allantoide nullas hadenus
videre licuit, quod in humore vacua & inflata egregie
videri poteft. g

sApptudicei ejus vari* , nonnunquam exiles adeo ut
nullz viderentur , quandoque parte una infignis, altera
nulla.

Edam in extremitatibus ejus glandulae duas exiguas
obfervare contigit. *

Amni os, mdafium aliis appellatum, foetus amicu-
lum , umbilicalibus etiam vafis per utrumque in lqfus fa-
&>m ramulorum diremptionem donatur.

In hujus parte qua fertum refpicit fuperficiei inaqua-
I ititem talem deprehendi, qua peream glandii* du-
riores albicantefque, orbiculares, rotundiores , planio-
refejue, majores quoque & minoresquafi difleminantur,
non fine notabili intercedente cum vaforum ramifica-
riombus communione.

Inter quas glandulas quatuar animadverti eminere,
duas minarer , totidemque majerer perlis figura & co-
lore eonfimiilimas , nifi rjuod in medio autfummitate fla-
vam excrefeentiam feri inflar excreferre incipientium
czparam, referient. Hz autem glandula; (ad aliarum
corporis viventis partium morem ) non potuere fcrvari ,
quia per a£re calidiore accidentem arefadionem fubiide-
rent adeo, ut planitiem , indar czterarum fcrme glandu-
larum didarum, conttaxiffe deprehenderentur.

Quoad czteraamnios fuit obfervata mallie , aJHeanr,
pellucida valde , tenui * & ( prxfertim qua Allantoidem
& Chorionrefpiciebat, parte) lavie. Eaipfi figura qua
reni humano aut potius fabzturciczaflimiiari potefl.

Qua quoque figura notandum oftendimedioejufdem
lateris cojicaviegredicntia umhhcalia vmfa, quzpartim
& minus Amnii luperficiem, partim& maximi Chorii
membranam cum carunculis fuis eleganti phati atque fpe-
cieperreptant.

Omnia hxc in humore vacua & inflati membrani no-

tantur.

Magnitudo ejusdiverfa; obfervavi circumferentiam
valdi magnam nuperrime, im& prioribus eundis a me
obfervatis longi majorem , urcommenfurata deprehen-
deretur Diameter maxima feptrm odavarum uln* ma-
ximz partium longitudini zqualts , minima vero ulnz
dimidiz.

Funiculi u m b i i i c a i i s longitudinem pro fce-
tus maturitate, diffcrenteqne hujus gradu variare ani-
madverti , utcunque proportionem intercedere Funi
Iraiccum amnii amplitudine clarum ei at.

Et elegantem agnovifle oportuit obvenientem Theo-
riam, quatenus foetum viderem ex funiculo unquam

A C C A.

perpendiculo quafi pendentem, tanquam balneando , ul-
tro citroque libere moveri.

A deoque cum amnii tavo latere obtinens foetus , ejuf-
dem connexio fuppeditabat notam comparationis cum
corpore alio ex centro pendente , & liberi mobili juxta
ejusce circumferentiam , eamque tantam , quantam
amnion, didas congruentir referret, facili autem fatis
inclarefcit amnion femicirculum referre.

Atque adei) liberi in amnio ipfo moveri fletum vidi-
mus, ut dextrorfum & fimfirorfum inverti potuerit.

Dumque funiculi mverfionem toriionemque conten-
torum vaforum obfervarem, levi opera innotefeebat, pro
illa fcetfis mveriione converti torqu erique funiculum
didum, & vafa contenta umbilicalia.

Eratque longitudo modo longitudini digiti squatis,
modii maior, modii minor, pro dida maturitatis foetus
differentia.

Craffltier quoque variat juxta rauturitatis fretus pro-
portiooem. & immea accidentem analogiam, ut modo
ianum olorinum ex zquet, modo cocrallior, modii te-
nuior magis minufque.

Superficiei ejus inaqualm eatenus , quatenus i mul-
tis glardufofe, atbiffimi s, duri fque orbicu madeo oblide-
tur, ut afperitatem ad tadum fentias.

Fada externi inveft ientis amnii i fune feparatione ad
umbilicum foetus ufque, integro manente amnio cum
contentis, duplicatura ejus clare innotefeit.

Membrana hare funiculum invefliensab uni parte cum
amnio, ab altera verti cum foetus umbilicum & abdomen
tegente ringenteque cute, continui conjungitur.

Vasa ipfa Umbilicalia quodlpedat. Nu-
merus eorum variat quatenus vel intra abdomen contenta,
vel idetnegrefTa, fu neque comprebenli, confpiriantur.

Quatenus abdominis cavo continentur , obtulerant fe
quatuor tantum vafa, dudufque, Venafcilicet una ex
hepatis fiffura procedens , Arteriae duz , & harum medio -
interceptus Urachus.

Quatenus autim abdomen egrefTa, ac fune compre-
henla, eadem intuebar, quinque dari animadverti, nempe
Venas duas (ex unius illiusdidz Venz.fimulac abdomi-
nis limites egreditur in duos truncos fada quafi divifio-
ne) bt Arterias duas , cum medio tramite foras verfus al-
lantoidem procedente Uracho, ca ratione ut illic lo-
ci ubi Venz fanis coirent verfus hepar , vel contrads-
verrerentur verfus Chorioo, Umbilici fedes aifigna-
reair.

Crajfitii quandoqueVafa dida zqua!» , quandoque
Venz arteriis minores , variant aliis pro maturationis
graduali diverfitate. Colore in maturis fretibus fetnpcr-
nmilia, in alus Venz rubicundiores fere arteris.

longitudo ea quz congruat longitudini continentis
funiculi, ex alitur* formatori* fretus atque eorum quz
ad iUum pertinent lege& more.

Quod etiam a parte Urachi obtinet eatenus quato-
nuscum vafis didis verfus allantoidiscorpus protenfus ,
longitudinem exzquat, oon raro ante allantoidem con-
ticens , quam vafa eadem per Chorii (ficut & per
amnii) latera utrirque divertant.

Vafa ipfa fanguinea ubique exterius aqualia Si In-
via , interiusVen* plieis non tam quam flriis longis
przditz , fbraminulis. itkleti* feu pundis variis majus-
culis & micufeulis ianguinolentis , qui ramiticatioi is
B } veno-

Vacca.

venofat verius latera firife indicium pnebem. Ejufdem
feri . ubi grandior ferus , deniitatis atque duritei.

Vraehui exterius membrani gaudet lingulari, fed qua:
duplicatur q. per invefcturam a membrana amnio acce-
dentem, dum ex hac egreditur ad allantoidem, cui ori-
ficium largitur & introitum, quemadmodum quo ufquc
intra amnion clauditur funis munitur & firmatur fub-
(lantia pari cum reliquis umbilicalibus vatis forte, &
intra abdouem fuilinetur communi cum arteriarum foras
ad umbilicum funemque progredientium utraque mem-
brana tenella.

tentui ubique U rachua evidenter ad aliorum duftnum
membranolorum morem, per quem ultrocitroque hu-
mor movetur , ad allantoiuis corpus procedens lenfim
indar tuba: dilatatur , ad initium umbilici maximi an-
guibus Valvula in eo nulla , fiepeejus latitudinis ut cala-
mum admittat anferinum.

Procedit hic medio tramite, utrinque ejus latus clau-
dente, fuflinente , accullodiente arteria cum venis. Ar-
teria tamen veni propinquior Uracho jungitur-

Tranfeunt autem funiculum refto ductu nifi quando
fetus inverlus obvenit , toties enim tunc intortu» occur-
rit funis cum vafis , quoties iplc converfus conjunfhis
fetus.

Vafa in Chorio copiofas ramifirationei ad carunculas
diltribuunt,fic ut eafdem penetrent , quo fetus commer-
cium cum utero fuftineant ac prafervent mediantibus
jam explicatis uterinis glandulis.

Vaforum tamen hrec per intima fubftantw utriufque
difperiio ac connexio eorundem ^rlnaitomafm neuti-
quam infert, quod jam ante */i Irantiui dc hum.fkt. eap. 7.
A: 8. docuit, licet fine ratione & contra experientiam
contrarium velit A/juapendeui, fu rcuti hic quivis fubtilifii-
mi fubftantiam fua quique parte fubeunt, haud fecus ac in
plantis pluribus juxta fe crefcentibus radices terra fubje-
fbe vilcera penetrare folent. Ahtir adeoque non potui
videre aut indicare, quam quod vafa uteri in glandulis,uti
qua funt Chorii in refpondcntibus carunculis , per tener-
rinas ramificationes tandem terminarentur.

Quod verb ad vaforum diBorum cum futtu umhilico SJ
akdomtnii tnterioribua connexionem facit , eam talem cfle
deprehendi in cun&is, ut Venu fimul ac abdomen ingre-
diuntur per unum truncum unita: fafio ab arteriis &
Uracho divortio inferantur fiflura: hepatis.

.Ariena autem ex Aorta: defendente trunco circa os-
8s facri regionem progredientes , utrinque vefica urina-
ria bafin petunt , & fic Urachum aflequuntur, & cum eo
medio tramite intercepto communi membranofa vefte
cinfta procedunt vernis umbilicum, ubi cum venibi-
pertita funem pertranfeunt verius Chorion.

Neutiquam tamen utrinque veficam perreptant ac
pertranfeunt, uti Needham velle videtur , fed tantum
per flexuram fundi vefica latera lambere videntur, com-
munem induentes membranaceam vcflem.

Vrachta femper mihi vifus uni parte allantoidi, altera
vero vefica fundo continue jundhis & unitus, ficutex
doCtrma ^Arautii Allantois nil fit nifi Urachus dilatatus.

Partium narratarum XJfum quod fpe&at, eum pau-
cis hunc habe.

Glandula medio inter utrumque cornu loco fitacum
Teftii fit, nil obibat quo minus ex tertium more generatio-
ni & feminis perlevtioni infcrvire judicem.

Plicttura eoBi uterini rugifa & deliciis conciliandis
venercis in coitu fervit, Se coarftationi ac dilatationi ort-
firii iuterini , imb etiam fetus in partu exdufioni.

Gelatmafm humor vaginam mvept ad mollitiei ac laxi-
tatis tunica prafervationem , quo in partu via egrefTus
magis pateret , alioqtnn afoeritatis nonnihil ante impra-
gnationem fupponitur, ne feminis in coitu mje&i relapfus
obtineat praproperus. Succus qui femoris uteri ex-
tra glandulas occurrentia inceribtia occupat meo judicio
fucci peculiari fermentator» fecretione per membrana
intima poros adve&i illuc & apparati rediiftdanria eft eo
(copo illic obtinens, ut uteri ea interior membrana humi-
ditate gaudeat, ficque mollitie & mobilitate formationi
fetus requifita.

Glandula uterina fetiScatiotti inferviunt , & quidem
fola, liaud concurrente £eri porofa tunica ; arteriofum
enim gravida ianguinem ita recipiunt , ut connexarum
caruncularum fubttsmtia interiori eum communicet , fu-

Erfluo eo per proximas venofas ramificationes glandu-
intimi penetrantes forptD quafi ac reve&o verius cor
matris. •

Caruncularum adeoque ufus advedum fangumem ita
forbere q. & imbibere ut illius recipiendi & ad fetus
cor alitura ergo diveheudi proxime infertisvenolista-
mificationibusanla atque copia fuupeditetur. Concur-
rente puta, cum eodem per glandulas fuppeditato fan-
gume autfucco alimentario, 'iltofanguine quiperarte-
rias fcetus umbilicales in carunculas eafdem vivificationis
ergb impelli folet,ut utrobique circulationis probe vigeat
ufus atque exercitium. Adeoque uti i parte glandula-
rum uteri fanguis maternus per arteriolas A corde pelli-
tur, & revehitur ad idem cor per proximas venulas, iici
parte caruncularum Chorii fanguis i corde fetus appel-
litur per arteriolas .redunturque per proximi concurren-
tes venulas verius idem diftributionis principium, fetus
cor. De modo receptionis Se revedioms fanguinis plura
vide in medicii cognitione Phyfiologica.

Infemuut etiam carunculae dtttz pari cum glandulis
jurefetificationi , quatenus Icil. fanguis maternus arte-
rialis per caruncularum intime glandulis unitarum fub-
flantiam infertas venofarum ramificationum tenellas pro-
pagines fubit , indeque in majorem ac majorem ramum
progreditur, uique dum hic maximos illos verne umbi-
licalis truneos afieqoatur , undem IU languificationis
principium cor pertingens , Se fic porro. F.t hoc non fit
line ulteriore fermentator» particularum minimarum
agitatione , vel in ipfis carunculis locum capiente fere
juxta glanduioforum corporum coixlitionem fit ufum.

Ad vivificationem et iam faciunt fetus a oorde fuppe-
ditato fanguine arteriali, cujus fuperfiuum modo difto
pervenas redit.

Accedit feeundarii ufui nomine indar pulvillorum ra-
mificationes vaforum defeixlcreac confervare.

Chorii ufus prieter fetum omnia formationis admini-
cula & apparatum fecundinae univerium fuo amplexu
comprehendere . adeoque utcunque cuftodire , ficque fu-
fcipere ac fuflinete umbilicalium vaforum ramificationes,
cum carunculis.

Humorem in eo colligi fretus nutritioni infervientem ,
quod volunt E ver ardui atque Hane/ui falfum omnino
Anatome docet.

lAllantoides enim proprio alicui humori colligendo

De Vitulo.

ac continendo facraeft, fuadent perfpeda forma, fitus ,
compofino & cum partibus fatus connexio, qualis autem
hic fit fuo loco traditur, anne autem fatui involvendo fer-
viat, ficqtft involucrum fit proprii pari cum cseteris jure
appellanda, dubitare adeo licrt.ut negandum aderam, an- (
guftior enim quam quae totum conceptum involvat , in-
dar cinguli amnii folum partem aliquam contegens. Ejus1
tpfctuUcn mfpecie hocfacwnt, quod per eas chorion u-
teri apicibus hic annedatur , quo lic cum copiofo liquore
colligendo firmetur, probantibus id quar earundem effbr-
mationem , ac litum , nexumque , referunt. Nifi quis
glandularum in extremitatibus earum annotatarum ra-
tionem infuper habendam ede exiftiroet , cui quoque du-
bio fotvendo eatenus potefl fieri fatis, quatenus alicui
farer ioni & humorum apparationi atque verfus exterio-
ra amandationi idoneae mihi videntur.

./ Immot primarii infervit humori alicui cui fretus in-
natat continendo , quin. & umbilicalium vaforum ramifi-
cationes , glandulasque minimas fuftinet. Indufiumhinc
atque amiculus cogncyninatur. Alimentarius autim hic
humor an iit fuo loco traditur.

GUninU mwiwoini lingulari afperrtate amnion ob-
lidentes , eo conferre judico , ut fecretio & depuratio fiat
humoris amnii membrana: pradegranda: , ac liquori illa
contenti confervandi gratia illae advedi. Utilis hic vide-
tur lympha- fimilis.

fnmcniw umbilicalia primario infervit confervatiom
vaforum umbilicalium, hinc & membranarum fatu», im-
primis allantoklis conjutidioni , imo etiam fretui fufti-
nendo, aequali i centro & perpendiculo fada fufpenfio-
ne motui noxio pnecavendo-

Arter m umbilicaler hic ferviunt fanguini a corde firtfis
verfus- carunculas chorii & amnii confinia diftribuendo.
Uti venar eidem refluo, cum acceflorioper matris arterias
fpiritui vitali verfus idem cor fertus revehendo, fed eo cer-
ti, proprio cuique, feopo, ut arteria carunculis cho-
rioque vivificationis ergo fuppedicent Ipirirum vitalem
fomentum a me nominari folitum. Vernae vero fatus cor-
di maflam apportare folent alimentariam , quar ex alitura
& circulationis fanguinis lege in fertus emolumentum
proximi tendit.

Vrtdnu fervit excretioni urina-, unde Attio lotii dudor
dicitur , hoc autopfia docet , ejulque cum allantoidecon-
jundho, fecurdario fufpenforii loco veficareft.

De genitalibus teporis, utero imprimis atque ovario,
ageas JOAN. VAL WILL1US, F o i i*i c u-
lorum mentionem facit, quz ova feecundataconfer-
vaflecenfet, uti plenius hic legere efl capite de Lepore
In uteris infuit vaccinis utut complures dedecuerim ,
nunquam licuirfimile quid vidifle, quanquam non diffi-
tear nullum meo cultro foifle fubjefhim , nifi quifeetu
grandiori fardus cflet. tsl 'B.Dm.I . j.obf. Sx.

Circa Vasa vmi wcati a ex eadem WIL-
LII obfervatione liccarhoc curiofum addere , quod in
biuis fubjedis obfervavie, arteriae fcill. umbilicales bi-
nas ubi extra funiculi vinculum airera dextror fum , altera
finiflrorfum per chorion ad placentas feruntur, antequam
in Ramos difptrcuntur v communi arteriofo canali nulla
utrinque Valvula munito ftbi uniri, adeo ut una arteria
inflata etiam alteraflatuintumefcat, hac figura. A- II.
arteris funt umbilicales , quas poli divifionemcanalis C
conjungit, antequamin ramos IXD. abeant, f iguram vide*
, filo loco.

C A
Dc

p. r v.

Vitulo.

N o

C K R

B R O.

Romimsntias s a riro» m is principales
cfTe , & T s s r s s illarum Epiphyfes , fivi pro-
celluum medullarium qui exinde in cerebellum
feruntur capita , quibus iftWiverriculis primariis adjun-
guntur, manifeflu apparere In Ove, Equo, Vitulo& qui-
Bufilam aliis, ubi cum natesfent magnitudinis infignis iis
Teftis molis perexigua: adnafeomur, atque his plane in-
termediis proceflus medullares prominentiarum priorum
appendices exilhmr.

Prominxntias didas natifirmet hic fimiliter ac
in Ove , Equo, 8c plurifque aliis quadrupedibus infigniter
magnas exterius carnei coloris apparere, quia tenui ‘
meninge vafis plurimis praedita inveiliuntur > ciim inte-
rius fublutei fit coloris, tunic4 fublata.

Ih Vitulo, Cane, Vulpe, Ove, Cervo, & plerifque
aliis quadrupedibus utraque Artrria Carotis
dum inter cranium fub dura matre reconditur in pro-
pagines exiles divifa , cumque aliis vafis , venis fcilicet
arque fibris nervofis , complica» plexus retiformes con-
flituunt , qui utrinque ad latera fella: turcicat protenfi
cavitatem ibi exiftentem replent, dein poft multiplices
vaforum divaricationes j>ropagines quaedam arteriofa. ab
aliis extrica» , ac deou6 uni», in eundem truncum coa~
lefcunt, qui duram matrem perforans reda cerebrum
conice ndit.

Glandula pituitaria hic fimilfar ac in
Porco, Ove, aliilquc animalibus variis, ex omni parte,
nifi qua infonbibulum admittit , dura meninge invellitiir, -
ejufqueobdudione intra otiis cavitatem ardi concludi-
tur. Imo in his compages ejus unica videtur , licet revera
exfubftantia qua- duplicis generis efl confletur. W1L-
SIUS cap. a. 3.V4.

S.PINALI MEDULLA.

DE S i n u a v s Spina! u MeinUtt , aliifque eo fa-
cientibus, videqua: ex W I L S I O hic habemus Ca-
pite de Ove.

OCULO. *

Glandulis Oculari dus, i ARUMqur
vasis Laciirim ALiBUS, finguUria STE-
NONIUS propeoit in obferv. ^/inatotn. & okj er-
va t fpecimwe. Glandula: mfmt interiorem palpehra-
rum fupetficiem humedames binae fuut , LaAryma—
lia altera, altera Innominati dida, ex conglomera-
tarum genere utraque. Innominata in fuperiori exte-
rioris anguli regione iita , magna & fere rotunda eo in •
lococonipicitur, unde ad inferiorem orbi» partem in-
flexa in ar.guftam veluti laciniam feniim attenuatur. Pars
'ejus nnterior per loborum , iu quos elegar.terdivifaeft ,.
intervalla prodeuntibus ex ipla glandula, quariuimorcrm

ibll

1 6 D e V i

ibi fecretum excernunt , vafis liberum exitum concedit ;
qus inde interiorem intra palpebrarum tunicam intror
fum pergentia eandem foraminibus ad brevem A ciliis di-
ftantiam pertundunt. In confpe&um facili protrahuntur
prsdiAorum fluminum oftia , modo inveifam in exte-
riori angulo palpebram tantillum extenderis ; mox enim
ad medii pollicis ab exteriori limbe receflum , in ipfo an-
gulo tria, infra quatuor , fuprafex interdum & Teptem
patebunt , per quae immtfla line fe&iotie feta facilem in
ipfam ufque glandulam tranfitum offendit.

LachrymaUs oblonga, in vitulo, & in canti» inte-
riore feu majore recondita , prreter vafa fanguinea &
nervos, qtueilli cum reliquis glandulis omnibus commu-
nia, etiam Cartilagine pradtta eft peculiari , & duobus
pmerea lympham evehentibus Vafis donata. Cartilago
duabus conflat partibus, altera tamiore , quae cuilibet vi-
tuli oculum infpiciend (eoffert, lata, femirotunda, &
ad membrana' naturam accedens, imo in membranam
degenerans, cui limbus prEt exi turcrailior, & qua ocu-
lum tangit , planus , aversa autem parte crenis paulo ob-
tufioribus afper : altera crajjiere, quae veri cartilaginea
eft, & alba, qua medio limbo continuatur, arctior,
bine in majorem amplitudinem fenfim expanfa ipfam
glandulam inter & oculum fertur, ubi iterum anguftior'
reddita circa medium glaodul* definit. Excretoria vafa
bina funt , qua: intra glandulam orta , & ad cartilaginis
latera adurgentia , ubi ha* fuperiora verfus anflatur, car-
tilaginem inter & oculum fe aperiunt, oftiis, non papil-
la quadam , fed folo hiatu dignofeendis.

lachrymalibusin valis non exigua in diverfis animali-
bus diflerentia. In homine iplis ciliorum apicibus infcul-

Sta foramina breves demittunt canaliculos, necdemon-
ratu focila, nifi cauti diffratbs narium oilibustunicx
relinquantur integri, mox enim ubi offa penetraverint
(«ruo ufque tenui feparantur membrana.) in Cnum am-
pliati narium continuantur tuniae. In Ove, Lepore. Vi-
tulo, Cuniculo non in iplis ciliis, fed internis pauli ea-
dem reperiuntur oftia, qu* profundius inavibusquac-
renda , ubi quam in ullo alio genere longi majora , re-
ceptam majorem flylum per palati rimam emittunt ;
brevis hic admodum, quae foramina diftinguit, mem-
brana.

Ex hifce glandulis , earumque vafis, qua palbebras in-
ter ocu lique giobum obfervantur , humor procedens, per
tacrymdia pun&a in nara defluit . qui modo parcihs ac-
cedens A pausis obfervatur , modo impetuofms profluens
lacry marum nomine venit.

NARIBUS-

N Axium Guhdcus indeque provenientes
ductus axcaiTOKios off amat. IDEM
Ilis verbis deferibit.

Nara fuccingens tunica cum non modo in demortuis ,
tum hominibus , tum brutis , humida reperiatur , fed
& in vivis perpetuo quodam madore percipiatur irrigata,
nec tamen perpetuus i naribus aquofi humoris profluat
rivus, neeefleeft, vias dari tum in nara humorem illum
deponenta , • tum eo in loco depoficum alia inde via ab-
ducentes. In hanc me non de naribus modo , fed& pe-
ricardio, aliifque partibus , opinionem jam tum pertra-
xerat oculorum, & oris fobrica: fed cum argumenta
Anatomica , praeter Analogiam, etiam mirtifiuo re-*

T U L O.

quirant, fufpiriombas tantum intmmeraftdum duxi , ei
quod utrumque hujus propofitionis membrum fuos vide-
batur exfpecfare adverfarios. Priora enim vias indu-
bium vocarent , qui ad odora benA percipiendos liceas >
non undas, requirunt nares ,& magis Hippocrati» ver-
ba vel dubitantibus opponunt, qua: libr. de carn. luun-
tur: imt i m r ini» , tf (v-

eaiifvt euirii (• imTZ ixeaSififfi <«,. &

mox : irjra» j ipfao^nmt nf fit f, , * A-'« t ivp&itiag.
Quod fi itaque odoratus organi ficcitatem reauireret ;
nulla liic admittenda vafa , cum non modo nulli edent
ufui, fedipfum impedirent fenfum. Pofterioraveroab
imminente faucibus hiatu diverfbs non facili admitte-
rent, qui narium humorem , fiquisefiet, aut a prater-
vedoaAre exficcari poffe contendunt, aut per patentes
vias in fouca rejici.' atque ita, licet illis humidas canum,
quorum odora vis nulli non cantata, nara, 8c ipfora
humoris neaeflitatem ad lialituoforuxi corporum facilio-
rem in poros ad nervorum extrema tranfitum objicere
potuiflem, licet his tum illum & in homine, & in brutis,
narium fitum , qui non patitur humorem in fouca relabi,
tum illam humoris naturam opponerem , ut non poflit ab
aere folo intra pedus pulio , vel ab eodan una cum cali-
de fuliginibus A pulmqpibus rejedo , in tenua auras difli-
pari, id quod ipfe Vulcanus, fiad parta vocetur, de
monftrat: dubius nihilominus haerebam, ufque dum prre-
ter aqua JuBum jam ante cognitum , & pneter glandu-
lofos cama tsriw Schneidero pituitaria appellata:,
etiam punBorum lacrymahum in naret ufque cont nutat io-
uem , allumque naribus peculiarem JuBum , omnia na-
rci humcBantia vafe, & funul augufium quafi fretum,
per quod contentos in naribus humor in palatum trans-
mittatur, ob&rvarem : tum enim patebat, nifiHippoL
cratis verba de immodetaro humore eflent intelligenda,
ipfi experientia: bellum die indicendum.

De primo n^res irrigante canali , 8- aqure JuBu , hu-
morem, quo aurium cavernE maduerunt, eo deferente,
cum a variis Celeberrimis Viris fitdeferiptus, nihilhoc
loco addam, fed reliquis annumerafle contentus adfe-
quentes pergam.

Secundum , per quem ab oculis in nara derivatur hu-
mor, quod attineri, cum alibi fuerit deferiptus, nec ille
diu nos morabitur. ClarifT. Vcjhngnu exiftimat definere
ilium intra palpebrarum tunicas, cu i fuum etiam calcu-
lumCeleb. ScbuciJmu addit. Sed in nara ufque per-
tingere, non in brutis modo, fed in homine unacum
Clarifl. D- w» Horne . jam fecundo obfervavi. Mirum
fani exercitatliTimum V irum fabacium ab ^fquapcnJeu-
te, qui nervofuminipfooflis lacrymalis meatu obferva-
vit dudum , eundem pundis lacrymalibus continuum
non pcrfpexifle. Mirum eum cum aliis cadividerequz
natura voluit die conjunda.

T ertio loco , qua: in ipfo narium tunica oriuntur > vafa
examinanda, quE duum generum funt : breviora alia &
vix nifi per expreffum humorem, cujus guttE fenfim pro-
deuntes vaforum oftia produnt, confpkua, alia longio-
ra, quE veri canalis nomen merentur.

• Breviora vafcula illum effundunt humorem , quem in
membrana pituitaria anteriore obfervavit ScbnciJerut,
ami Celeberrimo Viro adftipulari nequeo , dum membra-
na: munus illud totum adferibit, nulla glandularum faAbt
mentione: cum tamen fub ipfo membrana vaforum, qua:

copiofil

D E V

•

eopiofa ibi reperiuntur , extremis affufl* fint glandofe
portiones , in parte narium anteriore minores , quo vero
poftc riora verius magfc rcceiTeris , majores, undeexigua
quaxlam excretoria oriunda fecrctum ex arteriofo un-
guine humorem emittunt.

Longiora vero in homine quidem nondum vidi , in
ovibus tamen canibufque non raro. Sunt autem bina , in
utravis narium cavitate unum , ubi & originem agnofcit
& finem. Inillisenim, quifiib narium tunica in ovihus
difperf* latent, glandulis radices plurimi fupra mola-
rium regionem oblervantur , eleganti ordine difpofiti ,
i quibus unum in truncum coeuntibus dudus exurgit ,
qui , ubi fub nervofo canali dorfum verius afccnderit , in
anteriora inde reflexus dorfum inter & continuum pun-
Ais lacrymalibus vafculum progreditur ,* donec circa
extrema fere narium , quo loco fupra reliquam planitiem
cartilago exfurgit, in fmum intra cattilagir.ofam alarum
protuberantiameonfbicuum fc exonerat. Non difficul-
ter in atlfpedum producitur, ffte oftia quaras .five fon-
tes: hoscnimcumipfoprogrcfluut ocqjjsfubjicias, ef-
fringenda tibi narium offa , integra manente, qualuc-
cinguntur, tunica, flUimulfuo fc fplendore per tunica»
exteriora decurrens lymphaticum prodet, quod fifur-
fum continuaveris , /legantem ramulorum lonolcm radi-
cum munere fungentem deprehendes. Sin oftiumtlefi-
deras , primo circa globum nali refecanda eft alarum al-
terutra) hinc fupra carolaginofam cxcrefcectiam (in
cujus inferiori loco oftium , per quod oculi fe exonerant,
hiat) eadem ala dividenda , illico enim quendam quaft
fulcum videbis, brevem illum , fed immitium ftylum in
ipfum ufque vafculum deducentem. Saqsius in Ovibus to-
tam extra dudum procurrentem foflam nigredo, qua ut
lueefie & omnia lymphaticorum excretoriorum tum in
buccis, tum fub lingua, oftia in lifdem non raro tinda
obfervantur , vel obiter infpicientibus vehit intento di-
gito demonflrat. In Canibus oflium ejus non in ipfo car-
tilaginis dorib , fcd inferiori loco fe exonerat, nec
ipfe canalis eandem a narium culmine inprogreflufuo
diftantiam fervat.

VHis , quibus nares irrigantur . vafis , infpidend*
funt vii , quibus idem ubi munere fuo fundus elt humor,
alio ablegetur. Sunt autem ex illo gflnere, qua: hic exa-
minati merentur , bina; , in utravis parte una. Nec enim
hiantia nafi oftia , qui reciproco adris motui patent, huc
referenda , cum foras fpe&antia huic muneri deftinara
non efle integer vitse ftatus , quo nunqu am quicquam hac
excernitur, demonftret: quivero i ntrorium vergentia
faucibusimminent, prwerquam quod magnitudb « ufus
omnibus nota reddiderit, ut adeoque iupervacuum fit
ea hic deferibere, etiam ipfe fitus nuic muneri non fuf-
ficientes mamfefti convincat. A naribus itaque in pala-
tum qui patet tranfitus brevis admodum eft , nec cana-
lis feti foraminis nomfnc dlgpandus. Locum fi quavis , in
extremo nafo offendes , ubi fupra tertii maxillioflisfu-
perciliumexfurgenscartilago allabcntem humorem , ne
extroffum profluat , remoratur. Hoc intra repagulum
in honune ad vomeris latera proxime invenies foramen
rotundum, quod licet fuperiori ambitu fatisfitamplum,
mox tamen ardatur adeo , ut ne feta quidem in palatura
traniitum concedat. Quod fi palati coelum infpexeris in
homine quidem, ut & in canibus, ad anteriorut»den-
tium radicem tuberculum exfurgere videbis, ad cujus

T U L O. 17

latera, modo tantillum prtfleris tunicam , gutta utrin-
que unaprofiliens oris cum naribus commercium mani-
feftabit. In bubulo autem ut & ovillo, quibas in fupe-
riori oris parte primores denegati , eundem meatum cor-
dis figura quarrentibus indicabit, latera enim cordis il-
lius immflTo ftvlo in nares viam aperient. Obfcrvandura .
autem in duobus hifce fiibjedis (itu variate illam cordis
figuram & mucronem ejus in ovibus fauces refpicere,
cum in bobus cb bafisdirigatur. Sed nec in diverlis craniis
eadem eft meatus hujus conformatio ; in homine enim,
qua: ab intermedio vomere in narium cavo dirifaconfpi-
cTOitur foramina & parva, fi maxillam invertas infra
dentes in unum conrtuxiflc deprehendes. In brutis autem
manent divita, ncc rotundatum, fcd in oblongas runas
extenfa.

Ena r ibus in piatum anteriori loco Jenter intra , qni-
but Jenter funi , proxime JefcenJrnr meatur ; quem fre-
tum fi dicere placuerit , r.on erit e longirquo petitam fi-
milc; I11 brutis | jc quam homine ut amplior ita &mar.i*
feftior. In diveriis varius apparet, quod Vituli, Ovis,
Canis, Cuniculi didu&a inter fe conferentibus ora, di-
gnolceie integrum. F.jufdem in avibus vice fungitur po*
Iterius palatum dividens rima.

ORIS PARTIBUS VARIIS.

G l ak D viarum Maxillarium ex Anatome
Capitis vitulini hanc nobir tri/todefcriprionem WHAR-
T O N U S , qua: habetur tap. 2 1 .

Maxillaris inquit glandul* vel in externas vel
internas dividuntur. Extern* exigu*adin»dumfur.t&
minoris momenti, fta funt exterius in medd fertllon-
gitudire maxill* inferioris, ubi exterior ramus arteria:
carotidis, venaque jugularis externa , fle ramus coufpfe
cuus nervi tertii paris in mufculos faciei adfcendunt.

•Credibile eft & admodum verifimile, eas didi nervi
fuperfluirates aliquas excipere , & in venam proximam
transmittere, qui plurimarum glandularum mos eft.

Forfitan majore concitato fluxu per nervos ad faciem ,
quam per habitam partis percolari , pei que lymphaxlu-
itus nd glandulam lianc remitti poflit , facies plane fub-
tumida & inflata apparet ; nempe oedematofo tursore_
inflari , quemadmodum frequenter cernimus in odontal-'
gi;e declinatione.

G]andu\.v- maxiUarer inienut immediate intramaxil-
lam inferiorem Jitrefunt-, earum pars pofterior , ubi pa-
rotidi & glandulis jugularibus appropinquat , multo
crallior 8c rotundior eft, ut & rubicundior ; anteriusnro-
grefla , paulatim attenuatur ; media autem via , videtur
primo afpcftu ab anteriore parte quali difeontinnari &
recedere , reipla tamen exiguo ramento continuatur ;
dein vero nonnihil iteiuni craflefcit & cunei inftar inter
maxillam & lingua: mufculos ad mentum ufque omnino
protenditur.

Habet Arterias, Venas, fle Nervos, item rar que ! Jam
diverfi generis tibi proprium : Arterias, a carotidibus ;
Venas a jugilaribus , Nervo* iufignes A tertio prafertim ,
quart» & feptimo paribus, anallomolcs inter fe evidentes
habentibus. Vaa huic patri proprium , Anatomicis ba-
denus incognitum fuit. Verum haud difficulter incon-
fpedum proferas, fi pr.fmonitus advertas illud, otmn
ducere 4 crafliore & pofleriorc hujus glandul* parte,
redaque tendere meatum verfus. Antequam vero ad an-
C tat io-

Vitulo.

tertorem ejusdem partem pervenit, ramulos fubinde no-
vos ab eadem excipit ; adcuque protenditur od medium
menti fpacium , ubi immediati intra gingivas in papil-
lam quandam utrinque terminatur, qua fc facili exone-
ret, nihil vero ab ore refluum admittat.

Pinguedine & mufculis quibufdam hz iglandulse ma-
gna ex parte teguntur , adeo ut primo alpe&u minores
multo appareant quam reipia funt, quemadmodum amo-
tis illis mufculis videre efl.

Sabjftnu* earum (imillima eft thymo vitulino , vel
hominispancreatt ; videtur, nimirum, quafi ex fruftulis
plurimis apti inter fe commillis, & membranarum ac vi-
torum ope jundis coagmentari , fapore quoque & colo-
re thymum vituli & hominis pancreata renudatur, &
apud nos in porcis & vitul is lapidior eft , cupideque ex-
petitur.

Sjo certius hujus glandula? genium Jc ufum depre-
erem, ipfemet,pra:fente Collega noftro celeberrimo
D. Gtiffomo , aperui caput bovis , in quo fperahamus , ob
animalis magnitudinem, omnia ut ampliora, ita con-
fpicua magis futura efle ; fumma autem diligentia qurere
bamus vas excretorium huic parti proprium, idquede.
mum invenimus.

Vae hoc radices fuas capillares in omnes hujus glarv-
dul.T partes axjualiter fpargit ; & in aliquibus geminum
ramum, in aliis plures ramulos emittit. Cum geminum
4 glandula' capite alter, alter i cauda prodit. Anterior ra-
mus mox ab egreflu extrorfum fertur verius glandulam
quandam minorem , fitam inter intimam maxillre par-
tem, &h^c glandulam majorem; eftque diverfi gene-
ris, ciperitu coloris, fubftar.tia? compa&ioris , minuf-
quegranulatre, & figurat ovalis , qua- interno latere im-
preflura levi & rotunda excavatur, d qua prodit vas pe-
culiare, quod re&a fertur , & in glandulam hanc maxil-
larem deftribuitnr circajocumdidiim. Pofterior ramus,
fpacio trium vel quatuor digitorum i glandula egredi-
tur; priufquam cum anteriore caudiceconjungitur. Si-
mulae vero 4 glandula: fubftantia prodiit , fertur fub rauf-
culo maxillari tereti biventri, vel digaftrito , qui eidem
ramo quafi troeUea vicem prreftat Exinde refle&itut
fcnc ad glandula? medium , ubi cum anteriore ramo de-
frripto, & pluribus ramulis eidem quafi fociis, unitur;
Se inde ctnalit communu ex horum concurfu aliquanto
audior redditur. Hinc canalisdi&us reda anteriis ten-
dit , & a lingure lateribus , nimirum m inferiore ejus par-
te, cute & pinguedine glandulofa tedus, dudu mit-
em pollices longtvprovebitur, & inter gingivas in ma-
Silte extremitate , inter ipfam & papillas quafdam com-
pieiTas & rigidas ei pertinaciter adlirerentesinosaperi-
rur , eidemque quoties ufuspoftulat humorem falivalem
impertit. In Equo, circa mediam linguae longitudinem
utrinque albe glandulae conipicure in duaum falivalem fe-
le exonerantes occurrunt , dequibusfurfanuberiusdice-
tur pofthac , carnearum varietates in cateris animalibus
examinata: fuerint

Notatu dignum eft, hanc glandulam, prout variatur
in junioribus Se fetioribus arumihbus , divexam fervare
fibiract ipfi proportionem ; diverfam inquam , & quo-
dammodo Contrariam illi, quam tliymus in iifdem ani-
, roalium amitibus obtinet. Nam quo junius eft animal ,
eo mu.orh.-ec glandula , major thymus: & contra ,qub
retate grandius , nib ui extrema lcncdute , eo major haec

glandula & minor thymus. Maxillaris foetiis vaccini
o ij pendebat , thymus ejufdem § ix. Maxillaris vituli
bimeftris § j. thymusejitldem ix. Maxillaris bovis J ix fl.
thymus ejufdem ^ iv. Maxillaris fertus ovini 3 ). thy-
mus ejufdem § j. is. Maxillaris agni fetneftrisSij. thy-
musejufdem § j. fi Maxillaris ovis 5v. thymus ejufdem
fere 5 vi. ponderabat.

De Glandulis, DucTiXusqer vasus, os

SPECTANTIBUS, SALIVA, VII MUCO DICATI»
curiofa trtS.fingaUri proponit STENONIUS quae
cdm in Capite bovino & vitulino imprimis occurrere no-
tentur,huc ea referre haud inconveniens xftimo.

Inter glandulas mquit qua? pluribus excretoriis vafis
donata? funt , primo loco veniunt gu« in svciii
reperiuntur, k inter exteras tum glandula: , tum vaforum,
magnitudine maximi conipicua:. Ha? autem buccarum
regionem occupantes exteriorem oris cavitatem undique
ambiunt,& futium deorfumque ad gingivas pertingentes,
mufcnlos inter 8c tunicaih oris feruntur. Inferiore ud parte
cralTiores funt ,» hinc tenuiores reddita: venis , arteriifque
8e nervis tuft in hanc, tum in anteriora Cranfmillis liberaro
|»pcr exteriorem fuperficiem viaroconcedunt. Poterat va-
| Forum mox defcnbcndornm ratione dividi iirpartem in-
feriorem, qu.-e crailioe & foliditatt reliquis prior , me-
dia*, qua tcmnfllma , &fuperiorem, quz medio mo-
do fe habet, colore cum parotide in bubulo conveniebat.

Prxter dtfiavafa peculiares in illisiafihi/ n. Maii 1661.
obfervavi , cum crafiioiem ejus partem tranfverfam pauli)
obliquius diflecarem- Hanc enim conglomeratam videns,
etiam, conglomeratarum exemplo, fui generis vafedo-
natam putabam, quod non fefellit. Vix enim divifa erat,
cum per refefeum eodem idu vafculum immitius fty tus in
cavitatem oris liberi penetraret, hinc totum buccarum-
corpus ab inferiori maxilla prope gingivas refecando , &
extendendo aliquantulum membranam , video plures m *
eadem rtfea linea exiguo» hiatus, per qnos immiflus fty-
lus in ipfam glandulam facili negotio viam invenit O-
riuntur autem dudus , proceduntque non uno modo. In-
tra crafliorem, qu* inferior eft , glandula? partem ex
plufculis radicibus in Angulares truncos concurrentibus-
orti , cum in via funt capaciores , ubi ad membranam in-
teriorem afeenderint , fer4 ad gingivarum inferiorum al-
titudinem foraminibus illam pertundunt quadruplo,
quam ipfedu&us eft, anguftioribus , in eadem linea fe-
cundum totam maxilla: inferioris longitudinem difpofi-
tis; Infra au* ad aliquod intervallum exigua* femiglo-
bofre protuberantia? apparent, nuite acuta*: qu*2i*g
ad digiti fupra prsdifra foramina altitudinem copiola?
confpiciuntar , in media quoque parte excretoria vafa
copiola adfunt , fed admodum brevia, vixque, nifiper

SirriTum humorem, confpicienda, dum qua* a fuperiore.
cendunt, paulo fint manifefliora.

Buccarum VafculanunjprO parvitatem compenfantiS
quorum glandula: ut in homine egregii labiorum ftipan-
tes ambitum totidem uvas referunt, vaforum ad illas,
nervorumque diftribucione figura: gratiam augAte ; fic
in brutis totum buccarum replent planum. In §fcc , bru-
tisfcilicet, quxdam in unnmcongeft* corpus, &infe-
riori maxilte fecundum longitudinem incumbentes, me-
dia? raagnitudinisvala emittunt, quorum oftteineadenv
refea lita , vix nifiexpreflb humore feprodunt, etiamfi
dete&a fetarum noo ufque adeo fubtiliumfint capacia;

De V i t u

L O.

ea illis in locis fuparficiei eft aequalitas & planities : in 1
ovibus tamen quibufdam fufcus interdum o(m prodit co-
lor : alia* magis a fe mutuo difperfa partim baccarum tu-
nica accumbunt plana; , partim in afperas , & acumina-
tas illam elevant papillas.

Sublingualis quod attinet, otrinque 3d lingua
latera (ite , ejufdem genens cum proximi przcedcntibus
funt, nifi quod vafa excretoria obtinuerint, non quidem
breviora, (ed anguftiora. Oriuntur intra ipfam exilibus ri-
vuis, Schincfibi invicem parallela , ilineu3verfusgin-
givas recedunt, ubi ad digiti feri .i dentibujdiftsnriam
vixconfpicuis, nifi premantur, oftiis per tunicam hiant.
Nullxoiliis , nifi adabquod intervallum , protuberanti.?
adfimt , fed , ut in bucca vafis diifium , ubicunque va-
fcula pradi&a tunicam penetrant, ibi squalis eft, &
plana. Aii in papillis etiam finuliadfint, nonlicuitob-
lervare, comprdli aliquot , fed nihil exprefii ; liincre-
fe&as examinando , vidi glandulofa firultula effe , qux
reliquas fuperemi nentia tunicam ibi loci in acumen
elevant

Ad Palatum qua funt Glandulx,eas P a l a t i n a i ap.
pellare vifum mihi , cum revera toca palati caro in brutis ,
lic & in homine, nii nifi conglomerata glandula fit tonfil-
lis continuata; unde innumeri exiles dudus prodeunt,
qui ipfam menAranam perforantes , quali cribrum indi
formant. Notavi illos primum 17. Maii, cfirn bubulum
caput jam totum feri dinecuiflem , tunc enim , cum ton-
iiltas exfdnderem , vicina premendo tenacem indi hu-
morem excerni videbam. Hinc totum, quod coelum oris
conftituit , exfedhim , digicifque comprefTum inaume-
ras glutinofi humoris guttulas per tenella foramina erum-
pentes exhibuit. Qui i pituita palati, quam tertiam
iptm fpeciem Clar. iYartkontu ddenegr. eap. 11. condi-
tui* plani diverfus eft ; quod ex iofius explicatione
manifolium : dum i naribus fupra palatum illam exfugi
ftatuat , & cerebri pituitam appellet : quid huic minime
competit

Qua palati fuperiori t tota tunica innumerie penufa fb-
ramimbu/a glandularum glomeraminibus orta recipit va-
fa : qua quo retrorfum magis perrexeris , eo magis con-
fpicua.

EnoloTTtDis cartilaginem permeante / canaliculi ;
qui a carunculis epiglottidi incumbentibus orti , per car-
tilaginem tranfmiflum humorem averfa ejus parte, qua
laryngi imminet, evacuant.

Pituitarias Mi m u an as r alati huma-
ni poflquam defcripfcrat Schneidcnu hb. 3. de Cat barrit
de quibus nos in Anatome hominis fuo loco agimus.

Non omittendum eft, infuit, ci Imde humana pituita
egeftione hic differimus, hanc membranam neg reliquo
animalium generi effe negatam: Cujus monftratus per-
. quamfaciliseft. Adminiiter Anatoni ia ri&u vituli di-
ftento, linguam amolitur, inferiorem maxillam peni-
tus auferendo. Si quis igitur, ita patentibus faucibus,
priorem partem palati intuetur , quadam eius afperitas,
& ea gradatim dilcreta , fe inserit in oculos. In ulterio-
re auteip palato occurrit illaipfa membrana , cui idem ex
fede , ex forma , & denique ex numero nomen effe po-
terit. Hac ab anima canali eft candore camofo, circii
mollior pmguiorqnc 8t magis fiiflarciriata , circunifeciis
verb perplui ibus fmguinis vafculis fuffufaSc milio am-
bitu fubhvida & gracilior , catera albidior, pleniorquc.

Hac nunquam glutinofo humore non utufta , fi fpon-
gia admota ficcatur , Cmili humote confeftim & fpotite
exuberat. Ifque caca femper & occulca provenit origi-
ne in modum fudoris. laedet.

Ne qua forti tamen capter diffidere diBit ,

Hac membrana fex Lit ; j notatur.- In hac medii^j di-
gitus figitur pieflius, illius muci guttula perfecretum
pervadunt, jam oculis orientes. Sunt perparvula , can-
diJulx in perlarum fpeciem , & circumdant in orbem.
Hac corona , afpe&u tam manifefta , plus hic miniftrat
lucis, quam *Anadnaa , per quam cx perlis & gemmis
fe&am Thcfeui exiftimatur de tenebris labyrinthi ad
lucem veniife. Hae membrana hic occultuslatex conti-
netur, ut etiam dementior! vi eliciatur, Siqoeiljje gut-
tula ex illis locis in unum confluunt fpotite aut cogun-
tur, fyncerus mucus illa conglobatione lingitur, qui
etiam cadhi pratenuiafilamiltit. Incifa fimile quid pin-
gui oflendit, unde etiam ejufmodi mucus filarim di-
ftrahitur. _ •

Fauces animalium maximi ruminantium funt indice
humoris, quo pabula in ore extenuantur , extenuata glo-
bantur * globata devorantur* Apud Senecam etiam Pot-
f domm iat intelligit .^imidum oris maximi requiri.
Receptae , inquietis , in or frugat , concurrent aut er Je du-
ritia dentium frangit , ti quicquid excidit , ad eofdem
dentei lingua refertur, fune vero faliva mifcetnr , sit
faciliur per fancer lubricat tranfeat. Verum Natu-
ra maximi & hujus utilitatis provida , portionem illius
humoris circumcirca & hinc lupeme etiam iu lumina
faucium inferri voluit.

Nec hic requiritur anterior pituitaria r\embrana :
Nam illa 03 Vomer didhim, conveftiens, etiam confu-
dafeit, & lentefcente illo humore ftillat, utisinterdum
ore naribufque boum propendeat. Haec tandem , qui
eius continuitas eft ufquead gulam , inarfhim coit , fun-
pliciter cancellata, ejus incifuris crebrioribus in retiam
longitudinem jacentibus nec aliis‘tranfvcrfisintercurren-
tibus. Hac inibi hunc laticem largiris fundit , nam ca fi
explicatur, ille mucus hic infidet. Hanc membranam
L, Z. demonftrat.

CORDE.

IN Vitulis & F.quis, imo pier ifque aliis animalibus ma-
joribus non folas propagines a Nervo fexci patitur in
homine, fed etiam plurimas a Nervo intercoftali ubi te-
itacor tranfit, cor accedere, im6 in parenchymacjus
dimitti , & hoc ideo i natura quali fubfidium brutis com-
paratum, ne capita qu? terram prona fpedfant , pon fa-
tis facili aut copioli fpiritus Animales impertirent
LOU W. cap- t.tr.deCorde docet.

Coi dis de fabrica vera vide qux babemusexS T E-
NONIO capite de Bove.

TRACHEA.

EX obfervatione noftra m. Januar. 1 671. habita ad
latera Afpera Arteria antequam pulmone^ intrabat
pinguedo aderat , in qua glandula aliquot conglobata
continebantur.

Membrana interior vfffper a Arteria fibris carneis prae-
dita eft oblongis , quas manifcftiores oblcrvabis , fi eam
profeqxaris ufque dum pulmones ingreditur. In eadem
intenori membrani qu* infiipcificie fibras rectas habet
C a appa-

20 D K V

apparent alia* fibrx fub illis redis , quxferi omnes funt |
transverfx.

^AnauUTrscka* non funt pJeni annulli, fed ab ante-
riori parte funt cralTiflimi , & paularim attenuantur ufque
■dum non apparent. AMSTELODAM.

• THYMO.

IN fetu vitulino jam pilis induto intraque menfem
nalcituro amplo principio incipit paulo Cupra cordis
linidram auriculam , pericardio adhxrens , ubi pars ejus ,
i «ferior i Corde ad (upremam collam protenfa in angu-
Itum quali collam pollicari latitudine contrahitur > quod
inter Ipinam dorfi & vafa majora thoracem egreditur ,
nam Jucdefuntclaviculx. Thymus ficegrelfusmox ite-
rum grandefcit, & trium circiter pollicum fpatio fopra
collam di&am bifariam dirimitur , partefquc ejus fic di-
vifx utrinuue ad afperx Aiterix latera perreptantes. &
glandulas Thy roitlaas prxtercuntes mi maxillares ulque
pertingunt, qmbus ita conitgux funt, ut iifilem continuas
efle diceres. Ex anteriore parte «mu/ varios excipit >
& ex inferiore duos nervos iniigne* emittit, minorem in
Diaphragma rami&atuni , maiorem In Ventriculum
magnum. Reticulum, &Om^jjni, in plexum ipfiim fa-
ner iorem*qucm ex parte conllituit , indi in ejusglandu-
las, Mdcnterium, Omentum , Lienem, Renes , Uterum,
Teftes, &c.

- In fetu tali alterutra GUnduUrum Thyreidiarntn
pendet 3 j. Jugulnet adDiaphragma ufi|ue juxta verte-
bras colli & Thoracis defendentes vix numerabiles,
quarum fuprema 3 )■ Ptretu 3 ij. A liXiStrit mtemt
tantum 3iij. Thjmw § xiv. pondo. W H A R TO N.

OE S O P H A G O.

Gulam vitulinam, hinc bovinam Tmiw confti-
tuunt varix , ab externis ad interna procedenti Ana-
tomico fex imprimis fit offerunt. Prinu earum pleura*
Thoracis vifcera circumlcribentis invdliertifque conti-
nuatio e(l j Secundi fle Tertii carnof* conditionis
fimt, fibris obliquis, fingulari ratione extenfis, feque invi-
cem quali interfecantmus , gaudentes , gjaru Mera-
branota ell , varias in lamellas divifibil* , mobilis bine ea
qux fuccumbit ordine Qujntj , nervofa magis, ctiamli
fibi is redis carneis etiam pnedita Ultima omnium, qux
Sexn, tenuis admodumed, nerve.im totam integens.
BLASIUS.

VENTRICULO.

PYl o X u s obice quodam claudebatur , fimi litf r ac
in Porco, at brevis is valde plicis plurimis cinfhis.
GuU in tres primos Ventricnlos limul aperiebatur,
ita tamen ut ex primo in duos alios daretur tr.mfitus.

Prirnui, qui nue tui Venter , faccos habebat duos aut
tres, eofque wfignes.

Secundat , qui Kmculum , omnium erat minimus,
plici. p'unbus , licet planis, donatus.

Tertiur, qui Omafui , foltis membranofis fibi invicem
impofitis conflabat.

j^ujrtur, qui lAixmfut, omnium maximus erat,
huic junfhis pylorus plicis rubicundis pra-ditus.

Quartum Ventriculum ron ingreditur Gula , /ed ter-
tius in Quartum aperitur, Gcque non nili meiku.Cc Vcn-

I T U L O.

triculo Tertio cibus ex Cula in Ventriculum Quartum
deducitur. *

Secundi in Primo ingrefliis oblongus ell , & quafi ri-
ma magna , os quoddam inverfum aut glottida avium rc-
prxfentans. AMSTELODAM.

CHYLI ET LYMPHf

DUCTIBUS.

IN Vituloexcnteratoqua ratione Anno 1650. primus,
invenerit Thoracicum DUCTUM OLAUS
RUDBEEKIUS trtd. de DuB. u^quefu cap. j. de-
clarat.

In hoc qualiter Ic habeant Vasa a qubs a G l a h-
o u 1 a a u m ab eodem RUDBEEK10 inventa vi-
de ubi de Cute.

Vtt iquofum quod in Vitulis & ovibus fui nfephigt
confpidtur , multis radicibus oriri i glandula quadam
magni & oblonga, quam natura celopbagi lateribus pro-
pf Diaphragma appofuit , inde furfum redi deferri, &
fele ofcuiisdu&ui Chyli feroconjungere, IDEM ctf. 7.
tradit.

CY6TI FELLEA.

VasiCA Vasis Bilaxiis infigniter fcatet ei
parte qua hepatis parenchymati Tohxret , quod
non folum laceratio eorum ubi ab hepate feparatur Ve-
fica, manifedillimd declarat, fed & natis per cervicem
Veficar immisfi peripla hxc vafa facilis eruptio. Conli-
derabile unum, notabilis latis magnitudinis, circa cervi-
cem obliqui, ureteris indar, Vefiiam intrans, Vthuli
lingulari praeditum. BLASIUS.

PANCREATE. #

Qlmplicem hic tantum ductum pasciiati.
ucun inveniri, eundemque bilario non jungi , fed fe-
paratum intrare inteilinum , GRAAF1US docet.

RENIBUS.

REnis Lymphatica eleganter obTervari, fi aqua
tepida injeHi prius mundetur, hinc Veni ligata
aqua copioft injiciatur , BARTHOLIN. de Dit-
fbrtg. ctp. 4. docet.

Rinalium Glandularum interilitia infec-
tibus omnibus eopiobm intercurrere pinguedinem, «tfi
ipfx Glandula- effatu ubique dignae , adeoque ridiculum
vitlerj Rieltnum , dugi in fetis , cojus Renes adipe
dedituuntur , Renibus fuccenturiatisfuccum adipi gene-
rando idoneum recipi aflent, J t) A N. VAL. WlL-
L1US ebf.ii.ht. ).i8. Din, fcnbic.

U M B I L I C A L I.B U S.

In Vitule reernj nue 10. Martii 1665. Vxna umm-*
licalis patula latis arteriam ormulabatur.

• Altili* umbilicalis feti tertia patte longi-
tudinis ita erant attenua» , ut membranam aut ad fum-
mum Venam reprxfentarcnt , duabus vero tergis parti-
bus, qux ilia (peflabant , latis erant cradae, fanguhus gru-
mo reple»

U a a c u u s. in hilum medio , ad aded membrana
involutus, ut primo non ita appareat : patulus autem erat
m «dicam. AMSTELODAM.

CAP.

ogk

D t (

5^ C A P. V.

De Camelo, qui Dromedarius
Vulgo dicitur.

I^EmtiS htc Canini, Ineiforitque non aderant
* 1 in maxilla fuperibre uti in ruminantibus, etiam
(i cornua deliderencur , qua ruminantibus aliis
natura conceflit.

Duas faltiim exiguas Usoiuss habebat ad extre-
mitatem uniuscujulque pedis , plantat planas & latas ,
valde1 cijrnofas & tantum obdu&as molli , crafla , &
nonnihil callofa, cute, latis aptas ad ambulandum per are-
nda Afia & Africa: loca.

G i n u a callofa, duriora funt, & qn* magis comparari
pollent foliditati cornuum pedum cateroram animalium
que caliofttatcr genuum lex erant , cuique pinfturarum
pedum anteriorum ura, prima & fuperior in parte pofiica
que proprid Cubitus, fecunda antica & inferior in )un&u-
ra, que repraHentat Carpum , cuique pedis pofteriori in
prima &fuperiorijun&ura ctiim una erat, que eft arti-
culatio antica & verum genu.

Sublati callofitate exhibebat fe fuigantia media in-
ter catnem, adipem, & ligamentum. Prarter fex cai/efi-
tatet didas feptima erat in parte infima pedoris , ma-
jor, firmitfr annexa fterno , cui eminentia hoc in loco eft,
longa erat odo pollic. lata fex, craffa ii.

r a «futium ingens & laxum non tantum extremnm
virge tegebat, fed etiam recurvabatur in partem pofti-
cam , urxfe forfan nata opinio Dromedariun urinam ad
poftica emittere , ut Leo, Caftor , Lepus, quorum virga
non recurvatur in partem anteriorem.

Partes interiores fimiles fatis partibus interioribus
Equi, paucis exceptis.

. H i v a r i s hbt erant iret , horam duo majores in
dio, unus inferius minor & acutus L. > (amentum fufpcn-
Jouum non coh arebat Cartilagini Xiphoidi, fed Dia-
phragmatis medio , quod integebat peritonaum , aurei
ubxpic coloris.

Vijica non continebatur bilis , fed hepatis dudibus
bilariis.

VvKTAtcULUS, quotum- in Partu divifus uti in
abis ruminantibus, valde magnus, haud tamen divila
ha partes diverfa adeo ftrndurr, quales abAriftotele de-
feribuntnr , tantum erant diftin&a anguftiianuibufdam •
unde prior, qui amplus & magnus, altum producebat mi-
nutulum, cui fubfequebatur tirtitu ftridior quidem pri-
mo , fed longior multo , tandem lequebatur quartut fe-
cundo fimilis-

In Secundi parte fuperiore aperturae notabantur va-
ria; quadrata- , qua; orificia erant XX. circitir cavitatum,
qua: facculoram indar fira inter duas membranas compo-
nentes fubftatitiam totius Ventriculi , in quibus faecis
cum convenientibus receptaculis probabile Camelos diu
aflervare aquam , quam ubi offendunt plurimam bibunt,
ne e:i aridis in locis defeituautur.

IW i istin a quadrupheu conditionis erant. Primum
ventriculi parti quarta continuum longit. cr.ic.vj pedum
mediocris amplitudinis, Secundum cellulis plicifque
plurimis gaudebat , pedum xx. kingit. liaberis , mo-

A N E, , 21

derata; craditiei , Tertium cralTum erat, pedum x. longit.
ampliffunum. Ultimum quod omnium tenuifiimum pe-
dum Lvi. longitudini accedebat. r

Liin incumbebat renifiniftro, pollic. ix. long. ha-
bens, latitud. pollic. iv. crallitiem pollic. fi.

Pinis acuminatus valde , qui fagittaram chordi»
inlervire dicitur, longit. erat pollicum xix. in extremo
incurvatus parum .

Pulmo uno tantum quovis in latere conflabat lobo.

Coa miram in modum magnum , fcilicet ix. digitos
longum &vij. latum, valde acuminatum.

L i n o u * ftrudura notabilis, pars etenim anterior ,
qu« acuminata v.1hfe, prominentias exhibebat more vul-
gato ab intra cxtrorfiirn extenfas , pofterior vero , qu*
radici vicina, craffa admodum , in fui medio protuberan-
tias inter plurimas circulogaudebat exiguo , mediam ha:
lingua' partem totam tegebant , inter has eminentias alia
erant ordine duplici difpofita linea reda, in quovis ordine
quinque, qua erant formata ex plicis in circulum con-
volutis, ftrudura tenella.

Ccaksaum totum cum cerebello longitudinem ha-
bebant fex pollicum cum dimidio , latitudinem iv.

N sa vi oft ici fecundum longitudinem foramini-
bus plurimis perforati.

Protuberantia pajnllartr infignes fanguine plena.

Glandula pmeatia avellana magnitudine refpondebat
minori, ex glandulis tribus foveam in medio relinquen-
tibus compotita. PARI5IENSES.

C A P. VI
De Cane.

A N A X O M E ejus

, Propqfita

ab A. VESALIO.

OSsa Canis, Musculi varii, imfi & partes
externa internaque plurima , qua ratione ab iis
qua hominis fupt differant, prolixi exponit £cj-
jlold de rad.Chmiu V F. S A 1 1 U S. f

Alia

Injhtuta Anno |5;). • ,

a G.BLASIO:

CUticula in Cane confidcrahilis haud, eft cum pi-
lorum abundantia eam adei occultet, ut videri, mul-
to magis demonflrari notabilitir nequeat.

Pili Longitudinis ejufiiem feri ubique funt , nifi
in dorfo eos longiores dicere velimus.

Numero frequer.tiflimi hic funt, & fpifliilimi, to-
to corpore fefc quafi contingentes, interdum invicem
conglobati , cum integumentis fe munire Canes ne-
queant, quod poffunt homines.

MoMorcr feiiquifuntabdominis, duriores qui dorfi,
in genere omnes humanis duriores, feti etiam rigi-
diores.

Ufut omnes , in homine rotnbfes, in Caribus non ita ,
obtinent, cuma parte lubvda defatnptxdifti dio in ca-
pillos, pubem, &c. proprie hic r.on habeat locum.

C j M aii»

De Cane,

Mx mu ah A' Caicnosa, & Adiposa cum
iis, quxin homine funt ejufdem nominis , conveniunt,
nifi quod & litus & extenfionis quantitas diverfitatis ali-
quid inferant. Illa ncmpi camofior hic multo cft pluri-
bus in locis ea , qu* iu homine datur, immediati omni
in parte Cuti non tantam fub jeda , fed arfii adeo fibril-
larum ope conjun&a, ut «hffialitnum fit , fi non omni-
bus falcem plurimis in locis eam a cute integram fepara-
re ; & ad hanc generaliorem ejus camofitatem refpexifle
videntur illi . qui pro umverfati tegumento camolara
membranam propofuerunt , diftin&am omnino ab inte-
umento alio generali , quod vel pinguedinem vel roem-
ranam adi potam habuerunt, in Cane enim pinguede,
qua: in homine membran* carnofie variis locis , quibus
-fibris carneis caret, addirur, prarterquam quod mem-
brana: multis locis inlucreat , fingulari membrani , fi non
per totum corpus , quod nec aflerere, nec negare, audeo,
(altem per abdomem , partefquediveria* alias, extensi,
g sudet. .

In Paaputio frunum nullum , falcem non con-
iiderabile. Interior tunica glandulit plurimis minutifli-
misprxditaeft, ita ut valde hk exafperetur. LaxJ val-
de prxputium hoc glandem tegit , pilofum omninf», ali-
quot digitorum transverforum longitudinem habens.

In Mammis Venu & ^Arteria ab Axillaribus de-
fcendunt , ab Epigaftricis adfcendunt , in Laftante nota-
biles vikl<v *

Nervi etiam hicexMedullilumbalideveniuntMatn-
nus in Ventre imo collocatis deftinali.

Numere plurinuc hic occurrunt ob fretis multitudi-
nem, feri quatuor, aut quinque quovis latere.

Mejerer illxinla&anteCanequxpofteriores, pedibus
podicis viciniores.

^Areolam ob pilorum copiam notare hic minime licet.

Situm & in Pedore & in Abdomine obtinent, quo
pluribus Fretibus eodem tempore lac pneberi queat.

In Musculis miram dari varietatem, nulli non
notum, fivi Numerum fpedemus, livi Magnitudi-
nem, Figuram, Situm, aliavi huc facientia, pauciffi-
mos, fi ullum, reperire licet, iis, quos in corpore hu-
mano curiofa Anatome exhibet, in omnibus refpon-
dentes , externa imprimis occupante/fiquidem fpede-
raus. Ut adeb fruftranei meriti» & haberi Sc d ici me-
reantur labores illi, quos multos, ad id, utmufculos,
adionum pWrimarum rariarumque gratia homini ab
Omnipotente datos, didinguere, atque ex debito co-
* gnofeere , queant , impendere reprehendimus cada-
verum caninorum diverfonim Anatomic , dividendo
etenim eos , qui debebant effe conjundi , & conjundos
4 contra relinquendo . qui feparari exigebant , quofic,
quos in humanis corporibus reperiri Anatomicorum feri-
pta & tabui* docent, etiam in bctluinis ejufmodi inve-
nire , demondrarevi valeant , quid aliud efficiunt , quam
quod (prarterquam quod tempus neccflanis tradandis
haud fumciens inutiliter fic corfumatur) mire&feipfos
fi alios confundant, raroquefic, nili a tali opere defi-
ftant maturi , veram , qualem in Medico ddideramus
Anatomico , Mufculoruni cognitionem acquirant.

Diapuracma Venar jAitenafjue omnium ana-
tomicorum eonfenfu in Homine confcquitur a Vena: Ca-
va: & Arteria: Magrse Truncis, ipfum in totum vel ex
pu te tranleuntibus ; Bjnbthnur aliquando & ab abdi-
posa ramos adfumir.

In Canitur feraper duplicis ordinis Venar invenio ,

fu per i orti & inferiore i.

f nerer ex Trunco Ver* cav* deveniunt , numeri» &
magnitudine infignes, eo loci ubi Vena ea, ex Corde ad
Hepar defeendens , Diaphragma penetrat. tejhriiru ,
prioribus fep4 a*ju4 magnae, ex Vena Mufculi fu pe-
nori, circi glandulas Renales, utroque in latere, ori-
ginem fumunt. ISu per anteriora Diaphragmatis, ftert»
vicina , caque qu* fime lateralia magis ad hypochondria
fita, imprimis didribauntur, ab Anatomicis variis deli-
neat*, ab amnibus defcript*. Hu furfumadeamofara
ejus circumferentiam, maxime eam , qu* podica eft.
Vertebrarum corporibus accumbens, adkxndunt. Utrae-
que, inferiores oc fuperiorcs , plurimos in Rajjiu los di-
vide, miris modis Diaphragma hoc perarant. Arteriae
autem ipfi fuppeditare videtur anterius Mammaria inter-
na, antequam, pedoris interiora relinquens, Mufcu-
lum abdominis redum accedit , poda ius Mufcula fu-
perior Ven* comiti adfidens . fidtem prxopuas , irod
etiam alias ex arunco ipfo Arteri* aortie obfervare li-
cuit.

Inter Musculos Abdominis eHiftmr exter-
rent nexum hic nullum habet cum ptoceflibus Vertebra-
rum lumbalium transveriis , quale quid in corpore huma-
no fieri alTcrunt Anatomici , ego necdum fata cognitum
judico , fed verd cum fpmofis- Carnofitatc etenim depo-
fita, qua non tantum extremo eo quo coftis ad duorum,
trium, quandoque plurium digitorum traroveribrum la-
titudinem, exterius incumbit , Serratique pedoris Mu-
fculi majoris interftitia dematis produ&iombut occupat ,
fed& , inferiora verius, obliqui tamen , procedens, ali-
qua fui portione manifede gaudet , eendinofam , eamque
validam fatis , exhibet fubdanoam. Hujus pars, fupe-
rior primb , codis vicina , extremoque jam dido camo-
h continua , hinc lateralis magis , imo, fi corporis fitum
fpedes, poderior, Mufculos fpinatos vertebris lumba-
libus exterius incumbentes, ficque fpinofls proceflibusea-
rundem accumbentes , tegit, firmum, ardumqueinpro-
cdDMHfci maximi extremitate eorum, fundamen-
tum adfecuta» Reliqua, inferiore magis, offis Ilcipu-
bifque marginem fui dabilimentum agnofeente. Sicque
conjundis undique fibris tendinofis, conditutoqaeam-
plo tendine, ad lineam didam albam, a cartilagine offis
demi mucronata ad odium pubis commifluram per me-
dium abdominis fe extendentem, anteriora verius ex-
currit.

Dida, fuomodo, etiam obtinent in OUiijne interne,
hujus etenim principium (fi ita nominare liceat) tendi-
nofum, quod podicum eft, atque loco medium, haud
exoritur a proceffibus vertebrarum lumbalium transver-
fis, uti in homine Seri dicitur, fed vero i (pinis. tam
vertebrarum didaram , - quam offis facri, quemadmodum
id , quod inferios eft, atque camofum omnino, ab offis in-
ntaninati parte anteriore , & quod fuperius , carnofura
itidem , a Cartilaginibus aliquot Coftanim fpunamm.
Mox tendinofus totus, furium ^erfiis fternujn , deor-
fum verius pubem, antrorfum verius lineam albam,
excurrit, Mufculum Redumin itinere fuoexcipiensi-

Excipit autem, fed non eo modo, quo in homine td
fieri tradunt Anatomici , an fins de re illa certi videant
ipfi. Tendinem Mufculi hujus obliqui gemimun efle vo-
lunt, coque loco, quem occupat Mufculus' Reduv,

omnino

De Cane,

omninS divifum » adeo quidem ut untrseorm» per Re&i rereomrinohic notatur per pinguedinem > quae, fpatio
mufculi fuperficiem fuperiorem , alter per interiorem inrer hunc transverfalem mufculum & obliquum inter-
procedat, ad lineam albam, ficque hic mufculus intra num medio, imprimis circa veitebras didas , ccpiofa
divifuram hanc tendinis hujus tanquam in vagina quadam valdi fe exhibet, attenuata maximi, variaque in fila-
«ontineatur. Quicquid fcaerim , nunquam in homine fe- menta divifa, lati admodum difiributa. Tendo hic, an-
pdtationem hanc tendinis didi notare potui , folam fu- teriora petcri» , mox carneas fibras adfumit, qu* iterum,
perficiem Mufculi refti exteriorem tendine hoc tegi, ni- ubi line, e alba- vidmor redditur , in totum dilparent, non
hil ejus in inferiore fefc exhibere, repcri femper. in Ca- nili priori fimili , validiore tamen , tendinosa expanfione
rnbui variis varia hic obfervtvi , jftri interiorem fuper- fe exhibente. Loco fuperiori, qui Coftarum fpurianim
ficiem Mufculi refij , fpue peritonaeum refpicit iptique Cartilagines, & quidem , (pedalius magis, interna ea-
connatum rransver&lis mufculi Tendinem, tendo hujus rundem fuperficies, qu* Ventrem ipfumrefpidt, car-
Mufculi obliqui neutiquam totam inveftit, fedfimplex is, nofiis totus eft mufculus hic, cujus fubftantire etiam eft
fidtem indivifus, exteriorem Mufculi refti fuperficiem loco inferiori , qui margo inferior offis Ilium. Camofum
fupergreditur , ufque dum in linei alba terminum fortia- hoc utrumque, fimiliter ac intermedium, Tendinem
tur, excepta exigui ejufdem Mufculi redi portione, unum, validum fatis, ubi conft ituere , in linea alba cum
digiti transverii latitudinem habente, cartilagini mucro- pr.-ec edentibus finem nandfcuntur.
natae odis Sterni proxima , quae interiore fui fuperficie Pyramidali r in Canibus non reperitur, forfan quod re-

tendini mufculi oi&i viam concedit, exterius eodem dus hic robuftior.

omnino deftituta, adeo ut in baedefignata Mufculi redi Mufculos Abdominis antequam deferamus, duas
‘ portiuncull contrariaomninofit diflrtbutio tendinis Mu- alios, pexi dicatos, addere cogimur. Tenuiflimihifunt,
fculi hujus obliqui , quam quae in toto mufculo alias ob- utroque latere unus, originem fumerc obfervantur A ex-
fervatur. Divilio hic tendinis nulla, quia integer exte- ternis penis integumentis, lato admodum principio, qui-
riora aut interiora Mufculi re&i inveftit, eoquodiximus bus etiam, imprimis circa anteriora penis, utrinquefirmi-
modo & fipurS additi fuo loco adumbratur, ^Aliquan- ter uniuntur , hinc furfum adfcendentes , lati diffufi , ad
da tendo drdus, minimi divifus, duobus locis, interius latus utrunque lineae albar, Epigaftrium ipfum petunt,
nempi circa pudenda, &fuperios circa cordis foveam, ubi, ex crailiore medio fenfim attenuati maximi, in mem-
fuperficiem interiorem Mufculi redi occupat , latitudine brani carnola didi, fub mucronata fterai cartilagine,
duorum digitorum transverforum , reliquo medio Mu- difparent. Cui ufui mufculofa harc expanfio inferviat
fculi hujus tendine eodem integri exterius inveftito. haud certo conflare cenfeo , penis ad corporis anteriora
Quandoque didus tendo redi Mufculi exteriora folaoc- addudionieam dicatam efle li dicamus , non video quid
cupat, excepta parte aliqua pollicis transverii longrrudi- difficultatis adfit, coitus etenim ratio in Canibus eam exi-
nem habente , qua: , cartilagini enftformi proxima , eo gere videtur.

divflo gaudet, exterius mteriufque eo tefta. Komtun- Musculi lamcosmn duplicer fcmpdr
quam & circa cartilaginem enfiformen, &drcapubem habentur , externi atque interni , at vero ubique dupli-
parte fui aliqua intus , extusvd tendine hoc inveOittir, co citas haec non obfervatur , toto enim eo fpatio quod eft
quod inter ikec loca interjacet exterius foldra tendine inter fternum& locum eum, ubi coifte pars oflea carti-
boc gaudente. . laginote parti unitur , non nifi unicus M ufculos occurrit,

Mufcuh re&i circa Mucronatam pedoris carttlagi- internus icilicet, Jtic adeoque inteteoftalem locum, a
nem, Coftarumqoc cartilagines cotmexronem ultimam vertebrarum corpore ad ftermrm ulque qui datur , folus
non habent , quale quid in homine contingere notamus, occupat. At vero reliquum omne quod coftarum fiib-
in quo carnofum principium didis in partibus ducere di- ftanna oflea determinatur, duplici Mufculo gaudet, qur.
euntur , fed vero ulterius per pedoris totius anteriora cruciali modo fibi invicem incumbunt, fuccuqibuntque.
adfcenduntad jugulum ufque, non carnofi , fed tendine Sciliti Caiuniexarncncumlaboiismultuni.fru-
validiflimo, infignitirfpleixlente, pisediti. do» nihil, Medico futuro adferat , non neceflarium no-

Iidemetiam Infcripucnr/ tenrunofasferd admittunt, bis vifum , tempus , utilibus tradandis haud fufficrens, illi
loco maximd eo qui eft fupra umbilicum, licet minus impendere, deledeniuropereeo, quibus, lucri causa,
quam in homine notabiles. Utadeo errare dicendus me- Sceleta parare , exomareque placet, 6 urinam bonas-
rito Jacet. Sylvinr , quod Muftulum hunc in Cane vil- horas, haud ita privato , quam publico commodo defti-
los habere dicat a capite ad finem continuos, in partes natas , feverioribus darent ! Unicumtameneft.quod, in
nullas, ut in homine, quafi per aponeurofin geminam, gratiam Anatomix tyronum, hoc loco notare expedit :
divifos. Cerebrum a Cerebello non fobm Meningem craflam fe-

Tranfverfali/ Mufculus omnibus locis peritonatoxr- parare in Canibus , uti quidem in homine fieri notamus ,
ftifiimtcohxrer, itatamen ut 4b Anatomico curiofbfa- fed Sephuentum hiedari ofeum , tenue quidem , aft lo-
eifi negotio k fc invicem feparari poilint, & quidem non lidum, & revera duplum, ex laminis duabus canalem,
illofolum loco quocunoiuseftmufciilushic, fedetiam aliquem, finibus lateralibus dura; meningis continendis
eo quo tendinoius. Principium in Canibus triplex ipfi & confprvandis aptum, intra fe relinquentibus , com-
tribtii debere , &lociaquoprocedit, d fubftantiacqua: politum, fic ut Cerebellum capfuUe quafi cuidam ofleac
ex tali loco originem , fumit, conditio diverfa , exigere lingulari inclufum reperiatur , aut potius parte fuperiore
videtur. Medius qtiippclocus' VcrtebrxfuntlurubaTes, anterioreque abodetedum. Noti enim hujus tnterflinii
harumcorpori interius jungiturtcodinofaMafculiliujus ofici ope Cerebellum totum A Cerebro feparatum eft, ia
fubftantia , itatamen ut nullo curo ofie, aut alia quadam bafi continuatio Cerebri & Cerebefi , qxaeque ab iis pro-
parte flabili, manifeftd connexa fit, quin potius difpa- cedit fpinalis medullat, datur, adeoque hic. loci offeus

24 D e C

hic paries non rcptritur. Superius i cranio defcendens
feptum hoc ofleumlefeadlatitudinempollicistransvcrfi
magis magifque attenuatum dimittit in interftitium illud
ijuod inter Cerebrum fic Cerebellum fuperius quodam-
modo lateraliter datur. Huic ex inferiore cranii parte ,
proceflii ncjnpi petrofo , occurrit feptum fnnile, at vix
minimi digiti latitudinem habens, inferiora & lateralia
intcrftitiidi&i occupans. Nec tamen, licet libi occurrant,
luccduofeptafe invicem contingunt, quin aliquid (patii
inter ea intercedat.

Pe r 1 1 o n a u m omnibus imo Ventrecontentis par-
tibus tunicam prabere communem, vulgo docetur , fic
utquainHepate, Liene, Pancreate, &c. notatur, nil
fit quam prodndhim peritonamm , fi du* adfuit , quales
in Renibus , Ureteribus, Vefica hilaria; parte libera, &c.
obfervantur , earum interior fit propria , exterior fimili-
ter a peritonao , adeonue omnibus Ventre hoc contentis
partitius communis, fi vero tres, quales in Ventriculo ,
Utero, Vefira urinaria , &c. feparantur, extima habea-
tur pro peritonai continuatione, intima verb , & media,
fint propria, at verb facilius hoc dici puto, quamau-
topfia, iu Canibus sque ac Homine, confirmari; qua:
quafh neceflitas continuationem eiufmoili Tunicarum
introducendi i Non putem ab ullo Anatomicorum fepa-
rationem inftitui polle, ut continuatioeaadoculumdc-
monllniri pollit.

jju.ihi.inhu crafla membrana & denfi, etiam eo loco,
ubi a Mufculo abdominis transverfb. Diaphragmate, aliil-
vepaitibus, quibus jungitur , feparatur, quod notari ab
illis volo, qui peritonai crafliticm nimium extollunt, in
difle&o corpore non peritonamm loluin , fed tendini
murcidorum transverfaliuin unitum, peritonai nomine
exhibentes.

Procedere hoc peritonamm Authores volunt non fe-
cundum totam fubftantiam , ficutejufdem crallitiei ex-
tra ventrem fit , cujus eft in ventre ipfo , fed, cum duplici
ex membrana compofitum dicatur, non nifi unam earum,
exteriorem nempi, extrorfum ferri , alteri , interni ma-
gis, in Ventris cavitate remanente , foramen, quodtu-
nicaextcrior in Mufculorum obliquorum tendinibus fe-
cerat , arfte claudente. Hoc fani in Canibus minimi
locum habet , utpotc in quibus peritonamm ejufdem con-
ditionis atque crailitiei , cujus eft in Ventre ipfo, extra
eum ad Teues dimittitur, nulli accedente foraminis ill ius

?|uodtrarJitocclufione, unde facillimum Anatomico fty-
um convenientem , aut flatum, liauoremvi per aper-
tam circa inguina viam adTcftesdeducere, imo etiam
in viventibus ipfis inteftino, omento, humoribusvi in
ventre prater naturam' collcitis, ad eofdem proclivis pro-
lapfus, nifi Corporis pofitura malum ejufmodi aveitat.
Pedibus etenim podicis 1'iqunlem continuo inliftcrc , aut
incedere, deberent Canes , Imprimis fi vel motus corpo-
ri, rchementior accedat, vel humor praxer nataram in
ventre congregatus , obnoxii magis lorent hernia: ejuf-
Ruidif in quam facillimi inciderent homines, maxi-
mi violentius ic commoventes, fi axjue ac in Cani-
bus aperta hac via foret. Nec tamen , licet v el maximi
in homine iere via elautu , vulgat* illi fententia, quam
fupra adduxi, tunicam nempi peritonai externam fo-
laiuextiorfura ferri, interna in Ventre manente, acce-
dere pofium , Vaginalis hujus tunica: craflitics inlignis
ditiiculuucm movet, conferenti eam cum peritonai utra-

A N E.

que tunica^ne dicam, cum una, reseonfiabit. Crediderim
ego potius, totum peritonamm , extra ventrem procede-
re in Cane, in homine qualiter fe res habeat fuo loco
docebimus. Quid certudinis con je&ura huic fubfit, aper-
tiones cadaverum declarabunt. Nec tantum in Cane viro
ex Ventre ipfo in proceflum peritonad manifefta via , ve-
rum etiam in femina, utpote in qua ligamentum uteri
teres proceflum hunc apertum intrat. Et hanc quoque
aperturam non folum flylo immiflo oognofcere licet,
led & flatu , valdi proceflum hunc , pinguedine copiosi,
imprimis circa exortum, ftipatum , cftftendente.

Continuationem efle pentotuei veram quam certum,
tam incertum nil r.ifi peritonaum ad ejus conftitutionem
concurrere , putarem ego M ufculorum Obliquorum ten-
dines etiam lue , in Canibus nempe , locum habere, fic ut
Tunica Tefiium ligamentivi Uterim vaginalis , qua:
proccflus peritonai habetur, coagmentatum quid fit ex
perbona» fic tendine difto, deorfem fe extendentibus ,
compofitum. Hac quod credam non folum robur iofigne
quo vagina hac pradita eft declaraye videtur , fed & ma-
nitcfta partium didarum , peritonxi nempi fic tendinis
dxfti, feparatio.

Vena Cava vix eft in quo ab ea qua hominis eft
differat, quamdiu triplici Corporis Ventre detinetur,
pracipua acfduxtfle fulficiet. Vena ^Azjtor dimittit
Ramos fuos ordine jufto ad fpatia intercoftalia , partefi-
que vicinas, non folum in latere dextro in quo refidft,
fed & in finiftro, ad eundem omnino rnofium, quo ex
Arteria Aorta trunco fic dextrorfum , fic finiftrorfimi
aqualiterlntercoftales vocata Arteria ad loca difta de-
feruntur. Accumbens adeoque Vena Azygos corpori
Vertebrarum dextro in latere , ad latus idem facile able-
gat Ramos, ali qui in liniftrum deferri debent , corpora
Vertebrarum transgredi necefle habent, fub Arteria
Aorta defeendente T runco. Correfpondet in totum, fa-
fta comparatione fubjecH , Vena hujus ad intercoftalia
feu potius lateralia, diftribucio in Canibus delineationi
illi quam Vcfahur , Phterur , Spigcliui , aliique varii
exhibent , utpote qua Venam Azygon in Cane , cjufque
vqram divifionem re&ius proponit, quam qua eft ho-
minis. Diftribuitur autem Ramulis fuis intercoftalibus
Vena hac non nifi ad fpatia intercoftalia decem , tria
enim fuperiora ( tredccim en im in Cane Cofta occurrunt)
ex fpecu ofleo Vertebrarum a. Cava Ramis videntur
fibi venulas adfumere.

Subclaviam non eft quod hic quaramus , cum Clavi-
culainCanibusnonadfint, fed omne quicquid hoc loco
fc offert Axillaris nomen adfumat.

Ad Hraettij qua eft diftributio , qualis fit, examina-
re inutile cenfeo, laborem hunc cui plus odi committi-
mus: poterit idem, quam varii ea Pedem pererret, ubf
conftiteritipfi , nobis aliisque communicare. Curiofitatis
equidem argumentum lingulare hic poterit efle. Vafo-
rum omnium, qua in artubus Canis reperiuntur, i corpo-
re exemptorum , exficcatorum , verniceque fingulari in-
cruftatorum , aut Cera fimilive materia repletorum de-
monftratio , at eruditionis idem efle credam , nil ratio-
nis rideo: bonas lioras exercitio tali continuo confum-
ptas praflafle cenfco Profeflorcm Anatomicum illis
qua artis fiint confumpfifle.

Cjvjm hanc Venam anterjuam deferamus, placet dc
Jhu/outo/i ruforum verbum addere. Vala farguifera

variis

D e C

variis modis inter fe oniri, kautexunoinaliudhumori
facilis detur motus , Anatomici haftcnus crediderunt fe-
ti omnes qualia autem illa vafa fine , diflenfum aliquem
inter eos introduxit, quihufdatn etenim placuit Anaffo-
mofes has dari in Venis folia, aut Arteriis, aliis in Venis
& Arteriis. Hujus loci non efl , nec inflituti mei , fen-
rentias varias proponere, Atithotumque variorum ver-
ba varia adducere , de Anaflomofi Venarum cum Arte-
riis quam dubius fum, tam certus de ea qure eft Venarum,
Arteriaruraqne, liate quamvis obfcura magis , obvalo-
rum exilitatem. Venam cum Fena copula n in partibus
variis Difleftiones Canum phirimte fatis abunde docue-
runt, ne alias adducamus , in Ventriculo, Mefenterio,
Omento, Ir.tcftinis, Pleura , Jugulnribus mamfeili ad-
modum Anallomolcs tales fele cxliibucmt.t fvpitlimi j
ita enim Bpigallricas venas cum Mammariis fubmufeu-
lo Refto frequenter uniri rotavimus, tt certi Anallo-
mofes tales difficultatis nihil habet admittere, Motus
langumis nullum ex ea impedimentum capit , ponamus
duas venas conjungi, conjunctio ha;c pro una continua-
ti vena eas duas haberi Vult, (& quis probabit hic dari
con)iuv£kionem duarum vertarum nec pro nna Canalem
hunc venofum aflumendum effc, in quod valdi inclino,)
deducar. tur ex ea propagines, majpres, minoresque,
plurima', receptos nisfanguis, ad Cor reducendus , fic-
que ad Venam diftam dei ncu<, fi vi huc five illuc feratur,
nunquid motus idem f Plateam aliquam magnam, ad
eandem arcem dedneentum , per plateas minores intran-
tqe homines , dextrorfura five procedant, livi finifitor-
iiim, nunquid perinde? v/iiicriarum vAVmhmofi/ quo-
modo explicari jiofiit, licet detur, nonvideo, iicenim
necelfario fangulsfanguinioccorretet; ab utroque prin-
cipio adfluens per duas arterias, nunc unius fpeciem refe-
rentes , fi exitum certum non invenerit , annon in motu
fifletur - Ita quidem videtur ; attamen cum in racfcnte-
rio, collo, variisque locis aliis, conjunCtio liare notetur,
difficilis licet motus fanguinis nobis videatur, res ipfa
ideo negari non debet.

VltN* Post* diftr ibutio cum ab ea qnm in homi-
ne in non paucis diverla. eam integram hic proponere
utile ccn femus. Ex Hepate prodiens Truncus , glandulis
variis ftipatus, Venain mox exhibet infignem , dextra
petentem. Pancreas hax accedit, variifque modisdtvi-
la pererrat , in itinere Ramum emittens , parrim ad O-
mentum , partim ad Pylorum & Duodenum diftribucn-
dum . fiajue Gajjro-Epiploicam dextram , Pyloricam, Sc
DueJcnam conftituit. Hoc fafto in Ramum MeJentc-
rieum & Splenicum dividitur. Splemcu/ , Lieni defii-
natus, fupenus Ventriculo Ramosvarioscommunicat,
Gaftncoi diflos , majorem unum , per fupeiiora impri-
mis fe diffundentem , at minores plurimos, inferiora prae-
cipui accedentes. inferius Omento, qui Gajlro-Epiplei-
ta ftmfira . & Epiploici dicuntur, iicque, pancreati
ex parte unmerfus , cui etiam ramulis pluribus profpicit.
Lienem adit, variequedivifus intrat, atque perreptat ,
Valvulis, circa ingrefium . extra fpeftantibus proditus.
Mefeiterieua vix pro iimplici , etiam circa principium ,
Jubendus, cumcxili fpatio indivifus occurrat , plurimis
propaginibus, varii, antequam inteflina attingant, di-
vilis , redo feri duftu mefenterii intra membranas decur-
rit. At veri» inteflinis viciniores faft* Verse Mefaraica-,
miri inter fe uniuntur , ut fanguin! cx ramo uno in alium

ANE. . 25

facilis fit via , procedentibus variis iifqoe fubtiliffimis ra-
mulis ad interfit» ipfa. Arcuatorum JuBuum nomen
con/urCtiombus hifce femirireularibus imponere placuit
Clar. Hernico Pauli in Anatomi.r Rilliana» aXnatome.
XJiuhheali/ l\ua etiam in Cane ex portA prodit.

In Atima Magna confiderationis lingularis
fur.t: I. Sutcltvior Ramos haud reperiri, ob clavicula -
rumabfentiam, fedAxilbreseosvocari.

I I. Arteriam quoque Bronchialem necdum demoa-
flratam ab ullo.

III. P anerem hic& ACccliaer ramo hepatico, &
a Iplenico ramos adfumerc.

IV. Diflributionem In pedes, anteriores, poflerio-
refvi , hic declarare inutile effe.

Niavos quoAfpcBat Paocrssvs Mammil-
caris Cerebri organon odoratus oftini tempore confli-
tuifle & VctcreJ omnes , & Recentionim plurimos . no-
tum fafts. At vero curiolirari atque diligentis quorum-
dam debemus, quodl in venti fucrin# in animalibus va-
riis Homii-e , Siini.i Olne, Vulpe, &c. Nervi, dpro-
ccflibus d&isdiflir.&i , lerifuiditto inlervientes ; ex rue- .
dulla enim Cerebri circa fellarti Iphcroidaram, principium
exile elucentes, ad os Erhmoids um, fenfim ampliati, pro-
cedunt, ubi extremisfuis tumiduli proce fluscxprimunt
Mammillares diftos , aliis , & quidem convenientius. Pa-
pillares. Ampliores hi oonfpettiorefque in Animantibus
olfa&ucxquihropraxlitis, qualia, inter alia, Canesob-
fervanrur. Diftir.&os hos a Nervis olfaflttijis minimi
habemus, continuata enim corpora funt , fmi, 8c craflitie
folum diverfa , filamenta varia , maximi in Canibus , fi-
milibtifqitc animalibus, qijibusodofa vis excellens, ad
narium timicam dinfittentia , fcd veri procefius illos,
quos antiquitas illis nominibus donavit, tubera nempi
cerebri, anterius utrinque ad offis Ethmoidei proceffum
criftatum fe exhibentia , utpoti nervis veris minimi
unira. Organa vera non habemus.

De Nervie Optici r notatu dignum atflimo, in Cani-
bus conjungi eos minimi extra fubflantiam Cerebri , uti
quidem in Animalibus plerilque aliiseontingerereperi-
imis, fedver6j.ini occurrere Connexionem eorum, an-
tequam Cerebri (iibllantiam deferuere , ficutabca in to-
tum tegantur & occultentur.

Nervus Sexta Conjugationi/ extra cranium qualiter
diftribuaturuiCane, quo aliquo modoconftcr, placuit
Figuram, addere, quam vide fuo loco.

Lymi’ na. oi;ctuum plui Unos i Glandul is progredi,
dicimus capite de Lymphae dudibusin homine; omnes
enim vel i glandulis initium fumere , vel glandulas tranfi-
re , quod Anatomici haitenus crediderunt omnes, creda-
mus, oblervatio noffra , prafcntibus Viris Celeberrimis
D°- Statio, l 'ccn, Quina, StvammerJam.BoJJen/.ahifitiiC.
habita, inhibet . qua . in rtiololfo , ti. 8tai. Septembris
Anni idby.difiedo quoitlam ex illis ab hepate ad Rece-
ptaculum di&um pergeie invenimus, abfque ulli notabili
cum glandulis communicatione.

Omintum, operimentum membraneum inteflino-
1 um , . Vafis femper plurimis fcatet , detinentur h*c intra
daas laminas , firoiliter ac ea, quarperMefentcriumdi-
ftribimntur, re facile noxam aliquam incurrerent, imo
roboravit diflributionem eam natura pinguedine copio-
sa, illislocisubi vafa detinentur imprimis feexhibente ,
& hoc non tantum in Homine obtinet, fed & ta Canibbs,
U in

Digttized by G

Cane.

in his tamen non fcmel obfervarc licuit copiofifiima Va-
fa, nulla pinguedine prifcnte , damni aliquid an pafli
fuerint Canes tales ex hoc defedu, explicare non licet, af-
firmativa quamvis probabilis videaturfententia. Confiat
autem Omentum didhirn ex */M feu Tibuli duplici ,
in Carcique ac Homine, fifequi libeat communem lo-
quendi modum, Anatomicis omnibus ufualem , harum
una habetur , vocatnrque fupenor aut anterior , altera
inferior aut poflcrior , livi refpicere placuerit p r ecepto-
ribus noftris litum earum, fivi connexionem, iitui in
homine vivo, adeoque credo corpore incedente, ante-
riora &pofteriora qui dici debear.t, fati» declarat : Aft
in demortuo , adeoque dorfo incumbente , fimiliter ac in
Cati ab Anatomicodiflecando anteriora bene fuperiora ,
uti pofteriora inferiora appellari polle , quis non intelli-
git? Connexio tabula; anterioris cum fit cum Ventricu-
lo, pofterioris vero cum Inteftino, aut partibus aliis Ven-
triculo fubjedis , quo fundamento illa fuperior . Ii.tc in-
ferior nominari pullit , cui non patet f Certi fi Omenti
figuram , quam ordinario ipfi adicriberc Iblent Anatomi-
ci , fpedemus , qua rete pilcatotium , faeci formam ha-
bens, referredocetur, quo minus uniforme hoc Omenti
corpus uni continnaque ex tabula conflare dicamus , nil
cauti video , obtinet hic , pro varietate fitus, anteriora
quiumbilicium, pofteriora quidorfum, lateralia qui
inania, inferiora qua; pudenda, fuperiora qui diaphra-
gma fpedant. De prioribus quam certa omnia , nrodo
omentum riticxtenfum oculis noftris exponamus , tam
incertum , an , & quomodo , fuperiori parte , qua: Dia-
phragmati vicina , Omentum hoc fe exhibeat : Sani &
huc fe extendere Omentum didum, Canum diflediones
varii & me & fpedatores alios dooieiunt, Vilceribns
omnibus. Hypochondriis Epjgaftrioquc contentis, qua-
lia imprimis Hepar varie in Canibus divifnm , Vefica fel-
lea, Lien, Pancreas, ipfcque Ventriculus, ardi ubi-
que adhaxet , connedens ea vane, uti omni parte, ita
& hac , multas valde plicas adfumens , adeo quidem, ut,
non nifi manus aut mftrumentiope apertione alicubi fi-
da, in fpatium illud , quod Omenti didselamicidui,
fibi incumbentes, relinquunt, tunc maxime ubi vel flatu
vel manibus a fe invicem fejunguntur , manum infcrere
liceat. Rarum exiguam aliquam particu!.myfuperius dc-
efle, ficque in interftitium illud quod tabulas didas in-
tercedit , infirtimcnro Anatomico manuiv^ viam dari.

Connexio cius alia in Cane quam homine. Interior
enim qui vocatur tabuit Ventriculi fundo. Hepatis lo-
bo uno pluribusvi, Trunco Veni porta; ipfique adja-
centibus glandulis , nec non Lieni, committitur , pofierior
vero pancreati foli jungitur, Colique inteftiniportiom
defeendenti . neutiquam ilfi , qua- ex latere corporis
dextro in finiArum transverfo litu fe extendit, utpote
qu.T ab omento omni modo libera efi , foli mdenterio
connexa.

Omenti ala poftica, pancreati lienique cohirers, ap-
pendicem qualialiquamdefcdimittitinCanibu9 inferio-
ra verfus , hic redo dudu , non transverfo , qualis efi
omenti; ad reris finiftri litum fe extendetis mefocoloar-
dillimt committitur.

V «xiTuicuL! tunica intima, quam carneam cru-
Jlam quidam dicunt. Glandularum plurimarum conge-
ries videtur, hic circa inferiora latcraluijue rubra efi,
«toUiorque, facili reparabilis, & a tumca lubjeda Dcr-

vea, & in fe , at qui orificio vicinior, imprimis dextro,
alba omnino , & firmius coLerct , dinfior multo , circa
onficmm ipfum leparan minimi poteft, ad pollicis di-
flantiam annularem arditudinem etticiens inJcxtro, in
liniftro ver6 dilparens adeo ut ad gulam adfccndcre mi-
nimi videatur.

C rajjitui minoris multo humanoeft, moderatam cum
obtinet extentiorem ; * ubicundioru coloris, ob languinis
per copiofa vala copiofum affluxum.
fSinifirum Orificium conftridum licet femper in de-
mortuo Cane notetur , minimi tamen Circulum illum
membraneum, qualem flatu diflentus ficque exficcatus
Ventriculus humanus infigniter exflantem exhibet, ob-
fervare licet. Dextrum aliquot digitorum transverfonim
latitudine definiri deberet , fiquidem crallities fubflantii,
cavitatisque anguftia, terminos ipfi pOnerct, fufticere
putamus , & UM incraflatus , & ubi anguftatus maximi ,
fundus Ventriculi efi, pylorum conftitui .

Intestinorum Tunicam Externam , quam
periromri continuationem dicunt Authores , fibrarum
carnearum Redarum congeriem effe , evidentillimi de-
mon II rari |xitefl.

Interna quam Cruftam carneam feriptores varii ap-
pellant, fimiliter ac ea qui Ventriculi elt -nd nifi Glan-
dularum minutiiiimarum congregatio videtur.

Situm alium in Canequam Homine eadem obtine-
re, communiter tradunt Anatomici, fic ut Tenuia in
Cane fuperiora Ventris imi occupent, Crafla autem infe-
riora, in Homine ver6 medium locum obtineant Te-
nuia , Crafla fuperiorem .eque ac inferiorem , latcraDi-
queipfa. Atque hujus politioris in Canibus intuitu beni
Tenuia ab Authoribus appellata efle fuperiora, Crafla
inferiora, mali autem eadem applicari tnteftinis huma-
nis. At certi , licet non inficiar , Tenuia inteftina me-
diam magis Abdominis federa.in homine occupare, Craf-
fa verii eadem utroque latere, imo fuperius, inferius-
que, aliqua parte , cingere , licque continere , non video
tamen hoc aofoluti omnino afluinendum effe, cum Scin
'hyppgaftrio ipfo Tenuia repcriamus,imii etiain in Epiga-
flno, itu etenim Ileon magna parte fe exhiber,liic& Duo-
mtm , dc lejuni poi tio. Imo quid mirum , libera magis
inteflina tenuia in eredo corpore humano medium inie-
rioraque petere, loca fua retinentibus Craflis, utpoti
paitibus aliis firmius connexis. In aperto Cadavere, iu
dorfum proclinato, quoulque inteftint bujus tenuioris
fitus fe extendere pollit, etiam fuperiora verfus , aperti
fatis videri licet, fiquidem manus AnStomici eadem riti
dil pofuerit. In Canibus , cum prono in terram ventre in-
cedant , anteriora omnia Tenuia inteftina occupant, non
fola inferiora, nec fola fuperiora. Crafla itidem licet in
hominenotabiliora, Colon imprimis , flcRedum, non
magis tamen hic fupremum Ventris locum occupant,
quam in Cane , circa pofteriora enim dclitcfccntia , late-
ria, fuperiora, inferioraque, eodem prorfus modo ut ia
homine, pollidenc.

In Duodeno, in Cane (nuper duplex foramen ,
unde dudiis bilarii & pancreatici ingrelurs ad duorum
pluriumve digitorum traesverforuni latttudiecm , A fe
invicem diflant figuram vide in T radatu Grafii de fucco
pancreatico, Hicbmara, aliifquc. %sjecuinbii , imoetn-
ncBitur duodeno huic i oblique defcendeuts, pancreatis
pars.

JaJu-

i Google

D E C

J i J v n v h obliquo ftu Vertebrarum corpora ad- 1
fandens fupcrgreditur ufque ad finiftra Ventris, un- J
di, fa&o flexu, regreditur ad anteriora, ubi Ikon con-
ftimtt.

Valvulu in Cane omnino deftituitur , quantum raibi
ha&enus obfervare licuit , forti n quod in homine , in
quibus notabiles, pluresque, mceffus ereiftus celeriorem
chyli dcfcenlum promovet et.

C ot c e m , quod in homlnetenue admodum , & quafi
vermiculare, adeo, ut potius procefius nuam veri inteftmi
nomine dignum , amplum lue valdi & criwgujn , va-
ricque eontofium , foecibus liquidioribus femner reple-
tum , ventrem quafi amplum , profundum , cAilongum ,
continuum , e* i tu deftitutum conftiruere, dicit ^sfqujp.
Trd8. Jc mtefhms : quia proni incedunt Canes, eodem
Authorc, haud itadeorfum defeendit , (ed potius inter-
no abdominiincurobit.

Ceecumhoc membraneo quodam ligamento, fufpen-
forio, gaudet, ab intcftmcr hoc per latus externum. Ilei
adurgens, fenfim magis magisque acuminatum , ad pal-
ma; duplicis aut tiipliosaltitudincm. Vafis fcatet ut me-
fenterium ipfuin

Colon, omnium ( nifi Rcfti extremum excipere

velis) Capacillimum. Hoc amplum valdi in Homine &
Simia , Ccllulie variis , ligamentoque duplici cellulas
hasconfervante, pnedirum, imb Valvulu variis Con-
ni ventibus mftrn&um eft , quibus omnibus cum deftitua-
turinCane, quis non videt, non fine fundamento, Co-
lon in Canibus rleefle , diri polle, imo haud convenien-
ter i Fabrico ahAquapcnj.ntc dici, Hemtnti IS qua-
drupeda m Coli tntejtmi confiruBieite firc convenire ? At
nomen hoc hic retineamus , adeoque Colon etiam in Ca-
mbutJari dicamus, ficus ejusexigit, fafiaque compa-
ratione cum inteftini partibus aliis capacitas notabilis,
"Ileon enim ubi definit , circa Renem dextrum, continua-
to duftu hoc quod Colon appellamus principium fumit,
Heo, imApra-cedentibus amnibus, longe craflius,amplius-
que , fub valvula hic fe exhibenti Creco inteftino , (acculi
longioris intortione indar Colo quafi appendenti , fora-
men concedens , hinc, ferto fub jecore flexu, transve: fim
Ventriculo fuMraturo , lienis regionem accedit, inde-
que, novo fle xu fa&o , ad Renem fmiftrum pergit , ubi
finem fortiri videtur , levi ter que ad corporis medium in-
clinaris Redo inceftino otiginem praebere. Hoc ergo
omne, cujus litum pauds iic expofuimns , fi Colon no-
minari ron debeat, convenientius nomen fubftiruaturve-
ceflarium , Redi Inteftini produ&ionem ego voqare non
auderem, liret eo inclinet Jausbuc Sjlviua in Ar.ato-
me Canis, Reftum ftatim excipere Ccecum docens,
initio prxarguftum , & nonnihil ooliqmjm , quoad Spina;
lumbi dcolliTacroattenfum omnino reftum efficitur.

ligamenta cjus.fttniliterac Cellula, quarum reten-
, tioi iinferviunt, inCanedefimr.

Valvula Conniventeshic non dantur, atverb, qua:
ad principium Coli Ileique finem eft , Circulus membra-
nolns, -ex tunica: Interioris inteftini hujus orbiailai i [di-
catura formatus , quod & in inteftino ipfo facillimunule-
monftrare, & 'mhftulofo quovis corpore, mobili quo-
dam integumento intus invertito; lorqior adeoque hoc
loco tu-ien h»c Ilei , quo fic commodi plicari queat, cir
cuhitnvi hunc villolum , pendula membrani praedirum ,
conftitoere; & liinc in promptu ratio eft, cur arcu!»

A 'N E. 27

Iitade6rugofus& inaqualis', integro exi flente inteftino,
at vero , eodem in longum dii&do & explanato, alperi-
tasomnis tollatur.

figura ipfi alia in Cane quam homine," cum Cellulis
Valvulisque deflmia(pr , rotur.dumColon hic eft , fixtuic
alus inteflinis, craflioris tamen (ubftamim.

R tc 1 u « Intefliiium lagamcnto firmo teretique, ad
aliquot digitorum transverforum longitudinem delcen-
deme, alligatur ligamentis Cauda:,

Cauda lucc verius anum infleditur ope MufcuU-
rum interius ab ofie Sacro Si Innominato prodeuntium,
& in C aud.-e fujieriora infertorum.

•Arteria Mrjmtn u a mferior ab Aorta fimplicidudo
prodiens, ubi irtefln.um Redum attigit, divifaRamo
uno infet iora petit , hscmorrlioidalem conftitucns inter-
nam, altero fuperiora adit. Venae haanotrhoidali ex
portldefar.de! tiadlita.

Circa podicis extiemitatem , utrinque , feramen exi-
le occurrit, pei quod, ex Veftca , in exteriori [wrte iti-
teftini fe exhibente, Sphinfferi quafi immeriti, nuds
mofchata: magnitudinem , ubi intlara , habente , materia
exprimitur alba , femini (inulis , in cujus ufum inquirant
dodiores.

Mrsismn G!anJu!a major , quam pancrftu
afellianum dicunt, notabilior longi In Cane, proportio-
ne habiti corporis, quam in Homine, in quo quod de-
eft hujus magnitudini 1 cliquar um vagarum , pefme! ente-
ritim totum 1: certoordn edilltibutaram, numero com-
periatur. Convenientius adeoque Pancreatis nomen
glandula: Meleti terii media: in Cane tribuitur , quam in
Homine.

Glaxdu* Lumbalis, quas in HomincClar.
Bactholmut ailfiuv.it, in Cane notari nequeunt, folahic
membrana occurrit. Amplitudinis varise receptaculum
hoc eft , pro fubjedorum diveriitate.

Duc rus ipfe Venam Subclaviam hic non inrtrat, cum
ea nou detur, leti vero Axlllaiem. Intrat autem terd fici-
Itram , in thorace varie lapi bifurcatus.

In Pascliau Canino Vena Sc Arteria
duplicis condicionis 1 utantur, etiam in homine eas dari
non dubito. Harum i’, .- -ree folas Pancreaticas vocare
iulent Anatomici, quod eas fpcciatim magis parcreati
dicatascfic cied.v.t, magi itudine notabiles admodum,
ex trunco VeiafoiW, Sc Atteri* aorta- KaiuoCcelia-
co procedentes , vai lis propaginibus per pancreatis fub-
Hanriamfctliliurileiiles. Voj inoret vero, quas pra-ter
ftancreaticar diftas ! ic ruperimus, quantitate & nume-
1 ro, fi ramulos llicdcinus per pancreasdiftriburos.prio-,
bus cedentes . ex ut: ojpe Ramo Splenico , venofo , arte-
riofoijue, pancreas cx p irte tianfeunte, procedunt.

Rubicundior e)as c*‘»i in Cane quam Homine, ut
adeo id nominis quod ij-li varii tribuunt dum Cahcteas,
hoc eft pulchra caro dicitur , potiori jure p ane. eati c.aii-
r.o quam humincrcompctc. e vkleatiir, rubello luo colore
renicet valde cc difccx.ri q.i -ii arridet-

A/rat ejus longe diveifus adeoque& figura diverfa in
1 Homineahiisqux inCanc, cxeoqimdin i:fo fimplvx,
in fae quali duplex, notetur, Ih ev.imabicteftirioduo-
der.odudhi tranfverfo veifus lienem fe extendit . minimi
eidem unitum, quoti tainenu: itum it.ttllii.o, latum valdi,
circa [irincipimn , ubi inteftino colxeret . aft a 1. minatum
admodum qua parte lienem refpicit: Ilie vero, p ater-

De Cane.

quam quod tranfverfum {itum , fimilem ei qui In homine
notatur, obtineat, ad latus inteftini didi, magna latis
portione , qu.rque priorem fere luperat & longitudine &
craflicie , doorium fe demittit , adeo ut pars hate veri
pancreatis elongatio videri, haberiqne, nollit, imo de-
beat , quod fi enim vel portio tranfterla ab omento , cui
unitur, aliifque partibus, folvatur, & fic verfus Tho-
racem extenuatur , vel inteftinum duodenum, fimiliter
a partibus aliis reparatum , cum adnata portione defeen-
dente, verfus co.pofis dextra dimoveatur, matifefti
continuum omnino corpus efle, & nor nifi circa infe, li-
num inflexum, conflabit ; profunde ad.-.') portio hax de-
fcendens fe fepius dimittit, utetiamextremofuo infe-
riori Pancreas vocatum Afellianurtl cor.iirpat.

Alfa etiam Du9u/ ejus difiributio in Cane ac in Ho-
mine. In hoc fimplex ordinario occurrit , pancreatis
litui tranfvcrfo fefe accommodans ; amplo orificio vel
meatui bilario, ubi intefiinum duodenum ingreditur,
vel ipfi inteftino, (ed loco meatui bilario vicinilfimo,
jumftum , ramulis plurimis per glandulofum corpus di-
iperfum. In iUo duplex femper obfervatur , eo quod du-
plici portione pancreas hoc nicfe exhibere confiet, per
utramque varii divifus excuriit, circa fui principium, an-
tequam inteftinum ingreditur , in unum coalcfcens , ade£>
ut , fi exortum hunc fpe&emus , fimplex etiam dufhis
merito alfumi debeat, cujus Ramus unus per partem pan-
creatis tianfverfam , alter per defeendentem diftribuatur.
Nunquam hic cum bilario 1 nili p. n. unitur , quin fem-
per folus feparatufqne i bilario , inteftinum intrat, ali-
quo Ipatio intra inteftini tunicis procedens , antequam
in cavitatem ip&m aperiatur. IngrclTus hic ab eo qui
eft meatus bilarii remotus valdi, fic ut etiam duorum,
fepius plurium.digitorum tranfvcrforum fpatium utrum-
que intercedat. /'alvulam ad principium huius vel ad-
mittere, vel negare, difficile omnino milii videtur, in-
clino tamen magis in fententiam priorem , propter id ,
quod flatu du&um hunc diftendere velle hfboiiofum fem-
per obfcrvaverim, imo ftylum aliquem in eum immittere,

fiaimo tentamine , quem tamen utrumque poftea , vio-
entii quadam via aperti , facilius admittit.

In H « p a t i Canino Vaja omnia qua: in huma-
no reperiri docuimus etiam fe exhibent , variat tamen
nonnihil defiributio eorum , quam melius ex inlpe&ione
quam fcriptiscognofcere licet.

lacu/ ejus non eft in hypochondrio folo dextro, fed
etiam in finiftri parte maxima.

Sinuofum inferius hepar eft , magis in Cane quam
Homine. *

* Lobi , quos in humano qmerlmus , marifefti hic oc-
currunt , communiter feptem noWrc licet . qui tamen di-
ve r£r magnitudinis figurmque fuut. ogines circa fui exor-
tum , ubi nempe hepar findi incipit , ope tunica: idem in-
vefticntis , a; di admodum conneituntur , at mox ab
omni nexu liberi funt, extremitatibus valde acuminatis
audentes. Lobis hepar tegere Ventriculum, ceutoti-
cm digitis, A natomioorum plurimi dicunt.

Libamentum umbilicale in Canibus nunquam invenire
licuir. Nec eft, quod Adipofam cam particulam, qum
tirca Cartilaginem enfiformein intra eam & umbilicum,
repetitur , mollis admodum , pro ligamento hoc adftima-
tur, nuftaenim huic cum hepate connexio, quinpotius
tam Ventricnlo infervire conjicio, ei quod duriora fie-
pius concoquere debeat.

Subftantiam Lienis Parenekymatieam Fibrillae va-
rias , reticulari quifi plexu, pererrare quam notum, lam,
cujus natura: ilhefint, ignotum. Putarem, in Cane &
homine , in quibus Vena Splenica Lienem totumtran-
fit, fibrae , fi non omnes, ialtem pnecipuas , Vena: di-
fta; propagines efle, ex eo quod, fiquidem i ex car-
nato Liene flatus in eam immittatur , plurima earum
a£re didendi, im6, quovis morio devatae, infepara-
hihtercum ea , ejulque Ramulis coharere notentur. In
Vitulo veni , & Bove, ubi illico, poftquam lienis cor-
pus intravit Venadi&a, dilparere videtur (quod tamen
difpbcct dicere , cum revera parenchyma lienis penetret»
liccttcnuilnmse ubique fubftantire) leec connexio locum
non adeo manifefti nabet , fed Arteriam fplenicam Lie-
nem penetrantem , inveftienti membrana: filamenta h .TC
coha-rere videntur.originis valdi duhia.hanc enim mem-
branam hanc, aut nervos concomitantes , vel etiam tu-
nicam Lienis parenchyma tegentem conftituere non au-
deo pronunciare.

Figura longior Canino quam humano, acuminatus
equidem magis qua parte Diaphragma fpe&at , amplior
qua refpicit Renem , aft linguam humanam minime re-
fert , cum parum ab extremo inferiori diilante loco coar-
tatio notetur maxima.

Visica fillia utraque tunica tota vellitur ,
nec ulla hic in craflitii difparitas antetiora live fpe-
ftaveris fivif poftica , quod autem p refla vefica facilius
atque uberius bilem ea parte emittat , qua fuerat be-
pati jun&a , vix alia , ramulorum hilariorum parte hac
veficam intrantiiun , jam ruptorum, copia: atque «per-
tioni adferibi debere cenfeo.

In Renibus Membranam ^Adipofam vix notare
licet . cum pinguedine ferii dillituantur , in variis tamen
confiderabilis utraque eft.

Subjlantia qualis iplis competat , necdum conflare
.adimo , cum Clar. Bellino nil eam conftrtuere , pra-
ter canaliculorum urinariorum congeriem , licet multum
probabilitatis habeat, omni tamen difficultate haud ca-
ret. Verum omninfi, filamenta innumera i pelvi Re-
num fefe ad extimam ufquefiiperficiera extendere, eaque
prelfa liquorem falfiuri , urina fimitem , in cavitatem
pelvis eflundere, manifefto argumento fiftulofa ea ede,
at vero Vu9ur hofcc urinarios, quos fibrofam R, mune
carnem , Renalejhuo fibrae , appellare placuit Clar-
BcUmo, totam fiibftanriam eorum abfolvere, fic ut ni-
hil omnino parenchymatiti iifdem jungatur , vix inducor
credere.

Vena , ^irteriaque , Renale/ , mali Emulgente 1 vo-
cata:, totum Renem pererrant , extremis luis iplam tu-
nicam tegentem accedentes , hinc eft quod per ea infuTus
liquor-undique citeriora quarrat , omnifque , cunica abla-
ta, effluat, uti bene & fufi declaras Clar. Bell mu/ Lxcrc-
Anat.de fi rufi fic ufu Renum.

Tunica propria Renum , qua proxime fubllantiairi
eorum ambit, eo loco ubi Vafa Renalia renem ingre-
diuntur, una cum vafis diftis interiora perit, proximi
Pelvi , qua nil nifi ureter dilatatus , fubjc&a. Ab hac
qua- per Renis fubftantiam deferuntur filamenta, qum
aliis Ureterum tubulos appellare libuit, ita a pelvi non
producuntur, acli, ulterius angulliores in canales con-
trafla , protenderentur , ficquc in pelvim ipfam iideni pa-
terent, ledveroslpaitepofticiquie Renum fubftantiam

relpicit.

rcfpicit , ipfi connata reperittntur v nfa difb , a tunici di-
ribe lamellis (in plurimas non divifibilis) tawiuarn invo-
lucro adventitio undique teft.e , lic nt inter pelvim, ejuf-
que filamenta. & tunicam dt&am, vala detineantur.

Pelvis hic inferiora verius fc dimittit, Ureteremque

Jiroducit , ad veiicam urinariam fc extendentem cana-
em. Et haec Ureteris cum Veficaunio quod ii fperile-
tur , non folum principium ejus Vcficam potius quam
Renem conflituendi anlk datur , verum etiam pelvis Re-
nalis , ipfiufque Renum tunica propriae. Sed hac ics ,
uti pleraque a me propofirorum , cutioliores manus ocu-
lofque flagitant.

Iacui eft dextro fuperior , finiflro inferior , an Lienis
oblongior figura fitui huic occafionem de* , quale quid
Authoribus variis placere videmus , videant alii. Ethuic
Renis dextri albori fitui deberi volunt plurimi, quod He-
pati canirvo Sinui Angularis infeluptus fit, Renispar-
tem iuperiorem excipiens.

I x Glandulis Rinaiibus confiderabilis
Vernt .Artcrinquc MufcuU fuperierit litus , fupergre-
diuntur etenim Renes liofce, vix divifae, linum aliquem
in iis ad commori torem iitum agnofcenres.

Vtsic* 1'usnn Tunica Exterite {itu inter
communem & intimam media , inCane triplex repen-
tur, in Hominefimilemdari, credibile valdi. Fibris hi
omnes carnofis gaudent, earumque ex diverfoduftu fa-
cili diftingui poliunt. Prior etenim, fub communi pri-
mo loco oiflecanti fc offerens , fibras exhibet ReriLas, a
cervice ad fundum , & ab hoc iterum ad cervicem exten-
tas. .Altem , priore ablata occurrens , adeoque Gtu me-
dia, fibras agnolcit Circulares, feu Transverfas, in orbem
Vcficam cingentes , facillimum , modo laboris fimus
tientes , in Vcfica flatu diitenta tunicas lias fepa-
rare. Tertia , qua* fitu ultima , mixtas fibras habet, fi-
tumrerihim, transverfum, obliquum obtinentes, mani-
fcftimi difeernendas. Hac de Mediae hujus tumes com-
pofitione , fibrarumque m ea diverfitate , nunquid anfimi
pribent , ca qua? ab antiquis de ea tradita legimus aflu-
mendi, omni nempe fibrarum carnofarum genere eam
conflare, adeoque fic etiam variam Vefic® hujus contra-
rihonem a variisejnfmodi fibnsexfptflari poflc f

Cercive fua Utei i collum intrat , & hec res occafio-
nem pribuir magnis Anatomicis npn folum deferiptio-
nem hanc, fcd & delineationenf',’ homini applicare ,
magno errore.

Collocati equidem iri pelvi oflea, fimiliter aeca qui
eft Hominis, at minime peri Ionii intercedentis ope ab
aliis imo Ventre contentis vifceribus feparatur , uti qui-
dem in homine contingit, fcd vero liberi omnino nic
lueret , folo ligamento fufpenforio, tenui quidem, at
valido , 4 collo Veficie , totoque fundo , fecundum du-
rihim linea: alba- ad umbilici regionem fe extendente,
perito naro junrila.

Uiitei uterque ad eundem locum Veficam intrat,
nec eft quod cum Sevcrino dextrum fuperius Vcfica:
committi dicamus , finiftram vero interius paulo , fupra
cervicem.

Unii Tunica medio carnofa adeo non obfervatur,
fic ut etiam de fibrarum carnearum prifemia,quas tamen
adefle certum, dubitare liceat.

lncrajfatio quoque Uteri in gravida notabilis adeo
haud eft, imo magis attenuata: eius membrana: viden-
tur, fi modo a Placenta uterina desiti feparentur.

Tundui dividitur in Cornua duo, dextrum & Jini-
flrum , in quibus et:am foetus detinetur, numero mul-
tiplex.

Vagina ipGa , rugit plurimis pudita eft fecundum
longitudinem fe extendentibus , plica- omnes duritie ali-
qua gaudent, imprimis alia , qua: pofteriora occupat,
cartilaginolam quodammodo conflitutionem fetbibens,
maximi ubi itigrcllus in fundum ipfius uteri , hic enim Sc
dura & crafla admodum ha-c repetitur , imo circulum
quali , digiti minimi latitudinem habentem , in medio Iri-
nea quadam ab anteriori parte ad pofteriora extensi,
ftramen vix admittente, praditam , foramen hoc Orifi-
cium internum uteri.

Eundur ipfe globofus haud eft, fedverb teres admo-
dum, vagina multo anguftior , duorum triumvri digno-
rum transverforum longitudinem habens, antequam in
Coi nu duplex , dextrum .fnijhurnque , dividitur. Lon-
gi hi, anguftiqu* canales (unt. Uteri continuationes, m
quibus foetus concipiuntur genetanturque, tranfverfie fe-
ri manus longitudinem habentes , vafis ejaculatoriis 1
Tcft ibusanfraribwfo duritu procedentibus uniti.

Mufcuhfui adeo Uteri contextus quoad vaginam ,
haud eft in Cane , quin ftmplicis membrare , glandulis
plurimis fcatentis, durioris licet , craflieque valdri , na-
turam exhibet. •

lagamntum Uteri teres nihil aliud hic quam pingue-
do durior , membrana fua conneflcnte gaudens , tereti
forma a Cornubus fe extendens, ligamento aliformt
unita, ufquead femoris interiora , proceflu peritomi
involuta.

T * s t i u M T u N i c * hsec habent cotifideranda.

I. Tunicam Vaginalem nil nsfi peritanni txpanfumem
ejfe, cum , multo eo erafliorfit. 1 1. Per i temni duplica -
lienem duplicitati tunicarum circa Tcft cs anfam praicre ,
cum tunica interna peritoni continuatio minimi fit,
fola externa : Imo, Authoribus prxeipuisfie docentibus,
peritomi r.on nili tunica exterior procefluni petitorii
conftituat, interioreintra Ventrein manente. III. K er-
nea m tunicam Rufe diBati iinmediate tejlcr contingere ,
adeoque vaginalis tunica.panem interiorem cjfc. ntL

Pr.-eter Tunicas didas Communes duas, projJRnque
fimpheem, haud negligenJa tenuit quidam tunica,
filamentofa admodum , mufculorum tunica-, aut potius -
membrani adipofie continuatio , T unicam feroti Darton
dictam, tunica: vaginali connefiens.

In EceminaCane TcdfctUu membrani invefttr.tr fin-
gulari , duritum fcminalem excretorium in fe continente.

Difta t lucc n on parum dTefteipfo, fic ut feroti fpe- ■
ciera, for&n & uium , hic gerere videatur, liberum ipfi.
incrementum & decrementum pcrmitter.s. Egregii hiec
omnia fperitari polfunt , fiuuidem flatu extenuo quidam "
membranacei hujus capfuli procuretur.

IpfariubltantiaTeftis hujus flaccida valdi, atque poro-
la. notabilis taruen minimi in ei vcficulasis cor. textus.

Vena & Aktiiia spfxmatica, ex Abdo-
minis cavo ad Teftes defeemientes , miris quamvis mod is
libi invicem jungantur, facillimum tamen eas fcparare-
ufque ad principium corporis pampimformii , ficquc fpe-
rifatoribus exhibere , modo laboris haud Iit impatiens .
Anatomicus. Membrani revera duplici teguntur & fer-
vantur, harum primam propriam vocare libet, alteram
communem , illa tenuillima admodum eft , & hinc:
D j trar/pa*-

3© * t) e C

tfar.fparem valdi > vfla hsc ubique , imprimi; ubi'1
plexus pampiniformis 'cor.Rituitur, &invefticni, &ia
luo fitu conforvans , ligamenti adeoqui vicem veri hic
obit, ne facili varii contorta hscvafa confunderentur ,
fine Ixfione quo modo in Cane i vafisipfis feparari poflit,
necdum roih i condat , qui. hinc- indi particulam q nan-
dam ab ii> auferri poflc, probi novi. Altera, quam Com-
munem vocamus, priori multo craflioreft, non Iulum
hac va(a, fed ficTefliculum ipfuin , cum Valis defe-
rentibus, vaei na: indar , detinens, ha-cell quam Tuni-
cam Elyt/oidem , feu vaginalem , ab ufu , vocare iblent
Anatomici.

Vasa Pampiniformia ubi teftem attingunt non
intrant fubftantiam ejus ullo vifibili ramo, fed le diffun-
dunt per tunicam lolam propriam, albugineam.pnvcipuo
ramo ab uno extremo ad aliud procede; te , ubidifparet.

Vasa miuintia in Mare, circa finem nonni-
hil ampliata, immediati materiam feminatem ipfamin
Urethram deferunt. Terminari autem videntur in ea
forami; efimplici.

Ad V sMcutAs enim femmales, quas ir. Homine
At fimiaalnfque brutis etiam notamus , in Canibus haud
invenimus, neatiquam ea deferuntur.

Tuba quoque Utuina, quam in humano ute-
ro dari fuo loco docuimus, hicdefideratur: Nilieono-
mine donare placeat Cornu continuarum angurtatum , &
circa teflem convolutum. Vas hoc deferens fui laterisCor-
'nu uterinum intrat, non redo ductu fed tot tuolo magis,
imb non adeo cornu hoc ingreditur, quam quod abeo
procedat, ficqueejufdem continuatio fit. Procedens enim
ab utero pingui burficteflis fubflar.tia: inhsiens circula-
ritir‘cum ambit. Telli ipli liaud videtur uniri , conti-
nuatio enim h.xc necdum videri potuit. Idem hic q uod in
Ovis , Vacca, Feli, aliitque, locum habere cenfeo , aper-
tam nempe tubam hanc eo extremo efle quod terti pro-
ximum. Loco eo ubi ex cornu uterino in tubam hanc in-
g reflas . circularis quardam prominentia occurrit diffid-
cilcm materi* ex utero in tubam motum etliciens.

Pxjs t a t a s probabile valdi fui gener» exhiberi.

Vjtkis ccrporM Mtrvtft uti reticulari vaforum plexu
vidnlMn homine fuffarda , ita & in Cane; imb&U-
rcthr» in utroque inter duplicem tunicam pumicofiecon-
flitutionis obfervatur. In hia variifque aliis uri per.is ca-
nini» cum humano convenit, ita in multis ab eo differt.
Horam I. Anteriori parte Qfc eum conflare triangu-
lari, ihferius, ubi Urethne continuatur, cnjus etiam

tunici intus iuveftitnr, excavato, extremo antico car-
tilagine valde acuminati , at haud perforata , gaudens.

II. £o loco, qui intra glandis tubera & prarputii
cum corpore reliquo penis unionem intertedus GUh-
JuIm plurimas minores feexhiberc , valdi cam partem
exafntraiites.

III. idrterint diiplicesutroque latere, ad penis an-
teriora, ubi ollis ejus principium, excurrere, adfitas
Utrviilit variis

I V. Prrctcr Mufcuhj , ad penis motum in homine
neceflarios, occurrere I. Mulculum penem adducen-
tem , de quo ubi de Mnfculis abdominis. 1 1. Eum, nui
carrulis valdi , transverto litu , principiis mufcul.i-
nrm iPorum”, qui penem Erigentes dici folent. inter-
jedtu, urethram pi emere, ficque cl contenta exprime-
re valet. -

A W E. •

Ox Caxumcolis mtx titoxmiids & Nm-
nus in homine tradita in Cane locum haud inveniunt,
cum limile btc reperire hadenus licuerit.

C L i t ox i D i veri annon & fubftantii & ufu ftnrile
dici queat patticula quaedam inxqualii , &/'ubrigida, in
parte vagina- uterina; fuperiore , circa pudendi excerni
extremitatem fe exhibens, burfula quali quidam mem-
branacei teda , nervorum infigni copia , exterius ipfi
accedente, gaudent, perpendant Anatomici. . . «s*

Notabilis & hic circa pudendi extremum, utroque Ino-
re, capfula quaxiam , nucis avellarcc minoris magnitudi-
nem habens

F o x a M i s f infigni fatis ad oram pudendi pnedita ,
materiamalbani , cratiam effundet».

MxoiASriNUM m Homine aque ac Cane fimplex
membrana, pleura: quidem umta, minimi tamen exea
duplicata pnxJiita.

Idem eo loco ubi Diaphragmati jungitur Cjtvmtem
aliquam cor, ftituerc, unanimis t-ll Anatomicorum fenten-
tia, at ver6 completa ea minimi cfl , adi facculum repne-
fentaret, fed a parte poilica , ili Canibus miellige, patens
in eam amplaque via datur. Resh*canfam mimprabuit
dubitandi, annon MeJuihnum, unum nomine, Tripiet,
Acfitu, Artubflantia, haberi debeat. Horum Prunum,
telae aranearum indar fubtile admodum. Thoracis fo-
periora , intra pulmones & jugulum inter jeda, divi-
dit, pleura muitO) tenuior, Vafis plurimis , inter qtee
Vena;, imprimis ab azygo, gaudens, invertit hoc a _
parte anteriore Vena; Cava truncum, tam adfcenden- '
dentetn quam defeendentem, im68t pericardium totum
ambit, pinguedinem copiofam fibi adnatam habens, sil-
urum inferiora Thoracis, quae nempi fub Corde furit ,
diilinguit , hoc i Corde fe extendens ad Diaphragma , .
fternodorfoque cohaerens. Pericardii continuationem re-
perio , priore medlaftino, fimi liter ac Pericardium ipfom,
infiiper tertum. Et haram duarum membranarum ope
Thoracis Cavitas tota in dextram, finiftraroque, diri-
mitur. Accedit Tertium, fub Corde , intra idem &
Diaphragma , cui utrique jungitur , collocaram , Car-
tilaginibus collarum anterius, pofterius Vcn* Cava; trun-
co defeendenti , liberi hic procedenti, connexum, par-
ticulare adeoque fepimencum boc videtur , rertiusforlan
Vena: didae Lip amer, tum fiifpenforiuai dicendum, cum
bax hic loqi nulli pK unita fit.

Pxmcaxdium adeoque & Cer ipfum eodem
contentum, non folum bafi , fed & mucrone . mediam
magis fedem occupat in Canibus , quam quidem in Ho-
mine, in quo bafis quidem fecundum omnem locorum
differentiam exarti medium locum in Thorace obtinere
ridetur , at mucro finHhorfum nonnihil & antrotfum
intra !*vam papillam exporrigitur. In Ctmbu medium
hunc in Thorace locum quod Cor obtineat , nec adei»
mucrone ad finifinim declinet , uti quidem in homine .
fieridiximns, pedoris anguftiat videtur adferibendum,
qua: motui cordis valde grave impedimentum attulifiet ,
-fiquidem litus Cordis fimilis hic fitui cjufdem in homine ,
dilatato magis thorace gaudente.

Diaphragma centro luo 'preximam haud adho eft Pe-
ricardii mucroni, quam in Homine, in quo vicini!! inia- hae
partes du* , diffantia hic vel maniis integra; transveriae ,
imo major, cum in iipniinc vix digKus intercedas, jam
veteribus hxc nota. -. ■* «

Unde

Digitized by Google

De C

Unde deducatur pericardium Anatomici difputar.t
In Canibus cjufdem fubdantii illod reperio cum tunica
medii Veni Cavi , hoc , ablati tunica exteriore , pro-
priam hanc pericardii fubftantiam ique ac partes alias
invefliente , (quas nil nifi mediailira continuatio) hinc
pericardio riti feparato, evidentiflime paret. Adeo ut
Veni Cavi hoc loco tres tunica;, feci Ii (eparabiles,
competant.

Karilliinum aliquam copiam hic reperiri , li-

cet unduofo humore fuperficies interna obdoda feroper.

Lobi in pulmone humano quatuor occarunt. His in
CameQu mtus additur, cavitate ea quam inferius, circa
DiaphtagmaCIsccnrrum , Mediaflinumconfl iniere dixi-
mus , contentiil, ad id (fic volente Velalio, priter
alios.) animalibus ejufmodi coiiceflus, qui lortgo adeo
thorace gaudent , ur Vena: Cava* truncum, inter eo» &
Diaphragma (urentem, tanquammamt quadam lufful-
ciat , quod in Horrune neoeflarium minimi illimatur ,
ideo, quod Vena hic, feptum permeans, Cmul peri-
cardium penetret, & exiguum prorfus intervallum fit,
(ut modo docuimus) fi aliquod, quod efl inter feptum
& pericardium , quale in Canibus longiflimum vifitur.
Imo Sextus feri lobus in omnibus occurrit.

Connexio ejus cum pleura ordinario nui Ia, quam ta-
men fummam in Homine nos reperire condat, liber hic
pulmo ab omni tali nexu femper obfervatur , & nou nifi
perquam rarbtobus unus aut alter pleuri cohaait , uti
bene Vefidius , aliique , annotarunt, & multotict repetita
Anatome nos docuit

Caxiilaoinss hic eidem Laxthoim con-
(l «tuentes , quas in homine adede , fuo loco indigitavi-
mus, feri cum humaris convenientes, quoad figuram
imprimis ab iis diverfa eft fcutifbr mis.

Mufcnloi ex debito examinare haud licuit , vix tamen
obfirrvo , in quo notabiliter differant ab iis quos in Homi-
ne dari diximus.

Encioui! Eredore manifefth hiegaudet, quo
deftituitur , imo haud adei» indiget , homo, videfeq.de
oflehyoide. «V-

0£ sophaoum non tres , ut vulgo docetur, fed fex,
componunt 7 unica. Harum I. (ab exterioribus ad in-
teriora procedendo) membranacea cd , Tubtilis admo-
dum, fibris carneis in totum haud dedituta, fubfequenti
carnofi ardi co^ircns II. Comta ed, fimiliter ac
III, cuius conditionis utraque fit, mox plerius ejcponc-
re conabimur. I V. tiervea ed , tenuis valde , carnofie
fecundi interius firmiter unita. V I. Et ultima, Tcn-
dmofa quafi ed, crafla admodum, validaque , rugis pluri-
mis donata, mucofo humore livigata.

Inter Tunicam Quartam & Quintam confiderabilis
vakie Jubfljntu quidam pmguu , crafla, copiofa, mol-
lis admodum , hujus prifentia hic loci efficit , quod tuni-
cam Quintam & Sextam integri , indar fiduli alicujus ,
extrahere liceat Anatomico.

Fibra illarqm Tunicam Secundam & Tertiam con-
dituunt quales fint , haud ita facile efle determinare , qui-
vis curiotiusOefopliagi examen inflituensreperiet. f<-
hrot multat inquit CI Steiionius Ttaftacu de mufculis &
glandulis , licet pojjideat , Jpirales omnei , ad duo tamen
genera commode eat reduxerit , duar nempe Cochleas yqua
ubi contrario du3u Jibi occurrunt , na Je mterjecant , ut
qua Jub altera eo ujijut idtcjfcrat , mox alteram Jiandent

A N E. Jl

fupra illam , donec fihi iterum occurrunt /hra, progredia-
tur. Curiofa funt fateor qui his proponit, puti rem ta-
men hanc rem clarius proponi pofle, fi dicamus, non
cochleares hic notari fibras duplices , fibi invicem occur-
rentes , (eque mutuo concurfus loco interfecantes , fic ut
ni condi tuenint tunicam internam , mox externam ef-
cianc, hinc iterum internam. Sed "vero Jpiralcr has
fihrat fimplicis tantum conditionis efle, fic ut interni ,
(ique ac externi, anteriori gula: parte circuli Tegmen-
tum exprimentes, tieutiquam adeoque extremo duplici
priditi) ab OEfopliagi anterioribus, per latera ejus,
utrinque, obliquo admodum dudu , ildpofleriora ejuf-
dem adfcetxlant, hinc, fe invicem quafi interfecantes ,
(ita ut dextri petant finiflra , fmidn dextra) continua-
to, jam dido, objiquoprogieflii, anteriora iterum ac-
oedant ; ita tamen ut, quam primum interfeftio dida pe-
rada , extrorfum fetantur , ficquc tunicam didam exter-
nam conflituant. *

Redo magis dudu per Thoracem ab Ore ad Ventri-
culum procedit.

I « Ththo Vente deveniunt & i Mammaria inter-
ni «.axillari deAfum fub Aerno ad mucronatam hujus
Cartilaginem , ficque ulterius, etiam ad Mufculos ab-
dominis Redos deicendentes , & i trunco ipfo Vera
Cavi, Thymo vicino. Pofteriores hi, numero equi-
dem plurimi admodum funt, magnitudine vero exiles
valde , principia varia in Veni Cavi trunco agno-
fcentes.

Cerehum C? Cerebellum ordinario modo, nobis ufuali,
(acifque convenienti , fi diffteentur , nihil occurrit Angu-
larem confiderarionetn exigens, nifi quod

I. Plexui Rctifirmu Galeni in bafi Cerebri manifedus
valdi , ex ArteriiCaroitidis Veniqtie Jugularis , ramu-
lis cond rudus.

I I. Glandula pituitaria , notabilis hic fatis atque fun-
gofa , non fuccumbitduri meningi Cerebri , uti quidem
in variis animalibus aliis fieri notamus, led in olfis Sphnv
notdisfifllituric&liberirefidet, ita ut etiam illich, Ve-
rebro extra calvariam ablato ,, Anatomici oculis objicia-
tur, meninge dida onfnini dedituta. Videtur hax adi
extremam oram glanduli hujus accedere , ibique termi-
nari , minimi vel per fuperficiem ejusfuperibrem vel per
inferiorem fefe extendere. Ex hac per quas vias receptus
ab infundibulo humor ad palatum deferatur , incertum
adinc^him , ego huic ufui porofitates , quas infellidi-
da notamus , ftepi plurimas , maximi ubi recentis capi-
tis indituitur examen , fuificere cenfco, confirmat hanc
fententiam fpongiofitas totius ollis fphatnoidei , in co
frado, etiam humano, evidentiflima.

At sero quod fit placuerit more Wilfiano Cerebrum
feparare, diverfitas major fe offeret, de quaTradatu»
iplius videri poted & nos in feq.

Ojfu Hyoidei Cornua varias in partes , cartilagine ib-
cercedenpe ubique unitas . adeoque valdi mohileahviia.

Uvulam in Cane fruftra quaerimus , in Caulatn in-
quirant alii. Dicit equidem Valla , Homini (oli eam
concedam efle, ad hoc reiutant Simii, in quibus caju>
etiam obfervare licet.

OcuLoausn motorii Mufculi in Homiri Sex,
in Canibus, aliisque animalibus , qui prona tei raro fpe-
dunt, Septimus accctht «Oculum fuAmens, (ut volunt»
Anatomici) & Netvuro opticum mollem involvens.

jj D e C

polle riora oculi occupat , adipi fubjcftus , tunica: oculi
durx fibrisfois carneis adhxrens , brevis admodum eft ,
& tenuis, ab abis in tres qoatuorve, licet ablque ratio-
ne , divifus , fibris reflis gaudet , quae, ab interiori fpecus
ofiei pai te, ad medium diite tunica: extenduntur.

OBS.ERVATA

VASIS SANGUNEIS, &c.

IN Cane valido celeti manu enecato obfervavimus in-
flata Arteria coeliaca (ligatura tamin prius injecta
qua Cor fpeflat) primi) in tume !cer e Limem, inqueeo
bc Venas & Atterias.hinc Hepar una cum tum Peeta tum
Cava Ramis, imi & Trunco Cava' univerib, demilin
Lymphatica ex hepate ecrcdiuntia. tandim reliqua lym-
phatica ad Receptaculum Clivii tendentia, denique
ipfum duBum thoracicum mar.ifefte fiatu ditlendi. Quam
amem lucem illa Synatvtflom* fis Venarum in hepate cum
Lymphaticis afferat, malo ab alio aud’re quam ipfepcr-
fcqui multis. Inprimis jucundum vilu fuit eodem flatu
rtenas Janafquc CcrdisCorouariar admodum tenfas
fuifle , & Venas Coronarias multiplicibus ofculis A fe
hiare , adeonue potuifle ex una Vena in aliam mutuo
prcflii tranfire fantruinem , 8c rurfiis in fuum canalicu-
lum retrudi, ut videantur Vena: illx torfan prorfus ca- .
rere valvulis. In Rembur etiam fiitus per Arterias in-
trufus regrediebatur manifelU per Venas, fed tamin non
nifipoft moram aliquam in inflatione confumptam. Dc-
prehenfr nobis itidem Glandula iv.in fubcet ulex (neicio
an deferiptx hafhmus) fucco prone nigro referta: , qux
Jam in multis fubjeflis confpeftx funt incumbere pulmo-
nibus: Dux quidim majores adjacent Afper* Arterix
qua parte in pulmones incipit divaricari, dux minores vi-
cinis adhxrcnt bronchiis. Cum inflantur aut premuntur
Vena Mcfaraic a (quod in alio fubjc&o obfervatum) fan-
guis promifcuA ab una labitur in aliam , inflatiqui ibi
ver.a una fimul inflantur omnes, & inflando quali rofx
figuram jucundi exprimunt. BORRICH. Cent.iv.
Lpifi. Barth. Lp‘jt. xvlf.

Astiiia Carotis in Catte , Ide, Ove , &c.
dum I utra Cranium fub dura matre reconditur in pro-
paginas exilesdivifi , cumque aliis vafis, fcilicet tum Ve-
nis , tum fibris rervofis complicata , plexu r retiformes
couflituit, qui plexus utrinque ad latera felix turcica:
proterfi cavitatem inibi exiflentem implent , deilt pofl
multiplices Vaforum omnium divaricationes propagines
quxdam Arteriofx ab aliis extricatx, ac denubunitx,
in eundem truncum coalefcunt , qui duram Matrem per-
forans rc&a Cerebrum confcendit. W I L S I U S cap. j .

VASIS GLANDULARUM
. SEROSIS.

vTjgu Glandularum Srrosa d fe inventa
V "DBEK.dcfciibit rj^.i>i». his verbis iDudushi
Vafa dicuntur, quod m conformatione, figura, & ufu cum
reliquis meatuum generibus conveniant : Glandularum ,
quod plerique illorum inde fuam trahant originem: Sc-
rofa propter fuccum quo abundant.

Ex Membranis conflata funt , intus infinitas habentia
valva lar, exterius noJoja, &c. junilitir ac du&us lie-
patici aquofi.

ANE.

Divertas in partes fefe quali infinuant qua enim ai ju-
gulum inveniuntur Ramulos fub fterao inter pinguedi-
nem & Venas mediaflino fuffultas , fpargunt, ubi glan-
dulam unam vel alteram circa fterni principium ingrefB
conjunguntur, & unum (aliquando duos) conftituunt *
tubulum, qui Vcox axillari fupraveftus, du&uschyli-
fericoiijur.ihonecirca finem gaudet. Hic porro tubulus
aliquando vifuseft alium fubuantia fimitem aeojhtdex-
tri/ Venx axillari dfxrrx incumbentem admtftife.

Illi autem ferali ductus qui Cordis Latur finijhum occu-
pant , rivulos pericardio , ejufque pinguedini, & media-
ftino committunt, inde parvularum glandularum auxilio
uniti, Arteriam aortam trajicientes ramulo duftui chy-
litero inhiant. *

Alii vero qui multa ramulorum copia inter mufculor
tranrverfrsIS obliquo/ abdominis propullulant , plerum-
que fine glandula vili .duorum fere digitorum fpatio d Ve-
ni Cava uniuntur, & lumbarium vafigum confortio gau-
dentes veficulam chylofam ingrediuntur. Situm obti-
nent inter peritonxi tunicas , quantum quidem mihi m-
fpicere conceflum.

jhti denique Venas, crurakr comitantur Veficam
Chylofam fub Vena Cavi cfculis excipiunt glandula-
rum duarum vel trium fubftantiam inguina occupantium
tam extra quam intra amplexantur. Horum do&uum ma-
gnitudinem reliquorum antecellifle in omnium anima-
Uum Anatomecomperi.

Denique vafa ferofa Jcarfum fub inttfhita Colon pro-
gredientia oriri videntur inter os facrum islntdtinum
redhim, ramulis aliquibus inter pinguedinem fparlis , qui
paulo intra divaricatioiiem Venx Cavx in Crurales,
jun&i, fupra illarum fuperficiem procedunt, atque tan-
dem cum reliquis ferolis vafis veficulam adoriuntur.

Numero nunc plura, nunc pauciora, nunc majora nunc
minora apparent.

Colorem fortita funt aqueutn , quem A fucco per illo-
rum fubftantiam transparente, mutuarunt.

XJfus f. ^iBto eorum humorem t partibus corporis
& glandulitin laff eas cavitates ducere ; ligata enim ver-
fus glandulas feu originem fuam intumefeunt, verfus au-
tim lacteos duftus inaniuntur; confert huc valvularum
in iis politura refluxum inhibentium.

, Modus vafa hac inve jugandi hiceft. lnlehbusCans-
hur , Ovihur , dcc. fettionem ir.lhcuere poteris vivis vel
mortuis, fed Cave ne in vivis fanguine obruaris, in mor-
tuis ne humor vaforum cit6 difli petar. Dein illa animalia
qux pinguedine mulca abundant fumas cave ne incafliim
labores.

Aperto abdomine fi animus fuerit illa Vafa introfpt-
eerc qua glandula/ cruralibus Venis adnatar pro origine
babent , mefenterium d lumbis caute feparato , dludqoe
una cum Veni Cava & Arteria aorta ad illorum divari-
cationcm circa os facrum ligatura conftringito , & ftatim
vafa intumefeere cernes, modo opportuno tempore dc
citra aliquam mefenterii vel meatuum fracturam fiat.
Eidem quoque liguri reliqua qua interi. Colon, rcBum
C? os facrum feruntur videri poliunt. Si vero ea intuere
placet qua venat lumbales comitantur , atque finunt ab-
dominis mufculos occultare ramulos fuos , Mefenterii
faltem pai tem , qux proxime Venx Cavx eft , exa&iff
fimi A lumborum mufculis fegreges, & ligaturam fn-
pra illud & Vafa lumbaria inftituas , fic Vafa fucco plena

inter

D E C

inter vincnlum & mufculos apparebunt. Tloraeii ferofa
nt videat, fternum ad claviculas fermi fepares , & refle-
xas, hinc in omnem pinguedinem una cum mediaftino
thymo fuffultam, propi 'hiatum du&us chyliferi iniu-
gularis caritatem, vinculum admoveas, fic manifefta-
bitur eorum A glandulis origo. Eodem negotio etiam vi-
deri poliunt Vafa quam pericardii <3 pulmonum gian-
Julti fcaturiunt , dum modo Cor & pulmones ad dex-
trum reflexeris, illic ver6 nullum certum pro ligatura lo-
cum aflignare queo , fi mox non apparuerint , 1'olcnt ta-
men mul toties fine'ea cerni, quod etiAm in reliquorum
inveftigatione fieri folet.

CEREBRO.

GLavouia Pituitaria intra feliam propriam
in medio odis cuneiformis excavatam reconditur,
modo laxius , modo ftriXius.

In Cane, Fele, & quibufdam aliis animalibus infun-
dibulo cohiereiv. cum eo amoto una divellitur, & tunc
moles ejus glandulis duabus inter fc diflinXis, & facili
ab invicem Feparabilibus , confiat. Verfimin Ove, &e.
vide Cap. it Ove.

Glandula hac in agne maior eftquam in Homine &
Cane , in Equo etiam minor quam in Bove , dilcrimi-
nis hujus ratio in eo potillimum conliftere videtur , quod
ea in aliquibus folummodo fuperimpofitam Cerebri mo-
lem , atque in aliis & Cerebrum & Arterias carotides
juxta illam adfcendentes refpiciat , adeoque prout fimul
aut utrique horum aut tantum alteri relpeXum debet, ejus
moles major aut minor exiflit. WHARTONUS.

SPINALI MEDULLA.

Sinus Spinali j Medulla eum Venii & ^ drteriii
qual itir in Cane diftribuantur ,vide hic capite de Ove.

NERVIS.

IN Cane fimul ac in Homme & quibufdam aliis ani-
malibus pauli) fecus habent Nervi oculorum motorii,
quam prout in Bove reperiuntur: nam uterque Nervus
in illis urnulae cum reliquis extra cranium detertur in iv.
ramos dividitur, quorum trei exinde in totidem dirtin-
Xos ReXos mufculos, attollentem fcilicet, deprimentem,
& adducentem feruntur , Ramus ejus alter fingulari
trunco longius pergit , & in medium mufculi oculum ad
angulum internum deorfum verfus obliqui circumducen-
tis implantatur. WT L L I S de Nervii.

Nervus Sexti, ali.ls iv- Paris antrorfum
tendens , propi oculi orbitam in duot dividitur Ramei,
quoruni alter in mufculum oculi abducentem inexterio-
rc angulo fituinabit, alter in varias fibras diremptus mu-
Iculofeptimo brutis proprio impenditur, adeo, ut hic
etiam Nervus oculi motibus feri tantum patheticis aut
ab inttinXu naturali excitatis infervire videatur. IDEM.

LINGUA.

DF, Lihcua conftitutioneita STENONIUS;

Mufculorum extrema in lir.gua in pecuharem abire
Jubflanuam voluerunt, fed tafio examine vidi hanc pe-
culiarem fubfiantiam Mufculofam efleabn eadiplam
ufque bafiri, diftindi omnes fibrarum fen.i demonitrare
licet attendenti , qu* in toto lingua: corpore tantum tn-

A N E. 33

licet. Exteriora fuperiorique (uperficiei proxima: fi-
ra reXum fecundum lingua: longitudinem fervant li-
tum , reliquarum totum medium corpus occupantium
duo tantum genera , unum quod a medio verfus latera
in Homine recedit, alterum quod a fuperiori linguae
plano defeendit. Vide plura cap. di Ove.

NARIBUS.

TUauios Narium pituitarios delineato* vide in
pent. PLACENT, pap. 118.

De T ubulis Narium legi etiam pofliint qua: hic habeo-
turex SCHNF.1DF.RO Cap. de Ove.

Lamellas Narium in animalibus variis exami-
nans B A R T H O L I N. fit. in Cane venatico exqui-
fitiilimi fcnfus inextricabilem & plani innumerabilem la-
mellarum progerniinatiorem & circumvolutionem inve-
nit. Primo enim ut in capite Ovino lamella major bifida
ferae! atque iterum utrirque circumvolvebatur, dande
A fiiperficie ejus fuperiori e:; lingebant alae fex lamella-,
quarum nonnulla- etiam bifida, fed omnes itidem in fi-
guram femicirculi curvabantur , iterumqueplurcs lamel-
las emittebant, quarum qualibet inextricabilem nume-
rum aliarum lamellarum exhibebat, utimpollibilecflct
earum numerum inire, nedum figura exprimere > in alii*
mmen Canibus itidem venaticis talem circiter lamella-
rum progreflum obfervavit , qualem exhibet figura fuo
loco propolita . ubi lamellarum facies reprafeitaturfe-
flione tranfverla faXa , prout illarum progreflum utcun-
que imitari potuit calamus, earundem veto lamellarum in
iifdem Canibus progrefltis (prout apparent in via acris ,
quando adhuc intacte funt , frXinnc nali faXa fecundum
fepti longitudinem) indicatur figura alia qua, eodem loco
exhibetur. Tra8.de odoratur organa.

E Nanbur in palatum lingularem Ilie deferibit du-
Bum STENONIUS Ub.de MifcSS GAnrd. anteriori
loco dentes intra defeendertem , fretum appellari polle
judicat, vide hic eap.de Vitulo,

M A M M I S.

DE Mammarum (itu & numero ita cap. j If- Clar-
WHARTONUS: Animalia folidipeda & ru-
minantia vel cornigera 'intet femora Mammas habent,
quorum foetus fiatim a partu pedibus infiftunt, quod ma-
tres inter laXandum non decumbant ut Equa , ^-Ifina ,
Parra, Ovi t. Cerva, Dama, Capra, Camelut,13c. Anima-
lia digitata & multipara in medio ventre , feilicctfpa-
tio ab inguine ad peXus (in Cuniculo ufque ad jugulum)
duplicem mammarum feriem foititafunt , quae omnia de-
cumbentia ubera foetibus admovent, ut Oro , 1 .ana,
Canu ,Fclir,Mut. Sciurtu , Cum. ulur.8c C. Siveroha-C
in folo inguine Mammas gererent, propria ci ura inter de-
cumbendum fretus acccffum ad mammas nonnihil pne-
pedirent.

Mulicnbut Mamma: bina funt, ut & papilla, nimi-
rum ut latus lateri conformitir refpondeit, & utalterna-
tim infans A latere in latus inter lugendum transferatur ,
ne corpus ejus uni lateri nimis afiucfcens quoquo modo
incurvetur. Simia, homo Sylveflrit, Capra Ighca , & Ver-
pertilio (qua volucrum folagemino, formatos pullos pa-
nt, & laXc nutrit) binas mammillas pcfton appenfas
gerunt, pifcci etiam celacci generii, qui foli tertum
I E ' Udant,

Digitized by Google

34 D E

lariant binas mammas papillafque obtinent Animalis
a :<.t inter femora gerunt utera, vel binas vel quaternas
naria funt papillas. Qua autem Mamma/ habent inmeJio
Ventre , plures, impares, & incerti numeri papillas ob-
tinent. Ovipara omnia, prnmta fcilicet aquatilia &
reptilia uberibus carent , quia non laciant foetus , at ee-
taceum genus hic excipias, nempi. Balanam , Piaram,
Delphinum , Orcham St Phocanam, CUJUS ubera bina cum
binis papillis, & tubulisquoque lariifer is amplis illis vac-
carum fimillima obfervavi. Verilm Vacca, Equa, Ovet,
Cena , Dama St Capra , quae unicum fcrtnm utpluri-
snum excludunt, bina tantiim ubera obtinent , quanquam
nonnulla ex bis ut Vacca: quaternas papillas naria funt,
nempi binas alterutri uberi appenfas. WHARTO-
NUS.

CORDE.

DE Coa d i s ftro&uri vera vide qua: habemus tapi-
tede Bove ex STENONIO.

DIAPHRAGMATE.

DE ftru&ura ejus nova varia hic habentur cap. Je
Bove ex CASP. BARTHOLINO.

DUCTU THORACICO ET
LYMPHrE ductibus.

Ductum Thoi acicum quomodo invenerit PE-
QUETUS in Experimenti r novit %/4natamich
exponit.

Ductus Thoracici Hiftoriam his verbis pro-
ponit JOAN. HORNE: Quifquis in viva leriione
eo tempore i nftituta quo ^dfelhur Venas Ia&eas inda-
gare folebat, aliquot nempi a partu horis, duplicatu-
ram peritonari , qua; Renes Cavam , aortamque i reli-
quis abdominis vifceribusfecludit , cauti fuftulerit , ver-
ius finiftrum renem , fupra Diaphragmatis appendices
larieiim fuccum copiolum repertnrus eft , tenuillimis
membranis irclufum , ob quarum fummam teneritudi-
nem vix aliud cernere datur , qaamexiis difruptis Chy-
lum effluere > idque potillimum, fi maxima Mcfenteni
glandula prematur , atque hac prima fuit novi inventi
occafio, qua permotus, cami accuratius inquirere , num
durius aliquiadiria glandula huepertingerent, veriim
effluente mox fucco larieo, iifque concidentibus per
quos ferebatur canalibus , operam non femel luil : Et
manifeflo tamen Diaphragma verfus adfcendcre videba-
tur facculus ille , cujus ulterior inveftigatio ob Phrenica-
rum Adipofarumquc Venarum vulnera neccflaria, omni-
no videbatur impoflibilis- T andim audacior firius ipfum
quoque Diaphragma difeindere aggreffus, fupraquod,
intra thoracis cavitatem apparuit V.u la8eum , quod
trajerio per incurvam acum filo conftrinxi , qua ligatura
fariumellut, magis magilque inturaefeentes inferiores
canalcsotium milii concelferint, ad finem ufque cos mihi
profequendi. Terminantur autem in inteftinis, aut li
mavis, difpenfationis principium habent in illis , funtque
ipfiiiim.e Vena; larie.r ab Afellio deteri® , quasomi es
circamaximam Meienteiiiglandulamcoirertarait. Ve-
rum tamin ficuti iple ab ea glandula porrigi ad hepar ra-
mulos quofdsm obfervavit , quales & nobis vifefurt vi
den aliquando , ita lucc nova obfervatio uuflra fere ab c*

Cane.

glandula ramulos plurimos (in quibus duo infrgniore*
nint, medio itinere conjunrii ultemu tendere non re&o
duriu , fed obliquo ad glandulam qua; quibufdam renalis
dicitur, quam ubi prarterverii funt fupra Arteria; aortae
defeendentem truncum in amplitudinem fe diffundunt,
fed miris aniraciibus conflantem , nulli rei magis compa-
randam quam Vafts fpermatids in corpore pampinifor-
mi circa teftcm colleriis. Has: infra glandulam renalem
(periantur , at fupra eandem truncus eft calami feripto-
rii magnitudine , qui fupra lumbales vertebras Dia-
phragma iHiterverius in thoracis concavum penetrat,
atque ibi (patio inter Vertebras & Aortam medio adfcen-
dit intcrcortalibus Arteriolis eum fupergredientibus,
urico loco excepto , qui eft inter iv. & vi. vertebram , ubi
bifutcatur du&us hic , atque intra bifurcationem tran-
feunt Arteria:. Adfcendens tenuior fcnfim fit, atque ubi
Cor fuperavit (quo loco alius obfervatus fuit ramus ver-
fus Cor tendens; non amplius Aorta; accumbit , fed OE-
fophago incumbens ad axillares ufque ramos pertingit
quantum primo intuitu licet cognolcere. Sed veri dili-
gentius inquirenti marifeftum evadet ad jugularem inter-
nam finiftri lateris deferri, prrccipuo autem luo ramo infe-
ri fubThymoin eam Vena; Cavi partem, qua: clavicu-
lis fub jacens in homir.e ab illis fubclavia nominatur, quam
axillaris principium in Canibus meriti dixeris, crenim-
inflato hoc duriu deripiatur fanguinem in ea Vena non
moveri tantum, feti & in bullas converti , imi Cor ipfum
elevari. TraB. cui tit. novut JuBur Chelijcnu.

De Durius Chyliferi inventione ita T H O M. B A R-
THOLINUS 1 rati. Ji LaBcii Thorxcicir: Nuper
aiterna fui nominis fami Venarum Lariearum terminum,
auxit produxitque JOAN NES PE QU E T T U S,
Dipatus , Medicus Parifienfis, editis Experimentis novi*
Anatomicis, quibus ineugnita harienus Chyli vafa dete-
xit , & publico alferuit Parifiis i6tt. trium annorum ob-
fervatione , quod tamen ti ibus feriionibus , imb minori-
bus, aliis videre dabitur. In Iiis duo primus adinvenit in
Ovibus, Canibus, aliifque animalibus vivis poft partum
quarta circiter hora differiis. Primum, a Mcfenterio feir
veris u/tjeiiii la&eisjatn notis, prodire fub iifdem Re-
ceptaculum quoddam Chyli , in quod per vanos larieos
exmefentcrioderivatur omnisChylus. DnnJe , exeo-
dem Receptaculo furfom per thoracem ad fubclavias fer-
pere alios JuBui rbjliferot. Utrumque, tot feculis inau-
ditum , cafus a|ieruit nihil tale cogitanti, fed circa cordis
motum in vivis occupato : Exemptis enim vifceribus ,
copiaque auoris abrfersa , inconfpeftum felici augurio
prodiere laricus liquor & candicantes Thoracis durius ,
quos ulterius deinde inquirens , circa diaphragma ic me-
ferterium originem deprehendit. Mirum proferii rem
manifeftam omnium harienus oculisfe fubsiuxifle etiam
illorum qui varo fupercilio ultimum fe Anatonu® com-
plementum addidiffe gloriantur. Nos vero facilem mere-
mur veniam . qui naturam quotidie ad nova folliatamus,
nec tamen aflequuturos ingenui fatemur.

florentia mcnfe Oftob. 1676. in Cane per recepta-
culum injeSa in durium Thoracium cera obfervavi ra-
mificatiorcs, intei alios duos cera repletos vidi qui a du-
riu Thoracico ad glandula* longi (uperius fitas perge-
bant. Mirabar boc farium propter obftaculum valvula-
rum quia lymphatica ba*c ex glandula ad receptaculum
lympham fuaiu vehere creduieram antequam ceram in-

jeciC-

Google

D E C

Jeriflem. Sed porte* e* receptaculo ad glandulas illas
pergere deprehendi tumexfitu Valvularum tum ex ra-
dicibus lymphatici , qu<e convexam glandula: partem in-
trabant allatura: lympham, quae iterum ex concava parte
eveheretur ad locum ubi glandula: omnes fupeiiores
fuam lympham fauguini infundunt. Hinc concludo par-
tem durtus Thoracici numerandam efle inter lymphati-
ca , ab una glandula conglobata ad aliam glandulam eun-
tia , & partem inter illa lymphatica qu.ua glandula im-
mediati in receptaculum fanguineum feruntur. C A S P.
B A R T H O L. Jijp. de eremt. corp. hum.

Durtum hunc circa collum Labyrinthum quendam
conftituere noh. BILSIUS voluit, de hoc colla-
tu invicem & defcriptione & figuris, legi meretur cap.vi.
^/jnatomer %^/natomia Bilfiana, quam edidit H E N R.
PAULI, ubi hare habentur :

Ulterius antequam progrediar , illud admonere non
importunum arbitror , Bucinum interpretem Specimi-
num Bilfii, in ufu vocis Labyrinthi nimis facilem fmlle,
& hanc nomenclaturam potius ii re fubintelligenda aber-
rare. Si prefli cura Bdfio loqui , & vocabulo , magis
cum Belgico Wrertg conveniente, gyrorum & anfra-
rtuum inDurtu Rorifero circul um exprimere Audeamus,
Spira nomen apttflimi pofict furrogari , quod proprii ,
quicquid in orbem convolvitur, & S-.rvio telle i .,yfneid.
t. 117. volubilitatem funium denotat, deque Serpenti-
bus, dum in fpiras fe colligunt, etiam ufurpatur. Sed quia
aliis hanc appellationem retinere placuit, neque nos
ipfam taxabimus. In rem iero pra-lentcm ut veniamus ,
quxdain nobis ex Kohiip'. Bilfii EpillohcaDiflertatione
repetenda erunt , ubi pig. u. miliis ceteris ramis, quibus
aglandulofo Mcfenrcrii Reccpnculo totum corpus in-
ferius fuperiufqueinflaurari perhibet, maximum (alias
Chylifcrum nuncupatum) profequuturus, deferibit il-
lum perforato Diaphragmate perreptare Vleur im, & cir-
ca V. aut VI. Thoracis vertebram ad claviculas infurge-
re , i fuperiori porro corti , canali quodam trans perto-
ris glandulas (quo in loco alteri , defuper a Receptaculo,
ut vocat, tortuofo, dextram verius decurrenti ramo
conjungitur) ad Pericardium plurimis tubulis pertinge-
re , aliqua appendice , inferius [iropi Pifmones, Afpera:
Artem- duas glandulas invadere , fupra Cavam autem, in
quam fe aperit , circa vena: axillaris & jugularium origi-
nes , inftar Labyrinthi contorqueri , atque illud tortno-
fum Receptaculum efficere , ac protrufis ad colli glandu-
las duobus tubulis (quorum dexter in tres , finiller in
duos canales dividitur j demum in glandulas falivales. la-
Crymales , & pituitarias influere ac terminari. Et h.TC
quidem ita fe habere, geminis Figuris, quarum altera
exficcata vafa , altera eorum naturalem in Moloflo litum
ob oculos ponit , univerfo Orbi voluit effe manifellarium.
Sine affertu dicam quod fentio, Cifterram cum tubulo
ejufque furculis & accumbentibus glandulis liter. C. C.D.
& N» 1. 1. 1, notatis, inguina verius, eleganter ma-
gnoque artificio efle exprcflam , reliqua , circa venam
juguijremdc Caput verfus , non tam fpertatorem obtutu
in uno Circulo defixum , quam in dubio fufpenfum tene-
re, & plurima defiderari. De quibus ut unufquifque fa-
cere queat arbitria, ipfam Tabulam, qui parte incon-
troverfiam Venit , fubjungimus.

Hanc ergo T abul ini li quis attentius intueatur , quo-
modo mihi Collum k Thorace , & Thoracem ab infimo

ANE. 35

ventre dirtinguere , aut durtus Roriferi terminum, aut
fhltem cum aliis partibus connexionem offendere poffte
non video. Omnia hic funt pcrverfa,& quae ad meliorem
informationem merite) adefle debuiflent, v. g. Afper*
Arteria, cum ejufdem glandulis. Pulmones cum Peri-
cardio , ceu quarum partium in defcriptione fua memi-
nit Bilfivi , plani funt omifla. Pidori equidem imputa-
rem, quum nunquam effigiesadeb exarti! ad vivum ex-
primantur, quin ipfi auctores multa in iis defiderenti
Sed confulto h.ec farta efle apparet , tam pulchri Inte»
rtinadiflorta, iit fnrfum attraOa, infettior.em Rami (G)
in glandulas Thoracias adoperiunt , ficut laxior pellis
circa maxillam relirta, progreflhm furculi (K) verfus
fupei lora contegit. Quod autem durtus Rorirems (A-B.
uno & continuo canali ufque ad gyros ejus procedat , ne-
que venam axillarem fubire figmficetur , inventoris &
conjefhira: & ingenio adferibo, qui hare ita adornavit,
ut fuum inventum tantb mirabilius redderet , quod cum
Arteriis venifque familiaritatem colerenegat, atque ut
Roris , ab intimis ad exteriora dirtributionero , in Figurl
commodius demonftraret, qute in vivo animali vix ac ne
vix quidem deprehenditur. Nulla infuper vaiorum
Lymphaticorum propi axillares ab artubus prodeun-
tium fit mentio, & nefeio quam obrem alter pedum i
fcapula aut tergo fit avulfus , & dextrorfum inclinatus, fi
Thorax antica non poftica parte differtus fuit. Neque
etiamvelverbuloiixlic.-itur, aninfiniftro tar.tiim , anin
utroque fimullatei e ejufmodi Labyrinthus exillat. Quin
ipfe invefrigandi modus reticetur, utfaciliusfitcentum
Gangis ora, vel ortia fcptemplicis Nili Iftriqiie, quam
tortuofos iftos durtus ex Tabula: hujus pratferipto in-
venire.

Abfit tamen , propter unum altenimve errorem anl-
madverfum . quod tantorum V irorum non vana teftimo-
nia verum efle comprobarunt , cum C/. D. m« Horne
pro figmento reputaverim. Tentare negotium malui ,
quam temere qua: nunquam experiri conatus eram, re-
jicere. Novitati arieoque inhians, num qui furculi in fu-
periorem colli glandulam abirent , quaircrc conftitue-
bam,- ex infpcrta fubinde Bilfii TabuU , eos inter OE-
fophagum & venam jugularem , ut videbatur, dextram,
ad inlertionem properare, certior fartus. Et eccetau-
fculis in dextro latere non feftinati diligentia aliquantu-
lum fecundilm fibrarum durtum divifis , infra afperam
Arteriam non procul a nervis recurrentibus, furculas
quidam pinguedine obdurtus confpicuo fplendore pro-
minebat. Qui dum injerto vinculo defuper intumefee-
ret , occafionem praebuit , ut alia atque alia ligatura il-
lum per lequendo, ex glandula maxillari oblonga , tur-
gida, in confinio ollis Thyroidis, originem capere co-
gnoverim. Exploraturus portea linirtrum quoque latus ,
glandulam iftam , & Parotides , & reliquas circumja-
centes glandulas confpicicbam quidem per omnia oppo-
Gtis fimiles , fed prodeuntis exinde canalis , qui tum di-
Ip.iruerat, indaginem alii tempori refervare tenebar,
fartu mque paucis interpofitis diebus, ut magis clarum ,
& ulterius fe diffundentem offenderim. Verum Figuris
certat Nchl. Bilfiu /, atque ad Tabulas fuas provocat,
quibus D.vtnHerne , fed dijpari congreflu laceflivit,
fiquidem Durtus novus Chyliferus, quem hic inter pri-
mos divulgavit, Thoracem egrefliis , ultra jugulum non
afeendit, & per fe confiderandus venit : Eilque Bilfii
E x Rece-

3<$.

De Cane.

Receptaculum tortuofum cum fuis gyris - anfraftibus, miliis, ad Sternon rediens, particulam illius fuperiorerrr.
tubulis, ramis, furculis, nilul aliud, quam Lymphati- adhuc cohirentem, porro fecernito , & utrinque a pri-
coram jugularium ex fuperioribus glandulis ad axillares, mi coda , (natu bruta claviculis carent) muiculorum
& quidem ntrinque, propagines, in quibus Natura pro principia pricidito, ut jugulares & axillares vera: cum
varietate Subjectorum . eo modo ut in manuum pedum- afcendente cava denudentur. Sublato hirc Thymo , &
que venis, mirifici ludit , quique & mihi diverfo tem- poflquam Lymphatica ex artubus, vel verius cxglandu-
ixjre aliter atque aliter fe obtulere. Utplurimiim tamen lis lubaxillaribus emergentia vinculo circumdedilti, per-
nunc fervarunt ordinem, ut ex Glandula illa oblonga ges in dividendis mulculis Sternohyoideis, quos ab Ar-
maxillari, qua: Parotidi conglobati & glandula: Thy- teriaafperaliberatos,adcapitislaterareclinarcconrucvi.
roidii U jrthoni, circa laryngis ledem interjacet, in- Adjacentem hifceStemothyroidem poteris deinde evel-
(larvalbrumfpcrmat>corum v iinAA^iAu , tcllibusin- Iere, vel magis furfum verfus lepararc, ut recurrentes ner-
cumbcntium, folitarius canalis, (ed tribus vel quatuor vi cum A rtena Carotide tibi in coiifpedhim veniant. Tum
interdum ramulis, qui Cepe cum alio ramo , ex mi- quires fuper Oefophagum canalem Lymphaticum folita-
nori glandula, qui Carotidi arteria: & Vena: jugulari rii incedentem, « confellim, ubi illum habebis, acu
interni, fed nonfemper adjacet, concurrunt. Is cana- triangulari incurva fubths intrusa, comprehendes, &
lis deinde Oefophagum , cui inftemitur, deferens, jugu- filo lericcofimplici vice conllringes, ut nullo negotio re-
iari externa: fc alioo.it, & fub illa incedens, modo tranlit, lolvere, & quoties lubet remittere queas- Atque ita pro-
modbpriteritdooaliaLymphatica.quiexglardulisCer- ceiiescum omnibus quotquot occurrent ramis, quorum-
vicalibus in mcdiocolli proficifcentia mutuo fe ample- infertionem tanto citius meliulque deprehendes , quanti»
duntur atque invicem (lringunr,& multas ramificationes, propius Vena: Jugulari externi, lea verfus truncum il-
minimi vero , nili mente fingatur , perfeihim Circulum, torum, fafta ctit ligatura. Quum jam intercepta va&,
edbrmant. Sit itaque hic ftmofus ille Labyrintlius, & poli parvam moram fatis irtumcre , manu finiflra Scapu-
inextricabilis error. Omnes autem illi valorum propagi- Ii fuppoiita , collum paulifper attolles, inque eo reliquos
res, ubi furculum Jugularis extern (cuiquoqueexigua mufculos tranfveriitn incidens , in poftiea parte , circa
fubindeapponiturglandula) ad mufculos maftoideos ab. quartam vel V. vertebram litas glandulas, quasccrvica-
euntera, attigerunt &fuperartint, in communem pri- les antea nominabam. & inde proficifcentia Lvmphatica
cipitantur alveum, ampulli fimilem, ventre amplo & rimaberis, periti ac folerter inter pnparandum mem-
quali inflato, ut a Hiljio haut abfui de Receptaculum branas tra&ando , qui, refrigerato cadavere, plerumque
vocari meruerit. Ex hoc tandem gemini rutius appendi- adeb contrahuntur , ut fiepiculi liibjefia vafa line laccra-
ccsextenduntur , quarum una propifillulam Apen Ar- tione divelli nequeant. Unde & idonea eligenda tempe-
terii, quo in Ipco Carotides i trunco afliirgunt , Ve- flas, fiquidem nimis fivam & frigidam, propter pin-
nam axillarem ; altera pnilii diftans , Jugularem exter- guedinis & fibrarum in membranis fubitam congelatio-
nam intfat. Quibus etiam aliud vas Lymphaticum, quod nem, incptiiiimam eflecomperiad hujufmodidilleAio-
ha&cnus exartubus derivarunt, ex glandulis fubaxilla- nem, longam &opcroram,quax)ueinduftrium ac laboris
ribusfupervcr.it, ita ut plurimaium infcrtionum : infe- patientem requirit Anatomicum. Poflea, ut illorum fur-
riiis duaus Thoracici ; a Latere, vaforum axillarium , ac culoium omnium in communem & ampulli fimilem al-
defuper , Lymphaticorum jugularium ; quin & ex Thy- veum confpcftior fiat introitus , fingularelaxabis vincu-
too orientium (quo etiam ramum in hiffidmj Tabu/a la, & reflexa nonnihil JugularLexterna, duoscernespro-
lit. H. lignatum , referendum efle arbitror) fiat con- pe Thoracem fplendidos tubulos, una ab origine pen-
curfu». Et potui fani in eundos hofce rivos , compti- dentes. Quibus tilocoar&atis, defuper proruens Lympha
mendo vehementias Axillarem & Cavam venam , arca flatim ampullam hanc extendit , eamque cumefcere facit,
illorum orificia fanguinem adigere, licet flaiimarepu- Hinc porro dupheem explorabis tubulorum illonim in-
gnantibus valvularum nodis longius fubfcqui prohibere- fertior-cm , mtt (anguine ex comprefla Cava & Axillari
tur. Ut opus hoc infueris facilius , & male credulis veri- Vena munifici, rubore notabilis ipfo clarillime patefeit.
fimilius, Lymphatica jugularia adminillrandi modum Deiiiaue,utomoeabfolvas,folitarmscanalis,aglandula
addere placet, lequend is ordine infl itui poteft. maxillari oblonga propi Laryngem dcfccndens , quique

Aperito animal vivum, non llrangulatum , ne aut fta- nervos recurrentes comitatur, tibi erit profequendus, id-
fiagula , aut glandulis circa laryngem vel laqueo com- que femper novo injefto&fupcraddito vinculo, donec
prefiis, vel loco motis, vafa ibidem quaxenrfa lidantur. metam, & ramulos difli canalis ex hac glandulapro-
Qua vero poli paflum hora id fiat, parumrefert, neque dcuittes, optato curfu contigeris. Fieri autem non potefl,
impedit Subjcatmi efle adhuc jejunum. Obfcrvavita- ut in uno atque eodem Subje&o& dextrum &liiiillrum
men iterum acfiepms . ad invefliganda Lymphatica, in- latus excutias, ob cautam cuivis obviam , fed in alterutro
primis conducere , quod liberaliter potitaverit, unde fubfiftas, aut duos fimul Canes in promptu habeas, nc-
magis turgeant, & contri , fi lacteas luiltaturi fumus ;, cede ell. Alias idem utrinque (xeragendum : tadetque
lolam efcam pribendam efle, potum omnino nullum, crebrior ufus, ut furfan hic noltra prillantiorem mc-
Jnrium autem Iccandi facies , ab infimo ventre , unoim- thodum aliquando excogitent artifices, quum nulla ad-
petu medium Sternon cultello ditfindcns ; venamque minillratio Anatomica certis legibus fe adilringi pa-
Cavam & Arteriam magnam in Thorace morio indicato tiatur.

. ligabis. Mox pellem in jugu!o& collo, maxilla inferiore LegieodcmdeLabyrinthoutilevaldi,qui^«ar./»rf
tenus bene feparato, ubi mter pinguedinem in fuperficic /iAl proponit DIEME RB ROE K 1 U S hisverbis:
rotabis Lymphaticorum tenerrimas propagir.es ^Paroti- Hoc tempore quo lncfcribimus in lucem prodiit belgi-
dibus, & reliquis glandulis huc tk illuc fupcrflraras. His cushbcllus Liimia ic Bib, qui gloriatur feb&fcre»-

rum

D E C

numvaforum multo ulteriorem propagationem invenif- 1
fe , quippd feribit , & appofita tabella depingit dufhim
chyliftrum Thoracicum ad diviiionem venarum jugula-
rium contortum quendam circulum facere ( hunc poilea
alii labyrinthum, alii fpiram appellare maluerunt ) ex co-
que duos ramulos ad mammat um glandulas dimitti , duos
itim furfum ad colli glandulas projici. Hujus contorti
circuli continuationem ciim du&uChylifero Thoracico
aliquoties quarfivi , nunquam tamin hunc duftum ul-
terius quam ad Venam fubclaviam deducere aut profe-
qui potui. Ex relatu tamen aliorum intelligcr.s di-
chtnt circulum i Nic. Stencmr aliifque fiepe quidem in-
vetiir i non potuflfe , fed nonnunquam tamin inventum
fujfle, feitione^in Canibus alicirinflitvti, fcilicetafu-
prema gula ufque ad os (lenium, & pofl plurcs diligentes
hujus circuli inquifitiones illum circulum manifeflillimi
interdum confpicuum inveni, imprimis ii inflaretur , ftc
enim commodius fpc&atorum oculis objiciebatur. Inter-
dum vero nihil aliud inveni quam varium concurfum mul-
torum vafculorum lymphaticorum ex glandulis jugula-
ribns, parotidibus , aliifque adjacentibus prodeuntium, &
indi ad varias Venas excurrentium, in iifque fe exone-
rantium. Interea hoc etiam fatis accurati Cepi obfervavi,
hunc lymphaticorum valbrum concurfum non continuari
cum duftu Chylifero Thoracico, neque ex illo Chylum
rcciprte, eumque ulterius ad glandulas circumjacentes de
ferre, ut mali aderit de Bil/, feri icontraillam Lympham
ex didis glandulis deferri ad illum circulum Lymphati-
cum, aut vafculorum varium concurfum, (dico varium,
quia in omnibus fubje&is fc eodem modo non habet) in-
dequeper ramulos ulterius excurrentes exonerari in va-
rias Venas: ficut axillares & inguinales glandula: per
vafeula Lymphatica fuam Lympham maxima ex parre
deponunt in vafa ladea- Verum etfi nobis circulus hic
interdum apparuerit, interdum non, v idetur taminab
aliis quibuldam nunquam inveniri potuflfe: jamnupir
enim in manus noftras incidit Jaeebi Henr. Pauli *sfna~
ttrnnu Mfiana 1 na tome , qua dodillimus vir di&um
Bilfianuin Labyrinthum ut meram fabulam explodit,
propterea quod cum invenire minimi potuerit, fed fotum
antedifhim concurfum aliqueniLymphaticorum vafculo-
rum repererit. Verum etii putatus Pauli circulum Bitjli
fetis falli irrideat , non videtur tamin Billlus fua fedione
tot prodentes doftos viros eo erteitatis autdemer.tii de-
ducere potuifle , ut publico fcriptoteftaientur, fetalem
circulum abcodcmonflratumvidifle, qui tamin re vera
non adfuiflet : Adeo ne omnes careutiiflent > Priterea
etiam nos & plurcs alii nobifeum iflum circulum vidimus,
etii eum fcmper invenire nor. potuimus : atque hinc facili
credendum hic farpi a natura lufuni fieri , ac in nonnullis
canibus perfe&um circulum reperiri, in aliis non nifr in-
ordinatum vaforum Lymphaticorum concurfum circa ju-
gulum inveniri. Pro conci udone interim lioc iterum af-
fero, hunc circulum non ede produdionem dudusChy
liferi (quod mali tradit & mali fic depingit /- dt Bi/j.
eumque ut modo didum necabeoChylum recipere , nec
Chylum vehere , fed ede alveum in quem Lympha ex cir-
cumjacentibus glandulis aliifque partibus delata atque ad
vicinas venas ahafvi partes deferenda colligitur.

Huc fpedar.t qua: de Lymphaticorum dudurm varie-
tate mira STENONIUS proponit, flgurifque addi-
tis illuflrat ebf. 97. Idan. 1. 1. In Cauibus mjuit

ANE. 37

obfervata varietas circa Lymphaticommconcurfum cum
Vena Cava in finiftro colli latere conliflit tum in ramis in-
fectionum I. qui modo plurcs funt modo pauciores, tum
in annui is K,qui vel omnino defunt vel adfuntajuibufdam
plurcs, aliis pauciores , angufti quandoque, aliquando
infignitir ampli, videri poliunt figura:, quarum una
omnibus communis fufiicit explicatio.

INTESTINO.

CO e c u si hic adeA magnum quia fortafle ad cortl-
nerdas frrees vicem fupplet Coli, quod parvum hic
&pcnc nullum, HICHMORUS.

Coeci inteflir.i maculat nonnifi a varia tunicarum
tenuitate deducit BARTHOL. Ett. 5 1. Cent. iv.

Valvulam Coli Inc nnilam clari, quomodo feri-
bere nufus fuerit aMEEKREN. e*/?yo. non video.

Glandulosi flexus hic inveniuntur copiofifi-
fimi , variis intervallis & quafi mar.ipulatim hinc inde per
tenuia inteflina difpcrfi. Eorum in Cane mediocris ma-
gnitudinis nuper triginta numeravimus , ea ferie difpofi-
torum ut minimi in duodeno, paulo majores in jejuno,
ejufque potdfimum extremitate qua in ccecum & redum
inferitur, proflare notarentur. Non folum autem illarum
glandularum bafes in nervea tunica fubfiflebant (uti de
felediximus) fed altius radicata: ipfi tunica: fibro(* infi-
gebantur : Quapropter etiam per exteriorem transpa-
rentes & levi tumore extuberantes feri melius foris de-
prehendi poflunt quam inteftino difle&o interius : ni.
contentis & muco inteftinali probe ac cauti deterfis, di-
eitoque extrinfccus fuppolito ftudiofe inveftigentur.

T unc enim glandularum apices numerofis veluti capitulis
furgentes in confpefhim prodeunt , atque fi extrinfccus
premendo infles i poruhs fuis humorem fubvifeidum
exigui candoris, profundunt. Iifdem glandulis Ilei ex-
tremitas ad fpidiamx unius longitudinem univerfa reple-
tur , dempta ca folum parte cui mefenterium anncAitur.
Ha autem glandula: magis funt quam in felibus confpi-
cure magnitudine, licet non ubique pari foliditate gau-
deant. Infuper & genus lenticularium glandularum in
Caco inteflino Canis , fiepi etiam in reilo confpicitur:
Ifta: quafi papula: quardam aut verruca: , non intus pro-
flare folum, led etiam exo infecus tranfparere folent, ea.—
demque glandulae paulo fortius comprefla: humorenv
crafliuscuTum & pultaeeum exhibent. P A Y E K U S dt.
glandultt intejlmorunt .

VASIS LACTEIS.

DE Venis Lactiis qui huc facere poflunt vide
in Anatome hominis.

yenamm harum de radicatione atque in Inteflinis
apertura , nec non Venarum mefaraicarum rubrarum
arcuata difiributione , fiiie Henrtcur Pauli in Anatome
Anatomice Bilfianatdiflerit, ex ea pauca luec hic hahe :
In vivo Cane, benepaflo, vidi in infimo ventre, canali-
culis Ladearum turgefeetitibus , tamhis, quam reliqui»
Mefentcrii vafis exterius comprehendi undique &pro-
mifcui ambiri Inteflina , prout in Tabulis meis -. /Ijelhi
lYalai , Bartholini , Highmori , eodem ier me typo , 1 er
prafentantur. Ligavi arteriam, dcinvenam, ecvasali-
quod chyliferum : Notavi, hoc & venam pari pado cis,
vinculum intumefeere, illam ex adverfo, quod in cir-
cuitu Sanguinis per totum corpus apodidicum ell , circa:
E 3 htac

38 De

hanc regiorem inaniri. Mox aperto inteflino , quod
chylo (ubfufco, ncc adhucdura fullicienter elaborato
redundabar , interius illud fponciofum & mollifiima:
fubftanfia: tdeioymftp fe confpedui meo obtulit, co-
lore proditum in fuperiori parte carneo , in fundo &
ad latera dilutiori , roagifque ad album vergente. Spar-
Ce hinc inde erant, pireter candicantia quadam fila-
menta, minutHlimo!, & arenis, feu pollini aut flori-
bus farina: fimiles grandines, forfan pro valvulis a ple-
rifque habitre. Quum jam cultello rugofam in cavita-
te tunicam , feu potius , ex mente Cl. Aa <ffii , villofum
mucum , ubi rubicundior anparet , leniter abraderem ,
fanguis per exigua foraminula confertim prorumpere , &
fupeificiem imbuere occepit, qua- omnia in fuiido acci-
debant pardus. Mortuo autem fubjedo, inde vel gut-
tulam Sanguinis elicere, etiam tranfverfa & proiunda
incifura incafliuu enitebar , nec ufquam foraminula ade-
rant , quum tamen radendo tam tenuia reddidiflem inte-
Ilina , qiulm funt vef|>ertilionum ala- , atque ut ad fuppo-
fitam manum ceu cornea tunica pellucerent.

Idem pofl illa expertus fuin in alio vivo itidem Cane ,
fed ad differentiam per biduum noncibato, ac nihil feri
a priori alienum reperi. Poruli non minus referatu faci-
les erant, quamvis colorum dilcrimen, utinoncompa-
tentibus Ladcis , in reliquis inteflinis paulo oblcurius,
ita ili Duodeno , magis notabile edet. Quod tam ad fub-
ftratum Pancreas, cujus perpetuo madore urdiquaque
irrigatur hoc inteftinum , quam ad defedum Mcfcraica-
rum, quarum nulla huc perungit , referendum puto.

Tertium repetita fedione , fed paffi iterum . & cruda
bubula probi faturati Canis , non folum deprehendi, La-
deas propatulo inprimit fitu fuper vulgares Mcferaicas
incedere , nec adeo tortuofum Habere exitum , quam ru-
bra vafa , veriim etiam , aperto primum Jejuno , dcin
Duodeno inteflino , quoties a me comprimerentur, to-
ties chyli humorem , candidillimo Udi fimiltimum , in
cavitatem, magis magiique laxatis ofculis, xarouam
ex fpongia pofle exprimi. Imo eadem ratione ex hoc ,
qua ex aliis Inteflinis, Ladeas procedere , necCcecum
quidem iis carere. Sanguinis vero ante abrafam interio-
rem cunicam, qua- & ea vice ut antea variegata erat,
exibat nihil. Quumque eadem opera Cl. D. Pauli Bar-
iette experimentum tentare vellem , intrufa in aliquam
ex Meferaicis venam fiftula , adverti inflatum fpiritum ,
fub Inteflinis , quorum tunicas penetrare nequaquam po-
terat, fecundum longitudinem dillipari, in gyrum mi-
rifici volvi, ut&aliorfum, unde digreflus reverteretur.
Cognovi quod reserat: nimirum, rubras iflas venas, in
ambitu, ubi Inteflinis fubtenduntur , multos arcuator
duBw, d Jejuni principio ad Redumufqucefformare,
qui fparsade fe plurima fobole, & rurfus inter fe qilafi
periityliorum compagibus jundi, minimi divaricatis,
temperque verfus centrum Mefentetii ampliores evaden-
tibus ramis, fub glandulofo corpore in unum fanguinis
rivmn live truncum colligebantur. Supra hos arctis autem
obiervavi ad Inteflina emiflos furculos , vel fi quis malit,
exii.teflinis prodeuntes fcaruriglnes , pra-terquamquod
densa pinguedine, quoinlocodidisarcubusii.feieoan-
tur, iufai&c Sc nblconditi edent, Ladcis muli') mi-
noret exiftere, &longiprofimdiorahaberediverticula.

Quar.quam ergo A ‘ab. D AT. btlfio lubens concedo ,
& mingit monti rat, Ladearum tubulos in progteflu ,

Cane.

quando Mefenterium attigeruftt , angufliores ede c*te-
ris , nunquam tamen planum faciet , orificia illarum ,
quam parva etiam fmt, aequi coardari , quum inteflino-
norum capacitatem d ireda via egredi , perque exterio-
rem tunicam expande 1 manifeflo dignofcanttir ab aliis,
Meferaic* contra , duas inter tunicas, tranfverfisfemi-
tis , & capillarium forma altius infinuata: , vix confpici
poliint, quam paulo ante, ubi cum arcuatis iflisdudi-
bus comittuntur. Nufquam antea dcfcriptos legi, nili
quod Dominion de Marckettn in iduat, cop. 4. fimile
uid de Arteriis Mefenterii tefletur, eat m varios ramoa
ifiufar , faBi viluti corona , per membrana t inlefimo-
rum terminari : Et in Syntagmate tdnatomieo Jok Te-
Jhngn , Tat. II. cap. TUI. figuia prima inferta, qudrn
proximi huic noftra: accedat. At eoitJem in om rubui
brutis exflare, quamdiu plura experimenta non confpi-
rant, hauttemeri affirmavero : Contentus expofuilfe,
Meferaicas rubras circa Inteftir.a capacitate fua Ladeas
minimi fuperare. Se in mortuus illarum irradicationem
fruftraquxri. Hic tamen, inlcrtionis dicam ) anorigi-
nis vaforum Mefentcni , & colorum in periflromate dif-
ferentia, tantum apud me valuit, ut mihi prorfusper-
fualerira, Ladeas extra inteflina, feu in iplis ramulis
■primbm fuas accipere valvula». Neque fuit ulla necclli-
tas, ut Ladearintusin cavitate inteftinorum valvulis iu-
fignirentur, dummodb Chylus non debeat hic interclu-
di , fed jugi tranfitu quafi per infundibulum egredi, cujus
refluxum rugoia illa tunica per fe prohibet , quinecali-
cujus momenti foret, quum flarim extra iiiteftmoruin
crallitiem plures ordine fuccedentes valvula: obliflant.
Has autem in evanidis Ladearum vafculis mortuo cada-
vere, ne ipfc Argus vifu aflequi poterit, multo minus
alius quifpiam , qui non tam cernit acutum , demonftrare.

hepate.

DE ductibus a q_v o s i s hepaticis, quorum
fe inventorem vocat, ita diderit RUDBEE-
K I US : Vafa hicduduumhepaticorum nomineintii-
gitanda duxi , quod & humorem ducant , & eum ab he-
pate accipiant , indeque fuam originem depromant j
aquoforum vero quod tali humore eorum cavitas repleta.

Sutjlaitna eorum membranofa eft, & quidem fim-
plicillima tunica, adeoque ii Venis Ladcis quoad fub-
ilaritiam non diderent.

Oogmem ducunt ab hepate ; num autim intra ejus pa-
renchyma , difperfis ramulis , ad porta: truncum extra
hepar uniantur, mihi fuflicientir perfpedum ede diffi-
teor, nam aciem cultelli quafi fubcerfugiunt, &minu-
t idimo ftylo Hatuvi fyphonis , furfum ad jecur propter
infinitas valvulas deorfum fpedantes indagari nequeunt.
Hepar egredientes tam fuperius- quam inferius Tena por-
ta & duBus Cholydoehi latera prorepunt , deorfumque
tendunt fub Vena Cava propi pancreas carnofumtDuo -
deno & Tentneulo annexum , perplurimi horum du-
duum , interdum omnes , glandulam quandam ingre-
diuntur, ramulis difperfis, atque deindi cum reliquis cau-
dein pia-tervedis, in Teftculam Chyli fele infirmant*
unus horum duduum, imo aliquoties plures, divifis ramu-
lis Itjicnm fcgti ab extra integunt, atque jun&hn cum
reliquis hepaticis eodem itinere deorfum procedunt.
Maximi quoque notabile, quod mihi ter ridere conti-
git , paulo lupraChyh vcliculira fub glandula hac aquofa

na a

De C

mani fellaro -yf 'tu&aitnjm Imjce inter dv3ut htpaueor fS
duxf trcfvi Tenna La3caa dari. F.i&a enim ad Cbyii ve-
ficam ligatura humor per dudlns hepiticos defcenden*, A
ligamine reverbcratus. furlTlm per Ladlcas ufque ad pan-
creas glanduiofuin adfccrdchat . iterumque laxato liga-
mini deorftim fluftuans Cliylofani Vciicim implebat, in
plurimis & feri omnibus dille&is animalibus tale- ductus
hepaticos duos, iij. iv. & piures interdum mox ab hepa-
tislobo majore qui Venam cavam fufcipit, atque eidem
ut & reni adneftitur egrcfos , atque immediati illam
cingentes quali, in cavam hiarent reperti , illas Venmefle
Laitcas fum opiniatus : Verum frequenti demilm lectione
edoctus & per ligaturam , & humoris contenti motum,
manifolio eos Vetica- Chyli infertos, eidemque humorem
aquofum infundentes confpexi. Glandula autem ptardi-
ditta Vera porta: fubftci nitur , ut & in multi' eidem ad-
hxret, qure plerumque una eft , aliquoties ij. autnj. la-
nus nulla. I i i:c omnes feri duitur hepatum eodem
modo ut pancreas Afellii Venas haiteas ab inteftinis re-
cipit, atque ad VeficamCliyh tranfinittit, fe penetrare
finit , & humorem flabcutem maniidiiilimi imbibens
gravitir intumefeit. Digitis autim comprefTa illum deor-
Fum effundit.

Situm fuper& fuhter Venam portat ab hepate ad ve-
ficaro Chyli inter duplicaturam partis mefenterii, hepar
& mteftina dorfo conne&cntis , n.icbi funt-

Humem variant, interdum ij. iij. v, & x. aliquoties xx.
repei iuntur , quo pauciores eo majores, &c.

Longitudo « latitudo etiam variant.

y ,7w: x i piis rotunda , fiffulofa ac mirabiliter ob val-
vulas nodofa.

Geforir funtdiverii pro conditione contenti humoris.

Connexionem habent mediante mefenterio cum Vena
porta: , Si dudiibus Cl-.ol ydochis , unde quoque fiiam pe-
tiifle membranam veroliinile, ,\c.

Lymphae hos dudtns etiam adfurait Sequetur, qua de
re vide; i poflunt quat habet in Spicilegio THOM.
BARTHOLINUS.

Obfcrvafle ie <?c monftrafle in Cane Vah Lymphatica
extra hepar reda ad finiam ret is dextri regionem , qua
v.afa Emulgentia mleruntur vergentia , FRENCE-
L I U S Ixercit. 1 4 nat. fcriiair.

PANCREAT.E.

F An cur as hic magis quam in homine rubne. imb
ad Figuram femilunatam vergere; Dutium etiam
Pancreaticum in jejunum infert, £ meatus hila: ii ingreffu
fpatio duorum digitoium tranfvcrforum, notat H 1 C li-
bi OKU S.

LIENE.

Artivi a m S r uis i c a m in medio itinere bifur-
catam altero Ramo in elatiorem Lienis partem de-
ferri , altero ir.dcnuiUoreni, hn c varior m buculo, dividi
per fubffactiam diffi ibuerdos , HICHMOR. tradit.

Venas Splenicas Taivulu confpicuis i Liene
(pedantibus gaudere , I D L M rotat.

URETERE.

DE Untaiat ejuique Privi ita Tra3.de Rr-
mhut MALI’ IGH IUS. Inter renum V'afa non
infimum locum babere videntur ureteres, de his noto ,

ane. 39

quatenus fub pelvis (pecte per renum corpus aiin ca-trris
Vafisdiflcmirantur . effc pelvim exterfionem ureteris iif-
dem coiiRimtam membranis, ncrveifqtie fibris , q uivis
J ureter componitur. In brutit in quibus Vafa urina; in
, papillare corpus ddinutit infigms qua-dam Ureteris per
j medium renis quati ovilis espariio obfervatur, qua- i
regione hiatus papillarum apjieiidiccj qualdamtubulo-
fas promit, qiux verius gibbum ulterius protraCfcelatio-
res reddita' quaii injunathwum efForinar.tes, quod, pro
fecunda cavitate vel pro cribro acceptum ,i plcriiijue , ad-
niiflam intra le unam vel alteram papillam ardi amplexa-
tur , ab hia ulteriores propagines promuntur, q avi ubfe-
queiitts contentorum ianguinis Vafbnunramificaticmem
tafdem omnino implicationes alveolorum edunt, quas
ab Arteriis 'c Veiis excitatas diximus, a nelvisetum
appei dicibus in arcum produdtis roembranoffe, tuli ma-
vis tuiuoja , jbra innumera- feri vcrfiregtbbum produ-
cuntur, cuius extremos fines attingere nunquam potui. In
Cseteris animalibus, ut in Pecude , Cane, Scc. 111 qui-
bus papillarum loco extenfnm quoddam coipus fenulti-
r.v limilc , pelvis cxpar.fi, mes haber, qo* fibrarum fa-
fciculo.siu liujufniodi continuatum femilunare corpus d<j-
linentts amplexantur, & quoniam extrema urinat valo-
nim ad jielvis cavitatem delinunt , ideo fecundae anti-
uuorum cavitates infun.dibuli formam aemulantes non
deprehenduntur , fcdpcl vis iil.T portiones vehit i exfenfa
Vaia eadem methodo paulo ante defcnpta per totam
renum peripberiam difleminantur.

i nUomme pelvi: arctioris eft latitudinis, rotiifque con-
tinuus eil, pruter rotunda foramina, quibus nectitur,
leu admittit papillas uriraValis conglobatas, aliquan-
do ureter humares ante ingreflum dividitur veliiti O.-
guin.eum vas in plurejfiftulas.qtiibus cxpanfis (it pelvis, a
qua propagati tubuli occurrentes papillas recipiunt,
qued etiam in /br non niocor(j<xi. !' nnatc n : Ure-
teris pelvis elegans ffirmi eft, etenim per totam Re-
num conc-avam longitudinem fubalbum quoddam ex-
currit vas, a ruo liincirde raroipiomuntur, qui lentiro
latiores tuba; inllar taCti innumeras alborum Vaforum
coHe&iotars admittunt a pcripbafa progreflas , ita nc
haaess , au l a c candida Vala i lancinato pelvi dt veluti
exeuntes digiti ddivila manu promantur, an vero ha la-
tiores pelvis portiones iit t inllar infundibuli, in quod
copioia illa alba Urinas Vafa (erolitatem exonerent.
Ii.cc m exiguum corjms implicatione corglobaitur,
q>iod cum renalibus in Bove, & Urfis lobis proportio-
nem habet; Fx haram obfervatione interdum ouhitavi
an excretoria Urina: V afa effent projiagiiies ureteris.

GENITALIBUS.

COrnua uteri aim coitum appetunt Canes frrofb
iurmorc fcatere, ex eoque acceder.te virili auri col-
'iquametitum fieri cenfet WILH. LANGLlUSc' —
Placent* iliu.tist decotiftitutkme vide qux
liic habentur capite de Out ex fah.ah^/hquap.

Tonmicorpos circuli inllar ambit , quo firmius mero
ncftvretur , quod ad currendum & faliendum fiut procli -
ves. A QJU A P. cap. j.

Vmejm hic tantum dari otirisam placen-
tam, eamque iatam & continuam, iimitifer ac in A;.,-
. 'iere, l de , Cunicule , Lepore, & Mure , Porce! i tj que
iic tamen ut in Carabus, Felibus , Muribus ange-u,

Aetuiu

Digitized by Google

40 D e C

'Atmam referit, in Cuniculo cupulam glandi I, W H AR-
TO N U S tradit cap. j .

Placentam uterinam, foetum invol-
ventes tunicas, quaque ei> faciunt, eleganter
dcPcribit NEEDHAM cap. vu. Tandem ad ca in-
quit animalia accedimus , qua: placentam babent ex par-
te tantum Chorii , nec glandula: A matris parte refpon-
dentis vel minimum veftigium exhibent. Agmen ducat
Cami, cui ea in cingulum formatur, & medium fartum
ambit.

Ab Utero divulfa punba quaxiam (anguinea poft fe
relinquit , ubi vafa materna i regione hujus placenta:
conferam inferuntur. In (netu itidem Vafa majora omnia
in cingulum illud colliguntur, iis exceptis quar impen-
duntur Amnio , & capillaribus qua: per Chorion repunt.
Chorion ipfum ita ardi interioribus membranis ex utro-
quecirguli latere adlveret, ut, niJiin pollerioribns dif-
ficillimi (enaretur. Nunquam tamen non fieri potell fi
caute accefleris.

Ir.terim (i integrum fretum cum involucris filis ltici ad-
moveas, comperies, illic rubicundum quiddam fubtus
Chorion rutilare. ( Hoc circa mediam gellationem com-
modillimi fiet, quia in polirem is feptimanis Chorion den-
fius fi litum non pellucet) Illic loci placentam tranfveriim
difeinde, (calpellum nempi non anceps , fed ex altero
latere retufum caute immittendo , tt aciem extrorfum
adigendo. Hxc membrana figura quidim allantoides e(l,
ufu tamen longi alia quam allantoides bubula aut ovilla.
Humorem nempi in (e generofillimum continet, qui in
initio geflationis copiolillimus e(l , & liquorem amnii
quantitate fuperat. Progieilii temporis Vaforumdibo-
rum opera abfumitur, ita ut fub finem tunica omninb
vacua coinpareat. In cavitate autem fna recumbens Ve-
nisque & Arteriis copiofi fparfa plexui Chorcidi fimilli-
ma evadit. Si vulneretur tamin & infletur farciminis mo-
do intumefeit. •

Hanc membranam abfcillis ligamentis funiculo adhax-
rere fmito. Tunc urinariam aperi, qua: hic totum fe-
ti amnion amplebitur : Mox ammm ipfum, &cum
abdomen penetraveris invenies Vafa vlantmii pra'-
dnfhe infercientia ad mefenterium tendere. Reliqua
moilo vulgari occurrunt, commodum tamin erit velica
vulnerata inde flatum in membranam urinariam trans-
mittere.

Poflrcmo in loco placentam ipfam perpendere non
abs re erit , qua: media fui parte tota rubet. Extremis ve-
r6 lateribus uirmque viridis ell , cujus rei ratio mihi non-
dum conilat-

Allattoides tunica . qua hic fimiliter ac in placentifc-
ris aliis urinaria rebius appellatur, in Canibus & Feli-
bus muliereque integrum Fretum complebitur , Chorio
ubique adnata, all propi divaricationem funiculi dupli-
catura lui cavitatem inter fe&cingulumconflituitquar-
tx membrana: deflnatam. ii xC hic fub cingula fita
propi funiculi umbilicalis divaricationes, ubi vaiaab in-
vicem difcedere incipiunt & verius placentam pergere,
in longum extenditur, in cavitate qu adam in eum prorfus
finem A membranis aliis illas coeuntibus faba , fic uti in-
oue ligamento cartilagineo albiliimo & quali fibula iif-
deni in fut extremitate alligatur. Quoad exteras partes
nufquam cavitati* fua: parietibus arte colixret , fed feri
libera pendet. In geflationis initio magna eft, &humo-

A N E,

ris plena, ut multo copiofius hic quam in cacteris mem-
branis fimul fumptis confpiciatur. Venis arteritique fre-
quentiilimi fpargitur , quibus peculiaribus ex meiente-
rio oriundis donatur. Progrellu autim temporis decre-
fcit paulatim donec fuccoorani abfumpto membranulam
Chorioidem in cerebro aded accurati imitatur , ut exem-
pta incautis imponerepoilit. Succus hic loci rcfervacus
minimi urina eli, fed nobiliilimum quid, quod fretui prio-
ribus feptimanis impenditur , idque per vafa ut dixi pe-
culiaria.

Allantoibe Tunica Canes , firailitir ac Fe-
les ,' Homines , & id genus animalia utrinque dentata ,
gaudere tabr. ai AQUAPEND. tradit cap. vi.
form. fnt.

De Chom eonftitutione q usque eo faciunt vide hoc
opere caput de Ove.

De Vasorum Umbilicalium diflributione
in Canibus, Felibus, aliifque animalibus variis ita cap.i.
deferm.fatut AQUAPEND. Venarum extremis oris
qux ad uteri cavitatem pertingunt, ven* propemodum
innumera , ac minima: applicite funt; qux verfus foe-
tum progredientes mutuo femperuniuntur, ac majores
fubinde fiunt , neque ceflat mutua earum coitio , donec
ex omnibus duo magni trunci relultarint , qui isetus um-
bilicum penetrantes , unus tandem grandis efficitur; qui
in jecur infantis inferitur , atque in cavam , & porta ve-
nam perforatur, bimili modo venis Arteria: adjunbx , 8c
plurima, & minutiilimxex utero ad fretum progreffie ,
nmulque fubinde unite, ac majores femper faba , in
duos magnos degenerant truncos : Qui poflquam umbi-
licum prxtergreflx funt , A venis feparantur , & ad ve-
hes latera membrana: cujufdam interventu inhasentes ,
in ramos magnx Arteris ad crura deicendentes hinc inde
pertenduntur & applicantur.

Quo loco notasldum, quod ubi Vens, & Arteris in
magno» truncos degenerarunt, feri tribus, autquatuor
digitis ab umbilico diftantibus uni cum uraebo invicem
conglobantur , intorquentur , convolvuntur ; perinde ac
Ii quisquatuor aut quinque tenues cereas candelas funis
inflar intorqueat, quod in hominibus maximi confpici-
tur. Quo loco etiam veluti membrana crafla muco iimili
incruftantur, & obvoluntur. Use quanquam inomni-
bus animalibus ita habent , fitu tamen variare indiveriis
contingit. Etenim in humaao fretu umbibcalia vafa per
carneam molem , quafi magnam placentam , qux fcetum
reipicit, fparguntur, ac diflemi nantur, A qua cAm re-
cedunt, & verfus fictum procedunt , trunci longiifimi,
folique, inter fe colligati venarum , arteriarumque effi-
ciuntur. In Canibus & Felibus eadem vafa pei carnofam
fubflantiam, quafi zonam fimiliter exporriguntur, fin-
dunturquc , A qua recedentes breves trunci refultant ad
fretum profilcilcentcs. At in Bobus & Ovibus vaibnim
umbilicalium radicatio propagatioque non per carneam
tantum fubflantiam , fed maximi extra ipiam fit : per
carneam autem fubflantiam tantum modo vaforum fines ,
& minutiilimx fibrs excipiuntur. Sed quocunque modo
bsc vafa propagentur , perpetuo tamen uni membrans,
qus (uti fuo loco dicetur ) chorion appellatur, inhxren-
tes nebuntur, & firmantur, maximi autem bovinus, &
ovillus fretus vafa umbilicalia per dibam membranam
Iparfa obtinet.

Duas alias Venas Umbilicales prster aliis
• com-

D E C

communem hic dari, eafque in mefentericu deferri, exi-
guas valdi , unam propi ventriculum alteram ad intefli-
na crafTa j3m dudum IDEM ab A^utceni cap.x. do-
cuit. Novitir adeoque inventii adfcnbi haud meretur.

M U S C U L I S.

MUfculorum in Confli turionem inquirent LOU-
WERUS cap. i. ie Corie h*e proponit fuit locia
accommodanda etiam animalibus aliis.

Mufculum quemlibet in toto corpore Cujus fibra atque
motus fiint redi, non unico & fimplici ventre (uti ab
Anatomicis ba&enus feriptumeft, qui duos folummod£>
mufculos in collo biventres agnofeunt) neque capite &
cauda donari , neque fibras ab altero extremo tendine in
alium reda ferri, certum eft , fed omnes hvuttru funt,
& hir* eorum carneae prout i diverfa origine ita in di-
verfos & oppofitos fines feruntur. Et hxc eft fabrica mu-
fculorum in univerfo corpore, Gvi m Femore , Brachio,
Tibia, collo humano -.porro mufculi Abdominis, Maxil-
lare», Temporales, Diaphragma, Intercofiales utrique
eodem ordine & modo conformantur. Atque ne unum
tantum fpecimen Gmplicis cujus vis mufculi biventris ex-
hibeam , libet unum oc alterum magis compofiti fchema-
tifmum proponere, qualem T. ) ■ f. j . 4. j . Mufculi lam-
bor u in Cone varia Facies manifefto oflendit.

Terti* enim Utut* Mufculi illius partem abdomini
proximam cum# fibris omnino redis deorfum m longum
tendinem definentibus exhibet; Quarto ejus latus exhi-
bet qua fpinat vertebris accumbat , quod diverGs quafi
mufculis conflat, quorum cujusque tendo in diverlajn
vertebram affigitur. Utriusque lateris durius & ordines
in figuriv. Gmul reprasfentantur, ut uno intuitu confiet
eundem efle mufculnm , fed fibris in diverfa tendere.
In SextS autem figura exhibetur Muiculus quidam ob-
formara plumaris mihi didus qui in extremitate cruris
Ovini occurrit , & ab olle femoris exoritur , & in Lon-
gum tendinem definit, qui offi tibia; Ovi nat an nedrtur.
Et cum alii mu fculiplures fibris fuis plumam cum penna
accurati referant, hic 4 duplice pluma confiat, atque
uri ad mufculi biventris normam , ita & ad fimilem quo-
que motum componi videtur. Verum prat his omnibus
maximi compofitus eft quem vocant Deltoiiem , cujus
plures ventres funt atque vario in oppofita refpedu pla-
ni offendunt naturam , quanquam in divertis corporis
partibus circa formandos mufculos varia arte & fsepius
ludat, at fempir ad mufculi biventris ordinem atque ra-
tionem collim.ire , prout in fig. luculenter apparet.

Quare autem mufculi biventres in collo lic appellati
junriis tendinibus in medio conveniunt contra quam in
aliis omnibus totius corporis mufeulrs obfcrvari poteft, in
caufa conjicio effe , quod cum V e nam j ugularem ex utro-
que colli latere tranfeendant , nifi ibidem attenuari , &
per tendines committi ■rovifumefiet. Venam compri-
mendo fangumis 4 Cerebro defeendentis motum multum
impedirent.

OSSIBUS.

DE Ossi juei in Canibus, Felibus fimilibufque ani-
malibus ittterjlmguit Cerebrum (J Cerebellum haec ha-
bet obj. x. Cent. v. HILDANUS. Situm hoc os in
medio feri cavitatis Cranii ei in parte fcilicet ubi inferior
mandibula Cranio conneifatur , & in animalibus quz

ANE. 41

Offa aliaque dura corpora rodere Colent, roboris caufa
creatum , & veluti fornix exfirudum ne eorum Crania
cum fint oblonga Scprotn injuriis magi s quam Sphatrica
obnoxia inter rodendum in hoc aut illud latus detorque-
rentur, cerebruraque laiderent. .

C A P. VIII. '

De Capra.

NOTATA

NERVO OPTICO.

DE N s* v 1 hujus conflicutione lege qui hic habe-
mus ex Molpighio capite de Bove.

SPINALI MEDULLA.

j Ualitir hic difiribuantur Sinus Sf molio Medul-
\i<e , cum Venis & Ai teriis vide capite de Ove.

MAMMIS.

DE Mammis videquaehicex WHARTONO
adduximus capite de Cone.

. VENA AZYGO.

DUat Vsnas habent qui Atro» munus exe-
quuntur, Oves, Capra; , Boves. Harum dextr*
ortus & inceflus idem fere qui in Simiis & Canibus,
fed nunquid ad ultimas cofl.es pertingat , nondum mihi
compertum eft ; fmiftra vero multum variat : Htccenim
Juxta humiliorem oram auriculi dextra;, qua parte Vena;
coronarii germen pullulat, ortus fui principium ducit,
indeque imam partem bafis cordis perreptans ad pofte-
riora ejus ceu conoraria, cujus etiim officium exercet,
ramos diftribuit : Dein furfum paulisper lata converto
itinere fupervafa pulmonis deorfum remeat, & nonali-
tir, quamfieflet Vena Azyga, juxta Codarum radices
pronafertur, earumque mediis {patiis , fimilitir ut illa,
niuc inde ramos difpenfat.EUST ACH. it Peno fmt fori.

PLACENTA UTERINA.

DE Placshtm Utisihs in Capra aliilque ru-
minantibus conft itutione ita WHARTONUS
cof. jy. Animalia alteri parte dentata , quorum uteri
cornua habent , licet illa utplurimum unicum foetum ge-
flentiquoniam tamen grandior eft, debet ex utroque cor nu
alimentum petere , & propterea carneas has moles divi-
fes ac multiplices habent , ut videre eft in Ovibus , Ca-
pris, Capreolis , Vaccis , in quibus valdi funt numerofie
ut 60. imo 80. plurefque aliquando numeraverim. Vide
quihac de re hic habentur cap. de Ove ex A QU A P.

INTESTINIS.

GLandulosi plexus hic eodem modo fe ha-
bent ac in Ovibus, diferimen tantum in numero oc-
currit, Capris enim pauciores obtigere & minores, at-
que infupir ipfi glandularum apices minus coniparii ac
(olidi. PAYERUS ie flonj. intejlin. adi cap. de
Fele, Cone, Lepore , Vulpe, &e.

Digitized by Google

De Capra.

OSSIBUS.

S Celeron Capri defcribens COITERUS hxc im-
primis proponit.

Frontis quod OJJi aflimilatur Saturi dividitur,
utrinque Tmberculo quod Corautui principium prx-
bet .praeitum.

Olla quas dorsum multiforme conftituunt brevio-
ra hic funt fimiliter ac in ruminantibus omnibus , quam
in quadrupedibus aliis; hifce ad latus adnafcuntur Ofla ,
qui , Siquidem dentibus ocularibus inferioribus adapten-
tur, formam vafis ftiforii adfumunt.

Oifi difto maxill* fuperioris or aliud fingulare adja-
cet , dentibus maxillaribus quinque recipiendis dicatum ,
refpondent hi inferioribus.

In maxilla inferiore Diniu 080 anterius reperiun-
tur , quibus deilituitur fuperior. Sinus hinc infignis utrin-
queadeft, antequam dente/ quinque maxillam, fatis
notabiles, fe exhibeant.

Collo valdi longo animal hoc praditum , quo ca-
pite terram attingere queat proceris gaudens pedibus ,
nec tamen Vurms hic plures adfunt quam in aliis
quadrupedibus , feptem fcilicet, harum fecunda proceflii
gaudet pro ratione corporis valido ,

P f c t o R i s figura brevis, angufta.infcrioraque verfus
acuminata; ordinarium hoc quadrupedibus femora an-
trorfura extendentibus, ne alias motus hic impediretur
ab extenfo pedore ; hanc etiam ab caufam utera hic
difunt.

Os pictoris fcfttm componitur ffftbu/, iifque
anguftit.

Cosrz utrinque treitcim angnflam cavitatem con-
flituentes , cartilaginofis pradit.T extremis , fuperior
omnium robufla valde , fir maque , clavicula; fultioet»
Vices.

ViRiniz TJ orarii collis numero refpondent ,
procejjibxu inftru&i veris , longis, angullis , mutuo feex-
cipientibus, alio ac in aliis animalibus modo.

Sacrum os unicam eft vertebrarum ofllbus haud
abfimite ; huic Ilium os utrinque jungitur j os hoc ,
cum eo quod Coxa, & PuHt eft, qui cartilaginum
interventu junguntur , cum iis convenit qui in V ulpe re-
periuntur.

0{G facro Cauda ossa junguntur, qui numero

xij.autxiij.

In riDi antiriori ofla occurrunt tria , infi-
gnia fatis , liorum fupremum humero humano limile ;
alterum incubiti parte fuperiore, cui radius firmiter
unitur, ofliculahis junguntur tria, articulationi primi fc-
eundivi accommoda. Tertium os.cuifimileinaliisqua-
drupedibus non invenitur , appendice gaudet inferius i-
que ac fuperius. Sub hoc ofle tertio ej/leula detinentur
duo, longiora, quibus parte podici oflicula jugantur
fcfamoidei. Cohirent his oflicula duo aha, unguium
inflar exilium ungulas inveflientium.

Fs moris os humano perquam limite ; huic utrin-
que ofla junguntur duo, quorum unum ulli femoris &
Tilia interjacet , alterum femori connafcitur.

Tibi* unicum tantum os, quod fuperius humano
refpondet, neutiquam inferius, appendice enim pradi-
tum, cui Tali a/ jungitur.

Oflicula fequunturtria, fimiliter ac in pede anteriore,

prater longum lingulare , quod in quadrupedibus aliis
nonadeft, cui duo longiora, connata fubjacent ; nec non
duo aha prioribus fimilia, qui digitorum loco haben-
tur. Adfunt duo Vngula* referentia.

C A P. IX.

Dc Capra Africana Sylveftri.

COrnua erant nigra , decuflatim flriata, xv. di-
gitos longa , valdi acuta, fatis reda . fed aliquan-
tulum torta,extrorfum circa mediam partem cava
& actito olle affixa cranio, conferente pericranio tegen-
te duro, crafioque.

Nasus hirci nafo fimilis complanatas erat.
Palatum obdudum Tunica valdi duri , adi
Iquamas videres.

Disiii mcifarii in maxilla inferiore odo erant, ( in
fuperiore enim deficiebant , quod niminantibns animali-
bus annumeraretur hoc animal) vatdi acuti , varie ma-
gnitudinis.

Cauda pilis pradita longfc, nigricantibus.

Prius anteriores ad flexuram tibii P,/// gaudebant
longioribus rigidifque magis iis qui in reliquo aderant
corpore.

Mamm* aderant dui, totidemque Papilla.

Partes quod fpedat internas ; Omstuu haud in-
natabat ir.tefiinis , fed continebat ea ad pofterioraufque.

Cartilago Xwhoiius quadruplo major erat
quam in annualibus aliis, latum ij. digitos.

IIiiai liguri humano perquam fimile duos in /e*»/
divifum, pfxter quos duo alii minore/, cujus alter quali
minimus producebatur u/que in renem dextrum quem
media parte tegebat . alter decumbebat in medio fuper
fpinam. Vafcula hic Lympliatica in parte concava fc ex-
hibebant. In fubftanria ejus valdi confpicui glandula-
rum adni coloris pallidi.

L 1 1 m i figura erat ovalis, tenuis valdi in finiftio hy-
pochondrio limatus , Ventriculo mhxitna fui parte
jun&us.

Ventriculi hic tre/, minimi divili, fuperius
ampli inferius acuminati magis.

Ihtsstinum Ileum atque jejunum cellulis exi-
guis pradita erant , Colo quod ligamenti munere funge-
batur ne celluli folverentur , ubique nexa. Colon Cellu-
lis carebar. Cacum vij. digit. longum erat unum am-
plum.

Rami Vim* Misjraic* infignes faris circa
Colon, minoribus ad inteftina alia ablegatis.

Rimis feri quadrati erant, dexter hepatis lobo dex-
tro fuccumbebat , finifter Ventriculi extremo.

Urnas cornu duplici priditus, interius eminentiis
variis mammillarum inflar, in qtfcvis cornu vij. aut viij. &
orificio interno caruncula adftabat interius qui tegebat.

Vaia notabantur duo infigit ia fatis Mammas acce-
dentia. Tena quafi major dire&c tendebat ad papillam,
fcrvata fcmper eadem amplitudine , moxque fubito abf-
que aliis fubdivifionibas difparcns. ^inerta decurrebat
ad faccuhun papilli adfitum , ubi in ramos v. aut vj. divi-
debatur, pedis inflar anfenni.

Pulmonis lobi erant iv. in latere dextro, ij.uifi-
niftro.

. Visa

Digitized t

De Castore.

V in a Aitooi Car* fimil is erat amplitudine-

Coi longum, aeuminatumque, mucro cartilaginem
X iphoidcm Fpedabat-

Ptii»*iDtuM immediati ftemonefiebatur, Dia-
phragmatique ope ligamenti duplicis fatis validi.

Cia tDiuM mole haud magnum in duas partes falcis
opefuperficietenos divifum, parte anteriore ubi frptum
lucidum foraminis ope Ventriculi fuperiores continui ,
atifra&us vix aliqui.

Ocuu qui magni valde tedi erant palpebra interni.

Cois i a ovalem obtinebat figuram ; UW eoior ,
interitis viridiufcuta , retinam perforabat ramus venofos
varias in propagines divifus , ramus erat crailitiei acicu-
Le majoris. Omnia hinc fcaeebant faitguinc nigro.

c. A P. X.

De Caftore.

A N A T O M. E

Injhtuta 1667. &C.

ejus.

AWEPFERO.

A Liquor Caftorum diflediones inflituit WEP-
FERU S, qua; obfcrvavit Mi/icHJH.euricf.hi. 1.
atf. his verbis proponuntur.

Cjjhr a Pifcatoribus in Rheno non procul A confluen-
tia , Urfr.isIrcU & Rieni , menfcNovemb.

1 667. mediis m undis natans , reratspercuflus. & cranio
in fragmenta comminuto, eneftus «captus fuit, quem
Vimina Job. Martin j Mejera Ptiarmacoparo noftrati ve-
numdederunt. Mou eratvaftus; Poioui trigin-
ta libras fupcravit. Forma, color, rui, ca-
mr, o in r*s inciioresSc molares, e id «s anterio-
res & poftcnores , atque cauda quafi fqoamofa prdr-
fus ita fc habebant, prout A Gifmra , uAldmJuia &
Jonjhno deferihuntur, nifi quod cauda in extremo lim-
bo hirfuta ac breviflimis & afperiaTcuUs pilis praedita
fuerit.

Primtim Ctftar fiemella videbatur : nam in inguine
apparuit Rima oblonga & rugofa; ad cujus latera intus
utiinqoe finus unus ingrediebatur corpus infigne Utradi-
ne palmi unius , longitudine palmi cum dimidio , crai litie
unciarum duarum & ampUiis alicubi.

Detra&a curi, quee maximam partem non fecus ac
in homine 8c luibus pertinadtEr fubje&s mufculis & pin-
guedini adhrerebat , prefls in inguine partibus prodiit eX
rima; parte fuperiore penis ofleus, prarputiotedus; ni-
hil ver tS, quodtefticiuisfimileeflet, ufpiam apparuit.

Deinde in confpe&um venerunt corpora illa magna
feu protuberande in quasutrinque finus uraisex rima de-
fiit : non erant corpus uniforme ; pars enim protuberan-
tia- fuperior firmior & durior , & quali corpus ex multis
gland uli^uris , quarum quxdam nucem juglandem ma-
gnitudinfcquarunt , conglomeratum & compofimm vi-
debatur; par» inferior vdiica erat ovalis longitudine Ovi
anferim, fed comprdfior magis, quim exa&i rotunda.
Prtpc CORPORE glanduloso prodiit fui jiant m veluti ec-
roja , gravem & acutum cafitrci fietorem redokns, fria-
bilis: preffj verti nftci emanavit iumar alite am. otea-
ginofus, v Acidus & lentus , fartniifiimus , cifeum putrem

redok c : hujus humoris quilibet folliculus ad uncias tres
circitet continebat: cerow ver6 fubftantie vix ui ciaiu
ambo corpora conglomerata fitppeditabanr. Incifis fe-
cundum longitudinem veficis intus larves, fedmonticu-
lofae multisque minutis foraminulis pm-dita: v iit- funt , ex
quibus , foris vefici comprefla , exf udavit humor , co-
lore , odore & confidentia prorfus Gmilis contento hu-
mori.

Aperto abdomine T r s r 1 c u 1 1 in confpe&um ve-
nerunt , quos Cum Exe. Dem. V. Emtnue!» Hurtara Ca-
rnata , & CjBjjj gratiffimo, nullo modfr fpin* affixos,
fed arteiiusoflispuoisregiori interna;, ubi finus ftipcr-
ficiarius circa locum proceflus petitorii Infculprus erat ,
incumbentes vidimus , nimirum utrinque dimidia pars
tefticuli cum Epididymo in limi recondebatur, indeque
facile auterebatur : quin nec peritoneum traniire i nobis
credebantur, rec finubas illis haud profundis accreve-
rant tediculi. Tedieuh autem pne animalis mole, parti
erant, vix Ovi columbini magnitudinem accedentes, albi,
lives , figura ovali, fedcompiefia , quaintdlinarefpi-
cieba:tt , unica dcnfa & nervea tunica vefiiti , intus nivei
quafi, & fubllanria quafi cx fibrillis dcnfl confpafH»
praediti : nullo ccrofo nec ok-agmolb impra-gnati, ncc
fartorem caflorci aci em retiolcntes, nec ita comparati, ut
fraus aliqua committi aut adulterati ullo ingenio pollent.

Adtcfiiculosvii folcmri vasa vr. e parantia,
copiosa pinguedine ciicumdata , defeendebant : ab illis
veri) <k Epididymis, vasa ejaculatoria primum
aliquoufq ue anfra&uofa , podea reftiora verfus collum
vefica; podicum, & Prostatas procellebant.

V t s 1 c a coruprcfia urina per Urethram peni atten-
fam profiliit.

Uteri ne minimum vedigium apparuit , adeo ut
defexu hujus catioris maiculo ne minimum quidem am-
bigere potuerimus.

Totum skdamiH, quod admodum diftentum fuerat ,
maximam partem ventriculus & inteftina impleverunt.

1 m t s s 1 1 m a tenuia ulnas novem nodrates longitu-
dine fuperarunt. Colon cum redo duas ulnas longum
erat . Cneum i firoftro latere emergebat , quod non me-
mini me in alio animali obiervafle , ubi colo proximum
ulna longius , vadidimumqoe fuerat, & ventriculum d-
bii plenum mentiebatur , impletum exonementisfic Sati-
bus, extremitas vero gracilis longitudine & figurfioarvi
digiti , in quo excrementum craffum exfuccuro fubni-

K latuit. In cala & rt8o fobaladura ftccaque cou-
titur.

Pancrsas duodeno & jejuno duarum fpltamanan
longitudine tenue fubrobicundum affixura : vafis Verd
fplenicis fubd ratum magis albicans 8t cra[lius videbatur.

Liin admodum gracilis fuit, vix digitum latus , fpi-
thamam longus, penna; aftferinx craffitie , pallidus,
ter.er.

R em xs ambo plani, in ambitu indar cultri acumina-
ti ; ubi crafftfiimi vix digitum aailt fiierum : CaruneuU
pjfiHjrer, in quibus fulei longi & redi admodum cou-
fpicui , magtuc & long® erant .

Er a a in fex lobos dividebatur: ex fingulis duSur
illam emergentes duduiCholidoeho majori infereban-
tur. Vefieula fcE-a bile liquida impleta erae.

Diavhrauma robuftumd admotlum nerveuro ap-
paruit.

Fi ■ Put-

44 -De 'Castore.

Pulmonis vald<J leves, albicantes, intermixti pau- Mucfl exprelsi quaedam fubfidetunt, non fccus aevario-
ci. rubedine, videbantur. - I® marurefeentes deprimuntur & rugofe fiunt : ftyli ve-

Col accedebat ad magnitudinem canis majoris: ro intruso , aut inflata , denuo convexa condebant , adeo
Jextcr vuitriculut ifanguine fluido & aquoib diftende- utindefaciiif intelligere potuerimus, corpufcukifta ron-
batur. . vexa nihil aliud efle, quim extremitatem canalium, du-

Cartilagini m Ensiformem habuit latifli- Suum leu alveolorum ab ofculis internis ad hanc mufeu-
mam, concavam, figura: cochlearis, quo infantes ciban- lofitm portionem externam defi nentem ; quodpoftedfc-
tur, inambitucartilagineam, in medio ofleam. paratis his corpufculis convexis aperti&sconftitit, nam

Ventriculi ftru&ura admirabilis omnino fuit, quam vidimus breves canaliculos e(Te eofque membraneos , me—
penficulatiils cum Cl. D. D. Hurtere ii Cl. D.Bemnco diantibus fibrillis junfios , in quibus mucus reconditus ,
Sompfonio folertiflimo rerum naturalium inda- nonfecusacme! in favis & prifepiolis apum ailervatos.

satore, tunc apud nos vivente, ferutatus fum. Amplii- Nimirum, quia cofloru alimentum exfuccum , &oo£hi
fimus erat, ftiillo aut canino perfimiiis , nili quod fulcus difficillimum eft , fapientiffimus & fummi admirandusin
profundiufculusquafi medium dividebat, aciiduosven- fuis operibus rerum conditor T.O.M. ipfi puleberrima
triculosobtinuiflet. Deinde in parte ftniftra laterali, pro- ifta & affabri fafta ffru&ura bemgniilimd profpexit, ur
pe llomachum , (eu orificium liniftrum ventriculi, por- nunquam deeflet fermentum, quod ad folvendum 8c
tionem rubentem , camofam, palmo longiorem, palmum comminuendum alimentum durum & afperum par forer-
latam, ovalem confpexi ; ratus primilm aliquid morbofi Cceterarum partium ftrufturam ceu minfisadinfUtutuur
& inflammationem efle, quoniam rubedo haxaltior re- tunc facientium , contemplari fuperfcdi.
liqua: tunica: fuerat. In fummitate a pyloro adftoma- Dum menfc Dec. 1670. lUufiriJJimo Domino Comiti
dium fecundum longitudinem incidi : totus, quantus froncifeo Cbriftophoro Jc Furftenberg medendo infervt-
fuerat, fegmentis ex corticibus & radicibus arborum, rem, obhtumfuit coforeum recenter i coquo excifum,
quibus pauca ftuffula corticum pomorum & pyrorum aliudque & venatore leparatum: dum utrumque atten-
permixta , adimplebatur : pifcium vero vel crancrorum tius pcrluffro & cultro examino , deprehendo vciican*
ne minimum quidem vefligium apparuit, nec contenta fcu folliculum liquore impletum, & corpus folidius, pro-
pifculenti quidpiam redolebant , qualis faetor in lutra; prii i Pharmacopans cofiortum appellatum , communi
leflione non femel nares feriit. Ablatis maximam par- & fibrosa membrana involuta cfTc , qua ablata inveni ve-
tem iftis fcgmentis, in (undo vtntrieuli aqua lbgnabat ; ficam & corpus , a me glandulofum creditum , diverias
deterso ventriculo, nihilominus patieres interni muco plani partes efle, & quamlibet propriis involucris pr*-
quddam obliti permanferant. Ubi fulcus foris apparuit , ditam , nullumque inter ip(as nifi vicini® commercium
ibi intis confpiciebatur prominentia quadam nervea , exiftere, & inlbper utramque peculiarem ad contenta
qu® tamen non tam alta fuerat, ncc ita ventriculum di- excernenda dufium na&um efle : quamobrem ut cafto-
videbat, utduoventriculiconilitnendiforent. Eo loci, re potirer , qtiem fc&ione accuratiore examinarem,
ubi portio carnofa rubicunda for is videbatur, intiiafora- nullo labori, nullis fumtibus peperci,
minafeu ofculo qulmplurima in coiifpeflum venerunt , Commodi J.tg.feh. 1 fll.tmjhr obvenit Mcfrkrr-
maximam partem rotunda Scientem admittentia, qu®- dii, dum rurfiis apud llluftriffimum Dominum Comitem
daro femilunata , inprimisfupeiiora&ftomachovicinio- morarer, quem a venatore quodam comparavi. Prope
ra. Interno ventriculi tunico blanda manu circa h®c fo- Guttenfioig, juxta ripoe Donubii ibidem alicubi vorti-
ramina feu ofcula fublata, aut uno alterovi ofculo inciso, coli , & per loca alpena & inculta inter montium prxei-
fub quolibet plura minora ofcula apparuerunt in exti- pida decurrentis, tendicula ferrea captus fuit. Venator
mum incifum patentia : prefsa foris portione rubicunda tendiculam Irneam catcn® ferre* alligatam prope ri-
ex ofculis mucus albus, perfpictius, lentus, cafloreuni pam fluminis occultavit, iis in locis, quos fibrum trans-
redolens exftillavit , qui !a£h calefado affufus illud me- tifle ex vdbgiis cognoverat. Incidit cojlor pede an-
diocriter coagulavit: flotu in unum alterumviofculuin teriore in tendiculam , inciloribus femet ab illa liberare
immijli particula tubicund* fubftantia foris intumuit: annitebatur, unde non pjrdr» obtundebantur, dumqoe
fiylo vero mtruro, quod facili interni tunica fublati i tendicula prehenfus omnem vimabhibet, ut libertate
contigit, ejusglobulus in externa & reda ofculo oppofi- potiatur, iemet in fluvium prxeipitavit & fuffocatus
ta parte fubftanti® rubr* tangebatur. Membrana, por- Fuit. Quoniam tunc opportunum & exoptatiTimutn
tionem hanc rubentem integente, fublata, protinus ocium naflus eflem , cifiorem diligrntiflimc&nro viri-
apparuk , illam mufculutn efle , fibris reofis prsditura , bus perluffrandum & examinandum duxi, quod feci pne-
qu® extcripriBteguiafibrisparallehefuerunt. Mufiuli fcntibus & fpeaatoribus viris Exc. Dn. D. ^ejnJreo No-
b6c quafi membraneo fccwidum longitudinem inciso, gro fbjfico Vberlmgani , Dn. D. Job. Cbrijloph. Heme-
corpufcula convexa ceu glandul® rninut®, in apricum manno fbjfici Mepkirchant , Dn. D. Job.ConroJi Sten-
venerunt: toto mufculd caute ablato cum ftupore cor- echo Amicis & fautoribus honorandis. Cajfor iftextate-
pufcula convexa , oblonga , fubrubra , minutilfimis vaiis & mole longi minor erat primb , quem verior vix an-
fanguifcris decorata , tritici femine & latiora & longio- nuum credidit, & pondere non quindecim Wras exceE
ra, feu in acie locata vidimus: illaceuacinulospomigra- fit: longus pedes duos, latus pedem unum,
nati cortice denudati, feu femina Maizi five frumenti Cami compreflum habuit; oculoi parvos, fubnt-
turcidfcapo accreta, fcd pulchriore prorsis ordine Gta gros: ourer minutas rotundas: nefum fimum; Jenter
intuebamur , nam nullum alteri eminentius, nullum a Ii- inciforcr prom inentes latos , fuperiores duos flavos , in-
ncate&adef)e&ebat,aatmolcunumalterumfuperabat,- feriores magis rubros,- CiBnm bteve , craffum ■ peoij
pofitt autem erant fccundutn fibrarum rcditiidmcru. ontcrnrre/ digitis quinque pnedru erant , & unguibus ro-
tundis.

De Castore. 45

tundis, fed obtufis muniti; pcftrriert! digiti jungtban- branS mufcnlofl , protinbs in propatulum venerunt api-
tur membrana crafsa nigra ac obtinebant ungues latos cesceu extrtmitdttt cantlicHlimm cec* , Maizi femini-
fubnigros, fimiles fimiarum unguibus. bos & acinis granatorum fimiles , pulcherrimo ordine &

Pilus omnis mollis, in iorfo verb firmior , craflior feric locata: , albicantes & mdlfes. Apices a fe invicem &

& fufeus; inventre & pedore mollior, brevior &al- canaliculos ipfbs blandi feparavir in fummirate & pro-
bicans. ' greflu jungebantur fibrillis tenerrimis & facili foftibili-

Cauda palmis duobus longior, lata undas tres, bus: canaliculi feu loculamenta longa erant, unciam di-
crailitie parvi digiti , nigra & quafi fquamofa , non veri midiam circiter ; ad latera & in fundo prope infertionem
talis , nam cutis nigra incifa & quafi cancellata erat, con- in ventriculum minutis vafis fanguiferis pingebantur, qua-
fi flent Ue quali cartilaginea:: hac venator ajebat Fihrtt fi & veftiebantur : quidam canaliculorum reda verfus
Inter natandum validi aquam percutere , jucundo ftre- ventriculi tunicam pergebant , qui obliqui mediis aliis
pitu &4f>e£taculo : in extremitate tenuior , nec ut in pri- canaliculisaut prope fundum inferebantur , unde quidam
no hirfuta fuerat. ibi ampliores & majores evaferunt , antequam ventriculi

Pelli maximi in natibus, lumbis & abdomine imme- tunicam attigerunt. Ventriculo in fummicatei Stomacho
diati pihgiido fubjeda erat , unde aim labore de- ad pylorum inciso , inveni ipfum meris corticum & li-
erahebatur ; promtiis in dorfo, pedore & artubus abfce- gnorum tegmentis infardum : necveftigium , necfbeto-
debac, cui panmeuli etrmfi portiones affixar, nihilomi- rem velpifcium, vel cancrorum animadvertere potui-
nus perfticerunt. mus, quamvis juxta flumen pifeofum admodbm vidita-

inguin» non denudavi pelle, ulteriori examini partes rit. AfTeverabat tunc venator fe in nullo fibrorum ,
illas fervaturus , quarum nimirim Causa p*«ecipui hanc quamvis plurimos tendicula ceperit , quidquam pifculen-
fjdionem infiitueram. ti unquam in illorum ventriculis invenifle. VentritnlS i

PeBorc tpertS occurrit Pulmo dextri lateris inflatus contentis mundaro, interior tunica mucoia levi attrito
atro rubefeens : finiftri lateris minus inflatus & flacaidior abiccdebat, forfanquia jamdiestertiuspraterierat, ex
ex albo rubefcens : incisa afpera arteria nullam aquam quo captus fuerat. Propi Stomachum in fmiftra&anti-
ex Pulmonibus exprimere potui , fortius illis manu con- ca parte intus quamplurima foram inula & ofcula vidi ,
ftridis prodiit fpuma, adeo ut in flumine fuffocata nihil quinquaginta ociter numerando confpexi, qtxedamro-
prorfus per laryngem intra afpcram arteriam liquoris ad- tunda_, quaxlam femilunata erant , multa in extremitate
mififle videretur : utrinque quidem incavo pedoris aqua circulo albo ceu limbd pr. edita, quaxlam obliqui infere-
lotura carnium fimiSs , fcilioet in dextro latere ad uncias bantur, unde, dum integra erant, ftylum agrius admit-
quatuor, in finiftro circiter uncias tres cruoris illius lim- tebant, nec quicquam 4 ventriculo canaliculos fubirepo-
pidioris inveniebantur , quem potiis ex vafis fanguifrris tuit : nam prefsa foras tota illorum acie folummodo mu-
tn animali cum violentmimS morte ludante exprefTum cus albicans aut gryteus turbidiufculus , cajlcrti odore
exiftimo, quam Pulmones tranfrifle, fimulquefar.guinis priditus, copiolus admodum , absque ulla vd minima
aliquid fecum rapuifie, & pedori infufumfuifTe: nam in Tegmenti alicujus particula, exfudavit. Uno alterovi
afpera: arterie vel trunco vel ramis , nec aqua pura , nec ofculo in ventriculo intus inci^fi protinus plura , frilicet
fanguinetirtda extra vafii apparuit. q. j.&plura foramina in ofculum illud definentia appa-

Col magnitudini canis mediocris aquale fuit, cui ruerunt, & per ofculum citra obftaculum ftylum ufquc ad
ventricului dexter prorshs rugofus quafi afliitus erat, ni- extremitatem coecam canaliculi adigere potui. Phires
gricans , non multum (anguinis fluidi continens, illo ma- canaliculorum fecundum longitudinem ad extremitates
ximam partem in dextrum pulmonem effuso, unde intu- incidi, intus pleni muco erant, ceu in favis apiariis lo-
fnuit, & adeo rubuit : fmijlcr vrxtriculud carnofus, den- calimelle, quodeterfo apparuit fuperficiesafperiufcula
fus.hcvis, minus (anguinis etiam fluidi, continens : An- indar panni fericei tonfi: vidi quoque illorum fiiperfi-
hituncxU erant rugofir: foramen mtle daufum- ciem internam vafis capillaribus afpcrfam. Canaliculo-
Diapuxaoma in medio longi lateque nerveum & rum tunica tenuis quidem eft , fed non adeo facili lace-
robuftum fuerat. . satur. Videtur membrana mufculofa canaliculos foras

Caatilago Ems i ro«»n pollice latior erat , involVen», comprimere & conftrmgere, ac mucum in
concava, in ambitu cartilaginea. illis genitum in cavum ventricul i, neceifitate exigente ,

Vistxi culus multum minorerat , quam inpri- adigere, & vi quadam trudere. Poflquam attenti cana-
tnocaftore, in medio quoque fulco praeditus , & ceu in liculosperluftravi, illos abfeidi: fundus feu pars venti»,
duos divffiis. Eminens illa rubedo prope Stomachum culi , cui accreverant, eorumque radices fungorum genus
longa erat uncias tres cumfemifTe, lata uncias duas cum referebant, quodBauhin. Porofum, alii vaginofum^
femiffe, alta unam: ablato tenuillimo velamine appa- f(x>ngiofum, noftrates Jffffoirodtill appellant, foiamimi-
tuit mufculus feu membrana mufculofa , crallitie dorii lis non ampliuscxadum illum ordinem fervar, tibus , qui
mediocris cultri, fibris redis praedita, qu* a fine gula: in extremitatibus crecis obfervabatur , ob canaliculorum
deorfum vergebant : nam incipiebat d fine gulx, ambie- variam & plerumque obliquam infertionem in tubulo»
bat fuperiorem ventriculi partem , ut verius anteriorem majores: dpleriqueilloram adhuc largi fundebant mu-
extenderetur quidem, magis tamen finiffrorfum declina- cumturbidum cruore leviter tindum fauci is vafculis ca-
bat, ita tamen ut non totum ftomachum circumdaret : pillaribus, quamvis iteratis coroprefliorubus omnis cx-
& licet continua vel faltem contigua videretur cum gula, 1 " " ' • ”

leviter feparata ejus extremitate, integra uncia, riim
ipfa , tum partes fubjeda: A gula diftabant : continua au-
tem «at cum ventriculi tunica media : Remota mem-

G u i a pr:r inteflinis , ceu carnofior , vifa mufculus fi-
ftulofus quafi , maxime ob tunicam ejus exteriorem : /«-
tenu, ubi in Stomachum definebat, prominuit, lim-
F j . bumque

De Castore.

bomque conditui? , i quo apicuti albi pendebant in on-
b.'m , fimiles illis, qui in lingua bubula elixa confpiciun-
tur. Ejufdem generis apiculos in gula: quoque parte i
limbo remotiore ab interna tunica dependentes plures vi-
di, deorfum fpedantes, qui ingrefTum in ventriculum
facilicare, at regrtfflum remorari videbantur : hanc in-
ternam quoque tunicam cum ventriculo non continuam
cognovi, cim illam integris ventriculi membranis fepa-
rarc potuerim.

In Pyloro tunica nervofa ventriculi prominuit,
limbum feu circulum , feu valvulam circularem contli-
tuit , qua: egrefliim admittere , regrefTuin vel impedire ,
vel difficilem reddere videbatur : crallior quoque & den-
fiorSc rugofa ac fulcis redis pnedita fuerat , ac fi Pylo-
rus fph inderis munus quoqueobiret. Ante Pylorum in
duodeno finum obfervavi, in quo propter circulum Py-
lori materia furfum regurgitans flagnare potuiiTet.

Intestina gracilia ulnas odo longitudine fupe-
rarunt: Colon cum redo duas ulnas xquavit : Cacum
itidem in fmiflro latere cblo adnatum vaftillimumfuit,
imo .impluis colo , definens in cacumen aneuflum . Colon
pulchri in cellas dividebatur , quas firmabat linea alba
nervea : Continebat fores molliores , rcSum vero in fci-
bala induratas : excrementa ex fegmentis conllabant ,
foetoris expertia. Ilei portionem, cacum, colon tS rcBum
ex corpore exempta & mundata inflanda curavi , atque
in umbra exficcavi. Incilo Ileo' ad coli medium ufque :
Incoli principio incidi primum valvulam Ileoappofi-
fitam , nerveam , circularem , & regreffum in Ileonim-
pedientem : deinde ampliflimam cavitatem feu fpatium
targiflimum, in quo non procul ab Hei oftio in iiniftro
latere amplilTimumorifioium in cacum patens, cuiprx-
e/at valvula nervea infignis , foras in cavitatem fpedans ,
ingrefliim focum largiorem & impetuofum remorans : in !
ejus parteinferioreoextrilaterisaliud o/lium apparuitm
colon definens, in quo itidem valvula nervea circularis fi-
ta erat deorfum vergens , & defcenfum fecum conce-
dens. Denique obfervavi tot valvula/ incolo nerveasfic
membraneas , quot cella: fuerant : omnes fcmilunares
erant , plerumque dux fibi oppofitx circulum faciebant ,
quxdam non quidem diredi oppofitx , at non procul di-
(tabant, quo miniis circulum facerent. Quia inflatio per
redum fiebat magis valvulx coli in altum tollebantur.
Quamvis Colon fatis fuperque mundatum videretur , ni-
hilominus plurima frullula tegmentorum in colo & aeco
comparebant. Intcfiinum retium in pelvi amplum ad-
modum fuit, cui foris undique adhxfit muiculus fibris
redis prxditus unciarum trium longitudine , qui orieba-
tur ab ofle pubis, a lateribus oflis Ilei & Ofle (aero , vali-
dus , nimiriim ani levator > quem robuflum & undique
jjmcflinum hoc ambientem efle decuit ad retraliendum
Tftum longius forti prolabentem in excretione ftibalo-
rum valdi aridorum. Sub hoc mufculo propt! podicem
SpbmBcr erat circularibus fibris dotatus. Intepui rcBi
tunica exterior fibris redis vaUdiifimis prxdita erat , ut
ipfum non fecus ac gulam mufculum fiflulofum nuncupa-
re aiifitn: Interna vero tunica admodilm rugofa & pli-
catilis fmt , & levi attritu ab externa vicina abicedeoat :
cllque illa ipfa qox in ani procidentia aliis protuberare
videtur, & fine periculo gangrxna affoda , etiam in ho-
mine , ferro tolli potuit , & non raro difficilioris Sc dolo-
i ificx valde excretionis caufa efl, fi tumeat.

Pancrias condientia, colore 6c fitu fe liabebat ,
ut in priixe fibro : ejus JuBum monftravi obiter.

Nulla vaforam lideorum vefligia fupererant: Rece-
ptaculum Chyli & JuBum thoracicum propterea inquire-
rem fuperfedi.

Vina Cava & Porta fanguine turjfebant ,
quem venator ajebat femper adu frigidum efle , penes
autborem fit fides.

L 1 1 x admodum parvus fuit , longas tres uncias, latus
digitum parvum , gracilis admodum, fcilicct vix craflitie
dorfi mediocris cultri , pallidi rubefeens , mollis , videba-
tur poti&stznia ventriculo quafi aifuu. •

H i p a r molle , rubicundum , pro animalis propor-
tione magnum, in lobos, ut in prxeeaenti, divifum.

Visicula aiLARiA filoli hepatis non refpon-
dens, parva, feraiplena bile fluida: JuBu/ hlanur ad
unciam unam extra hepar exporrigebatur.

In cuti integra in pube relida videbantur duo ofha m-
fignia, fuperius fub olle pubis eft rima ; inferius fub cauda
fodi* cfo inter hac oftia in utroque latere in cuti de-
pili utrinque apparuerunt duo foramma ,. qux llylun^
led non profundi admiferunt, ex quibus pili aliquot ri-
gidi & nigriufculi excreverunt, unciales longitudine.

In parte rimx fuperiore reconditur pinis: fub illo
rima , mediante membrana intergerina , in duas partes di-
viditur, quarum quxlibet ir, finum definit lateralem.

Pelle remota m inguine folummodo relidis foramini-
bus lateralibus & rimx parte inferiore, ubi membrana
dividebatur, in confoedum venerunt Vcfica liquore un-
duoso plerae, Ca/corum, Tefliculi foras abdomen fiti ,
& penis , qux ordine nunc explicanda funt.

VasiCA feu Folliculus & Castorium
proprii &verificdidum, una communi membrana fi-
brata & quafi mufculofa in quolibet latere tegebantur :
membrana ha* oriebatur fub ofle pubis : involvebat
utrumque corpus & fub veficafeu Folliculo obliteraba-
tur,- prxdita erat fibris redis & obliquis , non videbatur
ob ortura & infertionem portio panniculi carnofi , led
peculiaris mufculus membraneus, inferviens non folCun
involucri loco his partibus , verhm etiam illarum com-
preflioni. Pinguedine & membrana hac mufcuktsautrio-
que remoti , apertius in confpedum venerunt Te/ticul/
procefllbusperitonxi incluli, Caponum & Veftca , foil.
m quolibet latere tres dift inde partes. Vefca & Ca po-
rcum manifefti diftinguebantur : quxlibet enim pars
tenui adhuc membrana inveftiebatur , per quam vafa ca-
pillaria fanguifera plurima difpergebantur , qux fobolca
vaforum vicinorum hypogaflricorum & Iliacorum. Ve-
fica figura frudui amygdal* cortice viridi tedofimilis
eft : longa uncias duas , lata unciam unam , crafla unciam
dimidiam: colore ex albo rabefcera : fuperficies externa
afperiufcula. Sublata tenui membrana tota fuperficies
incru (labatur glandulis minutis denfo conglomeratis &
tenuiflimis fibrillis cohxrentibua , quibus fegregatis tota
fupeificics quafi verrocisex albo robefeentibus occupata
videbatur. Glandula iflx, quas verrucale / mihi appel-
lare liceat, tenacifllmi membranx veficx adhxrebant ,
non fecus ac verrar® cuti : inter verrucas iflas vafa capil-
laria ferpebant plura : qualibet quoque verrucarum in-
minutiflimas alias glandulas citra lacerationem dividi po-
terat, apparentibus intra interllitia quoque vafis capille
ribus , verum ad fuperficicm veficx externam pertingere
non licuit. Juxta

De Castor

Juxta callum vefica (eu faSiculi in parte ima fita erat
glandula phafeoli magnitudine, qua: primo afpedu g!o-
bofa erat : qui comprefsa ex inferiore foramine prodiit
fuMantia alba inftar vermiculi, confidentia cafei recen-
tis , crafiitic pemse columbinre , quamvis foramen non
multum majus pundo lachrymali apparuerit , redolebat-
que cn fteTcum. Prefsa vefica prodiit ex vidno foramine
liquor oleaginofus citrinus odore gravi caflorei, im6 ca-
fei putridi. Ambo liare foramina fita funt in fpatio inter-
medio inter rimam & anum. Quarlibet harum veficarum
continuit drachmam cum dimidia liquoris olcaginofi , cui
eafeofi aliquid permixtum erat : liquor vafe exceptus in-
ftar olei congelati protinds concrevit: chartx illitos &
igni admotus llrepitum diu edidit, antequam dammam
concepit , ac fi multum vel aquae > vei falis ipfi permixtum
edet : confumto ver6 illo , quod miniis inflammabile
erat, luculenti hs arfit, quam charta nuda incenia. Exi-
guo in vefica incifo foramine, inflata admodiun i ntume-
lcebat , flata per naturale foramen non erumpente : In
fuperfide vefica: inflatas xUniuU vcmctht amplius fe-

Jungebantur, non tamen a flatu intumefcebant , nec vel
minima immutatio in cifircovumo contingit. Veficam
hinc totam fecundum longitudinem inddi , qua mundata
intus i liquore, vidi totam fuccingi A tenui membrana in-
ftar amnii, rugofa & plicatili, quz ab inflatione non ta-
lis evafit ; nam in altera oppofita vefica , quam non infla-
veram , fimilem membranam fucdngentem inveni : ap-
paruerunt quoque plurima minutiflima ofcula, quorum
qu*dam femen milii , quaxlam lentem & mediocrem fty-
lum admiferunt : foris preflis glandulis verrucalibus ex
ofculis plerifque humor oleaginofus citrinus , ex quibus-
dam quoque cafeofus in cavitatem veficae erupit: cuili-
- bet enim glandulas ofculum , quandoque duo fubjeda
erant. Intus per membranam tenuem transparuerunt
quoque vafa cap illaria fanguifera plurima : infuper fuper-
ficies interna ob verrucarum radices admodum ir>£qualis
8r monticulofa fuit.

Callum vtficu inttis anguftum erat & rugofum , fulcis-
que redis pricditum, quod foris aliquoulque ftylum lu-
benteradmifit, intus ver6 coarftatum acrius tranfitum
concedit. GUnduU illa Mofa collo velic* hujus ad-
jacens, phafeoli magnitudine , poftquam illam a conten-
tis plani evacuavi, apparuit quoque ex conglomerata-
rum numero efle.

His perluftratis VeJicM\, illxso cafioteo, exemi,
quod facili prrcftare potui : nam propriis membranis di-
(linguebantur, & vefica: collum peculiarem exitum forti-
tum eft , definens in cutim glabram ofculo a rima unciam
dimidiam diftante. Vcftci inversa & fuper digitum
extensa ofcula inftar caliculorum apparuerunt , cmcfci
limbo membraneo , ex quibus prelhs verrucis adhuc
prddiit liquor oleaginofus, ex quibufdam .etiam ca-
uofus.

Veficse fuperiori parti accumbebat cujhrtum : Primo
intuitu corpus glanaulofum conglomeratum efle videba-
tur: longum erat uncias tres, latum unciam cum dimi-
dia ubi latillimum . in extremitatibus unciam latum, ubi
crafliliimum vix unciam altum. Figura fimileerarpyro
oblongo ficcato > rotundum fed in parte antica &pol(tca
compre (fum. Superficies ejus quoque cerebro antraduo-
fo comparari poterat. Cotor ejus gryfeus ftriis (angui-
neis & rubicundis intermixtis. Superficiem Cejitni ve-

ftiebat membrana nervea plurimis vafis fangui feris capil-
laribus dotata , quam in recenti facild, in paulo exficcato
aigrius , & nonnifi in aqua maceratam feparare poteram :
inter feparandum inveni illam non foliim anfradus inter
fe colligare mediantibus fibris tenerrimis , fed etiam ipfos
anfradus ubique etiam in profundiflimis fulds undi-
que obtegere. Anfradibus & gyris fcgregatis & difru-
ptis digito fibris ampliis explicatis inter Iuleos profun-
diores vafa capillaria infignia & copiofa ferpere vidi. Re-
mota membrana nervea occurritalia afpedu pulcherri-
ma , multis minutiflimis quafi fquamulis praelita , quae
lud oppofira inftar argenti relucebant , maximi clara St
diduda:, alias decubua- & deprefii fqturoute livebant,
imi pro varia lucis admiifione & litu alios atque alios co-
lores , ut colla columbarum , oftentabant. Membrana
hrec argentea ubique uda erat a lympha tenuiflima &
limpidmima. In rima orificium pollicem admittens in
cavitatem Ctfitrci patuit: digito igitur indito, anfra-
dus, ceu rugas, omnes explicare valui: itaque penna
anferina indita & in lateribus orificio primum digitis
comprefso inflavi , protiniis omnes anfradus ampliis ex-
plicabantur , & totum ctfitrcum inftar vefica: fecundum
omnes dimenfiones expandebatur , & poftea Orificio
cum filo coardato inftar vefica: rotunda:, inque fuperfi-
cie plana: perftitit : fic manifeftd didici , Caliorcum ,
quod antea corpus glandulofum opinabat , nihil aliud
efle, quim veficam aut burfam aliquam rugofom & pli-
catam , variofque in anfradus & gyros redadam a mem-
brana ejus exteriore nervea. Burjt ij U hic ratione ex-
plicata unciarum quatuor capax erat : nondum vero fi.-f-
tu diftenta finum quidem obtinuir, fed vix drachma:
dua; vel tres in illo recondi potuiflent. Poftquam abundi
hanc burfam foris contemplatus cflem, mediam difeidi :
In ejus cavitate continebatur fubftantia veluti cerofa, fub-
flava , friabilis, odore gravi & aeri pradita , divifa in fru-
ftula, quorum alia pHi, alia majore magnitudine occur-
rebant. Interna eius fuperficies eadem fubftantia oblita
fuit, & paries ochra tindus videbatur : intus quoque
'membrana fquamofa foit, unde fubftantia illa fubflava
hifccbat quali : ad h adit autem fquamulis fcu villis perti-
naciter , ut omnem cultri manubrio auferre & abradere
nequierim citra villorum avulfionem: quibusavulfis fo-
ramina ceu acu inflida in membrana relinquebantur.
Manifcfti apparebat, fubflantiam illam ceream ab ato-
mis feu minutiflimis particulis parietem incruftantibus ,
attrituque feparatis ortum & incrementa fua ducere. In
altero Ctftareo nondum explicato nec inflato, inorifi-
cio in rimam definente hadlt fruftulum fubftantia: ccrqfie
avellanea majus: illo fecundum longitudinem inciso in-
terna fuperficies quoque anfraduofa 8c gyrofa apparuit.
In utroque latere cacterum vefica: ifta:& Ca/Ureum pari'
fe ratione habebant , nnllaque inter illas differentia ap-
paruit: tum quoque obfervavi utrinque veficam &ca-
ftoreum ob cutim , qua mediante cohaerent, itafeparari
polle , ut ex uno ortu connexi maneant, cuti ligamenti*
leu vinculi intermedii beneficium przftante: neutiquam
veroceminos folliculos utriiisque lateris una membrana-
concludi polle PanJu/ utriusque Cajlorci cum vtficir.
ambabus vix Unciarum quatuor fuit, quamvis omnia*
fruftula conqutfiverim , qure ad ipfius molem, prouta
venatoribus venundatur, pertinere credebam.

Tisticvlos pneter cxfpcdationem in hoc Ctjhrt

lub

^.8 D e C a

fub ofle pubis, prope caftorcum tunlc* vaginali inclufos
reperi : nulla in inguine fcroti aut tefticulorum illic la-
tentium indicia foris vel vifu vel tadule monftrabant : &
quamvis Caftoreo vicini, nullam tamen intor illos & Ca-
ji ircum communio intercedebat five mediata, five im-
mediata. Vafa (anguifera per tunicam vaginalem feu pe-
riroreei proceflum raanifefti transparebant , tam dete-
rentia , quam capillaria fuperficiem eorum permeanda.
Tisncvti leviter preili in cavum abdominis retro-
cdTerunt ac perftiterunt infinu fuper ofle pubis perito-
rreo intus iniculpto , proceflu ejus collabente , ade6 ut
nifi dextri id fieret , pari facilitate extrudi nequiret.

Tefliculis (lipcmc iniercbantur vasa dipirin-
t i a vulgo dida, pyramidalia , varicofa & miris anafto-
mofibus hinc inde coaleicentia : illis incumbebant Epi-
JjJimi & Para/lata interna: tefticulorum parti para-
{iatis inferebantur, mediante membrana tenui , mufculi
crema flere t , pr* mole illorum exigua , infigne* dc (emi-
cavi , membrani tendines nervoTos involvente , ac ii
mufcuh illi vaiidi fatis retradlioni tefticulorum intraab-
domen inferviaent. Tefliculi parvi admodum, albitluni,
denti . oblongi , ovo columbino minores fuerunt : ambo
fcrupulos quatuor pendebant , dum recentes erant : ex-
ficcati exa&& referebant acinum uv* pafla; rugofum &
fubfufcum : amborum pondus tunc folummodo duode-
cim granorum erat : Videbantur nihil nifi cuticula rugofa
pulpa: expers'- nec recentes , nec arefadi Cai tortum te-
ilolebant , imo infipidi& inodori erant: nulloque inge-
nio adulterari potuifient , quia fraus protin&s pacuinet
illi, qui femcl fibri tefticulum vel obiter vidiflet Epids-
dymonim , Paratu tarum & Vaforum Ejaculatoriorum
capreo!is cauti folutas , vidi unum dudum condnuum
efle : hoc vas fub ofle pubiizquali magnitudine . rotun-
dum, nerveum, fub ofle pubis uique ad veficz collum
incedebat, poft velicam ver6 quadruplo crallius evafe-
rat , pennamque anferinam adaMjuabat craflitie , minias
durum & folioum sxiftebat : Inferebantur utrinque ad la-
tera colli veficae Utaccurati has omnia perluftraiepof-
fem Fcftcsm per Crethram inflandam curavi : Vefict
admoilSm intumuit, & globofa evafit : portio Urethr*
ab orificio interno uncia: longitudine, antequam peni
fubtendebatur , pollicem diftenta amuavit : XJrtthra au-
tem veretro concreta neutiquam ad hanc molem exten-
debatur. Portionem pollicis magnitudine collum appel-
lare liceat. Collo igitur Uncia: dolantia ab orificio inter-
no ad latera inferebantur : In parte inter infertionem va-
forum ejaculatoriorum media inferebantur PaostATs,
quarum mira facies, nam circa infertionem unciam di-
midiam lat* expanduntur in duo cornua longa verius va-
fa ejaculatoria cucullam referentes, alb*, molles: fub
collo craflitie mediocris petm*, in extremitate gracilio-
res, quibus utrinque adhzfit glandula feminis cannabini
magnitudine, pellucida.

Inter cantu* Projla tarum & ukfa Ejaculatori» utri ri-
qne fitum erat ctrpue l trimulum ex veficulis 8c glandu-
lis compofitum, albicans, vafis capillaribus fanguifern
exornatum: Visicvlas seminalis credidi.

Collo hoc vefic* inciso anterius , intus in parte poftka &
inferiore vidi carunculam feftigiatam pib magnitudine ,
ita prominet, ut finum infri habeat, in quem catheter
intrufus facili impingat. In medio caruncula: fuperni
ofcuimn apparuit, & d qo alia ad latera , utrinque (etheet
unum.

S T O K. E.

Preflis vtfit CjtcuUtcrtU ex ofellis lateralibus prodiit
femen album craifiufculum : Coarftatis verh veficulis fe-
minalibus ne guttula quidem exllillavit : Preflis Proflatis
vel ambabus vel alterutro comu folo ex ofculo medio
exiit humor tenuis fubflavus turbidus. Incifis fecundum
longitudinem vafirejaculatonu cava erant > continentia
adime femen album coftum : Apertis PreJIatu , quodli-
bet cornuum fulcum oblongum Sc profundum obtinuit ,
quianteinfertionemcoieruni. Veficulis verri fecundum
longitudinem & decuflatim Cadis , nihil przter lympham
tenuem elabentem vidi : Certi nihil, q»od femini rafb-
rura ejaculatoriorum fimile eflet.

Rivis miniis convexi erant , quam in alns animali-
bus, feti plani flccomprefli, in ambitu acuminati : lon-
gi uncias duas cum femifle, lati unciam cum dimidia, ubi
crafliflimi vix unciales fuerant.

P t l v i aperti pulchri fuperficiem ejus vafis capilla-
bus pullam vidi : Caruncul * atro rubefcentesamplxque
ex canalibus prominebant: Coardata pelvi in Vraen u
videbantur in illis fulci redi , longi.

Ulmus validi erant nervei : intra duplicatu-
ram vefic* ultra undam procedebant antequam & qui-
dem obliqui in vcftcam hiarent.

Vi sic a feri vacua fuit, continuit urinam paucam
turbidam: eraterafla, rugola , plicis redis przdita, pjr-
ri mediocris magnitudine: inflata in motem infignem ex-
crevit.

V asa Emulcsn ti a venz feiicet & arteric am-
pla: fuerunt.

In peln ad latera inteflini redi 8t vefic* reperi glan-
dulas duas ovales magnitudine avellan* , puipofas .con-
tinentes mucum vifcidum: in ambitu porofas ac Daca
vuloufcula inflida fuiflent : cui ufui infervirent , divi-
nare nequii , cum partes vicina jam i me alia inquirente
lacerat* fuiflent: forti redo hunc mucum impertiunt,
qui femper tali abundat.

Pinis recondebatur in finu peculiari &fupernori-
mz: tegebatur g/ax/ albicans, rugofa pruputU albo 3c
itidem rugoso , inferius habens franora :

Ex Vrctbri propendebant duo corpufcula ladniata
atro rubentia , ujmpkit femellarum fimilia. Pars ejo*
anterior offea unci* Kmgitudine, tegitur cuti laxa rugo-
fa fulcis redis prxdita , afperiufeula & multis maculis ni-
gris ordine quodam pofitis confperfa : Pofterior ejus par*
mollis erat compofira ex duobus corporibus fungoiis Sc
Urethra : torpor* fuugof» tegebantur membrana dura
nervea: ortum ducebant ab offe pubis circulo nerveo la-
to , intus atro rubefeente : corpora fungofa fe habebant
prorfus , ut ab ^Arantia deferipuetur , nimirum rnedul-
ix arundinacea: fimilia erant : unum ab altero diftingue-
batur fepimertS nerveo : circa radicem penis inveni v*fk
Jangmfcra infignia , qu* aliquoufque verius ejus latera
exporrigebantur, & corpora fungofa intrabant : Ibi
quoque reperi mnfcnlot levatore J virg*. OJftculum fir-
mum & durum erae , album , nullo modo cartilagineum,
anterius globofum.

In capite quoque quadam notatu digna obvenerunt.
Musculus temporalis craflus Sc robuftus ad-
moddmfuit : ob illum os juguld arcuatum, ehis portione
reda foras protensa. Smtu pio recipienda apophyfi
maxilU- inferioris ab occipite dimidia uncia diftabat , un-
de retrorfum quoque laxari potuiflet , fecus ac in bomine

De C a s

fit. In ima parte orbita oculi tres monticuli promine-
bant , in quos dentium molarium radices delinebant :
Juxta monticulos idos incedebant nervi optici.

Pintis molaris (edecim habuit: in quolibet latere ma-
xillarum tam fuperiorum quam inferiorum quatuor : mo-
linum inferiorum fitus oblique antrorfiim vergebat , fu-
periorum obliqui retrorfim : In maxilla fuperiorc pofle-
riores non attingebant duos pofticos interiores , in infe-
riore anteriores non attingebant duos fuperiores. Inter
incifores & molares inveni foatium edentulum uncia lon-
gius. Incifere / in maxilla luperiorc breviores funt palli-
diores coloiis fulphurei : inferiore/ longiores & rubri :
arabo lati & sequaiiter acuti : Infiriorc/ lubeunt fuperio-
res, non acuminata (e tangunt: unde in inciforibui fu-
perioribus finus inlculptus efl , quo inferiores excipiunt,
quod in avibus quoque quibusdam rapacibus videtur, fcil.
in aquilis, falconibus, etiam in Plitacis : hinc caflorii
i carne denudatum cranium circa os roftrum quali ha-
rum avium referebat. Non proculabinciforibusduofo-
raminafemiuncialiain palato erant.

Aurium canalis (urium ercfhis erat : ubi ofleus ede
defiit, tympanum confpiciebattir.

Suturarum miraro varietatem obfervavi Sagitta!»
ad nafum extendebatur : Coronali* ante oculorum orbi-
tam ad duo illa foramina oblonga odis palati pertinge-
bat : priter has plures ali* confpicua: fuerunt.

Ossa cranii dcnfa& valida, mediocriter crafla erant.
l i m u u a admodum crafla, totum os opplevit.

'Quilibet oculorum fcptem mtifculos obtinuit.

Reliquas partes , quia Religiolorum fercula futura
erant, non perluftravi.

NobiliJJtmtu & Excell. Dominu/ D. "Maximiliamu
Heinnciu Egermcjenu , MeJicina Profcffor in perantiqua
& inclyta Archiducali & Imperatoria ^Acaiemia Ir,-
burgcnfi Brirgoia optimi meritus , poftquam ipfum pi+-
ma; Fibri fc<5i hiflorue participem feciilem , fcripfit ad
me d.8. juL 1669. in cafiore a fe difTedto, ablatis jam
ca (lorei & folliculi, circa (lomachum quoque Promi-
nentum illam rubicundam animadvertifle , ac remotis
membrana tenui nervola & crailiore rubicunda vidifle
tubulorum extremitates cacas , pulchri ordine litas,
ceu glandulas cono lomeratas : aperto ventriculi per plu-
ra ole ala majora 8c minora , comprcfsi foris ventriculo
in prominentia illa, exiifle mucum album & gryfeum ,
lentum, Cajloreum redolentem , fubfalfum copiolS.
Oftrula intus igri llylum admilifle, foris veri in apice
tubulorum infligi vulnere llylum citra obflaculum per
tubulos in cavum ventriculi tranfiifle : fe quoque obler-
vafle caecum vaftillimum, foecibus impletum.

t/Hii

INSTITUTA 1677. inOttob.
a SCRADERO.

DIJefta cute obfervavimus os pubis ablqtie ulla
teti futura penitus coalituro, adeoqucdilfkultir fe-
parabile.

Mufcuh circa illud os admodiim erant tumidi &ven-
tricoli.

Ventriculus in (e continebat comminuta ra-
menta lignorum & fruticum fubviridia.

TORE. 49

OE sopii aous valdi carnofus imprimis propdven"
triculum.

O m em t u m nullum comparuit.

Intestinum Coecum manus latitudine, longitu-
dine ulna; majoris & amplius copiosi materia excremen-
ti tia erat infar&um.

Colos tenue & exiguum, prxfertim verius infe-
riora.

V e s 1 c * Cervix admodum longa, in externum uteri
collum definens.

Ultra pubis os. extra abdomen quatuor follicu-
li (Cadorei receptacula) jacebant, majores fuperius, li-
gamentis fuis odi pubis ar.nexi , albicante tunica invediti,
continentes in fe Cafloreum liccum fpicei coloris , mino-
res inferius rubicundis involucris proditi liquidoque &
albicante Cadoreo turgentes. Ab utroque folliculorum
pari pergebant quatuor JuSt u ad vulvam, in qua eorun-
dem efliola clatcl poterant confpici , limbis membrana-
ceis munita , & extriftfecus occlufa.

Lien valdd exiguus.

Pancreas longiilimum intedinorum lateri, ficut
in avibus, afiixum.

Folliculus fellis plani vacuus.

Cartilaoo mucronata femicircularis.

Pulmo rubicundilfimus. pluribus lobis dillin&us.

Pectus exile & angudum prafemra refpcdu ab-
dominis capacidimi.

In Cauda fquamofo involucro detrado copioli
apparebant Nervi,

Testiculi indar minutorum ovorum uteri cornu-
bus adha-rcbant.

Notabiles erant Liimiaeis clandole humo-
re aquofo turgentes.

Clavicul#, quibus multa animalia carent, hic aderant.

Ejus orificium fuperiut valde carnofum podremb exa-
minavimus accuratius , ejufque totam fiibdantiam inve-
nimus cavernofam , pluribulque didindam cellulis & al-
veolis, intercurrente exilium glandularum congerie, 6
quibus omnibus facili negotio albicans liquor, faporis fub-
lalli, poterat exprimi.

.Slha

PARISIIS

Celebratu

ANimal hoc , cujus hic Anotomicam deferiptionem
exhibemus ex Canada addu&um.

Lutra; perquam iimile, nili quod cradius, majus#,
ponderis plus quam xxx.ft. longitudo erat ped. j',. lati-
tudo pollic. xij.

Pili 'quibus corpus totum , cauda excepta , tegeba-
tur duplicis fpecici erant , colore magnitudineqqe diverii.

Oblongi , craditiem pilorum habentes , pollic. i), lon-
gitudinem habebant , coloris ex rubro nigricantis, all
valdii Iplendentis . fubflantia- valde Iblid.f.

Brcvcr vix pollicis longit. liabcntes molles admodum
ut vel levillimis plumis oquiparari queant.

C A F 1 r i s longit uJo erat pollic. 4I . faria dimenfione
a nafi extremo ad occipitis poderiora , crajjitict pollic. V.
eo loco qui maxilla- offibus inter je&us.

Aures iis qua; lutra; limiles omninb , rotunda;, &
breves valdi, pilis exterius ornat* vix ullis interius.

G Din-

Digitized by Google

$0 D E C A

Dentis numero xx. horum anteriores iv. iique ma-
ximi incifirii erant, duo inferius, totidemque fuperius
locati) inferiores fuperioribus longi majores, pollicis
longitudine hi quoties os clauditur ad po {ferior a pro-
tenduntur (iiperiorum. Exter ius femicii culares funt , ex-
tremo valdi acuto praediti ; Color internus albus , ex-
ternus lubrubicundus, ad croceum quodammodo ver-
gens.

Hosprreter inciforios Maxilljrer aderant xvj.utrin-
que viij. quorum iv. fuperiores, totidemque inferiores,
in his 4 direftis iibi invicem impjfitis nil coufiderabile.

Iu Pedum druftura lingularia occurrebant varia ,
naturam animali huic aquam .eque ac terram concrilUTe
•d vita? confervitioncm mamfdtanti.i. Quatuer etenim
licet ipfi pedes ad indar terredrium, polleriores tamen
ad natandum aptiores notabantur quam ad ambulandum,
digitis quatuor quibus condabant mctnbrane ope conne-
xis , uti in pedious anierum cernere licet ; membrana
haec digitos connedem in anterioribus non aderat , hinc
manuum indar animali huic furit ad edendum. Lon-
gitudo pedum anteriorum calce ad extremum digiti ma-
ximi pollicum erattrium , poderiorum pollic. vj.

Prarter Jigitoi v. qui omnes in extremis unxuilur pre-
diti incilis , interius calami fcrtptorii indar excavatis, in
parte exteriore cujusque pedis. Ossi cu lum erat emi-
nens , quod potuiflet haberi pro fexto digito , li fepara-
tum illidet i pede , forfan ad robur datum.

Cauda Cadoris debetur quod T erredribus eque ac
aquatilibus annumerare voluerint hoc animal feriptores
omnes, corpori etenim reliquo neutiquam refpondet, pi-
fcium cauda? magis frmile , invediebatur cuticula fqua-
roofa.

Foramen excrctioni /ircum sivi narum Jr /li natum
inter caudam & os pubis, pollic. ij. preter propter latitu-
dine inferiori magis Ctu , eoqui ed cauda: , pollic. vj. eoi
qui ed odium pubis. Ovalis ipfi /xkrJ erat, catis ubi-
que in ambitu nigricans, pilis deditura . facile aperie-
batur, claudebaturvi , non ope mufculi Sphinderis, uti
in aliis bediB, fed uti rima folent. Nec (blum alvina ex-
crementa hic exitum inveniebant , fed & Urina ipfa ;
prererquam enim quod intedini hic notaretur terminus ,
etiim in parte anteriore , fuper io reque penis extremum
obfervabatur.

Cavitates occurrebant dux , exiles, ad latera
foraminis didi, utrinque una, ad hoc dylum in alvum
dimiffiim diducere neutiquam licebat. Cutem compri-
mentes tuhrrcula duo notabamus, qua: Vurc* erant
(parcum continenter. Hec res quo plenius nobis inno-
cetceret, cutem totam feparavimus, hac enim ablata eo
loco ubi tubercula di&a reperiri diximus , Vtficat nota-
bamus quatuor , eafque infignes valdi , circa inferiora
odis pubis ; priores dum in medio collocata: erant , reli-
quis prominentes magis, cordis figur* haud abfimiles ,
quoties unice fpedantur , longitudinis erant pollic. ij.
eademque cralfities. Ad partem inferiorem veUculanim

S T O R E.

harum duaalia ad erant , utrinque tma , pyro compla-
nato, aut amygdalo viridi frmiles.

Veficis Ius quid contineretur quo condiret, diffedion e
unius fada liquorem effluere permittebamus , mellis in-
dar flavum, unduoliim, fetidum, lnflammabilem.Ca-
dores eo uti ad conciliandum iibi appetitum quando eo
carent, dicitur.

Tistis Canum tedibus fimiles, longiores ramin ,
tenuiorefque . longitudinis pollic. j.Utitu<f poli fi.

E p i D i D r M i s limilitAr ac vafri genitalia omnia eo-
dem fe prorfus modo habebant ac in Cane.

Pisis hic contrarium ac in Cane fitum obtinebat ,
dyli indar acuminatus , tenuis , ubi enim ab ofle pubis
a<l umbilicum protenditur , hic defendit deorfum ad ori-
ficium excrementorum ubi terminatur , redo intedino
impolitus.

In partibutaliis imi ventris nil confidcrabile. Muscu-
li, PlRITONJEUM, VlNTRICULUS, VlSICA,
ut in Canecondituebantur.

Intestinum Coitum pollic. x longum erat. ij.
latum , iinidro in latere fub liene fitum , undedefeende-
bat ad Offis Ilii cavum , ubi terminabatur rotundo extre-
mo appendice pollic. long. predito. Intrjhna reliqua vix
"differebant , aderi ut Colon dlfcemere neutiquam lice-
ret, longitudinis pedum xxviij.

Lien Iinidro latere Ventriculo accumbebat' imi> 6pe
venarum oifeo totidemque arteriarum nedebantur, .vafa
ex his brevia ; Colortr eia t fubtubicundi , longit. pol-
lic. vij.

Hepatis Mi erant v , color idem qui in Canibus,
concava: ipfius parti immerfa erat Vesica iiliia
lobo duplici incluia, longit. pollic. s{. latitud. poli. i.

Pancreas Canino quoque refpondebat pollic. X.
longitudinem, ij. latitudinem habens.

. Pingue litis licet animal , inprimis in ventre St cauda,
vix tamen adipis aliquid occurrebat in omento & adi-
pofa tunica nenum.

R p N i s longit. erat. pol. ij. latit. poli. j.

Cartilago Xiphoikis rotunda erat , tenuis^
flexiliique- Pedoris cavo condufe partes vfx differebant
a Caninis, pulmo Lotir preditus vj , horum tre t io
latere erant dextro , duo ia iinidro, unm minor in me-
diadino.

In C o R D t notatu dignum erat auriculam fmiftram
longi fiiifle majorem dextra, quod etiam in aliis anima-
libus obfervatur, neutiquam in homine i longitudo cordis
pollic. erat »J. latitudo feri pollic.ij.

Cranio ablato fuean occurrebant Meningis, ho-
rum fufremm abofleethmoide procedens cerebrum di-
videbat in dextrum finidrumque, licquc redo dudu ac-
cedens cerebellum duos in ramor dividebatur latis nota-
biles , ad formam V , utrinque progrediebantur cere-
bellum i Cerebro feparantes.

Meninge dura elevata Cavitai exigua notabatur quam
finuscausarat. PARISIENSES.

CAP.

Digitized by Google

De Cervo & Cerva.

5»

CAP. XI
Dc Cervo & Cerva.

NOTATA

I»

OSSIBUS.

CErvi tii m txjftne fimilu, & fub ea aftragalus, &
fobaftragalo os calcis, i quo ad tibiam utrinque
ollicula duo aftragalum conftringunt.

0/ ftcrum longum , angultum , uno ofle fle principio
fecund i os ilium tangit.

Foramina intro & foras , ut in homine habet in duobus
primis fpondylis : in tertio tantum anti , fed per latus
etiam exeont : in quarto , & quinto foramen anticse , 8c
poftic* parti ob offis tdhuiratera commune : in fexto
cefTat medulla.

Spondyli in tumUr fex, apophyles horum tranfver-
fe etiam ofli (aero proxima; , longe & furfum fpefian-
tes. pofltae omnes rfcorfum.

In nttuphrcHo tredecim fpondyli, quot & coffie:
fpondylus (pina: fodicet duodecimus efl &deci-

must crtrns , & primus lumborum. Coft* in medio inter
fpondylos omnes articulantur.

In calle, fpondyli feptem pr«longi , infimus breviffi-
mus , dens brevis in lecundo , fed amplus & ad medullam
cavatus.

Septimus colli fpondylus non efl in lateribus pertufus
6. f.q. «.ampla in lateribus corporum nonapopliyfibus
habent foramina ad cervicalia vafa : fextus in quo dens
tantum fupeme in fuo corpore exiguum , fepamutn ca-
piti proximum luperni minimum , quod in foramen me-
dulla; incidit.

In ofle ptemam, & aftragalum fimul excipiente fe-
cundum longitudinem totam cavitas eft , qua: per fora-
men amplum in canalem mediumduarum pedis t tochlea-
rum incidit.

Spondyli thoracis, & lumborum parte antica acumi-
nati, non ut in homine rotundi.

Ligamentum habet in ifchii latere ad foramen pubis ,
quale homines. JACOB. SYLVIUS w A-
nttamcu.

CUTE.

MObilem valde iis C u r i m efle ad fogandum quic-
quid moleftum H I C H M O R. tradit.

CEREBRO.

PLsxus airisoaaiis qualiter ex arteriis confti-
tuatur , vide hoc opere ubi de , Vituh ,
Ovc.&c.

SPINALI MEDULLA.

QUalitir hic diflribuantur Siwus Spmalu McduB. t
cum Venis & Arterijs vide capite de Ove.

MAMMIS.

D E Mammis legi hic poteft caput de Ctiu.

SPLENE..

Vasorum SpLtNicoRUM de conftitutione con-
(uiere poterit Ledor caput de Bove.

RENIBUS.

PElvem Renum interius non cingi Tunica ab ureter
ribus proveniente ut in homine, fed interftitis vafo-
rum divaricatorum perviam, tunicam eam efle , ubi ad il-
lorum cinduram divellit le , Bc ulterius continua non eft,
H 1 C H M O R. tradit figuraeju e delineat.

Vasa Renalia non uncficunque Renum fubftan*
tiam ad naram habere ut in homine & aliis , ied qua fmum
lpedant eorum furculos nudos reperiri , Bc ubi «anterio-
res cum poftei ioribus uniuntur , aliquid parenchymatis
a^1‘ererc,ParvamSue conflituere extuberantiam,
I D £ M. lib. i . part. j. cap. 4. docet, plura vide qua; de
Ovibw.

genitalibus.

Circa Genit alia Cervarum & Damarum varia
notavit H A R V £ J U S hb. Je rener. amm. quae or-
dine accurato difpofita SCRADERUS exhibet
/*j.4j.&feq.

In externo orificio, nec labra, nec clitoris, necnym-
P“? adiufff , (ed duntaxat orificia duo (alterum urinas
pedinis ofli adjundum , alterum vulvae inter anum &
urinx meatum) reperiuntur. Cuticula membranofa (qua-
lem in gallina oblervavjmus) deorfum ab anoprotenfli
velabrum operit , uuod i femina, dum coit, aliquantu-
lum retrahitur , vel (altem 4 maris pede, cum vulvx ori-
ficium ingreditur , furfum propellitur.

V.u!va ^‘vc vagina uteri, qiue ab exter-
no pudendi oitio ad internam matricis orificium extendi -
!j?r. * ”1 pariter ac muliere inter vcficam urinariam
Cxinteitinumrcdumlocarur: marisque genitali , forrni
amphtudine, ficlongitudinercfpondet. Eadem diiTeda
oblongis intus rugis, fulctfquchiansad facilem diftcnflo-
nem , lentoque humore lubrica cernitur.

Cervix nUn. In fundo vulv «orificium anguftiilimuni
. occlulunicotupicitur : principium nempe cervicis ute-
n, per quod quidquid ex uteri cavo propellitur, foris
emanat. Sequitur uteri cervix, fi ve proceflus , tranfitus-
Que longior ac rotundior multo quam in muliere, fibro-
Iior etiam , craffior , & nervofior , i vulva: fundo ad ute-
rum ufque protenfus. IhJ.

Co vice hac fecundum longitudinem refeifla , videas
wwi modo ingrelium ej'is exteriorem, in vagir« fundo
conjpicuum ardi connivere, firmiterque conglutinari ,
adeo, ut ne a*r quidem inflatus , in uteri cavitatem pe-
netrare queat ; fed & quinque alias coniimiles angumas
ordine collocatas, firmique contra omnem extranea: rei
mgreflum conftn&as , & mucagioe glutinosa figillatas.

Quinque hi receffiis diflinSiffimi in cervi & dama
confniciuntur , ceu totidem orificia uteri conftri&a , &
conglutinata; qua: merito credas munimenta adverfus
cujuslibct rei introitum ; (lylus tamen i cavitate uteri
G 1 foras

Digitized by Google

$2 DeCervo

foras cmilfus, dida foramina facili recludit; 8c egredi-
tur. Ex. 65.

Vtemr. Uteri cavitas in cervis & damis minima eft ;
uti & fubftantia ejus magnitudine & craflitie exigua.
Quippe uterus in illis animalibus eft tanquam verti-
bulum five propyl.rum , in cujus cavitate iter utroque
aperturo, dextrorfuro &finiftrorfum in cornua dedudt.
ihd.

In Cerva & dama , ut & caseris quoque viviparis fan-
guineis ( prstcr mulierem , fimiam & folidi pedum ge-
nus) pars generationis pra-cipua non eft uterus, fed cor-
nua. Ihd.

Cornua ifta infra quidem cellulis quibufdam protube-
rantibus rugofa funt , ad coli inteftini modum ; fupra ve-
rd (quA fpinam (pectant ) larvia , & a-qualia , ac quafi
tsenia ligamentosa aftrida recurvantur ; fenrtmque, cor-
nuum irftar, gracilefcunt. Licet autem in cervarum &
damarum' cornibus plures fint cellula , non omnes ta-
men uniufmodi funt magnitudinis . fed prima ceteris lon-
g4 major eft , in qua pooflimOlm conceptus conti-
netur.

Quemadmodum in muliere, ita fimiliter in damis &
cervis , cornua uteri utrinque cum tefticulis, orambufquc
uteri vafis , circumvicinis partibus (praefertim dorfo)
Crafsa membrana anneduntur ; inque ea partes omnes
dite fufpenduntur ; vafaque uterina per eam diflenii-
nantur : in qua etiam velicular quadam utrinqoe, & glan-
dula: cernuntur , quas Anatomici vulgo tefticulos appel-
lant. ihd.

Subflantia cornuum uteri eft cuticularis, fivetunica
carnofa (qualis inteft inorum) venulis quibofdamgracii-
limis conlperfa. Poteris eam, more Anatomico, in
plures tunicas difpertire, diverfosqre fibrarum du&us
obfcrvare. Cornua ifla , ir.ftar lumbricorum terreftrium,
fcfc moventia fiepius confpexi. liid.

Vafa Uteri. Vafa pr;eparantiadida , & deferentia vel
ejaculantia hic non invenias.

Venatuterin» omnes (ut in muliere) originem i vena
cavi propi emulgentes ducunt: arterue vero (quod illis
etiam cum muliere commune eft) i ramis arteria: magnae
defcePdentis cruralibus oriuntur : & quemadmodum
In muliere gravidi , vafa uterina fanguinea plura &
majora funt pro proportione , quam in reliquo ejus cor-
pore ; ita quoque cervis & damis prsegnantibusiifu ve-
hit. Arterue autem , (contraquam in ceteris partibus)
multo quam vente nuraeroiiores funt ; eidemque ir.fia-
ta: vicinas veras pariterdiftendur.t; quod illis ab inflatis
venis vidllim non contingit Hoc ipfum quoque a D. Rio-
lano obfervatum video . Ihd.

Tejiieuli. Tcfticuli inhis, ut&ovibus, capris ac bi-
fulcis omnibus, vifuntur quidem, fed funt quafi parva:
glandul.e, qu.e proflatis . aut mefenterii glandu!» pro-
portione refpondcut Coitus tempore (quando maribus
tefticuli turgent. Scbumore feminali replentur) in cer-
vis & damis , ceterifque viviparis omnibus (in quibus
reperiuntur) uteri cornua immutantur; tcfticuli autem
(tanquam ad generationem nihil facerent) necturgent,
nec qukrquam a folita conftitutione (live ant4 coitum,
five poft ipfum) variant.

U t i a i qualis bic Graviditatis tempore conrtitutio ,
& quam varia immutatio , imo qualiter fe habeant f oi-
t u s partes omnes > ex iifdem Hancn exercitatimihu

8c Cerva.

excerpfit Idem SCRADERUS. Verba h*c ha-
bentur pag. 4R.& feq.

Menfc Septembri , curo primum femin* ineun-
tur, earum uterus (cornua intelligo) paulo camofior
& crallior, mollior etiam & tenerior confpkimr. In
cavitate utriulqoe cornu (parte illa qu* tanquam t*-
nia-caperata eft • nempe qui fpim objicitur) caruncu-
la quinque, ceu verruca; molies aut papilla ordine di-
fpofitX) protuberant : quarum prima reliquis major,
cctera-que fuo ordine continuo minores funt ; quem-
admodum & ipfa cornua perpetuo dudu verfus extre-
mum cacumen tenuantur. Earum aliqua: ad digiti craf-
fioris amplitudinem (quafi caro fungofa luxurians}
cxcrefcunt : qux aliis albidiores , aliis rubicundiores.
Ex. 6 7.

Circa diem Septembris vicefimum fextumautvicefi-
mumodavum,(utetiaropaftcainOdobri) uterus craf-
fior redditur; &caruncu1* jam tumidiores, mulierum,
papillas referunt : ladi profundendo paratas crederes.
Abfcifsa harum fummitate, eafttem ex innumerabilibus
pimdis albis compadas, tanquam ex totidem fetis cum
mucosa aliqua vifeiditate eredis, confpicabar: fadaqoe
inter pollicem & indicem A radicibus furfum verf&m con-
ftridione , 4 fingulis pundis minima fanguinis guttula
prodiit. UndedUigentiorc portea indagine intellexi, eoe
tidem arteriolarum capillamenta efle. lhd.fet}.

Uteri (fcil. cornuum) cavitas ,& interior fuperfleies
haud aliter, quam interior ventriculorum certmri con-
cameratio autcaro glandis intra pra*putium , ta&umol-
liflima , & laorllima apparet. In illa vero nec fperma
maris, necaliud quippiam ad conceptum fpetens inve-
nire unquam potui. Mares tamen interea quotidie coi-
tum celebrabant , egoque fa-mellasquamplurimasdifle-
cabatn. Vidi in nonnullis, carunculas inter fe vicinas
aded , ut quafi protuberandam quandam continuam , ex
quinque fimul jundis pra: fe ferrent. Ex.6y.fi. 190.

Menfc OBthri. Plurimis quidem difle&ionibu* menfe
Odobri, tum anti finitum earum coeundi terminum,
tum etiam. portea inllitutis ; nunquam tamen in uteri ca-
vitate , aut ejuscornibus , femen aut fanguinem, altcriufi
ve rei vel vert igium quidem reperire licuit. Uteris folum
major, & aliquantulum cralhor , caruncula: quoque tu-
midiores ac floridiores coofpiciebantur : 4 quibus fafti
digitis expreffione validiore . minima: fanguinis guttul*
emanabant iquemadmodum 4 gravidarum papillis, quar-
to praignationis menfc , lac aquofum exprimi folet. In
unius quidem, aut alterius utero poeter naturam exte-
nuato , inveni putrilaginem quandam viridem & ichoro-
fam, abfceffus inllar , cavitatem ejus replentem; cetera
tamen , dama: illa: firiz erant & obefula: ; non minus
reliquis , quas fimul recenter madatas infpeximus.
Ex. 68.

Circa Odobris finem, St principium Novembris, fi-
nito jam tandem coVtu , fiemcllifque a marium conlorrio
difrcdentibus , ccepituterus (alnsprius, aliis portet itis)
mihorem molem pra: fe ferre, atqueinterioriscavitatis
paries, ccu inflatus, tumefieri; namque ubi cellula: nu-
per erant, ibi nunc globuli interius extuberabant, qui
cavitatem fere omnem opplebant; adeo ut latera fefe
mutuo tangentia & qnafi agglutinata confpicerentUF , ni-
hilque inter fe fpatii relinquerent. Ihd.

Carunculae rnbilo majores , fed albidiores tantum , &

quali

De Cervo & Cerva.

qnafiaqua calida macerata: videbantur; quales la&antis choroldes per cerebri ventriculos traducitur ; ita factu -
papilla:, ftatim ab infantis fuftu , confpici folcnt. San- Ius ifle oblongus , per totum utriufque cornu , interme-
guinem vero ex illis , ut antea , digitorum compreffione , diique uteri cavitatem protelatur. In quo du&u, intra ru-
elicere non potui. IHJ. gas fatifcentis tunic.e ir, tenoris fcfe infirmans, inter pri- *

Interior lita uteri fuperficies tuberibus inflata, adeo di&as globulofas ex tuberantia? , tenues fibras impllcar,
nunc tenera,dclieata, & larvis evafio,ut nihil fupra. Credas ad eum prorfus modum , quo pia mater intra cereori gy-
equidem , ventriculorum cerebri mollitiem adcfle , digi- ros fe abfcondir. IHJ.

tumque ei admovens, nifi oculos confulueris, vtxperci- Poft diem unum aut alterum, mantica hac impletur
pias te eam ungere, jatnque aperto ftatim poft interne- aquosa, alba, lenta, & aibugineS marerii ,- longum-
cionemuteriiinu; undofum ac teftudineum motum fepe que farcimen humore ifto plenum refert. Lentorequi-
vidi (qualis in ima parte cochlea: , autlimacis, dum re- demfuo exteriore uteri lateribnscontinentibusaBquan-
pit, confpicitur) quafi uterus edet animal in animali, tulum adhatrer , ita tamen, ut facili ab iis feparari queat :
motumque proprium exerceret. IHJ. quippe in uteri angnftia (ubi conRringitur , dum eam

Paulo poft aifta interioris tuniese uteri extuberantia pertranfit) arrepta illa, ex utroque cornu integra educi-
fttifcere , (ac fi madore perfunderetur) & paulatim fido tor , modo caute a&um fuerit.

se i atque extenuari caepit ; quinetiam nonnullis, fcd rar6 Conceptus ifle adau&us & extraAus , figura mantic*,

purulenta quadam materia (fudoris in modum) adhaxe- five duplicis farciminis deprehenditur,- & exterius qui-
bat. Vifaprimum hac materia, dubitabam, nom maris dem, purulenta quadam (ordeoblinitur , intusverblu-
femen efle , an ex puriore illius parte concoihim quid bricus eft , lentumque humorem , ovi albumini liquidiori
arbitrarer. Quoniam aurem eam rarifliimi , & in paucis non abfimilem , in fc continet. IHJ.
admodum compicabar- & jam viginti diebus prateriiflet Primordia hac circa diem decimum o&avum No-
cum maribus confuetucfo; materiaque ipfa non eiletlen- vcmbris. aut (ad fummum) vicefimum primum , per-
ta , vifeida , aut fpumofa , (quale femen deprehenditur) firiuntur , idque interdum m dextro cornu , aliquando
fed magis friabilis, & purulenta, ad flavedinem tendens> in fmiftro , nonnunquam in utroque,- habentque infe-
appareret; petiiis cafu aliquo , vel ifudorc, ex nimio materiam colliquatani , transparentem , & cryft allinam,
curfu ante iiCcem defatigatis, eam contigifle judica' propria tunica tenuiflima , atque orbiculari contentam,
bam. IHJ. humoreque eo, in quo poftea conceptus natat, longi

Qu6 clarius tanti momenti experimentum, (nihil Ici- puriorem; in cujus medio, fibra (anguina, & pomfturo
licet etiammim feminis aut conceptui in uteri cavo repe- falicns (primum futuri fotus fundamentum) circa ullam
riri) porteris conftarec ; Sereniflimus Rex experiendi pra-terea cujuslibet rei prxfirntiam, dari dilcernitur.
caus4 (quoniam in omnibus idem condpiendi modus , & Chorion totum conceptum involvit , & per utrum-

tempuseft) duodedm dreiter damas feminas, drea ini- que cornu extenditur i amnion in priore aqua natans in
tium Ofiobris , ab omni marium confortio Icgregavit , alterutro duntaxarcomu continetur ; nifi ubi gemini fe-
munfque «nclulas in vivario fuo sedibus Hampronienfibus tus adfuerint ,- quo cafu, iitrivis una ha* tunica ineft;
vidno detinuit. Neverbquiscauflaretur; «asitafeclu- Exteriorem membranam alicubi fidiflecueris, aqua tur-
fas, femen ex ultimis congrellibus retinuifle, ("coitus bidiorrtatim omnisex utroque cornu effluit; cryftalli*
enim tempus nondum prxtenerat) carum aliqua difie- na vero , qu* in interiore amnio eft , non fimul dabitur,
cui, vidique, nihil feminis in ipfarum uteris iuperefle: nifi & ipfum quoque apertum fuerit. IHJ.
cum reiiquse tamen ex prscedanco coitu , (ceu contagio Vcnqqu* primimi in humorecryftallino intra amnium
quodam praegnantesfiiCTint, fetufque fuos ftaco teinpo- confpicitur, e ponfto faliente origir.cm trahit -. atque
repeperermt. )Wi umbilicalium vaforum naturam , & orifidum fubit ; pau-

jWm/rNwjmlri.Circa diem Novembrisduodecimum, latimque audior reddita , in alias quoque ramificationes
aut decimum quartum , aliquid primum in uteri dama- per colliquamentuinfparfas, protelari eermeur. ilii,
rim cavo, ad futuram prolem pertinens, reperiri, pluri- Colliquamnetum integrum aqua: tepido: dor* m va-

niorum annorum experientia edo&us , vere teftor. IHJ. fe argenteo vel ftanneo inditum, pundlum falicns in-
Memini quidem , anr.o falutis i6jj. conceptionis fi- tuentium oculis perbelle exhibet; Eique fequentibus
gna , five exordia , pauli) cunis appatuifle ; quod tem- diebus (vigefimo primo, aut vigefimo fecundo) mu-
peftas nubila, & pluviola eflet. In cerva etiam, qu* cago, infiar vermiculi , galba forin4 , adjacet, induas
fcx feptemve diebus pi ihs, quam dam* , eodunt ; ocia- partes divifa ; ex quarum altera truncus formatur; ex
vo vel nono circiter Novembrisdie, aliquod femper fu- altera caput; fpina, mftar carina, paululum inflexo*,,
tori fotus veftigium deprehendi. Quid autem illud fit, & caput ex tribus veficulis , five glbbulis parvis imper-
quomodo inchoetur, pim dicam IhJ. fedi compofitum cernitur, & in aqtmciyftallina na-

PauUN antequam quippiam difeernitur , uteri five cor- tans, crelcit continuo , figuramque debitam .-xlrpifotur.
tiuum fubftantia minor apparet, qu4ro cum primum libi- Poft fextum& vicefimum Nov diem, fotuscorpore

dinabantur ; albaque caruncula: flaccidiores funt, & propemodum perfedo cernitur ; atque indlfcriminatim,
interioris tunic* protuberantia fibfidit aliquantulum, quibuldam in ecxrro, quibufdam in hniftro cornu, repe-
«orrugamr , ac madefeit. Circa tempus enim pnedidum, ritur : quibqrautem gemelli fotus contingunt , iis is
permediam utrifque cornu atque etiam uteri cavitatem, utrolibet cornu unus adeii.

mucofa quadam filamenta (tanquam aranearum tela:) Eodem tempore, mas 4 famini genitalibus fuis facili
abultimoGvefuperiorecornuumangutoducantur; qu* dirtinguitur, Marem & feminam (prout cafu* tulerit)
fimul jun&a , membranofam , ac mucilaginofam tum- modo in dextro , modo in finiftro cornu invenias, bar-
cam, five manticam vacuam teferunt. Atque deplexus pius tamen feminam in dextro , in finillro marem obfer-

• G f vavi:

Digitized by Google

De Cervo

vavi : idque frequenter m damis , qu* gemellos utero ge-
rebant, mihi videre contigit. Ex- 69,

Pedes formatos, ungulas filias, mucofas, parumque fla-
vefcente» videre licet. lhd.

Quamprimum fetus formari incipit , & crefcere ; fiib-
dantia uteri plurimiim extenuatur ; contra quam in mu-
liere ufu venit. Quippe in Cerva & Dama , quanto ma-
gis embryo augetur , tanti propius etiam earum uteri
cornua ad inteiVini formam accedunt ; (in quofoetus con-
tinetur) Caeculum refert , licet amplitudine tk capacitate
fui, alterum exfuperet. lhd.

Ovum hoc , five conceptus nufpiam hadenus matris la-
teribus adhaeret vel adnafeitui , (quanquam fartus jam
perfedus cernitur) fed facili negotio integrum eduxeris.
lhd.

Venarum umbilicalium ora , intra conceptus albumen,
& vicinos humores , eorumque tur.icas obhterantur ; nu-
Ciiam autem adhuc utero adnexa funt. licet per eas venas
folas alimentum fartui fubminiftretur- Si unicus factus fue-
rit , illius vaforum umbilicalium diftributio ad utrumque
cornu (ramulis quibufdam per uteri cavitatem didudis)
protenditur . ut utrinque alimentum hauriant. Sinbini
adfuerint ( in fingulis nempe comibus unus) uterque va-
fafua umbilicalia in illam folilm conceptus partem dille-
minat.quar proprio filo cornu refpondet: nimirum dex-
ter factus i dextra conceptus parte vidum quatrit , finider
i fmiftra : ceteraque etiam timilitcr conceptus geminos
cum ovo gemellifico fefe habet, lhd.

Sub finem Noy.partes omnes clari ac diffindi digno-
fcuntur ; fittufque jam magnitudine fabar majoris , vel
nucis mofchat* apparet ; occipite quidem prominulo, ut
in pullo ; fed oculis minoribus : Os ad utramque auricu-
lam hians cernitur : bucca; enim & labia ultutib perfi-
ciuntur , utpote partes cutaneae- lhd.

Factum magnitudine fabre majufcul , intra tunicam
amnion tranfjrarentem , in punllimo fuo pabulo natan-
tem , vafi argenteo aqua limpidillima pleno fiepi indidi ;
hareque potiflimim notatu digna obfervavi: Cerebrum
albumine ovi paulo craffius (tanquam lac mediocriter
coagulatum) rudique forma, fine calvaria, intra am-
bientem undique membranam continetur. Cordis conus
albicat; ceteraque omnia vifeera (ipfuroque adeo he-
par) alba funt, & quali fpermatica. Truncus venarum
umbilicalium ex corde oritur , jecorifque gibbum tran-
fiens, in veme porta: truncum perforatur ; indeque pau-
lulum progrefllis, & in plurimas propagines difpertmis,
per colliquaraentum & tunicam Chorion innmnerabili-
bus furculis diffunditur. Latera utrinque a fpina afeen-
dunt ; unde thorax quafi cymba aut navicula apparet ;
pi iulquam cor . & pulmones intra ejus ambitum recon-
duntur. Intcftina, cor, aliique vifcera plane confpicua
funt , vklenturque corporis veluti appendicula: ; donec
obdudo anterius thorace, atque abdomine, intra eorun-
dem cavitatem occluduntur- Eodem tempore latera
utrobique, tam pedoris, quAm alvi, alba, mucilagi-
nofa, & quafi fimilarisconffiturionisvifuntur; nili quod
per interiora pedoris exiles quadam & capillares line*
candi.iiltim* occurrant ; quarum indicio inter futuras
codas, partefque lateris carnolas diflinguimus. lhd.

Mrxfc D-auxtri. Principio Decembris audior jam 6c
perfodior fartus confpicitur ; digiti nempe longitudine.
Cor, ceteraque vifcera & intediaa (qu* antea fons ap-

& Cerva.

penla cernebantur) in corporis cavum abfeonduntur; at
ea citra fedionem intueri, cordifque pulfum diflinguere
oequeas. Ex. 70.

Conceptus, five ovum , mediantibus in utrolibet cornu
quinis carunculis utero totidem in locis copulatur, &ad-
nafeitur • non adeb tamen, qtifn facili conatu avelli queat.
Quod ubi fadum eft ; In exteriore Chorii fuperficie, qui
utero per didas carunculas adhaerebat , vedigia harum
iraequalia , lentore quodam vifeofa & rugofa confpkriun-
tur ; quafi eotlem glutine adharfio, five conjundio fada
foret. Carunculae , qu* priis (tanquam fungi aut ver-
ni c*) uteri lateribus adnat* cernebantur; nunc conce-
ptui annex*, vicem fupplent placent* lhd.

In Embryone hoc tempore difiedo, interiora omnia
diffinda , & perfeda conlpiciahtur ; praeferrim ventri-
culus, inteftma, cor, renes & pulmones; qui etiam m
lobosdivifi, fanguinolenti apparent, formamque debi-
tam nadi funt. Color autem his rubicundior eft , quam
iis, qui a£rem aliquando infpirlruntf quod pulmones .
ab eo dilatati, albedmetn induant. lhd.

Infietufirmineoteftes juxta renes, in uteri fufpenlb-
rio , utrinque ad fines cornuum , pofiti funt ; majoretque
proportione , quAm in adultis , ac , caruncularum indar,
alb* vifuntur. lhd.

In iarius ventriculo materia aquea (non abfimihs ei,
in quA natat) repentur ; fed turbidior pauli» , minufque
tranfparem : quale lac eft, cum primum praegnantibus
mulieribus, circa quartum aut quintum menfem , i pa-
pillis emulgetur ; vel ferum albidius , quod nos Wlitt
petfet dicimus. lhd.

In intedinis fuperioribus chylus ex eadem materia co-
da abundat : In colo autem excrementa virefeentia ,
& formata fcybala apparere incipiunt, lhd.

Urachum non invenio perforatum: nec differentiam
aliquam tunic* allantoidis (qu* urinam continere dici-
tur) A chorio: neque urinam in fecundis reperto , fed in
vefica, eamqueeopiofara. Vefica ipfa oblongior , inter
arterias umbilicales i ramis arteri* magn* defcendentis
ortas, fi ta eff. lhd.

Jecur rude ed , & prqpemodum informe ; ac quafi ali-
quid pr*ter naturam eflet , videtur fblhm rubicunda 8c
languinolenca effirfio. Cerebrum nonnihil figuratum intra
membranam cralfiorem continetur. Oculi fub pallebris
occulti latent ; haxjueadeb invicem conglutinat* funt,
ardeque coharent , ( velut canibus mox ab ortu evenit)
ut eas disjungere, oculofqne aperire vix potuerim- Pe-
doris offa , & coit* jam fcnfim durefcunt . .. mitulorum
quoque color, ex albo in fanguinem tranfit. lhd.

Inditutis per hunc menfem plurimis difledionibua , fa-
ci us fum quotidie certior , carunculas illas placent* utc-
riu* officio fungi : e*demque jam rubicund* ac turgi-
d*, nucis juglandis magnitudine repo iebantur. Con-
ceptus , quem antea mucoris folum ope carunculis adhae-
rere diximus . jam vaforum umbilicalium ramulculos , in
ipfas carunculas (ut piant* radices fuas in terram) inie-
rit, quibus utero agglutinatur, & adnafeitur. lhd.

Sub finem Decembris , fictum fpitbam* longitudinis ,
fele valide moventem , ralcitrantemque vidimus Os ac
fauces aperiebat, daudebatque. Cor in pericardio fi-
tum . dmedoque pedore confpicuum , manifeflA fortv-
terque pullabat ; ventriculi tamen ejus uniformes erant ,
& magnitudinis ejufdeai; parique cacumine (ccubici-
* piti

De Cervo

piti cono) conflabant : parietum quoque ctailities xqua-
lis apparuit. Quin etiam liquidi vidimus , cordis auri-
culas (qu® hoc tempore, tancjuam vefic.v m.imfculx. fan-
jruir e replebantur) poflquam cor ultra pullare defiiflct,
motum luum diuruli continuare. IhJ.

Interiora omnia, qua; nuper quidem pcrfe&a erant ,
nunc ampliora & confpe&iora ftint : Calvaria autem car-
tilaginea, partimque oflea eft. Ungui® flavefccntcs,
flexiles, ac molles (ut adultorum aqua calida emollit®)
confpiciuntur. Caruncul® quoque maximx (ceu fungi
grandiores) per totam uteri cavitatem extenduntur, pla-
cent®que vicem plani fubcunt propagines enim com-
plures amplxque venarum umbilicalium in illas pene-
trant. IhJ ■

In quocunque hujufmodi conceptu , unicus folum f®-
tus enorroatur ; ejus vatii umbilicalia ad omnes caruncu-
las (tum ejusdem , tum etiam oppofiri lateris) derivan-
tur : in quo autem bini fartus adiunt, eorum utnusltbet
umbilicalium raraificatio , non ultra ejufdem lateris ca-
runculas porrigitur. £x. 70.

Ven® umbilicales minores verfus fetum tendentes ,
dum coeunt, in alias majores delinunt , ezdemque fimi-
litcr ulterius progrefl® , & unit®, in alteras majores;
tandemque duos truncos conlbruunt , quifimul jun&i,
fanguinem in venam cavam & portam regerunt.

Arterix vero umbilicale* (dramisarterixmagjixde-
fcendentis ort®) dn* funt, perquam exiguz, nec nifi
ob pulfum confpicu® : ezdemque ambitum conceptus
(Icit, ad conjunftionem placent®, five caruncularum cum
venarum propaginibus) didu&ae in capillares priranm ,
ac demum in invifibiles obi iterantur. IhJ.

Quemadmodum in utero , vaforum umbilicalium ex-
trema in carunculas terminantur ; ita flmiliter extra eum
vafa uterina (qu® copiofa & larga funt) fanguinem a
matre verfus matricem (.mediante nilpenforiorum dudu)
deferentia , in eafdem carunculas torinfecus delinunt .
Notandum etiam , vafa interiora feri omnia venas efle
exteriora veri> plurima, ede arteriarum propagines. IhJ'

In gibba five convexa, caruncularum parte, qu* conce-
ptum fpedat, miram Natur* obfervavi (blertiami in
plurimis nempe cavitatibus & cotyUtf onibus , five aceta-
bulis exterius hiantibus, materia alba & mucilaginofa
reperiebatur ; qu® (ut mei favos) carunculam totam
implebat; eratnue colore , confidentia , ac fapore albu-
mini ovi perfimilis ; Conceptum vero a carunculis iftisfi
avulfcris ; videas illico ex lingulis cotyledonibus & favis ,
eorundemque mucore , totidem furculos , five capillares
vaforum umbilicalium ramufculos (tanquam filamenta
oblonga) fimul extrahi ; quemadmodum herbas i terra
evulfasradicesfu® comitantur. IhJ.

Undedard conflat, vaforum umbilicalium extrema,
nullo modo cum vafis uterinis per araftomofin conjungi j
neque fanguinem ex illis haurire; fed in mucagineilla
terminari, atque obliterari , indeque fibi alimentum fu-
ment; eodem prorlus modo, quo antea ex humore al-
bugineo intra conceptus tunicas coinprehenfo , vi&um
quxritabant. IhJ.

Idque etiani inde porri cognofeitur , quod extrema
umbilicalium filamenta , cum c prxdi&o mucore extra-
huntur, alba omnino cor.fpicantur. Ex. 70.

Denique, fi carunculas illas digitis comprefleris ; ex
carum una aliqua (tanquam ex papilla) lucci illius ali-

ScCerva. 55

bilis facili cochlearis menfura emulgetur: idque nullo
apparer re fanguine . quem attedatu, etiam valido, nun-
quam eliaieris. QuinetLim caruncula ficemulda atque
inanita, comprefl* fpongix inflar, contrahitur & flac-
ceilit; plurimilque foraminibus pertufa cernitur. IhJ.

Mmjitxt Januario .Tehxxrio , C? ftq. Finito Decem-
bri, caruncul® minus firmiter, quam antea, utero ad-
hxrent ; parvoque negotio ab eodem disjnnguntor. Imd
quo grandior fetus fuerit, partuique vicinior,- edfaci-
hfisenam caruncul* ift* ab utero recedunt: tandemque
(ceu frudus maturior ab arbore) fui Iponte, tanquam
ad conceptum attinentes, ab utero delabuntur. IhJ.

His ab utero feparatbi videas, in earum relidis ve-
fligiis arteriolarum adeuntium punda fanguinem funde-
re. Sin vero ab ipfis carunculis conceptum avulfcris, lin-
guis ex illis non emanat; veriim contra i vaforum fo-
mm finibus ex conceptu prodeuntibus, effluit. Ex. 70.

Poft Decembrem, nihil novi aut notatu digni evenit ,
de qno non (It didum prius pr®ter pilos, dentes, cor-
nua & fimilia) fed ea omnia au&iora foliiro apparent.
Ex. 70. Hadenns H A R V E J US.

Cotylsdokis pollicem ait® copiofiflimos CV-
nxliculot monfl rabam, & numero & fitu diverfos ab il-
lis qui in vaccino utero confpiciuntur : cum Chorion fc-
pararem Radices Chorii didis Cotiledonibus infixas indi
eduxi, nulla ne quidem gutta fanguinis cflufa, lingu-
las radices attentius examinanti duplex fubftantia fe ma-
mfeftabat , exterior albicans & transparens, Gthtin ® ad
iriftar , qu® facili patiebatur fefc abradi interior rubicun-
da , & fecundum radicum longitudinem extenfa conti-
nua vafis fanguineis, qu* penetrabant in corpus ipfius
fretus , qui jam tum omnibus luis numeris abfofutus erat,
8c brachium circitir longus.

Ea ratione Chorii feparationem adminiftravi nt a-
mnion & allantoides a feinvicemdiftindxconlpiceren-
tur , nec tamin effunderentur humores , quo exadius
humorum proportio inveniretur, humor memmo con-
tentus ad eum qui inallantoide continebatur cam habet
rationem qu® eft jo.ad 1 j. amnii humor limpidus & fub-
fiillus affufo aceti fpritu albcfcebat , idem aceti fpiritus
humorem allantoides qui dulcis erat St albus , & aloo fla-
vum reddebat, lubfequcnte manifefla przcipitntione.
Spiritus vini redificatus reddebat amnii liquori colorem

uam aceti fpiritus mutaverat , & praecipitationem impe-

iebat quotiescunque illi mifcebatur ante affirfionem fpi-
ritus aceti: Inallantoide reperiebantur corperi JotiJ»
oblonga & albicantia fimjlia ladi concreto , fed tenacius-
compada , feri utelfe folct Cordis polypus. A Vefici.
in allantoidem patens aeri via erat , interiori amnii fuper-
ficiei elegantem ornatum addebant propendentes ab illa
quafi jitn* xlh* copiofiflim®, qu® vari® longitudinis
erant , quibufdam earum longitudine digitum trans-
verfum squantibus , inflata tubi uterus intumuit. Te—
fiicnli ovis (pleri , fibr® motnees ab utero vel ejus ru-
bis ad tefticnlosufque%xtendebantur: extra tefticulum.
membranas inter nxrebat oblonga veficula limpidillimoi
humore turgens. STENONIUS in *rI3. Dxniu.
hi. xp. 11 6.

V OE-

Digitized by Google

De Chameleonte.

V OE T u.

IN Cervi juniore dqmehenfus tenellus fartus cum fc-
cundinis fuis ovum Gallina; aquantibus- Difciffis fe-
cunjmit profofoque liquare intus albugineo prodibat
fartus infuo parum inflexo fitu perferii viri duos indicis
articulos exmquans , pofl aliqualcm pro reriilineo pofitu
extenfionem aliquantum excedens perferii fatis confor-
matus : mafculus mirso crailitie mediocris netri-
cum acus , longitudine vero quam penna anferina: me-
dium prarterpropter emetitur, cum rrsricvtost m
notis perficis , cauda pro ratione proportionis lon-
iori articularionibusfuis diftinria , pene de c^rcro cras-
ori.

Abdomen pmtov.to undique claufum ut nil pro-
penderet , umbilicalia autem vasa variorum fi-
lamentorum inllar ad hypogaftrji initium exirent. Dis-
feria illa membranula & quod fili in mufculorum for- .
(an rtidimentum incumbebat , apparuit hipaiu fub-
ftantia, fed indigefti intlarfloridi (quadantenro coagu-
lati) fanguinis, hc etiam mss, at paulo nigricaiv-
tior.

Rivis utrinque pro ratione foetus majusculi , gra-
num piperis mediocre asjuantes, cum aliquot ineifuris.

Vsntriculus cum binis fuis appendicibus ad gra-
ni cannabini magnitudinem accedentibus appenla (cras-
lioris dupli modo) oftendebat inteftina.

Defupir Diapiiraoma, & utrinque Coii* ve-
ru , circa stusi regionem membranofa fubftantia
jurarim, inferius cum spuria«um quaii initiis.

Hinc pulmonis, pifi hortorum tqajoris magnitu-
dine, Coa autimpiperis feri grano par, exangue ta-
min, cum venula: circa tempora, maxillas, ficinipfo
trunco forent confpicuse.

F.vifceratus ita foetus lateralitir carinaque fua pla-
ni referebat colubrum , f fundulum , cui interanea fua
exempta.

•Caput majusculum , avellanam majorem excedens,
msxiUu , in obtufom quali roftrum utrinque proteniis,
l i n c u a (ilidurio ore) elegante , latitudine dorfi cul-
tri mediocris.

Oculi effodi Cannabis aut cardamomi majoris gra-
num aequantes , cum pupilla per fubtile palpebrarum
tegmen admodum confpicu*.

A u R 1 c u l s pratenf* , fed , fi adultorum conferas
circumcirca obt ufiores.

Cirsbkum i CereitUt in apicem quafi quendatn
abeunte intra tenellam adhuc & membranofam calva-
riam diftinriuro , album ac aalfum inftar fpifli mucila-
ginis tragacanthm.

U N c u L *t Sc articulatione/ pedum perquam confpi-
cum, folidiusculx , alba- , ut ipfa quoque fpina. DA-
NIEL LUDOVICUS Mjccllan. euriofar. armi vj.
ahf. •

C A P. XII.

De Chamaeleonte.

A N A T O M E ejus

Camimmicata

k PANAROIO.

OCuli Mufculii deftituti motum naacifcuntur
in omnem partem i corrogatione membrana, quae
fibrarum ciliarium beneficio contraria oculum
trahit quocunque cft movendus , ficut frons alioquin cor-
rugari (olet.

Nirvi optici ex Cerebro enati flarim JiviJ na-
tur , utfmguli ad fuum oculum vergant, nunquam con-
jungantur, f. confundantur , ut in homine. Hinc unius
oculi motum alter non flarim fequitur. laxi funt non
tenfi ut ad pofleriara fine rupturi reflerii poffim.

Liksvam inveni non efle aliud quam canalem cata
cavum in exortu, &propi finem camafum,fpanxiofum
Sc vifctfum , in cujus canalis medio tranfit funiculm ,
qui extenditur & contrahitur inftar Chorda: tefludinis, in-
feriturque in linguae finem, quumabofle hyoide fumat
initium.

Ossis htoiois alia quam in homine fabrica, nam
ejus pars extenditur in longum infinuatque fc in linguas
concavitatem , ut inftar gladii in vagina recondatur . ab
hujus offis extremo cartilaginofo funiculus ille oritur Un-
guam retrahens.

Liin 1 caret, & Vssic a, nec igitur bibit, nec
mejit, fed alimenta ingefta deglutit. eademque parum
mutata per alvum dejiat, ut naturali licenteria laborare
videatur.

Diaphraoma nullum hSc confpicitur.

Pulmonis farisfpongiofi, rari, &parvi-
Viscir a exiguum in abdomine fpatium occupant,
ut adre potius plenum videatur quam vifceribus. Reliqua
vifcera ab humanis vix differunt.

aAtiS

Quam exhibuit

THOM. BARTHOLINtJS.

A Nimaleft innoxium, & fi ad lumen folis vel diei op-
ponatur fere tranflucens.

Oculorum orbes, quod mirum, in diverfaspar-
te* fleriit, unoque momento dextrum oculum potis eft ad
.anteriora movere, 8c finiftrum ad pofteriora , imb ele-
vato capite oculorum beneficio tergum fuum intuetur ,
quod nonis natura denegavit.

LrxouA tam lanfa ut longitudinem fotius corporis
feri exmquct Complicata illa more latet annutorum in-
ftar , quam totam explicat , emitritqueniriu oculi ad ca-
ptandas mufeas, &c. qua: facile adhaerent muco lingua:
lubrica^ & fequuntur captantis durium.

D 1 n T x s ipfi acuti led parvi.

C u T x m macuU diftinguunt, qua: quofvis colores
vicinos imbibunt, viridem facili & nigMm , difficilius ru-
bram. Mutationem hanc colorum luas habere periodos

Velm-

Digitized by Google

De C h a m

'fcliitgha retulit >qu i piares vidit in jEgypto Chamoeleon-
tes: nam mani & circa vefperam virides colores often-
dit . circa meridiem ad nigrorem vergit, circa nodem
palliet, medii node candicat. otf.6i. Ccm.x.

•AHa

Chamoelcontis iEgyptiaci ,

infinuta a

PARISIENSIBUS.

<'*U r t pedus abdomenque inveftiente difleda fe-
•aparataque Mimdran* fe offerebant plurima
Collas colligantes , Spatiaque intercoilalia occupantes ,
pellucida- adeo , ut interiora transparerent Venter totus
divifus cartilagine Xyphoide.

Ventre aperto Hmt occurrebat, ex quo ad Co-
das nothas le extendebat folliculos villis, in-
tra hepatis lobum duplicem in finiftro latere, pilum im-
gnttudine referens, ferf rotundus, obfcure virefccus,
ab ejus collo duSus procedebat tilarius.

Hepatis parenchyma durum fatis , Variis cavitatibus
praxiitum , coloris ex nigro rubicundi. Duos divideba-
tur in lotos, quorum dexter finiflrum magnitudine ali-
quomodo fuperare videbatur.

Hepati fuccumbebat V istuc cius, qui OEfo-
phagi in ventre quodammodo dilatati continuatio vide-
batur, per pedoris cavum defeendebat reflo priusdu-
ftu , hinc recurvabatur verfus pylorum quodammodo
ibique etiam angudiori facio membrana; apparebant
durar.

Ventriculus ejufdem erat fuhftjntm , colorisque cum
OEfoplxjgo , Tunica quippe dux albicantes , minimi
transptret tes , utrumque condituebant. Longitudinis
erant fimul fumptxhx partes pollic. ){.

Circa pylori terminum Iwtistinum amplum ma-
gis ocurrebat , hujus onfraSm imprimis confiderabilcs
tres , primus ad latus dextrum pylori , a/rrr circa ventris
inferiora, jndi furfum adfcendebat verius ventriculum ,
ubi tcrtiui flexus , eo quod ad anum iterum excurreret.
Longitudinis erat feptrm pollicum, ejufdem ubique am-
plitudinis, nigricantis omnind coloru , Membraniscon-
redebatur qux Minsmivu condituebant. I's-
ft iu hoc notabantur fanguii-e adhuc repleta , fibra- iti-
dem albicantes vajorum luScorum fpecie ; in medio
membrana; mefenterium condimentis, qua; pellucida val-
de, particula quadam lingularis vel poncrtacafcLianum
vel receptaculum pecquttunum reprxfentabat , impolli-
bile quamvis vaforum fanguucrorum ramulos in mclen-
tcrio unum in truncum colligere , unus tamen fc offere-
bat, qui pro festa post* trunco habebatur.

Lusis nullum vcdigium. Risistis animalculum hoc
carere Authores omnes tradunt ; Reperiebamus nihilo
minus particulas duas carneas oblongas ad (pinse latera in
regione lumborum & ollis facri, has renes habebamus, fa-
cile erat eas feparate , adeoque pro mufculis pfo3S haberi
non poterant , firmiter taiuen ali igatx erant circa extre-
mitatem intedini , ubi utero firmiusanneditur.

Parenchymate prxditx fatis vajklo, denfo , coloris fub-
rabicundi , fcrolh humore repleto ; quod prxeipuum ,
ad fentencix nodrac robur plurimum faciens , cavitas erat

OE L E O N T E.

in «triusque medio , membrana gaudens firmi, quam

vim renum vocare licebat.

Umvs collo fuo carni illi incumbriat , -quam re-
nes effe credebamus , fub extremo intedini , funditer at
in avibus ; Cornua hic aderant uti in bediis aliis ad pol-
licum latitudinem cxter.fa , ex collo procedentia , in
ideruque reflexa ; varia: erant amplitudinis. Ova nuda ob-
fervarc nobis licuit uteri cavum fivc confideraverimus, fi-
vi membranas adfitas Ovarium^idum conii ituer.tes.

Vifcera pKecipua, Hepar fcil. Ventriculus , Inteflina
colligata erant ope ligamenti fortis , qucxl fepti mllar i
Cartilagine Xiphoide, ad Ventris inferiora delcendebar.
Aderantfc Membrana Ii miles qux ab eadem cartilagine
•d dextra finiflrave extendebantur , Duphagma didi-
cit in avibus, quod negat f atticius eisquodear-

nofo non liiit ; hx fani pellucidis valde erant omni car-
liofitate deditu taL

Loco eo qui pulmonibus debetur particula; duar
fe exhibebant, qua; antequam flatu extenderentur carun-
culis fimiles, iifque exiguis valdi , faba; magnitudine,
rofis rubris colore refpotidentes, utrinque cordi adfirx. Et
tamen portio h*c pulmones in totum haud poterat con-
dituere , convenientius cenlebamuscam pro pulmonum
membranis fupremis contradis ct^rugatisvi amimei e, in
quibus tubercula rubicundiora , qux quoties flatu mem-
brana: extendebantur, iifdem fubfidentibus uniebantur,
ficquc carnofa corpufcula referebant. Spongiofum corpus
neutlquam hic admitti potefl , quale Panarolus dari vulr,
fola membranarum coll#dio occurrit.

T a a c n i a brevis admodum ex annulis cartilagineis
vulgari modo compofita. Laryngem Epiglottidcs dux
conilituere videbantur , claudebant hx Rimam, non ut
in aliis animalibus fonum edentibus , qui in Chameeleontd’
nollro nullus . redam , fed transverfem. *

Coa valde exiguum , acuminatumvi. ^Auricula ia
fignis amplitutudinis, fmidra imprimi*, rubicundiores
Corde, quod pallidum fatis, fafa J anguinea cordi ad-
fita fanguine repleta.

Ciiniats pnuciffima quantitate aderat , fpinali
medulla haud duplo crallius. Albicantis valde illa coloris
erat, hoc fubgrifei.

Ntavi optici haud breves adeo ac quidem Ari-
floteles feribit ; protuberamus hie cerebri dux, qux ner-
vomm didorum principia , feparabantur in duos funicu-
los longos, qui inferebanturglobo oculi extra axem.

Oculus Tunica conjunoiva [edus erat , fub qua
Mufculorum infertio notabatur; non fibra: hx, quod
Panarolo placet, fed caro mufculofa vera.

Sub Tunica conjundiva Mufculut aderat rotundat
qui oculum palpebrx connedebat, unde oculixqueac
palpeprxinfcrvicbat motui; fpeciatim tamfn palpebrx
foramen exiguum claudebat. Mufculo hoc elevato lrit
occurrebat integra, Jonjloniui quamvis Chameleonti
eam deneget. Tunica Cornea tenuis valdf pars antica
Uvex crafla fatis, & dura, poflica vero tenuis.

HeMo\ia oculi aquei omnes, ut dilcernere eos itn-
poifibile. Criflallinus aliis quoque mixtus.

Auditorii hiatus, nec adeo fenfus auditus
. indicium in hoc animali ullum , quod nec recipit nec edit
fonum ullum. *

Nervi ex Spinali midullla procedentes no-
tabiles fatis v rfccribus omnibus remotis,
i H C a*-

De Chamaeleonte.

Carni nulla Chamileontempridltum ^Arilhttelr/
fcribit, nifi circa maxillas Sc Caudas principium. ail in
noilro tritum corpus ea gaudebat, exceptis iis locis qu®
peftori.,* atque abdominis , ubi mufculi omnes membran®
pellucidi, duplicis; fibroixqne conii itutionem refere-
bant, & fibras has fuificerc judicabamus relpirationi illi
qu® in hoc animali tarda vaLli. Muiculiipli rubicundi,
tendonibus argenteis proditi, pinguedine omni delhcu-
ti , cujus nullum in toto corpore veftigium.

Lis qua carne conflabat alba , rom:rda, ciica ex-
tremum parum acuminata. Ajfertum hor, lacci inilar
excavatum. Olli hyoidi uniebatur beneficio dnftuscu-
iufdam inteilini fpeciem habentis, cujus longitudo pol-
lic-vj. exterius membranof® intus nervoiar lubllanti^
Vafts lingua gaudebat plurimis , ob copiam fanguinis,
qu® fmguiaris hic, fimilitir ac in univerfo reliquo corpo-
re; quamvis eum adefle negaverit Ariiloteles.

Oss a cranium conilituentia Mufculo temporali ful-
ciendo loliim infervire videbantur, ingens hic valde fibro-
se fubflanti® camis fpecie totum caput occupabat , in fu-
prcmo Cranii notabantur Crifta tres ; qtue concurrebant
in acumen verfus pollica, quarum ili® qu* oculos te-
gunt fuperciliorum inilar fpatia magna relinquebant qu®
Zygomadsinflareranfc *

Maxilla inferioris p3rs quivis duobus olliculis confla-
bat per diarthrofin jun&is. ProcefTus qui a maxilla* parte
poftica ad femporalis odis articulum le extendit, lingula-
re os erat.

Darft /pina cum cauda vertebns componebatur lxxiv.
harum in collo ij. in dorfoxviij , in lumbis ij. inoffefa-
croij, in cauda L. Cola vertebra colli prima piocelfu prae-
dita erat fpinolo furfum ere flo , utrinque , prxter ordi-
hem, excepta, Reliqui omnes parte iui (apertore ca-
* vitatem habebant qua recipiebant, inferiore caput, quod
recipiebatur. Ginglimus adeoque articulatio hic dici
poterat. Pneijjiu unicuique feptem , exceptis iis ouas
cauda.* funt, in quibus ofto notabantur, Ipinol® Icil.
du®, fu perior major, & inferior , exilis valde, transver-
f® du® , Si obliqn® qu3tuor. Obliquarum ope articula-
tio omnis perficiebatur fuperioribus proceflibus fupra im-
politae vertebra proceflus inferiores longp fatis fc exten-
dentibus.

Cofiarum in quovis ‘latere xviij, triplici/ h® condi-
tionis , fupcrionim dux ftemum non attingebant , fimi,
liter ac tres inferiores. .Tertia, quarta, quinta txfexca
ope appendicum , non cartilaginofarum lea ejufdrm cum
collis fubllanti® , demo jungebantur , novem coii® re-
liqua; ilerno neutiquam cohxrcbant , fed oppofiti lateris
cofli quivis earum uniebatur communis appendicis in-
terventu;

Sternum oilibus conflabat iv , horum primum afti-
pium valde.

Scapula ejus amplitudinis erant ut fe extenderent a
fpina ad ipfutn llcrnum, cui cohirebant , adeo ut Clavi-
cularum etiam punere fungi viderentur. .

Otfa innominata circa pubem uniebantur modo ordi-
nario ; cum oife tamen lacro os ilium haud jungebatur.

0/ humeri, quod per gynglimum ne&ebatur fcapul®
proceflum exhibebat circa caput Trochanteri fimilem,
aberat liicin oife femoris quod^jer Enarthroiin articula-
batur cum oife Ifchio.

Pt dum, anteriorum *que ac exteriorunrquivis ojfi-

hu conflabat duobus, quiradiocnbitovefitnilia magis
quam T ibi® & fibul® , eb quod umimque per articulum
jungeretur olli femoris ®que ac olli humeri.

Manuum iv. eadem conflitutio, nifi quod in anterio-
ribus Carpe in pofterioribus Tarfi iimile quid notare-
tur , offa cum hic majora , ibi minora , hic numero fex
illaxij. Nec Metacarpus nec Metntarfus aderat , nili di-
gitorum internodia duo priora eo nomine donare pla-
ceat , quarum articulatio fimilis illi qu* Metacarpi Sc
Metatarjl.

c A P. XIII.

De Cuniculo.

SPINALI

E D U L L A.

Sinus Spinalii Medulla cum Veni/ 8c Arteriis qua-
liter hic diilrijmautur , vide capite de Ore.

PARTIBUS VARIIS.

C Enisu» ut in avibus nullos habebat gyros.

D est is in inferiori maxilla primores qui duo fune
in parte fui poilica .dentem utrinque habent exiguum lon-
giusculum inilar fubul®.

T n v m e s, hic etiam aderat.

Diaphragma valde pellucidum in parte nervoia ,
adeo ut pulmones transparerent.

In U imi cornibus cellul®, minores tamen iisquae
in Colo intellino. Fibr® reft* erant ad commodiorem
dilatationem. Nulla hic ejus conditionis corpora qualia
ir. vitulo cx quibus poilea oriuntur Coty ledones. A M-
STELODAM.

OCULO & NASO.

E Vasis ocularibus & Nasalibus le-

Dp hic poteft caput de Fitula.

M A M M I S.

DE Mammarum fitu Se 'Numen lege ex TVhar-
tane hic propofita capite de Cane.

PULMONE.

Pulmonis in fcetu utero adliflc detento denfosian-
guinolpntosvd fingulari experimento' reprehendit , in
eo vero qui extra eum albicantes (pongiofosque ST E-
NONIUS, vide Ppift- Sarti. 5 5 . Cr«r. n.

pancreate.

Ductum pancriaiicum iimplicem hic dari ,
cumque xv. vel xvj. digitis transverfis fub pyloro lb-
teUinum ingredi , GRAAFIUS notat.

I N T JE S T 1 N I S.

NCuniulo fremina merfeFrhr. i6fi£li*ri s tinum
01 c u m amplum & i jugum , tta ut totius corpori*

loa-

Digitized by Google

De Cuniculo.

longitudinem (operaret , intus membranosa cochleati
valvula pr.rdmim ab uno extremo ad alterum extensa.

Colon ligamentis, cellulis, glar.dulisque plurimis
praedirum.

Rectum tres Ipitliamas longum obfervarunt AM-
STELODAMENSES.

SECUNDINIS.

PLacinta U t e e i n .* de conditutiore vide caput
de Vacca & Cane , imprimis caput de Ove ubi ex
I abr. ab i/iquafenJ. varia proponuntur.

Placent* uterina:. Membranarum fatum ambientium
quoque eo faciunt conlbmtionem naturalem caf>. vi/, de-
clarat NEEDHAM his verbis: Medium quidinter
placentifcra & glandulifcra fatum cunicularem pronun-
tiavimus cap.ij. lingulis nempA fatibus lingulas placentas
impertit hoc animal, qua- tamAn utero mediante cLan-
dulofo corpore agglutinantur. Priores illas Cotyledonas
vocat EverlarJu/ , Sc unicuique Embryoni binas tribuit,
faba: majoris magnitudine. Hoc eft placentam in medio
dividit, ubi rima fatis magna hiat, « lini omni negotio
ex altero latere potet! divelli ; utplur imum tamen ex alia
parte concrefcunt, neque prorfus feparari pofliint, nifi vi
carnibus fadta. Imo non raro fecunda fifliira apparet qua:
corpus hoc tripartitum reddet. Quia tamen h*c perpe-
tua uon funt , & ubi funt omres lobi fimul fumpti in pla-
centa: figur.nn difponuntur ego mallem tanquam unicam
defcribcrc. lilquc eo potius, quia lienem lpfum in tres lo-
bosdiftiuclillimos divifum nonraro invenerim inCane,
neque tamen aufus fumtres illi lienes tribuere ; quum
omnes fimul collati unicum tantum lienem tum magnitu-
dine tum figura «quirent.

F.i interitu incumbit ilaitJuhfum aliquod corpm. quod
Wbartoniu placcntx facinacex r.on inepti! alTimilat-
livcrarAtu in ejus facie fuperiore qux uterum (pecfatle-
ptem foramina numerat . quibus vala uteri in (e recipit ,
ibiJcniqne terminari eafdem (latuit , & proitfdA nullam
cum umbilicalibus Ar.aOomofindari : irterim rcifle mt>-
met idem hoc quoque corpus cum fatu exire , & A mati e
maturitate quadam fui decidere.

Priufquam in hujus conceptus delcriptione ulterius
pergimus , monendum eft glandulofum corpus a placen-
ta (eparandum non die, donec pera&a ei! membranarum
Anatome ; quippA quod per placent* riman ad ipfum
ulque pertingat tunica urinaria, & adeo arde adlwreat,
fir niti liac diu upta avelli nonpodit, eodem itaque ali-
quamdiu dinuflo extera aggieilere. '

Extimam Membranarum fiiperficiem mollem e(?e&
albicantem cito confpicta , faltem quoufque (e extende-
rint Vati ibidem fpirfa invenies. Extrema vero cornua
hac lanugine defiituuntur & prorfiis pellucert. Hanc
albugineam lubfiaiitiam pro Chorio liabeo, (latuoque
fubtus ipfaai repere vala praxlitta , & ex membrana pro-
xima oii incumbunt liquorem fuum fuger e.Stemula vero
illa tunica e(l omnium maxima integrum conceptum an.
plodens. Feri femilunaris apparet ; convexa fui parte
fotum ambit, coucava placentam attingit inflata Re-
ocm humanum tum figura tum magnitudine aemulatur.
Vala iirper ejus fiteiem fparfa fi probA animadverteris ,
videbis in truncum tandAm colligi qui placenti prorfus
neglecta ad umbilicum pergit, neque funiculum alibi con-
tingit. Nam intra abdomen ad mefeoterium pergunt &

va(a illa Omphalo mefenterie s alibi deferipta conflituunt.
Sii cauti ( Fimus in hujus membran* apertura, ne fimul
etiam fubje&am vulneres, tutiflime fiet fi ex concava
parte adoriaris ; emiflb liquore inflarj poteft , ut figuram
luam melius prodat, inflata quoque tutiilim£ cultro finde-
tur fine vicinarum tunicarum injurii.

Hifte pendis & ammon itidem in parte convexi
aperi, liuraoieque per exiguum foramen emiflb infles,
tum demum aliam membranam relinqui videbis liquore
turgidam, qu* a funiculi di varicatione h- e. ab urachi fi-
ne orta principio acuto verfus placentam*pergit , ean-
demque probtui habet Hauccgopro urinaria habeo,
& urachi dilatationem puto ; & hujus gratia corpus glan-
dulofum relinquendum monui, ue dum illud aufers hu-
jus liquorum emittas.

Tandem funiculo perfequendo vacabis tam quatenus
atl placentam pergit , totus enim illi impenditur , tum
quatenus abdomen ingreditur. Sic et jam vala mefente-
rica qua*rere poteris, quod nifi fumma cur& excquaris
operam ludes. Ego forcipibus uri (oleo , & omnes abdo-
minis mufculos cum parte thoracis abfeindere. H ifce le-
viter fublatisdc manu fufpenfis poteris tum venam umbi-
lici ad hepar , tum Arterias ejufdem ad aorta; finem , item
mefenterii vafa ad ipfius mediam glandulam pergentia in-
tueri ; qua: nifi cautifiim^ tradentur in putillo animali fa-
cili rumpentu^ fupererit dcmiim placentarum lcpat-
ratio. %

Multum refert an cuniculum domrilicam eligas .an
agreftem, & quali coeli flatu fiat fe&io. Si agreftem gelu
rigente fecueris habebis omnia clara & membranas fucco
turgidas j fi doraefl icam caelo pluvio vix occurrent pia-
res quem du? membrari*, & humor pauciilimus. Ego
dum in folisdomcfticis laboravi Everardi fententiam ae
tumero membranarum lecutus fum.quam poftea agrefti-
bus coofpe&is depofu i h*C NEEDHAM.

Ciior 1 1 membran* figura hic renis figuram quo-
dammmo repraflentat. € 1\ A E F. de mu I. Organi,.

Chorian imigni quodam ramo potitur, qui prout ex-
tra fatus abdomen pervenit , rei ia is vafiaTanguincis ver-
fus placentam excurrentibus inter amnii tk urinari*
membrar* duplicaturas lateralitir ad ch orion pergit cu-
jus par tes omnes perambulat. Idem.

lino folum in loco utero adnafeitur , fimilit£r ac in ho-
mine. idem.

De Chorii conflitutione qu*que eb faciunt vide qu*
habemus ex Graefia capite de Ove.

Allantoidis membrana hic inter fretam , &
placentam uterinam ad latera vaforum umbilicalium
tantum collocata , figuram neutiquam farciminalcm
obtinet; fed ex variis cavitatibus circa vafa umbilicalia
concurientibusconflari videtur ; quemadmodum elegan-
ter patet , fi tubulum per placentam in ejus cavitatem inf-
mileris , inflata enim h*c tunica concamerationem talem
effoimat, qualem exhibet Tabula ij. in cujus cellulis
urinofus ouidam liquor inefle confpicitur ; qua autem ra-
tione hic e vefica urinaria ad eam tj^nfeat , necdum afle-
qui potuimus , qualemcumque in perierptando diligen-
tiam adhibuerimus, nam licet in veficam flatum aut li-
quorem immitteremus, re minimum quidem in urina-
riam hanc tunicam propellere potuimus. 1 dem.

• Placenta parte ea i]ua Chorio anr editur rubet,
alteri vero qua cum utero copulatur albicat Idem.

. H * Gene-

60 De Cuniculo.

Generationi r hiftoriam qu®que eo faciunt lingulari ca- limas, Ovidudus quoque extremitas indar infundibuli-
pite quod xvj. eft proponit Gnefim it mulier, orgtmt his Tcftes undique ampledebatur; in folliculoram medii'

fuperficie , quemadmodum in praxedentibus , exiguae
Quandoquidem fa omnia, qu® praxedentibus capiti- papillae eminebant, per quas prefsa Tefticulorum fub*
bustradidimys, in homine ad oculum demonftran ne- lianti* liquor limpidus profiliebat, quem alius rubicun-
queant; ad brutorum diffediones nos contulimus, ac dxy denhorque fubfcquebatur : in difledis uteri coroi-
elegimui ea, quorum nobis maxima copia fuppeditari bus nulla re perimus Ova, fed rugofa cornuum interna
poterat , quorum coCundi temporaexadb notari, & qua; tunica aliquantulum manis tumida confpiciebatur.
plures foetus Groul emti confoeverunt ; ut quod in uno Quadraginta «So poli coitum Horis aliam examinaxb-
deeflet, in altero examinari poffet ; ficqoe in hunc finem mus, in cujusuno Tefticulo feptem, inaltero tresfolli-
pr® ceteris felegimus cuniculorum genus. Et ut certo culos immutatos invenimus, in quorum medio papille
quodam ordine lingula confcriberemus, pnmo cuniculi aliquantulunieminentiorcscrant, per quas prefsa Tcfti-
fcemelkea mare necdum compreflie genitales partesin- culorum fubit.intia modicum liquoris albumimsinfiarex-
‘ tueri nobis ailubuit ,• illa^quediilcda Vaginam admo- tillabat, reliqua ver6 fubrubens Uvorum fubftantia, quia
dum latam & odo circiter digitos longam videre licuit ; nunc aliquantulum fprflior erat , non tam facile quam ia
eaqut fccundiim longitudinem aperta, in fliperiori ejus praecedentibus exprimebatur.

parte femilunari fepto divisa duo conitrida oicula pro- Quinquaginta Juaiur horir poft coitmn aliam peritia
miDebant , utriu^jue nempe comu principium , Uterus ftravimus, in cujus uno Tefticulo unum , m altero qua-
eram in cuniculis’ ftatun ab ipsa vagina in duas partes di- tuor immutatos folliculos repetimus ; quibus diffcdis ma-
nmitur , quarum una dextrorfuni , altera fimftrorfum | ter iam quaii gfandulofam offendimus , in cujus medio-
vergit ad trium plus minus digitorum latitudinem, ubi i exigua cavitas erat, in qua cum nullum notabilem liquo-
ilico coardantur , Sc cum Ovidudibus continuantur ; qui ] rem compcrircmus ! fufpican coepimus num limpida eo-
inhifccaminalibus peculiarem fitum obtinent; quoniam ( rumfubftantia,qu®proprtismemnranisobvol»itur,dif-
ieniter inflatis uteri cornibus non extuberant , nec flatus rupta vel expulfa foret; quapropter Ovidudus acureri
in eos penetrat propter laxas quafdamfimbi iasinllarval- cornua perfemtati fumus, at nilul deprehenderepotur-
vul® inteftini Coli concidentes. Ovi^pchis illi gracili tmis; rugofa tamen cornuum intema tunica admodum
principio a cornjbus exorti ad quinque cneiter digitorum ! inflata fplendebat.

longitudinem ferpentino dudu fenlim magis ac inagis fe- Septuaginta daabutherii live terno i coitu die aliam
fedflatando ultra Tefticulos excurrunt, donec verTusil- infpeximus, qu® nobis longi aliam & maximi miran-
los retorqueantur , & infundibuli adinftar terminentur , dam mutationem exhibuit , infundibulum enim Tefticu-
quorumuna extremitascumTeftibus, altera per gracil- los undique ardiflimi ampledebatur , qtioretrado, in ■
limam membranam rurfus cum cornu copulatur ita ut lateris dextri Tefliculotres folliculos aliquantulum ma-
hoc membranofo vinculo lefe contrahente , infundibu- joresac duriores offendimus, inquorum fuperficiei me-
Imn verfus Tcftes cogatur, eofque amplexetur; dii dio tuberculum ad modum papilla- exili foramine perto-
etiam contribuere videtur vinculum, mediamequocor- fum vidimus; in folliculorum vero diffedorum medio-
nu extremo annedunturTefticuli; qui licet exigui, plu- cavitas prorfus exinanita erat; quapropter vias, quas
rima tamen Ova Iimpidiflima iri le continebant, quibus Ova<raniire debent, iterum itertimquepcrquilivimus,
difledis iic|Uor vifeiaus inilar albuminis exprimebatur, ac invenimus in Ovidudus dextri taedio unum, & in e juCr-
Hac praemifs*. dem Uteriscorr.oextremo duo mimitifiima Ova , qualia -.

Dimidii buri poft coitum aliam apernimus ; cujus exhibet Tab. »6. fig. i. qti® licet perexigua gemina ca-
uteri cornu aliquantulum rubicundiora vidimus ; Tctli- men tunica amiemntur , ex quibus acu pertufis dimpidifli-
culorumvero Ova necdum immutata erant , nifi forfan mus liquor prodibat ; h®c quamvis incredibilia, levi ta-
pauxitlulum dc limpitudine fua remififfent : in vagina men iiiduftrii robie demonitratu facillima funt. Inalte-
autem uterive cornibus nihil omnino feminis aut quid ei ro autem Tefticulo quatuor folliculos invenimus, quo-
fimilc deprehendere potuimus. rum tres aliquantulum magis lucidi , minorique forami-

ne* circiter borir poft coitum aliam diflecuimus; in ne pertufi videbantur , in quorum etiam medio tantillum
cujus Tefticuiis Ovorum folliculi ad rubedinem verge- limjiidiflimi liquoris adinvenimus ; at quartus folliculo*
bant, ex quibus acu pertufls materia ler.ca ac limpida obfcurior erat , nec quicquam liquoris in fe continebat;
erumpebat . fubfeqoente cruore £ fanguineisvafculis per quamobrem Ovum ex hoc folliculo elapfum fufpica-
folliculosdifperiispromanqnte: femen quoque in hac ne- bamur, qua de causa ejufdem lateris cornu & Ovido-
quaquam inveftigare potuimus. dum pericrutati fornus , ac unicum tanrilm Ovum in ipfo

• riginti cjuatHor horir poli coitum aliam cultro fubje- cornu principio deprebendimus , perpulillis alterius la-
cimus, in cujus uno Tefticulo tres, in altero quinque teris Ovis fimillimum ; umfe liquet Qva jamiamiTdli-
Ovorum folliculos admodum immutatos competimus; bus exdufa aliis adhuc inTeftibus haerentibus decuplo
nam qui peius limpidi nulloque colore prxditi erant, minora effe, quod eatenus contingere nobis videtur, qua-
nunc opaci & diluto-rubicundi evaleranr , in quorum fu- tenus lcilacet in Teftibus exillentia adhuc aliam mate-
perficiei medio perexigua veluti papilla fele manife- riam compleduntur , illam fcilicet , ex qui glandulofk
flabat; in diflcdorum folliculorum medio pauxillum li- folliculorum fabftantia provenit,
qooris limpidi, & in circumferenda materia quadam Quarto i coitu rL: aliam aperuimus, in cujus uno
fprflior ac fubnibens confpiciebatur. Teli iculo quatuon, in altcrotres globulos (en folliculos

yigmti feptem bori/ poft coitum aliam infpeximus, ca- exinanitos invenimus ; & in utrijifque lateris comibu»
jus uteti cornua cum Ovidudibu* magis languinea dece- totidem Ova praecedentibus majora , magnitudinem dc.

Tab.

De C v

Tab.fig. t. referentia, qu* non in Oviduftus , autcofr-
miurn principiis hxrebant , fed verfus horum media nunc
provoluta erant ; in eorum capacitate aliud quafi Orum
Innatare longi clarius quam in mxcedentibus confpexi-
mus : vidimus prxterea in Teftibus prxter hosfollicu-
Iqs , ac alio? mafculino necdum femine irroratos quatuor
veficulas nigricantes , ex quibus apertis fanguinis grumus
depromebatur; illud, cum in afiis cuniculis fxpiusob-
fervaverimus , tanquam minu; rarum lilentio involutum
relinquemus.

Quinio i coitu Jit aliam diflecuimus, in cujus Ova-
riis hveTcfticulis fex exinanitos folliculos notabili papil-
la pratditos enunteiavimus, per cujus foramen inedio-
crem fetam in eorum cavitatem facili infera imus : toti-
dem quoqueOva ad magnitudinem cit. Tab.fig. j. indl-
verfis uteri partibus invenimus . quibus tam laxi ad-
jacebant, ut folo flatu quaquaverfum facili propelle-
rentur : horam interna tunica magis adhuc confpicua
evaferat.

Sexto poft coitum Jie infpeximusafiatn, in cujus uno
Tefticulofcx folliculos exinanitos, & in ejufdem lateris
cornu quinque tantum Qva prope vaginam incumulum
quafi redafta invenimus: in alterius verblaterisaTefti-
culo quatuor folliculos exinanitos , & in ejus lateris cornu
unum tantum Ovum comperimus ; cujus direriitatis cau-
famfulpicamur, vel qubdaliquotpvaundofo uteri mo-
tu , inteftinorum motui |ieriflaltico non ablimili , deor-
fum verfus vaginam delata, foras propulfa fuerint ; vel
quod in folliculis confumpta ad uterum non pervene-
rint; vel alio- quopiam modo liniferum eventum habue-
rint. Horum Ovorum magnitudinem exhibet cit. Tab.
a6. fig. 4.

Septimo A coitu Jie aliam examinavimus ; m hujus
Ovariis exinanitos aliquot folliculos procedentibus ma-
jores, rubicundiores, ac duriores perfoicati fumus ; & to-
tidem tranfoarentes rumores five cellulas in diverfis uteri
partibus confpeximus ; ex quibus apertis Ova multo ma-
jora utpotc cir. Tab. fig.j. magnitudinem referentia exe-
mimus ; in his prater internam tunicam longi confpi-
coam , & limpidiflimum humorem nihil confpeximus.
Mirandum cfe Ova tam exiguo temporis fpatio tantam
liquoris copiam imbibere, ut quae antea facili, jam dif-
ficillimi ex utero definiuntur.

03 ova i coitu Jio aliam aperuimus, in cujus dextro
uteri cornu unam, infiniftroduas cellulas vidimus ; ha-
rum una fere dulplo major erat altera: ita enim Natura
quandoque variat , ut non tantfim in diverfis ejufdem
fpcciei animalibus eodem poft coitum tempoirdifle&is,
fed etiam in uno eodemque diveri* magnitudinis Ova
reperiantur ; qua- tamen omnia determinato partus tem-
pore ftmul excluduntur. In apertis uteri comibus vidi-
mus Ovaaliquantulumadauifa, qux omnia, priufqnam
in totum eximere poteramus , difraptis tunicis limpidrfli-
vnumfuum liquorem profundebant: qua de causa aliam
o&avo finuliter a coitu dic diflecfam tentavimus ; cujhs
dextram uteri cornu in duos, fle finiflram in quatuor
rranfparentes tumores five cellulas elatum vidimus , 4
quibus ut eximeremus Ova fummam diligentiam fle at-
tentionem adhibuimus ; at fimulac ad ea perveneramus ,
eorum tunica; prx teneritudine pariter difrumpcbancur ;
Ova una cum utero clixavimus, & eorum contenta albu-
iwnis mllar induruerunt. Interna cellularum fubflancia ,

» I C U L O. 6l

in parte qua Hypogaferica vafa excipit .''tumidior ac ru-
bicundior evaferat.

i r Coit<1 3'iam vufulam diflecuimus, hujns
rcfeictili tere duplo maiores erant , quam in junioribus ;
in dexrro duos , in finifero quinque folliculos nuper exi-
nsj1*t*?s vidimus, fle pr.xter hos adhuc alios admodum
pallefcenres , qnospixcedentn coitus efle totaliter nnn-
diim abolitos judicabamus , tametfi plerumque tantum
fubcineriria piro&a relinquant , quibus Tcfticulonim de-
betur adauctio. Poflremi coitus folliculi papilla obGti,
alii vero plani cxiftcbanc. In cornu dextro dux , in fini-
it ro qui 1 -.que fiiporeminebantcellulx , quarum fubfiantia
reliquis uteri partibus rarior acpellucidior multis vena-
rum artenaramque propaginibus intertexebatur : aper-
tis quibuldam cornuum cellulis , Ova quidem intueri , aft
integra eximere non licuit ; quaproptpr Ovorum conten-
tum in ipsa cellularum capacitaterimari eoad i . illud ad-
infiar cryfialli limpidum invenimus; in cujas medio nu-
becula i/ua-dam rara 8c oxilis Innatare confindebatur ;
qua: in aliis cuniculis nono pariter a coitu dic difle&i*
propter fummam exilitatem vlfum fubterfugiebat. In-
terna cellularam fubfeantia , eanempe qua: Hypogaftrfe
ca vafa recipit, prx reliquis magis tumida Jam placenta-
rum primordia exhibebat.

Decimo a coitu Jie infpeximus aliam; in cujus Teflicu-
lo dextro unicum tantum. cumque exinanitum folliculum
invenimus , qui oh (anguinea vafa copiosi per eum fpar-
fa rubicundior erat , minorique papilla prxditus ; in hu-
jus cincriri* fubftanrix nxdio adhuc perexigua cavitas
apparebat : in finifero vero T elliculo fex ejulcemodi fol-
liculos adirvenimiis. In Uteri cornubus tot etiam cellu-
las ; unam fodicet in dextro fle fex infiniferotranfverfi
digiti latitudine a fe invicem difeantes offendimus, in
quarum medio rude mucilagineum embryonis delinea-
mentum velut vermiculus delitcfcebat, uti exhibet citatx
Tab. fig. 8. placenta quoque clar4 coniptciebatur , aii
Ovum mediante fuo Chorio annexum erat. Ovorum uni
cum Utero cor.co&oram materies, albuminis inftar in-
duruit , eundemque faporem referebat , ac elixa confo-
Itdaraque Tcfticulorum Ovorum fubfeantia.

DuoJecimo A coitu Jie aliam aperuimus, in cujas uno
Tefeiculo feptem . in altero quinque folliculos exinani-
tos reperimus ; tottdemque cellulas uterinasprtECeden-
tibus jam multo majores ac rotundiores , in quarum
medio embryo tam coilfpicuus erat, ut artus quodam-
modo dignofccrentur, in cujus proris regione duo
pirn&a fanguinea , ac totidem albefoer.tia fcfe in confoe-
rtum dabant ,- in abdomine mucilaginea qardam fiib-
feantia hinc ii*(e ad rubedinem vergens exoriebatur.
Plura in hoc informi animalculo ob teneritudinem cer-
nere non licuit.

Dccimo-quarto A coitu Jie aliam diflecuimus ; cu-
jus Uteri cellulas adhuc maiores evafifle , & plura ac
turgidior» vaia fanguinea ad fc allexiflc confpeximus -.
advertimus quoque cellulas , quo magis nugefeunt , c6
magis ad fe invicem accedere, 6c earum i ncerfiitia di-
minui. Membranx vero Amnios 6c Cborion una no-
debantur , qux quamvis crafliorcs ac robufeiores ap-
pareant, difficilius tamen, quam in Ovis integri ex U-
tcro exemptis , A fe invicem disjunguntur ; quibus difrtj-
ptis embryonem vidimus, qualem exhibet cit.Tab.fig. 1 e>.
capite friocet ptxgratxjj ac pellucido, cum cerebello m
H j api-

Digiliiedby

De Cuniculo.

apicem porrefto : oculi prominuli, os hians, & quo-
dammodo etiam auricula jam dignofci poterant : (pina
per dorfum albiginte colore in longum protendebatur ,
«i-ut circa demum inflexa carinam 'referebat; ad cujus
latera tenerrima vafa (anguinea excurrebant ; quorum
ramificationej ad dorfum & pedes extendebantur. In
pedaris regione duo punita fanguinea prrecedentibus
majora cotdis venti ic alorum rudimenta prx fe ferebant ;
ad quorum latera totidem albefeentia piinftaloco pul-
monum silebantur. In aperto abdomine primo fubru-
bens fe minifedabat hepar; albicans deinde corpufcu- j
Ium , cui indar filr contorti materia mnnlaginca aimede-
batur , ventriculi ac intedirorum primordia. Qua; omnia
in fequentibus majorem tantum molem ac peitedionem
acquirunt ; S: ne eadem toties repetita narratio naufeam
moveat, reliquas difleitiones in noc cuniculorum gene-
re inditutas confulto pwtteriblmus, unica duntaxat exce-
pta, quam pemiltir.uigcdationis dic indituimus; ut ea,
qua: in prioribus confufi tamiuudignofcebantiir, ia hac j
elucefcant.

/ regeJ!nw-tmu demum a coitu die (quiefl penultimus
gedationis) infpcximus aliam, qtrx fex hebdomadibus
ante pepererat. & in coitu, quo facunda reddita ed,
omnem cralfiorem mafculini (eminis portionem remife-
rat, qua; limpididimx cujnlilam gelahnx confidentiam
quodammodo referebat. In hujusOvai iis undecim exi-
guos folliculos albicantes offendimus ; & adhuc alios lon-
gi minores, ii T ediuru lubdantii parum aut nihil difere-
pantes. Videntur Ovorum folliculi in Tedibus non in j
totum evanefere, fed aliquod in illis piinfam relinque- j
re; unde proouldubio contingit, quod cuniculi quo fx-
piusplurefve fetus ediderint, eo etiam Tefliculos ma-
jores ac albicantiores habeant; ficutexfolATediumin-
fpedionc , an Deplui peperint, & plures fatus habue-
rint, conjicere valeamus. Ovaiio pcrludrato ad Ute-
rum progredimur, quem non amplius in cellulas didin- i
dum , fed inttaninfar&i Farciminis undique didentum ;
comperimus ; qui motu tmdolo, peridaltico non abfi-
mili, ita agitabatur, ut fetus vagiar proximiores inern- I
brJnis adhuc obvoluti in lucem prodirent ; idque adeo j
praqiroperi , utnifitotumcxtirpaffemnsUtep.im, haud
dubii omnes cxpulfi fuifient. Dificdi Uteri craifiries vix
major erat quam in vaceis; fecus ac in mulieribus acci-
derediximus: inilliuscavirate undecim fictus calcitran-
tei confiacximus, qui mediante membrana Chorio, qua
omnes (eorfum involvuntur, tam ardi fimul copulaban-
tur , ac fi uno eodemque Chorio inclufi fuifient»- Singuli
fetus Chorion ab arteria Omphalb-melenterica (inqui-
nem fuum accipiebat , Sc Amnio proxime incumbebat. ;
Ad metnbranartim figuram peniu is examinandam , pri-
mo per tubulum Amnium flatu didendimus, quod figu-
ram renis nobis exhibuit ; in quo nihil omninoljquotil
continebatur ; quo vifo tubulum per foramina inalbicau-

te Placent* parte confpicua in membranam urinariam
immifimus, qua methodo vidimus eam pluribus quafi
cellulis excavari , quarum capacitasalteri , in qua ferus
erat , non multum cedebat ; in membrana hac Urinarii
drachmam femis liquoris urinofi offendimus, cujus in—
greffum ut invedigaremus , Typhonis beneficio primo li-
quorem , deinde flatum per Pudenda inveficamurird-
riam immifimus , fed neutrum eorum in membranam uri-
nariam adigere potuimus. Placenta in hifce animalibus
illud peculiare obtinet, (juod licet unica fit, duplici ta-
men (ubOantia condet, rubicunda ura&albicantc alte-
ra , qux licet facili a fe invicem feparentur , utraque ta-
men in partu una cum tirtu excluditur. Albicans fub-
dar.tia , qux inter rubram & Uterum medium occupat ,
fex vel feptem ut plurimum tbraminibus perfliranir , qui-
bus inflatis rubra placenta- jiortio indar ipongixinturae-
fcit. Placenta luuc duplici vaforum genere gaudet , dqas
arterias habet ab arter ix Magna; trugeo , & unicam ve-
nam ab Hepatica ortam , qu* antequam Placentam fub-
eunt in varios ramos (induntur, qui proinilcui ad omnes
ejus partesexcurruut.

Ex iis, qu* circa cuniculorum aiiorumque animalium
dific^ones multiplici experientia edocti fuperius memo-
ravimus, condat

Primi, falli eos, qui dicunt tam conjugatas quam vir-
gines Ova toties memorata fa-pilfinni excernere ; quo-
niam glandulofa fubflantia , cujus beneficio Ula e Tefti-
bus exturbantur , tantummodo pofi coitum fecundum
inter Ovorum fbll iculosexcrelcat.

Secundi, quod Ova intra fparium duorum vel trium
dierum ad magnitudinem ceraii nigri majoris noo excre-
fcar.t, quoniam illa mufculino femine irrorata fier tres dies
ui cuniculis, & in aliis animalibus , qux diutius Uterum
gerunt , per aliquot feptimanas in Tedibus immorentur,
in ilique fenfim magis dc nugis diminaanrur, donec de-
cuploquam ante coitum mmora pe. crafliufisulam earum
membranam expellantur, &abOviduCtibus exceptaad
Uterum deducantur , ubi ratione fuperius enarrata incre-
mentum futuunt.

Tertii , non dari fetus humanos triduanos aut quatri-
duanos ; quia in cuniculis , qux tantum per $ i . diem ute-
rum gerunt, Ova tertio duntaxat die ad Uterum pertin-
gunt , in quibus nono a coitu die folummodo nubecula
.vix confpicicnda comparet , quod adhuc longe tardius
contingit nsiis animalibus , qux diutius Uterum gerunt,.
& quorum Ova plufquam per menfemlinipidillima per-
manent.

Querto , erroris arguendam efic vulgarem illam opi-
nionem , femellas in coitu fecundo femen femper reti-
nete;, nam cunicula iq.iiod coitum die diflc&a , datim
a coitu exceptum mafculi femen remifetat, & nihilomi-
nus undecim fretus utero complectebatur ; quod in aliis
etiam cuniculis nobis fiepius oblervare licuit.

CAP.

Digitized by Google

De E c. h i n o.

C A P, XIV.

De Dama.

QU.r'dc Cerva adduda, etiam ad damas referri
debent. •

NOTATA

MAMMIS.

De Mammis papillifque vide caput de Cane.
LIENE.

Lienem in Dama , Ove , Bove , Visas nullas ha-
bere, fed ramum fpienicum ubi ad Lienis (edem infe-
riorem pervenit quamprimum peni tunicam penetravit,
in poroiam Lienis fubflantiam delinere , in camque variis
foraminulis pertufam fanguinem effundi, quo in por-
tam reducatur , Aiteham fplenicam non efle 'aivi-
fjm, fed totam in partem ejus inferiorem implantari,
quia partibus ftiperioribus fortitir Ventriculoalligatur,
CUm vero fubflar.tiam intravit, phr eam inplurimas ra-
mulorum ftAolcs diffundi , HICHMOR. tradit.

TESTIBUS.

QUater inDamis in Testiculor uni Ova \vr
quifivi. Prima junior erat . nec praegnans , ubi plu-
rima Ova albicantia humore transparente plena erant.
Secunda prargnans quidem erat , fed nullum foetus prin-
cipium exflabat, tumentibus duntaxat interioribus par-
tibus, uteri : hujus alter tcfticulus infignis magnitudinis
Ovum continebat, pars teOiculi glardulofa ■lubflamia
conflare videbatur. Tertia fenror fatum integri forma-
tum geftabat , licet Chorion Utero non nifi quam levifli-
mi adhmreret , Ova tefliculorum minora hic quum in fe-
cunda. In Quarta utrumque uteri cornu humorem al-
bugineum continebat, qui co&usalbuminis inftar indu-
ruit , quo modo tefliculorum Ova co&ione indurefeebant
fimul & albicabant Erant in iiftfcm tcfticulis quxdam
cavitates omni humore vacuae , aliae humore cornu adin-
ftar diaphano repletae. Et hic fubftantia alba parenchy-
matodes confpicua erat. STENONIUS in ^/13.
Dan. 1. 1-

UTERO.

DAma hic ad Vaccam quaroproximi accredit, nec in
alio differt, quam quod paucior es glandulas ha-
beat. H arve; ut j. in utrolibet cornu numerat in altero tan-
tum cor.traftiore ejufdem latere fitas. Cacterum Artet tat
infignes Venafquc ia re&is feri lineis ad oppofitam uf-
que Chorii regionem adeo exporrigit, ut fuspicandi an-
um deoerit humorem querulam faltim fecundario illic
quoque ex Utero more fuillo fugi , & mediantibus Vafts
iftis ad foetum develli. NEEDHAM.

. PLACENTA, UTERI. •

DE Placentis Uimsi conftitutione vide
qu®cx tak.aiujquafend. habemus capite de Ove.

C A P. XV.

De Echino.

* A N A T O M E

ECHINI FEMELLit

1 66 j. m. tsipriL

a S E G E R O
InJlitutj .

INtestina vald£ tenuia , fine vcftigio C<*ci.

Duodero fubjacebat Pasceias allium, oblon-
gum, latum, duQn Virfungianu fatis conlpicuoptmdi-

H E V A R non feptem ut Sevei ittus notat , fed tantum
quinque habebat hbet , duos majores, tres minores. .•
Harum alteri, & quidem foli ejus fbperficiei levitir
tantutu , adharebat V esicula tuus , rotunda ,
fatis magna,& humore nigricante referta.

Vasorum Lymphaticorum vefligia circa Ve-
nam Porta: confpiciebantur.

Lisn oblongus, gracilisacrotudus.

R en es, cavitate ir, ligni prasini, articulum pollicis
per omnes dimenfior.es liquabant.

Illis incumbebant Visicvti atradilaei at,
minoris Phafeoli magnitudine confpicua! , quarum lini-
fira fubjacenti Reni mediante communi tunica firmiili-
mc adlixfit. #

Uteri bicornis orificium circumdedit limea qusc-
dam ttervea mediocris cultri dorfuni latitudine non ex-
ccdem. Hxc parte ea qua uterum refpexit ifii firmilii-
me ad nata erat, aft qua pudendum externum ex parte
attolli potuit , unde Valvulam non inepti aemulabatur.

At Cornibus uterinis qua? aliquantulum reflexa jace-
bant adhaerebant Testiculi, fed perexigui , & vix
lentem aequantes.

In Thorace ductus lacteus fimplex pauco hu-
more aqueo refertus apparebat.

Cordis V entriculus dexter fanguire fcatebat.
Pulmonis flaccidi atque variegati , in quinque lo-
bo/, duos majores & tres minores (quorum quatuor la-
tus dextrum quintus autim qui maximus fir.iftrum occu-
pabant) diftindh erant.

MASCULI VIVENTIS,

In Mafculo vivente eodem tempore fequenria vifit.

P an creas album &: glandulofum cum fuo dudku.
Nullum C oe c t vcftigium. *

Vesica fellis ingens , fic fucoo flavo turgefeens.
•Vasa Lymphatica Venam portrecingcnant.

CAP.au atra Silari. % oblonga; , & lutem ,
Renibus inftratm, ejusdem cum Renibus fubftantia:.
Prostat* flavefeentes, radici penis adjacentes.
Testiculi ab omni humore vacui articulum polli-
cis magnitudine mquantes.

. C o r o t s Ventriculus dexter fanguine turgens , ftni-
fter vacuus. MifctB. cur, an», if. ohf. s g„ .

oAiia

Digitized by Google

De E

ECHINI VIVENTIS

1 66j. m. sfprtt.
i SCRADERO

iMjhtuta.

OMnia Viscera totumque corpus intrinfecus fri-
gida fenfibiliter, id quod digitum ubivis inter intcfli-

I na alusque partes inferenti manifefri pat iit.

Sanguis 4 vulneratu vafis effluens ti igidus, aquofus
& pallidus erat.

In Mefenterii expansa tunica Vasa lactea val-
di confpicua.

Vasa mi^s enterica sanguinea paucis ra-
mificationibus* erant difperfa, fcd prope intcliina, ta-
ftis prius quibufdam flexibus , numcrofos ramulos emit-
tebant.

Hepar In vij. loboi divifum , quorum maximus la-
tus fmiftrum , reliqui minores dextrum occupabant , ho-
rumque unus vicinum Renem dimidium obtegebat.

Lien majusculus , Ventriculo ar&i per membra-
nam annexus.

Vesicula phlea fphcerica bilem acrugmeam
continebat.

Penis fatis magnus & plani mollis.

Testiculi intra aboomen reconditi , fat magni ,
aliquantum pellucidi, fub vefica urinaria latentes.

V e n c * fcminales fat amplat.

PiapiWlaomatis pars tendinofa tenuiflima erat.
Coi non minus frigidum ac reliqua vilcera , tamen
ad tres horas, aperto licet thorace, pullabat, ita ut aeris
externi allaplum quali eludere videretur.

a BORRICHIO
1671. babil*

FEMELLA JUNIORE.

CLavis terebrari fibi pedes &difciiidivifceraparien-
t illimi ferebat, omnes cultri idus line gemitu plus-
quam fpartani nobilitate concoquens.

De externis ut re in vulgus nota nihil adjungere vifum.
In interioribus primum Hepar occurrit , pulclierri-
mi rubicundum , in feptem lobosdivifum.

Sub Hepate Vesi cul a mus , rotunda, co-
loris fubcacrulei, qui aperta bilis profluxit viridiflima,
& tantillum ad caeruleum inclinans . amarifliuu guftu.

Vasa lactea fucco fuo albifliroo diflenta hiac
indi me&nterium perreptabant.

Intestina omnia eadem feri craflitudine.

Renes Succenturiati non informes , fed ob-
longi rotunduli & elegantes , teretes , veri autem R «-
nes figura imitabantur Phafeolos.

C ot c u m nullum.

Uterus feu potius uteri vagina ampla fita medio in-*j
sei inteflinura 6c veiicam loco, fcd qua ex vagina in

C H I H Q.

cornua uteri patebat ingreflus. circulus nerveus obten-
debatur, durus firmulque ofculum uteri interius confli -
wens, ne immifliim forte femen temeri elaberctur , cor-
nua uteri pro beftiola; corpusculo grandia.

Lien canino minori iimilis. •

Cor minutum , cujus pulfationes nondum aperto
peftore facile erat videre per mediam Diaphragmatis
membranam.

Ili

MASCULO.

In mifculc lia* pra-ter alia annotavi.

Jecur hhi quidem feptem diflin&um , fed quorum
duo geminis iterum apicibus extuberabant-

Testiculi intra corpus conclufi . venientibus tan-
tum exterius in confpCihim duobus foraminibus , quo lo-
co illi delitefcebant, neque tamin'per angufla illa forami-
na eluctari poterant in fecem publicani, nifi parte fiii
graciliori, an per hiatus fllos auram falutarcm captent ,
nondum liquet.

Pes is intra pellem abdominis, more taurino, recon-
ditur, digitum minorem craffus, quatuor transverios lon-
gus, ad cuius radicem proflatarum facculus communis ,
ur.dique fphirnflcre veficar circumdatus, f<?4 in quera ex
diverlis glandulis feminariisduAus ferebantur, ut ibifefe
eJlonerarent.

Musculi Ricti ad os pubis utrinque trifariam
diviti & pedinatim fe ingredientes , quod & nuper in ho-
mine quoque fieri obfer vatnm.

Rostrum quatuor Mufculorum paria regebant,
motumque ejus in omnem partem gubernantia , quod &
generarim fuillo generi accidere Crediderim.

Interiora Stomachi oppido rugofa , famem enim
diu toleraverat, pylorus externa facie circvlo fuo carneo
inftru&us.

Panniculum carnosum , quem vocant am-
lexabatur Mufcului pruni circularis , admiranda fo-
rica , lacinias luas ad pedes , caudam , caput, vatii ex-
porrigens, cujus miniflerio Echinus fead aroi trium in or-
Dem contrahit, tslik Dm. jh. 1671. fig. 1 76.

a B L A S I O

perarfla.

PAnniculi Carnosi Camofitas IketinAbdo-
raine notabilis fatis, notabilior tamen multo circa cor-
poris latera, dorfo, lumbis, cervickjue vicina, ubi Mu-
Jeuh , & quidem fatis eradi , larique , fpecle fe exhibet,
principium fuum ducere videtur circa Cervicis fuperiora,
Occipitifque inferiora , hinc fafto flexu aliquali per la-
tera corporis circulari aliquo duifu defeendit verfus
caudam , ubi alterius lateris mufculo unitur , adK) qui-
dem , ut haudduohiclintMufculi , fed potius unus con-
ftitui debeat. An hic ille fit cujus mentionem facit Mar-
cus Aur. Severinus in Zootomia, judicet Leitor. Ar&if-
fimi adeo Cuti c oh anebat , ut non nifi magno labore
fq? arari potuerit. Setarum tamen fundamentum haud
notabatur , eo enim i Cute ablato iutegrx occurrebant
earum radices, Cute te&x , mucQfiim liquorem difledtx
exhibentes.

Ciam*

Digitized by Google

De E <

Giaxdoih totum corpus , intus extufvi , valdi
fcarebat . confiderabiies inter alus illas qux axiSares dici
(olent , ampla; hx adei ut non tantum alx cavum occu-
barent, fed & anteriora verfus extenfcjumilum attin-
gerent , ubi conjungebantur , Coloris fubnavefcentis ,
adeA ut a pinguedine eas diflinguere haud adeo facile,
molles admodum, crafifiua varix, adeoque inxquales ,
ad modum glandularum aliarum conglomeratarum.

P i H e v i o o omnis , & qua: panniculo camofo fub-
jefta , & qua; , in corporis cavitatibus , Renibus , aliif-
que partibus adharrebat, moCit admodum & quafi mu-
cofa, nltrir flavefcentis. •

T ifr M u s hic quoque aderat , duro latis , vafis jugu-
br ibus, gulx atque trachea: undique colixrens.

Giasdvli Ino u in ales axillaribus longi mi-
nores, fiquidem amplitudinem fpefles, ad majores fi
craditiem , quadratae enim magis fitura , fangumolcnta
quoque magii natura; videbantur , live colorem confide-
res, live conftitutionem intimam , grumos enim fangui-
nis concretos referebant. Similis conditio Glandularum
earum , quas numero plurima; , magnitudinis figuraque
varia:, imprimis ovales, circa lumtos in Ventre ipfore-
periebamus , intra Renes & Intedini Redi extremum ,
Ibb Pericorueo vafa Spermatica continente , ipfoque in-
teftino Reflo, collocata;, Valorum magnorum, Vena;
rempi, meliorine eti (tributioni ah inlerviant , an ver6
Intedini difli humeflationi , an utrique , Leflor inquirat.

Vasa Mammaria xt Epigastrica non
folum ampla hit valdi , per pinguedinem Abdominis nu-
merofis ramulis dillributa , lpfamque Cutem accedentia,
verum etiam circa Abdominis medium notabiliter adeo
uniebantur ^rfieajlemofi mutua, ut farguis inferior ver-
fus fuperiora, & iterum fuperior verfus inferiora fecili &
liberi deduceretur.

Pinouido abdominis Glaudulac quoque pluri-
mas exhibebat, figura: & magnitudinis diverfie , Candi-
cantes quadam earum, exque aliis confidentes magis ,
quadam nigricantes, & molliores.

Vasa non folum /anguinea in Externis egrporis in-
tegumentis & numeiofic magnitudine confpicua , Nem
quoque confiderabiies hic valdi ex Spinali Medulla per
pinguedinem ad Panniculum carnofum ipfiqucinhxren-
tem Mufculum fupri explicatum, imo & Cutem ipiain
excurrentes.

O m e n i u st mneofum aliquod integu mentum refe-
rebat, vixenim prxter (nembranam tenuiilimam , mu-
ra/» humore oblitam , vafis fanguineis plurimis praedi-
tam , aliud notare licebat, quandoquidem Pinfuedmis
vera beni fe habentis vix veftigia fe exlitoerent, tiifi circa
Ventriculi fundum, ubi aliquam adede ateeres.

Mesenterium Glandulis variis fcatebat . maximi
circa ejus centrum , nigricantis hx coloris . rotundx, lon-
gioresvi, uti in Canibus aliifque animalium variis nota-
mus, duplica», fic ut fibi invicem incumbant , manife-
04 feparabiles.

Claviculas hic notabamus , quod jam Eudachio
notatum reperimus.

Vasa lactea qnx aliis in Echino recenter ex-
ftinftoirifigniterfeexhibent, in hoc fuhjefto adhuc va-
riis locis fe exhibebant , licet jam per biduurfl , quantum
mihi condahat , demortuum fuerit , optimi hxc 4 ner-
vis drfcetnere licebat per motum liquoris ut contenti,

H I N O. 6$

qui notabilis valdi fi dylo attingeretur , protrudere-
turqne.

Ventriculus amplitudinis fummx erat, extra
corpus enim flatu diftentus , liquor is ft. i), fi. recipere va-
lebat. Orificium ipfius inferius .quod pylorus dici (olet,
angudum adeo , ut per gulam immiflus flatus circa ipfum
fifleretur, nec ad lr.tedinum penetraret, etiasnfi Ven-
triculus quam maximi didentus, nifi violentia quasdam
adhibeatur , maximoqoe impetu flatus ad inteftinum pro-
moveatur.

Lien magnus hic valde , acuminatus ubi interiora
Abdominis rcfpicit, aliis obtufus. Vafa accipit dupli-
ci loco.

Pancreas corfiderabile hic quoque , & per tran*-
verfum & verfus inferiora fefe extendens, adeo ut in duas
partes convenienter dividi queat.

Intestina longitudinem habebant infignem, ejnf-
dem feri ubique amplitudinis, nifi in principio, quod
Duodenum, & fine, qui ReBum , conftituit. Colon hic
nullum, uti& Cacum , in ejufinodi adeoque animali-
bus Intedinorum didinflio in T enuia & Crafla quomodo
poflit habere locum doceat qui poted, & Cascum enim
defideratur, & Colon (fi locus id dari velit) duodeno
angudiused, tenuiufque.

In Duodeno dum flatu didcqdebatur foromma duo,'
im6 dufluum reliqui*, fe exhibebant, horum illud quod
fuperius , ventriculo magis vicinum , confpicuum minos
altero , quod inferiori loco occurrebat , utpoti quod fty.
Ium ordinarium Anatomicum admittebat, Valvula in-
terius , quantum obfervare liceret, indruflum. Pan-
creatici duflus ingreflus hoc videbatur , illud bilarii. Di-
dabarit fpatio eo quod minimi digiti apice tegi poflet.

Pericardium hic nullum , ied , feparato me-
diadino liberi Cor fe offerebat omni integumento de-
ftitutum.

Cor complaner figurse erat , coloris rubicundifli-
mi, futftantia illius qu* fanguinem concretum potius
referret, quam mufculofas fibras.

A t r per tacheam immifTus primo Pulmones didet»-
debat , hmc loriculam Cordis finiffiam , qux albicantem
colorem didenta contrahebat , ipftufque Cordis Ventri-
culos , ultimo auriculam dextram ,qu* ad fimilem albe-
dinem haud deveniebat.

Mediastinum hiefub demo evidenter divi/itm ,
fic ut membrana unius lateris cartilagines codarum ac-
cederet, altera lateris alterius > unde ad digiti tranfverfi
latitudinem fub demo cavitas relinquebatur , contineba-
tur hic Cor ipfum , fic ut Pericardii vices aliquo modo
Mediafiinum fudincret , licet ipfi cordi , uti Pericardium
in aliis animalibus , haud eflct unitum.

Vesica fellea DuBikur Hepaticis , qui quidem
Cyfiica uniebantur, plurimis gaudebat, ad alus, qui He-
par inrrarent , ex Velicx fundo procedentes , haudma-
r.ifedi pradita. Bilis varii- prefla duflus hos manifeda-
bat. Erat h*c fluxilis admorfum, & fei e aquea , amaroris
vix aliquid podidens, quod gudu exploravi

Vxsica Urinaria habita ratione fubjefli ma-

fna fatis, exonerabat haxfe circa vaginas uterina: me-
ium, quamvis collum ipfius fpatio eo quod pollicis cft
tranfverli inter uteri membranas decurrar , antequam in
vagina uteri aperiatur.

Rin craflior magis eft 4 parte podica ad anticam
I quam

66 D e E c

quam i dextra ad fmiftram. T ubuli hic rcperiuntur vn ,
quibus ubiquecanincularpajiillares interjedx. In medio
horum tubuioram, ubi Sinus Ureteris, protuberantia
quadam notatur , t)ux perforata Ureteris principium cft.

Succenturiatus quali ex paniculis condat
puribus.

Gisitaiu in plerifquc cum vitulinis conv®ie-
bant. Fafa Spermatica , a cava & aorta exorta, tortuo-
fo dudu Tcjles accedebant. V idebantur hi Velicula-
rum aquearum ducitn Angulari inclufanun, congeries,
varia; ha- magnitudinis, mollesomnes, adeo quidem, ut
non nili muci fubflavi , tunica tenui concluli , colledio-
nemTeftem diceres. Comedebantur TeIJes Cornuum
uterinorum extremis , JhSiu deferentia opera; an fibril-
larum membranearum, determinare nequeo.

U r i tus Faginam cxliibebat rugofam admodum ,
Rugi autem ln nonejufdem omnes conditionis, qua:
enim orificio interno viciniores tortuofo dudu , lui funi ,
deorfum, tranfverlx', obliquat, terebantur, qui vero
circa medium aut anteriora occurrcbmt , longa: omnes.
Vtificmm mtrrnum valde bic anguflum , fic ut ne Itylum
tenuiifimum admitteret, protuberabat hic uterus inftar
glandis virilis perforati , apice vaginam , bafi pollcriora,
h. e. cornuum uterinorum concurfiim , refpiciente, tege-
batur prominentia hic duplici quali fraputio, quorum
tamen unumquodque circulum abfolutum haud abfolve-
bat, fed femicircularis figura: erat. Unum eorum, idque
inferius, & prxeipuum ir.ftarpalpeprxcujufdjm orificii
Ingrcfliim claudebat, a parte tton luium interiori, fed to-
tum; alterum, idque iuperius feu anterius , pricedenti
minus , eodem cum hoc otfirio fungi videbatur, palpebri
itidem figuram habens, femicircularem ambitum circura-
feribens. Tegumenta autem hic coibant fuis extremis ,
fimiliter ac palpebri fufjs angulos conftituunt , fed vero
qui fuperioris funt ab iis qui lunt inferioris utrinque ma-
gna parte tegebantur, undi facillimum fupeiiori fi non
in totum, maxima tamen fui patte^ fub inferiori feab-
icondefe , ac fi palpebra inferior fupra fuperioris aliquam
partem extenderetur. Atque ita & ardam uteri dau-
luram & fictus in utero confcrvationem fatis conflare
judico.

NOTATA
" i»

U T E R. O , &c.

CUriofii in Erinaceo obfervavit STENONIUS, verius
tubas Uteri inquit /itramm metricium duo generafe-
runtur, unum habens extremitatem oppolitam fuperius
fub rene, an in prima colla an tar.timi m per itonio du-
bium, alterum habens extremitatem oppofitara inferius
verfus inguina, hoc ligamenti rotundi nomine venit : hu-
jus extremitas tubi continuata videtur fibras fuas difpcr-
geic per totum cornu ulque ad concurfum ejus cum cor-
nu oppoGto, fibri fuperiores verfus extrema cornuum
videntur in nodum album colligi, a quo nodo exeunt fi-
bri elegantir difpcrfi verfus fanguinei valis cludum
arcuatum Ova fuflinentem. An bi fibri continuer, tur
cum fibris motricibus tubarum incertum cft, poliunt vel
limul agere, & fic tubam vcluti tenfam tenere vel feor-
fim, & fic modo furfum, modi deorfum trahere. Mo-
vcnturncui conceptione, an in partu, an extra illatem-

H I N O.

pora, an in omnibus illis temporibus? circa «trana
cofnuuin Fe ficula confpicitur, intra quam ex altera par-
te Ova , ex altera dudus cartilaginofus confpicitur in
circulum non tamin claufnm inflexus , ubi hiat circulus
otliolum eft: 4 Veficula in abdomen in vicinifi oflioli
aperit le tuba intra Vcficulam , cui adflat tuberculum al-
bum elegans forti impediens ovorum diiapfum extra vc-
ficulam in Abdomen , quo facilius tubas fubintrent, ova
omnia ordine difpolita funt circa vas fanguineum in gy-
rum duehim , cui adhirent liberi per vafcula ut in ova-
riis avium. Plura hic fangutnea vafa ad tubas , cornua,
& Uterum, quam ad Ovarium ferebantur , quod ideo
contingit , quia plus materii Ovo accedit in illa, locis ,
quam dum ovario adhiret.

Sub fibris cutem admirando arteficio moventibus fita
u n ISA regionem pedoris & Abdominis utrinque occu-
pant, inquolibet latere unum corpus Glandulofumcon-
flituentia , licet papillarum quinque paria forment.

Inter fibras mufculofasCutis&reliquosmufculos, ut
& inter conglomeratas ladeas plure; scando l m
covsiosiurs aderant , una rubefeens fub ladeis
in pedore.

M irabar Vesicam Urinariam adeo tumi-
dam, ut ovogallim majo* furlum egerit intdlina , Se
Veliculx fellis proxima tindurammae viridem traxerit
cum tamin a morte levi preflionc omnis Uriua efflueret. _

Oan. Iit. t. otj ■ 88.

VENA AZYGO.

Ediino & Mure Vena Cava fuperato Diaphragma-
te in dyas partes fcinditur , dextraque earum Cordi in-
figitur, mdeque ad jugulum fui lateris adfcendit: fini-
ftra veri) inter Cor & jugulum Azygam Venam
producit, qui arteriam magnam comitem fibi adjun-

fms juxta iiriflrum Vertebrarum latus deorfum fertur,
U $ T A C H. de Vena fuie pari antig. xij.

NARIBUS.

NAr«um Lamii. c* qualiter conftitut* oflendk
caput de Ove.

OSSIBUS.

OSsa Echini ab iis qtix Martis rix differunt. Capita
Offa in Echino majora acucaquc magis iis qux Mar-
ris. Circa futuram fagittalem procelfus adefl magnus
acutufquc. Kafi derjum conlfltucntia Ofla longiora iis
qua- Martis.

Parte Arteriore in maxilla fuperiore Dcntca oculares
adfunt , acuti viffli iimilitir ac in inferiore malares Den-
tes exafperati funt.

Proccffut ahformea infignes valde.

Meatur auditoriae apertus.

Colh vertet ra feptem funt ut in Marte , harum pofle-
riorcs dui proceflus habent laterales valdi latas & an-
trorfum recurvas , Ht infirma caudata.

Cojlu utrinque xv. pro ratione corporis validi ad-
modum.

Clavicula humeris fundes.

Sterni «anes quinque, harum fupreraa reliquis c radior
oljclaviculi nexum , ultima cartilaginis fcutitormis fpe-
cicm refat.

Sc*~

Digitized by Googlej

De Elei

Sapuit longiores iis quae Martfe , (cii iis qu* lepo-
ris limites . nifi quod proceflus medius circa collum /ca-
pula: hauditadivifusuc in lepore procelfus, anchoroidcs
Clavicula; jungitur.

Pedum anteriorum firo&ura fimilis illi qui in Marte
obtinet, radius non ut in homine ad latus ulna; fed ante-
rius humero jungitur.

Vina Si Rajim haud ita ab invicem didant ac in
Marte.

Lumborum Vertebrae fex, breves, brevibufque inftru-
&E proccihbus.

Cauda brevis. Or Ilium breve , latumvi , pelvii oflea
hic valde ampla.

Fibula Titi* connaicitur , abeaque procedit deorfum
admedium, uti in Vulpe & Lepore , in Vulpe circa me-
dium T ibkr non connaicitur lea tantum conseret firmi-
ter. COITE R US.

C A P. XVI.

De Elephante.

ELephas Genitali fimile Equo habet, fed par-
vum nec pro corporis magitudinc.

T ims idem non foria confpicuos , fed intus circa
Renes conditos habet.

Dentis ipfi utrinque quatuor , quibus conficit ci-
bum , atque in farinte fpcciem molit. Duo praterca pro-
minent grandes, quos mares grandiores reiimatolque ha-
bent.fcmim minores, & contra quam mares.verguntenim
deorfum proniquedeviant. Statiro ciim natus eit Elephas
dentes habet , qpanquam grandes illos non illicu perfpi-
cuos obtinet.

Linguam perquam exiguam habet atque interius magis
politam quam in citeris fit, ita ut vix eam videre poliis-
Jecur ipli fine Vesica mllia , incisa tamen
parte qua adh.rrcre folet humor felleus effluit.plus minus.

Intestinum ipfi ita eif linuofum ut alvos habere
quatuor videatur.

Jrcur bubulo quadruplo major. ARISTOT.
hb. i. de Hift. anno.

C A P. XVII.

De Equo , Equa , & Mula.

O BSERVATA

CEREBRO.

INter Ccrebrum'& Cerebellum non tantum ollBru-
lum ut in Canibus , fed cavitas pecularis in ufum
cerebelli efformata ex fubftantia oilea. A M S T E-
IODAM.

In Cerebro Equino obfervafTe fc feribit in Ventriculo
nobili elixum Choroidi fimilem, im& in hoc ut &
ipfo Chotoide affufam Vatis fuMhmtiam Glandulis fimil-
Hmam , STENONIUSo Epijl. Barth. j f . Cent. iv.

Quod prominentias nati losKii fintprin-
cipales, & Tisris illarum Epipbyfes, fjvd proces-

•

H A N T E. 6-f

fuum medullarium , qui exindi in Cerebellum feruntur
capita, quibus ifti divertulis primariis adjunguntur? mani-
fefto apparere in Ove, Vitalo. Equo &quibufdam aliis,
ubi cuin nates funt magnitudinis iniignis, iis teftes pere-
xigui molis adnalcuntur, atque his plani intermediis
procefliis medullares prominentiarum priomm appendi-
ces exiflere, W1LSEUS feribit deCertb. c.i.

Prominentias Cerebri natiformis hic
fimilitir ac in Vitulo, Ove & plerifque alus quadrupedi-
bus iniigniter magnas , exterius carnei coloris apparere ,
qua; tenui meninge Vafis plurimis gjidita inveniuntur,
cum interius fublutei coloris fit tunica fublata, IDEM
tradit.

Glandula pituitaria quod diverfe ade6
magnitudinis , in Agno fcil. major quam in licmine aut
Cane, in Equo minor quam in Bove. Ejusdifcrimmis
ratio hic potili imum quod glandula ture in aliquibus fo-
lummod5 fuperimpofitam Cerebro molem , alii m aliis
& Cerebrum & Arterias Carotides juxta illaimadfcen-
dentes, refpiciat, adeoque prout limul utrique horum
aut tantum alteri rcfpedum debet , ejus moles ant major
aut minor exiftit. Enimvcri) in quibuldam animalibus
Artem Carotides intra Cranium delati ftatim in plexus
retiformes divaricantur , & d plexibus iliis plures utrobi-
que yaforum propagines hanc Glandulam lubeunt , ejus-
quefubftantiam intertexunt. Porro quoniam ifleVafo-
rum plexus Rete mirabile diftus , in aliquibus valdi am-
plus, & in aliis perexiguus repetitur, idcircb hac glan-
dula , fiquidem ab hts pauciores Ramos , & ab illis longi
plures, atque in aliis quibufdam animalibus, ab Arteria
vix ullas propagines admittit, divetfathuic Valbrum di-
(Inbutionis moli fui- variata proportione refpondet.
Quippe obfervarc eft quibufilani animalibus , uti impri-
mis Homini Sc Equo Rete mirabile omninb dceffc, cum-
que in talibus utraque Arteria longa ambage intra hu-
jnfce ollis reccflus circumducitur , a trunco ejus in homi-
ne modo fuvculus ur.us aut altev modo nullus in glandu-
lam pituitariam infertur: Etiam in Equo pauciores Ra-
mulieam lubeunt, ideoque ifl&les ejus innisdiminutior
evadit. IDEM cap.iv. .

AsriRiACARoTisin eundis animalibus obliqui
intra Cranium adfcerxlit ; veriun quoad litum f. proten-
fionem ejus juxta glandulam pituitariam non eodem mo-
do (e habet in omnibus : nam in Homine Canalatn ofleum
propter ipfam peculiariter exfculptum trunco lingulari
pertranlieiis utrobiqne per longum exporrefta jacet at- •
oue ex hoc trunco interdum furculos quofdam ad glan-
dulam pituitariam, licet haud fempdr , emiftij, itim in
Equo, truncusejusfingulariscft , verum ubi primum in-
tra Cranium emergit per Ramum transverfum ab uno la-
tere in alterum emifiiun , utraque Carotides , priusquam
duram matrem perforant, inter fecommunicant, cum?
que in eseteris plerisque animalibus Arteria , ut ut prius
ramificata tamen fingularis & truncus umcus fafta , Cere-
brum confcendit , in Equo utraque Carotis dipartita duos
Ramos , i dura matre in duobus bilhnftis locis emergen-
tes , furfum emittit. IDEM. *

SPINALI MEDULLA.

QU alnei liic difiribu.intur finus Spinalis Medulla? cum
Venis St Arteriis vide ex bVilfie capite de Ove.

I. i Narium

je.

Digitized by Google

De E u o ; &c.

NARIBUS.

Arium ofla turbinata qualiter fc habeant vide capite
de Ore.

LARYNGE.

CRicoriiyroidv. os Musculos in Equo, Bo-
ve , Porco , diftinfhus quam in Homine apparere
PLACENT, tr.de Larynge docet , qui Laryngis par-
tes varias, flmiliterac Aurit utriufqoe, delineavit.

O* C u L O.

IN Equis, Bobus, Ovibus Glandulam Laciirt-
m a l i m non ad oculi Canthum ita apponi ut exterius
confpieiatur, verum ejus loco prominere tuberculum ex-
terius membraneum , interius cartilagineum , cui appen-
ditur Glandula quidam oblonga, continens in media fui
longitudine Cartilaginem latam & longam. Cartilagi-
nem hape aliquo modo conducere ad membrani deterlo-
rii expanfionem , qua: animalium horum Oculis conces-
fa eft , quemadmodum plurimis avibus , & pifeibos quo-
que nonnullis , membrana foldm obtigit. W I LS I U S.

CORDE.

DE Coro t s ftru&uri vide quat habemus ex LOU-
WERO capite de Bova, & Vitulo.

St p tum cordisfpongiofumvaldd.

Membrana; Valvularum Arteria: aorta; no-
bis erant duplices, & ubi ad Ventriculos accedebant
inter duas membranas continebantur fibri carnofi , una
membranarum continuatur cum Arterise vel Vera mem-
brani interiore, altera cum membrana Cordis interiora
wftiente. AMSTELODAM.

RENE.

IN R*n* Equino non ut in aliis fieri (olet animalibus
papilli per foramina cum in finem aperta pelvim re-
Ipiciunt, verilm pelvis inia in multos tubulos eft divifa,
finguliautim tubuli exigua habent foramina quafi cola-
toria per qra urina defluir. IIDEM.

VESICA FELLEA.

Ullam hic dari Vlsicam vellis M AT H.
MATHIADES J ). Cent. irf. Bartb. pro
indubitato habet.

PANCREATE.

PA n o» t a s uncias circitir xj. habere , non femel ,
cum WHARTONO notat GRAEIUS.

INTESTINO.

INtistinum Rictum duobus Vmeuht gaudet
altero lato vclut alba vitta , fuperni fivi exterius in-
ii rato , altero vero rotundo inferni qua mefenterio com-
mittitur. A parte cralliore Coli dependere Coccum cultri
putatorii figura , SEVERINUS feribit.

LIENE.

IN Vinis Splinicij manifeftas hic dari Valvu-
lae HI Cii MORUS M.t.faI.}.c.i. docet.

DUCTU THORACICO.

DE Vafe eo quod duAum Thoraciurr. f. Chyliferom'
appellare placuit Rccentioribus ledu digna funt
qui habet EUST ACHIUS hb. do Vena fine fari -Vin~
tigram. 1 1. Quandoque mtjnit etiam Vena fine pari , t
regione fexta; Tlior.icis vertebri ramum ad finillrarn
partem mittit, qui Itirfum elatus ad quintam ejufdem ,
cum alio, a trunco iiniftro juguli orto, conjungitur : indi
ufque ad tertium intervallum alimentum pribens con-
IceroliL Ad hanc natun providentiam quandam Equo-
rum Venam aliis pertinere credidi : qui, cumarteficii
& admirationis plena fit, nec deledatione & fruftu ca-
reat; quamvis minimi fit ad Thoracem alendum inftitu-
ta, operi precium eft, ur exponatur. Itaque in illis ani-
mantibus ab hoc ipfo infigni trunco finiftro juguli quod
pofterior fedes radicis Veni interni jugularis fpeckat;
magna quidam propago germinat, qui pritcnquam
quod In ejus origine oftiolum femicirculare habeat ; eft
etiam alba, & antici humoris plena ; nec longi ab ortu in
duas partes fcinditur, paulo poft rurfus coeuntes in unam,
qua nullos ramos diftundem juxta finiftnim vertebrarum
latus , penetrato fepto transverfo , deorlum ad medium
ufque lumborum fertur , quo loco latior effe&a , ma-
gnamque Arteriam circum plexa , obfcuriflimum finem;
mihique adhuc non beni perceptum Obtinet.

PARTIBUS GENITALIBUS.

VEsicuix Simin alis in Equo nomini fui feli-
ciusrefpondent , quam in quovis alio- Etenim con-
flant ex duabus partibus, quarum altera mera Velica
membranea ell , altera glandulofii. Velica i me difleCia
fex pollices longa, Scpropi tres lata erat , quamquanr
vacua Sc nondum aper ta , videbatur autem diftendi pofle
ad majorem amplitudinem , fi modo repleta fuiflet
Continebat in fe materiam quandam feminalem inftar ge-
latini & fubdneritii coloris; ftylus in hanc vefienm,
aperto fiindo , immifliis oblique ferebamr rerfus ure-
thram, inqite illam per idem foramen cum vafc deferent e
ejufilem lateri , inferebatur. Altera pars, quam glandulo-
fam diximus , craflior erat, latiorque ex illapartequas
Urethra: committebatur, &ubi inferebantur vafa defe-
rentia , non defccndendo verfus fundum , piulatim cunei
inftar attenuabatur. Subftan tia hujus glandula; haud mul-
tum abfimilis erat ilii tcfticulorum , fed grifei magis colo-
ris & conlpicuis foraminibus ftylum mediocrem admit-
tentihus intus excavatur ; hic omnia foramina in iluchin»
unum communem uniuntur, nimirum prmfquam ad Ure-
thram pertingunt. Etenim immiflus ftylus in quodvis fo-
ramen facile in duduin illum communerp impellebatur,
ipfe vero hic duftus non penitus Urethram pei tundebat,
fed tenui & fpongiosa Urethri membrana operiebaruv.
Per itiam materia fpermatica ab hifce veficulis elaborata
in coitueliditur. Verifimile eft, veficulas hafce glantlo-
lofas extra coitum plenitudinem fuam quoquo modo de-
plere in veficulam membranofam annexam modo deferi-
ptam , fiquidem materia feminalis in utrilque contenta
ejufdem fpeciei erat , multum tAmen illidimmilisquiin
Tefticulis perficitur. Undijcondudimus Veficulas lemv-
nales non excipere materiam quam continent a Tefticulis
per Vafa deferentia, fed i lita glandulosa fublUotii,

quam

D i E q.b o, Eo.u a

miam etiam involvit communis tunica veiic.e membrano-i
fx, Sceo facilius certiusqueglandulx fu.T (fidamina fe-
minalia in cavitatem fuam admittat. WHARTO-
NUS.

Foramina quibus hostat»: aperiuntur in Ure-
thram in Equo confpicua, & pollicari minimum diftan-
tia extra iniertionem V aforu m deferentium in fupernam
Urethrx partem patefcere. Duodecim exigua forami-
nula , qu* fmgula in papillis grani frnapis magnitudine in
Urethra protuberantibus reperiuntur ; papillas urin*
praEterlabentisingreffam prohibere, IDEM notat.

Dc Utiao equino ita Uarrepu ■ Equa&Afina li-
cet in Utero conceptum gerere videantur , is camin con-
ceptionis locus cornu potiuanaturam & conftitutionem
quam uteri refert , locus enim ille non eft iis partibus fed
oblongior, & ab U tero difcrepans , tum fitu tum conne-
xione tum fabrica & fubftantia , magifque Utero fupe-
riori feu proceffui uteri Gallina (ubi ovum crefcit & albu-
mine cingitur) comparandus eft, quam utero muliebri.

H AR.VEJUS Exerc.65.

Uteri partiumque in generatione eo fpefbmtiom HF
[iorioirv hanc exhibet N E E D H A M cap. 7. his
verbis.

Equa Sui proxima eft cujus ft exteriorem uterumin-
tuearis , muliebri confimilem fatebere. Fundum enim ha-
bet bene magnum in quo integer foetus delitefcit. Hoc
cantura ab homine diftat, quod uteri cornua, ut uriis
exterorum animalium multo minora , muliebra tamen
excedunt , & raerobranx uiinarix fub chorio recondit*

S rtionem utrobique recipiunt. Ille tamen, primis ge-
tionis mentibus apertus , fuilli inftar foetum nondum
cobxrentem dimittit , nec ulla placent* aut glandularum
veftigia ptodir. Progreflu tamen temporis adnafeuntur
paulatim caruncula:, qux cirea mediam geiiationem non-
dum utero affixa- totidem orobos magnitudine *qunnt.
Intcrim paulatim craffefcit chot ion & venas infinitas fibi
infperfas dilTecanti detegit. Tandem in pofterioribus
menfibus eb ventum erit , ut chorion ; notabili jam craf-
fitie iniigne, placentam per totum uterum continuatam
reprxfentet, furculofque infinitos totidem venulis tur-
gidos uteri tunicx interiori immittat: qui pari valbrum
maternorum numero ita accurate occurrunt , ut incautis
pro totidem anafloinofibus facile oftendipoflint. Ana-
ftomofes vero non ede , vel exinde confiat , quod ex pra?-
diifae membranx alveolis abioueomni (anguinis miifione
eadem facilitate exeunt qua foetus bubuli anfulx ex glan-
dularum loculis. Utero ablato membranam (ntdi&um
eft) denfam, fuccoquc alibili turgidam invenies-, qui tu-
nicam hanc i fubje&a feparanti , St digitis prementi tam
copiosi effluet , ut vas aliquod > auttunicam fraftam efle
fubvcreri poteris. Tandem venarum arteriaramquemy-
riades ftibcus confpicux funt, & huic tunicx confertim
Inferantur. Allantoiden interim transrepentes ei foveas
plurimas inlculpunt • ne unicum tamen ramulum imper-
tiunt; «erum capillaria omnia in chorio delinant , ma-
jora vafa ad funiculum colliguntur.

Hifce pera&is, ad membranam urinariam accedes
crux hic aliter quam cum aliis fit integram fatum ambit.
& amnion in fe continet ; Vulnerata liquorem urmofum
exhibebit facurati coloris, in quo non raro concrefcnnt
eprpulcula , qu* prima facie caroofa videntur, digitis ta-
men didu&a ,.v|j,in uuam pelliculam difiendentur , vel

Mula. 69

De hujus concretionis ratione vi-

in vari» dividatur,
de cif. ).

Magis infignis efi illa concretio qu* lienem bubulum
fere reprxfentaf, fed multo minor efi, linguam pulli e-
quini vocant nofi rates, inventamque& refervatam boni
ominis efle credunt. Forte etiam illud efi quod Corne-
Une islgripfa (fi bene memini) pulli fronti adnafei pu-
tat, hiatrcmquc, nifi illud comederit, pulli oblivilci:
Indeque philtium componit. In hac cavitate funiculus
ex multo pluribus , quam alibi fit , ramulis contortus con-
fpicitur , neque prius vafa (ua fpargerc incipit . quam hu-
justunicx extimam partem penetraverir, retro vero ad
amnion recedens canalem fatis infignem libi adjungit, qui
videtur efle amnii intro reflexi portio, Stamen urachi
vices iuftincns, allantoidi infervit. Primo ingreflu pol-
lici excipiendo par cft , paulatim ramen anguliior factus
ad veiicam pergit ; tuicftylo vel flatu permeari potefi.
Tandem amnion aperire licebit & funiculum infigniter
contortum confpicere , & ad fretum ufque pei-fequi : ubi
valaqux (ha&enus numero ia) prope umbilicum tandem
in quaruor colliguntur, & vena jecori.urachus veficx, ar-
terixaortximplantantur. Canalis venofus Hepatis, item
valbrum anaftoraofes prope Cor , more vulgat i Icrutanti
comparent.

S E

C tr N D I

hic tres dari

NFS.

M* M B * a n a s hic tres dari Forni»

tss, fundi tir ac Cotv ledonifens f.re&iusglandu-
li feris ejp.i. docet. NEEDHAM.

Egi) (ani inquit etp. j. Equum medium quoddam ar.i-
mal inter placer.tiiera & giandulifcra exiftimo , cum illis
nempi conientit, quod Urina foetum prorfus ambit , &
placenta licet in initio nulla fit, tamin progreflu tempo-
ris tanta accrefcir , ut totum fretum ampleaatur , & tani'
illa craflities Choi ii eo feri nomine placent* appellatio-
nem meretur, quod venulisramfrequenribusScconfcr-
tisfeateat, quam placenta muliebris. Adeo etiam quod
nihil ex parte matris ei refpondear, ut in glanduliferis
confuevit. Hoc tamin cum ruminantibus commune ha-
bet, quod per digitulqs carneos utero conflcditur, Sc
quod txee craflities vix ante fextum memem notabilis
evadsr.

H ifioria peculiari digna efi Tunica AnAHTOt-
ni>, tum quod de ejus exiftenria hadenus controvcr-
fumefi , tum quod in variis animalibus infignitir variet;
In glanduliferis nempi, Ovibus, Bobus , Damis funi-
culi fini adnafeitur , & Urachi prolongatlo quxdam &
dilatatio videtur, farciminaiisfigur*. Utrinqucenimad
Uteri extremitates intra Chorion porrigitur, tSi cornua
impiet. In Suibus , qu* multipar* funt , Sc totidem fre-
tibus totidem Ova defiinata habent, ad illius Ovi extrema
cornua extenditor , Sc utrobique farciminali» figurx
efi, undi Allantoides nomen fuum njerait. InEquabua
paulo' aliter fe res habet, quibus membrana hxc Cho-
rio ubique fu bneditur, ut univerfum fattum cum amnio
in fe contineat. Urachum interim habet evidentem, qui
non tam ex ipsi nafei videtur , quam ex amnio , Sc hu-
iusquaflduplicaturaefle in veiicam uique reflexa, ut vel
flatus velftylns immiflus eo facili pergar. Ejus foramen
in funiculo quxrere oportet qui infignitir contortus ali-
quam fui partem indi fuper Amnion difpefrit , reliquam
conjuE&am per hanc cavitatem transfert , & Chorio nm-
I } diO*

70 D e E o_ u o , E

dem infcrit , ibidemque in infinitos Ramulos dividitur ut
ea crnllities Chorii videatur placenta* nomine digna.
Thm in hoc animali, tum in glanduhferis notabile eft
frequefites concretiones in hujus tunica* liquore nataro,
qua* prima facie adipem aut carneam molcculam repra-
fenrant , revera tamiin digitis dedufla* in membranaceum
quid dilatantur ; videnturque urinat mollioris & quali
glutinofeexiflentis coagula. IDEM cep. ).

Chorios prioribus merfibus fimnlcx eft tunica ,
traftu tamin temporis infignrtir crnlfefcit 6c carunculas
carneas cftormat pifi minoris magnitudine. Verum tan-
dem & harc quoque conjunguntur, ut integrum Chorion
in latillimant quandam placentam degenerare videatur ,
multis vaforum myriadibus intertextam infinitos digitu-
los in membranam Uteri interiorem, qua; mlulominus
fimplex perflat, exporrigentem. IDEM.

Equinus For tus prioribus merfibus Utero nus-
quam coluerat , donec poft aliquod tempus carnea tuber-
cula exigua appareant orobi magnitudine . H xc paula-
tim augentur, invicem continuantur 8c digitulos (non
glandulofo corjmre utero adnafeenti, fed) ipfi uteri
membranx interiori fatis infignes inierit. Ut revera con-
tinuata qua-ciam placenta per totum Chorion cxtenfa vi-
deatur , vel potius Chorion ipfum ex membrana in pla-
centam mutarum. IDEM.

Placent* Uteris* Hifloriam vide capite de
Ove ubi varia ex A Q_U A P E N D. proponuntur , qui
idem foetus delineationem exhibet.

Amnio in tunica fletus F-quini I >».» infignes vidif-
fe fe refert A Q_U A P E N D. ctp. 8. Jeftnrm. fctlur.

Eduabus muhs eduflos T esticulos examinafle fe
STENONIUS refert. In primi telles exigui ad-
modum , fed vafis fanguineis copiofis inftrudi , in iis
difieflis nulla ovorum veftigia reperiebantur. Tubafic
fatis longa , & in multos anfractus plicata , exterius
orificium tefticulis proximum patulum fatis erat , interius
adeii arflil claufum , ut ne quiJ£m aZri in uterum tranfi-
tum permitteret, licet in cornu uteri papilla manifdta
effer, qux in aliis animalibus patens reperitur. Interior
uteri tunicaaugis mult is afpera , fed latioribus , & in fu-
perficiem uteri inclinatis. Orificium uteri minus atdtum
erat , licet protuberantia; arTnulares illud claudere (blita
oon dccflcnt.

In fecundi Muli Tefiiculi magni ut in Afina, in
quorum parte cavaprreter pauca « exigua Ova, con-
tinebatur in uno ovum inlignis magnitudinis liquore
flavefeente plenum , in altero corpus oblongum ex ru-
bro nigrum qua fabricam glandute conglomerata: fi-
millimum , cujus extremitas verfus partem Tefticuli
gibbam exaenfa cavitatem in fe continebat , altera extre-
mitas extra partem Cavam Tefticuli extabat ; totum hoc
corpus ab omni parte liberum erat nullis vel vafis vel fila-
mentis T efticulo adhxrens , uterus interius rubens tume-
fiebat , omntique ejus Vala fanguine turgida erant.

Poterit itaque abique. miraculo mula parere, G ovo-
rum in Tefitculis proventus adfuerit, licet miraculo non
careret fi ex prxdi&o limul contingeret tum in fignis ali-
qms in rebus pol i ricis eventus , tum mute partus. Stenln-
Jiutu autem in illis plures dari poterint rationes, utoro-
ram abfen^ja aut nimia intra Telticulos profunditas, vel
materiaOvorum conceptui inepta, alu-que plures inter
folitas flerilitatis caufas numerat*. Quod fi lanius iu Te-

o.u a, & Mula. .1

fticulis reperire liceret fimile corpus ac in ultima mulA
dcfcripfi , in illam fufpicionem devenirem , dari femel-
larum genus in quadrupedibus , in quarum Tefticul»
Ova jam tum placenta* primordiis invelliuntur. Obf. 98.
lib. 1. <si8. Deu.

C A P. XIIX.

Dc .Fele.

ANATQME FELIS,
a SEViRINO

/MjhtUtC.

PE a i t o n * u m hic tenuiflimum , fub enfifomsi car-
tilagine fatis pingue.

Omentum pra-pingue alligatum lobo uni dextro
Hepatis, Spleni, Ventriculo , Duodeno , ad figuram
facculiconflitutum. ,

Hepar fex U» diflindum , medio duorum d parte
dextra egreditur Vefica tellis, ita ut fundus inter lobos
diftos ad modum prominentis oculi appareat.

V e s 1 c u 1 a nate duos liabet ramos , alteram qui de-
rivat ab Hepate in duodenum ad expellendas fieces, alte-
rum qui lecurrit ad veficam ut ibi contineatur.

Color Hepatis veluti cankmtepifcis.Cervtxveficiedi-
fl.i* veluti varicofa.

Ventriculi tunica interna fatis ragofa, ragis fe-
cundum Ventriculi dufhim procedentibus, & in rotun-
dum replicatis veluti in ventre Bovis.

Intestinum RcBum glandulas liabet miliares
varias. Idem colligatum caucte principio per medium
ligamentum. Carum i lic latitudine pallias longum.

Prxter Refhim & Ccecum totum quod reliquum eft
inteftiniuniformeeft, fe<l tortuofum adeo , ut fi violen-
tius extendas feri difrumpatur.

Renes perampli magnitudine nucis majoris , intr*
. quos paucx cavitates funt tk. tinus ( omnia ut in Cane) in
quibus percolatur urina.

Vina p o e t * duo» hic fecit ramos , Mefenteri-
cum , ad mefenterium propagatum , etiam ad extremum
inteftini Refti , & Splenicum ad Splenem transmifTum.

A Ramo fplenico derivat alter ctehaciu , fic di&us
uia Ventriculum circumplcftirur, in quem humorem
ucit Melancliolicum ad appetitum.

Vena pae is expies a Cava juxta Cor reflexa &
defeendens, in latere dextro utrinque Cordis Venas cx-

Ab Hepate Vena Cava perforat Diaphragma ,
ficque Cor, petit in cujus partem dextram fe mierit
Alatciibus VemeCavaiadfcendentnddcendit Ner-
vus quidam ad circulum carnofum Diaphragmatis , al-
ter vero i fiuiftradefcendit fultus membranis afpera ar-
terte, deportantes fenfum Diaphragmati. •

Bini N s r v i a lateribus afpera: arteria: , utrinque
unus, defeendunt ad orificium Ventriculi fuperius, hinc
inde afpera arterte pulmonibufqoc ramulos etiam exhi-
bentes.

In Aspbra Arteria feroicirculi , ut in homine
divifi, fed parte pofteriorc duplici tumci comprehenfi;
«Itera quidem extersa & carnosa, ajtera vero intonS

& ner-

' Digitized by Google

De F

tc nervosa , nafcitur hic ab extremis circulorum mar-
ginibus.

Ubi primfim finditur afpera arteria apparent nonnul-
la: glandul * , majores, parvi, albi, rubri, cineri-
tii , mixtat.

Nervi Revcrfvi in afperx arterii caput inferuntur a
fexto pari orti, & utroque in latere funditer ac in Cane
circa aortam arteriam reflexi.

Cordis Ventriculi, Auriculi& Vafafimiliterhic
fe habent ac in Cane.

Pulmo habet pinnas fex.

T s s r i c u t, i quatuor fumcie funt tefli , harumi
f erutum eft f burfa externa, i. Da r ter, etiam exter-
na, j. Erythroidet f. rubra, propinquior , q. Immediata.

Extra abdomen inferni fupra os pubis prodeunt per
duo foramina Vaf» Spermatica ad Tefticulos, tam qua:
pruparantia dicuntur quam qui deferenuj.

Praparantia poftquam attigerim proximi tefticulum
corpus conftituunt quod dicitur Epididymis.

V in a Emulcens .utraque A Cava , aft duplo teri
longior finiftra ea quali dextra eft , altior etiam .

Ureteris ex Cava Renum parte prodeuntes ad
. veficie collum tranfeunt.

T eft ienti per mediam ^nembranam cuti alligantur A la-
teribus penis.

Pinis medio digito longus inferni fulcitur mufetrio
oblongo defi nente ad medium penis, vel amplius, fulcitur
etiam mufculo oblongo defcendenre ad medium fpatium
Muicnli Splifofteris anum claudentis.

Visica urinaria alligata peritono fuperni ,
Inferni inteltir.o Redo.

Auricula hic interior exfculpta ; St aper non
perforata.

In Ciribro Sinui tres , fed duo circularet.

In Oculo \3vca parte anteriore non cohirens cor-
nei, hinc dilatatio huic generi tna/or, minor.

Nirvus opticus feriad medium defertur, quam-
vis declinet ad inferiora.

Membrana crafra oculus aliqua parte velatur , ut in
gallinaceo genei e. Zootom.part. tv.

ANATOME FELIS, GRAVIDjE,
ET CATELLORUM

inftituta ai>

OLAO RUDBEKIO.

G Ravidam felem diflecni, cujus uteri cornu dextrum
duas feminas cum mare geftavit , finiftrum vero
unam & feminam & marem : quod etiam in aliis quoque
animantibus contemplari licet, unde falfum evadit , in
dextro cornu marem & fmiftro feminam generari . quod
obfervavit quoque Hsrvejtu de Generatione animal.
Exercitat. LXIX. fbl. 118. Marem V famatam , ait,
(prout ea fur tulerit) medo in dextro , mode in fwfro cor-
nu obfervavi : sJqur frequenter in dama , qua gemellae
utero gerebant (aliquando etiam inOve) mibi videre con-
tigit.

In difledione Chorii ac amnii venas duas umbilica-
les & totidem arterias , ad placentam , cborium in me-
dio iaflar annuU cingentem , tendente» conlpexi ; ac ic-

E L E. 7 1

fuper unam venam multo minorem, qiw amnion (altem
multis ranASlis occupavit: quo in Icco etiam amnion vi-
fciditate lutea illinitum erat, perquam venam exiflimo
cum Harvejo fetum primo alimentum A colliquamer.to,
qnod inter amnion ac corpus ipfius fatus reperitur , hau-
rire,- quam ilarvajiu in oviparorum generatione ey vi-
telli tunica erumpentem animadvertit, in viviparorum
autem fetu eum nullibi ejus (ni fallor) mcmmiOc com-
perio: officium tamen illius affignafii» vkletur Exercit.
LXVUI. l ena , inquit, quam primum in humore cry—
ftaSino intra amnium conjpicitur , e pando falicnte ori-
ginem trahW atque umbilicalium vaforum naturam 1$
officium fubit ; paulatimquo ardior reddita , in aliae
quoque ramijlcationea . per cclhquamentum JparJat, pro-
telari cernitur : ut certo confiet , nutrimentum Jub initia
a foto coUiquamento (in quo f st tu natat) hSuriri. Vi-
fciditas quoque illa, qui radicibus hujus vem aflidet ,
ejultiem coloris& connftentiieftcum humore ir.ter coi-
pus &jmnion contento , & eflentiam vitelli in ovo re-
prifentare videtur.

Cum (exempto A membranis fetu) arterias venasque
umbilicales intra abdomen prehendilfem > & digito fan-
guinem, umbilicum ufque , comprcffiflcm , ut viderem
fi quid fanguinis remearet, ne guttulamquidem verfus fe-
cundinam elicere potui. Unde liquet animantia bruta ob-
fletricibus non indigere in edendo parta , cam indita na-
turi vi umbilicus feipfum occludat.

Intra corpus felis & amnion diffedum una cum «ho-
rio, crafla quidam mucilago undiquaque circa coipus
diffufa apparuit, faciem dccodi ex vino pultis, repu-
fenrans , qui analoga vitello cjyi videtur.

V afa umbil icalia intra abdomen in illis , ut & in alio-
rum animantium fetu , V. reperi j quorum primum Ve-
na fuit , ad Hepar vergens : fecundum & tertium Ar-
terii , qui ab utroque latere vefici urinarii in iliacis
feruntur: quartum, minor quidam Vena, in portam
circa pancreas carnofum ducens: quintum, magnitudine
iquavit priuf, & Venas mefentci icas juxta pancreas in-
greflumeft. Hancdiflributionem Hane/ui inrraft.de
Humoribus Sc uteri membranis , in aliquibus fc oblenraf-
(e affirmat* Redeo, inquit, ad vafa umbilicalia , qud in
ommbm animahbm hjud eodem modo dividuntur ; nt qui -
btudam enim bini venarum ramuli , plure ne in Jatdb

corpore referiuntur ; quorum aln Jecur tranfeunt , alii
in ponam vel mefentericas venae inferuntur.

Obfervavi item in hilcc, quod ubi vafa fpermatica
coeunt, paulo antequam per abdomen exeunt, glan-
dula quidam ab utroque latere illis adpofira erat , fbrmi
tefticulorum hauddilhmilis: aperto vero Icrqto , cellcs
glandulis majores mihi vili.

Renes illorum ex glandulis compofiti non erant, qnem-
admodum in ovium, vaccarum, dcc. fetu, verum fo-
lidi&globofi.

Vehes ipfis oblonga fuitSc magna; quam dum pre-
mebam, urina per pudenda exivit, non per umbilicum.
Experienti tamen ftylusperumbilicumegrefluseft; in-
terim nullam rupturam faftatn animadverfum-

DifTeftis omnibus catti fetibus, perfimilem in ore,
cefophago, & ventriculo confpexr roucilaginem & vi-
fciditatem illi, qui inter cotpus & amnion erat, tam
quoad confiftentiam , quam colorem. Sed rero in te-
nuioribus iotcftiius, erilior magisque viridis mucilago
„ iua

Digitized by Google

72 D e F

illa fuit , quantum eradis Inteftinis appropinquabat : in
quibas «rueihufa, inque fohdos globulos «onfblidata ,
vetuli canis cxcrementorutp fpeciem pr* fe ferebant. In
obf, onot. odJitii t raBjtuj devojit firtf/,

N O T A T. A
. i*

CEREBRO.

Prominentias Cesuii Natiformxs &
Testis in Felibus , Homine, Can<( & quibuf-
dam alife animalibus aequaleselle, perexiguas, & funditer
ac reiiqua portio medullx oblongata albidi coloris,
W I L S I U S eop. i. Je Cerebro docet.

Glan-dulam pituitariam hic fimflitir ac in
Cane infundibulo colmcrc , adeoqne cum eo amoto
una divelli, ficque molem ejus glandulis duabus inter fc
didinilis, & facili ab invicem' feparabilibus conflare
eop. iv. de Cerebro tradit IDEM.

Reti mirabili in Vitulo, Ove, Capra decite-
ris qu* herbaceis vefcuntur amplioris molisell, quamin
Cane, Fele, aliifque brutis carnivoris. IDEM.

. SPINALI MEDULLA.

QUalitir hic diflribuanrur Simus Spis aus Mi-
duus cum Venis & Arteriis, vide capite de Ore.

OCULO.

Oculum multum humoris Vitrei parum aquei con-
tinere i ipfum aqueum humorem efTe fubfalfum
B O R R I C H . obfervafc it.

MAMMIS.

DE Mammarum fitu , & Numero vide caput
de Cone-

L I E N E, &c«

Lienem longum inftar Canini ; DuBum Hepotieum Sc
Cyfiieum amplos , prafertim Hepaticum • Borri-
ehnm obfervafTe, Cent.iu.EpiS.fi. BARTHOLIN.
fcribtt.

INTESTINIS.

GLahdularum in inteflinis conditionem deferi-
bens Poyerui h*c habet. In felis domedic* intedino-
rum examine , (latim fub Ventriculi pyloro, quidam
plexui , fed pufiBui , vix unquam minimo digito *-
quans apparuit, pauloque poli transverforum aliquot
digitorum intervallo ohui , priore nonnihil prolixior,
uem denuo excepit porvnltu , novem duntaxat glan-
ularum congerie conflans. Hinc in Ileo quatuor aut
quinque ahi, praeedentibus ampliores ac numerofiore
glandularum caterva flipati ; quarum bafes nitebantur
tiinica interiore nervea , quod egregii oflendic hujus ab
intermed ia fibrofa detra&io. In podreroo Ilei circo ple-
xui yhnjulcjtu , quinque digitos transverfos longus , fed
angudus transparuit, ea verb intedini portio , cui roefen-
teni cii cumferentia anncditur glandulis omnino carebat.
Plexus hi hic candicant, & glandul* compreff* humo-
ris fub albidi momentum effundunt. Porro antrum inte-
flini Cnei glandulis quoque refcrtiffimum erat , & in Rt-

E L E.

Bo glandul* renticulates albida: fparfim , non in race-
mos aut plexus congefl* apparebant. PAYERUS*
&tond. intejlm.

PANCREATE.

PA n c r r a s hic quali bipartitum fmrilitir ac in Cane,
Simii, aliisque animalibus , notante G R A F I O.
Simplicem ejus JuBum IDEM efle tradit, cumque
ut in homine buario conjungi.

VASIS A Q^U OSIS.

DE Vasis Aquosis Hepaticis seque ac glandu-
larum vidtqu* capite de Cone habemus ex 11UD-
BEEKIO.

TESTIBUS FEMINEIS.

IN felibus tam domedicis quam Zibethi minus inter
Ova fubdanti* reperiri SWAHMERD. feribit,
nam in muliere & Vacca, & hoc ipfum in caufa ede ja-
mat cur Ova in hoc genere animantium per externam
Membranam magis protuberent. TroB. deXJtero.

SECUNDINIS.

PLaCINTM VTIRIMjr. , M t M BR AN ARUMQ^WI*
foetum ANBiiMriciq qurque eo facium con-
ditutionem ex capitede Cone petere licet, per omnia
enim Canem imitari felem NEEDH AM eop.vii. tedatur.

Legi etiim hic pofTunt qua: habentur ex A QU A-
P E N D. & GRAFIO capite de Ote. .

Praeter Viham umbuicalim qu* in jecur in-
feritur.etiim du* Verae ali* confpiciuntur exigue omui-
nb , qu* jtamen in mefataicas terminantur , neinpi una
propi Ventriculum, alia verb ad inteftina crafla. A-
QU A P E N D. defirm. fttut cop. io.

C A P. XIX.

De Fele Zebethica.

A N A T O M E ejus

inftituto >6[j.

& THOM. BARTHOLINO.

Plures quidem & externam figuram animalis & li-
quoris conditionem adumbrarunt, ut Belleniui,
Gefnerut , utildrovondus , E?r. pauci tamen inte-
riora penetrarunt. Solus P. CoJIoBnr Meflanenfis Me-
dicus , amicus meus, cum Rom* edet, Anatomen Hyan-
r* odorifer* celebravit, & publico poftea feripto Mef-
fan* edidit , fed nec omnia egregius ille Anatomicus aa-
fcquutusefl. NamHyena, quamdidecuiv, Hydrope
interempta, unde putrida ibi omnia non linebant quic-
quam notare pr*ter vafculum , quod tamen nec ita accu-
rati aut dpfcripiit aut depinxit , quin aliquid no(lr*it>-
dudri* reliquerit. Quid obferraverim in Hysena nodra,
brevibus fignabo. .

Figuram externam reflri ajfequutus efl Gefnerui ex
Cajo , & P. Cojlellm in icone annexa. Cutis illi macu-
lolapilifquc obfita, qui nigras hinc inde lineas efficiunt
inter alios pilos flavefeentes. Caput feri lupinum,
curt* aures, sentes huic obtuli fivc fenia fire

arte

Digitized by Google

De F e l e Z

arte detruncati. CaiLu» craflum & oblongum , mu- |
fculis valdicarnofisrobdftum, quorum duo longius in- 1
tra thoracem fupra fpinam protenduntur ad coidis ufque
regionem. Orbita oculi fuperiore parte verfus frontem
patula. Mufculus temporalis crafliis totum utripqne ca-
put fuperius occupat, nec alii in capite mufculi manifefti.
Per medium cranium incedit procefliis ofleus loco futura;
fagittalis, inftar crift*, dividens cranium in duas partes.
In dorfo cutis Jctat habet longiores , nigras , durasquc ,
quas iracundum animal erigir.

DiiTefio abdomine, mufculis nempe & peritoneo.
Omentum occurrebat ubique duplex, fed tenue retis in-
ftar. hinc inde pinguedine pauca confperfum, quod a
fundo ventt iculi cui arifti coi teret , protendebatur fupra
omnia inteftina ad pubem ulque.ubi le circumvolvebat ad
fpinam, & inteftina velut in marfupio comprehendebat.
Involvebat quoque Lienem oifto digitos transverfos lon-
gum , duos pollices latum , cartera fanum , nili quod exi-
guum apoftema fanguinem pifi magnitudine in extima
lui parte Iplen monftraret. Hepar magnum floridumque
Diaphragmati non folumconiueto ligamento fufpenfo-
rio, alligatum, fed ipfo parenchymate coharrens. Lo-
bis feptem diftingtiebatur. Vcficula Hlir parum liquoris
contincbatfubobfcuri. Venre cava; defeendentis truncus
ex Hepateftatim renes contingebat , ut vix tantum foa-
cii pro ligatura fupereflet. Circa portae ingreffum obfer-
vati fur.t Judut Lymphatici plurimis ramufculis conlpi-
cui , & fupra portam verfus mefenterium tres rami tunu-
diufculi. In mefenteno null.e laSen manifeft*, nam
ventriculus plenus adhuc erat cibo copiofo inco&o &
CrafTo. Jntrflina fcatebant excrementis nigricantibus &
iplumccecum artiarli pollicis magnitudinem tequans eo-
dem excremento plenum vifccbatur. Nulla valvula in
colo, prrwer circulum duriorem.

In Thorace McJiaflinum valdi tenue & foraminibus
hinc inde retis in morem perforatum. Pericardium pau-
cam aquam continebat, quia calidum eft animal. Cor
ipfumiufta: magnitudinis « interna & externa facie ni-
hilabhominedivcrfummonftrabat. Dextrum ventricu-
lum & auriculam dextram & ingredientem cavam, ma-
gna fanguinisgrumoii nigrique copia diftenderat , utin-
hgr.iter tumerent. Hinc non aliam mortis caufam in ani-
mali fano invenimus , quam fuffocationem. Sanguis
in corde contentus nullum odorem fpirabat. Pulmonei
utrinque longi, dexter tribus, (initier duobus lobis di-
ft ir.&us. Ai &i per membranam mediaftini coh*rcbant
rrfophago & arteria- magna* dcfccndcnti. Forfan hinc
ingluvies, a pulmonibus continui irritatis, commoto
& aperto crfopliago. Thymur nullus, fruftulo pingue-
dinis illius vices fupplente.

Exemptis inteftinis , renes, vala fpermatica, & vafeu-
lum Zibcthicum aggrciTus fum. Renum leviter incila
tunica fponte fepambatur, fubjcftumque parenchyma
foraminulis feu foveis externi hinc indediltin&um : an
i^ naturale omnibus , vel huic proprium > affirmare non
ITum. Sinifter obfcuriori colore fufeus. In ureteribuj
vafis fpermqpcis diligenter feparatis nihil notatu di-
gnum. Situs inferiorum hic erat. Veftca parva lotium
continebat Iblito loco repofita , cum Venit eminebat ex-
trema parte ofleus cum praputio ficut in Canibus. Ure-
thra inde longo traflu defccndcbat ad 1 ejici infra pendu -
los oblongos iuftar nucleorum dadyli. Inter penem ve-

I B E T H I C A. 73

rb&teftes collocatum eft vafculum Ziieitt , membra-
nis urethra; alligatum. Vafculum externa forma vulva;
aflimilatur, per medium fidum &pi!ofum, tres digitos
transverfos longum , totidemque latum , quod per me-
diani rimam nonnihil diduftum , in utroque latere fora-
minulum iuftar oris carpionis oftentat lanuginofutn. Uc
interiores cavitates paterent, per mediam rimam dif-
fecui & in duas partes divifr ad urethram ufque, qua; per
medium inferni tranfibat, & a vafculo facili feparabatur.
Hirc ad vafculi utramque partem divifam converfo , pri-
mum circa marginem vafculi diviti purfta candicantia
occuiTcbant, deinde foramine ante difto latius recifo in-
terior cavitas in confpeihim vFnicbat. Rotunda illa,
amygdalum capiens, lanuginofa, membranulis fubtili-
bus binis inftar valvularum aiftin&a. An ifta membranu-
la Cx pilis Zihctbo impraegnatis cnicrferit , quia facili fi-
lorum iuftar difcerpebarur , non au fi m determinare. In
limbo hujus cavitatis & in reliquo valculi corpore glan-
dula: comparebant quam plurima: , modo majores mod6
minores Itia cavitate lingulari pradic* , quati vcficula:
Zibethrcac , quibus apertis liquor odoratus olei inftar
candicans effluxit, odore fragrantiiluno fpirans , qui
charta exceptus candicabat , poti aliquot deinde die*
mutato in flavum colore confiflentia firmabatur. Exter-
nam quoque vafculi folidioris partem diffecui , veficula*-
que copiosi ibidem difperfas fimili liquore inveni refer-
tas. Infra tefticulos ptope anum ad finem urethra , du2
glandula: fit* funt rotunda» nucis minoris magnitudine ,
qua: intus cav* fpcrina effundebant , quas Vejteulfi cre-
didi effe feminales , liiora ver6 infra collum vefic* mino-
res ali* glandula; collocabantur , quas pro Proflatu
habui.

Curiofa induftria his vitis occupabar in inquirendis viis
per quas liquorem veiicula: Zibethic* attraherent. Se-
paratis urethra tk tefticulis a vafculo , fingulisque exa-
minatis nullum inveni commercium niti per membranas ,
quibus invicem omnia junguntur , fed facili feparqbiles.
Nulla ali* vafa patentia aderant, nec ulla in toto cor-
pore particula odorem iftum fpirabat , prater folura
vasculum. An igitur ex veficulis (eminariis? Vicina: qui-
dem funt , nec liquor diverfus, ii odorem excipias. An
cx vatis praparamibus ? Sed luec folito more tefticulis &
F.pididymidibus inferuntur. Non ex alvi excrementis ,
quia urethra intercedit ir.terreftuminteftinumfic vafcu-
lum, adhrec fretent illa,, non hate ; & hiec colore can-
dicant , nigricant illa. V ia igitur incerta eft. Certum ta-
men videtur in veficulis Zibethicis confici iftum liquo-
rem odoratum, ficut i teftrbus femen, amammislac,
occulta quadam potefiate & vafculi odorati proprietate.
In quibulUam veficulis internis vafculi, loco liquoris,
erat rubra materia inftar concreti fanguinis ■ & friabilis.
U r.dc fufpicio nata ex fanguine confici Zibethum, qui
propter afleihim quemcuuque veltcularum iftarum , in
Zibethicum liquorem non potuit Converti. Nam hac
hyaena nec tarto Zibctho abundarat, Mejericonfdlio-
ne , nec tam fragrantem odorem , ut alia congeneris fpe-
ciei animalia, emiferat Ex veficulis turgidis tranfudat
liquor in cavitatem & lanugini adlirrret , forfan r.e citiua
excidat & ut diutius perficiatur , exinde fiatis vicibus vel
fponte affri&u animalis excernitur , vel a miniftris co-
chleari apto exinutur. Ex inodoro fanguineodoracum
liquorem in vafculo generari mirum videri non debet,
' K. quia

D E F E L E Z

quia & florea frufiusque fuaveolentes.ex fucco terree
plantique inodoro emergunt, in parte propria piant»
«rborisque alterato.

Exoculo lapidem denique erui, de quo PIiuiut\. )7.

C. 10. & libertus Magnus referunt. Iingiuc hominis
fubditum futura pradicere. Nihil vero eft, tiili humor
crydallimis elegans & pellucidus, durusque. Sinifler ma-
jor dextro erat. Sed futura pradicere falfum , mfiaugur
■cceflerit. Ego auguria non novi, nec coelum arufpi-
eum curo, ut loquitur P etromus. Hijl. an. c.q.i.

t^11ia

EJUSDEM.

ANno 1658. prafente S. Pauli aliisque in Zibetha
femina obfcivata feqocntja.

Umu! triangularis, cujus cornua utrinque altius
protenfa Tisias glandulolbs attingebant , hiulco ta-
mas fine.

ATeftibus ligamentum utrinque memhranofum , te-
res , ad Renum adipofam tunicam adfcendebat.

Os Vulva prima fronte quadrangulare apparebat , la-
tius vero didu&um oblongum vifebatur.

Sub hoc Vafcuh Zibethici cfcutum eminet in quo va-
fculo feu claufo feu difie&o nihil lingulare , nec ulla parte
a mafculo differens.

•AMSTELOD AMENS IUM.

ANno 1665. Amftelodamenfes fcquentia incaobfer-
varunt.

CoBum erat cralfurn & mufculis robuflis praditum.

Mu feuli temporales totum fere caput cingebant.

Ex medio erann oriebatur proce fui quidam offeus,
loco futura; fagittaiis & coronalis , eflque eminentia in-
darcrid»non divila:, in duas autem partes cranium di-
videflbt a nalo incipiens ad futuram coronalem definens.

Omentum duplex, tenue, indar retis, pauca pingue-
dine prarditum . ventriculo ar&c adbitens , fupra omnia
intedina ad pubem ufque protenfum.

Hepar VII. habebat lobos.

Veficula jlSu continebat multum liquoris , fed ob-
(curi.

Truncus Vena cava: defcendcntis ex Hepate flatim
renes attingebat, ut vix fpatium pro ligatura lupereflet.

lntcjlmum Cucum a-quabat magnitudinem articuli
pollicis.

Nulla in Colo valvula , pr.Tter circulum duriorem.
Mediafiinum in Thorace foraminibus multis inftar re-
tis praxl itum.

Per icar Jium parum aqui continebat.

Cor Jit dexter ventriculus & dextra auricula tumebant

ob copiam fanguinis grumofi , nigricantis.

Pulmones longi, utrinque tribus lobis didinfK

Color eorum erat fubruber , multis quali nigris fila-
mentis (ut in telis aranearum) praditus.

Thymus non aderat, fed ejus loco fruflulum pingue-
dinis.

Renum tunica facillime & quafi fponte feparabatur.

C» '0, fangumu renum erat fufeus & ad nigredinem
xergeus.

.1 B E T H I C A.

Vcfict urinaria erat parva , & membrana duriori
pradita, parum uriree continetis.

Penis b parte exteriore erat olfeus, in medio vaiculi
Zibethici collocatus.

Vafculum Zibetbicum membranis urethra alligatum,,
hoc autem duplex eft. Datur in unoquoque Cavitas quae-
dam qua- continere amygdalam potiet.

Pitofum id eft & ex multis rugis conflatum.

A parte pofteriore hujus vafculi multa dantur glandu-
la: conglomerate, in quibus du&us , per quos Zibethum
fertur.

Hoc tenue , faporis amari , odoris gravis , coloris al-
bicantis , poli paucos dies flavefeentis.

Pars externa hujus vaiculi coutinet multas ve /icar li-
quore hoc Zibethico refertas.

Duthu Bilarnu C? Pancreaticw uno codemque fora-
mine terminantur. Obferv. Coli. vAmjlel. part. j.

B L A S I I.

IN plurimis partes felis hujus, Hyana odorifera , een
Zicvet l(at alias difta*, conveniunt cum iis qua- Canis
lunt, funt tamen quidam , in quibus diverfitas quidam
notatur, ad hanc iraque lblam (Ii non in partibus omni-
bus, falteni in pracijHiis fpeftatam) hic attendere placuit
Ex obfervatione noftia Anno 1670. & feq. habita ,
duo utrinque Musculi tenues membrana: caroo-
fm immerli , quorum ««« linea: alba: vicinior ad codas
ufque fe extendit , alter inferior magi.;. Conjun&i hiad
facculi Zibethici anteriora excurrunt , imo penem ipfom
parte aliqua accedunt.

Lixia alba admodum lac tendinofa, fic ut rigi-
dum funiculum reprafenret.

Musculus quoque o b l 1 q_u e descendens
tendinofus valdi , validufque , ubi olli pubis jungitur.
Reliqui abdemmis mujcuh , tenues licet omnes, ten-
dinofi tamen admodum , imprimis circa ventris infe-
riora.

Cremaster teftis ad olfis pubis fuperiora fe exten-
dit, imo obliqui hic procedendo fibris mufculi adfcen-
dentis mifcetur.

Sacculus tcdlum totus membrana hic cingitur
carnosi, carnea valdi.

Die quinto poft interitum Vens lactee adhuc
copiola: turgniatque circa duodenum & Chyli receptacu-
lum fe exhibebant-

O mixtum ^ idipis parum continet, anktnus ut in
Cane Ventriculo , poderius Colo intefttno, in Utere dex-
tro Hepati atque Duodeno, in finiftro Lieni, unitum ,
ad pubem ufque fe extendens , tenue admodum, Vajis
fanguineis plurimis puditum. Intedina omnia quaii fac-
culo quodam continebat , eo quod ad poftica ventris fele
extenderet.

IxtiSTiXA miram fitum habent , rubicundi valdi
coloris. _ .

IxrisnsuM Coecum fi ■' plicis figura, minimi,
ut in Canibus, Cor.rornm; pollici Longitudinem ha-
bens, fimilitccacinfelccnmir.iii i , aliifquc variis anima-
libus. liil nifi Coli piudpi.im amp' i - nn.

Colox quod hic fimileonu 11 'illi, quod in Canibus
eo nomine venire folct, a-;:-de uLiqae, Cellulis nullis,
Lagamcntifijuc , praditum , Vajlt hainorrboidalibur ex-
cernis

_ Digitized by Google

De Fele Z

ternis & infignihus & copiolis gaudet , fimiliter ac Re-
dum , adlrarent his totodudu glandula phirimx’ exi-
les admodum , & feti ovales, fubmgricantis coloris.

Ilei ad finem membranaceus Circulus , crafliis fatis,
mollis licet , regvcflum materia: ex Colo haud parum im-
pedire valens: iion tamen ejus magnitudinisell, ut viam
totam dtodere queat.

R r cTi circa I r.rcflini extremitatem utrinque Ve ficu-
la , avellana: magnitudinem habens , materid alba li-
quidiore, feri repleta, exonerat hae materiam didam,
per foramen exile , in podicis finem : qualis ea iit , elice-
re arduum , inquirant mecum alii.

Pancreas verum impium valdi , ut in Homine
fimplex , minimi, ut in Canibus , divifum.

DuBus e|us uno eodemque foramine cum bilario
Intedinum Duodenum ingredicur , quod idem&in feli-
bus aliis notamus.

H s r a a & impium , & divifum , feptem enim ad-
funt ini; , quorum tres exiles admodum ; unus . pode-
rior. Renem dextrum tegit , maxima parte, eidem fir-
miter connexus.

Ren uterque proximus valdi Diaphragmati, ita ut
truncum Vena- Cava: defeendentem intra Hepar & Ve-
nas Emulgentes ligare arduum omnino obfpatii exigui-
tatem.

Renis tunica aJipefa pinguedine omninbdefiituitur,
vel (altem coiUidcraoili haud praedita ; Propria levilhma
opera i fubftartia ipsa ieparatur , in hujus fuperficie l'a-
fa , jucundo adfpedu , miri fe confpicienda prabent, ar-
boris ramulos plui imos i eprai’entanti3.

IUsm Succis iveiati infignes hic admo-
dum, duorum feri digitorum longitudinem, unius lati-
tudinem, habentes , ex albo rubefeentes.

Vija hic accedeiefanguinea quam certum, tam cer-
tum itidem . Nervis fi plexu prodeuntibus plurimis gau-
dere , miri hi totam fubdimiam earum pererrant , quem
in ulum ignoio

Vesic* Urinari* Collum , ad pollicis tranf-
verfi longitudinem , intra tunicas progreditur, antequam
uteri vaginam intret. Loco autem eo quo liicingreflus
datur, collofa magis , craiiiorqne Uteri fubdantia.

Artiri* Spermaticas anfiaduofo magis du-
dn&T ellemik Uterum accedunt, quam verre. Nec ad
uteri fola Cornua vafa ha*c progrediuntur, fed & ad Col-
lum ipfum.

* Testis duritie hic fummfi praeliti , variegati co-
horis , Uriis albicantibus, viridibtrique, varie mixtis. Vi-
detur autem tota fub/lantia exterius minutiliimorum
globulorum alborum congeries.

Vas Deserens ex Tellis fiiperiore parte tortuo-
fo valde dudu ad cornu Uterinum procedit

Tegitur hoc, imj detinetur, membrani duplicata,
indar facculi alicujus aut integumenti Tcftcm anterius,
laxi , tegentis. *

U t i r u s bicornis , in omnibus cum Canino eonvq-
nit, nifi quod I. Vefioeurinari»Cervicem profuixliore ,
h. e. fi pudendis remotiore, loco, excipiat.

I I. Ligamentum T eres, a medio Cornuum procedens
ad pubem , veri ligamenti membraneiconilitutionem ha-
bet, fupra Aliformeextenfum.

III. A Teftibus fuperiora verfus Ligamentum py ra-

I B E T H I C A, 7$

midale fe extendat , ad adipofara Renum tunicam . aut

loca Renis gibbo adfita.

Pudendum ejus externum oblongioris figura ed, Sac-
culo Zibethico prius fe exhibens, iic ut primum locum
occupet Uteri hic meatus , fecundum Sacculus Zibethi-
cus, ultimum intedini Redi extremum.

Ad pudendi hujus ingreflum duo confideratione digna
occurrunt. Horum I. Parte fuperiore f. anteriore fe ex-
hibens Eminentia acuminata, intequalis , ad laivis ,■ Cli-
toridem eam cenfeo. I. Quod nervofa particula fit ,
nervorum fcil. eo dedudorum congeries: 1 1. Integu-
mento membraneo quafi priputio quodam tegatur.
III- Mod6 extra hoc integumentum prodeat , modii»
iterum retrahatur. Adei» ut fe totam nbfcordere queat ,
mox iterum ad minimi digiti tranfverfi latitudinem pro-
dire.

I L Parte inferiore C. podiefi reddentes glandula* duar,
fibi mutuo adfice , ex conglomeratarum genere, albican-
tes, liquorem album , confidentem fatis , per foramina
plurima in hanc vulvam prefla? emittentes.

Sacculus Zumucus nnica licet cavitas, in
pirtet tamen duas manifelli feparatur. Harum utraque
ejus magnitudinis ed, ut pollicis articulum recipere
queat.

Componunt eum I. Glandula minutiflima; plurima:*,
acini majoris caput vix excedentes, anterius hi, fupe-
rius, & utroque latere , fibi invicem accumbunt, at po-
fterius, magno adeo numero occurrunt, ut unam con-
glomeratam glandulam utrinque conditucre videantur.
Vafcula hic fe offerunt plurima Zibctki (detur locus
conjeduris) in glandulis colled i, fecretique , exclufionl
dedinata. II. Membrana externa Glandulas conne*
dens , tenuis valdtl , at in lamellas varias feparabilis.
III. Membrana alia , d ifta: fuperinduda , fbrii mufeu-
lojla , varii generis, praelita. IV. Membrana interna ,
mollis, crafla, in plicor plurimas corrugata fu mmeque
pitofa. Receptaculum hae Zibethi , ex quo aufertur.

Cobarct Sacculus hic, poilcrius.inteftmo Redo, bene-
ficio mufculofaram fibrarum, mufculum utrinqueeonfi-
cientium, anterius fuccumbit Uterina: vagina: , ardfi ei-
dem connatus.

Diaphragmatis Carnofa partes, & inter fe, ex
fibrarum vario dudu , & fi nervofis didis ( non foltim in
medio, quod Centrum ejus dici folet , fed & poderius, fe-
fe exhibentibus,) facili hic didinguuntur , imd V tji
Phrenica ordinaria confpicua hic aamodum.

Gula Ventriculo haud committitur fuperius , fed fi
latere magis.

Ob Colli longitudinem fummam Gula & T rachea infi-
gnis longitudini r , fic ut etiam duplo longiores canales
bofce inveniamus iis qui incaninocorpore. ,

Vena Alveos infignis hic , utriufque lateris in—
tereodales, fingulati , elegantique, -modef exhibens,
pnrterquarn quod Tracheam ipiam, imb Mediadinum
totum , numerofis ramulis profpiciat.

Pericardium aquam continet fanguinolentam ,
etiam in vivo fiibjedo.

Pulmones fimiliter ac in Cane fex J^bm exhi-
bent , quorum quatuor in latere dextro , duo in finidro ,
horum tamen fuperior in partes duas notabiliter di-
viditur.

Thymus Glandula , obfcuri valde colon t cd ,
K i Utccid»

Digitized by Google

flaccida admodum» confiderabilis fatis, vafa devin-
cient

Cranium fuperius Eminentia priditum fingula-
rl. fecundum capitis longitudinem, cridi indar fe ex-
tendente.

Cerebri anfraBtu haud ita breves, multiplice fque,
ac in Cane, Homine, aliifque animalibus , fed vero &
pauci , & longiores , ad eam figuram , quam inteftina ,
ab Anatomico Tabula: impofita, exprimere folent , fe-
cundum Capitis longitudinem.

% Alias in omnibus correfpondet cerebro canino. Ven-
triculi tamen fuperiores profundiorem fitum hic obtine-
re videntur.

Cerebellum a cerebro quam in Cane , evidentius
(cparaturfepimento duplici affea , quorum unum a pro-
cefiu oflis Teihporum petroto furfum adfcendit, alte-
ram, priori longe majus, a futura Occipitali deorfum.

'drelincurtii,

Leydd , menfc Nov. 1678.

ANimal quadrupes Corium habuit tenue fatis p 1-
l 1 s admodum denfis , fubcrifpis , modo nigris, mo-
doalbis & fubflavis- Juxta fpinarr, a venice au caudam
extremam nigriores, altitudine palma: unius.

Abi is fuere breves, lata- & rotundi, & quafi
ovales.

Oculum nullum album exhibet , fed totus intra pal-
pebras & canthos majores nigricat, interius fufcedinem
mbrubram habet. Cilia fijr.t pauca

Palatum maculatum nigrore infigni, juxta decur-
fum, & quafi interftitiumerat.

Lingua oblonga a frenoad proglottidapoll.iij. fi.
admodum fcabra indar felini , freno amplo, lato, car-
neo, valde fibrofo & mufculofo.

Unguiculi funt ubivis V, cura pulpamento nigro
8c glabro.

Musculus pectoralis revellebatur una cum
fuis nervis &vafis.

Cauda admodum dura xvj. pollic. longa.
Musculi abdominis iidem ceu in Cane.

Musculi abdominis iidem ceu in Cane.

Lien capite longiore occupat regionem lumbarem.&
cauda breviore umbilicalem. Vafa folcnica media ere-
puere , & fanguinem grumefaftum effudere in tpiploon
lineale inter ejus tunicas.

In Jecor* vij.lobi.

Vesicula ut in Canibus.

PriORUS & orificium fuperius ut in Canibus etiam.

Pancreas magis accedit ad humanum quam ad
Caninum, portionem enim oblongam non habet. Mc-
Jenterium amplidimum , munero fis & extantibus vafis

Singuedineque dura refertiflimum. Pancreas Afcllii fatis
accidum.

Gracilia Intestina xvj. pcd. Mathcm. longa, &
crafih xvj. poli. Colon Epiphyfi carebat.

Ren dexter dimidia parte- altior finidro , ilmiles
Caninis.

Cartilaoo Zvphoidba planerotunda , ncu-
tiquam bifida.

Vesica peritoneo fimpliciter fufpcnditur , non in-
cluditur.

I B E T H I C A.

Thymus exilis valdi.

Costa adfunt xiij. Clavicula nulla.

Anteriorum p i d u m ad cubitum ufque longitudo erat
vij. pollic. Poderioruro ad menfuram inguinis viij. poli.

A Rodroad caudam longa fuit pedes 1. curo!- Ambi-
tus circa inguina tum circa pe&us medium 16. poIL

Pedes quatuor, omnino nigri. Spina nigAomni-
no. Collum nigrum cum axillis 8c femoribi^mternis,
fed inguina , f cretum & abdomen partim ingricant par-
tim albicant. Quatdam letas albas , quafdam nigras in
fuperiore labio habuit, in inferiore non.

Fauces eque rubicundas habet ac aliud animal.

Mufculus cremaster ab obliquo adfcendente
provenit, elongatur intra thecam pcntor.au. Mufculi
iriciores p.-nu adfunt, i tubere Ifchii tendunt 8c
oblique inferuntur in radicam penis.

Epididymis oblique hic decurrit , in nobis autenv
reffa linea-

VaSA PR.V PARANTIA &■ EJACULATORIA

axungia multa mollique ufque ad tumeam nervaceaiu
circumdufla reperiebantui .

Testiculi oblongi funt Sc oliva: magnitudine.

Ad radicem peni* funt duo copora globofa ,
glandulosa utrinquc amplc&entra penem , ij poli,
longa, et fefqtii poli. lata. poli. j. alta, fubmufculis pe-
nis eiefforibus , ex variis acinis albicantibuscorftantia ,
intus cava & cute coriacea obdu&a.atqur varie revoluta,

& helicem live cavum formans indar alvearii auricula-
rum nodrarum.qnod cavum verum & genuinum recepta-
culum Zibetta:, quam putem idis acinis filtrari, &pe-
detenrim in cavitatem (tiliare , haud fecus ad cerumen in
cavit ,tes aurium , qua; apprimi .-rmularur rimam ma-
gnam fimineam, quidccurrit ad tefiiculos ufque, at-
que adeo tediculi fiti iunt infra rimam magnam illam ,
five mtra duo receptacula Zibetti i. poli, fupra anum.
Tclliculi itaque penduli funt intra ferotum , in per i na-o
juxta rimam magnam Zibetticam & podicem , paulo re-
motiores* podice quam ah infima rima. R mia porro hic
univeria totaliter ubique fru&icat pilo tenui , brevi Se
der.fo ad intimas ufque oras alvearium. Qua: alvearia
crudofa funt , Sc cartilaginei duritiei imula.

Vasa Spermatica tum trnpjrantia , tum
ejaculatoria vera , una cum crema/lerc Si proceffu pe-
ritomi trajiciunt utrinquc trium mufculorum . transverfi,
obliqui adiccndcntis Sc defceixlentis , & fe

fubducunt per latera peius utrinque fub tuberibus illis , i;-!*
ve molliculis glandulofis Zibetti filtns in ferotum ad te-"
diculos, quos involvunf more communi canibus atque
viris. I

J* en t s autem ut in aliis mafcul» ed ad infimam pubis
fymphyfin, & ligamentis ax|ue donatur cavemofis , ique
oriundis a tubere Ifchii. Pubis autem hic duo poli, cd
longa.

Vasa qui deferuntur in aapfulas atque glandulas Zi-
bctticas funtab Hypogaftricis Sc Pudendis , funttjue Ar-
terii & Vera.

Intra majores duos molliculos , qui tedieulos grandio-
res ovi gallinacei figuram imulantur., congeries cd plu-
rium acinorum candicantium, & la&eo fucco manantium.
Iliis glandulis trarsverfimfe&is lacun apparent , haud
fecus ac in glandulis mi lumarum tubuli la&ei , in his vera
& genuina Zibetta filtrata confpiciendara fefe profert.

Fr*-

De C

Pfreterquam quod iftx glandula; conteguntur miifcn -
lis erectoribus penis, procefliis fibrofos fc mufculofos
habent k pube oriundos, orbiculjnm eos cingentes , ad
(uos ufquc apices fu minos , perinde ac noftrx feminalcs
veficulx, qua; uti fuos proprios mufculos habent, ita&
vafafibi propria.

Antequam ergo Zibettafefe confpicuam dat intra al-
veare commune coriaceum pura puta eft in alveari pro-
prio , fimiliter atque lac in tubulis fuis putum putum eft ,
atque lic tranfit ad papillas. In illis papillis transverfc
incifis xque Zibctta eft notata, ftylus intrufus capitatus,
qui leniter adaChis eft in alveare commune oblique fere-
batur a fupernis in infernas partes. Compreftis corpo-
ribus glnmfulofis.five utraque congerie glandularum, in-
numerolls porisZibetta tranfudat in alveare commune.
Digitis intrufis intra alveare, tota illa glandularum con-

§eries fentitur ambitum upiverfum obducere altitudine
untaxat linearum mathematicarum. Et fic fuperfi-
cialiter difleiftx lixglandulx per arcas quasdam apparent
difpofitic.

In medio cujufque area; eft punftum quoddam gran-
diusquod videtur reliquarum glandularum filtratum fuc-
cum transmittere, fiquidem ftylum accipit, quf, uti prius,
Itylum trajicit in alveare commune. Leniter apertis iftis
areis numerofa congeries apparet inftar atomorum , non
dilfi militer ac nervo optico transverfo incifo numerofe
papilla* apparent, ex tot funiculis & glandulis quibus
compingitur. Atigic adeo rationi conlonum eft omnem
talem arcam congeriem elfe plurium minimarum glandu-
larum .quxfingulx genuina filtrafunt liquans Zibcttici.

C A P. XX.

Dc Glfrc..

•

A N A T O M* E ejus

irtflitlitJ

i G. ^ L A S I O.

H E r a R hic magnitudinis infignis , habita ratione
corporis , Coloris feri variegati , aut intcnfi ru-
bri, feptem in lobos divifum.

Vesicam felleam nullam hic reperire ha&enus
licuit •

O m* n tu m tenue admodum, ala conftat duplici, h»-
rum anterior Ventriculo, pofterior lieni & pancreati,
coh.rret.

V i m r a i c u l c s dimidia fei parte tunicA interius
conftat duriore, fibris circularibus gaudente, qua parte
reliqua deftituitur. ,

Intestinum Cacum Severinus nullum licet gliri
competere dicat , revera tamin ingens valdi hic da-
tur, diftenturaferi, materiaque liquida, fubniora re-
pletum.

C e! en ftercora fcmp4r continet , globofa omnino, lo-
cis difliniftis , ita ut inter glolftm unum & alterum inter-
cedat fubftantia intcftinihujus contrada , ad digiti unius
aut plurium latitudinem.

Partes hic varix quibus femen autfeminianaloga ma*
tcria elaboratur, aut faltdm detinetur. Pruna earum Va-

t 'I R E. _ •JJ

fis fpermariris unita, T vns eft, «r vari4 conglome-
ratis fibrillis, ijuas cavas Graefiur aliique dicunt , im-
primis conftans, arteria finguUriter per exteriora fub-
c)lls fry rofo duiftu antequam ad interiora tranfeat,
diftributa , tacife feparabili , gaudens. II. Erior-
B v m i s , tortuofam itidim faciem exhibens , longitudi-
nis infignis admodum , habetur ha*c fibramm di&arum
Tenem conftituentium continuatio. III. Epididymidis
extremo illi quod eft a T efte remotius continuatum Vas,
deferens vocari folirum , ad Ventris interiora pro-
cedens , ubi ad latus meatus urinarii occurrit I V. V i-
s i c a ampla , corju quafi exafperatum , varieque con-
tortum , referens. Ilxc iteruin duiftus fubtilioris fa-
ciem adfumegs gyrofo quodam duiftu Urethram acce-
dit > eo loco quo vas deterens altero extremo exceperat.
V. Capsula exigua pyrifermis Mufculis penis it>
Tumbens, in Urethram patens. Materiam li.rc continet
tenuiorem , minus albam , fimiliter ac locas V I ,
Glandula fat magna, foramine manifefio, circa
pr. -spurii externi extremitatem , interius praedita.

Pinis non tantum nervofo conioi e duplici conila*
unnarioque meatu , fed& effleule lingulari , fimiliter ac
m Cane notamus , anterius levitir incurvato, tegitur hoc
prxputio quodam membranaceo, quod intentum nomi-
nare placet , cum externum adhuc aliud fit cutaneum
omnino.

Pericardium fubtiliflima; conditionis cft.Cor de-
bito mpdo cingens.

Tiitmus valdi hfc notabilis, vafis plurimis, vifibili-
bus faris j fcarens.

Vena Azygos, raro exemplo, finiftrum hic Thora-
cis latus occupat.

NOTATA

INTESTINIS.

COlon gliris eleganti modo dif|>ofitoshabet interius
phires anguloexquales, fe invicem excipientes fecun-
dum longitudinem inteftini , ubi crurum quse angulos
conftituunt divaricatio refto inteftino, eorundem vero
concurfus apicem anguli formans ftomacho obvertitur,
ubi dum crura conti aliat.tur anguli, lpfnm angulum ad
inferiora trahunr , ftmulque intra angulum contecta
deorfum protrudunt CASP. BARTHOLIN.
Dijp. Je Obcau. ccrp. hum.

GUniulofum plexum in inteftinis deprehendit
P A Y E R U S vide cap. de fele , Cane , &c.

vesica hilaria.

NUllam in hoc animalculo reperiri Vesicam fel-
lis pro indubitato habet M AT II. M ATH I A-

L) E S bpifi. J }. Cera. re. Sarit.

• SECUNDINIS.

D e Plarenta uterina , &c. vide Caput de Mure.

C ii o r i o n uno folum in loco Utero adnafeitur, fimi-
lifer ac in Homine. GRAEF.

K j . MAM-

Digitized by Google

yS De Hyaena & Histrice.

W A M Nf I S.

G Lires femirue loco ubuus duas habent Veficas
la£te plenas , “inter cutem & mulculos abdominis col-
locatas, per foramen utrique Velicre commune, ubi com-
primuntur, lac exhibentes. COITE RUS.

• C A V. XX.

Dc Hyaena.

IN Ventre, remota cute datim panniculus fe-
fe' obtulit , revera quafi carnofus , coiorgperf ufus ru-
bicundo , prarcipui ad collum deniillimus.

Ex Musculis abdomini/ pyramidale/ nonadfunt.
Rr8i mufculi nullis didinfli nodoiis tendinibus a pe&o-
riscoftis carnofo principio oriundi, in ofle pubis utrin-
que nullo manifeilo tendine dcfinunt. Vena paritir tum
mammaria tum hypogadrica, transveriim tamin , ramus
fuos per corpus mufculorum diiiribuunt.

Ventriculus ingenti mole totam quafi Hypo-
chondrii capacitatem occupabat , membranis contextus
ctaflil limis , fummoperc ingcdorum copia infarctus. In
cujus capacitate pilorum & odium pugni quantitatem a<1-
a-quantium lingularis congeries deprehendebatur . tcedo
& abominabili odore praeditorum , orificium fupcrius
nervos infigni magnitudine confpicuos, numeroque plu-
rimos fortitum elt.

£ p a r non adeo amplum , Mi/ tamin quam fre-
quentillimis divifum, cujus pars major in fimllro hypo-
chondrio Ventriculi fundum parte quadam apti cor, te-
gebat,fub concavis iplius Cystis fiLLiA viridiifimi
coloris, tribus aut qui tuor protuberamus in.Tqu.alis , ra-
mum tamin habebat Epaticum qui manifedo uufhi circa
duodeni finem terminabatur.

Lien i finiltro Hypochondrio anteriora verfus pro-
tra&us tibialia infantis comprefia continua figura expri-
mens colore pneditus rubicundo, interiore tamen cir-
cumferentia Uvidus , epate durior, mole taincn lon-
ge minor.

Renes utrinque forma rotunda confpicui nullis A
ritonaro membranis tefli, a quibus mimus validi
ampli in Vesicam definunt.

Hac quantitatem maximam obtinebat, urina turgida,
colore livcfcente imbuta, quin & aliam quafi fuccenturia-
tam Veficulam in dextro latere libi annexam habebat.

Umbilicalia vasa vifu hic deprcliendcre non
potui.

Pulmones in utroque latere elegantes , colore ex
miniato candicantes , maculis per totam externam iuper-
ficiem purpurei» infigniti , exiguis.

Cervix crafia & mufculofa robore pollens maxi-
mo, cujus vertebra pruna duos continet procefliis late-
rales *tt nynnitif admodum prae cattcris omnibus pro-
minentcspopgitudine trium, (aritudine vero quafi duorum
digitorum, ex quibus caulam eruere licet, quare bcllua
hac caput ad latera & pollica contorquere commode
non pollit.

Caput calvariam habet utrinque fuperius com-
preflam , per cujus latera ufque ad verticem luminum
Tin/ orali/ Mufculn/ craflillimw , latiuscule expanfus
adliendebac. *

Cerebrum perexiguum Musiua admodum
robufte , qua: dentibus armate non longis quidam &
acutis, fed obtufioribus , & eradis , «deoque vel duriihmi*
non cedentibus. •

Pedis Canini , & uscuidcs muniti craflillimis.
Totum animal truci adfpefhi lupinam feritatem fpi-
rat : altitudo corporis duorum cubitorum , latitudo
trium, 0/ quam in lupo longe contra&ius , Aure/ tenues
pendule & oblonga , Dorfum totnm cum cauda fco»
quali fuillis denfillimisobfitum, in latere , alveo , pedibus

fiili molliores & breviores. Color ex luteo albicans maen-
is circa ventrem & pedes flriaris & nigricantibus dilbn-
fhis. ytSLlNG. inobfervanonibus.

C A P. XXI.

Dc HiitHce.

• • •

Orci hujus fpinofi f. fetacci Ar.atomer, ann. 1678-
inllituit Clar. D R E L I N C U R T I U S , in ea
qua, prater vulgaria , obfervavit SCRADE-
R U S , Med. Studiofus , inibique communicavit , hac
imprimis funt:

Sit * f. pinna numerofiores circa caudam & Ilia ,
quam in dorfo , radices habent in panniculo carnofo.
Pedum digiti unguibus muniuntur.

Clavicula hic etiam adfunt , demo articulata ,
cartilaginea magis quam odere.

Sternum amplum, cum cartilagine mucronata.
Coite adfunt quatuordecim.

Totum palatum rugolum , atque hirfutum multis
extantibui carunculis afpcrum.

Dentis anteriore i ^guatuor , arcuatim reflexi , quo-
rum fuperiores paulo breviores funt inferioribus ; pecu-
liari theca f. 1 agina continentur. Adfullt & dentes mo-
lare/ 1 ali plani omnes , gingiva profundius inha-
rentes.

L 1 no u a papillis deprehenditur plena; funt illa &
bafi ad proglottidem extende. no plani caret.

A u r 1 c u l * perbreves adfunt.

Nares crafia, glabra, cairilaginofa, in extremi-
tate refima.

Oculi foramen aneulWlimumSf rotundum.
Pulmones xiv. lobis condant- *

Pericardium Cor totum invediebat.

•Hepatis Lobi v. funt majores . fextus minifUus.
Lien amplcftebatur Ventriculum & liber erat ab
omni connexione.

Vesicula villis bifida apparebat , 8c cornuta
quali, contenta vero bilis eminis, feri coloris expers &
aqifta plani.

In nobis & panibus fimulae refopbagus pertranfivit
Diaphragma orificium ventriculi format nullo fpatio in-
terje&ojnic vero trium digitorum fpacium adhuc inter-
medium deprehenditur antequam ad ventriculum per-
tingat. m

i^iLiTQNsuv & mesenterium adipe dedi-
tuuntur.

Longitudo coti & reliquorum intestInorum
Hc ed maxima, intedina tamen in fui decurfu nunc am-
pla dc capacia funt, biuc iterum contraite , nunc iterum

tractu*

Digitized by Google

tra&us occurrit vaMA diflentus , none iterum anguflatus
decurrit.

Intedinorum tenuium longitudo ed 19. pedam Ma-
thematicorum , humana viginti duos habere obfervavi#

Dum viveret hic hidrix averfabatur potum in totum ,
ita ut nunequam omnino biberit , V 1 s 1 c * tamen ,
qui non minimi erat capacitatis , urina plena & diden-
ta erat.

Rimis adipe plani Carent, ac in univerfum in hac
keftia nullam adipem reperire licet , etiam iis in locis ubi
alias copiofa conipici folet.

Capsula atrabilarh renibus adfira ftmili-
ter in hoc animali deprehenduntur, cavitas illarum ni-
gra erat perinde ut in aliis.

V isi cuia Seminalis oblongi funtpellucidi
valdi , quali tot confpicerentur Vafa lymphatica, in
nobis autem Veficuli illi feminales cellula: & ferobi-
culrtimt , hi vero hiftricis Veficuli pancreata pifeium
xmalanrur.

Misrou nervofa , vafis irrigua , perindi ac Vul-
pis, Lupi, Canis , ari extremum odea. Prater foramen

Scrotum contractum valde, ano proximum, licut
petitio plani careat , vacuum omnino, ciim
T isti culi intra inguina deprehenduntur, frnider
quidem altero gracilior , intra duplex peritomum ela-
bor in ipfa abdominis regione confitus , alter vero dexter
maximus oblcrvatur , oblongus , eo loco politus quo
alias Glandula, inguinalis conlpiciuntur.
Quamvis telliculi in inguine latitent adiitx tamen illis
etiam erant inguinales glanduii.

c a p. xxri.

Dc Lacerta.

HAbet Lacerta costas fient & quadrupes quod-
cur.que , quamvis revera cartilagineas uno modo
colligatas.

Habet pulmonem bifidum oblongis fibris.
Diaphragma nullum oblervatur.

Omintum nigrum , ut pleriique pilcibus.

H 1 p a r prirupti rupis indar , a cupis fumma fibra
adfccndit Cava Vena ad Cor Piricardio fuffulta
ut videtur.

Ideui Cor alligatum pluribus ligamentis dextror-
fum , duobus ad latera abdominis.

Ab Hepate Vesica pilus mittit Ramos
CholiduCiios ad duodenum.

Jntlstina prilongx

R 1 n s s albi , rotunditate ovali , dexter fuperior.
Genitali duplex , in extremo bifidum. SEVE-
RINUS.

II e p a r hic it, multiplices , oblongos , & quandoque

Pacf 's dividi lobos, «e. ». Je hepate docet M AL-
II, i l-S.

PufiuNUM ildl ru&ora vide qui habentur hic cap.
de Ram , v S W A M M E R D.

Ovarium botri figuram referre Uem feribir
SWAMMERD.

t' S

C ranium ipfi ex laminis variis coagmenta tum uti ler-
pentibus , qui tamin neutiquam in internis ut externis*
notabiles.

ClavicuU hicetiimadfunt, aded & /ternum cui Co-
it* varii junguntur , reliqui qui ventris imi partes con-
tinent carni inbirent, graciles valdi, fpinarum formam
obtinentes. Pedoris reliquum lamina tenui ofTeaobdu-
dum. Sapui* angudat adinoilim inprincipib, hinc la-
tiores evadunt.

PcJibui puditi lacerti brevibus, quo antra anguda
intrare queant ; Anteriores incurvantur ad poderiora,
pofterioresad anteriora.

humerus , Cubitus , ipfaque nunur extrema nofiris
feri reipondenr. Diditi adfunt quinque, exigui valde
unguibus armati , dii paris longitudinis.

Ot.facrum ique ac lumborum vertebri ptoceflibus
conltat cransverlis , gracilibus , quam ob caufiun os Ilium
excavatum-

Oslhum fingularis figura ed, a vertebris remotum.

OJfa pubn duobus locis coalefcunt.

bemorij Pc ‘Ttbt * oda nodris fifSulia ; pedes extremi
anterioribus refpondent.

Cauti a vertepris condat primb amplis, hinc gracilio-
ribus , longitudinis infignis. Earum procedus transverfi

T IrUS^™ ,0r'gi°reS <^uam *n ^e<luentibus. COR

cap. xxiir.

De LecMie.

A N A T O M ^ ejus
foci*

ATHOM. BARTHOLINO.

LEo Africanus novem mcnfium a Clemertilfrmo
Rege nodro Studiofis Medicini concedas, in
Tlieatro Anatomico privata exercitatione naturi
cultorum XIX. Dec. 165(5. fecabatur. Si quidem verf»
non ubivis obvia ed Leonis A natome , non gravabor vifa
ibidem a me aliisque in animalium Principe annotare,
neutiquam Leoni mortuo infultaturus , fcd fortitudinis
roborisque decantati dcSderio. Abdomen feri primo
intuitu tumidum videbatur, qoafiaqua inter cutem late-
ret , qm copiosi per os demortui effluxit.
iNtEsriNA eraffa umida qni & fetantia , liquidisex-

crementis nigris plena univerfum abdomen duobus gy-
ris tuebant , magnitudine ventriculo ovillo fimflii.
His fubjacebant tenui a, veii tenuia & exilia, pror-
fiw vacua- Omentum ad fe Ventriculus traxerat feri line
levo . marliipio vel rete conficiendo peraptum. Cacum
intedinum amplitudine cnm eradis intedinis certabat , a
quibus diiccrni non potuiflct , nili inpervia extremitas
quali indice digito nobis mondraflet , iisdem excrementis
ad fatietatem fcarens. Valmla colielegauti mitra capa-
cis figura fe commendabat.

Ventriculus capax, finidra parte , feu fundo, tumi-
dior, media condri&ior , dextra pariter prope Pylorum
latior. Pylorus parum aberat quin ad duodeni medium
totus effet cartilagirofus. Interna ventriculi facies ordi-
nacis plicis fcu laciniis velutioembrauulisdidinguebatur,
. qua-

Digitized by Google

80 De L

quarum ii. numerabantur juda fcrie per circulos aqua-
• liter cbflarites difpofita: , lingula- ne&ebantur aliis exilio-
ribus, quali valvulae corbis fuis columnis. In his loculis ali-
menta diu affervata felicius concoquuntur. Hepar grande
facis, fubfufcum, oiho lobis divifum. Vefieult ftMit in-
gens, plena bile atra. Audax enim & iracundum ed ani-
mal. Umbilici funis non Hepati, fed medio mefenterio
inferebatur duplici diverfaquc origine- Lien lividus lin-
guam vitulinam formiSc magnitudine referebat. Pj*-
crear ab humano nihildiverlum, nifi quod durias eflet.
In Rcnibui , cjpfuhr , vajtr fpermaiicii nihil peculiare-
Omnia tamen homini fimiliora quam Canibus. TrficuU
fontinales plente feminali materia candicante.

Thorax compietlus &angudus- 5frr«»'»eratfirgu-
lare. Ad medias codas extenlum per cartilagines demum
fcparabatur, Mufculus fterni utrinque longus latusque.
Minor pectoralis. Medium llernum fex oli ibus circulari-
bus condabat media cartilagine junilis, qua; grandioti-
bus in unum os folidantur. Pericardium denfius pingue-
dine abundabat. Cor humano perfimile, magnitudirc &
forma. Grtimofus fifrguis in dextro ventriculo , ut in
fuffocaris adblet. In utroque ventriculo concrementum
adipo glandulofum offendimus , fimile polypo cordis
alia loco deferipto. In dextri ventriculi linu altero trian-
gulare hoc coagulum cadanea; magnitudine pcrfibrallas
annexum latebat, fua membranula teSum , qnodfen-
fim attcmiaafi valis indar adfcendebat ad venam arte-
riofam , ibic^re in trifidum ramum in pulmonibus divide-
batur. In finu primo ventriculi finidri fimilisfubllantia
ba-rebat , qua: totidem ramis arteriam venofam ingre-
diebatur, quot ipfa arteria venofa. In principio aorta:
tertium concrementum adipofum conlpiciebatur , pro-
fundius cum trtir.ci divifione dilfeminatum. Impeditus
hic ibique fanguinis fuerat circuitus, unde vifcerum ca-
chexia) &aquofi liquoris in corporecougcdio, (anguis
prxterea eranus alibi in venis comparuit , fed calidus ,
more Canum , digitosque corrugans. Accedebat pere-
grini hujus humidi airis& frigidi vitium, infuetum Ico-
nibus, inprimis junioribus.

Ad organa vocis progredientes, vidimus ajperim ar-
teriam inlolit» fabrica:. Cartilagineos circulos integros
fed ampliores , ut invicem implicarentur , & unius cir-
culi extremitas fub altera inflecteretur,- mobili tamen &
compage foluta, nili quod membrana confueca jungeren-
tur. Hoc artificio ad mugitum utitur Natura , explican-
tur circuli inflexi mobiles in mugitu , fono extenfo rcple-
tique copiofo aSre , redeunt deinde, minusque fpacium
occupant in lilentio. Spe&aculo lioc fpectatores omnes
impensi afficiebantur . inprimis llluflris & Generoffimus
Vir Dn. Evaldus Kleid , Elcitoris Brandenburgi Con-
filiarius & ad Regem Dani® Augudtflimum Legatus,
magnus Natura: ai tiumquefautor , in cujus prtefentia il-
ludri facra lia-c tradah.intur. An cum a-tate integri hi
circuli expandantur& feraicirculumefforment, dubito,
cumomma pariter increfcantA augeantur. Amygdala
oblonga- propendebant , rubentes , ofto digitos trans-
verfbslongx, lata- duos, (Rilique per a fpene arteria la-
tera fcrper.scs. Nervus recurreiisconfpicux magnitudi-
nis. Jaiynx cum Epiglottide, rima, cartilaginibus con-
junctis ab homine non deviabant , fed majora omnia.
langua afi>crrima , fetis brevioribus obfita, qua- di-
gito taida aculeos quali habebat, ut lambendo eoccare

E# O N E.

animalia ad paftum poffit , eruor emque derafa cute

eliciat.

In capite Jenter Caninis fimiles, fed pauciores , Mu-
ffclus temporalis amplus & fortis, quia mordendo leo
valet, obfervante quoque Galene 1. 9. Us. Part. c. 19.
Crinium cradidimum & porofum , necdutn inosconden-
fatum. Cerebrum & cerebellum humano fimile , fi ma-
gnitudinem excipiamus , vix enim decimam partem illius
equat. V entricub nitidi & fatis ampli pro proportione
cerebri. Ventriculus vero quartus nobilis capacitate hu-
manum fuperat, quia plurimis fpiritibus animalibus in-
diget leo ad robufios fenlus. Robur debet bre-

vioribus & mufculis compaSis, & validti limis tendini-
bus. Ad hos copiofi fpintus confluunt in amplo ventri-
culo nobili generati , quos largus corporis (anguis ubique
tumidis venis confpicuus alit. Parum offa conferunt ,
qusefolidanonfunt, fed cavitatibus przoita manifeflis ,
quod viderunt quoque ColumburiS Sevcrinur , cum me-
dulla ubertate , nec folida fine ingenti pondere & cor-
poris gravitate effe potuerunt. Nolo de offibus plura re-
ferre . qua: ex fceletis Leonum in magnatum Mufieis pe-
tantur. Sufficiat in hac fe&ior.e vidiffe & monuifle con-
tra veterum credulitatem , & oda Leonum effe mcdul-
lofa, & collum vertebris didingui ad facilem cervicis mo-
tura. Cent. iv. Uifi. C. #

-Alia

PARISIENSIUM.

PRodfit anno 166' Parifiis Epidola Anonymi ad
D. de Ia C H A M B R E , Gallici feripta . qiia exhi-
bentur obfervationes in Leone, eodem anno, in Bibliothe-
ca Regia fadix , hanc m Latinum verfam hanc habe.

Obfervationes nodras podquam incepimus ab iis parti-
bus, qua; poffunt videri absque diffeibirme , invenimus,
quod erafftuer CAPITIS qusr memorabilis ed in
hoc animali , confidat pracipui in extra ordinaria abun-
dantia carnis caput contegentis , & in magnitudine olfis ,
quod componit maxillas. Porri) quod P tet os largum
appareat non aliarnabcaulam, quam ob pilos longas 9c
denfos pedhis circumdantes , cum Sternum fit conipref-
fum, & multo magis in extremitate , quam non reperi-
re licet in plurima parte Equorum aut Canum. Eadem de
cami cauda non videtur effe squalis crailitiei ab uni
extremitate adeltcram, obinxqnalitatqm pilorum, qui-
bus cingitur , in principio enim pili breviores I unt , ibiqae
offa Pi caro dentior exinde pili magis magisque longio-
res fiunt, quo magis circa finem caudx illa (ofla&caro)
imminuuntur. Invenimus quod lougitudopilorum (ju-
ba difia) circa collum A' peftus nullatenus differat a re-
liquis pilis corporis, nifi longitudine , & quod nihil con-
veniat cum natura crinium.

Invenimus , quod ungula non habeant thecas , in
qtiai unguium mucrones condam . ne refringantur hebe-
tenturvi in ingreffu, ut ait Hm. Ub. vi», cap 1 5 . fed po-
tius quod ha-c animalia, utiobfervant Plutareb. & Sf
Un. Polyhjl.cap. qo. huic damno profpiciant , retrahen-
do mucronet mediante particulari articulatione podre-
m.r jundurat , qua: talis ed ut penultimumosdum fein-
flefiit , externi cedat podremo olli ipfi articulato , &
cui ungula ed infixa, ut fle&aturtim facili fupra ad la-
tera, quam infra etiam ; eo modo, ut id quo terram

acun-

De L

tingit, non fit extremitas digitorum , fed nodus articu»
lationum ultimorum duorum odium , eo modo, ut inter
eundum unguite maneant Cupra elevat* & retraflx ir.tr.T
digitos, nefapi omnes pedis dextri verfus latus dex-
trum uniuscujusque digiti , & omnes pedis finiftri verfus
latus fiftiftrum. Flexio digitorum propter Prelium non
aliunde provenit, qudm a tendinibus Mulculi fublimis
(externi ,) cum ilii tendines Mufculi profandi non agant,
nifi quando opus eft , ut extendantur ungui* , & pro-
deunt , quando ultimus articulus infra fte&mir. Harc
mirabilis ftruftura non invenitur in pollice , cujus ultima
junftura nonfleilitur , quam verfus luperiora ; caufa eft,

• quod hunc digitum non reponat ad terram tanquam bre-
viorem reliquis , & qui ordinarie non habeat plura, quim
duo offa.

Quod in utraque maxilla habeat XIV. Dentes , ni-
mirum quatuor intifinor, quatuor C amnii Si fex Mo-
tarer: quod Incifivi fint minores, Canini maximi in-
zquales, ut ex iis duo grandiore r, duo vero minaret.
Grandiora longitudine attingunt pollicem unum cum
dimidio inftar dentis aprini, illosque lolos pro Caninis
xftimat Ariftoteles; led hi focios habent alios minorer
& acutos ad latera Incifivorum , &qui in fuperiore ma-
xilla inter hos & majores tantum relinquunt vacuum fpa-
cium , quantum fufticit , ut inferatur eo Uncus Canini
grandioris inferioris maxilla: , in qua inferiore maxilla fi-
mile fpatium eft intra majorem Caninum & primum Mo-
larem deftinatum , ut ibi recubet major Caninus fupe-
rioris maxilla-, fed quod fpatium multi) majus eft, ut
fcilaret maxilla inferior fe pollit extendere antrorfum .
quando necdlitas poftulat. Molare/ funt pariter valdi
insquales, prareipui in maxilli fuperiore , ubi ille, qui
Canino alliftit, tam parvus eft, quam incifivus. Fteliqui
motarer grandiores lunt, & habent tres insquales mu-
crones reprxfentantes quaii florem Lilii.

Collum maximi rigidum eft> utiobfervarunt Autho-
res , fed difleitio monftravit , quod non eodem modo
fiat, uti illi putarunt, quod ninil aliud fit Collum Leo-
num, quam unicum os : led quod fpinofic apophy-
fes Vertebrarum Colli longiores fint, & alligat* li-
gamentis tam fortibus & duris , ut videantur elfe uni-
cum^.

Invenimus id, quod Scalig. dicit fe oblervafle in
difle&ione duorum Leonum , & qitod Ariftor. beni in-
tellexit, quando ait in Phyliognomia fua. quod corpus
Leonum fit notatu dignum tam propter craliitiem , quam
propter robur & firmitatem articulorum.

Invenimus quod lingua fit afpera& aculeata copia
mucronum initruria ex materia dura, fimiliter illa , ex
qua ungues, ficuti iidem candetn habent figuram, dum
ifti mucrones excavati funt in illotum baii & incurvati
verfusgubm. Longi funt propemodilm duas lineas, &
habent verfus ipforum bafin parvas rotundas eminentias
fodas ex lingua: cute carnosa . •

Invenimus , quod ocun Itonum fint clari & lucentes
poft mortem , & quod videri pollit per foramen Uve*
fundus Choroidisquafi auratus: quod conjunBiva tuni-
ca fit nigra: quod anfam dederit credendi Leones dor-
mire oeulir apertir, quia palpebras non claudant, pof-
funt etenim operire oculos beneficio membrati* cralfio-
ris & nigre fcentis > qu* hxret verfus majorem angulum,
qu*que elevata & elongau verfus minorem canthum fefe

E O N E. 8 1

extendere poteftfupra totam Corneam, ficuti videri licet
in Avibus « pr.TCipui in Felitur , qu* t.im infignem ha-
bent ronformitaU meum heembut, ut fundamentum quali
habere videatur fabula in Alcorano inventa , uhi narra-
tur , quod felis primum in Arca prognata fit ex demuta-
tione Leonis. St ruitura particulam palma pedit f.
bi anc* , dentium , oculorum , lingu* , quam oblerva-
vimus in Leone, communis inventa fuit cum fele, &
partes illorum animalium interr* eandem habent con-
formitatem, quamquam contrarium dicat u/HFertur.

In prima Lcenir apertione cutis non videbatur ex-
traordinari* elfe duritiei, aut quod fit impenetrabilis,
freut refert Cardanur , fed inveniebatur illa firmiter an-
nexa per copiam fibrarum nervofarum, qu* oriebantur
cx mulculis , & penetrabanepanniculum camofum.

OE so pii a c us non erat hic adeo largus&amplus,ut,
fecundum traditionem Autorum , pollet Leo dcglutire
integra ntembra animalium , fiquidem non excedebat
latitudine pollicem cum dimidio, & conftringebatur fo-
ramine Diaphragma trarfiente more ordinario , neque
erat apertus ficut in maximi parte pifeium & ferpentum,
qui facillimi deglutiunt , quicquid ipforum gulam intra-
re poteft.

V r s rxicutus erat longus 18. pollices , latus 6. li-
matus i fummo ad imum deorfum , inclinans paulatim
verfus dextrum latus , & fc revelans circa pylorum , ha-
bebat in parte fuperiore & anteriore duo Tubercula
Rwqualia.

Omnia intestina continebant longitudine xo.
pedes , Cotum iR. pollices , & appendix f. Cneum
mteftmum tres pollices.

Pancreas erat fimile Feliam & Canum Pancreati,
& majorcr glandula Mefemtern ab Alellio Pancreas diftx
fimiles erant pariter illis animalibus.

E p a r invenimus conftare 7. lobis ficut feIinurii,colo-
ris erat bruuni ad nigredinem accedens ; & erat maximi
molle. Ejus cava pars fub vcficuli fellea erat repleta
bile in ipfins fubftantiam diffusi , ficuti etiam in reliquas
vicinas partes , qu* circumflantia fola caufa eft , ut fu-
fpicemur exinde mortem hujus Leonis accidifle, putan-
tes cfle morbum illum , cui , Plinio narranteifoli Leones
frntfubjetli , quemque appellat aegritudinem fajlidn .-
namfivehocintelligaturde txdio mortali, quod conci-
pit cx captivitate, ut iftcAutor exprimit; aut quod fi-
gnificet Faflidium, quod ipfi mortem infert, quando
roncomedit, tamen facili colligitur , quod retentio bi-
lis Iinum alterumvi producat affcdum.

Vxsicul-r f illis erat longa 7. pollic. unum cum
midio latudine. Stru&ura ipfius erat aomodiim lingula-
ris 1 habens anfraftus varios circa meatum Cholidocnum,
dc iiuali feparata in plurimas cellulas , qualem quoque fe-
les fiabcnt.

Lien longitudine unum attingebat pedera,latitudine
duos pollices, craflitie dimidium pollicem.

Ken erat feri rotundus , longitudire accedebat tres
pollices cum dimidio ; duos cum dimidio latitudine jc
craflitie, ponderabat 7. Unciascumduobusgroflis.

F arter generationi infervientes liabebant hoc particu-
lare, quod Urethra non erat recurvata , fed tota re&a
aveficaufque ad extremitatem virgx, &quod initium
ligamentorum, qu* cum Urethra corpus virgxconfti-
tuunt , multum diftabat a Proflatis , qu* funt fub prin-
L cipium

D E

N E.

ciplum ooBi vefic*: tali modo, -ut Urethra, qu® tota Lximi diurnum refpedu parvitati!! cerebri. Idem videri
habebat undecim pollices , non extra protendebatur his rpoteff in felibus , qu* ad proportionem ipfatum magni-
ligamentis jun&a , quam longitudine pollicum trium cum P tudi nis habent majorem quantitatem cerebri.

dimidio: unde dubitandum de veritate tSlnjiotchc* re.
lationis de Natura Leonum . nimirum quod per ex
cellentiam& pras reliquis animalibus pollideat ligna no-
tabilia , qua: aemonfrient potentiam & perfcdBonem fui
fexus. Kalia tuju, JirnSura videtur cfte fuixiata fupra
extraordinariam latitudinem odis pubis , per cujus longi-
tudinem oportet , ut Urethra defendat retr6 veficam,
cujus fundus debebac procedere fupra h®c ofla pubis , us-
que ad ipforum partes inferiores , ex quibus nafhintur
hac ligamenta , qu® componuntpirgam Hac confor-
matio edicit, ut Leo urinam retro ejiciat , & non elevet
pedem more Canum i *r/ init Pii»- fic quod coiat cum
Lexna eodem modfl , uti Cameli St Lepores.

Aperiendo Thoracem obfervavimus , quod ex omni-
bus Cartilagimhu Sris.Ni incitis , exireat duse aut
tres guttae fanguinis , qu® notabant , quod ha: partes non
fint adcfifolkfe , ipfammque cavitates impeiceptibiles ,
uti quidam Autores ftatuuot, quia funt pervia & pene-
trata vatis fanguineis, Gcuti videre licet in omnibus ani-
malibus , quando adhuc funt in Juventute-

M iDiASTiNUM erat quali feminatum plurimis va-
fismajoribus; membrana:, qu* ipfum conilituunt, &
qua: erant perforat® inftar retis, le conjungebant , nec
vacuum relinquebant fpatium , nitiverfus Diapliragimj
reaiadoifinJem cordts, ubi erat cavitas tatis amplari
grandis. Icfcm obfervatur in Felibus.

Pulmo inventus fuithabere 6- Lobos , in latere dex-
trotres, & tres in finiftro. Astitu Artiria ha-
bebat omnes cartilagmer annutarer integras , pneter-

ru x. aut tres fub Larynge , qu® in iplarum magmtu-
, qu® excedit quatuor pollices in ambitu , habebant
quafi duas Lineas, qu® non erant integrz. Latitudo &
firmitas hujus organi ad edendam vocem nobis videba-
tur optimi! dii potita pro formando fbno horribilis fre-
mitus.

Canalis Lactius Thoracicus erat admo-
dum parvus, fic inhzrcbat longis filis adipofis extenfis
fecundum longitudinem fic ad latera corporis vertebra-
rum, latitudine habebat duas lineas.

Coa inveniebatur ficcum, fic fine aqua Pericardii,
multb majus fecundum proportionem , quam in ulloali-
quoanimaii, habebat 6. isolliccs longitudine, & quatuor
latitudine vcrfusbafin , & finiens in cufpidcm admodfim
acutam. Suhjlantu nobis apparebat molliufcub , ante-
quam eflet aperta , fed repci tum , quod eximie hoc ori-
retur , quodeor parim de carae pofiideret , fic quod to-
tum fori cavum , Ventiiculi ipfius erant ade6 ampli , ut
finitler qui defendit ufque ad cufpidcm , non haberet
tantam carnis ipfum ibi contegentis crallitiera , plusquam
duarum linearum , verius bafin non habebat plufquam
ftptem , & leptum habebat feri totidem. idunculet
cor Jit erant tam parvx, ut dextia. qu® tamen multi
major , non haberet dimidium pollicem. Stru&ura cor-
di? felini non eft adeo lingularis , namque magis obtufum
cft in cima & more (blito carnofum.

Proportio Rumorum , quos Aorta A frendens c-
mittit, erattalis.ut CarotiJet eandem habeiei t cralli-
ticin, qualem ramus fubclavius imiller , <k qualem reli-
quum dextri , ex quo furgunt. Quod conii deratioi.c ma-

Crribrum non habebat plus , quam duos pollices
in omnibus dimenfionibus ; illud erat iudufum cranio
crafio dimidii pollicis eo in loco , ubi magis tenue eft , &
feri integrum pollicem circa regionem frontis.

Vortex capitia erat elevatus mjiar cnftn in galea , ut
rnelnis exoriri pollent mufetliCrotaphites , qui conte-
gunt latera utraque verticis capitis , & relinquunt in me-
dio frontis iftatn cavitatem vel finum . quam Ariftot.
adjudicat Leonibus elTe particularem. Unusquisque mu-
fculorum Crotaphitorum longus erat t. pollices, latua-
quatuor cura dimidio > crafTus duos pollices , & pondere
accedebat io. Uncias. Hocci Leoninum caput adeb be-
n i carne munitum, fit ex Jvmijfimu tam fi rufturi, quam
fubflantia ajjihtu cmpo/itum , anfam dedit cogitandi»
quod fi Urfus ex mente Plinii habeat caput tam tenerum .
fit debile , ut facili! pofiit pugno alapx occidi , inde ap-
pareat, qulra difficile fit interimere Leonem , 8t quod :
hoc non ignoraverit Tkeocrttut , qui introducit referen- -
tem Herculem , quod volens interimere clava fui Leo-
nem Nemeaom , prxliarc amplius nihil potuerit , quam i
ut attonitum faltem reddiderit , utque ipfum tandem oc-
cideret , propriis manibus «undem triangulare coadios
fuerit.

O s quod in brutis reperitur mtra cerebrum IS cerebel-
lum reda ad futuram Lamdoidem erat longum pollicem
cum dimidio, larum lineas decem, fic cratium duas, fi-
gura magi., quadratum , quii ra illud , quod in cranio Ca-
num aut felium.

Glandula Pimxalis erat dtaphana, fit adeb
parva, ut longitudine non excederet lineam unam, fit
duas tertias in bafi.

Nirvi Ornei apparebant majores fit grandiores
poft rorum coniun&ionem , quam antea , quod inde
provenir, quod foramina, per qu® intrant orbitam , non
funt rotunda , fed in rima . quod illos elongat, dum exat-
quantur. Pofiquam prodierunt per foramen Orbitie,
elongebantur ufque ad orbitam oculi latitudine duorum
pollicum cum dimidio. Obfervatum quod cavitar hujus
Ortu» non erat penitus ofle munita interius , le^sjuod
illa erat pertufa verfus tempora intra apophyfim odis
frontis, & illius primi offis maxillaris, qu® rem le con-
jungebant invicem pariter , ut in Canibusfic Felibus.

Ghbur oculi habebat fedecim lineas in diametro.
Corne t erat denfa tertiam partem unius line® in medio,
pofl femper cralhof evadebat verfus fuam circumfe-
rentiam, ufque ad dimidiam tertiam uniushne® , eodem
modo, ut vitium oculare in confpicillis. Iru oculi erat
coloris pallidi , quem appellant colorem Ifabellx. Ta-
petum f. Tunica Cboronicr apparebar colore maga flavo
aurato , fit qui nihil habebat de colore viridi , quem plu-
rimi Autores Leonum «culis tribuunt, fic qui non majo-
rem reddunt rationem , quini ii, qui ipfos Charopos
nominant , nifi quis intefiigat id fadtum per Artiphrafio,
ficu t fecit tlr/oJus , earatione quod in afpe&u Leonis
fit tcmbile aliquid fic horridum , licut pulchritudo fic
gratia , quam verbum Choropoi fignificat , nor, provenit
proprii ab uno colore, quamvis aliqui ita appellariut
aquam nuiinam, quando il>a virelcit. Vcrja parrVve»
anterioris coiu loco , ubi CryfiaUmo incumbit, tore erat
nigra. c>;-

De L e

CryfiaVinut fiat inventu? valde planos & maxima
ipfius convexitas prater folitum hxrebat in ipfius parte
anteriore , quod etiam obfervattir in oculis felium. Fipt-
n Cryfalliai erat talis , ut videretur corniculata per cur-
vaturam , quam habebatin latere , & qua: reddebat Cry-
ftallinum oculi finifiri (ubi b.ec inflexio major erat) in
forma cordis : fed «*«/ ex his Cnfiallinis , qui jam
corrumpi expetat glaucofnate , fufpicionem dabat, quod
hoc fuiflet contra naturam, & praecipui in hoc fubjeCTO.

Humer aquems erat in fat magna abundantia , & qui
reprmfentabat feri fextam partem humoris vitrei : hic
abundantia judicabatur efle vera caufa claritatis, quas re-
manet in Leonum oculis poft mortem, qui livorem con-
trahunt tiim quando cornea exarefeit per defe&um hu-
jus humoris, qui ipfam tenebat extenfam.

Ultima ehjerextie fuit, auod, nonobdantetempore,
in quo fiebat ida difiecbo , ( nempA calido & humkio) &
quod dHpofitum ad putred inem fuerit animal morbo ex-
tinALum, & quod omnes Autores referant , habere ha-
litum tim Suadum, ut inficiat omne, quod ipfi appro-
pinquet, & quod reliqua animalia non attingant reliquum
carnis , de quo Leo manducaverit Arihilommus nihil in-
veniri licuit , quod aliquam extraordinariam corruptio-
nem denotaflet ; odor ipfius non gravior, quam ille i
cervo , quem evifeerare decet paul o poftquam fuit inter-
emtus. Vermes qui inveniebantur fupra carnem Leonis
quarto die, erant imprsegnati a mufeis , uti judicare licuit
per initium lingua: , papyro inclufi . quodque per noflem
ficcatum fuit , & maxime durum fa&um absque ullo odo-
re. Ille qui dicit , quod Lee fit fuhjeSus fthri , aliam
non poteft intclligere quam Ephemeram, quftnvisalii
dicant, quod febre laboretpcr totum vita tempus , &
comprobat , quod bilis fit ballamus in corpore animalium
refluens corruptionibus, & qua hoc quoque otflBt, ut
Leones , in quibus illa dominatur , vivant tam longb
tempore.

Fiebat adhuc alia cenftderalie circa parvitatem cereiri
hujus animalis, de quo Philofbphi Naturales referant
tot vedigia Judicii « rationis, fi fiat comparatio curti
abundantia cerebri in vitulo ; judicatum quod paucitas
cerebri fit magis fignum & caufa indolis ferinae «crude- '
lis, quam defe&us acuminis. Hare conjcALura firmaba-
tur per aliam obfervationem ; qos ante quatuor dies fue-
rat m Vulpe marini, in qua fere nihil inveniebatur de ce-
rebro quanquam putatum fuit, quod fama fagacitatis &
dexteritatis qui pollet , ipfi hoc nomen inter pifces con-
ciliaverit: nam communiter omne genus p.fcium minus
cerebro indruftum, unde etiam parvam habent dilpofi-
tionem ad focietatcm & difciplinam , ad quas animalia
terrellria funt difpofita.

NB. Mcrfaram linearum & pollicum B. L. ex annexa
Tabula facile computare poterit. fdifceO, eurief.
ht. t.

%AHa

LAUR. WOLFSTRIGELS.

ANatome Leonum Splanchnologia! , myologicA, &
ofleologice anno 1670. a LAUR. WOLF-
STRIGEL, Prof. Vienn. exhibita, propofita eft his
verbis.

Leonum exta potillimum in Abdomine contenta , Ca-

O N E. 85

nura vifceribus admodAm fimilia , cum aliis etiam, depre-
hendimus. Stomachus eum MistNrzno aC
Intestinis uiliil prmrernaturale in tribus Leonibus
ac animadveriione dignum pr* fe ferebant : nifi quod
Stomachus Leonu adulti , feu potjiis fenioris , vermibus
albicantibus, fpithamam longis, fcateret: ac quod reli-
qua ventrix inferioris vifcera , potiflimilm in LexnA ju-
niori, a nobis trucidati , copiofo alluerentur fero: ex
disruptis igitur lymphaticis Hydropem in hic feri depre-
hendimus.

Hepar in lobos feu fibras (ut loquitur interpres
Gal. 1. 6. de adminiil. anat. c. 8.) feptem divifum , Ca-
nino quoad fubdantiam & colorem non adeo difiimile,
nec adeo tamen concamerationem Diaphragmatis , ut in
Tigridibus , expiens. Pnternarur.il e erat , quod in fe-
niore Leone inibi in parte convexa dua: hydatides, in
Le.tna vero fcirrhofi aliquot tumores reperirentur.

Vesicula pilus, in junioribus, in catulo nempe
trium hebdomadarum , ac Leama annum cum menfe na-
ta, cellulis plurimis , indar Coli Inteftini, exarata: qua:
quidem in Seniore Leone non admodum confpicus. Re-
barego, Naturamjjrovidam , in animante in iras frcpihs
excatsdefcente , effuiionem bilis, nimis alias efferam,
hficce dru&ura refnenatam voluifle. Sed hruc parergos.

Lien in Lea-na quidem nigricans , qualem obferva-
vitin Leonibus Gal. 1. 6. de anat.adminidr in Leone ve-
rbnoilro motbofo tamen , rubri Coloris, fed non adeo
floridi, in quo longitudine fui duas fpithamas cum di-
midia, latitudine vero ultra mediam , ac pondere libras
tresnodrates XVI.) civiles adiquabat. Situs is erat
ad fundum Stomachi femihinari forma : in Leone eun-
dem comple&ens: in catulo vero non totaliter fub Sto-
macho locatus.

Mesenterium pr.Tternaturale id habebat, in
Leone ac Lerena , quod gtandulre , maximi in illa fcir-P
rbofis EffeAhu tumoribus : inter quas tamen, eminebat
media , feu Pancreas Afellii.

Pancreas Canino rcfpondens laciniatum : In Lcz-
na pnrternaturalitcr induratum-

Renis in Catulo ac Lcama adhuc glandulofi, in
Leone ver6 leniore globofi potiiJs , quam ovales, ad duo-
rum pugnorum vaititatem accedentes , ac tunicA albi-
cante & fatis crafsa invediti.

Glandula rinales ad latera fiem , necReni-
bns adjacentes.

Uterus Leanarum , comubus, feu notiis tubis
feis ad Renes ufque exporreftis , Caninopene amulus.

In Leonis Pudendo hoc peculiare A nobis obfervatum,
quod glans papillis minutis prredita , qu* taftnm furfurn
inditutum morabantur afperitate fui quafi imbricata :
Urethra etiam non adcii ut in Canibus cai tilaginofa.

Qu.r dc partu, numero acordine prolium refert Stagi-
rita , apud nos non usque adeb vera deprchenfa funt :
pod phirimos enim editos iceres Le.rna fenior , adhuc vi-
vens, unicum catellum, qnixaed.

In Theraee C 0 r maximum Pericardio fuo involu-
tum ac Bovinum quin etiam fuperans , in Leone rcquA ac
Lesena fpeftatum. In hac priternatnraJe id habebat,
duod Auricula dextra Ilydatide, ad magnitudinem
nucis avellana: , afficeretur : in illo vero quod amlo Ven-
triculi , Polypo frhaceetcndinefe ac radicibus feis, feu pe-
dibus , firrmfhmc columnis cordis adnato , opplerentur :

' L x qui

84 D e L

qui & per Venam artcri»fom & Aortam, vaftitate admo-
modum memoranda , propagatus , motumque refluum
cruoris prayediens, neci efteratiflinue beftia occabo-
nem tulit Oculatum teiWm horum denomino ExccHcn-
lijjtmum Dominum DoBorum ^untj/ Collegam meum
percolendum, quem ad hanc anatomen femper voca-
veram.

Pulmones in Juniore Leama ac catulo rubicundi,
ouod & in Seniore Leone fpeflabile , in plures lacinias
diftinfli : in catulo praterei pra ter nlturam muco bron-
chia copiofo infarciebantur, unde fuifocatus obiit.

Cerebrum Canino etiam fimile , pulchri natibus
accateris apophylibusronfpicuum : id a Cerebello. in-
tercedente apoplivfi interna Cranii oflea , juxta duflum
(iturarum , fagittalis ac lambdoidaa: (ut& in canibus)
dirimebatur,

ln Oculis id peculiare erat, quod retina tunica colo-
ris carnei erat ; ob intermixta lancuiflua vala fibrillis
nervi Optici: «jualem & in Tigridibus obfervaram , ac
inde rutilantes ac igne micantes horum animantium ocu-
los ex Spiritibus igneis in hifei vafis contentis , oriri pu-
tabam.

Coitu» junioris Lemne Bronchocele , ad magni-
tudinem pugni , affeftum , quo vas arteriofum admodum
confpicuum pertingebat.

Caput aspue Arteris in Leone admodfim

t ranae C a r t i i a o o s c u r i f o r m i s oblonga :
TioLortis ligamentis potilis carnofis, quam mui cu-
lis, nec, utin bobus, mani feflispraxi ita.

Lingua imbricata ac afperrima , limam quamque
crafiiorem .tquans : in catulo in extremitate fimbriata.

Musculi in genere vaflillimi , ac in ipecie Tempo-
raltt (quod & Gaf-9.de Uf. part. annotaverat) acfcr-
n: e circa futuram fagittalem fe invicem nirsis attingen-
tes, ut in Canibus, & iis feris, quibus ex dentibus robur
efl. PeBora! ei mufculi, ubi alias Clavicula: locari fo-
lent , vaftiflimi , ut & cateri omnes , exceptis Glutxn ,
qui in hoc animante , refpeftu aliorum , adeo robufti ac
carnofi non fur.t : robur cunflis addit copiofa ad eos ner-
vorum & valde confpicua diileminatio.

Ossa etiam in genere quod fpefl.it , iis tanta folidi-
tas non efl , quantam iis attribuit Ariftoteles lib. j. de
hifl. animalium , c. 7. neque medulla deflitnta, ac adeo
pauca praxlita, ut ferali nullam habere videantur, ut
eidem placet : quod etiam obfeivatumaEallopioiqEx-
pofit lib. de OilibusGal.c. 7. imo Lexna junioris Olla
(quod tamen praternaturale) a Domino DoBore Greile-
ho pro paranda Sceleto coflura commifla , vix vulcani
adhuc remiflioris vim experta jam in mucaginem tota
divolvebantur : in qui etiam Offa Cranii (ut in fpecie
quatiam de OUlbusaiferamus) aJeomolia, utaciefcal-
pelli absque ferra dividi pollent. Or tnantu are ad ini-
tium lamodoidarx futurae admodum conlpicmim : Offa
maxillx fupcriorn numero ftiperant humana, chminhi-
fee brutis, tdm & infimiis , adfunt enim duo , qua: fex
incifores dentes comprehendunt: quorum mentionem
Gai.hb. deOlf.adTyr.fecit, & mali ad maxillam hu-
manam retulit : in offc maxillari foramen fnborbitarium
ampliilimumeft, uti & in Tigride . utcopiofiac vaflio-
res nervi ad mufculos labiorum acfaciei , praeficiendo
riflu, propagari inde pollent. Or primum maxilla fupe-
tiaru proceifu fuo , 'quo aliis abfolvit orbita: canthum

5 O N E..

exteriorem » non pertingit ad os frontis usque , neqoe
fundus or hira* i maxillari olle , asque ad foramen optici
nervi ablblvitur, acprucefitis jugalis valdi arcuatus efl ,
extrorltim prominet , ut temporales mufculi fat valli ,
lat fpatii , cum usque in orbitam fefe iniinuent , haberent-
Obquam rabonem etiam orbitra extrorfum , nec totali,
ter oflea efl , ne nempi in motu difli mulculi luderen-
tur , pracrffue PterjgaiJxi id nftminisin hifce feris (ut
adhuc in flmiis) non merentur, cum potius acuti fint,-
Tympanum in fatu Leonino cum ofleo i'uo circulo ac ei
fupertenfa membrana, adeo elegans ac lublevatum , ut
non putarim convenientius iplir.onien tribui pofle, pro-
ccffui Mallei membrana tympani accumbens longior
confpicitur , ac in homine ac v itulis efle folet.

Dem r/ in feniore Leone omnes fermi jam attriti, ex.
quibus cum Ariflotele L 9. dehifl. anirual. c. 4-4.fi: «flu-
tem illius collegimus.

Maxilla inferior pluribus foraminibus pertufa pro •
copiofioribus tcanlmittendis nervis .ad labiorum mu-
fculos.

Collum leonum unico olle non riget , quod voluit A-
rifloteles I 4. de hilfcanimal c. 10. uti nec in Lupo , fed*
Septem conflat Fertelhr , inter quas Prima vaftilliinar
elt : quem lapfum Stagirita: jam annotavit Scaliger-
Exert. 108. in Leone inter Clathros Regis Navarraiaf-
fervato ac extinflo. In eauJa iH. numeravimus oflieula*
feu vertebras, in lumbi 1 6- quorum tranverii proceflus,
ut infimus, furfum fpeflant

Cojix 1 j. utrinque Ipeflantur, quarum numerum fe—
quuntur & thoracis Vertebra*. Sternum ut &«n fimiis 8—
conflat •ilibus, cartilagine Xiphoide, qua in brutis id
nominis non mei etur , uti nec (em per in hominibus, cum*
rotunda potius fit, munitum.

Lo* Clavicularum maximi in catolo ofliculum fe—
milunare Acromio laxi coharens , ac tandem ad fummi-
tatem Sterni , qua acuta efl , terminatum , deprehendi-
mus : quod & in T ygride obfervare licuit
etiam funt liac animantia, nec s«x«W «•*.* , ut homo.

- Offa innominata oblonga utin omnibus feri quadro-
pedibusdigitatis&bifulcis, qualia &in fimiafunt, cu-
jus Ofleologiam tradidit RJoUnut ad finem fiia Anthro-
pographia-

lAetui antenorti hoc peculiate habent , quod os Hu-
meri circa inferiorem epfphyfin introrfum perforatum,
ut quali per trochleam tendo Bicipitis mulculi trajicia-
tur. Ihpii 5. anterius confpiciuuntur , uti in omnibu*
digitatis ex prada viventibus ac carnivoris , nec id tan-
tiini Pantheris, quod tamen mali pro peculiari diferi-
minis nota Gv Ilius in ddianum apua Aldiovandum ad-
fert: Retrarium vero 4. digitis praditi funt, non tan-
tum Leones. CedCanes-St Tygrkle» & caterafera, ut
fupra innuimus. Offa fefamoiJxa ad infertionemGaftro-
crcraii fub poplite fpeflata magnitudinis vifuntur. Vn-
puer adunci ac ph ameati, lati ac infra non levi acie in-
ftnifli; qui in vaginis fuis ex cute conflatis reconduntur,
ue nimirbm acies obtundatur.

lAffia

Digitized by Google

De L

a/M*

O L. BORRICH1I.

LEonis Vifcera interiora perfcrutatur BORRI-
CHIUS prrefente inter alios Cafp.Bartbalina fiim
fequer.tia proponit.

Qu.e h Parifinis de Leone fapientcr attafta funtcum in
luce publica verrentur repetere fupervacuuin eft . pauca
evidentioris lucis gratia adjicere viliim, cum pari fu. i Leo-
nes ex morbo deceiTerint , adeoque omnia vifcera fana
revifentibus nequierint oftendere, noder veroadulque
feralis plumbi aamilfionem vixerit fanillimus.

Coa ejus nequaquam flaccida carne molliusculum .
fed durum firmumque, & circa canum pinguiusculum.
Externus dextri Cordis Ventriculi paries robullus , com-
paftusquc , & pollicem circitir craniis. crailiusduriusque
feptum Cordis medium, ad Conum fmiftri Ventriculi pa-
ries externus ade6 tenuis ut Chartam feriptoriam craifi-
* tudine vix fuperaret , pendebat autem Cor cum auriculis
(qua: fatis ampla:) &infperfo hinc inde adipe , remoto
pericardio, ren i §xxiv. In utroque Cordis iinugluti-
nofum quoddam corpus polypodes horrebat , utrum id
naturale, alii dijudicent , mihi quidem p, n. coaluifle vi-
• fum. In principio Aorta: defeenaentis non nifi una valvu-
la milii obfervata.

Pulmo grandis in lobos odbdivifiis, cui tiivmus
adhaerebat , pinguis ille quidem , fed pro animalis magni-
tudine minutus. •

Rsni! elegantiflimi , grandes , gibba parte roriin-
dulit fed quarum fuperficiem nulla perreptabant vafa,
fakdm confpicua , utfufpicari liceat p. n. intumuifle Va-
fa exteriora R cnum in Leonibus Parifinis. Pendebat au-
tim Ren unus Lcouisnoftri remotis integumentis circi-
ter Six.

Uiim#n initium a cieo angufhim ut vix calamum
feriptorium admitteret Pelvis in Renibra nulla fcor-
fiim, fed fparfa hinc indi inter papillas vacuFtntervalla.

Colon & vicina Isrtsriui oliibus ante deglu-
titishinc indi referta, id quod nova: fpeculationi tene •
(Iram aperit. An & intefhna Leonum Offa tandirn di-
gerunt.' Nam per alvum dura excerni vix aut obferva-
tum aut credibile.

Vesica villis mediocris , plena bile viridius-
cula , fed norr ita acris ut ctfudaret quicquatn vicina
tingendo , quod tamen in Homine & Canibus fre-
quens. *

£icn ab omni pinguedine liberatus pendebat circi-
ter §xj. forma ejus oblonga, & incurvata, diceres ma-
nicam thoracis repnefentari, ita altera extremitate am-
plior erat, medio curvus, akero extremo tenuior. Lon-
gitudo ejus feri ad pedem cum dimidio protendebatur.
Color faturi rubicundus , parenchyma molliusculum , &
ut folet atta&u frequentiori in cruorctn facile relblven-

E O N E, 8^

dum. Fibra: difcnrrentes inferte. VasarteriofumHicii-
mori tenuius , & obliqui hirlc ir.di proferpers.

OEsopiiauus interna facie propi orificium flo-
machi oppido rugofus . rugis i-, circulum euntibus , ut eo
firmius orificium ejus conflrir.gcrctur. Per illos autem
circulos re&a defeendendo Cruces formabant oblonga
velutcolumnula- carne® quatuor , ad robur parti conci-
1 jandum haud dubii formatae

Arteria aspira vel bubula amplior , nndi ru-
gitus ille Leonum formidabilis procedit; pnftica parte
qua vicina erarOEfophago , tantum memmtinacea , u*
cederet cibis duriot ibus ftomacho ingerendis ; antica an-
tim parte, & ad latera cartilagines erant robtrfl®, fe-
i miannulares , dc quod obfcrvaii meretur , primi anr.uli,
a capite numerando ufqui ad oihvum vel nonum ,
non diflinguebantur proprii membrana intermedia , fed
fquamnaatim , irnbi icatunvi libi ircui^icbar.t , nt foleC
tectum inflerni lapide feitfili , id quod ad robur vocis be-
ti 1* hujus non parum conferre creditum.

Liecvj tunica fuperior rara: F«bric*,& primo* qur-
I dem apicis ejus limbus mediis ad pollicis medii latifude-
nerrW indi fecutus fpimlorum corneorum fauces fpe-
I itantium exercitus. Spicula lurc dura quo magis appro-
1 pinquabant foucibus, hoc erant minora & acutiora , in
ipfis faucibus non nili exigua. Separata h®c tunica i car-
ne lingua: unum corpus continuum cum corneis hisfpicu-
lis conllitOebat , cavitatem fpiculorum fubeuntt carne
lingua- eminentiori. Itapropilinguli tunica: hujus porr
in fingula terminabantur filicula , eaquedura & rigida,
non ut in bubulo gentfe plicatilia. Sed quis pc rfcq.it x-
tur umver Ia nifi cui pacatius otium cft ? in Hermen j , (Se,
fapientii vindicata.

NOTATA

SPINALI MEDULLA.

QUaliter hic diftribuantur Sinu/ cum Venit &

Uriis vide caput de Ove.

M A M M I S.

DF. Mammarum fitu 8t numero, Papillilque vide
hic caput de Cane.

OSSIBUS.»

A Cranio in mufculos temporis foramina quinque ner-
vis viam dant. *

0 1 Majloiicr magnitudine & forma Ovi cavitate intus
manifefta cum aurium cavitatecontinua.

0 / Ocapiti r apophyfes habuit duas fimiles noftris, qua?
cum primo (bondylo articulantur.

Idem crallillunamdc latiffitmim, ut locnm det rnuiculis
caput tendentibus. ]AC. S Y L V I U S.

I i CAP.

Digitized by Google

86 De L e

•

C A P. XXIV.

De Lepore.

A N A T O M E ejiis

inftitutu

a THOM. BARTHOLINO.

INteriora Lepori! i6fo. ferutatus Visrucc-
it« inveni utricularem , oblongam, utrinqueglo-
bofum, fed (implicem , eui Lien exiguus adjacet nu-
cem parvam vix funerans.

CuictM inteAinum amplifiimnra, ejosqne duat par-
tes. Extrema una claufa pollices feprem erat longa, unum
crafla , excremeris liquidioribus & candidis repleta ,
quafi alter Ventriculus, colore exterius glandulam refe-
rens : Altera verfus Ileon craflior , nigris excrementis
turgida, duas fpithamas longa & amplius cui prope coli
initium affigitur circulus membranofus glandulae inulis.

Colon rugofum circulis exilibus gyrifque imjffca-
tum, anguftiusquamccecum.

In Miseni raro pinguedinem uberrimam & cir-
ca Renes.

H i f * a veficula fellis deftitntum.

Pulmones flavelcentes , tribus utrinqoe lobis, ma-
jori uno, & duobus minoribus , quibus in medio feptimus
additur circa dorlum levis, fpongtofus.

Coa pratter corporis magnitudinem fatis magnum.

a GEORG. SEGERO.

P Licet pofl Homerum Iliada feribere, & licet jam
olim eruditam Leporis Anatomen magnus Bartbol.
Htft. 68. Cent. ii. propofuerit, hic tam il n breviter ea re-
cenfere placet qii* in binis obfervavi maribus , quorum
alterum eumque vivum Hafnia: 1656. die 18. Martii, al-
terum flrangulatum Lurueburgi 1657. die 15. Novemb.
difiecui.

Ventricuius una cum inteflinis eo fe habebant
modo quo defcripta funr a Bartholino.

Lien exiguus gracilis , & circa extremitates acu-
minatus, longitudine fua omninb, vix vero latitudine ,
nullo autim modo crafiitie , minimum attigit digitum ,
atque mediantibus binis venulis Ventriculo adhamt.

Hirss pr arter tres lobos exiguam habebat appentfi-
cemin omenti duplicatura latitantem.

Circa portam Rami Lymviiatici apparebant.
VisicutA mus exigua , biliofo humore tnr-
gida, Hepatis parenchymati iti immerfa ut vixconfpiec-
retur.

Vesicui* ATtaiiUfa flavefcentss pha-
feoli magnitudine & figari confofcux , excavat* erant.

Renes fat magni & cavi ita lumbis adharfere ut dex-
ter longo fuperior cfiet finiflro. Hi in priori fubjeclo
null.1 confperli erant pinguedine : imo nulla pinguedo in
toto corpore. Aflinpotteriori fubjefio non tantum to-
tum infimum Ventrem largillima ambibat pinguedo , fed
& omnia Vafa, omnesiiue Renes ita occulta rat, ut iKJh
nili ea reinota in confpcaom venerint.

UitTtm exigui circa collum feti veficx ifli In-'
ferti erant.

Vesica urinaria incera, oblonga ,& fero re-
pleta, longitudine odo, latitudine quatuor pollices trans-
verlbs non fuperavit

VEStqui* Seminales orificio Vefic* fubflra-
tar albo turgebant humore.

Tistiouii duo, nimirum utrinqoe unus, inabdo-
tnine fub communibus corporis integumentis latentes ,
longitudine tres , latitudine unum, crafiitie medium pol-
licem transverfum ncnexcedenres , eo loco ubi plexum
pampiniformem contingebant nimium anguflati in illum
definere quafi videbantur. T ranfeendebant eos funiculi
quidam carnofi, femoribus firmifer annexi in eum finem
per transverfum produdt quo firmius loco fuo affixi h*-
rerenttefticuli.

Hi t unici tantum albuginea tefti, & t fubftantiSglan-
dulofii conflati nullam manifeftam monftrarunt cavitatem.

Parastata utrinque una ad latos telticuli fui ex-
ten fa ifln m indar pulvi naris excipiebat. t

Pisis nerveus in extremitate acutus & ex parte in-
curvatus vifus.

Iflius radici appenf* piostat* glandulofe eine-
reique coloris, nullam manifeflam offendebant cavitatem.

E regione aufem penis, in externa parte cutis pilofae %

foramen confindebatur , vulvam .vmulans , quod
adeo obtorto duttu, ut fme fe&ione ftylo minimi inve-
flignri poflit , in proflatas tandem delinebat. F.t quando-
quidem in binis illis leporibus tale foramen deprehendi,
merito fufpicor , inaliis quoque mdftulisfimile apparere,
unde fbrfan valgus anfam arripuit ut Lepores Herma-
phroditis annumeraret.

Pulmonis flavi Cor ambientes, in po (ferior i fubje-
fto in quinque tantum lobosdidindi , atque in finiflro la-
tere Diaphragmati & Verne Cavae adnati erant.

Peeicardium, humore plurimo Jfatens , CoE
magnum continebat , cujus auricula dextra magnitudine
exccflrr finidaam , & in cujus dextro thalamo Targuinis
concreti copia vifa. •

In Cee iero denique flaeddo quatuor Ventriculi,

Rete quoque mirabile , Ci Nervorum origine t fatis erant
confpicui. Mifceff. curio/. IU. 3. oh/. 98.

r> e

ANno 1656. did* zo. Martii prafente Bulhchia fcaV
pello examinavi Catulos Leporinos binos, totidfcm
Uteri portiunculis adhuc inclutos , m iis qrue notavi
htre funt.

Uteri fubflantia 4 tumdi crafliori nuflo modo dif-
ferebat.

Hujra finiflro cornu appenfus erat Testiculus
pingpedir.e confperfos , & tuuic* alba: inchifus.

Hac rupta tres fUnJuU phafeoli quantitate & pecu-
liari alba membranula veflita, nec ulla cavitate donatae
apparuere.

Incisa per longitudinem particuU illi uteri iriconfpe-
crum venit Catului major tunicis fuis involutus, & pecu-
liari placenta Uterina , inter quam & Catulum diftanti*
unius pollicis transverfi intcrccucrat , donatus.

Difla

Digitized by Google

ORE.

«7

W4i Pl aCXMTa podices transverfos incircumfe-
«ntiafua lata non *lei> firtnitdr adharfit Utero, fed fa-
cite ab co feparabawr. Coloris praetera erat fulci , exce-
pta ei parte, qui Utero adhzfcrat : liate namque pla-
cer, t* particula candkMlima erat exafcerata, i multis
quali fibrillis albis contexta, &ab ei Uteri parte, cui
Wtrara era* facili leparabil».

Cito a ion tenue, multifqoe przditum yafculis,
quam firmiflimi adhadit placentae, ita ut deeaabfque
befione vix potuer it detrahi.

Amnion tenuiflimum quod nullo negotio i Cborio
feparabatur, multo refertum erat liquore.

Huic catulus odo pollices transverfos longus,
capite verfus uteri orificium converlo , innatavirfequen-
tem obfervans fitum .- Pedes anteriores auriculis pollicis
tranfvcrii longitudine in dorfum reclinatis, impofiti
erant, ita ut -auriculas arrigere noryptuerit nili ablatis
prius pedibus. Poderiores 3. peder abdomini incum-
bebant.

In funiculo umbilicali quatuor apparebant
V*f* tenerrima, quorum unum quod Urachus erat , m
fcparatione rumpens fui invcftigationem impedivit.

Ven* Hepati, Anert* dua: indenterio,& ex illis altera
multiplici Ramo iph feri mefentetii centro inferebatur.

CacterCim aperto didi Catum abdomine Hipar
jufto majus , rubicundum, in tres lobos divifnm, & Ven-
triculum odiis ex parte tegens in conlpedhtm primum
•venit- Illius lobo dextro immerfa erat V 1 5 1 ca sila-
lia turgida, femini cucumeris per omnia fimifis.

Ventriculus fucco pituitofo ac flavefeente re-
pletus erat.

Intestina convoluta vifa,quorum crafla candidum,
tenuia flavum referebant colotem, tc illa quidim excre-
mento crafTo , fubnigicanre , ac leporini indar in globu-
k»didii*do, ifU vero muco flacco turgebant.

Lien fobnigricans Ventriculo fuoftratus pollicem
transverfam magnitudine nonexceflit.

Renes cadBidi , & pdimaforis quantitate confpkrui,
ab externa fua tunica frparabantur (ponte , atque difledti
aliqualemoftendebant cavitatem- Eorum dexter vicinior
erat Cavz quam finider.

Vesicul* aerabil ari* inaKjuales, depreffe
ac flavte feminis lini magnitudinem non fuperarunt.

Vesicula Urinaria, fimili liquore , qualis in
amnio lt*gnsh*rturgidafeiiien fraxini' per omnes dimen-
fiones reprzfcntavit, nifi quod circa cervicem aliquanto
obtufior ruerit.

Te5iiculi, fob cute pilosa circa inguina pollicis
transverti longitudine, & glandularum conglomeratarum
indar eonfpidebantur.

Pimouedo in abdomine nulli , in thorace plurima
apparuit, univ et fes namquethorax, cum anteriori colli
parte fub pilofa cut^ involutus erat glandulosa pingue-
dine.

Pulmonis candidi in fex lobo» erant didinfti.
Coa albicans Srphafeoli indici magnitudine confpi-
cum in fuperfirie externalineola {anguinea notabatur,
hstc Ventriculos diftirgnebat , quorum finider vacuus ,
dexter grumis fanguinis refertis erat.

Oculi pilio m a jores adei firmiter erant conclufi, ut
non nifi vi aperiri pof 1 :erint.

D e n 1 lu m anteriorum rudimenta jam adfuere.

Cee rasu M cum cerebello flaccida ac fluida erant 3c
haec in Catulo majori.

Cstului mimar omnibus quldim partibus ablblutns.Eft
tres pollices transverfos taritun longus , eundem quem
alter fervabat fitum .

Hefar ejus tnerinumde majus fuit, & firmius Ute-
ro adhzfit, quam majoris-

In amnio quoque copiofior repertus liquor .

Vasa autdm umbilicalia', und cum tunicis
involventibus nil dlverfi pizbebsnt-

Ventriculus vixconfpidebatur.

Iniis tin a fili indar involveba. tur-

Jecur totum fe. d abdomen replebat.

Renis candidi cicerum quantitate erant confpicui.

Corculum album magnitudine non fuperavit pifum.

Pulmones albicantes ob parvitatem in lobos noti
etantdidributl.

Caput denique rdpedhi reliqui corporis nimiiqua»
titate przditum erat, in mife. cur.

NTC. STENONI S.

^U* in Anatome Leporis Simemur obfcrvsvif m-
> 167t.menfeOaobr.in A8u exhibet Benh.Pttcr.

QroV

*Hepar duobus Mi/ magnis & parvo uno condar.

In quorum maximo filTura latis magna lobum illum in
duas partes dividere videtor. Id ius lobi pars maXima Ve-
ii cula m filiis redpit pyramidali fornla.

Liin admodum parvus figuram brachiiTeprzTcstat,
quanquam non magnitudinem.

OEsophab-us medium Ventriculi ingreditor.
Ventriculus quanquam unicus fpeciem tamfn
duorum habet, duo excrementorum genera continens,
ficca magis a parte dextra, humida k parte finidra. Hinc
caufa ruminationis in Lepore quodammodo poteft inve-
digari , qnoin Levidco ruminare pethibetup, rametfs
unicum habeat Ventriculum & utrinque dentes. Curau-
tim Lepus & Cuniculus ruminent , cum ur.ntn tantum
Ventr iculum habeanc , rationem reddi? Mercuri*!, t *t.
Ie8. Iit. v. c. > j. quod quoniam parva fmt animalia plu-
res Ventres naturam compenlilfe inteftinis gracilibus &
cceco%iteftino ampBflimo & vad illimo, quod irt alii»
parvum, itaque Waliungurlih.Ac l£pore c*p. xxxi'. ul-
timi Ventriculi loco Ccecum elfe putat, ubi abfolvitur
Chylus, cim illud inteltinum materia Chylofafempdr
plenum inveniri dicat. Nos autem in illo humorem inve-
nimus minus codMltn quam in ipfo Ventriculo.

Pancreas non tantum ab intedinis fub Ventriculo
finidrorfum fertur , lieni ultra mediam ejus longitudinem
aditaretis, fed& inter Inteftinaipfa longo tractu delcen-
dit fupra ramum Veler roefaraicz, ubi circa extremitatem
ejus a Ventriculo remotHIimam egreditur’ iuBur p*n-
crtatieu/, ulnam circitir ab mfertione du&us bifarii remo-
tus. Indus pancreatis fubdantia in unum corpus coa&a
non eft fed per mdenterium circa venarum ramificatio-
nes fparfa.

Ductus siLALii infertioinintellinumad medii
digitididantiamd pyloro vifitur.

T ota illa portio Intestini ab infertione duftus bi-

Ilarii ufque ad inferrionem du&us pancreatica habet vafa
fanguinea, exterius turgentia fanguiue.

. Cxtum

Digitized by Google

D e

Cucum ultra ulnam protenditur , exterius ultra duas
terti is totius longitudinis fpiralem lineant exhibens * ut
in cuniculis. Extremitas ejus ad ofto digitorum longitu-
dinem vafa fanguinea admodum conipicua roonltrat ,
ipfacue fjbfl.intia quafi ex glandulis rotundis connata vi-
detur. Cui fnbftantue fimilis alia circa tenuis mtelli ni in
Ccecum ingrefUim confpicitur * partim intercepta inter
fpiras duas helices , partim elevata fupra ipuim Coxum
parva! conflant» magnitudine. Talis etiam Hibitanti* re-
periturin tenui inteftino ad fequi fpidiam* diltantiam in-
fra duftus pancreatici infertionem.

Coa. magnum, quod omnibus animalibus timidis com-
mune tradit Plutmr hb. x/. c. 7. g

ftiftin&us hie revera fexus, vidimus enim marem Cc
femellam , organis generationis prorfus dift in&is. .C*fp-
B.ntholm. fihux islil. Da n. 1671. e. I 36.

notata

SPINALI MEDULLA.

Ualitcr hic dlftribuantur Sintu Spinalis Meduli»
V4cum Venu & ^Arteriis > vide capite de Ove ex

O C U t o.

DE Vasis Ocui-ar ibus Lachrymaiibuj , <\ux
qu£ funt Nafalia , vide qua? habemus ex ST E-
NONIO capite de Vitule.

Collicias f. punitorum lachymalium in unum utro-
que in latere du£tu mconcurfus.hu morem palbebrarum in
Narium Cava derivantes $ T E NONIUS tra9. Jc
GUnJ. tS Mufc. deferibit.

NARIBUS.

» C- Tubulis dc I^amclii/ Nanum ita Zatporc, variis-

* que aliis animalibus, vide qua: hk liabemus ex Scbuct-

Jcro, alusque, capite de Bove.

De tunica narium agens SCNE1DF. RUS
Jeojfe crtbr. Non exigua inyx/r hic in divertis animalibus
differentia ; in Homine iphs ciliorum apicibus infculpra
foramina breves demittunt canaliculos, nec dcnPnflrntu
faciles, nifi cauti diffradis narium oifibus tunica: relin-

? liantur integrx, mox enim ubi ofla penetraverint,
quousque tenui feparantur membrana) in linum amplia-
ti narium continuantur tunica?. In Ove, Lepore, Vi-
tulo, Cuniculo, non in ipfis ciliis, fcd interius paulo ea-
dem reperiuntur odia, qu-x piofundius in ovibusqua:-
renda.

pancreate.

Simplicem ductum hic admittit pancreati-
cum cumque quindecim aut fedccimdigitistraraver-
fts fub pyloro in inteftinum inferi , ait GR AEFIUS
trad.Jc fueeo pancrcetico.

intestino.

DE Intestino Cotco cciriola funt qu.T obfer-
vavit GUST. VON DER MUHLEN
EUU. BranJb. ^ Ircbiatcr . obf. 1 59. /. 3. Mifc. cur. Lepo-
ris exta /*; uit infpexi atque tum admirandam didymo-

P ORE.

rum ftru.ftur3m.qu4 & extra corpus propendere Coia,8c
intra corpus plani retrahi atque occultari queunt, ut aco-
lis videri poliet rei ignaro lepus , non fine admiratione lu-
ftravi. Inteftinum praterea Car cum, quod fani & ma-
gnitudine & arteficiofiilima ftrufturionmem feri admi-
rationem vincit , vulpinum illud ve nudum quidem & af-
fabri conftrudum vix quintam magnitudinis partem *-
qaat. Appendicem qua: medii digiti longitudinem fesqui
altera proportione fuperat, ac pundulis digitalis ad inftar
interdinguitur , alias aquati luperficie atque tunica du-

ulnam , fi in longum protenderetur , longus , in circulum
melentcrii beneficio convolutus , fibris lpiralibus cochleae
ad i nftar adeo ex parte fervata (p irarum diftantia.circum-
volutus utinfigne Natutreartehcium verbis debiti expri-
mere nequeam. ™

Coincidunt ultima hmc cum iis qua- in Cuniculo notata
& delincata proponimus. B L A S L U S.

De Glandui i . httcjlittorum ex Obfervatione fVepfcri
harc proponit 1’AYERUS. In toto intefbnotum tra-
ftu 4 pyloro ad Coli valvulam folummodo fex arcolar
tubulorum feu t lancularum inveni ,, quarum qumlibet
dimidio baxio obtegi potuifiet : propi finem Ilei oblon-
gam illam aream , in plurimis aliis confpicuaro, non repe-
ri. In Cotco & Coto mira conformatio non apparuit.
Inteftinum Cucum totum feri ulnare fuit , 4 principio
tres uncias latum , quam latitudinem ultra tres quadrantes
fervavit, ut ob hanc molem alterum Ventriculum men-
tiretur, atque verfus finiftrum latus declinaret. Tum
fubito gracilcfcebat , ac referebat appendicem rcfta pro-
tenfam ad uncias odo applitudine Indicis. Portio intefti-
nlhujiis lata fubvitidis , gracilis, ex albo rubefeenserat ,
ob plurima vafa fangui fera capillaria per totam ejus fu-
perficiem difperfa, inter qua; plures Circuli minuti ru-
bicundi pulcherrimi pcllucebant. In sppendin inveifi
mucnm albicantem turbidum,quo deterife tota interna fu-
perficies apparuit foraminulu minutis prcedita , ex qui-
bus, prefsa foris appendice, prodiit liquor albus , tur-
bidus , ac manifefti patuit totam appendicem nihil aliud
cfie quam corpus tubulofum, nam ea difcifsa vidi tubulos
noniccusac in gula avium propi doinachum, qui intu*
ofculis aperti erar.t, foras caxi. Operiebant corpus tu-
bulofum foris prarter communem etiam fibrofj mteftini
membrana. Appendix multo crallior erat quam reliqua
portio Cctci, tum ob tubulos, tumob vafa fanguinea
plurima. Proximi fub Valvula Coli apparuit ojculum
aliud, parvi digiti apicem admittens , quod in ambitum
incifuros redas fupcrficiarias habuit, ac Ii fe conftringeret
quandoque ; patuit boc in appendicem aliam & divertam
prorfus 4 Creto, funilem parvo Ventriculo rotundo nu-
cis luglandis capaci, colore, confidentia , vaforum fan-
guiferorum multitudine nihil 4 prlbie differentem , ple-
nam quoque muco albo turbido. Hac divisi inveni quo-
que eam intus compori ex tubulir plurimis, osculis in
ejus cavum hiantibus, verum tubuli non totum appen-
dicis lpatium occupabant, namfpatiola quaidam iis de-
dituebantur. Tura appendix prior, tum Ventriculus
ifte videbantur fermentem quoddam , illa in oecum, hic
in Colon inftillare. Ab oftio Coeci & orificio hujus firtua
expendebatur io principio Coli feu arca fcu plexus tubu-
lorum

Digitized by Google

D E L E

lorum non rotandas fed.feri triangulari? , latus unciam
unam & duas longus : indi preflo Colo i minutis osculis
prodiit mucus albus turbidus , ut cx aliis Areolis in in-
teftmis Tenuibus , & appendicibus folet , hictnie plexus
Colo etiam profpicerc videbatur. P A Y ER U S de
itand. intefi.

JP E R I N A O.

WEPFERUS literis ad Sachfium datis in Lepore
femella infamio Sinus duos laterales reperif-
fe fcteflatur, in quibus fiibftantiaquafi cerea contineba-
tur, quae in compendio omnem nidorem Leporis infe
continebat, & aeri fretore nares pupugit : in finum utrin-
que excernebatur ex glandula conglomerata dura, in api-
ce oftiolo pridita : nam illa preda exibat fimilis fubllan-
tia : ob glandulas illas laterales & clitoridem unciali car-
tilagine priputioque praeditam , Mufculum putallet,
nifi aperto abdomine , invento Utero femellam certo vi-
ri i (fet. Mife. cur. I. a. obf. 15 1 .

PARTIBUS GENERATIONIS

obfervante

• neeOhammio.

DVphccm Leporibus conceflam piacsntam, al-
teram rubram Chorio immediati adhaerentem , alte-
ram albam glanduloCe fubflantii, qua: inter rubram pri-
didiam & uterum intervenit, ad uterum verf) non per-
tinet, utpote qua: cum fretu exit , & fecundarum partem
conftituit. cap. a. tradit, vide caput de Cane.

S T E N O N I O.

TEs tiCC lorum geminam fubdantiam STE-
NONIUM reperifle in Dan. h.ibetur.gri-
feam utramque , fed obfcuriorera alteram , aberam ma-
gis ad album vergentem , in hac multi ab ipfo notata
rotundat macula iis iitmllimi, qui in Callir.is in bafi ova-
rii conftituunt ovorum primordia. T ubx aperti fellicu-
lis eo Authore incumbunt.

S. "W I L L I O.

LEporem foeminam quam ruri dcfunfbm reperenm
fecui uterum potilfimum cqntemplatus. A cujus pri-
mo introitu intra tunicas ejus proprias tendinofum cor-
pus, clitoridem innuo 1 protenditur capite acuminato
glandem non mali reprifentans.

Uteri Vatius reliqua qon rugofa comparuit , fed livas
admodum & glabra velut OEfophagus. Hujus inpri-
moliminecompluresexllitcre caruncuU albicantes ca-
pituli aciculi magnitudinem non excedentes.

Cur Clitoria tam procera edet eotinevidjtur conti-
gi (Te, uttenfa&reftro rigefcensglabram tumeam vagi-
na: hofpiti mafculo circumtenderet ardius, cogeretque
marem ad vivificum vedigal promptius folvendum.

Quinis feti a vulva transvertis digitis comparent y«-
ramina Juo , minori ad veficam itur majori ad uterum ,
.quem in cornua fat longa bifurcatumduoapcriuntfora-
mina- Cornu dextrum gracile erat nullis nouofum tumo-
ribus. Smi/hum quinque nodis imquale. Vacuum cor-
nu per foramen quo in vaginam hiat flylum admifit
promptillimi. Fretum cornu igri admifit , admifit ta-
min. Cum vacuum unum, alterum fcetum cornu vidif-

P O R E.

fcm,oronin6 probabilis fuperftetatio, videbatur in hoc
animalium genere. Uterus ek parte ubi placenta adhae-
ret, maximi carneicebat, quod Hepar uterinum majus
quoque fuit integro fcetu , facile ab Utero fpatulae preGu
feparabile , reflantibus utrinque pungis.

f citus numero V. membranis fuis innatantes , non
excedere fabi communis minoris magnitudinem , plani
albicantes. Caput membrorum maximum, nigrum in
utroque latere cum centro concolore circulum oculorum
rudimenta oflendit. Reclines in collum ourer jam acu-
minabantur, ftder jim ciiftinxcrant denorum diferi-
mina, cojfa Sc caudae elegantir comparuere, nondum
tamin mufculi & cutis inveftiverant abdomen , purpu-
reum hinc Hepatia rudimentum cernebatur , ad quod
Vena umbilicalia currebat , jucundiflimi cernere etiam
erant miri intefiincrum niveorum anfra&us. Adta&um
digiti mediocrem omne corpus dilfolvebatur , nonfecus
ac ex ladis coagulo conflaret , ad lolem brevi ita exaruit,
aefi aflcri liv illimo non corpus organicum , fed albumen
ovorum aut ranarum fperma impofuifles.

Tefiiculi matris fat grandes debito loco politi flacces-
febant interpolati infinitis punitas atrorubentibus , qui ad
vacuum cornu erat difledus ubique Gbi fimilis erat, nou
crailior pars videbatur , non tenuior , fed quem in fuper-
ficic oflendit colorem & fubdantiam omni corpore refe-
rebat.

Alter cornu frecundato annexus teftieulua fufeos quin-
que compledebatur globulos pili magnitudine , confi-
dentia fpongiofa Fuit , durior tamin & compa&ior reli-
qua teflicufi fubllantia , color qualis Nucis Mofchati
uilTcdi, aliquam fed vix notabilem in medio cavitatem
habuere. Hic corpufcula quia 1 ■ tot erant quot fretus
1 .cornu frecundato annexo telliculo continebantur, nulla
vacuo, j. Aliquam cavitatem habebant, non potui non
pro folliculis reputare, quibusOva frecundata ctapfa fun»,
qualia quidim ovorum receptacula in omnibus volucri-
bus nuper Ova enixis cernuntur promptiffime. W I L-
L 1 U S in *y43. Dan. ann, 1674-

B L A S I O.

N aperto Lepore mcnfeApril. 1678. Uterum in-

1 gravidum triplici fretu

cornu dextrum duos continebat, finiflrum unicum.

fupra inteftira extenfum»
t, finiflrum unicum. In-
fignis latis magnitudinis, cute pilofa gaudentes.

Unica hic tantum tunica foetum tioins, te-
nuis valdi, huic placenta unitur a parte anteriore ovali
figura fe extendens ab ore ufque ad pedes.

Placenta facile adeo a tunita Uteri feparatur ut
de connexione omni dubitares.

Testes feminei ampli admoditm, variis Ovis, etiam
exterius notabilibus, gaudentes. •

Tuba uterina anfrafhiofo valdi dndu Teflicu-
lum ambit anteriori inferiorique parte , extremo foluto ,
patuloque manifefti notabilis.

Air per pudendum immitius non folum uterum , ejus-
que cornua extendebat, fed & per vafa fanguinea Uterina
per ligamentum aliforme copiolidifperfa impetu fummo
prodibat.

In pudendo diftento fiiper iori parte fe exhibebat durior
quidam fubftantia lingui acuminati figuram habens,
hoc cum milio Clitoridem habebam , eo quod
continuum duriori corpori alteri exterius a parte vagini
M fupe-

Digitized by Coogle

9°

De Lupa,

fuperiori occurrenti. Circa extremam pudendi cian-
dulc quam plurima' minores. Ad Intus utrumque Vagi-
na: ubi pudendo vicinum glandula fatis notabilis. .

O S S I B-U S.

Ciput hicadeft oblongam ; Oj frontis inmediodi-
vifum, proceflu infigni, ad poilcriora fe extenden-
te , praeditum , Occipiti, notabile fatis. Orbita oculi
magna; Offa jugalia infignis itidem magnitudinis, pare
eorum qua abollibus fuperioris maxilla: incedit , longa
valdi, feri ad o(& Temporu m fc extendens.

Nafi offa longa quoque, haud tamen foramina profun-
di adeo fe extendunt > ac quidem in belbis aliis.

Subjacent ad utrumque latus oila qua: in fui extremo
Deui er continent duos, longos, incurvatos, latos, acu-
minatos vd. Hinc in maxilla (uperiore dentes nulli alii re-
periuntur iimiliter ac inferiore.

Vertebra Colli feptem.

Cofia leves, lateque, duodecim, ut in Vulpe; Carti-
lagines fuperiorum ubi fterno junguntur lata: quoque.
V era numero feptem.

Sternum partibus componitur fex, harum ultima Car-
tilagini Enfiformi hominis fimilis.

7 horaei j Vertebra fuperiores propriis gaudent procef-
fibus podicis , anguflis , fenfim deorfum procedentibus.
Vertebra xj. & xij. proceffus habet breviores, latiores,
furfumextcnlos.

Scapula & figura & proceffus fmgularem merentur
coniiderationem. Cervix longior ; proceffui fpir.ofo,
longiori, alius adeft, anChoroiiS fimilis. tenuis valdd.

Clavicula hic etiam adfunt, angulla: valdi , cartila-
ginofeque.

Lumborum vertebra firma valdi, proceflibus indru-
&.T , robuftis, iifqce variis , varii perforata, ad motum
fmgularem neceflaria. Sex adfunt , harum tres fuperio-
res proceffus obtinent o&o , anterius fcil. tres, polWius
quinque, interiorum duo laterales funt, validi latis,
lati, furfum adfcendentes , in fine bifidi; tertius ex
vertebra medio adfcendit, latus itidem, longufquc.

Pojlcriorum unus furfum protenfus defeendentes duos
vertebra vicina excipit ; duo abi adfcendentibas jun-
guntur. Vertebra tres reliqua procellibus iifdem gau-
dent, eo folo excepto qui interius ex corpore vertebra
procedit.

Vertebris Or fubjacet , /acre haud abfimile, angu-
ftum, poderius alio validiore, adiccndcntc praditum.

Cauda in principio' vertebra gaudet longi . fortique,
cujus procefius externus medius roburtus valdi, fimilis
proceflus etiam in vertebra fecunda & tertia notatur.
Vertebra reliqua latiores funt, ultima ovalis magis
figura.

Peder anteriore/ poflerioribus breviores , flexiles ad-
modum; infimi vulpinis feri fimiles, nifi quod in pollice
pedum anteriorum «ficula tantum duo , non ut in Vulpe
tria, adfmc.

In Carpo officnliim , in Vulpe, ac Lupo digiti in-
fiar fe extendens, hic etiam repentur, brevius licet.

Offa innominata hic ut in Vulpe. COITERUS.

& Lutra.

C A P. XXV.

De Lupa.

TEsticuli plurima in fe continebant Ova , fuis
fingula membranis & vafis fanguineis confpicua , -

prout in avium ovariis moris eft , omnia fibi mutuo vicina
erant , & cingebantur fubdantia quadam non in totum
membranofa , fed ad glandularum naturam accedente, il-
lius baiis inftar undi Ova in avium ovaria dependent infi-
gnis illa cavitas erat , qua tefliculi includebantur nec nifi
exigua apertura in abdomen patebat ; fupra tefticulum
extendebatur orificium tuba: , per quod albefeens humor
non modh per totam tuba: longitudinem , fed eriim in
cornu uteri circa interius orificium reperiebatur ; reli-
qua uteri parte vacua exidente’ tubo: odium Utcr^ob-
verfum media: papilla: infculpcum erat, certo argumento
ex Utero in tubam difficulter , i tuba vero in merum fa-
cili tranfire humores, in vagini uteri ingens tuberculum
exdabat , in quo radii pentogonj^ figura confpimeban-
tur. In concurfu radiorum uteri odium rcpermxatur.

S T E N O N I U S tii. a. Dan. obf. g9.

C A P- XXVI.

De Lutra.

■A Nno i Sf 6. menfe julio fequentia in ea obfcrvavl;

Osiintqm pinguedine hinc inde confperfum, atque
duplex, & nor tantum fuper inteftina protenfum , fea&
Ventriculi fundo , Hepati qu> 'que , ac Lieni connexum ,
telarum aranearum formam omni ex parte referebat.

V entriculus fucco albicante piicium fpinis refer-
to repletum.

Intestina croceo colore tin&a , & ubique fibi
rcqualia» ccecoque deditura , luccum albicantem itidem

continebant.

P ancrias exiguum nigricantem habebat colorem.
Hepatis lobi numerabantur feptem , in cujus cava
parte umbilicalis Venaport.T inferebatur. .

Lien V cntriculo (obd ratus , & fex pollices trans ver-
fos longus.

Renis ingentes , £ decem glandulis conglomerati.

In pinis extremitate apparebat Os durum in exti-
ma fua parte divifum , incurvatum , & cartilagine obdu-
dum, quod longitudine digitum minimum «qua vir.

Thorace aperto Mediastinum oculis fc obtulit,
quod telam aranearum referebat.

Pulmones lutei , tribus utrinque lobis Cor ambie-
bant.

Cor nutem valdd longum & magnum duas habebat
cavitates , ^uarumdextra tenuis & (anguine concreto re*

non potui.

imilit£f ac

CAP,

, mimi a n ana iimus <x vacua erat.
Reliqua ob intolerabilem foetorem indaean
SEG E R US "MtfetU. curiof. lib. j. obf. 1 95.

Bipartiti <juafi pancreatis figura ;
ioCanibus, hclibus, &c, G R A I F I U S.

Digitized by Googk

C A p. XXVII.
De Marte.

N A T O M E

irtftitula

a SEVF.RINO.

arte. 91

OMtNTuxin marfopio omnia intedina includebat >
tenne, fine pinguedine. , ' .

Intestinorum nulla obfervabatur differentia ,
crafltus enim Ileon erat quam re&um. Coccum nullum.

Pancreas candicans.

Lien mbicundus& oblongus.

Pallidius Hepar, fex lobis diflin&um.

Vehicula fillis lobo inclufa , quali plicatis
fimbriis.

Ventriculi forma confecta.

Pulmones tribus utri none lobisconfpicui.
ic Cor & extera nihil infolmim aliis animalibus ofien-

^sUb cutem fibr* nerve* extenta: numero & Cor & cetera nihil infolitum aliis animalibus ollen-
M ficu codis omnibus rcfpondentes. taba n t.

Cost* numero xiv. Penis ofleus. Hift.j^.Cent.v.

Membr AN A nuiia CARNOSA.

Musculi abdominis inter duas peritomi tu- OBSERVATA

nkas.

Ideo videtur periton*um crafliim Scdenlum. /»

non minus quam cornea tunica oculi Bov ini. DIVER"S IS.

In longitudine per eam lineam qua- relpondet umbili-
co erat carnofem , fed non lati ,& in infima fui p$rte- . $* 1 > j\es utriusque fexiis Martes diffecui , ex quarum

Omentum Ventriculo inferni annexum , inteitiuis Jb fe&ioneinpriiuisfequentia defideroin deicriptione

OBSERVATA

& Lieni.

Sed Lien parvulas fatispartefiniftraVentriculoap-
penfus, omenti parte adalligante.-

Ventriculus amplior quam pro pufillo corpore ,
conflans duplici tunica , icd externa albidior & levigata,
interna utraque tenuis.

Martis quam habet magnus Severinur.

I. Quod ei denegaverit membranam earnofam , qui
tamin abenigni naturi donat® funt Martes , licet ardi
valde cuti connata.

II. Quod penem tantum cartilagineum efle voluerit
cfim revera olieus fit , tam in adulto quam juvene , mira-

Intestina retrorfum annexa fpin® per roem- bilifque figur®. SEGERUS Ihft, 86. Cent. y.obferv.

branam.

Nullum c oe c u M inteftinum, uniformia omnia.
Vesica u r i n a r 1 a oblonga, tenuis.

Hepar feptem fibris conflans, quarum infima qu®-
dam trifida, vclutpes pulli, media triangularis figur®,
V ena: Cavs per membranulam parvo fpatio annexa.
Ren dexter fuperior.

Emulcens fmidra longior quam dextra
Ad Venam Cavam hinc ochinc glandula fubrubrxf.
flavae. *

vum.

lidero qui in Lupo & VaJ-

Vina Cava multos fpin® Ramos mittit per lum- v.iW -.r f-u
""*» ".«r...!....™ flC & M A O N A ■■

Cudpitir olla iis qu* Vulpis feri fimilia. Or jugale
longum valdi atque recurvum.

Dent er in utraque maxilla lideroqui in Lupo & Vul-
pe, exafperati valui. Ocularer longi funt, liisirterjefti
lnciforn fex, exiguifatis, iniprimisinmaxillainferiore;
Maxillarium utrinque oilo funt.

uSluJ nonus meatur hic eodem fe habet modo ac in

barium mufculorum intercapedinem
Arteria Venxfubdita.

Vasa spermatica a Renum medio defeendunt, ccllibusprxdita, in fecunda oux etiam valida fatis, priori
fed finduntur utnnquepa. te ima, quorum alter Ramus (it iongjor latus adellvalidusqueproceflus, prater cono-
continuustedi abdomen extra pervadens. ideni 1 r > r

P en is a ligamentis coccygis enafeens cartilagineus c V af)furlt xiv cartilaginibus indruft* longiori-
&durusindarollis,lummafU! parte contortus ut tere- bus, gracilibus valdi. Harumdecem veru funt.exqui-

tja* j ,aml*us ^lla tumc^ ’ |llxM ^U1 Pr,m:lPluJn v*" bus novem demi ollibus longis gracilibusque junguntur,

bdiadhxrebat in extremo perforatus ut acus. Reliqu* fpuria funt

Ureter dexter vefic® mfentur .nfcrms quam fi- Dlf, trcs priores proce(rus habent extern0J

d/aphracma ad fines Hepatisobliquidefccndens ^osforfum adfccnden.es , in reliquis proccITus omnes

Colli vertebra feptem funt, harum prima, ut in Vul-
pe , Lupo , Lepore , valida valdi, latis, robuflisquc pro-

Reliqu® fpuna funt.

Dor/i vaiebru tres priores procefiiis habent externos

eadem illi parte connexum.

ma ad fines Hepatisobliquidefcendens adfccnden.es, in reliquis proceflus omnes

rvrnroviim ^ — . ■ . ■ ■ ■ , . - —

Pulmo dextrorfum quatuor condat fibris minori- tjijmnofie.

Scapula hic valdi lata:. Clavicula etiam adfunt cir-

bus , finistrorfum duabus majoribus.

Vina Cava inferitur in Cordis Ventriculum dex-

'cdum anteriorum arque ac fojlen orum eadem feri

P...... : r _ 1 '

v in a L. a y a in.er.tur mv-oruis v enmcumm uex- conftjtmioqu;l.in flmiac;iudata.
trumpropiaunculam dextram; cadcmvarii mpulmo- ^ pene o[hculumadel(. COITERUS.
numconfpergitur parte dextra.

a BARTHOLINO.

P E r 1 t o n * u m in hoc fbbjeflo non compannt.

Digitized by Google

C A P. XXII X.

Dc Mure.

A N A T O M E

Muris majusculi.

AUu eo t a cor o is d 1 xtr a longi major
eft fim/lra , dc illa nigra velut eruor.

Ad orificium V f v 1 r 1 c 1 11 iuperius proccflus qui-
dam circularis revolutus in feiufum, parte qtu Ventri-
culum refpicit fimrtitudinem habens avis, qui collum &
caput in pc&us rcfie&it , R: condit.

Visa Cava ubi primum abHepate exfurgit amplo
fatis initio, moxexilior, & perpetuo aqualis adlcendit.

C 01 cum 1 s testis um figuram habet Ventriculi i
fuilli, magnitudinem, & circumferentiam paulo minorem. |
T 1 s r f s habet magnos ad corporis rationem. Credo ,
etiam Epididymida delcendere inferius quam ipft intus
conditi teftes, eftque dexter venofior quam linifter.

Ren dexter longi vicinior cav.f quam finifter.

Viri rauM qua proximi terminatur cartilagineum
& trifido acumine compofitum , ni tallor, reliquum, duo-
bus nervis.

Gtandulofas habet prostatas ad Vefica: cervi-
cem infignes. *

Diaphragma roediafui parte pellucidum .oblon-
gum, & rotundum.

Muris montani.

COE cum peramplum Ventriculi modo interni afpe-
rutn & reticulatum , in quo valvula iniignis intror-
fum externi.

Hipar multifidum feptenis lobis diflinftum, quo-
rum major vergit ad frniftram partem reliqui ad dextram,
omnes i feinvicem diftin&i.

Cystis miis Cholydochi valvula ad duodenum.
Splik longushirudinismajorismodo.

UsiTiRti non re&o duftu defccndentes i renibus
fed dorfo haerentes & exigui.

Muris Indici.

VEsica pillia exerta eft abHepate, peneque
eft inanis.

Ventriculus ipfi & gliri confimilis.

C oi c u m mtcjtwum quadruplo majus Ventriculo, fed
agnina forma.

Intistina numerofa xv. circitir pedes longa.
Hepar fani magnum, feptem fibris dlflindhim.ctini
m fummo Cava exilrt vetuti cifterme fons amplus, qui
mox tamin anguftatur. SEVERINU-S.

Muris Alpini.

JN Mure Alpino mare variaannotationedignaobfer-
vavi. Primo occurrit pellis, in qua raritas & pau-
citas pilaram , & Utut obfervaaonc digna eft. Unus

M u R e.

enim Cuniculus qui magnitudine Murem alpinum exac-
uat tempore hyemali plus habet crinium & lana; quam
uo mures aipini. Putasne hoc line caufit A fummo crea-
tore ita fadum tuifle , minimi. Quia enim animal lioc in
autumno fcabfcondit, dc per totam hyemem in cavernis
profundis & calidis dormit, dc non nifi in fine veris, quan-
do ai!r iterhm incalefcit , ex locis iftri fubterraneis & cali-
dis prodit , fuperfluum fuiflet fi lana & crinibus , uti reli-
qua animalia qua; dies no&esque aeris inclementia; , im-
bribus ac nivious expolita funt , veftitum , onniiumque'
fuiflet, iuperHuum non folum fed dc damnofum fuiflet,
calor enim itle externus dc adventicius calorem internum
extingueret , hurnidumque radicale animalis abfurueret,
& vix ad seftatem fuperviveret.

Sequitur pinguedo, circa quam copia illa magna
proportionaliter loquendo obfervatione digna. Inter
pellem dc mufculos ultra Tlbram j. S. in ipfo vero abdo-
mine ad lib. j. collegi, eft autim pinguedo illa non admo-
dum fpifla , lcd quodammodo Irquifla, qua proptir vero-
fimile mihi videtur in mfa fuccum quendam alimcntofum
contineri, quo animal dum hyeme in cavernis profundifli-
mismontiumdorrqit, nutriatur, quiemm tempore ver-
nocapiuntur, micilentos efle , venatores referunt. Mi-
nus autim pinguedinis in abdomine hujus animalis
propterea contineri exiflimo , ne vifcera interna propter
pinguedinem comprimantur.dc eorum a&ioics l.edantur.

Musculi abJomiiui propter pinguedinis copiam
vix confpiciebar.tur , peJibur vero tibiisfque tam ante-
rioribus quam pofterioribns infervientes mufculi validifli—
mi , neque usque adeo pinguedine circumdati erant.

Pauco Sanguini privitum efle animal hocetiam
obfervavi, fanguinein enim protinus in pinguedinem
tratifmutari exiltirun, in porcis idem obfcrvant laniones,
quo enim obefiores eo minus habent (anguinis.

Indorfo pncf .itim verfus cervicem dc (capulas multum .
carnis cLANDULosc, qualis dc mammarum, inve-
ni. Carnem hanc duplicem ulum habere exiftimo. Pri-
mbcum in dorfo humi Ararum eft animal , dc in altum
extenfis pedibus inftar plauftrifcenoonuftum, dc alii mu*
res mordicuji apprehensa candA verfusfpecumipfum tra-
hunt, ne fpina dorli laxieretur- Dein verilirnile in came
ifti fiiccum alimcntofum aiftatis tempore coacervari, quo
in hyeme , cum animal dormit , dc cibum non capit , ca-
lor nativus 8c humidum radicale mirando modo (ovetur.

I lac fi non apodiftica , verifimilia tamen videntur.

Ureteres craflitie calamum feriptorium penna: an-
ferina: adaquant. Ha:c tamen cum diltin&ione mtelligen-
dafunt. Veras emm Ureter proportionem non excedit,
(ed pinguedine , qua: dc fuam membranam habet invefti-
tuseft, forlan in eum finem, ut in Hyeme, cum animal
dormit, praiter veficam ctiAm ureteres extendi , dc poli-
tionem aliquam urina: retinere poflent.

Intestina fepties corporis longitudinem adaqua-
bant. Cacum hiic capacitate fua proportionem reliquo-
rum nonnihil excedit , forfan in eum finem , ut in hyeme,
dum dormiunt , dc puriflimo fucco alimentofo in pingue-
dine ?c came difta contento nutriuntur, fiqua: excre-
menta fuperfuerint, hic colligerentur, ufquc dum Vere i
fomno expergifeuntur.

TVvulam nullam inveni , forti etiam inutilis eflet.
Ufus enim valvula: praripuus dim fit , ut obftet, quo mi-
nus flatus putridi ex colo a^inteftina fuperiocaadlccixfe-

ttt.

De Mu

exora-

re chylumque inquinare poflir.t, ac nuite fetor ii
mento (it , nonvideoad quid profaiflet valvula.

PcBut & caput non perluftravi , qtiia-ofla integra
fervare volui.

Offa Colli & peBori/ cnm hothine feri conveniunt.
Collum enim feptem conflat vertebris./vrrv/^vquin etiam
eleganter fabricatas habet. •

rojlcrior pan Crann obmfa eft magis quam in reliquis
quadrupedibus , procul dubio a creatore ita fadum , ut
caput (pin* dorfi firmius incumberet , robur quin etiam
capitis , dum pedibus terram fodit & quz obviam ve- -
niunt dentibus rodit, adaugeretur.

Homoplatn codis uti in homine alnsque non incumbunt,
fed elevat*, & undique carne glandulosa fubftrata: funt.

Ccjla/ uti homo ex utroque latere habet duodecim ,
fepceaKias , & quinque mendolas. Quod in aliis qua-
drupeamus non obtinet-

Pedet anteriora digitos habent quatuor, unguibus acu-
tiflimis , ac validis munitos, fed pollicibus carent. Poflino.
rct vero pedes fuos habent pollices.

Hujus llrudura: cum admirarer differentiam , & qua
de caula id i creatore fidum apud me perquirerem, en in
Gefncri opus de quadrupidiliui incido, ubiindeferiptio-
ne hujus animalis hax habet verba: Cancrum inquit ob-
fervandum eft tempus quonam dormiunt, ne ante illud
fodiantur. Pmgmilimiquki^fubnatalem domini repe-
riuntur. D.iixf.i etiim opera, ut inter fodiendum pa-
rum (trepidis fiat , ne in calido fuo loco excitei^v. Ex-
perredi enim capi non poffunt: namutcun,|oBtrenue
fodiat venator , ipfi fodiendo fimul & retrocedunt , &
pedibus quam eftoderint terram rejiciendo foflorem im-
pediunt. Ex his apparet animal hoc pedibus anterioribus
radere, polterioribus vero retrorfum projicere terram,
ad radendam itaque terram fic foveas excavandas digiti
quatuor non tantum fufficiunt, vertim etiam pollices
inutiles & impedimento eflent. Poteris id in pueris qui
seftatis tempore ad littora manibus ferobes fodiunt, ob-
fetvare. Pofteriorum pedum ver6 alia eft ratio : illis
enim quia terram prehendit & retrorfum contra foffo-
rera cum impetu projicit, pollices majoris roboris caufa
requiruntur. HILDANUS Ccut. vj. ohf. 97.

Muris ejusdem.

IN AlpinomurcquemdomialuimusdifTe&oqua* fah.

HilJanut Ccut. vj. ohf. tyj. prodidit , vulgaria omnia
fic fe habere confpeximus. At Linguam prstcrea
proportione capitis totiusque animalisj fatis longam la-
tamque obfervavimus.&Laryngem quoque fatis amplam.
PutMONts altero tanto minoresquam Hepar,
Tiiymum autem pulmonibus adfitum juxta arte-
riam afperam plani ejusdem cum illis magnitudinis
Ventriculum fimpliciflimura ex duabus mem-
branis tenuioribus compolitum.

Paschas longiusculum , fed fubftantcc valdi te-
nuis, cumcanalicuioVirfungiano.

QueniadmodCun etiam Intistina membranis val-
dii tenuibus contexta.

Lien digiti longimdine&ipfe tenuis erat, fedcolo-
loris fanguinei, floridi.

In It e n ib us CirunculaspapilUresnonpluresquaiti,
quatuor deprehendere licuit.

9 3

Hepar v. maximum erat, in v. lobos divifum, tres
minores fcil. unum majorem , & unum maximum. Ex
quibus major ille extrema fui parte quali trifidus Veficu-
lam bilariam aflixam habebat va!d£ exiguam , bilem pau-
ciffimam continentem , fed viridiflimam & aqn* inilar li-
quidam. V ELSCH IUS obf. 160. hk. 1 . A hfc. cur •

Muriam in Norwegia depluentium.

1657.

tMmut , in diffedione occurrebant fet|uentia.

Muris uni verti magnitudo Gliresnoilrosarquat.
Pellis variegata, flava, nigris maculis diftinda>
ade6 tenera ut fepirari nequeat , nili in myftace.

Dent es incifom dik> in utraque maxilla.; loco ca-
ninorum vacuus eft locos, quem implet fere lingua. Se»

Suuntur mox M olares , quorum utrinque tres funt , toti-
em Alveolis dilhndi , primus latior inciteris quatuor
velut ferris donatus, Quarum in alveolis quoque conlpf-
ciuntur veftigia ; alter tribus , quia minor , terriusToti-
dem, fed ardioribus quia priore adhuc minor, i redoni
inferiores fub prioribus terminantur; in aliquibus lon-
gius prominent, minus in aliis. Protenduntur radicibus
longillimii incirvi ad molarium principium. In medio
latiores & inflor gladii acuti. In extremitateprimaex-
cavaci vehit cochleare, quo melius fruges arrodant.

Lingua larga longitudine dentes inferiores incilb-
ries facile exarquac.

M a x 1 L l x. inferiori, qua fuperiori inarticularur, tres
funt apopliyfcs.

Os petrosum quafi cariofum cultro non difficul-
ter abraditur.

Ossicula auditus tria exigua a Cafferiodepi-
da, fed ftapedis forma ab illo variat , hic feri rotunda ,
medio foramine in. ambitu fuo llellularum velut radius
obtinens.

Membrum genitale foris pilofum intus carti-
lagineum ex offe pubis prominulum.

Cauda brevior, fecus ac in vulgaribus , dcccm ta-
men articulis conftans.

Os Femoris triplici capite acetabulo jungebatur.
Accuratam hujus animalis Hiftoriam pertexuit O-
LAUS WORMIUS, feriptoque pubico illuftravit
THOM. BARTHOLINUS.

NOTATA

NARIBUS.*

1^5 Arium laraell* qualiter fe habeant vide capite deflv.

MAMMIS.

DE Mammarum Gtu& Numero vide qu* habe-
mus capite de Cana.

PLACENTA.

DE Placenta Uterina vide caput de FW*-
ed, Cuniculi, Lepore, & Ove

M j CAP

I *

Digitized by Google

9+ D E

C A P. XIX.

Dc Ove.

£ X OlSILUTIOHl NOSTRA,

C U L I I O I I Q.U L PRIVATI
A MST1LO D A M INSIS

Membrorum.

VEntricvli hic quatuor.diverfir conditionis & .
m .lenitudinis, funditor ac in Vitulis, uti Fig. III.
Oblervationum Aniflcl. exhibet , Erimus eorum,
qui mJgnu/ Venter dicitur. Secundo, qui Reticulum vo-
catur,.illidet. Ille capacior multo altero eft , faecis nul-
lis , quales in Vitulo notamus , praxiitus , Hic (quam fe-
cundumdiximus) gulam magis recipit primo , nullis iti-
dim plicis, quales in Vitulo obfervaii diflo loco docui-
mus, exafperatus. Uterque adeoque fimplicis vefica: fpe-
ciem , intus , extusvi, refert, ad recipiendum fatis aptus.
Tertius, Omafu/ appellatus, foliis ntembi aneis , Val-
vularam conniventium in Inteilinis humanis fimilitudi-
rem habentibus, quinque aut fex , quali excavatus eft.
Ad hunc facilis materia- motus ex Ventriculo fecundo
ipfiqne continuato primo. Ad ingrefium tamen egref-
fumque notabilis valdi valvula cft , viai%varii anguitare
valens, membranofa omnino. Quartus, omnia ex Ter-
tio accipiens , ^Ahomafu/ nuncupatus, capaciflimus o-
mnium eft , oblongiores figura: , pyloro continuus , pli-
ca; in hoc nuite , fed squalis maximi fuperficies, interna
zque ac externa.

Artiria Splinica quamprimum Lienis corpus
acceflit in duos infigniores dividitur ramos, horum unus
inferiora alter fuperiora adit , Uterque iterum quamplu-
rimas propagines de fedimitir.

Vrna Splinica antequam Lienem ipfum intrat
inplurcs feridiltribuitur Ramee, rarum enim, nullam
omnini ejus divifionem hic notari, quale exemplum haud
ita pridem mihi obtigit. In R amotum horum quovis Val-
vula/ ordinarid duas reperimus, refluxum fanguinis ad
Lienem impedientes-

Uteri orificium internum varii contortum intefti-
tmlum refert , liquidem artificioft extenfum exficcarum-
que fpefletur, circuli / membraneis valvularum intefh-
nalium figuram referentibus , locis omnibus ubi plicatur,
incurvaturvi, miri id anguftantibus. Haud uniformis
interna ha:c eavitar efl , utpote quam modo pollicem ,
modo vix minimi digiti extremum, recipere pofleob-
fervamus.

Tura utirina extremo eo quo tefli vicinior eft
ampla quoque admodum notatur, valdeque lacmiata,
fimilitir ac in Vaccis id obfervari Ibo loco docemus.

Tes rts ex duplici Juhfiantia iu Ove fo-mina con-
flare videtur, tlanduhia una , unicam quidim glandu-
lam , aft ex plurimis minoribus conglomeratam , exhi-
bente, altera t ejieuhri omnincS , adi vclicanimmiiiu-
tiHimannn aquofo humore repletarum congeries eflet.
Oblongior js hac figura: cft, iCa globofrv magis; Une
quoque Vafis fpertnaticis pnvparantibns vicinior, ficut
veficula qua- lis lingulari eorum ramulo gaudere videatur,
aft iUa ab i /oeni remotior.

Vasa Spermatica in fcemina reflo du&u ab

Ove.

Aorta, OavS, & Emulgentibus ad Teftes haud defeen-
dunt, fed verd variis modis contorquentur, antequam
eb deveniant.

Membranarum in ftetu ovillo hic videtur fitus.
vAnmias , tenuis quidim , aft valida , laxi eum ambit ,
humore lento, Aquie obfcura: vifcidiori colore fapore-
quefimili, inter eum &fcetumcoIleflo.

Huic ab uiia parte, qua: nenipi funiculum umbilica-
lem relpicit, ^Alantou cohaeret, parte .una ultra A-
mnion , verfus Cornuum uteri extremum , utrinque fe
extendens, ubi etiam acuminatam magis figuram adfu-
mit , altera verfus fundi uteri anguftias eas qua: orificio
interno adftant. Utriquecircumjacet, imo coha:ret fir-
mitir , Membrana Chorion-, Vafa excipiens umbilica-
lia , iifquc tranfitum permittens ad uteri tunkie mtim*
Cotyledone/ , has vero ubi intrant vafa ha:c , rodfcdivifa,
complicatu] ue , glandulosa fubftantia llipantur , fic ut
ex vaforam extremis, & fubftantia hic glandulosa glo-
bulus complanatus exfurgar, qui cavitateea, Cotyledon
difla, recipitur. Chorion ex Membranis duabus conflat,
qualis tunicarum numerus etiam in ^Amnio oblervatur ,
licet in cliorio crallities major quam in amnio notetur.
lAIantoi/ liquidam fummi & ex albo rubicundam con-
tinet materiam , quam veram urinam efle , vel ex eo fa-
tis evidentir colligimus , quod inflata vefica urinaria fla-
tus per urachum in tunic^pijus carum tranfeat, aquam
eo contentam commoveor

Inus iculo umbilicali Arteria: dua: funt,
quaru®jii.Tvis feparato loco Arteriam Iliacam foetus ac-
cedit , dum itidem Vena , qu* tamen circa eum locum
qui Abdominis cft in Venam unam coeunt, cujus pro-
grefTus in Hepar ipfum, pr.vter Urachum (eu duflum
urinarium. Tortuofa valdi Venarum arteriarumque in
hoc funiculo diftributio , at ver6 uraclii refla omninb ,
ufquedum in Alantoidis membrana cavitatem hiet.

Alantois Membrana fubtiliffim* valdi fubftan-
tia: & Amnio modo diflo cohaerens.

Intestinum cokcum in abortu ovis ni! nifi Coli
quadam extremitas , fimiliter ac in Fele Zrbednca, altif-
que animalibus variis.

Renis valdi hictuberofi atque inamuales , quali ex
quaniplutiniis globulis , aut oblonge quadratis particulis,
eflent cor.ftru&i. EJegantiftimi figura eorum notari po-
terit ubi tunica- tegentes omnes ablata: , Gc enim egregii
patinam eam lapideam refert, quam nos vulgo cenjcbulp-
Jchoetel vocamus.

Membrana adiposa ablata tunici integuntur propria,
denfa, validaaue fatis, huic, ubi aufertur, coharret
fuljlantia quaxlam cinerea inftar cruda- came» mteftino-
rum, ejufdem ubique crallitiei, facili a fubftantia reli-
qua Renis , rubicundiore , fecedens, pelliculam mucofam
cineream diceres, iuftrumento a tunica ipla facili poftea
feparatur.

V rsTicuLus in Mare vaginali etiam tunica in-
volvitur, fan ejus inferior crafla adeb, uttefticulum
tefticulo additum referat , alba eft , denfa , globofiorit-
qi ie figura- , aliqua fui parte T eft iculo veto continua , ru-
bicundior lurc eft exterius , duflibus feminariis albicanti-
bus per tunicam futi videbamur) quali transparentibus.
Quid particula difla efficiat, &an vafomro feminalium
complicatio quaMjam,necdum determinare licet. BLA-

. Digitized by Google

D E

NOTATA
• #

In.

cerebro:

VAria hic proponit trad. de Cerebro bnitorum-
que anima W I L S I U S , q u,X’ fuo loco legi pof-
lunt, pauca huc tranftulifle futficiet.

Quod PROMINENTIA «AT1FOIMIS fint pril>
cipalcs, & Teftes illarum Epiphyfes, fivi procomium
medullarium qui exnidi in Cerebellum feruntur capita ,
quibus il\j diverticulis primariis adjunguntur . manifeflo
apparet<|(Dve>Vitulo,Equo>& quibufdam aliis, ubi cum
nates funt magnitudinis infignis.i is T eftes perexigu* mo-
lis adnafcuntur, atque his plani intermediis proceiliis me-
dullares prominentiarum priorum appendices exiftunt.

Prominenti* dida: natiformis hic fimili-
tiracinEquo, Vitulo, & plerifque aliis quadrupedi-
bus ir (ignitir magnae , exterius carnei coloris apparent,
quia tenui meninge Vafis plurimis praedita inveftiuntur ,
cum interius fublutei fint coloris tunica fublata.

Arteria Carotis in eundis animalibus obli-
qui intra Cranium adfcendit ; verum quoad fitum f. pro-
tenfionem ejus , juxta glandulam pituitariam non eodem
modo fe habet in omnibus : nam in Homine canalem of-
feum, propter ip&m peculiariter exfculptum, tr^peo
Cingulari pertranliens , utrobiqne per longum exporre-
Oa jacet; atque ex hoc trunco interdum hirculos quos-
dam ad glandulam pituitariam , licet haud fempir, emit-
tit. Item in Equo truncus ejus fibularis efl.&c. (vide
caput de Equo) In Ove , Cane , Vitule , Cereo , Vulpe ,
& plerifque aliis quadrupedibus utraque Carotis dum in-
tra Cranium fub dura matre reconditur , in exiles propa-
ginesdivifa, cumque aliis Vafis fcil. tum Venis tum fibris
nervofis complicata plexus retiformes confticuit, qui
plexus utiinque ad latera fcllarturcica: protcnfi cavita-
tem inibi exiftentem implent , dein poli multiplices
Vaforum omnium divarkationes propagines qmedam
arteriofaiab aliis extricate ac denudunira:, in eundem
truncum coalefcunt, qui duram matrem perforans reda
Cerebrum confcendit.

PrafoidJ Vaforum plexus f. rete mirabile in
quibufdam animalibus longi majus eft, ac multo plures
Vaforum divaricationes continet quam illud ipium in
aliis: nam in Vitulo, Ove* Capra, & caseris qua her-
baceis vefcuntur, ejus compages amplior eft, quam in Ca-
ne, Fele, aliisque brutis carnivoris & calidioribus.

Glandula pituitaria intra feliam propriam
in medio ollis cuneiformis excavatam reconditur , in arca
modb laxius, modo ftridius inclufa, nam in Cane , fele,
& quibufdam aliis animalibus infundibulo cohairens cum
eo amoto una divellitur, & tunc moles ejus glandulis dua-
bift , inter fc diflin&ig , & facile ab invicem fcparabili-
bus, conflat. Verum in Ove, Vitulo, Porco, «multis
aliis, ex omni parte nifi qua infundibulum admittit,
duri meninge inveflitur, ejusque obdudione intra offis
cavitatem ardi concluditur. Inftipdr in his compages
ejus unica & individua videtur, beet revera 4 fubftar.tia
qua: duplicis generis eft conflatur.

Glandula b*c in */lgm major eft qoam ia.Hemine

) v e. 95

ant Cane, in Equo m. miror quam in Bete. Difcrimi"

M hujus ratioin eo potiffimum confidere videtur, quo°
c.i in aliquibus folummodo fuperimpofifam Cerebri iuq"
lem, atque in aliis & Cerebrum & Arterias carotide*
juxtaillam adfcerdentesrefpiciat, adeoque prout fimu*
utrique horum aut tantum alteri refpcdum debet ejus
moles major aut minor exiftit.

NERVIS.

N Ervorum Hiftoriam curiofiim , Homini .eque ac
animalibus aliis accommodatam, WILSIUS fin-
gul.iri trndatu proponit, exeo qus ad Ar.atomen bru-
torum facere poterunt , fuis locis legere poterit Ledor ,
placuit nobis non nifi ea quE fpeciatim inanimalibus ob-
fervata fpeciali capite exhibet , huc transferre , aliis ani-
malibus luis locis accommodanda , in reliquis benevolum
ablegare Lcdorem ad ea qua: m Anatomc Hominis ex
eodem adfererrur.

De ratione dii criminis quod Nervee Parie vagi & in—
tercojlahr in Homine ac bratis animalibus, intercedit,
hac cap. 19. proponit.

Hactenus Nervos omnes ad pracordia & vifcera , nec
non ad plcrafque alias partes , quas fundionis involunta-
ria- organa funt, proter.fos, juxta ritumquo ifli in ho-
mine conformantur, ddcripfimus; eorumque munera-
ac ufus , ac in omnibus phxnomen» maxime notabi-
lium rationes, fubdidimus. Priufquam ad reliquas Ner-
vorum conjugationes procedimus , oftendere oportet ,
fub quo diferimine Nervi prxdidi in hrutie ammahhut-
reperiuntur, & inquern finem taliscujufqueillorumdi-
ferepantia inftltuirur.

Supra innuebatur, Paris vagi truncum, in quaJrupeJi-
hes, vala nervea plura quam in homine ad Cor & appendi-
cem ejus mittere: cujus rado fatis obvia eft ; quia fcil.
Nervi cardiaci in brutis fere tantum ab hoc Pari, & vix
omnino ab intercollali procedunt ; quare cum ifli folum
unius originationis funt, ideo plures requiruntur, qui ta-
men omnes multo paucioresfunt quam iidem in homine,
a gemina ftirpe, fcil. ambobus Nervis, profudi : in quan-
tum beflia: prudentia carent, & variis diverfifquepaiiio-
nibus non multum obnoxia funt , ideo non opuserat, ur
fpiritus ab in pr.-ecordia derivandi , duplici

commeatu , fcil. uno pro fundionis vitalis exercifio , &
altero pro affedtium imprelfionibus reciprocandis , po-
tirentur ; quin fufficiat eas omnes , in quacunque ipfo-
rum munera deftinatos, eodem ufque tramite deferri-
In plerifque Brutis, Nervae interccfiali/ a Plexu ejus
ganglioformi , fere fine ulla ramificatione , ufque ad
Plexum ejus thoracicum, (blitarius perflat : in quo ta-
men tranfitu non eodem ritu in omnibus habet: nam in
quibufdam /ingularie, & (eorfum a Paris vagi trunco
defertur, nec in toto itinere, nifi fuperius per furculum
a Plexu ganglioformi dimifium , cum eo communicat :
in plurimis vero Nervus intercoftalis mox a plexu ejus
ganglioformi in vicinum Paris vagi plcximuranfit , ubi
cum utrique Nervi coalefcere videntur, illuc ambo fub
eadem communi capfula involuti , quafi unicuseffent, fi-
mul feruntur, donec i regione prima: coda: pervenirer ,
ibidemque plexu conflituto, Nervus intercoftalis Paii:
vago abfceoens, in plexum Thoracicum defertur; fi-
mulquc Ncrvusalter inter hunc& iftum plexum proten-
ditur; quiNervi cum unusfub, &alt«fupraArtcrami

lub-

$6 D e O

fubcUvitm defertur , fada velat anfula , truncam ejus
conftringunt.

Etiam Nervus intercoIUlis . a jugulo ad fummitatem
Thoracis, cum Paris vagi trunco (ub eadem vagina de-
fertur; haud tamen eidem unitur, fed utrique in toto
hoc tradu ufque diftindi manent, & membrana difle-
da , facile ab invicem fecedunt. nifi quod fibrillis qui-
bsifdam ab invicem emidis quibufdam locis connedun-
tur : quatenus autem hoc ritu Nervus intercodalis Paris
vagi trunco adjundus . fub tegmine Jjus incedit, folum
i utel* St meliori/ conduSu/ gratia ita conditui videtur :
quare in quibufdam , forfanubi truncus intercodalis ma-
jorelt, aut tranfitusejusdadium brevius, quafi tali pras-
dio non opus edet , iplc folitarius defcemiit. Vidimus
hunc Nervum in uno latere Paris vagi pr®fidio obcedum
fuifle, altero folitarium proceUific.

Sive Nervus intercodalis ab inferiori Paris vagi ple-
xu abfcedit, live non, utcunque inter hunc & ple-
xum Thoracicum in plerilque brutis, forfan omnibus ,
vrarmts protenditur qui in tranfito Arteriam vertebra-
lem circumligat, quo certe inter pracordia Sc exterio-
ri rejpirationi/ organa fympbaxu fudi netur : quinimio
ab hoc inferiori Paris vagi plexu quandoque furculum &
fibras ad rami brachialis principium , in quo Di aphae ma-
tis nervus radicatur , deferri obfervavimus; quandoque
etiam, licet rarius, i plexu thoracico propagir.es quaf-
dam verfus Cor & appendicem ejus emiflas vidimus. In
Cercopitheco > fupra nunc Plexum thoracicum , furculos
quofdam & propagines a Nervo intercodali verfus pr®-
cordiaattenlbs, prius innuimus.

Circa hos Nervos infra nracordia , fn ventriculum &
vifcera inferiora ubivis diltributos, nullum fere diferi-
men, quo in homine ac brutis differunt, advertere licet.
Diaphragmati i Nervn/ in quadrupedibus inferius confi-
dit: cujus ratio eft, quia Nervi brachiale/ , 4 quibus
ifte procedere debet, inferius oriuntur; quor.iam fcil,
Bruti/ longiora colla , utpote jugo Ji fi mata , tribuuntur.

SPINALI MEDULLA.

Circa Vafa in Spinali Medulla fe exhibentia antiquis
haud adeo cognita varia communicare placuit TraS.
di8o de Nervn W I L S I O ; Hominem tradita ®que licet
fpedent , ac bruta animalia , haud inconveniens tamen
etiam Itoc loco qua de iis adducit proponere , ad bruta
alia fuis locis referenda. Cap. allegato xxix. hac Coroni-
dis loco adfert.

Adhuc amplius circa Medullam Spinalem advertere
liceat, quodficut N error ordinata fcrie& diataxi velut
miliari manipulatim ac quafi per turmas emittit ; ita Va-
fa ejui f angui fer a non minus infigni artificio difponun-
tur : nam qua in fuperficie Spinali; Medulla quaque
juxta ambitum ejus Arteri* St Ven* aliique fangui-
du3u / ferantur , rariora quadam & fumnfe notatu di-
gna continent.

Primo obfervare ed , quod Vafa /anguifera totam
Meduli* Spinalia pariter ac oblongata compagem den-
fa propaginum ferie invediunt ; quod cuipiam inquirenti
manifedins fiet, fi prius Arteriis vertebralibus atramen-
tum injiciatur ; nam 4 tali injectione aliquoties iterata ,
ftcile patebit vaforum plexus veluti retiformes fuperio-
rem medulla traftum obducere. Quo tamen ritu h®c

V E.

vafa utrinque ab arteria: vertebralis trunco procedant , ac
qui infuper fanguiduBur venoft tota: Meduli® Spinali ,
ac artehof ejus portioni inferiori dedinantur , non ita
plane condat; quia fril. vertebrarum clauffra odea non
line difficili negotio, prarfertim in adultis animalibus,
perrumpuntur ; eoque opere ut plurimum vaforum or-
tus Sc ramificationes deleri folent ; verum ut recondita
lux accuratius limemur , varias embryonum diflediones
indituimus, nempe in quibus vertebras adhuc molliores
quoquomodo diflecare , iilque medullam integram exi-
mere , atque odium receflus quofvis penitius lntrofpicere
licebat ; porro vafis omnibus, quo illorum traChn & di-
varicat iones ir.ehus perciperentur , liquores varii} modo
tin&os injecimus. Atque huic indagini fuccefliis aptatus
aderat : nam cito cum plurima admiratione tMMtimus ,
qudH ejufmodi vafa , fcil. Anena , Smur W Vrnat ,
qua: iUtfuOai refpiciunt , cum apparatu non minus in-
ligni difpolita, etiam ad Medullam Spinalem pertinent.

Cumolim Capita feoriima fpma diflecaremus, ar-
teria/ vertebrale/ tantum ad if*ipax*t fpedare, juxta vul-
gi fententiam , opinabamur : Cumque in abfciflb medui-
I* oblongate Caudice tres rami arteriofi apparerent , id-
icirco in utriufque Figunt explicatione, arteriam verte-
bralem cum triplici ram% in occiput efferri pronuntiavi -
wur. Verum en inivero /Ariena vertebrali/, fuperiori
fpma parti, fanguinis ®que magna tributa ac ipfi iU/-
puXu pendit; atque medruj ificRamur artenoftu , qui
in Figura prima Utera T. in fecunda vero S. infignitur,
mi rffine in caput afeendit , verum ab ido arteriarum ver-
tebralium concurfu verfus fpinam dcfccndit , ac 4 com-
muni linginis perplures arterias confluxu ibidem fadio,
laticem pro medulla- (pinalis fummitate irriganda deor-
fum convehit. Quare hic loci non modoidumenorem
nodrum corrigere, ac vaforum omnium qu® fpin® de-
dinantur , qu® fcil. plurima dupeDda continent , exadam
deferiptionem tradere , oportunum videtur. Cum itaque
h®c vafa triplicis fuiit generis, fcil. Artari*, Sinu/ , &
1 m* , lingula eorum pa. ticulatim exponemus ; ac im-
primis de Arterii r dicemus.

Aneri *, qu® fanguinem verfus fpinam conducant,
alio modo fupra Cor , alioque infra tpfum difponun-
tur. Quoad pnur , cum Aon* truncus ibi datim in
plures ramos fidiis, regione fpin®adfcedit, ideo t ra-
mis ejus axillaribus /Ariena ventbralia utrinque produ-
citur , qu® reda in occiput afcenderj , furculum in cu-
jufque vertebracommifTuram emittit. Infra Cor vero ,
in quantum Aorta in toto defcenfufuofpin® incumbit,
ebafi ejus juxta lingula internodia, du® arteri® in fpi-
nam fufcipiuntur ; adeo ut fi Aorta truncus per longum
difledus aperiatur, foraminum duplicium feries per to-
tum ejus tradum concinno modo, velut in capite mu-
ran* , difpofite apparebunt.

Rami arteriofi , qui tum fupra, tum infra Cor verfus
fpinam feruntur , datim bifidi furculum u:ium mufeulis
vicinis impertiunt > atque alterum junduris vertebrarum
inierunt ; qui intra fpecum odeum delatus , datim in
tres ramulos finditur, quorum foni Caudici medullaria
atque alter membrata* lpecum odeum anterius fuccin-
genti impenditur. ,

Quoad propagines Caudici medullari dedinatas , ili®
mox duplici via tendentes , ac utrique fibrarum nervea-
rum manipulo obviam fad®, verfus earum origines a -en-

dunt

•D E O V E. * aj

duttt, adeoque arteriola nnn pofieriorem medulla: fuper-
fidem aflecuta , vafa capillaria in iplatn diftribuit : alte-
ra autem propago ai teriofa , qua; major & pnecipua eft ,
quamprimum Medulla anterioris marginem attingit,
exinde obliquo tranfitu in mediam ejus fifiuram defertur ,
ubi pari alterius lateris propagini occurrens eidem uni-
tur , ac ab ifto coalitionis modo Caudex arteriofus , quaii
dudus communis, ab utraque propagine vertebrali con-
t flatus, ineafilTura, per unius vertebri fpatium defccn-
dit , ac in brevi ifto tranfitu arteriolas tum in utcumque
latus difpenfat , tum inter medulla; latera eas pia- matri
innixas altius inferit : cumque adeo in toro medulla; tra-
du , praecipuas cujulque arteriae caudex in fiflura me-
dia defertur, primo afpcdu videtur , quali idem truncus
arteriofus rotam medulla' compagem 4 capite ad caudam
fubduceret. Porro veluti a lingularum utriufque latens

firopaginum concurfu , ueria Spinalis fupra medW-

* fifluram defeendit; ita ubi Arteriarum vertebralium
trunci coeunt (quod interdum in occipite fupra medul-
lant oblongatam , & non raro in cervice fupra fpinalcm
fftri contingit ) Ramus arteriofus , citeris aliquanto ma-
jor, deorlum protenditur. Hineolim (uti modo innui-
mus) pro tertio arterii vertebralis ramo afeendente per-
eram cepimus. Cancrum aliquoties adverti , quod in
rutis , ubi Arteria; vertebrales cum angulo acuto fupra
Caudicem medullarem coiverint , ifti mox ab invicem
difcedentes ad utmmque medulla marginem reda pro
. tenduntur, unde ftatim reflexi iterum in mutuos occur-
fus feruntur , adeo ut inter binas ipibrum coaliciones
figura Rhomboidei defcribcretur , uti eft. Cujus ratio
proculdubio hac eft ; nempe iit fanguinis verfus if«i-
<p «*•> euntis , flumine ejus parumper divifo , rapidior
dccurfus inhibeatur.

Tertmi Arteria cujulque vertebralis furculus in fpe-
' cusoflei cavitatem anteriorem delatus, ac ftatim bifidus,

in dextram livamque tendit , ac utrinque furculo proxi-
mo ejufdem lateris , & per proceflum tranverfum , iftis
alterius lateris eodem modo unitis , inofculatur ; adeo-
que omnes hujus cenfus arteria intotofpina tradnvclut
catena amnii fe mutuo excipiunt , & fub eodem dudu
flexuofo continuantur. Si Arteria vertebralis trunco ac
plerifque Aorta foraminibus atramentum injicitur.oranes
ni arterii eodem titidar,.cum jucundo fpedaculo , vc-
lut mjlita reticularis apparebunt.

Hujufcc plexur artcnofi [ummitas in Cranium delata ,
duas propagines refla emiftas reti mirabili inferit, &
binas alias utrinque lateralitcr exeuntes dura meningi im-
pertit: ejufdem extremitas inferior, ufque ad ot Sacrum
protenfa, in vafa minuta , qua otlium mfimbram infcr-
viunt, definit. y

Si inquiratur . ob quem finem hac arteria ita crebri
inofculatione concatenata intra fpinam difponuntur:
propter trerufm hoc ita inftitui videtur , fc.piimo, hac
vala (ficutific Sinuum dudus) repetitis ambagibus eo ri-
tu divaricantur , ut 4 fangtiine ita in crebros quali voi ti-
cescontorto, calor conflant , tarquam a Balneomana ,
circa medullafpinalisambitumfuppeditetur ; qualequi-
tlem muneris genus plcxutChonciJci intra Cerebri pli-
caturam praft at. Secundo, hac ratior.c providetur , ne
fanguisin Medullam Spinalem deflinatus, illuc ubertlm
nimis influat , aut 4 debito influxu deficiat; namfanguis
Caudicem medullarem uberius influxurus ,4 ramulis c.d.

in hic emiflaria e.f. divertat , atque in defefhi ejus ,
penus fubfkdiarius 4 plexu medio per canalem e. in vafa
c. d. evocatus, in eundem Caudicem medullarem deri-
vetur. Tertiut hujufce plexut artrriofi ufus videtur efle
ut 4 dudibtis ejus linguis in membranas diftribuacur ■ qui
fc. ubique ab iftis per vafa capillaria effertur ; cujus item
reliqua; per canaliculos a finubut emiflos reforbentur.
Porro ab hoc condo, ttneceflitas urget, penus quidam
in Cerebri exigentias accieatur ; quare huic vala minuta
in rete mirabile detinunr.

Hic de %s!rtcriit circa fpinam diftributis. Vala fe-
cundi generis funt Siuvs, qui propter mcdulli fpmalis ,
non minus quam ipfius tTuttpntim ufus, ^rtenat U Unet
intercedunt , atque hic implicatione magis coneinna or-
dinantur. Ratio autem cur Sinos ad nobiliores lias par-
tes, atque praterea vix ad ullas in toto corpore requi-
runtur, haxreft; nempe ut circa corpora ifthic fangui-
nis extravafatio , aut ftagnatio quatvis omnimodo inhi-
beantur: attamen Vena interdum non fatisdeplentur,
ut fanguinem ab Irttriit depolitum illico excipiant ,
adeoque eluvionem ejus quamvis prohibeant ; quapro-
ter finut, velat excipuli magis idonei, ei muneri de-
mantur , ut pote quorum receptacula ampliora funt , ac
cito inaniuntur ; proindeque fanguinem ab utraque fub-
ftantia medullari, nefeil.ipfamin capite aut fpma in-
undet, commodius derivertf.

Quoad Smus vertebratis Figuram, dudus e jus plexui
arteriefo cwiformes liuic intotolbini tradu lubjiqiiin-
tnr: pari enim modo in utraque finut, qui intra fpecus
oflei cavitatem ab occipire in os facrum protenditur , vae
unum excipient, per cujus ftatim bifidos canales languis
ab utraque medufli fuperficie in fintmi reducitur ; atque
ahud defirent habetur, (ujusdtidu idem in venas expor-
tatur. Pono in plerifque animalibus ( licet non omnibus )
Sinus utriufque lateris fuper vertebrarum internodia per
proceffus riansverlos conr.edi videntur , adeoque inter fc
communicant: uterque Sinut in fummitate fiia in finut
Capnit latcralci continuatur ; porro ab eo tnm in venam
jugularem tum in vertebralem dudus utrinque patefctt.

Quis finus pi.Ttii&i ufus fo genere fit modo innuitur/
nempe ut fanguts ab arteriis in Spinali Medalla depolitus,
illinc 4 veftigio exantletur , ac intra finuum cavitates
ampliores retineatur, donec in venas depletiofes fadas
transferi poterit : at vero , qua: circa illorum canaliculos
deprehenditur , diverfimoda implicationi! cerebraque in -
ofculationy ratio efle viderat, utfanguis, fi forte intra
finus partem aliquam uberius aggeft us , ibidem ftagnare ,
aut in medullam regurgitate aptus fuerit , per illa cerebra
emiflaria huc illuc in medium , aut in latus oppofimm
proliciatur : pari modo defmubus circa fpinam habet, ac
cum nidicus in agro fuo crebras foveas tranfvcrfun fa-
das ad derivandam uliginem quamvis dfodir.

Rellat alius finuum vertebralium ufus, cujus fupra
mentionem fccimus , nempe ut fanguis juxta corpus me-
dullare, per horum (uti & plexus atteriofi) matant^ros
varii intortos tradudus , calorem pro fpirituum anima-
lium celeri trajodione requifitum veluta Balneo maria
fuggerat. Quo flexuofi finuum tradus & complicationes
melius confpiciantur , tindura quidam venis vertebrali-
bus injiciatur , atque ftatim ea fimium dudus per* dens,
ipfosque infigniens , /cala' longiora , cum wultistppen-
diculu, apparentiam exhibebit.

N Qui-

98 ' D e * O

Quinimo demum , per iffas finitum appendiculae ad
tertium vafiorum fiinahum gcnus.n\m\)&wc\tur, qua: nem-
pe funt I'euj in quas finus omnes farciram friam imme-
diate convehunt , quo nimirum ipfi continuo inaniti fan-
guinem ufque recentem excipere poflint : Quareper lin-
gulas vertebrarum commifluras ramus venejus infimum
protenditur, qui extemplqfanguinem in eo depolitum ,
ac verfus Cor reducendum , aufir.it. Vena huic muneri
defignat*, ad arteriarum exemplar,' alio mo da Jitpra
Cor , alioque infra ipfium di (ponuntur. Quoad prius,
ramus i Vena: trunco infra fubclaviam proFc&iu arte-
riam vertebralem comitatur , & per procefliium forami-
na afeendens, inter lingulas vertebras ramulum Sinui
inierit. Dein vero hujus Verre fummitas , verfus occiput
delata, in finus trlmcum continuatur, perque du&im
alium in venam jugularem dehifei:: infupervero, tan-
quam lue communicationes pro fanguine elutriando ad-
huc minus fulficiant , etiam mter utrsfque votas rami
Iransverfi protenduntur. Adeo multiplicia prodant di-
verticula, quibus fatis fuperque providetur ne fiinguis
propter quamvis occafionem verfusCaudicemmedulla-
rem regurgitet. Infra Cor. quia Vcn* Cavre^truncus

V E..

que latus ntrumqne cum Nervorum partibus in toto tra-
4u oriundis ad exteriora projici.

OCULIS.

J^E Glandulis Oculoxum Naxiusipur,

earumque dufhbus , vide qu* ex STENONIO
habemus capite de Vitula.

Glandula Lachxtmalis In Oculo Bovino ,
Ovino & Equino non ad oculi canthum itaapponitur, ut
exterius confpiciatur. Verum ejus loco promi net tuber-
culum exterius membraneum , interius cartilagineum :
cui appenditur glandula quxdam oblonga continens in
media fui longitudine cartilaginem latam & longam.
WHAR. TONUS.

NARIBUS.

DE. Tubulis Naxium vide qu* hic habemus ex
SCHNEIDERO capitede Bove.

Narium utraque cavitas dividitur in duas partes unam
anteriorem , qu* dici potell fretum vel via serit , alfc-
ram poiteriorem , quam fimum serit vel diverticulum

non uti Aorta immediate fpii * incumbere, eafdemqud | appellare licet. InviaaSiis lamella funt, in diverticulo
propagines inferre poteft , ideo venam fine pari dimittit, Adris funt tubuli, qui Caci dici poliunt. Dehis&il-
cnjus trunco rami bijugi cmilli , ac llatim bitidi, cv mu- lisita Cafferim de FabricaNafi lio- j.cap. 16. 1» prtt-
fculit utriulque lateris & tpfi fipms profpiciunt : Infra fundo Nanum recondita Junt ojficuls ilia oblonga , Jpon-
renes , cum ven* Cav* prope fpinam deferri ipatium giofia qua grsdut fica! a videntur fppellanda , eo quod gra-
conceditur, vena Azygos definit, atque lynajoris ve- datim unum finpra aliud pofitum fit: cucullam quidam
n*, pariter ac ab Arteris trunco vafia lumbaria imme- vocarunt nefeie qua fimihtudine , ttifi forte Jupenora duo
diate procedunt. 1 cucullam referre velint , qua ego concha freneris hbentim

Haede vafir fanguifierit ad finitam & fiupertorem ajjimtlaverim. Manicam Hippocrates non inepte nomina-
Sfttfuxn partem fpeCtantibus nuper obfervata, & hic vit. Turbines ego U a fibrina CSf officio vocarent. Dedit
appendicii loco inferta , referri debent ad aliam buj J5 fa- qui in hominibus inveniuntur Jimper loquar , quamvit df
tin* do illitum fupenus certo*capite traditam. Irite- in Bove Stf in Equo hac modo, maxime Je habent , ut Hin
titn ad inftituti nofrri , idj^ny m IciL quod refiduum eft Uve: at in Lepore circa cribrum tale quiddam diam ade/l
ut redeamus, non multa pneterea circa Nervos obferva- quidem, verum circa priorem njfi introitum srtificioj/imd
tu digna occurrunt : Epimvero illi, quoad majores & /i natum quoddam ojjtculum repentur , uti (S m Cane,
pnecipuas ramificationes , quo ritu eos delcripllmos, alio tamen in hoe quam in Hia modo. Offa , non cartilaginea,
tum in bomine tum in brutis animalibus , fere coi flanter Junt. Turbinata ofid reQe dicuntur. Oriuntur ex paneti-
habent- Interdum accidit, licet hoc etiam rarius, circa humanum , cjjlbur , inquam, cavitatem genarum inter-
minimarum propaginum & fibrarum divaricationesva- ne Jipientibui , ubi mitto tenui exorti / Istim crafifieficttnt ,
rietatem quandam evenire : attamen quoad flamina pri- iS turbinie formam affumunt , undique libera (J nufquam
maria , C#I umque protra&us , cujuique nei voruin Paris ntfi Jue principio aUgata , ita deorfium pendula depen-
ponfiguratio in omnibus uique eadem . aut fumlisexifht. dent, ut intermediam quandam latebram inter Os gente
Modo rellac, ut nervorum Theoria: haflenus orationis ■ conjiciant. Tria plerumque, imo Jimper, fiunt nume-
fiylo exarat* , adeoque intelle&ui tantum objeft*, de- ro,(Sc. Idadenus Cajfeiitu.
mttm lenfus (quem illi magis rclpiciunt) profpofrui ac '
arbitrio fiUantur. Quapropter Nervorum Paris vagi
ac mtereofialii , nec non aliorum qui praccipux funt no-
ta:, ipfiuKiue Medulia Spmalit Jeclineatioiies icbnogra- 1

phc.ee, palam exlubendas curavimus : Horum Icones
ab exemplari mortuo licet defumpne, tamen poff plurc.s
diffeCliones , & a collatione crebra quoad fingulas cujuf-
que partes inditura, quafiad vivum defcnbuntur ; qua-
rum lineamenta, cum notis charafferifr icis, utmelius&
difttnSc magis percipiantur , cujusque figur* protra&um
ampliorem, aceorundum in corpore animato nervorum
fchematifmo fere parem , procu fi fecimus : Porro, quo-
niam utriufque limul lateris Si cavitati» interjed* con-
tenta M proprio fitudeferibi non pofiunt, ideo hicfup-
ponitur lpinam cum medulla oblongata » (ive totum
Caudicem medullarem in medio diflc&uru evolvi» ejus-

Nos in capite Ovino illa ollicula cum annexis cartilagi-
nibus & membranis lingulari figura exhibuimus , qu* ha-
betur fuo loco. •

Juxta Cajferium ollicula illa fuo calore Ai! rem ingre-
Hientem pr*parant , ideoaue ffta putat in medio Na-
rium , ut adr ad ipfa appellat , & fic Iplius ftnpetus fran-
gatur. Carterum rectius inferviunt multiplicand*fuper-
ficiei Narium tunic* , qu* particulas odoriferas una Cum
fluido reipirationis impulias percipiet i quo plura io
Acris via Lamellarum interftitia , & plures in diverticulo
tubuli, e6 amplior tunica omnia liare offa inveftiens,
adeoque limul plures particul* odorifer* Narium tunicae
affricantur. & in plurts ramificationes fecantur Nervi.

Lamella^ quas io via aifris reper iri diximus, in ftiperfirie
interiori panetis externi exfurgunt fecundum longitudi-
nem duo*, funtque uumero ia variis differentes, qua-

D E

ram major feri femper bifida (in nonnullis altera parte
brevioreft, altera longior) ik circa axem cylindri indar
convoluta, in qqibufdam animalibus, ut Damis, Cervis,
Bobus , Agnis , Grpius convolvitur absque aliarum La-
mellarum indi nalcentium multiplicitate , ut figura fuo
loco oftcndit CASP. BART HOLIN. fi- Difp.
ie elimatus organo.

' AURE.

OSsium auditus fl idoriam , fimilitir ac O cu-
lo a u m vide ubi de Bove & Vitulo.

PARTIBUS ORIS.

GLandulai oris quales hic dcr.tur , vide ubi de
Vitulo. Eodem capite etiim huc facientia de falivae
& mnco dicatisarafis legere licet.

De L i n o u ® ovili® aliorumque animalium condi-
tu tione ita S T £ N O N I U S. In lingua Muliniorum
extrema in peculiarem abire fubdantiam volqerant. Sed
fadfoexaminevidi peculiarem lianc fubjlanuam mujig-
lofam ede, quod, utalii, fic& Nic. Mafia in fuo libro
Sinat. introiuSoru a variis lingu® motibus demondra-
vit, licet fateri conftus carnem hanc non efledidingui-
bilcm , fed tantum per operationes cognofcendam. Sed
illicis non pronuntiandum quod nobis tale vide-
tur. Ab apice namque ad ipfam ufque baiin diflin&d
omnes fibrarum feries demonflrare licet attendenti , ; qua;
in toto lingu® corpore tantum triplices. ExteriorcsTu-
periorique fuperficiet proxima' fibra re&um fecundum
lingux longitudinem fervant dudhim , reliquarum totum
medium corpusoccupantiumduo tantum eenera , unum
quoti a fuperiori lingua' plano defeendit , alterum qncd a
medio verfus latera in homine recedit. In certas liare duo
genera leries difpofita funt.le alternatim excipientes, qua-
rum lingula vix nili unam incraflitie continent fibram .
ita ut (Iratum fuper (Irarum hic non inepre applicarent
Chymici. Ipfum fuperius lingu® planum tunicem exte-
riorem inter & carnes carnium tendines fervat claufos
STENONIUS.

PULMONE & TRACHEA.

Circa Pulmonem ovillumfequcntianotaruntAM-
STELODAM ENSES Anno 16-1. menfeDec.
Vina pulmonalis ad finem feri pulmonum vaL
di notabilis progreditur, & anteriori parti trachea' qu®
fternum fpectat incumbit.

Artiri a pulmonalis magis ampla adhuc
quam Vena, etiam ad finem pulmonum elkcui rit , itaut
neftraminis quidem latitudine a membrani cingente ab-
iit, & oppoliwnarti trachesqu® dorfum fpeitat , in-
cumbit, ita ut Trachea inter utrumque vas media de-
ducatur.

In Trachea, circa ejus divifionem cartilagineos
quali hamos licet dbfervare , /pii eam non (utaliiannoli
vulgo ita didi) fecundum latitudinem , fed fecundum
longitudinem ambiunt, fubinde figuram litterx X. ex-
primentes. #

Arteria bronchialis oriebatur ex aortx
medio quatuop dreirtr digitorum transverforum latitu-

dine a corde circa locum exortus arteriarum incercoda-
lium : ad divifionem autim Trache® etiam haec Arteria
dividebatur , eamque comitabatur neque ita fempir redo
tramite (uti RujfeHo in pulmone Vitulino depicta ril j
fed fubindi figura pampiniformi procedebat , &adfin-
gulas Bronchiorum divifiones fubdividebatur.

Annuli Trache® non ubique eodem modo (e
habent , alia enim figura eorum extra pulmones , aliam
Ubi easdem ingrediuntur. Priores uno corpore condant,
podenores ex cartilaginibus pluribus fimul jundis.

DIAPHRAGMATE.

DE drudnri ejus novi vide qua- capite de Bove ex
CASP. BARTHOLINO proponimus.

CORDE.

COrdis fabricam vide ex LOUWJRO capite
de Bove.

MAMMIS.

DE M a m m a r u m fitu & numero papi/hfqut vide
caput de Cane.

G u L' A.

De OEsopiiagi conditutionc vide idem caput.
INTESTINO.

GLandulosorum plexuum multitudo bic in-
fignis, atque ficuti natura ruminantibus intedinonira
copia S: prolixitate , ita pariter (Rorum plexuum nu-
mero & mjgHituJme uberrimi profpexit , ufque adc6
ut inteftinum Ileon in extremitate fiia qua eradis inferi*
rur, ad ulnarum duaramtnumvinodratium longitudi-
nem, iifdem cotifertim dipecur , excepto eo ramum loco,
cui extremus Mcfenterii limbus alfigitur. In Reliquo te-
nuium inteftinorai dudu plurimi alii plexus unciam
unam nunc plurn longi, latique, item in Colo glan-
dula; non pauc® , feorfim apparent. P A Y E R US de
glanJ. netefiimrum. vide caput de Fele, Cane, Vulpe, &C.

VASIS A Q^U OSIS.

DE Vasis glandularum Serosis vide
quxexRUDBEEKTO habemus capite de Cane.

LIEN E.

LIenem in Ove , Bove , Dama Venas nullas habe-
re,fed Ramum fplenicum ubi ad Lienis ledem iriferio-
rem pervenit, quamprimum peni tunicam ejus penetravit,
in porofam Lienis fubdantiam Rartm definere , in eam-
que variis foraminulis pertufam (anguinam effundi , quo
in portam reducatur Arteriam ; fplenicam nonefledivi-
fam, fed totam in partem ejus inferiorem implantati,
quia partibus fuperionbus fortitir Ventriculo alligttur
cum veri fubdantiam intravit , per eam in plurimas Ra-
mulorum foboles diffundi HI C H M O R U S tradit,

. e

N a OENI-

Digitized by Google

irrv

ioo D E

GENITALIBUS,

% SECUNDINlS.&c.

OVis Genitalia ex ohferv.it ione IViIb. Ljntfy
his verbis defcribit SebrjJcruj-
Pudendum ftve orificium eft fatis latum , atque intortus
corrugatum ; in principio fetnicircularihus, deinde ad
claufuram uteri longis reftifque rugis conftans ; longitu-
dine fex fcptemve pollicum transvcrforum , & collum
uteri indigitaripoteft ; fcd hoc ubi terminatur, occurrit
corpus qmxldani cartilagineum longitudinis trium aut
quatuor digitorum , quod in quatuor aut quinque partes,
live valvulas diftingui poteii , im6 in fcptem valvulas,
qua: ita funt difpofitx , ut ab utero collum verfus ftylum
labore atque inmiltriadirc&um , aliquando transmittant,
terhm fi contra d collo uterum ingredi tentaveris , fruftra
eris ; tali enim artificio funt difpofitx , ut dux femiluna-
res cufpides (lngulit valvulis ita fint oppofita , ut introi-
tum , quacunque adhibiti folertii , attingere nequeas.
Via , qua per nas valvulas in uterum pertingitur , eft fatis
lata , anti imprxgnationem humore lento obfita , fed
poft fenfim magis magisque lentefcentc , ade j ut vel fo-
lus omnem uteri aditum exitumve praeludere poflit,
prxfcrtim poftremis geftatioms fcptimims, quo tempo-
re maximam tenacitatem acquirit. Neque i vero ablu-
dit, qui pnedidarumvalrularum colorem, fubllantiam,
duritieinque cum epiglottide confert. Collum Uterufque
duplici membrana confiant , quas inter feruntur plurima-
venx arterixque ante facturam in fe , inftar vaiorum fe-
men prxparantium , contortx , qux deinde > crelcente
agno, & dilatato utero, omnes in redum extenduntur,
augenturque numero & capacitate.

Diffedo uteri collo , atque prxdidis valvulis, cavita-
tem intramus, qux, ubi duorum pollicum latitudinem
progreflus fueris , medio pariete in dextram linifiramque
cavitatem diftinguitur, uteri duplicatura conflantem ,
adeb ut ex quatuor membranis uterus compofirus ede vi-
deatur- Hinc ubi hx cavitates incurjpitur , Cornuum
nomen adeptx funt, qux fenfim adeo attenuantur, ut
parvx venx capacitatem vix retineant , eodem cum toto
utero colore anti initum, &ufquead mediam feturam,
quo tempore nigrefeerc incipiunt ; femper humore albo
replentur, qui ulque ad tertiam feptimanara adulo Spi-
ritu Nitri fermentat , inftar feri fanguinis.

Interna uteri membrana multis tuberculis atque papil-
lis protuberat , ufquead cornuum extrema , qux, prx-
fertim ad cornuum flexuram , menfe Odobre ante initum
nigricant, quemadmodum quoque ultimis feturxfepti-
manis.

Ovu c met piu. Anno 1655. 1 5 . die Febr. fequentia ob-
fervavi in conceptu Ovis tertia feptimana. Agnus cum
humore Amnio contento erat magnitudine fabx parvx,
feu phafeoli. Diftinfl i admodum per lympham amnium-
qne confpiciebantur fitus agni ejufque partes tum tempo-
ris fbrnntx. Forma femilunari fitus erat, atque diibn-
guebantur , Cerebrum , Collum , Spinalis Medulla , cum
rudimentis atque diftin&ione vertebrarum , cauda ; prx-
tercor, ejufque unam auriculam , renes, venam, arte-
riam , atque umbilicalem venam unam line conjuge arte-
ria , contentarum partium fub confpectum veniebat ni-

O V E.

hil- Cerebrum , quam collum , aut fpinalis medulla, ali-
quo modo magis protuberans , magnitudinem feminis be-
ta- xquahat , utroque latere duo putida aliquo modo ni-
gra exhibens; Coilunl a cerebro, quod teres Sctenius
eflet, St Spinalis Medulla, vertebris, cauda, tenuitate
diftingucbantur- Cor, alixque partes nondum pedore
aut abdomine claudebantur, fed ut extera, trans lym-
pham confpiciebantur ; erat album cum una auriculi
purpuraicente, venam umbilicalem , nili me oculi fi#el-
lerunt , e mittebat , fine conjuge Arteria. Renes albi in
lumbis; Vena arteriaque per*totamfpinam extendeban-
tur. Pedibus, aliis que omnibus partibus, quarum tuc
nulla fit mentio, carebat.

Anno 16 1 fi. menfe Martio, infpcxi uterum Ovis, quin-
que feptimanisimprxgnatum, & inveni conceptum nul-
libi utero jundum, Acetabula jam erant molliora & quali
cute nudata, rubra quasdam punda albis dift i ndaexhi-
bebaut. Humor tiim Chorio , quam Allactoide contine-
batur , & Agnus feri eodem modo apparebar , quo folet
quintodie pullus. Quatuor quali truncata Crura, Vifcera
nondum abdomine aut coftis reda, Oculi multo minores-
quam oculi' pulli, fimilitamen colore & figura, quem-
admodum quoque Cerebrum atque Cerebellum , Cor,-
Ptilmor.es, Ventriculi, & [nteflmacum Spinali medulla
& cauda.

Anno ifif). t ). die Nov. mihi dataeftoccafio iafpi-
ciendi -iterum Ovis gemellis imprxgnatx ; atque uterum
nonalib, quam quo folet ante inituram, modoclaufum
efle experti fumus, ejusque collum humore lento tena-
ciitunoque plenum , neque crafiitie immutatum > imb
potius imminutura efle Exterius omnes Venx Arterix-
que dilataw erant ; interna facie nihil occurrit notatu
dignum , nifi quod acetabula vulgo dida , colore , fub-
ftantia , & magnitudine immutata erant, nam cum anti
inituram fint alba in circumferentia , fcd in cacumine ni-
gra, jam tota funt pallida, nonnihil ad flavedinem ver-
gentia , quem colorem brevi a coitu acquirunt menfe
Odobri ; fubftantia flaccidior multb in medio evadit ,
atque fefe jungit cum membranis Allantoide & Cborio.
Magnitudinem folitam fcmel excedunt. Lemfliina inter
digitos comprefiione pars illa , qux fecundinas utero jun-
git, a reliqua abfcedit , fine ulla venarum laceratione ,
eodem modo , quo in vaccis , quafi digitatim inter fe hae
partes jundx fuifletit. Conceptus hic ubique fe Utero
jungit , non immediati , fed mediantibus acetabulis ; &
aliis locis per contadum tantum ; & cum acetabulo mi-
nimi fimiles fint lix carunculx, cum cavitate careant,
& aliquo modo protuberent , immerito ab antiquitate
eo nomine appellantur , nifi illa tempore imprxgnationis
eo donata efle dicamus, nam tum facili excavantur, ab-
fcedente, mqdullx inftar, interiori fubftantia. Hinc
conceptum ipfum aggredientes, duos illo Agnos conti-
neri animadvertimus, utroque cornu unum , & conce-
ptum ufqne ad cornu utriulquc finem extendi , fed circa
finem acetabula nondum illi unita efle, quemadmodum
quoque circa orificium uteri, neque alio modo, quam
glutineejusexteemitatibus Utero appenfum. Communis
illis AUantoides, Choriutnque , humorque illis conten-
tus, & has duas membranas invicem immediato contafhr
jundas facili fcparavimus , prxterquam ubi acetabulo-
rum extremitate Ifttcr veniente arduis jungerentur , non
camenaded, quin minima vi illacerafcparentur. Va&

umbi-

lOl

D.e Ov e.

umHfcafla ad cornoum extrema fefeexrendebant.uricui- defcunt, quemadmodum conipiciwr humor i() e albus
que acetabulo Vafa fua diftribuentia , & per rransverfum membranis adhaereri. Hinc conjicio, humorem ex quo
amputata, quatuor punfla fanguinea ciiftin&a tiotavi. fatus formatur in fe continere partem fanguinis , qn*
Apertis membranis praxiiflis, illicb fefe obtulit Amnion, corpori folet alimentum efte , & a nobis illero contii eri
magnitudine & forma Ovi gallinacei, quo continebatur affirmator, qua: materia five fanguinis ierum , abundi
Agnus magnitudine primi pollicis articuli , capite inrer fermento impraegnatum, fermemacione incraflbmr , in-
antertores pedes nonnihil inclinato, & auribus diduflis, qua corpus Agni mutatur, fupcrftite aqua, qu.c pro
oumibus partibus externis conflans , innatabat humori vehiculo Immori pr.ediflo fuit , atque illa his membrani»
brmkliUimo,' oculorum cryftallino perfpicnitate valdi ad partum ufitiiecorifervatot , contmudque augetur,
fimlli. Sedcum hunc humorem , alterumque aliis roem- V ala umbilicalia in Agno trium feptimanarum cordi

branis contentum , fennenrispermiicerem , nullam alte- implantancur , atque tamos per Chorion, & Allanqpidera
rationem animadverti , contra quam inacetabulis divi- (pargunt.

fis , horum enim liquor , quemadmodum fanguinis fe- F i/.cisr a. Ummx varietatem eleganter ex-
rum, ir, laftis conftuentiain atque colorem converteba- ponit Fatr.ai AQUAP. Jefirm.firtiicjp.ypart.i.
tur> hinc conjeci, illum humorem ede fblam aquam omni In multis inquit animalium generibus figura, magnitudi-
alimento privatam. ne. iitu. numero, admodum varia eft. Quam fani varieta-

Hinc Agnum ipfumUterocontentum infpeximuj, at- tem primo exliujufmodi ditiiione percipias. Carneam
que nil tanti perfpkuitate oculos ad fe trahebat, quam fubftantiam alia habent, alia non habent. HabentHo-
Vena jugularis, magnitudine alias omnes partes fupe- mines, Cuniculi, Sucula Indica, Mures, Canes, Feles,
ratis ; Os illi erat apertum, Cerebrum album atque habili itemOves, & cartera aitera parfb dentata. Nonhabent
confidentia , fed aqua circumvolutum j Cranium metu- Sues , Equa: , Pennata, & Ovipara omnia, item Pifes par-
btana: duritiem vixadeptum erat; Cor illi album , auri- timovipari, pirtim vivipari.

cutefanguine diilentre, nigraxjue; Inteftina, quatuor- Rurfus ou.t habem , ala uricam , aDadtures habent,
que Ventriculi alias partes aibedine excedebant, fedan UnicamHomir.es, Mure», Cuniculi, fucula Indica,
humor ili is contineretur, pr* exiguitate impereeptibile, Canes, Feles. Plures habent omnia altera parte dentata ;
niii ex eorum rotunditate atque intumefcentia id quis rf- five domeftica , ut Ovis, Vacca, Capra; live fylveftria
firmaret; Renes albt erant ; Pulmones rutu»; Spina dorfi fuit , ut Cerva, Caprea, Dama, & id genus alia.

ad partum ufqne confervatut , contmudque augetur.
Valaumbilicalia in Agno trium feptimanarum cordi

humor iliis contineretur , pras exiguitate imperceptibile,
nifi ex eorum rotunditate atque intumefcentia id quis af-
firmaret; Rer.esalbtcrant; Pulmones rulu» ; Spina dorfi
fubftantia ejusdem coloris 8c confidentia: cum cerebro
plena erat ; Veficulam bilis nondum oculis alloquebar.
Credo conceptum futile circiter duorum menfium.

Qua: unicam habent carneam molem, iniis, vel caro
figura placentam imitatur, ut Hominibus, Cuniculis,
Maribus, Sc porcellis Indicis ; vel cingulum, feuzoium.

Acetabula uique ad finem tertia; leptimana: nihil im- aut faftiam refert corporis truncum obvolventem, ut

mutantur , nifi quod hinc inde, ubi cornua incipiunt, Canibus & Felibus. Item qua: un icam habent placenta:
punflis rubris circumambiantur , & parim intumelcant ; . fimilem. erli figura in omnibus fimilis, fitutatiiendifii-
circa finem, ubi cornua incipiant gratilefccre tertia fe- nhliseft. Nam Homini uteri fundo adbitet, & longifii-
cura feptimani , fanguine t infla inveni; Illo tempore mi, hoc eft , per longa vafa k fretu diftat : Muribus
nondum fecundina: vata Utero junguntur ; alia eorum eft veri» , PorculLdndicis , Cuniculis , partim lumborum re-
feries prinfc , mediis , atque ultimis Retura» feptimanis. gioni , partim thoracis lateri anneflitur.

Plures habent carneas moles, altera parfedcnt.-tao-
mnia, ut Oves, Vaccae. Captae, Cerva:, Capteoli.Sc

Quarto menfe tmpragnationte fordent humore, nigri
flavique coloris.

Venae arteriirque Uteri cum vafis umbilicalibus non fimilcs. In quibuf tamen luee focftatur varietas. Nant
nguntur, fed mcondylomatibustermiiiantur, quem- Ovibus carunculae magnitudiiYfunt nucis avellana: , ro~

admodum quoque vafa umbilicalia ibi delinunt. &fuccus tundioicsrubentioresquc, ut papilla mammarum mulie-
nutritius ibi effufus a venis umbilicalibus abforbetur, rum. Vaccis vero majores , planiorefque funt , rksibi-
quemadmodum in Hepar , Lienem , & glandulas me- diores : fpongiofoqne corpori , aut fungis vulgo fpm-
fcenterii defisrtur (anguis & Chylus, & effertur ab attia znolr didra fimilcs. Qua- verScarneas moles non habent,
vafis. vel proi fus iis deftituundir , ut qu* Ova pariuut, ovipara

Mishasi Agnum involventes font tres : Allan- difla , ut Pennata ; item quitura partim ovipara, tum
toides, Chorion, & Amnion ; illas vafa umbilicalia partim vivipara funt, ut pileis afiarius Canis vulgo : vel
perceptam & Amnion cum fictu continent, h*c fie* prima facie quidem defl itui videntur, cbm tamen ckotiua
tum ampleflitur. Tertii feptimana & diutiis rondhm refertiffimum habeart minimis quibufdam tuberculis, ant
Utero alLgantur, neque poflea aliter, quim Venis ar- ituequalitatibus , afperitatibus , rugifque» quae interca»
teriifque , qu® utramque inter feruntur , & tandem , ut uren faciei in fuas cavitates immittuntur, & «rneasmo-
arborum radiees terram , fic illa» acetabula perieptar.t, Ics aemulantur, ut Porcis, & Equis. Hifce omnibus mo-
&hi5*mwmradeo; ut medio fictura: non nili medulla- dis carneam molem in fretibus variare hucuique mihi

tis fubftantim condylomatum partem fecum trahant , de
inflante pattu, totam intetiorem five medullarem fub-
flantiani ; adeouttum pot iis ad membranas , quam ace-
tabula pertinere judicares-

Humohri hilce membranis continentur Timpidiflinfl ,
qui initio fatur m aliter fefe habent, quim fub finem ,
quo tempore aifufo Spiritu Nitri nil immutantur , fed
initio , quemadmodum folet Chylus , inuafliui t ur & can-

compertum ex anatome eft. modhexafliusaijwquevqr
rictas deferibenda.

Etenim in Homine carnea hscfubflanria circulum re-
fert , unica eft . Sc figura placentam imitaturrimde etiam
PUcrnta a Fallopio audiatur, pollicis digiti cralfitie ,
ad uteri fundum furfum maximi appofita , magnitudine
tanta, ubiperfeflaeft, quantam poi fis utroque pollice,
& indice ciiaitom efficere : nouiulhj etiam ampltote-
Nj «*

102

De Ove.

ex ea parte, qua: fertum refpicit. In fua tuperficie Ve-
ru, & Arterias inlignes habet per totam ejus planitiem
fupsificiemque miro ordine dilcurrentes : ex altera ve-
ro, qux utero adhxrefcit, rubra insqualis, rudis moles,
8: fine valis ccmfnicitur. In Cuniculis quoque atque iis,
qux vulgi Porcelli Indici vocantur , atque etiam Muri-
bus (imilem eft videre placentam, qua: tamen fertum con-
tingit ad alterum tantum lumborum thoraci fque latus an-
teriora verfus , colore fubnigro , fubllantia laxa ; figura
rotunda , & magnitudine pro ratione corporis ipllus ani-
malis; at in Porculis Indicis privatim duplex carnea mo-
les altera alteri fuperpofita observatur. Iu Canibus veri ,
fic Felibus carnea hzc moles latum cingulum, feu zonam,
fafciatnque refert , qua: totum ferine fpatitim circulo
compleditur , & comprehendit , quod inter anteriores ,
pollcnorelque artus interponitur, quod efl thoracis, &
abdominis univerfa in circuitu regio.

Pennata autem animalia hac carnea tnole dellitui vi-
dentur ) fed Vena: qujedam ab ovi luteo, quod ex Arift-j-
Jc gnurat . jHima/. cap. f, utero in pennatis refpondet ,
expullulant ad pullum procedentes-

In fretu veri Ovillo, multi, ac parvi funt globali, quili
orbiculares placentube, divcrl^prteri partibus hinc inde
adbxrefcetites > alibi quidem majores , alibi autem mino-
res ; omnes tamen parva: funt , nucemque avellanam ®-
quare videntur , at maxima: , qum ad fumnium tres liint ,
circulum non fuperar.t a pollice , 6c indice inter fe in ex-
tremitate contingentibus , fadum : plurima- funt fparlira
per uterum pofitx, (edplures, nuinerofiores , ac mino-
res in comibus, quam alibi confpiciuntur ; atque ira-
tum numerum definitum non habcnt>aliis e 11111144. aliis 66.
aliis plures numerata- funt: a-gri ab utero feparanrer,
fedfeparat.x, extuberantes funt, vefligio, feu cavitate
intetim effatu digna in utero derelida, nec non pluri-
mis atrifque pundis , qua: abrupta orificia venarum lunt,
notatis.

His Bov i r,us fretus fimillimus eft , nifi <^od placentul*
majores funt , neque perfede rotunda: , rubicundamue
funt, ut ovilla-, denique qua utero applicantur, inaiquales
pertuficque funt, ac iungisillis non diilimiles, quos vulgus
j fmzuoli nominant. Cufcque in tot animalium generi-
bus carneam hanc molem adnotarim, opinabar nullum
animal elte faltim viviparum, quod ea defl ituererur , cilm
tamin porcinus , equinus, fic alitum fretus omnino d--fti-
tui videantur : Etenim in pennatis Vena: qu.cdam ab Ovi
luteo , quod ex Ariftot. utero irafcnnatis refpondet , ex-
pullulant, ad pullum procedentes. In Porcis autem &
Equabus minima & numeroflima tubercula vix conlpicua
arent.

ur in his non potuerit unica carnea moles fieri , ea-
que amplii lima, ut in hominibus fit Canibus fadum, Idem
ab AQJJAP. qua-ritr. f.p. x. Jrfor.fm. Non efl di-
cendum rtfpouJct hoc evenire, quod alia unicum, alia
plures gellcut fretus > & quod iis , qux plures , unica car-
nea fubllantia fingulo fretui fit tradita , cujus ope quifquc
fretus fu.e uteri parti fitaffirmatus, aliis vero unicum ge-
ftantibus carnea moles multiplicata, & in inultis uteri
partibus appofita fit> ut ab omnibus vetue trahant , quo-
niam in hominibus unicus fretus, & unica carnea moles
f.ida efl; quocirca dicendum efl, propter uteri cornua
id evenire > qua: non patiebantur , ut moles carnea am-
pliiliraa efficeretur, ce fi ambo cornua , videlicet dextra.

fmiflraque, qua per fe maximi farguis ad fretum com-
portatur , & reliqua uteri capacius carnea fubllantia uni-
ca , fic continua elfet incruilata , gravitate fua facili ab
utero difiungeretur , aut uteri cavitas , St locus fretus an-
gullaretur, aut quod majus efl , profui ipfius nutritione
fonam (anguinis partem attraheret, ex quo poftmodum
vel foetus , vel fcetans alimenti penuria laboraret. Itaque
fadum efl, ut per multas exiguas veluti placentul^n
utriufquc uteri cotnib-js, fic multi» aliis uteri partibus 8K-
fitas , fretus ab omnibus ferine partibus alimentum trahe-
ret, interea veto neque uterum gravaret, neque faggui-
niscopiam effatu dignam furi iperct. Mulieribusamem .
quarum uterus cornubus dcllituitur , facile fuit unicam
tantum carneam molem , veluti placentam , efformare,
qua: a dextris, linilli is, fic omnibus uteri partibus, alimen-
tum commodi attraheret.

Allantoidim inveniendi modus nobis commo-
diflimus videtur , fi, apprehensa ex cotyledonibus uni,
vel placenta: portione, Chorion exiguo vulnusculo per-
foretur, ut tubulo per illud itnmiflb inflari pollit, vide-
bis enim hac ratione , jucundo prorfus fpedacolo , inter-
cedente flatu membranas a fcinvicein lecedere ac aliam
tcnuillimam membranam fubalbicantem nullisque (an-
guineis vafis refertam in confpcdum venire, quz allancoi-
aes appellatur. GK AEFIUS.

Ciio a ion in Ovibus, Vaccis, caaerifque biiulcis.
quorum uterus bipartitus efl , inflar mantica: ad utriufque
cornu extrema inotenditur, adeoque totum uterum re-
plet: in Cuniculis autem , Canibus, Felibus, Muribus,
aliifque animalibus utrimque dentatis , quorum uterus bi-
partitus eft, aliquam tantum uteri partem adimplet ; quo-
niam in his determinatam magnitudinem coiifequioir ;
fic fi contingat in uno cornu plurima Ova contineri , eo-
arum exteriores tunica: in principio d feinvicetnmulttun
diftabunt; poflremis tamen gellationis diebus ita fimul
conjunguntur, ac fi cur,da una fic communi tunica invo-
luta forent: quae res nobis a i.farn dedit cogit»<h , in Cla-
vibus , Vaccis, aliifque bilculcis , dum plures fretus ge-
ftant, cujuslibet Chorion pari ratio, e jundim co vularL
Cujus rei ut certiores fieremus ; in Ovibus pia-fertmi, ut-
pote quarum nobis copia fuppetebat , quotiefeumque
duo fretus fimul adeflci.c ; immifimus tubulum in Chorii
cavitatem cornu extremo correfpoRdentem , quamcum
Hatu leniter ilt.lendci emus , vidimus illum circa medium
filii , nec ad alteiam, in qua fecundus fretus erat, per-
tingere; nifi ailaudo conamine leptnm, quod ex utriuf-
que extremitatibus fimul j undis conftat , di fi urn petetur ;
quod eo facihuscontingit, cum ibi tenuiratem fuam fer-
vent , dum alibi .propter ufnmqnem Ovis prreftarc , in-
dies magis incraflantur , adeoque flatui magis rcfillunC.
V idemus etiam in Ovis jam primum in Uterum propulfis
geminam membranam Amnium videlicet & Chorion
exiftere, quod nos movet, ut contra communem opi-
nionem fentiamus, in biiulcis quoties plures fat#fur,t ,
toties fingulos tam bene quam in cuniculis Tuum Chorion
obtinere i fecus quam in feminibus, frudibus , aliiique
rebus contingere videmus ; cujus differenda nobis appa-
ret, quod hu-c eodem in loco fimul generentur, illa ve-
ri», qqotiefcnmque plura fimul concurrunt, five ab eo-
dem five a diverlis Teftibus proveniant , diftindis in locis
enafeantur, fic propriis tunicis Amnio fcilicet fic Chorio
iriftrudaad Uterum pertingant, quod cum perpetui) m

Ovi»

• D. e • O v t. 103 ‘

Ovis (qua: in hanc finem confervamus) cuique demor,- bulis, hoc tantum peculiare habent quod cantrcula-car-
ftrare pofiimus ; non ablque ratione ulterius rtatuinms rcacChorii hic protuberent ad implendas cotylas, illic
has Ovi membranas non in Utero» fed in Teftibusgc- Cavatfmt. Amnios quoque cjofdera natur*; fed de hoc
nerari. animali imprimis dicitur & inde nomen fumpfifle videtur

Chorion inCane, Fele, St aliis fbrfan animalibus cin- quod «ani, in fe immediati continet,
gulo quodam ita diftinguitur 1 ut geminum appareat ; re- Itaque ad hiftoriam generationis accedet-? ab Ore me

vera tamen untcumexulit ; quod vel indtMtonftat, cum Aothore incipiat , ut illic veras & genuinas vocabulorum
ante cinguli efformationem tale illud extitifle experientia fignificationesalifcat , ik tum demum quoufque ad i;lan-
conftet. Membranacea illius fubllantia prioribus menfi- dulas vaccarum damarumque nrimb , tandem ad placer,-
busfimpliciifima&tenuiflimaconfoicitur; traSu tamen tas aliorum animalium extendi pofiint mtelliget. Irte-
temporiscraflelcit : intus l*vis ac lubrica eft; foris ver6 rim ovem tantummodo & Capram veri nominis cotyle-
inxqualis ac vifeofa cernitur. IDEM. donas habere inveniet » cwcris miniis proprie a feripto-

De Piacent* Utens* in Ove aliisque rumi- ribus tribui,
nantibus conflitutione ita WHARTO NUS rag.jj. Auastoidis tunica fic di&a. quod farcimini fi -
Animalia altera parte dentata , quorum Uteri cornua ha- milis Ii. e. inteflino , ex quo farcimina fieri folent , tenuif-
bent , licet illautplurimum unicum fatum gellent , quo- lima tunica eft (ita ut tenuior nedum inveniri , fed ne ex-
niam tamin grandior eft . debet ex utroque cornfl alf- cogitari quidem poflit , ita ut ad aranent fpcciem proxime1
mentum petere , &^>ropterea carneas has moles divifas accedat , uti quoque notat Gal.) mollis, dcnfa, & l.-c-
ac multiplices habent , ut videre eftin Ovibur, Caprit, vigatifiima, figura, oblorga, angufta, rotunda, ca-
Capreolu, faeci/, in quibus valdi numerof* funt, ut va, ut inteliitium tenue fraftum, extremis partibus in
6/ imo 80. pluresque aliquando numeraverim. Uteri cornu» (ubeuntibus paulatim gracilefcer..- , donec

Placints M s m b a an a a umq.u t FoiTUN in mucronem definar ; ab uno ad alterum uteri cornu ad
AMaiiNTiuN conftru&ionemdo&rinade faeci/, Bo- extremum ufijtie protenfa , nequaquam totum fatum
but , fatali/ exponit. Curiofa funt qua: (pedarim de Co- obvolvens , fed trunco corporis fatus fubje&a* Item co-
tyledonibus proponit NEEDHAM. piti, natibus & pedibus , ut quoque dicit Galen. fuper-

Ovis inqmt per omnia Vacca- fimiliseft ; pneterquam jecfta, qua: in fu* locg-tudims fore medio, qua fatus
quod glandes qua: illic convrx* funt hic concava: appa- umbilicum fpeAat , quadruplo longd anguftiorem , ifii-
rent , & cotyla live acetabuli nomen fenfu maxjmi pro- noremque de fe tunicam , quafi inreftinalem dicas , umbl-
prio ferunt. Revera fi ad prima ufque Anatomi* incu- licum verfus producit : quod breve eft, & anguftatum
nabula redire placeat, hiftoriam generationis bincini- cum nracho jungitur, itatamen, ut urina ex urncho in
tium futupfilfc conftabit. Vocabulaque aboviumfefto- inteftinalem hate tumeam effundi quidem pol Iit, refandi
ribus impolita ad alia animalia fublequentibut feculis autem ab inteftinali in urachum non fit ita facile. 4Ioc
tranllata ede. Quod quum progreflu temporismiimad- quanquam fcnfibus. evidens cft, Galenus tamen nor ad-
verfum non efiet, ea in rerum nomenclaturi confufio verfarurif. ic ufiu partium capr\. ubi fatetur, fe pe»
moxfcquuta eft, utetiam Galem «ate de cotyledonis difledionem vidille, urinam modoquidem in alantoidem
fignificatiore cHfputatum fit. Quid nimirum efiet an fundi, modo vero, in vcficam refondi, vicilfim coro-
mulieri ineflet. Quo autem longius pergis «d recentio- prefla , tum velica , tum alantoide. Quam adminiftra-
res feriptores , e6 magis perplexa invenientur omnia, & tkmem docet Galenis hoc modo: Divifit enim e» peri-
tenebris involuta. Quibus lucem non exiguam afferet tonat parte, qua ve/na ejl prapofita , utramque fimut
quifquis in Ove fe&ionem inftifnere voluerit : ubi res no- facito, umbilicum quidem attollito, iS quei iurefica con-
minibus adeo apti refpondere videbit , ut in carteris tan- tin tur , comprimito , mana tpfam cemprebendent : cerne/
tum metaphorici ufurpari facile intelligat. Hic nempe autem r lotium per meatum , qui eft ad umbilicum ,in in-
glandulas uterinas cotylarum more cavas reperier ; que tcftinalem effluere : contra vero comprejja inteftinali , vefi-
acctabula (nam illud de integr* glandul* fupcrficic in- eam impleverit. Inttftmalem hanc tunicam fi abahi/tu-
telligi debet) alios in fe alveolos complures continent mcu fepftarc tente/, na diftenJer, at A ph longiorem
placentularum Chorio adnalcentium digitulis aptatos, reddat , quam Jit , ni m fimul eum alii/ in propria fodo
Mirandum fani eft quam fe torfcrunt Authores in phra- continetur.- ita quidam prompti extendi nata eft. Inter-
feoshnjufce interpretatione,' dum alii venarum ora irtra dum enim novem fpitbamo/ longam eamrrperi, ut omne/
uterum in cotylarum qveciem dilatata, alii aha intelligi tantam longitudinem mirarentur, facile quoque m miram
«oluerunt: & proinde omnibus animalibus adefle. Ad latitudinem amplitudinemque diileude/ , ficata Jpiritu m-
veritatem propius accedentes Cl. viri Harveut & IVhar- flaveri/ , eavltatrmque ampijjimam parabit , pranpui
tenua cotyledonum nomen ad glandulifera reftrmxerunt. vero ad medium , qua uraebum producit. Nabam quoque
Atfnhoc peccarunt quod dc glandularum alveolis illud ‘ 1 tabet venam, qua fui afpcBum cadat : pnpterea quod
pronuntiaverint, quum revera de interna tantum glandu- / ena , qua ad eam nutriendam porriguntur , tcnuijfun/e
tzovillx & caprili* fuperficie verum fir. Teflor enim 15 quafi oeulir meonfioeua funt , dcindtper */iiantoidi/
quempiam grxe* lingua: peritum an cotyla illius figut* reduplicationem diftcmmantur. tteidm (quod mirum tibi
cavitatem Ulpiam figmficet ^qu ilem exhibent glandula- videatur ) tunica duplex eft , quod facile obfervahr , fi
rum loculi i Reftiiis multo Ii Jlingiu/, quidum Gale- alantoidem aliqua ex parte abiupertt , parumper quo ad
'num acetabula mulieribus aftignantem inducit, illud de Uteratrabaa. Fabr.ab AQUAP.
tota interna placent* facie inteqwetatur , quam cotyl* in De’ AitAKrortii tunica F.x. 6<> ita Harvejur. -
morem excavati feribit. V lttemus interim de Allantoide Allartoidem quam pradicant tunicam a Choriodillin-
& 'chorio loqui , qu* ejuhletB figor* qpum 6ut cum bu- Aam io ovillo conceptu non invenio, fed poftea, lcftu

i |pan-

104 D e, O

grandiore fado , cum Ovum f. conceptus Utero adna-
fcitur, Venxque Carunculis infeminantur , Chorion ul-
terius protenditur , & utrinus in extremitatibus ejus
(tanque appendicibus) humor quidam flavedine tindus
(excremcntium diceres) feorfum cernitur.

Vasorum umbilicalium propagines eodem
Auchore firmiter adeo Carunculis U terinis adnafcuntur
ut cum divellere eas cuperet, gibba d tuaica Uteri inte-
riore abrumperetur potias quam a conceptu recederet ,
contra quam in CervB.6c.Dams contingit. Cxteroquin
idem utrobique officium . eademque acetabula deprehen-
duntur, atque eodem modo vifcofus & albugineus mu-
cus (qualis etiam Vaccinis carunculis ineff) emulgetur.

De C arun culis Ursa inis huc habet : Tunica
Uteriovilli interna innumeris carunculis (utcoelumftel-
lis) tota infignkbatur , er3ntque «culis cancri a nobis
didis non abfimiles , led minores , & taoquam Verrucae
penfiles, glanduloCe , ac albx, inter Tuaicas Uteri hae-
rentes conceptum verfus nonnihil excavabantur (contra
guam Cervis & Damis everrit, in quibus foetum verfus
extuberant) quin etiam (anguine turgebant earumque in-
terior fuperficies , quii coiiceptum refpicit putidis nigris
fangoineis plena confpiciebatur. In has carunculas Venae
fatus urqtnlicalcs nondum inferebantur, nec conceptus
ipfe Utero adhirebat. /- m

Circa Uterum partelque genitales alias , imprimis fe-
cundinas varia obfervavit ST E N O N I U S. In Ute-
ro inquit Ovispratter protuberantias nihil aderat , qux
difl'c<ftx Vafa offendebant manifeffa > erant autim pro-
tuberanti* undique tectar membrana , in media planitie
rotuberantiarum videbatur quafi rubedo quidam , fcd
umoris nulla notatu digna copia.

In alio Utero Ovis Cervix admodhm angufta, & va-
riis parvulis eminenti» hinc indi afpera ftyloque invia ;
Chorn extima fqperticies variis albis quafi lineolis pida ,
qua; licet variis in locis admodum irregulares eflent, in
aliis nihilominus fecundum longitudinem dudx quafi ro-
tunda quaxlam fpada fuis includere interfiitiis videban-
tur., Cotyledonum magnus erat numerus, nec certus fi-
tus, medio loco adharebant illa vafa Chorii: premendo
eas in confinio Uteri ex alveolis Utero adfuerentibus pro-
diere integra: glandula Chorio annexx , quibus fimilis
fubftantia in iplis alveolis reperiebatur.

In tertio Vtero manifeffo fepto dividebatur Vterut
in duas parta* in extrafto Chorio cotylcdondhri tra cen-
tenas numeravi. Foetus tres communi Chorio tegebantur,
tslmnio autem & Bantoide erantdiftindi.

Dtfledo fetu ovillo , ex abdomine aqua effinxit,
Lien parvulus & feri rotundus, Veficafellisadlixrebat
Hepati, cui incumbebat alia tenuilfima veiicula Irine in-
di agitabilis , in veiicula utraque difle&a humor al-
buserat, & ad fenfum vix amarus In Ventriculo aqua
erat limpida, 8c vix lapiens falfedinem, inlnteftiniste-*
imioribus viridis color obfcrvabatur , in crallioribus ex-
crementa fordida. Obf. 8 8 . /. a. 8. Dan.

C A P. XXX.

De Porco.

A *N A* T O M E ejus

infiitutS

iCOPHONE, SEVERIM O,

& THOM. BARTHOLINO.

Orci Anatomen quam fuo tempore exhibuit CO-
PHO, SEVERINUS in Zoot. p. J9o. 8cc.
proponit . fuperficialis ha» valdi cum iit, noluimus
hoc loco eam adducere.

Mem Severinur varia quoque dblervavit , quxcfim
plenius ab alii&poftei declarata , non cft quod hic a nobis
proponantur.

Nolo inquit Bartbolmur Hifi. 67. Cemt. x. qux Co-
pbon de Porci Anatomia fignavit, & Sevcnnui inZoo-
tomia repetere. In nonnullis Porcis in a-dibus noftris
madatls quardam oblervavi , qux trita non funt.

In finiftro Porci V in tmcvlo circa conum con-
textus milii vifus Nervorum elegans , feu fibrarum , qurc
cum Valvulis nihil habent commercii, colligantquc car-
nofos parietes.

M S^pto Cordis hic Hafhix 16(0. plurima fo-
raminapili magnitudine perviaerant, qux ftylum levi-
ter adaaum facili admittebant, deducebantque in fmi-
ftrum Ventriculum , ubi tenuis membrana velut Anafto-
roofis Aponcbatur regreflum inhibens.

In Unio tot cellula quot Porcelli , fed numerus
horum numerum papillarum excedebat.

Porcelli longitudine minimi digiti vifi , in hiso-
mniacartilapinofa.

Cor berii formatum, candidum, Ventriculis excava-
tam. F. jus Auriculae rubentes.

Hepar molle & rubrum inftar fanguinis concreti ,
univerfum occupans abdomen & inteftinis fuperftratum.

Intestina candicantia, Vermiculorum xmula.

Ventriculus vacuus & parcus.

Renes majores quam pro corporis proportione.

C a p s u 1 * flaccidi.

Cerebrum fluidum, venulis confpcrfum.

Situs porcellorum in Utero eff oblongus, prono ca-
pite, extenlis pedibus.

Ex umbilico tria Vasa um*iilicalia diffindi
prodeunt per transparentem funiculum confpicna, ma-
jor Vena, laterales Arterix exiles, diffindis deindi ra-
mis per Choi ion difpcrfx.

Amn ios tenuiffima, in qua mucus &copiofum Ie-
ram continetur.

Allantoides aqua limpida refert* Veficxoblon-
gx formam refert cum collo excrementis viridibus refer-
to. Rede ab Aquap. depida, fedglobofior una par-
te extremi inftar cucurbitx.

C n o r 1 o n camofiiB circa utrumque finem , & ur
medio, ubi Vafa umbilicalia inferuntur.

Interior Uteri Su bst an ti a carnofa pa-
riter tm Cborion «dhxret facili feparabilis.

KO-

Dic

D E

NOTATA
Im

CEREBRO.

DE Cerebro & Nervis vide qux ex W I L-
SIO cap. de Ove adduximus-

NERVIS.

DE Nervi optici conftirationc vide «iuje hic pro-
ponuntur exMALPIGHIO capite de Bove.

SPINALI MEDULLA.

DE Sinibus Spinalis Meduli* , aliifque
eo facientibus, vide qus ex W I L S I O hic adduxi-
mus capite de Ove.

. NARIBUS.

DE Tubulis Narium videri pofliiot qu.T hic
habenturex SCHNEIDERO capite de Bove.

MAMMIS.

DE Mammarum papillarumque Numero & Situ
vide caput de Cane.

VENTRICULO.

IN Ventriculo Porcino A M S T E LO-
DAMENSES menle Novemb. 1*61. ha:c nota-
runt.

Membrana intima plicis plurimis gaudet , qui-
bus omnes ali* deftimuntur.

Extima, qnte ii peritorceo e(Te dicitur, feparabilis
efl a fecunda , qua; carnofa , fic ut non mali pro carnofo
Mufculo haberi poflit. Fibra; hujus Mufculi tendinibus
fuis, varii unitis, membrana; extima: adhaerent, &in
eam delinunt.

Inter hanc tc intimam qn.f vulgo pro tertii habetur
intercedit aha, tenuis, ab aliis reparabilis , perquam
Vala copioft (qu* fubinde ad intimam penetrant, quam
varii itidem perreptant) diftribuuntur.

I s t s r n a allia eft , nervea , denfior , fubftantia ru-'
br.i , firmitir tunica: junfta, incruftata , notabilis hsc
fubrtantia ad fundum , minus circa orificia , color au-
tem qui ffl ad pylorum fuperat eum qui ad ftoma-
clnim. *

Membrana h.Tq nervea crufla fua adhuc praxlita ,
cum manibus laceratur, duplici ex fubftantia conftare de-
prehenditur , una qua: cavum Ventriculi refpicit & glan-
gulola magis altera quae exteriora, Sc magis eil nervea.
Fibra: ha: glandulofie fi premantur liquorem emittunt in
Ventriculum.

. Quod fi fubftantia hac duplex tunicam intimam con-
ftituens confiderctur, panmimiheteromallon ( belgis Felp
autTrypdidum) referre videtur.

T unica intima gula: , Ventriculi cavitatem egrefla, ad

R C O , &C. IO5

duorum digitorum htitudinem in circumferentia (e ex"
tendit, connexa fubje&a tunica: Ventriculi.

Ad pylorum «irv.iiibftantia- feri carnea^ pollicis trans-
verfi habens longitudinem , digiti minimi latitudinem >
continuatur tunica- Ventriculi modo nominara,fic tamen
ut ha-c nervea tegeretur , quam & crufta carnea incrufta-
bat. Fibra: qus hic adfunt reda: funt , crulU quoque
obduftx , a bafi ad mucron«n (qui a tunicis fubjedis li-
ber eft , quo melius pylorum obturare poflit) fe exten-
dentes.

INTESTINO.

GLandulosi plexus in inteftino crebro hic ap-
parent, & tanta eft glandularum in Ileo caterva, ut
ejus extremitas ad duas prope fpithamas iis denftnjcon-
fita sepeliatur. P A Y E R U S de gianJ. miejUn. vide
caput de Cane , fele , Bove , Lepore, Bcc.

PANCREATE.

DUctum Pancreaticum intra duas intiftini
tunicas deferri HICHMORUS tradit , fimihtir
ac in Vaccis, Canibus, &c. Fundem funplicem dari ,fq-
^eratumque a bilario inteftinum ingredi docet CllA-

LIENE.

DF. Vasis Splenicis vide qua: ex HICH-
MORO habemus capite de Equo & Cane,

RENE.

IN Rene Porcino Caruncula/ obfervavimus pa-
pt farer & numero & magnitudine valdl infignes,pres-
fie ha: ferum copiofum exhibebant pelvi renali. A M-
STELODAMENSES.

URETERE.

DE Ureteri ejufque pelvi vide qua: hic habemu*
cx MALPIGHIO capite dc Cane.

PROSTATIS.

PRostat* in Porcis maximi funt , oblongi , crafli ,
& feri teretes , urethra: lateribus utrinque adjacent ,
in cellulis materiam mitem eradam , lubricam, albugi-
neam, gelatinae fimilem , continent, in quam per unicam
inlertionem , fed amplam , odo pollices ultra deferen-
tium & Vcficularum exitum in urethram materiam fuam
deponunt. Pondus unius erat unciarum quatuor , & lon-
gitudo ejusdem pollicum quinque. WHARTO-
N U S cap. 31.

UTERO.

UT 1 R u s Suis non pnrgnantis longior quam Ovis ,
cornua habet longiflima , utrinque meandris involuta
modo inteftini coli, & in antradus hos vafa flmihtcr di-
ftributa. •

Carnofa eft interna tunica , & molli & concidente,
O adeo

Digitized by Google

io 6 D e P o

adeo ut vix cavitatem deprehendas ajus & cornuum , nifi
digitum, vel quid tale immittas.

T estis habet ad mucronem cornuum ceu granis 6.

7. 8. racematim cohaerentes.

Catjltimtr nulla: apparent nec in Utero» nec cor-
nibus.

Ot Vitri anfra&us habet ut Vaccinus uterus , fed mi-
nus duros, m

InSuejatnprargnante, Ciior io» unicuique porcel-
lo toti fiium , & Amnio) toti fua, & Allavtoi-
Di) lateri fua: ita tamen junguntur, ut unoqua-que tu-
nica videatur omnium communis & unica: fedtameno-
mnes funt difcrete. Nam inflato amnio fimul cum Cho-
rio libi connexo ubique , flatus ad fequenris porcelli
amnion non pervadit: nec fudor amnio compreffb , nec
urina compreflo AUantoide, quivclut nodo quodam al-
ligatur extremo am 1 tia

CommoNis non magis in Sue apparent , quim
muliere, nifi dum h.ec ciim amnio inflatur : tunc enim
afpcritates manifdtas cerms , quales funt pori in refrige-
ratis, & deplumatis anferibus , quibuschorionUterole-
viter cohasret. JAC. SYLVIUS.

SECUNDINIS.

POrcinus fretus nullam habet P/arcntam , vel Zonar,
vel Cjrtiitcuiaj orbicularca , fed Chorion & ejus Vafa
tangunt tantummodo Uterum & Uteri Venas caufam
• ignoro. A QU A P. ieform. fltt. pari. i.e.

Loco Pucint* Unus*, im6 ctiim tuber-
culorum per Chorion uterum r i difperforum , iclatmam
quandain vel mucilagineum fuccum W 1 1 A K T O-
NyS hic notavit, tunicasque contigua tum Uteri tum
Chorii rariflima membrana Uevique & lubrica tefbs.
Hinc etiam chm interior tunica Uteri fuilli tenuis adeo
fit , ut fuccum nutrititium fulficientem transmittat , &
tunica exterior Chorii non minus rara & tenuis fit ad eun-
dem imbibendum , caufam nullam videre fead3it, cur
carqca mole omnin6 carere Porcus nequeat.

Sui per totam gellationem nihil carneum accrefcere ,
verum Chorion infignitir denfari , & cralfiorem fieri ,
Ctiim NEEDHAM docet , & cum eo G K A E-
F1US.

De Utero fuillo, partibusque adnexis, imprimis in par-
tu deciduis ita IDEM NEEDHAM differit:

In Sue , cujus uterus omnium fimpliciflimuseft, defi-
nunt vafa pradifta in membranam tertiam five interio-
rem • variifque ambagibus ibidem pulcherrimi diflemi-
nantur- Si in pitnribus feptimanis fere ufque ad medium
eeftationis tempus feftionem inftitueris, invenies mem-
branam hanc tenue (erum paulatim exudantem , quod a
Chorio confeflim imbibitur. Minimi tamen adhrerct
Utero Chorion, fed quotquot funt foetus Porcini , quafi
tortilem Ova teftis nondum vcftita, in Uterorum ab eo-
dem, tum ab invicem fejumfli jacent ; ot matrice tantum
aperta fponteelebantur. Nulli hic glandula:, nulla pla-
centa. Sed Chorion quod molle & porofumeft, liquorem
fpongia: inflar exugir.a Venis poftmodum dcglutiendum.
Sani cauto opus elV , fi hanc tunicam a fubflratis Allau-
toide 8c Amnio iifdcm non ruptis feparare volueris Hoc
tamen fa&> utrujue tunica fuo peculiari humore turgida
comparet, ut ff Funiculus adhuc intra amnion latens ;

R C O , &C.

praeterquam quod vafa quaedam ad amnion exporrigat,
ad allantoiden vero praeter Urachum nulla, falcem non
infignia, nifi forte capillaria paucula a funiculo propi in-
greflum Urachi fpargantur , quae tamen brevi intrd digiti
unius aut alterius latitudinem definunt. Allantoidcs tan-
dem caute (digitis non cultro) feparetur ad Urachum
ufque, & tum demum aperiatur amnion : quo fa&o ef-
fluentem liquorem ad libitum ve! abjicere potes , vel in
futura experimenta refervare. H inc ad Foetum progre-
dere , cujus abdomine aperto, videbis Arterias umbilica-
les reftd ad aortas finem tendere, V enam ad H epar ; qui-
bus ab Uracho divifis , ("aut fi placet ante divilionem , ne
inter dividendum tenerior Urachus frangatur) liberum
tibi erit , vel vulnerata vefica inde allantoiden inflare, vel
AUantoide (qme haflenus integra fit oportet J aperti in-
flare Veficam. Hifce peragis ad Cor accedere licet, ibi-
demque tum foramen Ovale in auricula dextra qaircrc :
tum etiam canalem arteriofum in arteria pulmonali ,
item canalem venofum in Hepate invefiigare.

In fine geffationis res paulo aliter fe habent, Chorion
nemjie craflitiem non contemnendam acquifivit , item
tubercula quibus utero (licet non admodum tenaciter)
adhteret : interim fretus invicem ita ar &i adnafeentibus
Choriis agglutinantur, ut vix ulla arte, nifi, tum Cho-
riis, tum intcftinalibus tunicis ruptis, feparari poilint. Id-
que eo magis quia farciminis illius portio oblonga, qu*
ab uno porcello exporrigitur fuper Cliorion proximi re-
qumbit . eique paulatim accrefcit. Summa tamen diligen-
ti* adhibita Allantoides integra eximi poteft, & inflari.

F OE T U.

IN Utero Suis reperi genituras aliquot , 8. vel x. die-
rum, & vidi in medio U teri ubi Cornua utrinque ab-
fcedunc fubftaraiam pellucidam Vitreo Oculi humori ii-
imlem, membrana: indufam, in cujus medio erat pun-
ftus fanguineus circulo fanguineo , ut in Ovis gallinaceis,
circumdatus . a purtifto videbatur prodire Vena & Ar-
teria . ex quibus ramusculi mnltiper fubftanriam femina-
lem diftnbuebantur. Veficis pertufis effluxit aqua &
vifeofura quid feminis naturam referens. COITE-
R U S.

In Utero Scrophat Silveftris quatuor fmur contine-
bantur,quorum qui collo Uteri proximus erat Chorii alte-
ram extremitatem bifurcatam habebat, parte ejus in al-
terum cornu adfccndente, parte verfus orificium Uteri
prolapfa. Mrmtran* cuilibetfretui qtutucr erant, pn -
ma Chorion , qui tota in rugas annulisfimiles corrugata
erat , ubique refpondentes alias rugas in tunica interiore
Uteri inveniebat. Per totam Chorii fuperfipemdiflemi-
nat* erant infinite macula: alba:. Ovales, magnitudine fe-
rninis arrtfi , quasquibufdaminlocisfe invicem continge-
bant, castera parum a feinvicem remone, in medio o-
mnium micularum rubri quid emicabat: maculis Chorii
fui inU tero maculae refeondebant, & (itu bc magnitu-
dine iis li miles ; quibusdam in locis Chorii macuHe ma-
oilis Lrteri firmiter admodum adh.Trebrnt ut pro Coty-
ledonibus eas habendas vixdubitnveiim; ReliquaCho-
riiut & Uteri fuperficies innumeris cavernuliseratafpe-
ra ; SccunJa %/iuantoiJtm, cujus humor parvus erat&
fla\ is excrementis foedus ; Tertis *slmntot cujus humor
itidem parvus, fed limpidus & tautrllum glutinolus, ple-
nus.

Digitized by G00

De P o

nos globulis flavis fibl invicem adhxrentibos ; Quarta
membrana fetum 'pilis jam rumveftitum ardi undique
ambiens, ut & pulchre inveft iens lingulas pedes , ungu-'
las, caudam, auriculas,- folum Os cum narium forami-
nibus,umbilici ambitu,& pudendis, nodum erat relidum ;
in aliis fuperciliisque oculorum pili longiores extra di-
dam membsanam extabant. Novo experimento paftiit ,
ore nutriri foetum in Utero, quandoquidem non modo
Amnii humori fimilis humor in eorum ilomacho reper-
tus fuerit , fed etiam confpedi ibi fuerint globuli (olidi ,
magnitudine figura & colore iis fimiles qui intra Amnion
erant.quos globulos Inteftini redi e«r ementa fu ifie, reli-
ti m in eodein Intel! ino globuli pra-didis fimillimi evin-
cebant , quid amplius miramur Cutis excrementa infer-
virenutritioni, (lipfa ani excrementa in ftom.ichum re-
vertuntur , fcilicet qua; primis ,-S formatione diebus ab in-
terius fluidis in externum fluidum per capillaria vafa fe-
cernuntur, cum vel fucci vifeiditas vel caloris imbecilli-
tas multa ibi reliquerit cruda , eciaronilm & cum tempore
in partes fubtiliores refolvenda , toties de novo in corpus
recepta in eundem circulum percurrunt, donec aena red-
dita , ubi femel in fluidum externum feu amnii liquorem
depolita fuerint, ut fenfum nudfc ferientia, rejiciuntur
ab animali , illudque ad exitura flimulant. STfNft-
N1US 04/89. >- Dam.

OSSIBUS PORCELLI.

IN Maxilla inferiore ^ntrorfilm utrinque Danet fe
exhibent trer , qui fe extrorfum fecundum maxilla?
longitudinem, neutiquam, ut in aliis, furfum, exten-
dunt, fequitur utrinque dem longut, incurvatus, in fexu
virili, qui in muliebri non adeft. Huicfinusadpicct, fe-
quuntur dentes moUret, quorum ultimi varii exafperati.

Ot jugale proceflu valdi magno gaudet circa meatum
auditorium.

Meatur au Jitoriut profundior quam in Capra ■ Pro-
cefl us hic etiam adeft fijloijct, longus, craflus, validus.

Vertebra coS, feptem, harum ultima proceflum exhi-
bet longum pofticum.

Clavicula loco oflicula hic fc offerunt duo , coftifo-
periori unita"

Stemum fex conftat oflibus, quorum fupremum d
ultimum, exiguum, tenueque, rdjquamajoiad latiora
ultimo Cartilagines fcutifbrmes junguntur.

Cella adfunfxiv , vera feptem, & totidem falfa ,
cartilaginibus pr. -Editi , ut in I lomioe.

Pedis anterioris Uumerut humero Hominis Caprjcvi
rerpondet. Pars ejus altera, eodem fori modo ut in Ho-
mine, ulme jungitur; lueeradio, longior , olliculo alio
longitudinem augente, cum alias eo brevior.

Catput quatuor componitur ofiibus, fimilitirae Me-
taeapuj , horum media longiora iis quse utrinque adja-
cent, craihoraque. * 1

Scc.

Digiti fcquuntur quatuor, cxofiiculis tribus com-
ponti

0, /aerum, cai Os Dium jungitur, Vertebris conftat dua-
bus duris fatis. <■

Caudam xxiv.conftifuuntofiicuta.&plura.

Innominata Offa iisquxCapntfmiiliafunt.

Offa ftmorir, FateCa , Tilia , Ftbula humanis feri
refnondent.

Sub oi'i-1'ibi.E Tali Oscum Caleifirmi refidet, cu-
CO^TEK U s C l0ngUi' Hifce fubjacet 05 Cublf°rme.

Apri Indici

ANATOMEN aliquam
. O L A U S WORMI.US
I» MVSEO
Veri* hifce proponit.

A Nn?- '^7\V1£d' BataVl fca‘orl> publica: fubjece-
1 ,nlnt m Sfbola Academica, in quoqiue inventa par-
ticularia ita ad me pcricripfit Vir Exper. D. Henrtcu,
Fu, rem Ut fimulquepilortimrpefimen transmifit. Por-
cus americanusquamlecuimus parvus erat , saxis lon-
gioribus, variegatis ex albo & nigro.

Hipxa nullo ligainento fuipenforio in abdomine
continebatur, fed per membranam vertebris nefehatur.

L i r n longitudine duorum palmorum crailitie dioiti
un™’ non ‘"o coftis lateris finiftriritus, fed transveriim
in Abdomine mediante peculiari membrana adipofe Re-
num membrana: junSus. r

\ intxiculus duobus quafi comubus dotatus ,
quorum alterum circa fuperiorem , alterum circa inferio-
rem ejus partem exftabat.

Follicvio filus carebat.

I n r 1 s t i n a tenuia ad dextrum Litus, loco paulo ela-
tiore, Crafia ad finiftrum decliviore lita erant. Longitu-
do totius fiftuhe IntcftiialisH. pedum Geometricorum
«erat,

Puimon es invij. lobosdivifi, utrinquetres, unus
munis IO ClfCa ^ord's roucronem, utrique parti com-

Supra fpinam dorfi propi lumborum ofia Mam-
m a erat , cujus circumferentia imperialem magnitudine
.axiuabat , qua lac proli pnebuifle videbantur teftari glan-
dul.-e fobftratiE , in eas enim Vena: varix, eaxiue magn*.
mlerebantur , papilla: vero fub Ventre nullius ufuscfle
putantur, iis enim nulla: grandulx, raillx Vena: qua:
pro lacte generando fangu inera veherent aderant, A lie-
runt tamen ii qui in Brafilia vixerunt Lac papillis exhiberi
9“ ™ Ventre funt. V ide Hifi. 69.C.1. BARTHO-
LINI delineationem, vide apud Markgraffum.

O a ‘De

Digitized

io8

Rangifero, 8c

Arborea.

C A P. XXXI.
Dc Rangifero.

IN Rangifero Mare menfeOftob. 1671. haxvifa.

Tres Intersectiones curviiine a erant in
Redi* AhJminnit Mufeulii, i|uaruin inferior pollicis
latitudinem xquabat , reliqua dux angulliores, ut veri
pateret interfo&ioncs illas ede tendines inter carnes in-

terceptas.

Coecum Inteftiiium erat ulna; longum fine cochlea.

Intestina Jupenora in feptem gyros fe involve-
bant . inferiora in novem. Duobus a. modis diverlis in-
volvuntur, uno ubi orbes feinviccm ambiunt in eodem
plano, illi impoliti fibi invicem facculum formant expan-
fum manum capientem. In Intedinis autem duo /lira-
rum genera funt , exteriores fecundum longitudinem, in-
teriores heliciformes. Ab Intedino Ccecofubm initium
fumuntlntedinorum circumvolutiones. Lougitudo Ir.te-
11 inorum ulnas q 4. continet. Pulchra quogueeft Vena-
rum mefaraicarum Anadomofis.

KistS SUCCENTURIA ri fg uram Renis& ma-
gnitudinem olivi rep{.rfentabaiit. cavitate donati.

Renum figura rotunda A oblfirgi , fuijlautia ad-
modtim tenera. Dexter Ren foveam in Hepate fecerat ad
dextrum latus /inifier Ren detruibs lucrat, incertum
motbi vitio an fecantium.

Circa planum intedinoram Mesenter ium latum
g. vel 4. digitos, ubi & Vena porta ambiebat ultimum
gyrum Inte(linorum,& glandulrexvij.per eundem gyrum
aifpofitx confpiciebantur , quarum alia: oblongi , alia;
fabiiimiles.

Pulmones partim miniati coloris partim nonnihil
obfcurioris , refolvebantur in exiguos loioi communi
membrana aredi inter feconnexos.ucut Renes in urfo vel
potius in Vitulo. In dextro iv. in finiilroiij. lobi vifeban-
tur, quorum uni i parte dextra fhramen erat fuperius an-
te bifurcationem folitam.

Lien Ventriculo adhxrebat & Diaphragmati, latitu-
do ejus tj. ul. longitudo J. ul.

Dux Hydatidrr in Omenti circumferentia, una ma-
gna inftar Ovi gallinacei , altera parva indar Ovi co-
lumbini, quarum fingulx aquam punUimam continebant,
illa tamen prxter aquam materiam quandam gypfeam
P* majoris magnitudine in fc compleflebatur. Lt mi-f
nor veficula lymphatica in majori continebatur quafi
pugnante. Videntur hx hydatides in Cervorum genere
naturales, in aliis antea a me vifx.

Hepar reperiebatur abfque loin, alioqui dux ad-
fuere inciliooes , una fupra Renem, altera circa Hepatis

medium.

Humor Cmstallinus magnus & aliquanto
compreflior.

In 0£ sopii aoo /lirarum fpiralium duo genera a
partibus oppolitis defeendebant , ec alternatim feinvicem
■candebant.

Glandula /aperior Cerebri major erat quam in uria.

Plexui Choro/ Jcr notabilior quam in uria.

Cerebelli lamellxalbxcraHiores quafi inutfa.

Stiixin corpore Jlriato didm&iores quam UrCr, erant

etiam multx drix confpicux intra fubdantiam fecundi
Paris tuberculorum , qux alias appellantur thalami Ner-
vorum opticorum.

‘Ductus salivalis exterior dclcendit. Verfus
angulum inferiorem maxillx , ut in Vitulo.

Inter Radicem lihgux & Epiglottidenffpatium erat
1. digitorum transverlorum fundantia membranofa in-
terveniente.

In Tonsillis erant novem Cavernula per re-
dam lineam fitx , quibus apponebamur alix ad latus ex-
terius; fimiles Cavernulis in pulmonibus avium. ST£-
NONIUS in^Aff. Da„..A,m. i67t. .

C A P. XXXII.

De Rana arborea.

FAbrica interior Ranx viridis arborex, qui Ger-
manis 2aub frofrfl vocatur , paucula quidam
odendit , quibus vel a Rana vulgari aquatica tan-
tillum recedit , vel ad Bufonem accedit , cimi multis per-
fuafum ex genere bulWumcflc, illisque Veneno turgi-
diorem.

Digiti pedum extremitate fua rotundis muniti tir-
berculis , quales in Rana vulgari non vifuntur.

Hepar rubicundum, quatuor lobis didin&um.
Folliculus fellis diluti cxruleus.
Pulmones' veficulofi quiffem , fed valdi parvi.

Strix pinguedini t oleofx , ut in Rana communi tedf-
bus annexi.

Cor albicans ut in bufone, e jusque auricula dextra >
finidra intcnft rubet. OL. JACOB.EUS Tra8. Jt
Rani/. .

C A P. XXXIII.

Dc Simia.

A N A T O M E ejus

infiituta

. A

JACOBO SYI.VIO.

IN Simia Mafcula Aponeurofis edmufculorum obli-
quorum defeendentium fupra mufculos r eidos.
f.piploon fub Intedina ad Os pubis occultum defeen-
dit: alligatur irfernx parti lobi unius Hepatis, dc alti
fupra Jundum Ventriculi afeendit. -Hoc emoto lnte)h-
num colon nigricante colore ( quia , opimor, herbis mul-
tis vefcebatur) triangulum, longum fefquipede aut plusi
cellulis permultis alti driatum ; per hujus lateca duo me-
dia ab intedino Cocco dux nervofx ceu corrigiolx , un-
gue dimidio lata:, ufquc initium intellini recti feruntur ;
perlatus tertium Veni mefenterii inferuntur. Hocln-
tedinum ad fundum Veficx fuper Os facrum Cernente
modo infleilitur , ut illi annexum rodum InteltinuM
etiam ibidem anfnftuofum, & longum fcfquipede. Idem
colon ad Enes laborum Hepatis receptum refle&iturad

lnte«

Digitized by Google

De S

InteOfnum Coccum humano pcrfimile. Inreftinum tenue
admodum breve in limia.

Hepar pcriton.ro multis locis annexum. Lien qiiam-
minimus , longulus , led velut dentibus concifus. Tejlei
humanis majores , Venis per epididymklcm ambage via-
rum deftributis. Erat enim fimia vervece pauici minor.
PudenJi tunica qualis homini fed laxior. Glans obtuiior

3uam Homini. Parte inferna meatus eft urinarius, in me-
jo meatus eft Cupra amplus , St lemen (angui nemque
continens , inferni exitum msnifeftum non habebat, for-
tafie ob continentiam. Renibus & Cava emotis , videas
tendores robuflillimos mufculerum in fpinainterna lum-
borum accumbentium , a quibus in magnum trochante-
rem infertis tollitur crus, ibidem videas ex duobus Ipon-
dylis lumborum concurrentes uervoi duos unum etheere
craflum , qui in crus medium defeendit.

Super Diaphragma vena eft , exCava nalcens fub cor-
de , qux fecundum baftn ad finiftram cordis auriculam
fcftinat : inde divifa Ramum bifidum mittit duobus rac-
fopleuriis, utrinque reliquum defeendit ad reliquas lex
* eoftas inferiores dextras & finiftras : fupra Cor item alia
Vena /me pari , qux dextra fpondylorum parte defeen-
dit ad odo eoftas inferiores nervi fextx conjugationis ,
pars qux ad radices coftarum fertur ad lingua.' radicem
reparatur : reliquum defeendens non invflutum mem-
brana communi cum carotide , ut in Homine.

Mufeultti LatiJJtmui fuper infernum omoplatx angu-
lum fertur, deindeutiorendoneinbrachiicervjce locum
paulo inferiorem : parte altera fui carnofa fecundum bi-
cipitem defeendit & tendone inferitur inotecranum. A
parte reliqua colla: inferna' omplatx umu m brachium
prope infert ionem latiilimi , ut in Homine. Deinde Del-
toidei ut in Homine. Suh • jbina omoplatx unus, & Jiipra
unus, ut in Homine. Qui fub fpina tendone in capur bra-
chii carne in ejufdem cervicem inferitqr- Sub pe&orali
tmtu Si parte una natus ab exoi tu redorumqu* in bra-
chium aporeurofi definit prope tendonem pedoralrs&
ligamentum fugfrnum bicipitis : parte altera majore a
«eliquo fterno tendone lato in ligamenta commifiiira; bra-
chii Si omoplatx & caracoidis. Bieept in radii mitium in-
tus , Br adunat m cubiti initium propi totum , & liga-
mentum ipfi cum radii principi#commune. C utili flexa-
rer in brachio ut in Homine, euhin lenfirei etiam , led hi
infigite: unusacofta inferna omoplatx, alter a fumoio
brachio , ambo in olecranum cum germine quodam la-
tilfimi. Mcnibranejut ab olle facro inferno « mulcuto
erado gloutio , tegit modo deltoidis articulum , & por-
tione lui in Os auris fub trochantere abit , reliquo utin
H«mine. ReBut, Vaflur,Crurcut, in tibiam per rotulam.
Sub membranofo cr affui eft , totum cavum externum of-
fis Ilium occupans ufque Os facrum, in coronon fcu ro-
ftrum totum trochanteris magni definit : fub hoc inferni
parvuiui in cavum trochanteris magni cum tribus trans-
vertis & duobus obtura toribus fertur. Latmiam ticepr
totus in trochantera parvum definit. Tricipiti! parslon-
giilima, i tubere in condylum: altera portio infignis , A
tubere etiam nata, poftico cruri propi toti atfixa , ad uf-
que cavitatem inter duos condylos mediam : tertia mini-
ma & brevillima , a conmiiflura ollis pubis , in medium &
pollicum Os cruri^

^il/Au&ar ttbu A tubere in molam & finem cruris &
principium tibix tendone inferitur, & bona fui portione

I M I A. io

degenerat in mufculum carnofum. viidduBer cnffior i
commifiiira odium pubis cum lorgo coit diu , & aponeu-
rofi fubcarnofa in tibiam longuleinferitur oblique.

Sub his flexer ubi a parvus A tubere ortus prope ab-
duftorem , tendone obliquo in tibix principium liib
Epiphyfi abit, ut etiam abducat, 6c dhtrorfum tibiam
totam cum pede vertat. A tubere deinde mediocri ten-
done in ipfum tibix principium interni & antici inferi-
tur. Duo alii jran/» A tubere , quorum interior in Epi-
phyfin tibix, exterior in tibix Os fub Epipliyfi: amixj
tibiam fle&unt.

Capita gemellarum oda fcfamoldea habent firmantia
in condylis crus cum tibia , PepHtcut ut in Homine. In
poplite multum adipis. Plantant in ligamentum craflum
planta- tori fubdituin definit , cftquc major quam in Ho-
mine. ioleui ad ufque premam carnofus.

P eranui portio major tendone pofteriore poft Fpf-
phyfin perones reflexo , Os fefamoides aflumit iub
commiflura cyboidis & ptemx : pbft obliquus in Os
pedii majus inferitur, minor portio tendone in Os mi-
nimum pedis : ipfum ambo extendunt , & hic germen
tendoms in parvum digitum abducendum emittit.

Tibixi tendo alter aflumit fefamoides A regione com-
mifliirxaftragali & fcaphoVdis.

CAR. DRELINCURTIO.

ANn. t67i. in Anatome ntriusque fexhsSimixACI.

DRELINCURTIO inftituta Difcipuli varii
curiofa fequentia, qux oculis inter fecandum fubjeda.qua
potuerunt fedul itate fuos in codicillos conjecerunt , milii—
,que communicarunt.

In Mare.

DE n t e s in maxilla fuperiore fune 4. htetforii, 1. Ca-
nini, & 6. Malam, totidem in maxilla inferiore.
Amygdala cava:, permfx & fcrobiculos habentes.
Uviua firipa eft & carnofa.

Epioiottis caret mulculis.

Lingua tafn non tanthm incumbit hyokii fupemo,
fed & ampleditur ejus tuber inferius pofbc<i ; papilla 1 ha-
bet bovinis fimiles & tunicam propriam permeantes.

Pu lmo dexter quadrifidus, lobus infimus omnium
cradiflimus , fuperior minus craflus , intermedius reapli
medius fitu & magnitudine. Quartus demum crenam
infeuiptam habet , qua parte Cavx fulcrum prxhet.
Pulmo flmflar bifidus , & lobus ejus fuperiot bifur-
catus.

Papilla dux fupra pedusnti in femellis.
Glandula OEsopiiagea nullx, fedduxinfi-
gnes amygdaloidea cum aliquot aliis intra membranam
tradiex Arterix , qua bifurcatur & nervos fextx con-
jugationis.

Genitale prorfus expers eft frxnuli ac proinBe
preputium devolvitur ad radicem ufque penis, & denuda-
tur glans ipla atque penis integer.

Balanus confimilis virili, excepto frxnnlo , atque
prxrerea hiatum maximum exhibet, qua parte ligamen-
ta caverrtofa delinunt, 6 c glans utrimque prominet.
V*asa supra penem decurrunt vcuola & arte-
O > riola

\ i o D i S

riola ab epigaftricis intra ifchii tubera & extremum pubis
Os,& per idem luci nervusaboflefocroprotenditurper
media I anguinea vafa.

Scrotum pendulum nullum eft, fedtefticuli utrimque
juxta ollis pubis fumma latera , vel fpinam liimmam ejus
decumbunt extra prorfus abdominis cavum & proinde
extra mufculorum Epigaftrii Aponcurofes.

Tunica Eutioidcs fibris carne is a cremafte-
re confperfa ut in i lomine.

AiriaiA Spermatica miro lufu fpiratim re-
volvitur fupra Tefticuli dotium.

T est iculus autem ventri Epididymidum adhae-
ret. nili fibrillis paucis & laxis , capite fuo , quo Iperma-
tica deferentia admittit, leparatur illaifus, cauda autem
fua , qua ejaculatoria vafa emittit , tot putidula candi-
cantia exhibet, divulfus ab Epididymide, quot a tefticuk)
canal icul i protenduntur.

Totus pen is duobusligameutis cavernofis a tuberi-
bus ifchii gaudet.

U a i r ii r a planecamofa.

Vasa ejaculatoria retro veficam tendunt in
eorpufculapradura, mire anfraduofa > ut & ipfum ini-
tium Epididymidis.

Corpora glandulosa duos velut nates drea
vefica: cervicem fupra Spbinderem exhibent-

Umbilicus retradus fed funiculum nerveum ha-
bens vj. lineis longum, in medio alba: lincte, valdi hic no-
tabilis,qua parte Vena umbilicalis in jecur prodit & Ura-
chus eminet.

Adeps nullur inter panniculum carnoium & cutem-

Musculi pyramidale / nulli.

Musculi re8i camofi fupra pubem. Inrerfedkv
rum mufeuliredi veftigia duo infra umbilicum & inte-
rius unum diredo umbilico , quartum & quintum fupra
umbilicum interius , exterius vero nulla veltigia.

Nfrvi lumiartx Mufculum transverfalem perreptan
tes refleduntur ad redum interiorem juxta carnolitates
ejus intra fcdiones nervofas.

Mammaria prodiit c latere ofieo Xyphoidis , cu-
jus interiora Diaphragmate connexo oppjentur.

Diaphragma proinde collatret Xyphoidi offixe
interius & nothis coftis extremis.

Mammaria non ateingit nifi fecundam interfed»-
nem nerveam ftufcuh redi fupra umbilicum, nec occurrit
Epigaftricse.

Epi pioom adipisexpers,vafisturgidis,nullijglan-
dulis confpicuum, protentum ad veficam , & vclutijfacco
Inteftina concludens, Inteftino Ctrco juxta ligamen-
»um tertium & fupremum firmiter cohsrens, juxta colon
autim adfcendeas firmiter connatum, prariertim qua par-
te in hoc fimia Intellinum illud colon& vcficulam con-
fcendit & contegit , atque ab illo maximi coloratur una
cum pyloro inte.tinorum gracilium.

Pancreas immediati fubftratum Ventriculo jux-
ta decurfum vaforum fplenicorum , a quibus dextrorfum
Vel finillrorfiira vafa accipit.

Pancreas cor, natum principio fuo capiti Renis fi-
niftri & cauda; lienali neotiqoam 1 liaphragmati.

Vasa brevia Ventriculi a Lienis lima odo.

Lien triangularis & cratlior quam in fxinina pan-
creas excipiens.

Intestinum primum tenuium five Ecphyfis rc-

1 M I A.

torquetur d pyloro infra Renem dextrum fibi fabftra-
tum , & colon fibi adjacens , a dextris , meatum tala-
rium communem & truncum portarum . a finiftris , Sc
transveriim incumbit trunco cavx ad frendentis fab Ar-
teria mefcnterica , circa quam 8c portarum mefenteri-
cam velat trochleam ootelt revolvi , & tot4 foa longitu-
dine non nifi duos pollices zquac..

Ecphyfis hxc non fubfter nitur toti Pancreati , fed di-
midix duntaxat ejus potioni.

Dum enim refleditur Ecphyfis circa emulgentem' ii ni-
ftram & ejus Renem, pancreas ultra tendit intra Lienis
caudam , Ecphyfis autim eo prmeifii loa definit e(Te Ec-
phyfis, & incipit efle unum, ubi portio pancreatis dextra,
qua: dextro Reni incumbit dcfcrit Intellinum.

A pyloro, qui videtur fuggruixia efle circularis &
carnofa principio Ecphyfeos prmpofita.ad foramen ufiiue
infra eandem Ecphyfin commune dudei bi!ario& Wir-
lungiano, prsecifc pollex eft Matliematicus, ab illo autem
foramme intra duplicem Ecphyfeos tunicam ftilus gra-
cillimusintrufuselt in prxdidam veficulx fellea: recur-
vitatem , rurfusque ab eodem inteftinali foramine idem*
ftylus compulfus eft in dudum Wirzungianum.

Glandula ad radicem Mesenterii & paflim in
ambitu numerofx & plana: , magnitudine lentula» fed
ovales, %/ittafiomofcs fi equentillim.e Venarum cum Venis
& Arteriarum cum Arteriis in univerfo mefrnterii cir-
culo.

Extremum Ilei, qua parte fubit monoculum cce-
cumve , materia faeculenta longitudinem duorum pol-
licum totaliter turgens, ab illa autem diftantia circiter
quatuor pollicum fnteftinum idem Ileon portione fua fu-
pema regerebatur & retundebatur magnitudine pollicis
transveriim intra portionem ejus infernam.

Intestinum Coecum extremo fuo fummum vefice
contegit fupra Mufculum iliacum & pfoas, Vafa fperma-
tica , Uretherefn, & Vafa Iliaca, caretque Epiphy fi ver-
miformi, qualem Homines habent.

Colon cohxret infra Renem dearum Peritonxo
&ipfiReni, primoque tenuium Inteftinorum, fitexind* '
citra cum Ventriculi tundo nexum retorquetur Lienem
verius, ubi &anguftum& cellularum eft, depoft varios
gyros, longe majores quqjn in Canibus,defmit in Redum.

Hamarrboidaha vafa a principio Veox Splenica: , non
autem i mefentericis.

Vena Spermatica dextra crafia& ab interiori
trunco Cav* adlcendentis pollice infra emulgentem fini-
ftram enafeitur , furculofque emittit finfftros in membra-
nas vicinas. ^Arteria Spermatica dextra a trunco an-
teriori aorta: paulo infra emulgentem firgftram enafaens
fub Vena emulgente intercruciat Cavam afeeudentem ,
quxfuperincquitat, & conjungitur Veru: confociali eo
prxcifr loci ubi Vena inferitur fuum in trtincum. Smi-
llra rena Spermatica inferitur in Emulgentem juxta
truncum Cavx , & confocialem Arteriam admittit eo
praecifi loci, in qua enafeitur dexter.

Aorta dcfccndenr mox atque bifiircatur equitat, &
adfcendenti cava: incumbit.

Uret ii eres fup, a Pfoas mufculo & Iliaco atque
fubtus vafis fpermaticis quibusdecuflatim fubftrati funt
etiam quibus vafcula admittant, fefr rcflc&unt inHy-
pogaftricam , decufiantcs Rainos Iliacus & Ejacula-
torio»

OEso*

De S

OEsophagus fubit abdomen intra portiones TTSa-
phragmatis eradas & carnofas a tendinibus enafeentes
non vero permeat circulum nerveum.

V ESicuLA filiis longa a}, pollicibus i fundo ad
cervicem ubi recurvitatem habet maximam, dimidiate
bxrermerfa fubftanti* jecoris.

Capsula atlabilakis triplicem fcrobicu-
lum habent , quarum liquor exprrfus linguam non ita
conftringit > uti in capfulis femineis.

R I s dexter cum fuis vafis longi fuperior finiftro.

JecoLis lobi duo juxta umbilicalem Venam ; quo-
rum fecundo incuneataeratveficulatellis, duo aln Ven-
triculum ampledebantur cum lobulo quinto fc inferente
in fpacium Ventriculi intra orificium utrumque.

Par supirius nervorum brachii oriundum a fo-
raminibus vertebrarum cervicalium . rranfmittitur per
crenam ccrvicisextemamOmoplara fub acromio inmu-
fculum infrafpinatum cum concomite Arteria.

Musculus brachii biceps inferitur in tuber
interius radii & flexor eft cubiti , idque ideo quia cubitus
cum radio conneditur.

Musculus nnur ejl longut a brachio fupra Mufcu-
los omnes recubans , inferitur fub tendme extenfbris pri-
jn:L’ pollicis Phalangis in Radium infimum & externum.

Musculus Roduur externus fubpeens Ion%o trans-
mittit tendinem gracilem & teretem fub tendine exten-
fbris pollicis in Os cami ex mediis diredo : ejus (ocius
prorfusdiftinftusabiploorigine , ac proinde mufculi illi
duo non conflkuunt bicornem uti vulgo feribitur, fed
mufculum ab ipfo origine diverfum.dc hic poftremi tendo
trajicitur cum priore fub pruno pollicis extenfor#, & ul-
terius tendit fub tendine fecundi pollicis extenfbris, & in-
feritur hi Os carpi k diredo indicis & medii..

Mufculuj Cubitnur externus non oritur fimpliciter
a cubiti olecrano, fed ab ipib cubito, & incumbit toto fuo
corpore odi cubiti exteriori , &transmittjffuum tendi-
nem per crenam extremam cubiti in Os Carpi inregiotie
auricularis.

Mufculurextenfor communisdigitonim manifedi fe-
jungitur a mufeu Io exiliori, qua tendinem bifidum fub an-
nulari ligamento mittit in auricularem & annularem.

In Femina.

PA p t l l * hic dum pedori infunt , pollicis didantia ,
circa circulum earum fibra nervofe varia; , Nervi iti-
dfmiM ufculo pedorali eas accedunt.

.Corium valdi delicatum.

Umbilicus retradus, nullatenus prominens.
Panniculus carnosus cuti cohatrens nullo
adit e inter jedo , jdifofnr nullus.

Linia alba magis confpicua a Cartilagine Xi-
phoidead umbilicum , quam ab umbilico ad pubem.

Glandula Axillaris & Inguinali»
numerofe , fqbrotundse , plana; & nigricantes; ingui-
nales macra, numero decem.

Musculus o b l i q.u i discindens ab odo
codis infernis, idque a (patio externo. •

Rami Vena Azygos & Arteriarum
Intircostaliiim permeantes Mefopleutium infe-
rantur i» odo capita Mufculi obliqui defeendeutis.

I 'M 1 A. * t I I

Rami Mammaria in caput Mufculi longi fe-
runtur.

Tendo Musculi longi i primi cofli 8c clavi-
cula.

N i R V i Mufeuh tranrverfolit porredi in Mofeulnm
redum, in eum paria fex tendunt , qua: intra umbilicum
fur.t minora.

Aponiurosis Musculi Ricti inconfinium
primrecoffeSt clavicula: tendit.

Musculus Rictus carnofus inferitur pubi circa
tendinem & pyramidalem.

Intirsiciionum in hoc Mufculo vedigia intra
umbilicum tria , fupra duo , hmeque tantum interius ap-
parent.

Obliquus adscindins infertus aponeurofi
fua extremis cartilaginibus quinque codarum fpuriarum.

Transversalis a lateribus Xi^lohte cartilagi-
nis & extremis internisquinque Cartilaginibus coftjrum
notharum.

Costa h!c duodecim , notharum prima inferitur In-
tra Cartilaginem Xiphoidem ofleam, & Sternum.

Musculus latissimus mentum univerfum &
buccas obtegit, qua paitc fimfe faecum formant, intra
quem efculenta recondunt.

Inhreret quatuAr Apopliyllbus fpinofis dgrfi inferio-
bus, conreditur cum Cucullari.

Caro Musculi p e c t o r a l i s non confunditur
cum Mufculo Redo.

Muscululus pectoralis ab univerfo flerro,
laterali clavicula:, protenditur in brachium fuperiusSc
interius , & contegit Nervos per axillam tendentes in
brachium. Inferitur cartilaginibus ultimis Codarum ve-
rarum & prima: notharum.

Musculus bintatus minor ab extremis
tribus Codis fupernis juxta Codarum illarum cartilagi-
nem renditvad claviculas, M a jo r a codis novem fu-
pernis & Apophyfibus rransverfis cervicalibus oritur ,
contegitque Nervos in brachium tendentes intra Clavi-
culam tk primam codam.

Musculus Cucullaris .-eque ac in Homine,
tres motus habet , furfum , rleorfum , retrorfum ; inferi-
tur toti fpinre & bafi omoplata;,& obvolvit Mufculum fu-
prafcapu larem & levatorem omoplara proprium , 8c in-
feritur in acromion & extremam davem. •

Livator omoplata ab Apophyfibus transver-
fis cervicalibus in acromion & extremum Claviculae ex-
tenditur.

Suprascapularis transmittit dium tendinem
fub extremo Clavicula; Sc acromii in tuber anterius bra-
chii juxta tendinem mufculi infrafcapularis.

Infrascapularis transmittit fuum tendinem
in tuber ar.tei ius brachii fub Apophyfi Anchoroide fub
tendine Mufculi bicipitis , fimilitcr ac in Homine.

Dilioiois ab univerfa feri clavicula , acromio >
&fpina omoplara tendit in brachium medium , fupre-
mumSc anterius.

Crina exterior m brachio fulcrum eft brachialis po-
fterioris Sc mufculi deltoidei.

Musculus clavicularis inferior eft anus ex
dilatatoribus xv. pedoris , hicque eft fub Clavicula , ideo
fatpi lnfracfovtcularii vocatur , tendit in coftam i.& i.
Cavit as Scapula isira sus ata & su-

VRA

Digitized by Google

1 1 T

De S

i’ r a spimata obducitor perioftio infra tnufculum uti
in temporali mufculo.

Musculus rotundus mino* m tdcm tuber definit
in quod infra (capularis > fed paulo inferius.

Tendo extensoris prima phalangi r ptlheit tra-
ducitur per trochleam radii externi & infimi.

Externus alter oriundus a cubito externo per
olecranon juxta cubitum externum transmittit ten-
dinem fub annulari ligamento in pollicis phalangem ulti-
mam-

Glaximii* Saliva i. is ad angulum maxilla: in-
ferioris oblongx, laxi, molles, albicantes.

Diniis lncifiru quatuor, Cjmm duo, Malari/
utrinque quinque.

Parotis glandula contegit mufculum demo
malloideum > articulationem maxilla: , & mufculi peflo-
ralts portionem*

Musculus Stirnomastoidius a fummo
fterflb & Clavicula tendine' robudo juxta meatum audi-
torium inleritur. %

Musculi stirno iiyoidii non enafointur ab
exteriore & fuperiore derno, fed ab ejus parte interna
profunda. ,

Glandula. Tiiyroidi* & Cricoideas
eradi funt, & fubnigricantes , & illa» permeant furculi
c arotiJii'Sfbicria& jugulari/ Vena extern* cum furculis
Nervi recurrentis.

Musculus dioastricus tendinem habet in-
termedium. pollice longum & gracilem , enafeitur jutem
non ab Apophyfe dyloide, fed ab ode bafilari.

Pericranium mulculum temporalem etiam ut
in homine involvit.

Epiploon macrum, vafis turgidis, involvens In-
tedina omnia ufque ad pubem , adharrens extremo Hy-
pochondrio dextro qua parte Colon fubll ratum jecoris
limbis. Idem adharret Ventriculi fundo & Cola ut in Ho-
mine.

Jicur opplet regionem Epigadricam quintuplici
lobo ) uno fexto minimo opplens cavitatem lunarem
Ventriculi.

Lobulus Jecoris Reni dextro incumbens > &
annexus membrana forti.

Sex ejus loh, tres majores parte dextra, & finidra
jinus, alter intermedius ed,qui folliculum fellis & V enam
umbilicalem admittit.

jecoris fufpenforium latum non modii aXipboi-
de fed unciali didantia verfus umbilicum, (ic & A Xiphoi-
dc per Diaphragmatis circulum carneum in nerveum ex-
tremum ad Venam ufque cavam.

Vena umbilicalis immittit furculos in perito-
nium reflo mufailo fubdratum, & non concurrit £/>/-
gafinca cum Mammaria.

Vesicula Erilis oblonga & anguda , immer-
fa lobo jecoris medio , 8t dimidia lui parte , ut globuli li-
gnei innatant aquis. Vafa ejus valde tument, vafcula ab
eainjecurplnrima.

Lien fcalenum figura refert , cohiret Reni finidro ,
& liber cd a Diaphragmate.

Pancreas connatum lienali cauda: & extremo
Rem finidro, ejusduflus inferituroflo lineis fupra po-
rum bilariura, contra acCanibus. Subdcrnitur immedia-
ti Ventriculo & fuperdernitur brevi Intedino.

I M I K.

Meatus at larius intra panereatis extremum
perforat tunicam externam , multo ante tumeam inter-
nam, circiter dimidia: uncix.

Ventriculus rugis interius nullis gaudet.

Venu in ejus parte interiore valdi notabiles .

Tunica admodum tenues , leves Sc perlucentes ;
interior propria admodum carnofa , vafa admittens
varia. •

Abrasa tunica propria Vafa fimul abraduntur, nullo il-
lorum vedigio in fuperdite tunica externa corgmuni re-
manente. ,

fibra tunica exteriori r fratria omnes refla*.

Tunica extermr carnofis fibris reflis plurimis confper-
fa, & nonnullistransverfisnervofis.

Orificium C)ur fupcnur nulla valvula claufum, fed in-
terceptum duplici portione Diaphragmatis carnofa ab
ejus tendinibus oriunda.

Intestinum breve a flexura pylori transverfim
incumbit trunco Veret* Cava* adfcenderttis,8c fuperdemi-
tur Vena* portat, Sc Duflui bilariO; fub jacet veroipfi
pan creati. *

Colon annexum peritomo interiori intra miwt
juxta mufcu1os*pfbas Sc quadrangularem lumborum.
Annexum idem Ileo extremo qua parte ingrcditurColon,

& incumbit mufculo Iliaco & pfoa.*. Confcendens Renem
dextrum Ventriculi fundum perreptans, nec atringen*
jecur aut Veficutam ejus , revolvitur infra Lienem , cui
non cohiret , fed circa illum valdi angudatur , liberum
dein a connexione retorquetur varii.amequam producat
Reflum. Cellula i habet ut in Homine.

lagithcnta Culi tria , unum inferius, due lateralia
media. •

C oe c u m. hic caret Epiphy fi & duarum unciarum efl.

Vena Cacalir, Culi & Hamarr/imdalir a mefenterfCO
Ramo proveniunt , non A f plenico.

Glandula ed in confinio Ilei & Coli , qua parte Heum
Calon fiibit.

Glandula Mesenterii in toto ejus ambitu
coloris aquei, magnitudine tritici.

Renes gtobofi , dexter intra hydochondrium in-
cumbit coda: xj, & xij* finifter locum babet intra co-
dam ultimam.

vdlutudo Renit dimidia: unciae.

Renalium venarum dextra longi elatior ed finidra.

Rene aperto carnis diferimen ut in Homine, exte- -
rior quidem nigricans , lineis quatuor cralla , interior al-
bicans lineis duabus.

Nullus hic adepr in tunicA communi, necpropria.*

Ureteris expanfiones arcuatim reflexi ut in Ho-
mine. Vafa habent fuperni A Renalibus , inferni A mu-
fcults.

Ren Succenturiatus fmifler ab emulgente
Venam habet. Idem major dextro.

Arteria aorta intra Diaphragmatis tendines
progreditur ut in Homine.

Seirmatica Vina fmi/lra ab Emulgente fini-
Ara ; dextra a trunci parte anteriore , pollice infra £-
mulgentem finidram.

V ss ic a. peri torno fufpenfa ut in aliis brutis.

Urethra rubicunda, folida, & brevis.

V A u in a admodum rugofa, monticulum haberain
medio > paptUit extuberans ut in palato, pollicem longa,

trai.t-

De Simia.

*i3

transverfim fcifla pollicem lata. Orificium interius valdi
folidum. Cervix interior admodum dura »& paulo intra
ofculum internum duritie cartilaginofa.

OEsophagus triplici condat membrana, uti vulgo.

Vasa intiacostalia undecim* & duodeci-
mae coda: latera Diaphragmatis perreptant > & illud con-
fccndunt ad extremas ufqoe cartilagines codarum no-
tharum inter mediam pleuram & fubftantiam Diaphra-
gmatis carnofam. Eadem quoque Vafa ultima: colis per-
reptant Diaphragma inferius qua parte oblique committi-
tur mufculo abdominis transvcrfali , & quadrato lumbo-
rum ad apophylin fuperiorem & externam ollis Ileum.

Coa folidum in Ventriculo finidro laxum in dextroi
prxdurus Conus ejus: ferum in pericardio fublallum.

Vafa Coronaria tumida , pnefertim circa Ventriculum
finidrum , adeps drea ea nullus.

Ta a en « * annuit fe liabent uti intedinorum fpi-
ns, nervofis membranis colligantur.

Lofo rutu ovs i s dextri totaliter tiivifi Iv , quorum
fuperior , bifidus totus , adeti ut fint v. in ea parte , fini-
fler pulmo bifidus totus, & lobus fuperior ultra dimidium
(iii dividis.

Latus pulmonis incumbens corpori vertebrarum fuleo
praegrandi exaratum.

Glandula nigricantes infra bifidam traclaam nume-
ro!'*, molles & fofe*.

OSTEOLOGIA
.E J U,S D E M.

Simia: Ossa, Musculi varii, imb&PAATis
extern* intemreque plurima:, quA ratione ab iis qu*
Hominis funt differant, prolixi exponit VESALIUS
F.ptjl. de Rad. Chria. Legi hic etiam poterunt qu* habet
debilibus FALOPPIUS.

Odeologiam Simia:, fivi Odium Simi* & Hominis
comparationem , Antropographi* fu* addit K I O L A-
NUS fit. Hanc traditis jungere utile cenlemus. Si-
mi* inquit caput rotundum eft humano limile. Cyno-
cephali verii caput oblongius. Utriufque Sutura adeo
funt obicurs, ut earum nullum appareat vedigium. Pro-
pterea potius harmoni* dici merenter , quam futur* ,
quia rerum conditarum figuram non *mulantur. Atta-
men VoleherusCoiter futuras attribuit Simiis, parum ab
humanis diferepantes. In Cercopitheco fquamniitbrmes
defiderantur. Frontis Os incalvaibc bafis lede, ad con-
junflionem Odis fphenoklis , transversa potius linea
quam futura didinguitur : ampla oblongaque fcidiira
Homines divifum obtinent , in quam aliud Os indar cribri
perforatum conjicitur , aridillimeque condringitur. At
Simia Or Frontale eainparteomnino continuum exidit,
& quA nafus principium fumit , non longe ab ea fede ,
qu* frontem condituit, alto & rotundo foramine pa-
rumper a lateribus compredo, illo foramine quod ner-
vnmviforium emittit, nonnihil amplior, excavatum ed.
In ejus humiliori profundiorique fede , quatuor aut qum-

3ue alia foramina reda & lata cernuntur. InSimiacau-
ata Ot ethmoides admodum profundi in nares defeen-
dit , paulb infra eam regionem ex qua nafus exoritur.
Harmonia per medium dividitur, & utrimque ab Olle
frontis, quod etiam profundi defeendit, effingi videtur.

Superficie t fida fphenodic , ad narium principium in Ode-
frontis non ed plana & *qual is ut in Homine, fcd ed emi-
nenti dima. Inpoderiori feli* cmirentia glardulajncx
cipiente , reperitur foramen cxfculptum. In feli* hujus
fubdantia nulla latet cavitas ut in Homine. Cavitas il'j-
qu* in Apophifibus pterygoideis exfculpr* funt.maxim*
oc profund* apparent. Ofa Bregmati/ , ia Temporum ,
nec intus , nec loris, ullam demondrant divifionem, quafi
ex unico continuatoque Offe condarcnt. In Ode tempo-
[Um Apophyfis Mafioidis deed , fiyloidu exigua ed.

Cavitas aurit videtur unica.orbiculatim in plures gyros
driata , nec tria Oflicula, Malleolus , Incus , ot Stapes re-
periuntur, quibus aliorum animantium aures indruft*
funt, fi credimus Cafferio, fed ego lemper obfervavi,

Ot Zygcma , quajparteab Oflcorbitario procedit, craf-
fum& robudumeft, atqueejus in medium linea potius
quam didinguitur. In homine veri) tenue exibit, & lu-
tura dirimitur.

Simi* facie/ rotunda ed. Cynocephali oblonga & an-
trorfum protuberans. Odaverb Maxilia fuperioris re-
lpondent humanis. Sutura: funt harmoniis, live rimis fi-
miles, potillimum ea qu* medium palatum interfecat.
Sed peculiaris futura notatur , ab inferiore orbita inci-
piens , fecundum longitudinem maxill* ad Caninumden-
tein cujufque lateris prorepit , ipfumque palatum dirimit.

Maxil'a inferior integra ed , nulla linea in mento dif-
fe&a, brevidimaed corporis proportione, ita ut ex omni
animantium genere nullum breviorem habeat, excepto
homine. Extremitas qu* cavitati temporum articulatur,
edeondy Iodis, ut in Homine. Quare non ed gynjly-
moides hax: articulatio , utfcriplit VolchoruiCoiter .

Simia in denuhus Caninis & molaribus differt ab Ho-
mine. Caninos quidem habet denter humanis fimiles ,
in unaquaque maxilla binos , qui utrimque affidet & ac-
cumbit inciforibus. Singulasradices ut incifores habent ,
fed altilis infixas robudiorefquc , mimis etiam ex anterio-
re parte , quam poderiore preflas & angudas. At Simia
cynocephalos dentes Caninos longiores promentioref-
que, quam vera Simia obtinet. Molarium dentium nu~
merut in Homine incertus ed , Authore Galeno : Ix-
pius enim in utraque maxilla funt fexderim , interdum
viginti, qonnurquam viginti quatuor. eAt Simia fem~
per certus ac definitur molarium numerus. Differunt quo-
que Maxillares Simi* ab humanis , in figura externa, &
radicum numero , quamvis enim priores duo molares Si-
mi* , ah humanis , aut nihil , aut certi parum diferepent,
quia in Simia primus inferior unum tantlim apicem obti-
net : Attamen in poderiorum dentium menfis. fecundum
longitudinem maxillarum, profunda admodum linea ex-
fcuipta eft. Quam lineam altera etiam transverla, qu*
in quinto dente Simi* non caudatx gemina ed, intrir.le-
cus <k ctrefecus ad ginguam ufque protra&a interfecat.
Quo fit, ut Unguli ejufniodi dentes eminentias, ut pluri-
mum quatuor in angulis (nam quinqAac funt) tres verri
foveas in medio habentes, duarutniKarum mutuo fibi
occurrentium modo committantur : quod pro feffo accu-
ratillimus Author Galene m explicare miniiniprstcum-
fifiet , fi molares fimiarum delcripfiflet.

Scire oportet Maxillarum radices in Homine non ea-
dem perpetua forma fingi &diflribui ficut inSimia , in
qua femper hoc modo le habent : quippe finguli mo'ares
maxill* fupenoris tres radices emittunt, interioris ma-
P xill*

Digitized by Googl

114. D e S

xillu: molares duas, quinto excepto qui geminus eft. In
altera Simia tttbiu etiam radiculis firmatus eft, maximas
omnium quartus obtinet, licut etiam maximus ipfceft,
radi aes magis teretes & tenues , atque etiam acutiores in
duobus funt , qui poft Caninum flarim collocantur.
Omnes prteterea magno intervallo defiunguntur , non
fiquidem requabili, fea quemadmodum in triangulo , lon-
giore , in nne , quam in principio. Adh^cnt autem in
maxilla inferiore propriis alveolis affixa fecundum ipiius
longitudinem. In luperiore vero dua- ex ipfis ad partem
exteriorem vergunt , una ad interiorem, 4 regione fpa-
tii quod medium eft inter duas priores. In homine longi
fenis res fc habet , ut fufii lateque explicat Eujlaclnus,
hbsllo de Dentitur-

Ot H}0<d:s humano fermi Gtnillimum exiftit , prater-
quamquod medium ipfius oiliculum amplius eft , quam
in Homine ■ & pofleriore fede infigniorem ollendit cavi-
tatem, gilibis ipfius laryngis partibus invehitur, fitque
propugnaculum cartilaginis fcutiformis. In illa enim lata
oblongaquc Apophyli , interiores partes Ollis hyoidis
eftormat , qua: deorium ade6 producitur, ut indar ciypci
cartilagini thyroidi obtendatur.

Simi* Cervix breviseft, feptem vertebris cxftruda,
corpora vertebrarum anteriori parte non funt rotunda ut
homini, feti plana Podici- Apophyfes fpinofic non lunt
longi , & bitidx- , fed breves , fimplices, &actlt*. In
fama vertebra , nullum fpirta: vedigium apparet , imo
nulla fentirur afpcritas , in anteriore parte corporis pri mi
vertebra: humani- obtufn quadam eminentia apparet ,
quain fimia magis extuberat , & in mucronem produci-
tur. Quod fi vertebras & (pinas breves habet fimia, Apo-
phyfes transverfas obtinuit longiores , atque ad anteriora
magis, quAm in Homine reflexas. Imprimis verofexta
colli vertebra , qua lainc proceflum pri ca-ter is infignem
adepta eft , cumque bifidum , magifque recurvum &
adduncum, quAm in altis vertebris. Hic autem fpondy-
lus fextus maximus cd, propter illas transverfas Apo-
phyfes grandiores , in Simia caudata minor ed. Septimi
Ipondyn transverfa Apophyfes fimplices & tenues , in
caudata fimia bifida:, & fatis longa: exidunt , qua: licet
in Homine fimplices appareant , fexto tamen crallitie non
cedunt.

Prima Simia vertebra ad finem proceflus transverfi
afeendentis utrimque foramen habet, ad nervum trans-
mittendum • quo numana caret vertebra, feptima colli
vertebra in Homine fapius eft perforata : unde evenit,
quod transverfi proceflus hujus vertebra: non funt fimiles
Apophyfibus trar.sverlis colli, fed potifu thoracis Apo-
ph yfibustransverfisaflimilantur. Fcrttbrarum Jorfi cor-
pora parum ab humanis differunt , neque Apophyfes
multiun diflimiles funt, exceptis redis ultimarum dua-
rum vertebrarum, qua- rediores funt in limiis, paulum
«leorfum inclinant in- hominibus. Iu poftremis vertebris
dorfi reperiuntur «Mtuor inferna: Apophyfes articuli
gratia conftruda-.fBtamanis vertebris dua- tantum no-
tantur , quas etiam ili lumborum vertebris obfervabis. In
fimia decima dorfi vertebra, infra fuprave fufeipitur, at
in Homine ed duodecima.

Lumbi, inquit Galenus , in fimiis funt longiores quam
in hominibus , (i pro ratione reliquarum partium hoc a-
ftimare velis, nam in homine quinque vertebra lumbos
edomiant, infirmis non fccus, quAm in aliis quadrupe-

I M I A.

dibus fex adfunt Harum vertebrarum procefTusab hu-
manis differunt. Siquidem transverfi in Homine teretes
funt & oblongi , nonnihil in exteriora converii, coftula-
rum vicem gerentes. In Simia funt ampli, intro fpedatr-
tes, & indar fquammx tenues: figura caudam hirundi-
nis referunt, aut cornu retortum, quod oblongo acuto-
que mucrone erigitur , ac furfum vergit. Ac tertia lum-
bi vertebri primi, incipit transverfum confequi proces-
fum , qui brevis ed. Reliqui fubicqucntes longiores exi-
dunt. iPodcriores proceflus fpinoli non funtredi , fed
fuperne fpedant, atque excipiuntur a fupemis ir cumben-
tibus vertebris, qua hiatu uve fciffura triangulari inter
duos transverfalcs procclfes exideme , dum in poderio-
ra fimia fpinam iufledit, eofdem transverfalcscxcipont-

Obfcrvandntn venit in Homine circa radices infernas
transverfarum Apophyfeon lumbarium , atque etiam
duarum infimarum thoracis, quadam tubercula magni-
tudine figuraque mefpilorum nucleos referentia fapius
reperiri, quaciim in Canibus & fimi» non liabeantur,
fufpicar i poflet aliquis vicem illarum quas paulb ante de-
feripii proceritatum in Homine tenere.

Os Sacrum fpina- fundamentum in Homine , ex tribus
vertebris conflatur : In Simiis ex duabus tantiim compo-
nitur, quibas Ilium Oflh copulantur.

Stmiu longior ed Coccyx, quam Homini, pluribus
ideo conftrudtus Oflibus, qua- juxta commifluram Odis
Sacri perforata funt , medullamque continent , atque ner-
vos antrorfum & retrorfum emittunt, qua omnia de-
funt in coccyge hominibus: cur autem fimia vera coc-
cyge caruerit , rationem reddit EaUopiut m Ohfervat.
JAnatomtcsr.

Homo, inquit Galenus, ex omnibus animalibus Cofla*
curvillimas habet , proprerea iatiflimum pedus obtinuit-
Simia latius catcris pedus datum , fed humano angu-
ftius.

PorroSimia, tamcaudata, quam non caudata, codas
vigintifex pra fc fert, cfim in Homine tantiim viginti
quaruor reperiantur. Harum utrimque funt odo verne
coda, in Homme feptem, qua per articulum derno
committuntur. Quinque vero notha coda non definunc
in perfe&am cartilaginem verfus dernum invicem con-
ftrida-, ut in Homine, fed offea magis quam cartilagi-
nola , A fe mutui, defiunguntur. CojEe in fimia, tam '
caudata, quam non caudata, fpatiis vertebrarum atte-
xuntur.

Sternum odo conflat Oilibus rotundis , quorum pri-
mum aliqoantifper prominet , fupra cartilaginum dua-
rum primarum conjundionem , qua- dua cartilagines vi-
dentur amplexari fuperiore parte primum Os tterni. Car-
tilagines coflarum comminutis Oflium fterni accrefcunt ,
dua ultima concurrunt fimul in articulationem ultimi &
penultimi Offis fterni. Ultimum Os fterni Xiphoidem
cartilaginem referens, impenfe longum cft,& teres.

Simia quad Scapulas & Claviculas Homini maximi
Gmilis eft , Authore Galeno. Clavicula incipiens a pri-
mo fterni ofte ad medium Cofta redA procedit, inde ad
acromion ufquc multiim curvata intumefeit : huic articu-
latinio interjedum eft officulum , quod in Homine ad de-
cimum odavum annum, & ultra, appendix exiftit : at in
Simia, nec iftud oiliculum , nec.illius veftigium ullum ap-
paret, imo pars illa robuftiflima eft.

Sn/sise & Hominis OmoplaUc omnino limiles funt.

Hume -

De S

Humem Simi* nonadmodumabhumanodiffert, in
caudata diflimilis eft juxta inferius caput , quod cubito
articulatur. Hac enim regione refle&itur ab exteriori
parte introrfum . atque in illa flexura canaliculum acqui-
rit ex oppofito latere pervium.

CubitiOffaJuo in utraque Simia humanis refpondcnt.
Carptu Simi* non valad differt ab humano , obtinuit
tamen nonum os, de quo fic loquitur Eu/tacbiui • Hoc
oificulum non in prima brachialis acie eft locatum , fed
tertio ejusdem actei olli incumbit , atque inter eaqu* in-
dicem & medium digitum fuftinent fcipfum inferir ; vo-
catur i Galeno hffrn , hoc olle videntur carere Simi*
caudata: . fed ejus loco adipifeuntur Os peculiare, quod
Carpi Olli cubito fubftrato anne&itur , & fatis longi pro-
tuberat. Deinde inftar comicis verfus manus volam incur-
vatur , atque cum proceffu offis carpi radio articulati ,
magnam cavitatem mufculorum tendinibus efformat.

Metaearpii, Digitorum Offa Simi*, tam CWldatX quam
non cJhld.it.r , parum admodum ab humanis oilibns di-
ferepant. Simia quidem magnum manus digitum Pol li-
tem, mutilum obtinet, & curtum, & indici propin-
quum i non oppofitum , inftar alterins manus , ut in homi-
ne; Reliqui digiti multOfunt minores digitis pedum.

Ossa Ilium in utraque limia, tam caudata quam non
caudata, toto habitu , & figura diftant ab humanis ; de-
hifcunt enim eo in loco > ubi pubis ofla elle debebant , at-
que omnino privantur ode pubis: propterea ad veloci-
ter currendum ineptx funt. Ifchii articulus plani dillimilis
eft ab illo hominis , ut notavit Galemu.

Eaeft femorn ftru&ura in fimia , ut eam (lare re&am
non permittat , nec inftar hominis corpus fuum erigere ,
aut incedere , r.e quidem federe , quia femoris caput obli-
quius in articulo cox* committitur. In Homine cervix
rotundi capitis femoris oblonga eft, & fenfim obliqui
deorfum ducitur. In Simia vero brevis, & properaodura
transverfa vifitur. Sub femoris cervice , Apophy fes dux,
trochanteres di&x , in fimia limites funt humanis , verum
in illa , ut in caudata minores.

Patella utriufque fimi* manifeftum diferimen ab hu-
mana demonftrat : eft enim oblonga , non rotunda.
Quamvis autem extrinfecus gibba fit , atque intus cava,
rihilomimis longi aliter fe habet quam in Homine. Nam
fecundum ipfius longitudinem recurvatur , excavaturque
adeo, ut nihil propemodtmi In medio emineat , curvo
aduncoquc ejus finu naviculam quandam elegantiliimi
referre videatur. I.i caudata fimiapatclla videtur ex duo-
bus cillibus mutuo adnatis conftrufta.

Tibia utrumque Oi in utraque fimia humanis oflibus
fimillimumeft.

Simia Pea ab humano maximi diferepat , eft enim
oblongus latufquc homini , anguftus brevifque fimi*,
pro ratione corporis, pedifquedigitilongioresfunt, fed
metatarfi ofla breviora , calcaneum veri anguftius , &
anteriori in parte qua cum ofle cyboide committitur .la-
tius evadens , magilque inibi longum , quam retro , im-
pedit ne fimia diu erefta, & flare, & ambulare quear.
Aftragalus Galeno tenuis :ion efficitur , fed manens fub-
limis, olfi fcaplioidi conjungitur , quod fimi* repugnat,
in qua aftragalus humilem , oblongam atque tenuem cer-
vicem liabcr. Planta in limia exquatuor ollibus compo-
nitur. Pollex ex tribus, inquit Eufiaihiut. Quamvis
V blebinu in caudata fimia nullam obfervaiit diflereu-

I M I A. I 1 5

tiam, qua difereparet ab homine. Digitorum notiflima
eftdifcrepantia in homine, ut notavit Galemu , omnes
una ierie dilponuntur, breviflimoque fpatio difereti, mul-
to minores funt, quam qui in manu habentur. Nam quan-
ti pes fumma mano majoreft, tanto illius digiti manus
digitis funt minores.

Accedit quod pollex longitudine indici aequalis eft,
quem dupla craflitudinefuperat, talifque eft quatuor di-
gitorum commenfuratio , ut ab indice ad minimum fem-
per deficeat longitudo : & fecund* aciei Ofla, fi Indicem
exceperis, breviora funt iis , qu* in tertia phalange re-
ponuntur. Hxc omnia in utraque Simia aliter fe habent,
omnes enim pedis digiti inligni fpatio dilcrcti funt , mul-
toque longiores , quam in manuexiftunt : Pollex exteris
digitis brevior tenuiorqueeft-, atque diverfam ab aliis po-
litionem fortitiir , dehifeit etiam .ut pollex in manu, val-
dc ab indice. Digiti pedis fimi*, mamishumarx digito-
rum ferieni imitantur, eft enim pollex in pede fimi* re-
liquis digitis brevior, inter alios quatuor digitos ut in ma-
nu , medius omnium longiflimus.

In Homine Offa SefaiuoiJea pauca funt, magnaque ex
parte cartilaginofa , & fi ea qua- pollici applicantur ex-
ceperis, incunftarti fede firmata. In fimia vero multa ,
atque magna occurrunt , & offea perpetuo funt. Cuique
primo quatuor digitorum internodio , & fecundo pollicis
emina fcrd femper adnc&untur. Duo ollicula magnitu-
ine ciceris , fupra utrumque tuberculum femoris in ori-
gine gemellorum reperiuntur.

NOTATA

SPINALI MEDULLA, &c.

DE Cerebri partibus variis . Spinalisqur
MidoUx, vide qu* ex \V I L S I O hic propo-
nuntur capite de Ove.

MAMMIS, & c.

DE Mammarum fitu & Numero, papillis-
qu t vide caput de Cane.

Pancreas limilitdr ac in Cane , fele , 8cc. biper-
titum. G R A K I U S.

A N A T O M E

Cercopitheci Indici.

IN Cercopitheco Indico invifitat* form* \labomet
difto , a nullo luftentis vifo aut depi&o obfervata feq-
Umbilici nmlum apparuit veftigiutn.

Testes fatis magni fupra penem in medio oflis pu-
bis fiti.

P r. m i s oblongus in cujus medio mulculi duo rotundi
ad arreftionem ejusfpcftabantur.

Prostat* majores utrinque fuo loco , quibus mi-
nores orbiculares ne&ebantnr.

Visicut* seminales glandu!* erant minut*
fine liquore.

Lien exilis vix tres digitos transverfos xquabat in
longitudine.

Septum Cordis videbatur pervium poro. BAR-
THOLINUS aA3.Dan. 1671.

P 1 CAP.

Digitized by Google

lll

De Sciuro, Sc Talpa.

VeruhruCM vij.iis qua: Martis refpondeat, io lam-
bis viij. adfur.t.

Offa innominati ut in Marte, Lepore.Echino fc habent.
Femori/ 0 / ut in Vulpe & Lepore.

Pe/ medtu/ Ode duplici conflat , fibulo ex Tibia pro-
e exhibet. COITERUS

C A P. XXXIV.
Dc Sciuro.

NOTATA

T A
In

P A

cedit, uefiaatu digitos quinque exhibet. COITERUS.

C A P. XXXV.

Dq Talpa.

IN Sciuro elegare & clara efl J i c o a t s compofi-
tio: primo namque in multiplices dividitur fibras,
quas interfiitiorum di verius color in plures lobulos di-
vifos indicat i & tandim emergunt glandulofi acini ex-
tra adurgentes . ut quid difHndius vix confpici pollit.
MALP1GIUS de Hepate.

MAMMIS.

DE Mammas um PapiOarumjue litu & Numero
vide caput de Cane.

FOETU, & SECUNDINIS ,

ANno 1667. menlc Mart. in Sciuri gravide fmiftro
cornu reperiebam tres fcetus, quorum iinguh pro-
pr iis involucris amidi propria quoque gaudebant placen-
ta uterina.

Hoc finiOrum cornu fetibus turgens ad oppofitum la-
tus erat reflexum, ita ut foetus medius medium quoque
corporis, reliqui duo utrumque latus occuparent.

Dua: mc undis s. comparebant , inter quas nihil
humoris obfervavi, plurimum vero inter amnion &
foetum.

C h o x 1 o v placenta: uteri r.ar qua foetum fpedat , fir-
mitir annexum.

Piacinta ab Uteri pariete inftar maturi & decidui
frudus nullo negotio poterat avelli > utrinque infignitir
patentibus Vafoium oftiolis.

Foetuum uno incifo H 1 r a r occurrebat magnum per
univerium feri abdomen protenfum.

Intisiina conglomeratis albicantibus filamentis
fimilia grandi jecore tegebantur- SCRADERUS
Ohf. 1 . Dccad. 1.

OSSIBUS.

Av Uoad Ofla Sciuros Lepori in pldRsque fimilis. Dente/
V ^anteriores maxillx fuperioris iongx vakli, in princi-
pioTejundi, hinc iterem conjundi. acuti admodum. In
maxilla qui funt inferiore , lati magis , acuti licet. Supe-
riorum bafis bafi inferiorum cedit-

ClavicuU hic adfunt validas, fimiles iis quae Echini
rerreftiis, fimilitiracfcapuL-e.

Cojln utrinque xij. pedus licet breve latumque: fierni
OJfa fex 1 horum primum quod latidimum claviculas ex-
cipit.

Pede/ anteriore/ fimiles iis Echini terteftris, ungula/ ut
Martes quinque habet, pellex iotrorium moveri poteft
■t in Homine.

ANA

T O M

mfiituta

ejus

S E V E R I N O. «

IN Talpa Mare Vifcera omnia ficut m aliis quadru-
pedibus, praeter quam quod nullum Colon, in-
teftinaque reliqua uniformia , nullumquc Coicu*.
T istis intro conditi, colore nigro i lateribus ve-
fic«e.

Rimis conjundi proxime Venae Cavae pufillofpa-
tio Emulgentium.

Visica v illis pro corpore majuscula, cum con-
fpicuis Cholidochis.

Ventriculi janitor linei quadam transversi ve-
lati ligatus atque dillindus.

Laaynx qualis in teftudine terrdlri , mutum enim
animal.

Ossa auditus duo Malleus & Incus, miri exigua.
Os inter medium duobus aurium Ofiibus egregii pumi-
cofum.

Procedis inferioris max ili* utrinque tres.

Vera funt queferibit Ptiniu/ de Oculis Talpa: :
vifuntur enim ipfi in fuo loco nigri toti , conredi cute pu-
filli , 'quale cft femen pfillii: nulli ipfis inferti Nervi cpti-
ci (quartum mihi advertere licuit) nec fatis fcio , num
fungi videndi munere podint , non eam folam ab caufam,
quod tedi corio funt, verilm quod multa eis defuit, qua:
neceflaria funt. Ornninh autem exidiroarim veftigia haec
elfe oculorum potius quam ocalos veri.

Panniculos carnosus totus carneus miri cu-
ti commiflus.

Cirerrum pro ratione magnum & beni diftmdum
atque exornatum.

Rasi cula non funt externa: , interna penitus abdi-
ta , cujus oilicula tria fupra modum perpufilia.

G E O R G. SEGERO.

GEort. Segeru/ ,6,4. vj. Junii fcquentia Hafnia: in
T alpa mafculo notavit, qos habentur Obf. j 7. hi. z.
Mifcell. eurio/.

Ventriculus fucco nigricante repletus erat.

I* T * 5J a, recrementis atris hinc indi referta, &
notidima fui parte uniformia erant , ita tamin ut anti
Cium in ano» mfemaccm ad diftantiam fere Spithama:

Digitized by Googte

De T

Hs adhiferit Veficula quidam inanis, ex multis quali mi-
ntmiflimis conglomerata , cujus membranula flatum qui-
dimadinilit, non tamen emifit ; in alio autem fubje&o
loco memoratmj/eficufce glandula cralliore tunica prat-
dita apparuit,qua rupta excrementa effluxerunt, videntur
hic vices Inteftini Coeci quod Severinur Talpis denegat
fupplere. C*tcrum omnium Inteftinorum longitudo non
excellit duas ulnas integras & tres quartas partes ulnae
HafnienCs.

Hepar in iv. divifutn erat lobos. Huic annexa
Vesicula bilaria vix confpicua erat & inanis,
fecus ac in alio fubje&o , in quo copiofo liquore fubviridi
referta obfervata.

Renes pro exiguitate fua cavitatem habebant latis
maenam.

Testiculi i lateribus Vefici in infima abdominis
cavitate latitantes, lutei» nonnigji, ut Severinur notat,
apparebant. ,

Pulmonum lobi quinque numerabantur.

Mieuaei Cerebri eradi, & in fuperfleie
exteriori omnio nigri vili.

Oculi beneficio aliquot librarum membranula: fub-
jacenti firmillimi annexi, & toti nigri, feminis pfillii
magnitudinem non excedebant, ut optimi annotavit Se-
verinur, iidem diflefti nullum emittebant humorem , ne-
que tamen illis omnem videndi facultatem cum rlnjhtele,
Plimo, & ^Alh. denegandam ede cenfeo, cum

natura nihil laciens fruftra, non tantum oculum formave-
rit, & fibi debito repofuerit loco, fed & ipfam cutem ex-
teriorem 4 regione oculi ad iflius magnitudinemexaifi
perforaverit.

Au iculas externas nullas habebar, non nifi in
quolibet latere foramen patebat , cui annexus du&us car-
tilagineus , qui ad olfis ulque petrofi cavitatem protenfus
illi plurimis fibrillis membraneis anne&ebatur , cavitate
pennam columbinam majorem axjuans > longitudine ve-
ri pollicem transverfum excedens.

Quinque tandim digiti in pedibus tam anteriori-
bus quam poderioribus , fatis erant confpicui. Undi no-
tante quoque Gcfnere male illis digitum quintum dene-
gat u/Uhertu/.

OL. BORRICHIO.

BOrrichiut Anno 1673- in Talpa varia oblervavit, quse
habentur Epift- Barth.gi.. Cent.it,

Lobi pulmonis qhinque aderant.
Ventriculus intexlidiombus albicantibus dV-
ftin&us.

Lien immediati Ventriculo adhaerens, fimilis Ca-
nino.

Hepar fubpallidum particulis luridis refponfum. Lo-
bi ejus quinque.

Vesica sellis confpicua, bile vacua.

Renes succ en r u r 1 a r t minuti, albicantes.
Testiculi intra corpus abfeonditi.

Pedes anteriorer •glabri humani manus imuli, quin-
que digitis , ur.gmbufque totidim acutillimis, quibus ter-
rameftodit, armati; pofteriores pedes priorum quidem
fc unies, fed longe minores.

K l P A. I 1 7

Lingua quafi Cyprini nobilis.

Dentes acuti.

Rostrum fuillum.

Oculorum in externa capitis parte vedigium nul-
lum, in interiore tamin, remota pelle , duo vili rotun-
di giobuli nigricantes , cum appendicula neri ei in Cere-
brum eunte cujus beneficio globi illi extra pellem faci-
li poterant exferi , retrahique pro arbitrio , namque
foramina intus erant confpicua fatis, extra pilis inter-
micantibus , perfonftoric Ipe&antium aciem non difli-
ficultir eludunt ; in illis oculorum globulis humor aqueus
copiofe fatis natabat, citerorum non nifi tenue velli-
gium.

NOTATA.

ORGANIS VISUS AUDITUS
& ODORATUS.

DE Organo audims variifque aliis ita SCH N EI-
DE RUS TraS. deOJfeeriirero. Talpi, abdito illi
terraque tefto animali, Rothum edad imaginem Porri
procerum , non vero ejus ob produftionem exaflius odo-
rari videtur. Quemadmodum enim Porco tam procerum
rofirum fuit datum ut Radices ex tera eruere, « ex der-
corefic limo ea qui m pabulo funt extrahere pollet , ira
T alpa tala voftrum naita eft , ut , ciim prioribus pedibus,
ceu manibus terram perfodere incipit, caput ita acumina-
tum viam muniret, quo reliquum corpus facile fubfequi
pollit. At quoniam Naturahocvingenusipfideftinavit
etiam perquam exiguas Oculor , qui pundi nigri fpecie
funt , « magnitudinem qua aciculi caput vix iquant, de-
dit eoconiilio, ut ii pritiofidima corporis pars a terra
pulvere ne affligerentur. Ipli infupir pilis teiti funt , ut
li eosprillius intueri volumus hoc pilolbs villos difflare
necefle habeamu* Humores illis oculis infunt , & tunica
nigra, uvea, fe prodic. Ad hos tramite alio nervus ve-
nit, cum Cranium eo loco fit claufum. Ser.fualis «yf urit
meatur eadem de caufa pilis obfitus efl , admodum obli-
quus fertur. Efl indar Cartilaginis durus Canaliculus, &
oppido teres, quo air ad antrum auris meat, quod libi
in imo Cranii locum vendicavir. • Gemina ed Mnnfrtns
Tympani, geminum quoque antrum, nam ut interius
membrana ita exterius antrum etiam ell dmili membrana
obfeptum, i qua prior tunica, veri T ympanum difta ori-
tur. Hanc membranam contingit ojficulum cui ciuo re-
liqua inhirefcunt , nam vehementir deceptus fuit Caiter.
Hoc Organum pro parvitate corporis & viti conditione
quam in cavernis tern agit, fatis pei feftnm eft. Organum
Odoratur magis confpicuum ed*, nam primim membrana
fani quam tenuis qua mtimanarium & finus fupra conte-
guntur fe oculis ingerit , mox nervus grandis & candi-
dus, tandem corpus illud fpongiofum, foramina quidenx
cr ibiformia exilia funt In coito Cranio facilius notanda.

INTESTINO.

*L ANDULCP5UM

G dide fe refert PEYERUS.

Cane, &C,

plexum inlriteftinisdeprehen-
vide caput de fele.

CIR-

Digitized by Google

CIRCA GENITALIA.

IN Talpis r.on modo E p i D i D r m i D i m fed V i s l-
culas etiam seminales, (quas oppidi) magnas
habent) fuos particulares Mufeulo/, quibus cinguntur,
obtinere , quorum priores cum Cremafteribus conve-
niunt , S W A M M E R D A M. /. c. notat.

Talpis placentam duplicem naturam detlHTe. al-
teram rubram & Chorio immediati adha-rentem , alte-
ram albam, glandulofc fubftantia:, qu* inter rubram
pr.Ttli&am & uterum intervenit, ad uterum veri non per-
tinet, utpoti qua: crmi ftrtu exit, & fecundarum par-
tem conftituit > TILINGIUS tradit.

Sscundinarum. conftrudionem eandem feri ad-
mittit NEEDHAM qua> in Cuniculis.

In Talpa inter Cutem 8c abdominis Mufculos magna
PINIS rctradio confpicitur, ejufque paritir femm*
longior & profundior Vulva obtigit. H A R V E J U S.

IN OSSIBUS.

CR aaium amplum valdi , futuri/ obfairis praiditum ;
0/ /ugale longum, gracileque, unico olle conflans.
Maxilla fuperior Dc»te/ lneiforio/ obtinet (ex , (equi-
tur utrinque dens Camnut acutus valdi, adifant Canini
minores quatuor, ultimi funt Maxillare/ tres.afperi.

In inferiore lnctforn odo reperiuntur , Canntu/ major
unus, Canini minore/ tres, cum totidem maxiLanb u/.

OJJa auditu/ tria hiedefiderari judico, Autliorcs varii
licet contrarium velint.

Strudura Colli , Scapularum, PcBon/tjuc mira; qua-
lis in nullo alio animali ScapuLe haud ita amplie, undi
ex pedoris Ode primo mufculi varii oriuntur , qui alia-
cx Icapuli in abis animalibus proveniunt ; pcBori/ OjJi
(capula: ha: magna parte adhierent , ad colli uique me-
dium cxtenfic, ubi humero lato inxqutjique junguntur.

Scapulis interjacet OJJi/ pcBm/ pars fupicma, colueret
ha:c parti fecundie, quat ampla valdi, lataque , ad colli
medium excurrens, ubi proceflus notatur infignis, cui hu-
meri,‘portio notabilis jungitur.

Os quod pro humero haberi debet fcutiformis figura:
eft, fulcimenti loco pedibus concefium.

Pede/ anteriore/ duplici conflant Cuiiti Ofle; Ulna
proceflus infimor longus, gracilis, excavatus , capitulo
'exili pr*ditus. Nec Carptu nec Metacarpu/ adefl , u-
trumque cum digitis componunt oflicula , plurima.

OJficulum fngulare eo loco ubi Cubitus pedi extremo
jungitur fcmtlunart/ figura adefl, ad fbdendum aptum.

Digitorum anteriorum (qui quinque) quivisex parti-
bus tribus didis conflat * ultimis ungue/ impoliti.

Ungue/ validi funt , longi , latique , exterius rotundi
interius cavi.

FcBu/ , anguftum primA , magis magisque ampliatur.
Dorfi Vertebra , lumborumque , 0 fja itidem innomi-
nata ut in Mure atque Sciuro (c habent. Co/la aiifunt
tredecim.

0/ Sacrum, cui CauJa jungitur, unico conflat Ofle.
Peder po/leriorer femore Conflant , TiHatjue, cujusex
medio fibula pronafeitur. Cictera ut in Echino, Mu-
re , Sciuro fe habent. OJficulum hic idem arlcfl junilu-
nare, de quo modo. Unrue/ acuti magis. CO I TE-
II US.

CAP. XXXVI.

De Teftudine terreftri.

A N A T O M E ejus

in) iitut* *

i G. B l A S I O.

Aria in eo notavit SEVF.RINUS qua: ha-
bentur Zootem.p. jn. CJ feta- Plenius ni fallor
Anatomen hujus animalis exhibebunt qua: in va-

riis obfervavimus
Vsn raicut

Vihiucbu! variisequidim ex membranis com-
ponitur , carnofus tamin valdi eft , circa pylorum angu-
ftus admodum , minimi cum humano conveniens , etiam
ubi quam maximi diflcntus.

Intestina tenuia ejufdem ubique craflitei funt, in-
fignis exiguitatis. Caecum h!c nullum. Colon amplum,
imprimis eoloco ubi Ileo jungitur, Valvula notabili ad
principium gaudens. Continent Inteftina hac Excre-
menta nigricantia, flava , viridia, alimento etiamfi nul-
loaliquot menliumfpatio ufum hoc animalculum.

kcao Inteftino anterius transverfo fitu incumbit capfu-
la membranacea , manifefto collo in Inteflinum potenfa ,
continet h.cc materiam aqueam , craflioribus particulis
iilque albis varii mixtis , Urina: receptaculum cam ha-
bemus, chm alia pars ejus colledioni dicata nulla in
Ventre reperiatur; licet cludus urinarios ad cam excur-
rentes necdum mihi ridere contigerit. Ex Inreftino in
eam etiam marerian^quandara fter coraceam deferri, non
video quid (latuere impediat.

Hepar H yponchondt ium utrum que ocaipat, varios
in lobosdivifum. Sinu notabili Vesicam bilariaM
excipit.

Pancreas Inteflino duodeno jungitur, molle, ru-
bicundum, trium digitorum transverforum longitudinem
habens. DuBum eju/ ob flacciditatcm reperire haud li-
cuit.

Lien circa duodenum verfus poftetiora collocatus
in latere corporis dextro, nigricantis omnino coloris, exi-
guus admodum, rafts languineis plurimis Inteftino di-
do cohicrens.

Diaphragma infigne admodum , obliqui a pe-
doris anteriore, inferioreque parte f rrfum adfcendit, late-
ribus primo, hinedorfo, firmitir adharrens, altiorem
adeoque litum in podicis obtinet , quam inanticis, contra
ac in Homine, Cane, Bove, alitsque animalibus obler-
vamus , ubi anteriora fublimcm magis locum habent po-
fterioribus. Membranojum totum notatur, fimilitirac
m avibus variis deprehendimus , fibri/ carneis manifefti
gaudens.

Dift inquit equidem Thoracem d Ventre inferiore, aft
non ut in animalibus aliis, pulmones enim cum hic fefe
in hoc magis quam illo Ventre exhibeant magni parte,
Diaphragmati haud includuntur , imo vix aliqua parte.

Extendit fe fupra Hepar, partesque alias ipfiadlitas,
ulquv ad Veficam uriuariam , cui validi adeo unitur tota
fuperficiefuperiore, ut non nifi magno artcficio leparaff
queat. Superius pericardio jungitur,

•

I by Google

De T e s t a d i n

Pericardium hic craflum > denfumque , m.igr.o 1
fpatio, maximi ubi flatu extenditur, a Corde iplo diftans.
Aqua- clara: notabilem continet quantitatem.

Cor tricuspidalis licet figura: Iit, planum tamin ma-
gis anterius atque pofterius obfcrvatur, quam quod eft
Hominis, Canis, alteriusvi animalis. Cavitas hic uri-
ca tantim , quam pro V entriculo habere licet , huic co-
li .uret ^Auricula , mfignis adeo ut etiam flatu diftenta
Cordtf ipfo triplo fit major , coloris huc nigricantis , Cor
licet rubicundi. Ex Ventriculo eArtena prodit varii
furium deorfumque diftributa, aft ex Auricula Vena pto-
eedit in Hepar deducenda.

Artiria Magna ex Corde emergens mox fupra
illud utrinque circa tracheam hic contortam reflefticur ,
ficque per dorfum miliis hinc inde Ramulis > quovis in la-
tere, defeendit.

Trachia ftr ,m fub larynge in duos infignes dividitor
Truncos, horum unui colli petit latus dextrum , ulter
finiftrum. Uterque fui lateris Thoracem ingreditur, mox
ab introitu antequam pulmonem ipfum accedat, variis
modis contortus. • Notabilis imprimis circulus ille e(l ,
uem hic conftituit , tradudioni Arteriu aorta: miro mo-
o infervientem , circa eum enim Arteria haxrquafi circa
trochleam convolvitur.

Tracheam hanc conftitaentes annuit integri omnes
funt, etiain ubi pulmones iplbs transeunt, nili quod hic
aperturas varias agnofeant, fatis infignes, numero pul-
monis lobis refpondentes. Hinc eft quod flatus in T ra-
cheam immitius haud penetret totum pulmonem, fed pri-
mb in^artem pulmonis primam, hinc fi flatus alius im-
mittatur procedat idem per tracheam eandem in partem
fecundam, tertiamque. Bronchia adeoque hic nulla , fed
unico continuatoque duftu Trachea huc lateralia pul-
monal ium diftarum partium perreptat , Ibla per forami-
na, eaque ampla valdi, airi in eas progreflum concederes.

Pulmonis hic duo, utroque in latere unus , Mem-
branofi omnino ac Veficulares, a jugulo inferiora verfus
fe extendentes per dorfum totum, ultra corporis medium.
Uterque iterum in partes quatuor , quinque , aut fex , (e-
paratur. Pars quarvis inflata unam quali Veficam exhibet.

Genitalia Teftudinis quod fpeftat. Vofu defe-
rentia partem aliquam gyrofam , fubflavam, Tefticulo
accumbentem, accedere videntur, hanc pro Epididymide
aflumamus non video quid inhibeat.

Penis, circa foramen Vefic.e urinaria: principium
fumens, humano externo adfpe&u fimillimus efl, nili
quod pars anterior afpera vald£ atque acuminata , infe-
riori fui parte quafi divila cernatur.

Mafcuiis idem gaudet duobur , utrinque uno, quos e-
du&ioni ejus extra Yntefiinutn infervire conjicimus, ex eo
quod quivis eorum a dorio interius procedens verfus o(Ta
pubis , poftquam hic circa Mufculum ab offis difii parte
anteriore ad pofticam fe extendentem , brevem quidim ,
aft robuftum, tarquam circa trochleam contortus interio-
ra Inteflini Redi petat, ficquc lateri partis diftu firmitir
implantetnr.

Notabilia hic Corpora nensofa , quu fTqnidem flatu
diftendar.tur , anteriora penis maximam in molem augen-
tur, rigiditatemque fummam acquirunt, cum apicis verfus
poftica incurvatione aliqua, quo afperitates illx- , quas in
parte poftica fi inferiore penis notamus, circa mucro-
nem ejus manifeftiores, hberioresque reddantur.

e Terrestri. ii tp

Notabilis itidem in parte hic pollici, qua nempi
cloacam didam fpeftat, finur quidam Jtngaiarii . infi-
gnis fatis capacitatis , dum rigidus eflicitur per is canalis
formam adfiimens, rtlm in pene viam aliam obfervjuc ha-
ftenus haud licuerit , hanc feminis Ejaculationi infervire
judicamus, anteriora autem penis diftenta utero firmius
inhurere, afperitates vero adduftas voluptati vcnerca:
in femina excitanda- dicatas effe.

Par astat® rotundiora funt corpufcula, fub Vcfi-
ca urinarii collocata ; ex innumerabilibus condant fibril-
lis, (fbrfan excavatis) ab his du3ujfmju!ans fe extendit
ad Cloaca- partem fuperiorem loco co qui infertkmi V e-
fic.T urinaria: proximus eft , vix ftraminis latitudine ab ei
diftans.

Testis mollis valdi, filamentofie flavefeentisque
fubftantia: eft, notabilis fatis magnitudinis. Imius cum pa-
raftatis communionem necdum notare nobis licuit > licet
funiculi vani membranacei ca conneftere v idear.tur.

Vesicul® seminales variis conftant duftuum
feminalium , iilquegyrofisvaldi, dtiftibtis. Repleti hi
omnes albicante, eique fatis confiftentc materia, hxc quo-
ties dufium alimrem aperimus libere effluit.

Scapula hic in peftore, quibus Brachia fi pedes an-
teriores eonneftuntur.

Vertebra i collo ufque ad caudam una tantum
videtur, II qua C o s t * procedunt ix. aut x. aft fi accura-
tius omnia confideravcris , reperies illis locis ubi Cotta: a
vertebri hac procedere videntur , interftitia dari carti-
laginea , fic ut quot Colla: tot od minimum hic occur-
rant divifiones , imbCofla quuvisi Vertebra ipfalibera
eft , intercedente fimili fepimento Cartilagineo. Con-
jungitur autem Coda non vertebra: corpori intermedio,
nec extremorum uni , fed illi loco, ubi Vertebrarum dua-
rum datur concurfus, h.e. ubi Vertebra diucfe invicem
tangunt.

Coilum Vertebras veras habet, fimilitir ac Cauda. In-
curvata huc eft , non furium aut deorfum , uti in animali-
bus aliis notamUs fed vero lateraliter, maximi dextrum
verfus.

NOTATA.

TESTIBUS FEMINEIS, &c.

OVa hic plurima membrana: cu jmdem limbo adharie-
bant , quorum minima erant alba , media exalbo fla-
refeebant , maxima crocco cu'ort fulgebant : in Unguli#
Ovis membrana calicis more illa continens rotundo fpatio
hiabat , qua: alias in Gallinis lineam oblongam vah» va-
ciwm relinquit , fub ovarii membrana utrinque adjacebat
Vena: Cava: corpus albicans.

Ovi dufius gemini incommune odium externum con-
fluentes: in quolibet Ovi du<ftu hurebar.t duo Ova cor-
tice albo , & jam tum duro obdufta. STENONIUS
Obf. 88. «yjff. Dan. 1. 1.

CEREBRO.

CErebri delcriptionem vide hic eap. de Hastis, ubi
varia huc facientia CX Ept/iola Bartholini ad jaeo-
bausn proponuntur.

CAP.

I 20

D E

T i

C A P. XXXVII.

De Tigride.

A N A T O M E ejus

EaBa i

L. WOLFSTIUCEL.

CUriola fnnt que in Tigride obfervavit Laur.
fYa!J]lngel . Obf. 7. /. I. Mufe. cur. typis tradita
hoc ordine.

Tigr/Jem aput Sesl/gerum Exereit. 108. animal di-
cunt feram Indi : at eum ille Pardum putat : quando-
quidem & curfu minis valet , & cx infidus vidhim qu.e-
rit. Macula: ali® funt, quam noftratium Pardorum , Pi-
lus eft potius , quam lana , orbiculi ad latera rotundi, &c.
qua: videri ibipofliint: neque etiam icones, qua: habet
^llJrovanJmi I. I.f. 4. fub TigriJu Gefncn acquorun-
dam, noftrati correfpondent ; deferiptioni tamen, qua:
apud eundem ex Solmo & Jdlbcrto habetur , apti fatis
convenit : Colium enim hax fera habet breve, quale Leo-
ni Sc Urfo , unde non eft Pardalis feu Panthera, qua: col-
lum longum , colorem fulvum nigris maculis intercunda-
tum, quali fupercilia oculis impolita , & quod maximum
eft argumentum, quodtefte Alberto haec animantia Fe-
libus fint perfimilia : tilm quod Pelliones noftrates, pel-
le» horam animantium communi hominum confenfupro
Tigidum pellibus divenditent. Maneatitaqueferah.ee,
cujus Anatomen nunc trademus, Tigrir, correfponden-
tibus notis, qua: de hifei apud Bontium Medicum Bata-
vum in Java, afferri folent.

Vifccra itaque abdominis Felium inteftinis perfimilia
©bfervavimus : Intestina proprii diffa perpauca,
nec multis (piris circumvoluta , ac crafla quidem omnibus
cellulis dellituta, unde & frequenter excernere folent
ha-c animalia alvi illuviem: m Tigride feniore teremen-
fa longitudinem corporis equabant : Cucum longum ;
ad cuius latera Juu glandula Ovale/ ex mcftntcrio utrin-
que deferebantur, quas etiam in Tigr/de 5. mcnfium,

3uem prudentibus Excellent tjjitnu Domini/ DoBonbu/ ,
lumino Eerdinando HcrtoJi , Dn. Jungio, Dn^Kielmun-
no , Dn.P/fono, Gf alii/ , diflecueram, dilucidi admo-
dum confpcxeram , quales deinceps & in Fele domeftici
repcrcram-

Hepar utrumque hypochondrium mole fua occu-
pans, in lobos 6. majores, ad Cavam fermi ufque per-
tingentes, dividebatur; quorum maximus rarfiisbipfr-
titus, intra quem Visicvt* feliis latitabat : quod
& obfervavit in brutis Gal. lib. 6. de Anat. adminift.
Dulhu hujus cyjhcu/ reclinatus admodum. Duodenum
petebat.

Lien non adeo magnus , ac in Leonibus ex angufto
fupra, deorfum dilatabatur, colore fat floridus.

Pancreas laciniis duobusprredmim , quarum bre-
vior ad Lienem fub Ventriculo ferebatur ; longior , du-
fbim feu rra&um duodeni ac jejuni infequens, in juniore
Trigride fpithamam cum dimidia longitudine xqua-

IRIDE.

bat, in quo etiam videbatur duplici dufhi in duodenam
hiare.

Renes succenturiati humanis quoad figuram
fimiles , neque ii renibus adeumbebant, fed ad latera fiti :
ieji vero Renes pulchelli in juniore Trigide coloris
ftoridi, glanduloli, quas glandulas venofirinferiptionis
iropagines emulcentium dirimebant : qualis ftru&ura
fenum &in Felibus domefticis junioribus confpicua eft ;
fubftantia interna fibrofa , membrani item facili fopera-
bili tegebantur.

Y esica, quod tamen praternaturale , in juniore
Tigride gangrama taetrae disrapta , unde & urina in ab-
dominis cavitatem effluxerat.

Membrum Virile in adulto Trigride pro mole
fera: parvum, Vrethri cartilagine, ut in Canibus, inftru-
&a. In Junioris glande abfccmis ac tumor, qui de fexti
dubitationem injecerat, aira tefliculi admodum adhuc
fub feroto valdi contrafio latitarent , vifebatur , qui fup-
preifionem uriree , inflammationem vefica:, gangrenam
ac tandem necem fpeciofx liuic fera: intulerat.

Diapmrauma concavum admodum confpicie-
barar.

In PcBore rari nil obfervatum , nili quod Media-
stinum valde tenue eflet ; & quod in juniore T 11 r-
m u s ad pericardium usque longi lateque difleminaretur.
Cor non adeo magnum ut in Leonibus.

Pulmones admodum laciniati , coloris rubicundi ,
ac in adulto Tigride abfceffibus fcatebant , inde tabes &
tandem mors.

Cerebrum m Cerebello proceflu ofleo, ut & M Leo-
nibus di&um , dirimebatur. In Cerebro Tentruulu/ ter-
tiu/ vulgo diftus, valde patulus.

Tunico retmo oculorum venulis etiRm plurimis
fuffufa. Unguo etiam imbricata.

Epiglottis mufculisinftruSa.

Musculi omnes robuftillimi , ad quoscopiofi nervi
delati confpiciebantur ; & in fpecie Mufculi temporale/
etiam vaftitate eminebant, dein peBorale /, cucutlare/,
ac omnes artuum, glrmu tamen non adeo pulpofisexi-
ftenribus, ad cauda- mufculos , qui propagmesfemifpinati
ac longiffimi dorli videntur , nervi copiofilTuni feruntur :
Continuo enim he fera: rotando feu potius contorquendo
illam quatiunt.

Ossa fat folida ac robufta. medullofa tamen. Cal-
varia ad futuram fagittalem & lambdoideam proedh-
bus protuberat , ad annexum firmiorem temporalium
mufculorum. Orbita oculorum non ade6 didite , ut m
Leonibus, ab invicem ; nec etiam extrorfum offae. Ofii-
culumtrianfulare quin etiam, ut in Leonibus, conipi-
cuum: baji/ Cran/t feu cunei forme Os anguftum , ut&
•/ygomatie/ procejfur extrorlum multum protuberantes ,
ad concedendum liberius fpatium Crotaph/ti/. Tympa-
num evariat a Leonini fetus membranaceo) quod hic in-
tri jam plani odeum ac fubrotundum eft.

Dente/ ferrati ac acui ie horridi , tales tamen funt, ut in
felibus : Molare/ fuperiores , inferiores fuperequitant.

Foramen fuborbitanum peramplum , uti in Leonibus >
infmuatum. Cetera non opera: pretium eft curiofis com-
memorare.

In fpiuS & Thorace nil peculiare obfervatum , quod
jam de Leonum ollibus diftum non fit.

In cauda UtCBSa vertcbrai feu portiones 17. enume-
ravi

Digitized by Google

121

De Vacca

mcravi : quibus proccfliis transvcr li longiores funt.

Ctfa , Ciav icularu m notie , quoad numerum &c. cura
jam didis Leonum ofiibtis coincidunt. In artubus anterio-
bus circa ollis humeri extremitatem inferiorem perfora-
tio patentior eft: XJngues & reliquar folidre partes cura
jam enumeratis etiam conveniunt: ita ut tandem finis
brevi huic noftrx enarrationi Anatomica: imponendus fit.
Jaur. lYolfflngel Utt. e Vienna \Jraitslaviam ad Sacb-
hum datis 1671 •

G. B L A S I O.

IN Tigride Mare 1. Decembris 1677. fequentia obfer-
vare licuit.

Omentum amplum valde, fic ut, inftar Reticuli cir-
cularitir extenfum, Ulius longitudinem excederet , cir-
cumferentia ver6 tres Ulnas > pingui admodum , adeoMt
pondere j. excederet.

• Non folum fupra Inteftina omnia extenfum erat utra-
que ala, fed utroque latere progrediebatur ad poftica,
lic ut Inteftina undique ampleSeretur ; imf» locis pluri-
mis in Inteftinoram interftitia , profundi adeo ut Me fen-
rer i i glandulam magnam fiupius tangeret , fe dimittebat.

V i srmcviui omnibus iis locis quibus Vafa ad-
mittebat Gaftrica , omnis ordinis , majora minoravi, im-
primis circa orificia, pinguedinis Vafa ubique ftipantis
plurimum habebat.fic ut Vafa intra pinguedinem omnino
occultata non nifi ei feparata notari potuerint.

P «emi non folum hic transverfum , ab intefti-
no ad Liengn extenfum , fed & quod fecundum duodeni
du&um dcorlum procedebat ulque ad locum eum ubi
njefcnterii glandula: adjacet.

Pancreate cus ductus antequam Intcftinum
ingreditur , fimiljtir ac in l ele , Homine , aliisque ani-
malibus, unitur bilario.

• C oe c u m "hic exiguum, fimile illi quod in Felibus do-
mefticis, Zibethicisque, datur.

Colon Oltinibus CeSulit , Valvulis, ligamenl isque
deftitutum, duarum fpit hamarum longitudinem haud ex-
' cedens.

Hepar variegati vakfe coloris, aurei imprimis,
punflis albicantibus innumeris pnuditum , in lobos fex
divifum.

Vesica t rui a admodum ampla , Hepatis fub-
ftantix ad trium digitorum transverlorum latitudinem,
immerfa , cjusdu&tis Hepatici valdi multi, varii divifi.

Ktsn succenturiati humanis miam fimil-
limi, plani, ampli, cavitate notabili praxliti, inflati
Veficulam juglandi figura S: magnitudine limilcm reprx-
fentabant. I 1 'enas ab Emulgente ;ei|ue ac a trunco iplo as •
fumebant.

ftists corpulenti valdi, exterius fimiles iisqui in
. Felif Zibethica dantur , irtteriusvi rotatiles hic laldi
Belliniani du&us. Tumea propria Renum circa fin im
Renis ad interiora procedit > Vafa Emulgentia , fubftan-
tiam Renis accedentia, ubique integens , licque pelvim
conftituens , hinc ipfi continuatum Ureterem. Sinifter
multo inferiorem occupabat locum dextro.

Pinis valdi exiguus , minimum digitum longitudi-
ne, craflitieque haud accedens.

Iu podice utrinque Vesicula avcHana' majoris roa-

Sc Vitulo.

gnitudine, foramine in intcftinum aperta, prefla-h* ex-
hibebant materiam ex albo flavdcentem , puiisboniiu-
ftar conlirtcntcm- Similia in Fele Zibethica notari , foo
loco indicavimus.

Faucis hic valde ab ore diftabant , duarum fcil. ma-
nuum transverlaram latitudine, fic ut facculus quali ali-
quis fe exhiberet ab ore ad Epiglottidis locum L' exten-
dens , antequam Gula ipfa fc exhiberet , faccushic non
recipiebataufumpta , quantmnobfervare licuit, ex ore,
nifi eo loco ubi Epiglottis Tracheam claudebat > fic ut
adfumpta primo viderentur recta via defeendere ail Epi-
glottidem , hinc in faccumdifhim , feri ad Osfeexten-
dentem, deduci, anteijuam gulam intret.

Thymus valdi infignis , a jugulo ad pericardium fe
dimittens, rubicundi coloris.

. Vena Azvoos vertebrarum dorfi corporibus Don
accumbebat , fed ircumbebat.

Thorax valdi longus erat, fpithamarnm duarum
longitudini accedens.

C o s r £ hic numero tot quot in Fele.

Ad humeri cum fcapula articulum in Mufculo Deltoi-
de Ossiculum minimi digiti longitudinem habens,
tenue > ab antico ad pofteriora , f. potius a fterno ad doc-
fum, extenfum. Figura ejus f. litteram rcprxfentat.

CAP. XXXIIX.

Dc Vacca & Vitulo. >

CApite III. & IV. de Vacca 8e Vitulo egimus,
unum alterumvi circa genitalia k CL SLADO
obfervatum propofitis addere neceflarium. Sunt
hxc

I. adnatome Vteri Vacca non gravida.

UTeri collum apertum plicas liabcbat, inftar gy-
rorum cerebri , varias Sc manifcftas.

Extendi id mirabiliter & facile poterat, deletis plicis.

In hujus colli parte fuperiote duo erant foramina , ab
ipfis plicis cffbrmata.

Horum a’ternm duriufeulum , A latere fiturn, non
re&a rcfpiciehat duritiem illam , obicis inftar , in ore u-
teri interiori (live paulo ante Os Uteri interius) pofi-
tai#; alterum foramen, live ingreflilS alter, duritiem il-
lam refpicieb.it : facile , per illud immiflus digitus illam
offendebat, live tangebat.

Obex , paulo ante Os Uteri internum fitus , ita effor-
matuserat, ut ili.iicije aliquid admitteret , facilius vero
emitteret. Obex ille, digitum fere crafliis, media iuter
glandulam bc cartilagineni fubftantia , efle vitlebatur.

Os Uteri internum ejufdem fubftantia; erat ac
obex ; ingreflu admodum angufto. & qui vix extendi
pollet.

Tumea Uteri interior manifefti ad oculum porola
nat , leviterque comprcfla humorem fundebat lapoiis
dubii inter fuDxruginoliim & fubfalfum.

Infuperficie Uteri interiori multa- erant protuberan-
tia , varix figurx , fub tunica illa porosa , m unorum
medio erant corpora pfelfi rotunda , duriora , in medio
albicantia, in quibus terminabantur plurima filamenta,
Q_ \afis

Digitized by Google

Dk Vacca & Y t t u l o.

ii. 'i

stolis ftnguineis comitata : qna: filamenta, ab altera parte
Oriebantur a medifi tunica Uteri.

' NB. In Utero luifie tres tumeat: fcilicet interiorem
illam porofam , mediam, i qua filamenta illa oriebantur,

& extimam.

1 1. Anatorac Uteri Vaccae ,

ejusque Fertus iij. aut iv. menjium. •

Circa orificium Uteri internum & inter ejus plicas
multum muci indar glutinis lrercbat.

Hx autem plica fimiles erant plicis oefophagi Boum
aut Vitulorum-

Ciioeicin & Amnion erant conjunftm,

fine ullo interveniente humore, vel fibra.

Unaquaque pi aciniuu tenui papilla, & oblon-
ga (inquibus vafa fanguinea erant conlpicua) infercba-
tur in cavitatem Cotyledonis.

Uterus multis vasis, intra ipfius duplicaturam,
erat confpcrfus ; fuijhntia vero quali glandulofa vide-
batur.

Produ&iones vaforum umbilicalium foetum fpeSantes
intra Chorion& Amnion haxebant.

Placent uta ubique cingebantur Chorio , prirterquam
illa parte , ubi Cotyledonibus adimebant qua; eo non
Cingebantur.

Unaquaque tunica fua peculiaria vafa habebat, qua- in-
tra earum propriam duplicaturam ferebantur.

Corpufcula fui generis , qualia etiam in Ove , multa ,
albicantia, parva , magna, varia: forma: adh.-rrcb.ant
Interiori parti (id eft qua: foetum refpicit) Amnii , imo
etiam illi parti , qua: vala umbilicalia cingebat ; ufque ad
extremitatem veretri autem omnium minima erant.

Humor. Aliantoidii multo turbulentior erat j
illo , qui continebatur in ^Air.nn ; non erat autem acris
faporis, fed referebat odore & fapore aquam putealem

1 ille vero qui Amnio continebatur (tibfalfus erat) impo-
itus igni non concrefcebat.

Vasa Umbilicalia in ambitu placentarum, id
cft in illa parte qu* refpicit fretum, confpicicbantur, &
Cotyledonum Vafa in interioribus.

Placehtula habet plura & majora vafa , quam
Cotyledones, &li liquor ater injiceretur in Arteriam,
qua: fertur in placentulam , Cotyledon manebat alb^
Humor inje&us per vafa Arteriola Uteri ferebatur ad
Cotyledones , & per cavitates Cotyledonum ad placen-
tula- fubdantiam.

Testiculus apertus erat crocei coloris.
Umbilicus, non erat contortus, ucjn Homine.

IN F OE T U.

Ikoua cultro fcida in medio tota alba erat.

Pulmo in jcftus in aquam datim fundum petebat.
Lien parsim lividus, partim vero rubicundus.
Hipai erat valde rubrum , & ad dextram & fini—
flra m abdominis partem pertingebat.

Excrementa qu* in principio Ilii Ixcrebantad flavedi-
nem , & in cndbrum intdlinorum principio, ad viro-
rem & nigrorem vergebant ; horum autem fapor nullus
aut vix aderat , ut & in Inteftino Recta.

Viltisl* in medio offae , in ambitu vero cjirti-

lagimse.

Oculi & aulis erantclaufi.

V tsTRicuLus erat repletus eodem humore qui
erat in Amnio, ,

III. Anatome Vituli

ad fartum froximi.

f N interno Uteri orificio, palmam longo , multus ap-
* parebat Mucur denfior , & tenacior , ex papillis coin-
preilis , foraminibus duobus vel tribus manifeftis , exiens.

Anfraffus quidam , pars cornu alterius (in quo etiam
Allantoides erat) parvas liabebat Cotyledones, & Uterus
ibi cradior.

.Umus quo magis recedebat ab orificio interno,eo
magis gracilis fiebat ; Icil.ad tenuitatem Imperialis prae-
ter propter.

Ex tunica Allantoide humor turbulentus effluebat,
coloris magis flavi , indar Urina: (non tamen falli , nec
acris , fed aerugino Ii faporis) copia totam urnam replens.

Humor , qui in Jtmnio continebatur , erat coloris
flavi dilutioris > vifeidior, & ejufdem coloris erat etiam
in Ventriculo; nifi quod paulo albidior edet: copia au-
tem non accedebat ad lo. partem humoris qui erat in Al-
lantoide.

In Ventriculo vero erant uncia: jo. aut 40. liquoris.
Cotyledones quaxiam axjuabanr magnitudinem
renum ipfius vituli

Renes erant valde rubri, ut & Hepar ; dbrum tamen
rubor non accedebat ad illum Hepatis.

Turnus fi fuperiore parte ipfius demi defeendebat
ufque ad Diaphragma, & fe ad latus diffundebat, per fpa-
tiaintercodalia, tam fuperiora quam Interiora. Videan-
tur ede ex conglomeratarum vulgo dictarum numero.

Humor in pericardio rubebat, & erat faporis falfi, non
concrefcebat igni Impolitus, fed frudulatim (ut ita di-
cam) arefeebat.

Humor mTboraec copiofus etiam rubebat , eundem-
que habebat faporem quem pratdiftus.

Pulmones rubebant : pars aqua: injefta fundum
petebat ; fimularque vero feinel a2rem inflatum admifis-
iet, aqua: innatabat.

Liquor in V esica erat limpidus, & faporis fub-
dulcis.

Humor inipfa capacitate abdominis copiofus, rubi-
cundus, faporis quem explicare nefeio.

faces diffendebant lntedinum reftuni, erant glutino-
fie , habebantque pilos plurimos, ejufilcm coloris, quibus
Vitulus tegebatur.

C * c u m fecibus repletum, praterquam in fine, quod
preffie fceces facile adducebantur, fed tunc pars extrema
magis albebat.

Aetuie & Vena in principio circa umbilicum
erant valde craffie: accedebant enim ad magnitudinem
digiti minoris, & tamen pro rata parte non valde cava:
erant.

Vaforum /anguineorum capillaria extrema penetra-
bant ad fundum Cotyledonum, ubi Vafa majora Uteri
intrabant (nop tamen ad oculum adunabantur) neccx-
tra&a languincm emittebant.

CAP.

•

Digitized by GoogI

De Vi

C A P. XXXIX.

Dc Vipera. *

OBSER VAT A
/» *

PARTIBUS INTERNIS

VARIIS.

i BALDO ABBAT.IO.

Figura: Anatomicae interiora Vipera: proponentes
cum alia: liaud occurrant quam quas exhibuit AB-
BA T I US operi huic noftro eas inferere placuit
ruditir licet omnia aAimbrent, ufque dum accuratiores
exhibeat alius. Habentur ha: in fine fiio loco.

y £ s l ‘i g i o.

VAria in Vipera oblervavit Severin/it . in Zootomii
tradita, varia iridi m Baldur ^/inget.ulbbatiut Tra9.
de Vipera , ex quo tradita adduxi , Coitcrvr itidim ple-
nius omnia examinavit VESLINGIUS. Obferva-
ta Epiftola lingulari ad Severinum feripta proponit.
Eli harc ordine rxxit. ejus verba lu:c funt: Feci lubens
Clarillime Aureli , qux poduladi > & in partes viperae,
quantum per occupationum feriem licuit , adhibiradifle-
ctione inquifivi. Perniciofa: fera , & Veneni fui trucu-
lentia abominanda: , nili parem malo remediorum opti-
morum thefaurum pollidens jamdudum fe dignam prae-
flitiflet , qus limulacris Ifidis coronam , Regumquedia-
demati ornamennim pnebucrit; qua: in vElculapi i tem-
plo Cibterraneis cellulis enutrita fuerit; qua: calamo tuo
doiMImopoUeritatis memoria: confecretur, hisque adeo
Euganeis Patavini Fhceb» collibus tot feculis feliciter
hofpitata faluti publica: , non damno generis humani Ice-
ctinda fobole fua perennet.

Cum externum ejus habitum contemplor reliquo fer-
pentum generi non dilfttmlem invenio. Quo re&e Pliilo-
phus nis mCgit lacertis proximum feri-

plit, (i quis pedes dempferit, corporis autein longitudi-
ni adjecerit. Cum inter ipfas viperas comparationem
inditui, Algyptias Patavinis majores deprehendi. Ni-
cander AfiaticasEuroparis aliis magnitudine confpedio-
restradit, quas ity/i i.Jk vocat , Orgyales. Troglody-
ticas extulit Nymphes, &fcptenum denumque cubito-
rum retert. Mari caput magis acutum, venter addrichor,
cauda veluti muribus in acutum attenuata ; motus robu-
ftior: Pemma: latius caput, tum venter, quamvis non
pritg nantis , amplior , brevior , & quafi prafeCla Cauda,
reptatusque magis placidus, Color Euganee terreus , &
fubluteused, oofcurkftibus tainen per latera, dorfum-
que maculis varius. Alexandrinis viperis arenofus , rarius
niger. Candicantes ferre Megaram ad montem Gambo-
nium, & cornibus armatas, aurored Nicander; quam-
vis & inter Patavinas meminerim , cui argentei nitoris
fquamulas nigre , purpureeque macula: pingebant, fupra
Narium fpiracula cornu unico, leviterque retoftoaOur-

P E R A. 125

gfhte. CurtM fqualidam ,& crebris minutifque fifuami-
per latera fit dorfum afperam , tactu protinus experimur-
inferni tainen laeviorem, ac pro comoris amplitudine .
plus minusve latis veluti corticum fegmenris exquifite
commiflam. Obtegitur hec cutis poftmenfium aliquot
dccurfiim euncocA alia, madorem corporis, vaporesqie
ambiente externodenfante. Pellucida tora cd , fquama-
ruinque fubditarum ordines eleganti quali typo reprat-
fentat. Hanc, cum perfpiratui deinde liberiori otbeiat,
tam verno temjiore, cum i latibulis prorepunt , quam qu-
tuninali , dum fe recondunt , indinau natura: inter lapi-
dum vepriumve angullias , a capite eam paulatim inver-
tentes, exuunt. Graci v. e«p , vernationem Earini nun-
cuparunt; fpolnim elegantius, &fenedam: quiapod-
quam hac [>clticula vipera: fpohafcc funt , renovato quali
corporis nitore fequioris artatis vitium pofuille videntur.
Eandem cum Aridotele ii-na extremum corium

voces licet. Non ideo tamen 1» «fe» «iXtp®-

primi ortus velamentum: quia omnino difiindumquid
a vera cute, & fecundims ell ; necfemel, (cd lipius a
corpore ferpenrium abdrahitur. Illud vere traditum

C-.A T» C. T,. eat i, 1 ci.A'le£t iit trtf id ifiCfU»

wn< Pofita- fenefiarpartem interiorem extra

verti & exui , quemadmodum Chorii membrana a foetu.
Igitur utChorion non perpetuum propriumque embryo-
nis velamentum ed ; fcd temporaneum tantum, brevique
rejiciendum: fimilem in modum leneda , utpoteex ac-
cidenti potius prodtida , non genuina corporis c lj>erma-
te pars exidit ; fcd adventitia tantum; talfoqueTheo-
dorus Gaza & contra memem Aridoteiis feredam exui
feribuit, ut nite altera intus fubnafcente ipla renovetur.
In homine poli diuturnas febres fimilem A toto corpore
membranulam abfceilifle, & frequentius i lingua, no-
tum ex obler rationibus medicorum.

Separata: porro fquamofa cuti membrana fubjacet mol-
lior, panniculum pinguedini fubftratum exprimens.
Qua remota inferius tunica alia fubtiliorfefe offert, quae
paitonji indar eunda comploditur. Exterius per latera
dorfumque mufiuhfa corporis motet occurrit.

Huic a capite ad extremum cauda: fubdruda cd verte-
brata plurimorum Ossium compages, non lecus atque
in pifeibus ordinata fpinarum codas a-mulantium ferie , u-
trinque carinata Vertebrarum Apophyfes breviores
funt , proxipue juxta caput , cujus propterca flexus io
averfum , & latera facilis v iperis cd ; fecus Leonibus, Lu-
pis, Hyaaiis, quorum vertebra, qua: propius caputex-
cipit , latis amplisque proceilibqs vclut alis deduda , ca-
pitis , collique convcrlionem impedit ; non quod hoc
lingulis, ut arbitrabatur Plinius, reidisque odibus rige-
ret. Eadem allium , & fpirarumdrudura efficit , ut nec
collum viperis, nec pedais , nifi quadam analogia tribui
pollic , Aridotele cenfore; adeoque ineptum pariterfrt ,
Codas iisdem tribuere mendum diebus numeri paritate
refpondentes , cum fpinarum magnitudine, lougitudi-
neque differentium , vel in unico latere major longe feries
occurrat. Incumbit his ollibtts ingens musculorum minu-
torum praMidium, tumfpinas tendinum exiliiun magno
apparatu diducentium, tum vertebras notiflimum in di-
verfa dedentium , atque erigentium. Adeoque illam
corporis nnram agilitatem , non tantum (ut refert Sta-
girita) li« £ tfitydiiti quoniam fa-

ciles ad flexum, & cartilagineas produxit vertebras ; fcd
Q_t ik quia

124 D e V i

& quis multiplicis motus localis indrumenta mufciilos
fabrefecit, provida rerum parens natura confecuta fuit.
Sed in externis iquo diutius me detinuit admiratio : ver-
to aciem ad penetrale corporis, & vifcera ipfa. Jnreta-
men Ariftotelinim illud praefatus , & propter longitudi-
nem, atque angudiam , qua fc corpori aptant . tum aj?
t ,m‘w •/<»,. 'ni \etjnim, ob figurarum fimilitudi-
rem cognitioni nodri lubducL Ne quid igitur admini-
ftrem confule , didribuam omnia diftiiiftibne jam rece-
pta, in vifcera naturalia , vitalia, fc animalibus furvdio-
nibus dedi nata. Naturalia, vel pubi icarco&ioni (ludent,
vel (obolis generationi operam conierur.t. F.x illis Ven-
triculus , jecur , lien, inteilina, fellea cjrftis ■& renes :
Ventriculus validis 4 membranis compofitus , non inept4
a Philofopho laxiori intellino comparatur. Colleaus
enim e(l , adeoqiieinfiti caloris roboic pollens , cum non
fecus, atque alia ferpentas omnivora; vipera; fiot. Illos
Arillotelcs t {»»• > w «est t !!••• «»g* 7**

animantium guIoHimos , vinique incontinentes fcripfit,
quamvis & inedia; longe patientillimi , cum non per hie-
mem tantum , fcd idivos aliquot menfes in vafis detenti
vitam abfquecibo traliant. Jungitur fuperiori Ventricu-
li orificio %uh , duftu longo ii faucibus dcorfum proten-
fa , robuliis pariter membranis . adeoquemagni diften-
fioni paribus produfla , cum oblervatum fir , viperas, la-
certas, atque Ova integra deglutiifle. Vidi» qui pollicis
mei craifitiem haud excedebat, pallerem tamen cum pen-
nis totum devorarat. Inferiori Ventriculi orificio Intc-
I Vhj continua funt , vix notabili tunicarum difcrtmine va-
riata , neque immerito unicum inteftinum Philofopho
rila. Connefkuntur non admodum nrfle , gyroque brevi
flexuofa, longo duftu, reftoque dcorfum porre&a fi-
niunt. In iis, quemadmodum in Ventriculo reperi ali-
quando lumbricos vivos odo i non contemnendo indicio,
V itam Serpentes non in propria tantum , fcd aliena etiam
(obole tueri pofle. Jecur habent , utjexta corporis alia ,
longum, finiplici membrana parenchyma luum inclugau-
dens. Recepit defeendentem a Corde Veni Cavi trun-
cum , qui partim intra fubftantiam ejus fpargimr , partim
per fuperficiem inferius decurrens , tum propinquis vifee-
ribus, tum reliquis omnibus ad extremum ufque cauda;
pertingentibus furculos impertitur. Adurgere autem a
jecore Venam Angularem , qua: ad dentium radices , ut
refert Abbatius , fel deferat , ut ibi adu vipereum vene-
num evadat, neque confirmat , nec ratio cogit

ulla. Quamvis enim contentus intra gingivarum theculiu
humor navedinc bilem exprimat ; notum tamen eft, tum
aurium recrementa» tum diutius hirentem intra nares,
ac pulmones pituitam , abfque particularium venarum ac-
ceilionc ftmili colore non raro imbui. Solo item vapore
biliofo a jecore fublato . amarefeere Os , linguammie in-
fici. Nam fiomnino virus illud mifturambilisper Venas
«ffttndendi requireret : nil obdaret, quominus per jugu-
larium venarum Ramos fcopum hunc natura confcque-
retur. Cyfim frflit jecori juojedam viperi non habent ,
quin digiti potius latudineab eo fc jundam. Inhirct enim
intedinis , quemadmodum avium non paucis , quibus fal-
fo alias deefle creditur. H.ec ampla fatis ed , bilemqiie
a jecore per meatum proprium attrahit , inteftinoque ubi
commi db refundit. Plinius purgamentum appcllatpef-
limi (inguinis , virus item, ac ferpentium venenum. Mi-
hi quidc m compertum elt, cuti animantium etiam largiter

PERA.

illitam bilem , noxi nihil attulifle. Jecpri » cydlqne fef-
lispropinquum lienem, rede Aridoteles epef-

iirmf ¥ f »»«»>, parmim , rotundum , qualis la-
certorum , expreifit. Parenchvma obtinet lingulare ,
finiplici membrana indutum , (ape colore (anguineo ,
nonnunquam nigricante perfii fu m , ut argumentum inde
adionis proprii non obfcurum nobis pribeat. Rener ,

Si veficam > veteres didedionum autores viperis inefle
necant , juxta cum aliis animantibus, qui (qtiamis, cor-
ticibus , aut pennis natura circumdedit ; paucam in hi*
aqueamhumiditatem , aut motu corponim difflari , aut
in operimenta confumi arbitrantes. Inelle tamen Renes
Viperis nemo dubitaverit , quisquis in iis contemplabitur
corjxjra duo magnitudine integra, defeendenti inteftino
redo iitrinque, & dorfo conjunda. Subdanriam obtinent
ex plurium veloti glandularum congerie conipadam ;
qui fimplici tenuique membrana obtegitur. Venas &
Arterias fortiuntur fatis confpicnjs, fpeciemque proli-
xam ; fic tamen , ut fuperior , inferiorque pars in acumen
contraliatur. Dextrum altius eft, humilius finiftrum,
meatuque proprio utenim imulo, indidum inteftinum
redundantem feri portionem transferunt.

Partium generationi dicatamm in inveftigatione fidem
veterum, ac diligentiam non parum vacillare perfpicio.
Illis, pro lexus di/crimine difrindis Vipera quoque do-
nanda fuit, f.t mas quidem ut femen produceret Vafij
fjiermaticis , & T edibus , ut produdum in uterum fpar-
geret, Mufculis tenforibus, ac Pene indruendus erat.
Formina ut femen exciperet, conceptumque fervaret.
Utero. Coeunt igitur , quemadmodum a prifcis obfer-
vatumed, «*«< invicem circumvoluti, fic

ut fcrpentis biriptis unicum corpus adlnfu mtituo repn-
fentent. Exigua enim parte conjungendis rimia corpo-
rum prolixtas impedimento erat fiitura. Marem autem
quod attinet, fcripfit Aridoteles incommuni
i X*" T»( #£«( l? [aleiiei , St» rei «uA* ; «,mi( i»
/*»*&■) «*« urget imr i; Ixftti. nec Teftes habere fer-
qentes, Pnecudenduin; fed meatus qualiter habentpi-
Ices. Non pudendum, quia cruribus carent: non Te-
des, quoniam longum eorum corpus. Meatum autem
pifeium totnm , talem ede refert, qualis in homine fimi- ■
tibusque animantibus , t» *J' uti "1‘ In eri —t. — rt Qr-
pars altera replicationis, vaforum fcilieet fpermatis, i
tedibus ad Veficam reflexorum. Nobis hic quod in pari
dirticultatealibifuadctPIiilofophiis, W ce &»ei fZt t >?■ 0»,

S »■ urrAvei. Senfui magi* quam rationi creden-
dum. Neque enim pudendum , vel natura , vel pofitu a
cruribus deperdere vero confentanctim ed , nec longitu-
do corporis quotiescunque Tedes cum fpcrmaticis Vafis
intus reconditi manent, noxiam femini refrigerationem
inferre poted. Id convincunt Lacerti, Scinci , Crocodi-
li , quosut corporis vifcerumque prolixitate, fic partium
genitalium fitu , ferpentium generi fimiIRmas reperio-
Senium igitur fi confulimus , Tefter habent viperi am-
plos, & oblongos, fimplicique junica velatos , lubftan-
tii glandulofi habitu, fuccique laftefcentis ubertate,
munus fuum abunde manifedantes. Collocati utrinque
fupra Renes , fic ut dexter altior plerumque fit» humilior
finider, licet c^ltenur tn hb, cit. Tediculos ad caudam
Angues liabere tradiderit , quoti & Abbatio placuit. De-
Icendunt ab iis fupra Renes Vaja Jpernuticj , albicantia
colote , flexu varicitbrmia , quique circa penis latus in- *

tenuia

O E V I

ternum paulatim dilatantur , ubi excipere ea confpicimus
glandulas duas oblongas , albas, capfularum inftar Icmi-
ralium fperma in portendi fiftulas transmittentes, Penii
in Viperis geminuseft , ftru&uraque plane mirabilis. O-
rigincnvfumit ab extremo caud;r, principio exili, quod
paulatim carnofius , amplius, & rotundum, nonlecus
atque quadrupedibus Mufculi penis tenfores , delinit in
ponim, meatumvenervofum , quo valide comprefTo eli-
ditur corpus afpefhi fi>ongiofum, duftradhim in lobos, '
minutifquevcluti fpinulis oblicum, idquein nafcentibus
viperill is laxius tcftium foccie nonniliil protuberat. Quo
in vaginam Uteri admitto credere par ell feminam inter
illecebras V enereis aculeis pudendi acrius irritatam , non
lethali, fed clementi morlu, caput maris fepius petere :
idque fabula- parricidii Viperini occafionemdedifle. Fe-
mina: vipera; natura Mammar negafle videtur, cum neque
illarum veftigia fub fquamofo cutis contextu fe proferant,
nec fretus matrem laaei defiderio feflctur. Confidcrabi-
lis in ea XJtcrur, quo, cum vivam excludat prolem, nomen
apud Latinos naita fuit. Illum ««gja* longum

bifidumque rede Philolbphus pronuntiat ; quum puden-
do virili gemina vagina aptari debuerit. Componitur i
membranis robuftis, len iterque circa fuperiora contortus
expanditur in tenues, & membranolos loculos, intra
quos rapto maris femine , fpermaticoqiie fem i rue excre-
mento largiter affufo , concipitur id , quod Ovi fpeciem
in Viperis exhibet; atqueineoeinbryoinipfovermicu-
lo per initia perpulillo compar. Ovum id optime Arifto-
teles unicolor moUiquc cortice

pra-dmim dixit. Ingenitum ipli di , qnod oviparis aliis
fuppetir, hdleum alimentum. Hocveronomineeircum-
fluum fpermati nobiliori leminalem Uteri humorem ac-
cipimus , quo fovetur , reficitur , confervaturque fretus, j
donec ad inci ementum corpufculifongumem maternum '
per umbilici venulas atti axerit. 1’rodit in lucem perfc&us i
jam fictus, r.uncexplicitusfecundinis, nunc plus minus- j
vi impeditus, prout virium robur naiftus fuerit. Arro- 1
dere cum membranas , aut lateribus genitricis perforatis
erumpere, fi fidelis unquam obfervatio detexit, contra
natura- legem accidit. Ventrem denique feminx Laifre-
(centis pinguedinis ingens copia farcit, haud dubfe fri-
gidior is Uteri concepta-que foliolis fomentum eximium.

Praftantioris ordinis partes funt.qua; vita; prxiidia con-
fervant , Cor nimirum , & Pulmo. Cor Vipera- Pericar-
dio fuo, idefi pra-molli, firma-que membrana; involucro
totum opertum eft : quo reclufo, venit in oonfpe-fhim pa-
renchyma ipfum, tenui fub tunica purpurafccns, exiguum
mole, Scoblongun^ Philofophus >ip(fntit renibusfi-
mile prodidit, ideoque confpici minus interdum ad pedas
mucronem dirigere. Hoc ut Plinii verbis utar gemino fi-
nuofoque fpecu prima domicilia fanguini praebet. Difcur-
runt ex eo, veluti fonte , Vena atque Arteria magna, tum
in inferiora , ut fuperius innui , tum fuperiora , duplici
ramorum ferie , ad maxillas & Cerebrum afeendentes, ut
membris omnibus vitalem (anguinem irrigent. Solum in
grandiore animali diuturnis vitiis non maceratur , nec
lupplicia vitae trahit; mvjpcris taraentefumexeintum-
que mortem illico non aftert. Pulmo fpirandi officina ,
longitudine infignis cft , propriis a corde tam Venis,
quam Arteriis refperfus. MoUillimus totus, ac I jiurnofus,
atque idcirco afiris hauflu copiofo facile replendus: un-
de rcite Ariftoteles hoc genus animantium «fi-f», ^ «Xi-

V E R. A. 125

J »*>&>, d wr»to! cl tj lyiy «,/j idj parum fi-

tiens, parumque bibens, & fi mergantur diu aquam to-
lerare Icribit. Oelabitur in pulmones duplici diflradla ra-
mo ajbeia terta , tanta- hic longitudinis , ut non tan-
tum ultra gulam affingat; fedetiamlingn.Tpaiti pofte-
riori late incumbat , quamvis hoc Philofophus contingere
exiftimarit ntj* t, eam*^ yxin»#, „ . ,.v-. 11 ' ■* -rr 1 ;
f-o quqniam contraliatnr lingua, neque ut alius

< in litu) manet. Principium ejus in faucibus ftrargulatx
Vipera: confipicuum , tanquam mufculis lingularibus pri--
ditum, adftringi , rurfumqae dilatari oblervatitr. Lm~
guam tenuem, & Ii extrahatur pra-longam adepte funt 4
initio progi efluque camofam , nerveaminfinc. Dirimi-
tur in flagella quali trina, colore atropcrfiila, quorum
utrumque capillamenti fubtilitate gracildcrns vario llexu
vibrat. Fulcitur Ofle proprio cartilagini potius limi!i,qiiod
bifidum circa linguam , deinceps longo limplicique du&u
fuperafpcram Arteriam deorlum protenditur. Anima-
lium tandem fututionum fedem , quis viperis in tanto fen-
liium motufquc localis vigore neget > Cerebrum habent
Cranii firmo propugnaculo tutum , & duabus lupra fub-
terque meningibus velatum. Parvumque quidem , fi mo-
lem fpedes, duobus tamen fejun&um proceflibus , con-
tinuanda; dorfi medulla: abunde futficiens. Dilfundit tam
per Cranii bafin, quam foramina vertebrarum , minuto-
rum nervulorum feriem infignem , fpiritum animalem , in
fenfuum, acmocusorganadiftribuentinm. Oculi laterali
orbita: inclufi palpebra fuperiorc immobili , teguntur, in-
feriore mobili , qua crebrius commente , fera ipfa dor-
mit abunda: limius non raro confpicitur. At in rcCcfta
ampli funt oculi, humorumque, & tunicarum operola
compofitionc vel maximis pares. Quo manifcflior eorum
error , qui erutos juxta cum amputatis caudis renalcicxi-
llimarunt. Arilfoteles rem ex aliorum fententia narrat,
nOn fila, , — s cxinn T «SiM petat

»*». ferpentiumocukisfiquisexpimxcrit, ajuntrena-
fri denuo- Hebetes tamen efle pluribus |>erfuafum eft ;
quamvis dubitem an a natura vitium fit , cum in exuviis
luculenter appareat , eas non minus reliquo corpori ,
quam ocul is obd uci , non le v i tu nc v ifionis i mpedi mento.
Narer, biforem odorum viam, exteriusduobus mcati-
busoftendunt, qui diducuntur in cavernas ofleas amplas
fepimento diftinCtas, adorem (valitus fpecie ad cerebri
procedus anteriores deferentes. Mirum magis quo-
nam modo ram eva&4 vipera; audiant , cum velljgin iplis
aurium obfcurillima lint- Poros tantum eas habere au-
ditusqueeavernas, traditum a veteribus, forfanconjo-
ftura magis quam fenfu perlualis : alii communem odori
fonoque viam , ut in pilcibus ailignant ; fed qaa: tenuiore
dudtu in fpecus Cranii auditui proprios vocalem andara
pervehat , Subjacet Cranio maxilla duplex, ollium longa
produ&ioneriflumconllituens. Harum fuperior, cum
morfu feri fxvit, collo terra; per vim applicito mobilis
apparet , quemadmodum in Crocodilo 00 longitudipem
ridus pedumque contra brevitatem pileis videbatur ■, rc
tamen vera tam in Vipera quam in Crocodilo immobilem
eam efle , cranioque hrriiis ollium harmoniis conjundam,
exploratillimum habeo. Druubm armantur minutrs
quam plurimis , pc&inatim coeuntibus, ne contrai io
occurfu facile atterantur , laxis utrinque gingivis indu-
&x- Accumbunt maxilla: fuperiori dextra laevaque den -
tes duo acutiilimi , falcium inftar verfus interiora faucium

recur-

i26 De V i v t 'k a.

recurvati. Longior anterior, pofterior minor, ac bre-
vior, ambo fragiles, adeoque acrius irafcentimarinon-
nunquara unus alterve excuti folct ; quod in errorem du-
xit Nicandrum vetuftifiimumferiptorem, dum fcemina
quatitor , binos mari dentes allignat. Qua tuor autem &
mari, & femina- tribuendos efle, tum alveolorum nu-
merus, tum plurium viperarum infpedio fatis poiteros
tUicuit. Kecondut.tur intra laxas vcluti vaginas, felleo
liquore plenas : 4 quibus ad libitum fera- celerrime effe-
runtur. Fundamentum loculosve liios haber.t , non in
ipfa maxilla fuperiorc, fed in ode oblongo, & robuito,
lateri externomaxilla-dida? firmiter adliarrente. Has le-
thalc dilcrimen , & perniciem afferre demorfis, tenuique
fiftula, veluti fcorpionum aculei perforatos infundere
venenum, tam experientia? cenfura, quam autorum di-
ligent iflimorum feriptis ferio confit matum eft. Ilalies,
VirClarillime, qua- celoci, ut dicitur, filo de partium
V inera ftrudura pertexere potui.

Jungatur huic pars F.piftola? nocui, genitalia Vipera
exporens,his verbis : Uterum Vipera- in conceptis Ovis
tumentem, non ut in animantibus vivos fartus patientibus
craiTum , fed tenuem vald4, & pro conceptuum numero
membranofos in loculos ^iftentum obfervamus. Porri
guntur ad eum a defeendente Vena Cava ArteriaqueMa-
gna per v inculum membranofum , quod ollibus dorti ver-
tebratis uterum redit , vajeula plurima, pro fartus ma-
gnitudine plus minusve diduda , quibus alimentum Ute-
ro pariter ac ftetui fiibminiftranduin efl.

Ova ipfa , feu potitis oviforroia illa , qua: Utero Vi-
pera fert, numero varia, larpi tamen vicena , alias plu-
ra. Figura funt rotur.da j fed oblonga & utrinque
a-qoaliter propemodum acuminata,- conjunda inter le,
atque in longitudinem Uteri porreda, ut reptantis gene-
tricis motui nullum oblfaculum prabere queant. Arifto-
teles exclula a ferpentibus aliis fic connexa efie feribit
Wu q. Ihft. caf. uU Ut ‘sm il p_t c m yUututut , mulierum
monilia referant. Componuntur 4 metnbrana valida ; fed
qua- ab initio conceptus ad partum ulque mollis eft . Sim-
plex item fenfui occurrit primum : in progrefTu tamen
Chorio fa-tuscommifTadepichenditur. Hanc, cum non-
dum in membra diftindumeftembryum , repletam ma-
teria copiola, lenta, atque albicante, fion tamen pellucida-
fivc clara, ut in pennatorum Ovis ,

Catuli Ja qua croceos circumfluit unJa vitellos ,

•fed vitellis recenter produdis, antequam luteum colo-
rem imbibunt , habitu iimillima , coni picinius. Ha-c ve-
ro nihil aliud cft , quam obvius in Utero V iperar femina-
Jis humot, quem primo fbetuli (yilemati largiter natura
circumfundit, ut id foveat, coniervet , reficiat. Eam in
oviparis aliis *a L* W I? u» , (eminalem materiam ap-

pellat Philofophus. Ex qua in farcundum ovum cum
membranis , corticibusque producit. Ub. ) . gen. caf. r .
In Plantis -r, m^flnt , vocat lib. r.geu cap.q.

primum luteum , idque bulbofis adeo copiofi fubtnini-
flranjr , ut non tantum conceptum novellum vegetet, ied
extra terram quoque lulpenlumad germinandum com-
pellat, atqueaugc.it, utalii, fcillar, fimiliUmqueexcm-
piis docemur. In liiiOvis quod per inina oculis obvium
cft, primumque ex mare foetmnnquemiftum dici potelt,
exiguum eft, iotundumquccorpufcuIumver4
partibus fenlii noftrO diftinguendisnullispraditum. Id
vero temporis progreflu verinieuhim in fpiras convolu-

tum exprimit candidum , pcHucidumque totum, tum Va-
forum umbilicalium tenuHlima veluti filamenta exhibet,
tum Corculi micantis circa Vena? Arteriarque maena:
exortum veftigia evidentillima. F.o pauli» magis adau-
do, & feminali matris excremento fenfi m deminuto , f«
llrangulata genetrioe , sondum vero mortua . difledio
fiat, evklcntiora funt omnia. Nam gemina fub extima
Ovi membrar.a confpiciuntui- involucra , quorum alte-
rum craillus eft , atque Ovi membrana? proximum , Cho-
rio fecundinarum fimilatur , alterum tenue valde, fcetui-
que propius circumdatum , quod meriti) Amnium appel-
laris. Confurgunt circa genitalia ad Chorioncxtimam-
que membranam umbilicalia Vafa, ramis, fiirculisqoe
plurimis diftributa, latcquc diffufa, qua-que nullo nic
carnofo cotyledone, nulla placent u Ia natura tulcire vi-
detur , nec velamentum addere iingulai e. quod «i Avtf ®-
h(KpLt)t i/inflctcli lib. i. gener, caf. *,■ Utpote qui fa-
tis horum fecuritatiprofpexit, dum quaqua verfum am-
bientibus membranis ea connedit : idque in ovipararum
quoque pullis confplcitur. Ceterum explicato tectulo
Caput apparet amplum, turgidulis Oculorn m fpharris, nec
palpebris fuis Ipeuitus opertis. Circa dorfum & lateri
(quantularum rudimenta adfunt , & in mafcula prole fub-
ter umbilicales Venas globuli duo , qui Teftis aliis, mihi
Penis bifidi extrema videntui fpongiofa, nondum intra
corpus adduda- Jam aperta fecur.dujn longitudinem ad-
huc vivente beftiola Cor obvium eft, eximi4 conforma-
tum , ac concinno fyftoles , diaftolesque motu diu cita-
tum. Sub eo Jecur ex candido flavefeensdeorfum porri-
gitur , & virefeente bile ttfrgida Veficula proximis Inte-
itinis annexa eft. Reliqua denique vifcera naturalem ha-
bitum diftindis ‘BSA)g»Qian fcu lineamentis oftendunt.

v&s

DENTIBUS.

Iperas utriufuue fexus duos tantum habere Jentes
aninos, quinus moi-dent , firmos, & folidos emi-
cantes ex oflemaxillefiiperioris, fingulos pro latere, &
operiri a vaginis, modo non proruis dillunili illi, quo
Leones & Feles abdere & contrahere fuos ungues Iblent ,
R E D I U S habet in obf. Jr 1 1 ferte, & hac in plus quam
trecentis Viperis fe notafle feribit.

Verum eu wqun quod intra has vaginas ad radices
nominatorum duonim dentium enafeui tur pliircs alii
minores. Numeravi hosufque ad feptein per totam va-
ginam, e» omnes jundi invicem in uno quaii fafciculo
(veluti in pratis nonnulli fungi minores ad radicem fungi
majoris) nafcuntur . idque nmpiA magi itudine alius
alio in ordine minor; nec funt adeo duri & radicati in
maxilla, lient dens major, quin imo pcrpaium adtia?-
rei.t , & illififacillim4excidunt, cumdens major, non
fine violenti3eveliatar. E ii quandoque, quodtani4n raro
contigit, invenitur aliquis majon arqualis, putandum
unnm de duobus vacillare , moveri, & cafui proximum
efle: proximum cafui dico, quoniam dantur Autliores,
quidod4 alii nuant, quod quovis tempore Vipera; den-
tes excidant tk renafeantur. . Didi dentes interius funt
Cavi , Sc fctfornti ( canalium inftar) ufque ad extre-
mum apicem , & viderunt cos per microfcupium mo-
derni Icriptores , videri etiam potiunt fine microfcopio
quando licci funt , ob id levit4r contuli finduntur per
longitudinem radicis ufque ad acumen in tres aut quatuOr

felhi-

De Urso

feftucas , mondrantes ad oculum internam cavitatem ,
quam etiam obfervarunt Antiqui , Plinius, Author de
Theriaca ad Pifonem.

PANCREATE.

REGNERUS deGRAAFT rad. de fucco pan-
creatico fimplicem hic dari ductum pancrea-
ticum docet.

GULA, & INGLUVIE.

Viperarum Ingluviem capacem valdi efle , Gu-
lam quoque inligni modo dilatabilem, exemplis va-
riis declarat BARTHOLINUS Cenl.iv. H<Jh xv,

UTERO.

UT erus ex utroque latere diftindused , & duplici
foramine exit, duplici maris peni aptatus , rudus u-
'terque Uterus prxdidus (ex Viteflario dicam & Ovario ?
an pottus) ex ovario & ZmW» condat, in fuperiori enim
parte Ova in tenui membrana fufpenfa inveniuntur dum
in Utero ipfo vivus conceptus formatur. NEEDHAM
caf. 7.

OVARIO.

'■Tlpcris duo funt Ovaria, quorum dextrum fm-
V po altius femel obfervavi , an & in reliqui, ita fuerit
neglexi In eodem, fi beni memini , tria Ovafiniftroin la-
tere erant, in dextro quinqui , quodlibet; ex ovariis vide-
tur elle Membrana peculiaris, in formam cylindri , feu.
portionis ab Intedino refecti utraque parte ad fcnfum
elauta, cui intus adhxrent Ova.

Ovioucrus itidim gemini verfiis exteriora con-
fluunt in commune oy ficium;oblongum , fmim inter In-
teilinum Redum & dorlum,verfus interiora manent ori-
ficiis fuis diflinda , qux exigua admodum , & Ovariorum
Extremitati proxima , in unius V i pera- Ovidudu dextro
videbatur odium interius expanfum in iacculum, quo ex-
tremitatem ovarii amplexabatur. STENONIUS
Obf. 89. ^43. Dan.

C A P. X L.

de Urfo & Ursa.

A N A T 0«M E URSI
«

suJiitutM

i PARISI ENSIBUS.

DEntis non differebant ab iis qui Leonis, nifi
quod minores.

T nox ax amplior eo qui Leonis, longior-
que, codis conflabat quatuo^cim.

Collum haud breve, dRffiun Ucet, longum digitos
noveni, latum fcptcia

& U R S A. 127

Os femoris longiuseratquuminaliisbedii! , con-
nexum tibi* eo articulationis modo quem Autliores
nullibi reperi volunt nifi in Homine.

Cutis circa tergum crafla valdi , duraque , circa ab-
domen tenuis admodum ohfervnbatur.

P ili haud ita rigidi ac in Leone aut Hiflrice.

Onistum ii dignis fatis magnitudinis , pinpuedinlt
exigui gaudebat quantitate, iimiliter ac totum corpus,
quod ea intus sque ac exterius omnini» dell ituebatur.

Hepar vaflum valdi , in lobos feptem.divcrla; ma-
gnitudinis divifum.

Vesicula fellis ea qui Leonis longi minor ,
Hhs licet fatis notabili quantitate. •

OE sop magus carnofus valdi exterius.

Ventriculus exiguus. In Intestinis milia
apparebat didindio , ut in aliis animalibus erant ea qua-
draginta pedes longa, cum tamin inteftina Leonis diifedi
non fuperaverint longitudinem pedum xxv. Nullum CVr-
d, auc appendici/ itrusiformis , vedigium, nullum cel- '
lutarum Coli. • *

Lien parvus , tenuifque admodum longitudinem ha-
bebat poli. vj. latitudinem ij. crallitiem unius.

Renum ftrudui a Ipecialis erat, longitudo poli, vj-cum
dimid. latitudo poli. ij. fi. Tunici adiposa qua: pingue»
dineomni carebat ablata aha occurrebat dura , craffa»
que , propria ha.-c non erat , parenchymati unita, (cd fae-
ci indar lvj. exiguos renes continebat adu invicem di.
dindos, quorum unusquisque obdudus erat fua mem-
brani, erantque didi Renes pallim connexi fubtilillimis
fibris, 8i habidranr finguli amplam bafin exterius, coar-
dabanturque introrfilm ; dida baiis erae in quibusdam
hexagona, in plurimis pentagona , & in aliis quadrata,
colledioqnetota reprarfencahat quafi maturum pini po-
mum, uvarumque congeriem. Vafa fjnulgentia cum
Ureteribus pedioli quafi conditionem referebant.

Genitali longum erat poli. v. cum dimid. offex
fubdantix, uti in Cane & Vulpe, ad indar Iiterx S incur-
vatum.

Pulmonis lobi erant quinque, horum tres in la-
tere dextro, duo in finidro. Superiores dextri iniignes
valdi, infenor medix conditionis, circa extremum in
apices tres divifum

Cor pollices vj. longum, iv. latum.

Asper* Artiri* annuli omnes imperfedi.

Lingua ampla erat , tenuifque uti in Car.e &
Fele.

Cranium firmx fatis conditutionis.

Cerebrum pollic. iv. longum erat, totklemque
profundum ii). latum.

Glandula pinealis valdi erat exigua.

Oculus tedus palpebra interni, qua: principium
ducebat ex annulo majore , exigus amplitudinis.

NO-

Digitized by Google

De V u

f E.

I 28

notata

• 1"

PEDIBUS.

QVJ.t in Anatorac Urii i STENONIO Hafnia:
difle&i circa partem inferiorem pedum anteriorum,
quam depilem Urii frequenter hyemi pralertim cxliv
gunt.oblcrvavk Btrtbol. junior lixcrnt iv. his verbis pro-

lM.'C^ SubiUsitt* adeff folida & ex infinitis Canaliculis
perpendicularibus compofita, qua; fubliantia , an cuti-
cula incraflanda dicenda fit,dubican poterit.

II . Cutis mollis & cra(la,qu.-c fuperficie eiiteriore pluri-
mas fibrillas f. vafcula emittit fuis lingula Canaliculis pnv-
difta parti inferta. Id quod pulchri admodum confpi-
ciebatur relicla utraque parte per aliquod tempus inaqua
calcis viva; , tuntenim ab invicem iecedentes dum illa:
partes Vafculorum f. fibrillarum i Canaliculis exitum
offendebant.

III- Sukfianlta qua-dam jlba , nuihs, pinguedini
non admodum diilimilisGta ad radices digitorum , ita ut
cuilibet radici fua edet pars a vicinis diflinda. V lfa etidm
vjJi faugmnea ad eandem diffributa partem, ut proba-
bilitir credidit Struemus, quemadmodum naturaliter
per cutem fecernitur aliquid alanguine, motio habitus
modo fudoris forma , fic in hac parte U rii fieri fractio-
nem partium fcrofarum fanguinis eo copiofoaem , quo
frequentiori fenfu major materia; copia allicitur , pori-
que apertiores redduntur,

OVARIO.

TE s T 1 c u 1 1 in ea confiant. plurimis granulis al -
bicantibus inflar Ovarii pifeium, tubarum extrema
expanfa illos adeo undique includunt, ut parvulum dun-
tax.it foramen in abdomen pateat , quo dilatato fponte
dabuntur Telliculi. Ita notavit STENONIUS
Obf.m.\- s- ^43- D**-

M A M M I S.

rxy Mammarum litu& Numero P/piliifgue vide
U capite de Cane.

INTESTINO.

IN Urfo nulla Coli a reliquis differentia obfrrva-
tur. CASP. BARTHOLINUS Otjf.dc Ohcou.
forf. hum.

CAP. X L I.

De Vulpe.

OBSERVATA
Iu

VENA SPERMATICA.

Vix obfcrvare potui in quo partes interna; diffe-
rant ab iis qux funt Canis, conliderabile tamin in
Vulpe a me difc&o. Venam Spermati-
cam utriufquc lateris ex eodem Vena; Cavi trunco 'de-
fcendente , longi infra Renes , originem fumpfifie . cum
in Cane foli dextra hoc competere foleat , finiftra ver6
ex Emulgete , prodire ordinarium hoc an fit, nec ne, de-
terminare non audeo. BLASIUS.

CAPITE.

IN Vulpe, Cane, Ove, Cervo, Vitulo, & plerisque
* aliis quadrupedibus utraque Carotis Artiria,
dum intra Cranium fub dura matre reconditur , in pi opa-
gines exiles divifa , cumque aliis Vafis , Venisfcif. atque
fibris nervofis complicata; plexus retiformes conff ituit ,
qui utrinque cavitatem replent , qua: ad latera felire tur-
cici efl, dein poft multiplices Vaforum divaricationes
propagines quidam arteriofre ab aliis extricati, ac denu6
unita-, in eundem mineum coalcfcunt, qui duram matrem
perforans rc&a Cerebrum eonfcendit- W I L L I S cjp. 3 .

INTESTINO.

INteflinum Coecum coclilea»adin(lar affabri exca-
vatum Mtf.au. hi. } Obf. nq.

Glandularum in Inteilino plexum his verbis
deferibit Wtpferus : Tubulo, uni illorum , glandulas in-
tellige, quatuordecim reperi ad^ Refhim ufque. Pri-
mani duarum palmarum dittirriaa pyloro, cattera nunc
palma una, nunc unciis duabus nunc plus quam palma
difiabant. Amplitudo plerumque areolarum erat dimi-
dii Bazii , quarundam minor. Infignis efl illa , qua:
ReSo vicina ell , & ad Valvulartl extenditur , longa
enim erat palma, lata parvum digitum. Omnes preflre
emittunt liquorem turbidum , album , vifcidiusculum.
In Cneco & circa Reifi finem plures ejusmodi tubulos
fed folitarios & fparfos repei^ P A Y E R U S Jr GUnJ.
Intcjl. ,

FOETU & GENITALIBUS.

IN Vulpe pragnante Jiuiftrum Uteri cornu duos
•globulos Ovi columbini formes olfendit , dextrum ve-
ro nodum unum inflar Ovi pafierinL

Majores N0J1 difledi blandi aliquid primhm hu-
moris nigricantis effuderunt , mox contentum conce-
ptum. Omni ver6 parttyiortio illa Uteri qure fcetum
indufit , humore lento muli Ovis conquasfatis copio-
fo oblita fuit , haud dubii placenta: incremento de-

(linato

Digitizqd by Google

D E V

ftinato Membranis tanfen foetus non pertinacius adb.t-
refeente , & ab Utero tenui fcalpelli motu feparabili, quo
remoto carnoftor Uteri Tunica vifebatur, infinitis pun-
Aisinterpunftata.

Ipii t oinji jam copiofo liquori innatahant,Mcm-
branulis ad proportionem fat validis, per quas raiaifica-
tiones umbilicalium vaforum eiegar.tir fparfie cernere
erant, tanquamrubn linei, majores qua ad fartus ab-
domen accedebant propius.

Foetus phafeolum mrgni plani alh erant, nili, quod
Oculi circulis nigris notarentur , & in temporum au-
riumque locis ftria: rubra: comparuerint, Coput maxi-
mum , Peder, CauJa , & 0/ in articulos jam didin-
fta. In Abdomine, quod apertum erat, maffc qua.*-
dam nigricantes , Vifcerum primordia , transverfa: In
Thorace (Iri® Coparum & candidi in Abdomine gyri
lntejlmorum rudimenta, fi fi rubicunda , per omne
corpusculum conf|)icua , quod adeo molle eft , ut le-
vi digiti preflu in gluten potuerit diflblvi. Nodur , quem
in cornu dextro pafierinum Ovum iquaffe diximus ,
.materia glandulola plenus erat albicante, qua: tamin
magnitudine feri corni ab Uteri hic incraflentis St
iiibUantixm hanc contigpi includentis fubftantia leni
preffu facili divelli potuit, qua: per longitudinem dif-
fc&a humorem conclufifle vifa eft plani albumini ovo-
rum fimilcm, latera interiora cavitatis di&um liquo-
rem continentis rubedine miniata fplcndebanc, di&u-
ftis hinc indi (briis magis cx rubro nigricantibus , &
pratterdidto in hoc Oro nihil obfervabatur. Reliqua
cornuum pars humore lento vifeido erat oblit^

U L t E. 129

Matris Ov ahium dextrum finiftro duplo maju»
dctra&a membrana variis pur.fbis rubentibus notaba-
tur; verum folliculos ejufmodi , ut nupir in Lepore ex-
plorare non potui.

In Vulpe gravida alia ufrumque Cornu globulo ob-
longo intumuerat , finilbrum majori & tuba: propiori ,
dextrum minori St in medio cornu confidente , refcsfta
cornua prope commiffuram humorem fponti effluentem
viridiusculum fufeum effuderunt.

Difle&o Ovo finifbri Cornu, quod paderint Ovi mo-
lem feri habuit, fufcus effluxit humor glutinofus, cui
albicantia multa filamenta hinc inde colucrentia innata-
bant , ad Iu ferat Utero ut ut facile feparabilis cafeo-
fcor Ovum involvensfubfbantia, placenti rudimentum
in Ovo rubei coloris ne veftigium apparuit.

Dextro cornu quod claudebatur Ovum priori minus,
cartera fimillimum , nifiquod in ejus liquore rudiilimnm
exordium fretus forma feri triquetra , vix ciceris dimi-
diati magnitudinem reterens comparuit.

Testiculus Vulpis dexter fmiOro fere duplo
major ; pallidi flavefeens , plura purSicula attenti mon-
dravit intuenti. Erat indi&oOvario aliquod tuberculum
majuscapitclloacicuhe minoris fimile, colore fature ru-
bente, quod an Ovum impraegnatum, an elapfi capulum
fuerit, in medio relinquo.

Ovarium ftmftrum dextro plane fimile , nili quod &
minus edet, & duo tubercula modo dido adhuc minora
albicantioraque exhibuerit. J O A N. V A L. W I L-
L I U S m .Ali. Dan. an. 167^. (Je. Obf. 81.

CORONIDIS LOCO

?r*grejjlr addere utile c en femur

SCIAGRAPH IAM

Nutritionem variam in Animalibus variis
brevibus exponentem,

Quum aliquot ante annor publico communi-
cavit Cl. MAT. S L A D U S,
Theodorus Aldcs dnftus

HARUM

I- Nutritiouij Pulli in Ovo-

COrpus pulli audius redditum ( pullus autem, aut fal-
tem aliquid pulli fmedubio edante Gallina: incuba-
tum, jam in macula, five cicatricula, videturque ejus
pars.ede album putidum- D.Harvei, quod non videtur
mutari in rubrum, fed fublidere paullulum, apparente
rubro) continetur -in Membrana , Amnium D. Hamo
nominati, humoremque, colliquamentum iHididum,
ore adiimit , qui ne deficiat i tratrffudante humore al-

bugineo (ve! potius albuminibus , ab Arteriis , illum
(vel illa) adeuntibus .& tangentibus fufo, id ed fubtilius
reddito {prius tenuiore dein cradiore albumine) reftau-
ratur : vitello autem nutritur , per tubulum in Inteftina
transmiffo. & ad vilcera delato, fub finem & cum jam
tedam rupit.

1 1. Nutritionis Fatus Vaccini in Uttro.

Fretus Vaccinus in humore Alimentari.levidinfe fallo,
•natat , qui deinde fit alterius faporis , quem fetis ex-
plicare nelcio , quique ed unicus , non duplex , & in
Amnio continetur , cujus deiedus fuppletur , ab humo-
re mucaginofo , qui in Cotyledonibus feparatur a fan-
guine , cui antea permiduserat , ut lac in glandulis mam-
marum, defertur autem Ille fanguis ; cui mucaginofus
humor permillused, ab Arteriis matris ad Cotyledones.
Humor autem qui in Allantoide continetur, eft Urina,
nec quicquam facit ad nutritionem , in Chorio autem aut
nullus eft humor, aut fi aliquis unquam , in bifulcis fci-
licet, reperiatur, prarter nuturam ed : ita vero illud
nosouod D.Harvs/us de Allantoide dixit potiore jute
ad Cnorion transferimus.

R III. Nu-

Digitized by Google

130 DeFoetus

III. Nutritienit Fatus Humani.

IN Fcetu Humano non eft Cborion aqua aliqua reple-
tum , (nec eft Tunica. Allantoidcs five proprii five
improprie dnSta) fed tantum humore alimentari repleta
eft Amnios, & Chorio undique •*■»< (nullo interve-
niente humore) annexa five contigua, maxime illa par-
te ubi eft placenta , per quam fuccus fertur nutritio i , ab
illa etiam paullulum elaboratus , qui Placenta Urero
firmiter adhiret, fine Cotyledonibus, totumque fetum
cum Chori ) primis menfihus ambit, nec vafaulla fan-
cuineaabUtero in illam terminantur, fed tantum ad il-
lam ab Uteri glanduloib corpore pervenit, percolatus
humor, five lymplia vulgo dufta. Vafa autem fanguinea
nunquam hiant (de gravidis loquor,) five aperiamur,
nifiviaut poeter naturam, fed tbetus proprium generat

Nutritione.'

fanguinem , ab coque fanguine etiam Placenta incre-
mentum fuum habet, faltem maxima ex parte.

additament u m

• De Vrina.

U.Rma autem pulli in Renibus & Ureteribus lueret
(Vcfica vero carent, fecus ac pifces, faltem quidam ,
utCarpio&c.) Uritta autem bifculorum m Vefica efl Sc
Allar.toide, prius aurem in illa ; nam Allantokles fpes-
fime Altanto» dicitur) primis mentibus nondum patet.
Excrementa autem alvi in Imeftinis, nifi aliquid forte,
quod interdum fit, fetus antequam in lucem edatur, eji-
ciat. Urina autem Hominis in Vefica, qui duplo major
eft in fatu quain in adultis.

FINIS PARTIS P R I M £

Digitized by Google

13I

NAT

E S

U T

U M

P A H

L S

ii.

VOLA

T I

L I

P R O P

O N

B N S.

C A P. I.

De Accipitre.

IN Accipitris genere quod vulgo Cista hillam
dicunt haec obfervavi.

Vxmthiculus hic rotundus , membranofus ,
neutiquam ut in Gallinaceo genere , carnofus , cartilagi-
neus»^, minimi rugofus.

Coicum Imtistimum hic nullum , undi fre-
quencir excernit. •

H i p a a. aquis duobus lobis utrinque diremptum.

S p l « m exiguus, rotundulus.

Fillis cos c ip r a culo h ab Hepate exertum.
Oculus pratgrandis pro ratione corporis , qualis
cato aut liatdo eft. U »ea T unica unicolor & atra, Cornea
Cartilaginea, praecipui circa Iridem.

Uhoptoium pralongum , Mufculo rotundo longo
infigni munitum, inter Mulculos obliqui infertum.

Usovu neura & folida: prat catteris avibus non car-
nivoris? S E V E IU N U S.

Volucram Cihibha MisiNotsqut in qui-
bus differant ab humanis vide capite de oinjhc,

C A P. II.

De Anate.

NOTATA

PARTIBUS DIVERSIS.

X obfcrvatione noftri aliorumque ^imjhhda-
rnenfium,

Omintum hic valdi Pingue , & Ventricu-
lum , & Inteffina < & maximi luec , anterius non folum , .
fed & utroque latere , atque inferius > tegent. Imo variis
locis iis connatum.

V istiiculus Ligamento mcmbranofo , pingui ,
omento continuo , fufpenditur ab Offis ff emi medio.

Membrana conftat validi, crafsa, densi, rugosi-
que, quam ab utraque parte tegit caro duplex. Harum
pnma tunica: dkfce incumbens atque conjunda, crafla
valdi eft , utroque latere, duplici tendine, anteriore uno,
altero pofteriore . eoque, licet tenui, v^ido admodum,
inter le unita : adeo ut duplicem Mufculum exhibeat.
Fibra hic omnes latus utramqne,im6 fuperiora inferiora-
que occupantes , ad tendinum concurram anteriorem &
pofteriorem excurrunt, fimilitet ac linex omnes circuli
ad centrum.

Priori huic mulculo ^Aliur utrinque incumbit, tenui
fatis , hic in parte dextra ab inferiori Ventriculi parte eS,
qux media eft , mollior , Si quafi receptaculum ad fu ru-
ptorum , per latus didum adfcenditad Ventriculi fupe-
riora, uti qui in latere finiftroeft a guladelcenditad Ven-
triculi inferiora.

Iwtistina non obtinent anfraduofum eum fitum,
qualem in Canibus , alnfquc animalibus , notamus, fed rc-
dum magis, eumque transverfum.

In Intellino, remoto fatis a Ventriculo loco, foramina
duo occurrant, quorum unum, ordine prius, duBua eft
Hepatici ingreflus, alterum, quod poftetius, duBuiCp-
ftici. Dudus hi diverlae conditionis hiem in Inteftinum
effundunt, unam vindem , qua: ex Hepate , alteram «**
gricaiitem magis, qua: ex Veiicula profluit.

Cereum duplex hic eft, longum valdi, &tOrtuofum
aliquomodo, inftar duplicis lumbrici Intellino Redo,
membranofi vinculi ope, connexum, fer cibus nigrican-
tibus femper repletum. Eodem loco utrir.que ex Inteft»»
no Redo principium ducens , difparis tamen terasitti.

Gula feri duplici loco protuberare obfervatur, uno

ui Ventriculo vicinuseft, altero qui digitorum aliquot

iflantia ab eo remotus. Illo loco anterius atque pofte-
rius exile aliquod tubercnlum communiter adeft , interius
cavum , fere vermiculis repletum , in gulam iplrun
apertum.

Ventriculi Tunica intima, crafla, rugofa, non intrat
gulam , fed circa orificium fuperius definit. At fecunda
gula: continua eft. Eft tamen parsbarc gulae inferior rau-
iculofa magis illa qua: fupenor

R i Pau-

Digitized by Coogle

De A

P amcmai hic duplex , membrani intercedente
feparatum , vafe fanguineo membranam hanc tranfeunte
prxditum , Inteftino accumbens.

Liin Hepati fuccumbit, exigunt, rotundiorifque
F‘Xurt.

K en is Lumbos utrinqne occupantes parenchyma-
Hcse natura* funt, in partes tres feri diffindi .

Renales Glandula» valde hic exiht , piant ,
atque rotunda , ex albo rubicundi coloni .

Testes in corpore iplb litum habent , fupra Renes,
Verne Cavx defccndenti accumbentes. Locum eum in
femina Ovarium occupat.

A Tefte utrinque JuSui Jfermaticui videtur defeen-
dere , verfus ventris inferiora, ubi terminari eum fufpicor
(necdum enim de re certus) in corpus illud longum, va-
riique contortum, quod Penem dicimus.

Urowgium Glandulit duabus confiat, albicantis
coloris , teretisque figurx , verfus dor fum 4 fe invicem
parum diflant . at qua parte extremum uropygii refpi-
ciunt conjunda; , foramine notabili duplici gaudent, per
qux maceria alba , oleofa , cavitate ea , quam quxvis ea-
rum continet, contenta, exprimi poteft.

T a a c h i a latere dextro & fmiffro Mufeuh prav
dita tenui, camofoque, (framinis magnitudinem habente,
A faucibus ad thoracis fuperiora fe exter. dente Hic ubi
definunt ofTeam afTumit Trachea conditionem . amplia-
turqueinrccepfcculum Aeris ingens, cavernofum, mox
dividitur in duos Ramos priorem naturam iterum adfu-
mentes, hinc membranofiores redditos.

Circuli omnes. Tracheam conffituentes , anterius &
pofterius, particulaquadamexiguadellituuntur, ita ut
duo conjundi circular em defc&um , &. quafi foramen ali-
quod exile, conff ituant.

Circa Mufculosdifios Nervi utrinque adfcendunt Re-
currentes.

Pulmonum munere fungi ordmatx Veficulx mem-
branacex , ad Ventris inferiora fe extendunt, quod Hatus
per Tracheam immiilus evidenter declarat. Ipii alias
Pulmones rubicundioris coloris , rat i valdA hic notantur,
dorfoadnati. B L A S I U S.

CAPITE.

IN Capite Anatis fequentia obfervarunt AM5TE-
LOOAMENSES.

Foramen A u a i s externum hic manifeftum, fed plu-
mis tedum, lato digito ab oculis diftans, verfus interiora
& pofteriora.

Naxis & totum roflrum teda funt livida quadam
peUe , qua; nihil aliud cft , quam cutis coutinuau & fuper
Offa arrai extenfa.

NATE.

Totaorbita oculi noneftoflea, ut in aliis animati-,
bus, fed ab inferiore parte loco olfis caro eff mufculofii»
cum Nervo infigni, qui ad Roflri finem excurrit.

Supra Oculi orbitam Glandula recumbit magna, lata,
carnofa , rubra , ad utmmque oculi canthum extenfa ,
hinc totum implens circulum , prefTa hxc fuccum exhibet
flavefeentem, infipidum, cralTum.

In orbita Oculi Glandula alia, albicans magis, minor,
fuccum fimilem exhibens.

Non habetur hic Epioiottis, fed laryngis aper-
tio cft inftar rimx oblonga, Mufculis munita, ita urfc
claudere & dilatare polii t.

L i N o u a ab utroque Utere duos nuafi dentium ordi-
nes habct,vel faltAm fpinarum quarundam nigrarum, den-
tium inffar acutarum, mollium licet.

L i n s u a Os habet inftar ejus quod habetur in Cygno.

CEREBRO & MENINGIBUS. .

CFribra, Meningis qui Volatilium in quibu*
differant ab humanis vide qux hic proponuntur ex
cx WILSIO capite de ^infere.

NARIBUS.

DE Odor atus Oi c ano lege qux hic habentur
capite de ^infere ex S C H N E I D E R O.

ORE.

SUbiingualis nucrus salivales pro lin-
gua- mngnirudindKitis profundos hic dari Tra8. Je
GianJ. Oru habet STENONIUS. Vide caput de
Cygno.

URETERIBUS.

O Ennatorum Ureteris f. pelvis elegans eft forma, etenim
IT per totam Renum concavam longitudinem fubalbum
quiddam excurrit Vas, a quo hinc inde Rami promun-
tur, qui fenfim latiores tub;e inftar fafti innumeras albo-
rum Vaforum colle&iones admittunt 4 periplveria pro-
greflas, ita uthxreas an hxc candida Vafa 4 lancinato
pelvi & veluti exeuntes digiti 4 divila manu promantur ,
an vero ha: latiores pelvis portiones fint inftar infundibu-
li, in quod illacopiofa Urinx Vafa ferofitatem exone-
rent. Hxc in exiguum corpus implicatione congloban-
tur , quod cum Renalibus in Bove dcUrfis lobis propor-
tionem habet Ex harum obfervatione interdum dubi-
tavi an excretoria vafa Urinx eflent propagines Ureter*..

M ALP1GH1US de Rcmtui cap. j.

CAP.

Digilaed-by Google

De A

C A P. III.

De Anfere.

NOTATA

MENINGIBUS.

MEningis quod fpeftat in volucribus , Cranii
tegmine fublaro, dura meninx molem intus
contentam aride complectitur : in medio lUxis,
ubi Cerebrum in duo hemilphxria dividitur , /mu/ in Ion-
ium protenfus habetugqui tamen nulla falce in mterflitia
dimidia , Cerebro minus profunde inferitur : dein ubi hac
membrana Cerebrum & Cerebellum interdir.guit, duo
/mu/ laterale/ efformantur : Infuper volucribus /mu/
quarta/ aded , verum qui aliquanto poftcrius , quam in
Homine aut Quadrupedibus, litum habet , nam paulo in-
fra glandulam pinealem , dura- meningis proccflus cavus
& teres fuper medullae oblongata crura dimittitur ; ubi
fratim dividitur in duos Ramos, quorum utrinque unum
furfiiin emittit, in cavitatem . inter membranam (friatam
& Cerebri bemilplia-rium , in poderiore Cerebri parte
coniitam. •

Superiore liac membrana, five Jura meninge circum-
quaque difciila bc fepolita . Pia mater valde tenuis appa-
ret, qua: non , uti in Homine, alnfque perfeci is anima-
libus , tam crebris vaforum plexibus infignitur ; verum
h*c meriinx fubtilillima tibiarum textura conftans, Cere-
bri intus contenti fupcrficiem , planam & xquabilem ,
gyrifque & anfradibais prorfusneftitutam , folunainodo
mveftit undique ac intime fuccingit. W ILLIS Je Cerebra.

• CEREBRO.

CE * i b a i fabrica in Volucribus aliter habet ac intio-
mine non quadrupedibus : nam prxterquatn quod in
bitu aut ejus aiafradus & inxquahtatcs omnino defunt ;
etiam interius , Carfut eallo/um , & famix, etiam Cor-
fora jiriata , qualia fupradefcripfimus, prorfusdefidc-
rantur : atque infuper ipfa Cerebri compagesalio modo
configuratur. Quo hac melius perfpiciantur , Cerebri
an/eri /, aut Gahii India didcdaoncm indituas; atque
Membranis difeiilis. Cerebri fifiuras, & medietatem
ejus unam ab altera leviter comprimendo , diducas, & fe-
parare pergas, donec Ventum erit ad ipfum fundum, in
uo duo corpora medullofa exiftur.t ; qua nervorum in-
ar , traosverfim protenfa , hemifphaeria invicem conne-
dunt. Utrumque interffitii latus membrana fubalbida
invellit, qua quidem (friis velut radiis, i toto ambitu
verfus angulum inferiorem produdis, infignitur; ftria-
qu4 i(f* circa corporum medullarium inlertiones con-
centrantur. Dein , fi membrana h*c fecetur , in utroque
Cerebi i hcmifphzi io , cavitas fubjcda apparebit ; qux
totum ab interditii latere fpatium, ac infuper podicam
Cerebri regionem, magna ex parte fubducit, eaque
memb sua Itriata concameratur. Utraque cavitas circa
fundum, indudumiutamcdiuia Sccoaunune», qui ad

S E K E. 153

infundibulum patefeit , aperitur ; & ex utroque dudiis
latere medulla- oblongata cura exporriguntur, quibus
utrinque Cerebri hemifphzrium per duo medullaria cor-
pora appenditur ; nimirum 4 Cerebri mole , Ventriculo,
fubdrata meditullium unum, & 4 membrana di iata Ven-
triculum obtegente , meditullium alterum prodit. E bi-
nis hifce, in utroque latere pofitis, Corpora medullaria >
nervorum indar , transverfim protenla , duo Cerebri he-
mafphxria invicem conjungunt. Infuper bina b*c utrin-
que coalefcentia , uta timque Cerebri nemifplaatrium me-
dulla oblongar* cruribus adigunt.

Adeo Cerebri figura in V olucribus.fi hominum 8t qua-
pedum perfc diorum Cerebro comparaveris , veluti /*-
verfa efle videtur. Nam ficuti in his, pars cortiralit
exterior ed , eique medullari/ fubdernitur ; ita in volu-
cribus inferior Cerebri compages > qu* mole crafla &
& fpidiori condat , cartieix loco ed : membrana autem
extima & fuperior. Ventriculum concamerans , fupra
quamvis aliam partem medullari/ apparet. Porro Ven-
triculi in Hominis & Quadrupedum Cerebris , tnfra &
prope fundum, in Volucribus /apertu/ & juxta oram ex-
teriorem collocantur. Hujus diferiminis ratio ede vide-
tur , quod in Cerebro perfedaore , quale Homini & Qua-
drupedibus contigit, fpiritus animales tum ortum fuum
tum exercitium habent, icil-in parte ejus corticali pro-
creantur, atque in medullari , qu* fatis ampla huic fub-
dernirur , pro tacui ratum adibus , iidem circulantur, va-
ueque expanduntur. At veroin Volucram Cerebro, fpa-
tium quidem fatis amplum fubed pro fpinmum garera-
tione , fed pro eirculaticne eorum ibidem locus vix ullus
conceditur. Nempe Avium cerebra , muneribus plaanca-
li* aut memori* non multum occupari videntur : Quin-
nno putandum eft, fpirims m Cerebro genitos, in me-
dulla oblongata, pro tuenda fundione animali , potilli-
mum exercet i 1 namque illic, uti moxoder, demus, lub-
llantia medullaris , qu* corporis callofi loco cd, confi-
dit, & inii ir corporum di iatonim in alii/, in bir fiint
membra: * driat* , per quas ic fpiritus in Cerebro pro-
creati, fine quavis ibidem diataxi, protinus in medullam
oblongatam ferantur. Ceterum quia fpiritus in Cerebro
geniti excrementa ferofa deponere debent , ideo i com-
plicatura membrana- driat*, fuper Cerebri puppim,
ipfiuluuemedulla oblongata crura. Ventriculi ad laanc
latis idonei refultant. Attamen volucram Cerebris , quia
fornix omnino dced, bim tatmim Ventriculi anterio-
res adfunt , intra quos plexus chorocides expanditur , cu-
jus portio venofa i finu quarto, uti mododiduna erat ,
paulo inferius oritur , Arteri* autem ex uti oque latere
medulla oblongar* afeendentes accedunt.

Nec magis in ipfo Volucram Cerebro, quam in Me-
dulla oblongata , heterogeneitas, five conformatio ab ea-
dem in hominibus & qtiadrapedibus-longe difpir appa-
ret : nam in prima illius fcdaone , made nervi optici o-
riuntur , dun infignes protuberantia laceri utrique accre-
dunt : H* multo majoris funtproportionisquam in per-
fectioribus prominenti* orbiculares ; adeo ut Cerebrum
alterum & Juccentunatum videantur : utraque albidi
coloris &pure medullaris, interius excavata ed; itauc
hujufce generis animalibus bini Ventriculi in Cerebro,
totidemque in medulla oblongata, reperiantur: Cum-
que in his, ficuti in exteris quibufeunque animalibus,
euun «vius Cerebello fubjiciatur, Ventriculi in toto
R f byat-

Digitized by Google

ERE.

134. D E A N

if«« f«x» exiflentes numero pariter ac figar* & politio-
ne Jijfcrant.

I11 medio Caudicis medullaris , ubi fci! ifl* prominen-
tie lateribus ejus adnafcuntUr . Rima ad infundibulum
ducens inciditur , in illam autem utriufque Ventriculi
apertura dchifcit , ut minime dubium fuerit , quin fero-
fitates ibidem congedxifta via amandentur. Porro veri-
iiinileell, has prominentias excavatas, S: medullares, in
volucribus corporis calloG vicem fupplere , in quibus
nempe fpiritus animales, propter facultatum fuaram
exercitia i circulentur: Quippe in Ceiebro fpariuman-
guflum efl , ut fpiritus intra illitis confinia produci , ac .
una circulari nequeant. Porro cum involucribus fpiri-
tuura animalium ufus ad facultatis feniitiva: ac locotnoti-
vx actus , plus quam ad phantafiam aut memoriam requi-
ratur; certi praecipuus locus ubi & conveniant & exer-
ceantur , in medulla oblongata potius quam in Cerebro
collocari debuit.

Aruri* etraiiiet que ad Avium majorum Cerebra fan-
guinem adducunt > tam exiles funt , ut ad eafdem in Ho-
mine & Quadrupedibus harum nulla fit proportio. Trun-
ci ipfarum intra calvariam delati , fine quavis divarica-
tione in plexus retiformes , eodem quo in aliis animalibus
ritu, juxta glandulam pituitariam afeendunt, & re-
da Cerebrum petunt, vaforumque exiles qualdam pro-
pagines , tum ad exteriorem ejus ambitum , tum per in-
teriores recelfus diflribuunt. Enimvero perexigua fan-
guinis portione , refpcdu aliorum animantium , avium
Cerebra irrigantur ; quia nempe ad fpirituum animalium
refedionem , ubi phantafia aut imaginatio minus exer-
cetur , haud multum fanguinis requiritur.

V oluero (fecusacnonnulliafTerunt) & Proctjj 'u/ ma-
millares , & Os cnbnfmn habent ; nam anteriores Ce-
rebri produdiones , fumme extenuata: , & dura meninge
involuta: , fere ad mediam roflri partem protcnfe , cilii
triangulari (cui fmusduplex, tenui fepto interftindus, ad-
ed) inferuntur. Illi autem proceflus intra prraii&i ollis
finus delati , tiefinunt in veficxs aqua limpida plenas, qua-
plane referunt procefTus mamillares in Vitulo aqua lim-
pida tumidos. Porro cum t quinto nervorum Pati ra-
mus infignis in utroque latere , oculi orbitam pertran-
fiens , naris cavernam ingreditur > i trunco ejus furculus
emiflus , ipfi naris orificio impenditur ; interim ambo
majores trunci , olli cribrofo circumdato , mutuo con-
veniunt , & mox ab invicem abfcedentes , & ad roflri fi-
nem perdudi , in palatum diftribuuntur. Ad hunc mo-
dum Volucres, pariter ac Homo & (juaJrupeJe/ , pecu-
liari olfaUu/ organa, gemino fcil. procejfu mammillari, irv-
ffruuntur; ac infuper intra nares, i quinto Pari nervos
afeititios habent; quorum adione , « ramorum in alias
partes communicatione, etiam in ipfis flrida adeo inter
olfadum & guftum affinitas contrahitur. Cetera nervo-
rum Paria fere ad eundem modum labent, ac in Homine
& Quadrupedibus. Pariter item obfervamus,quantum ad
Cerebellum , & reliquam medullx oblongata: portio-
nem, inter Aves & alia qua: fupra confideravimus anima-
lia, haud magnum diferimen intercedere ; nifi quod pro-
minent ix orbiculares anrc Cerebellum, alizquO annula-
res fubipfo, in illis occurrentes , utraque in volucribus
defiderantur ; nempihx pofleriores non videntur omni-
no requiri j priorum autem vires a prominentiis medul-
lanbus excavatis, quales volucribus lubefle oftendiraus ,
faede fupplentur- \V ILLIS l.c.

NARIBUS.

IN Avium interioribus Naiisus etiam inveniantur
tusiiu, qui, ed quod non aperti fint, fed utraque ex
parte cceci, fimilitiracin Bove , Ove, Porco &c. mi-
nimi receptacula funt pituita: , voluerum enim natura
ficca maximi. Suntque hi tubuli non feiuioflci, non car-
tilaginei, fed membranacei, quos tubulatas veficas vocare
licreit. Haium ad fupremam ex anteriore & acuminato
Cerebro tendunt duo nervi , quorum membrana ex mem-
branis Cerebri , medulla ex ijifo Cerebro, rrahi videtur.
Hi vero funt exiles , teretes oc oblongi , nfque in princi-
pium roflri quod eo loco latius ed exporredi.

Anferes inter Aves alias cdm hoc fenfus genere valeant
maxime, haud alienum erit ejus organum iniisprefliu*
infpicere. Hac via illas licet hic quam commodiflimi in
confpedum dare. Primum pneciii capitis cutem fubmo-
ve, ut Cranium fit nudum, mox illud levi ferra admoti
divide , ut incifx partes ex facili fubfequantur. Dein in
interiore orbita oculi partes qua: juxta funt fcinde , ut
oculus deprimi poflit.quo fado magnum & eum perquatu
candidum nervum deprehendis, quare oculum ita ex-
fecas ut ne ille Nervus iredatur. Eruto oculo alium Ner-
vum fuperiori aflimilem in inferiore parte orbita:, quam
diflecare convenit, notabis. Hos perfequere ulque ad ex-
tremum roflrum, quare feca qua: obdant. Poftea etiam
lummfim rodrum incide ita , ut ne fubjeda* partes vio-
lentur. Patefcente rodro videbis omni ex parte candidu-
los illos Nervos, qui Narium tubulata» Veficse inhane-
fcunt , nec ab ea adeo facile fegregari queunt , nam indi
abeunt ulterius. Uno intuitu tum etiam Nervos illos ex
procrifibus mammillaribus trados notare potes, qui in
tubulatam illam majorem Veficam inferantur, unde ipfi
nafei videntur. T unc debes etiam anterioris Cranii dit—
fedi partes fubmoverc, ut hos Nervos 1 fadigiato Cere-
bro dudos ad fatietatem usque oculis contemplari tjjcas.
Hi Nervi non funt tam candidi , quam candidi funt duo
priores, ad extremum rodrum, quod eo loco pons plenum
ed, pertinentes, fediialiquomodopallefciint, aut, urft-
gniheantius loquar, eo funt colore , quo cO fummum Ce-
rebrum fuis membranis cindum. Hifuntgemir.i, utrin-
que unus, & pollicis articulum latum longi.

Hi canales , aut, fi vis , filamenta, erunt vel ipfa orgara
olfadus, vel natura & officio nervi. Non pofTuntelle
primarium oifadtis organum , quia odorandi fenfus ac ra-
tio in tam angudis fittulis contineri nullo modo poteft.
Sunt ergb nervi, qui more nervi optici aut auricularis
nervi fpiritum animalem impertiunt. Si ergo nervi funt ,
non poffunt ede primarium odoratus organum. Jam illud
avium in Naribus nulla alia pars elTe poted quam hx in-
dar cochlea* cavata? & quafi tubulatx Veficx, qua: per-
tenui membrana funt inreftitx , utctiamTunica in avi-
bus genuinum olfadus organum illorum nervorum ope
efle poflit.

In hominis quidem tc brutorum Craniis Os cribrifbr-
mc multis foraminibus infigne ed , quibus non duo fed
plnres& ijadmodiim exiles nervi (ita enim vocamus illa
filamenta) feruntur , qui in tunicam Narium intima ope-
rientem inferuntur.

Quare illa Narium Membrana admodum fcnfilis & ad
odores percipiendos vehementer apta evadit, quamvis

eju»

De An

ejas id fenfum etiam plurimum conferant nervi, qui di-
vcrfo tramite a tertio pari proficifcuntur.

At in volucribus Nervi nujus generis funt tantbm duo.
Hique, qui , ut dixi Gepius. de antico jam acuminato
Cerebro orti , per foramen fubtcr fummum roftrum re-
do itinere utrinqne decurrunt , funt in Cranio Ardea;
multi* produdiores , multoque majores- Hos, eruto
oculo, nemo non invenire poteft. Adeo ulcjue in oculos
omnium fe ingerunt. Hi in membranam abeunt , nux
veficas illas tubulatas obducit. Si contendis, efle duo Du-
rx meningis ligamenta , non eris audiendus. Nam in iis
latefcens quadam medulla notari poteft & apprehendi.
Et quo conlilio Natura tam magno itinere emitteret li-
gamentum ad Veiiculam , qux ipfa nihil habet firmita-
tis ? Si vellet duram illam meningem alligare , ad Cra-
nium commodi firmiterque eam pofiet annedere. Et
quid muneris injunges velicis his tubulatis, quxavium
in roftro fida; I unt - pine *re«J ^7»*,.

Putasni eas etiam in avibus, ut in hominibus & reliquis
animalibus pituitam Cerebri recipere? Veriim involu-
cribus ilrudura Narium omnino diverfaeft. Siquidem
ese a Cerebro interjedu oculorum magis remota; funt.
Quare qui illa Cerebri purgamenta ad lias veficas decur-
rere poterunt i Iplsc quam mundae funt ? Quo pado ita-
que erunt excrementorum receptrices ? Et Cerebrum
Stvium quam liccurn dl natura ? quam non redundat hu-
moribus? Et demus, confluere purgamenta. Qui pote-
runt illa reddi , ciim hi tukili , ut in Bovis , Ovis , 1’orci
Naribus, fuperni & inferne clauli fmt, nec ullo modo pa-
teant?

Oter&m in avium Cranio, ut mado tetigi, illa pars,
dequa hi nervi progrediuntur, ut in humana calva, cri-
bri indar multis foraminibus patefada non ed- Quidam,
cujus memtionem fupra intuli , meo rogatu fui fuper hac
re judicii copiam fecit fieri hiice verbis: homo «bruta
agredia ut Bos , Aiinus, Ovis , dum fpirirum ducunt , ex- 1
ternas Nares motant, Aves non item ; cimi naii foramina
incorneorodrofidafint, utipfetradit Ariftoteles. Er-
go procedus mammillares , Odis cribriformis foramina
& externa: mufculisque donata- nares prope in unam rem
Confpirare videntur. •

Si vero mi interrogas , cur Avium in Crouio 0 / cn in-
forme non inveniatur f Relpondeo ad hunc modum : a
tegumentis Cerebri per foramina odis Cribriformis inHo-
mine & exteris animalibus quo plures , e6 magis exiles
nervi ad Narium Membranam ferantur, ut illa ad fen-
fum odoris apta reddatur. Hicverb in Volucribusduo
faltem foramina 8c duo faltem nervi confpiciuntur, qui ad
intima Narium tendunt. Quare quam utilitatem plures
illi at tanto minores Nervi in Homine & reliquis ani-
mantibus, eandem feri in avibus aderunt etiam hi duo
nervi, qui aliquanti) majores exidunt.

Si hi duo nervi , qui inanferiscaptteinfunt, cumduo-
bus Nervis, qui in Bovis Cranio per Ciibriformia fora-
mina ad Narium tunicam tendunt, comparentur, certi
illi hos feri fuperant magnitudine. Quare ciim ejufmodi
nervi in Homine & brutis plures fitvt, judaNaruraavi-
busduostanrim, at eos tanto majores concellit. Atque
quoniam ea pars Cranii in avibusminored, ineatotfo-
ramina haut potuit fingere Natura , qux ex occafione &
ex ratione uniuscujusque rei opera lua & format & va-
riat. Atque ii Cranium avium multis foraminibus tam

IERE. I*rj

mrnifedi, fient vulgus credit fieri poffe , inibi pateret,
volatus impediretur, cum Cerebrum avium tnnra agris
irruptione offendi pode videretur. Et Bclifai ius Aquiri-
v*;s , Neritinonim Dux uiii cognovit , aquilas. ii Narium
foramina in iis curationis gratia paterniora fa&a funt,
commodi in altum haud volare pode. Profeflu illa duo
foramina etiam in avibus funt hifce transeuntibus nervis
adeo ufque occlufa, ut nullus a£r ad Cerebrum bac via
penetrare pofic videatur. H ic tam cito in volatu haudus,
certi multa incommoda afferret. Nam quamvis avium
varia & valdi libera peraira fit difeurfatio, tamen ea:
plerunque vento adverib volant.

Quxcumitafint, ha: tuiu/otn Vtfcu r.ec ideo fiffx
erunt, utadrem, hoc verbo utuntur fxpius, nrxparent ,
quem Avium Cerebrum forant trahere. F.t illx tubulatx
Veficx quam infignes funt ? quam fpatiofx ? quantum
adris ponunt capere ? Certi tanta vi adris nihil indigebit
Cerebrum Avium. Atque fi tubuli etiam in exteris ani-
malibus edent fi&i ideo , ut adris injurias repellerent, eos
Natura tam vario artificio non fabricaret. Cfini vero
unumquodque animantium genus fori lingulari odora-
tione gaudeat , etiam harum & aliarum interiorum nafi
partium llru&ura diverfa cfi & valdi multiformis.
SCHNEIDERUS dc OJfc cribrif

PARTIBUS ORIS.

P Alati de Membranis pituitariis in Homine & Vitulo
poflqua egerat S C H N E I D f. R U S /. ydc Cathnr.
ad Aves& fpeciatim Anfcrem fc convertit. Et aves ne-
quit Animalium, ficcillimx minimi dedituur.tur palati
humore,- ejus fons etiam hic geminus, alter in palati
tunica latenter emicat , alter anima: in canali, qui etiam
eddivifus, interje&i odei lamina ad fimilitudinemOs-
fis Vomer didi effi&a ed. Hujus cooperimentum e(l
valdi quam rofeidum. Utrinqne tabulx 1~cjic* adja-
cent , quarum Membrana admodum tenuis , & ob Vafo-
rum multitudinem rubicundior, etiam fori fimili muco
fuccida reperitur. Nam exilia illa (anguinis corceptacu-
la funt fubter illam pelliculam mirifice fufa, per quam ille
humor indefirenter , lenfim & occultati prorumpit. H ic
paulatim conducitur in roltri fuperioris foramen . cui in
ore contra fitum ell foramen laryngis. Ille mucus dktu&o
roftro eil vifu facilis, & i veftigio fo vel excis notum facit.
Multus namque dependet a fiimmo ufque ad oris imum.
Plura huc lacientia vide capite de 1-7 iulo.

Epiglottide deftitui Anferesomniaque pennata,
& Ranas PLACENTINUS docet.

CORDE.

De Cordis fabrica vide Caput de GolinJ.

DIAPHRAGMATE.

Vide qux hiclegunturcapitede Bove, cx Trjfl. Jz
Diofk BARTHOLINI.

PANCREATE.

PAncreaticuh ductum ordinario hic gemi-
num inveniri fcnbit GR AEFIUS dc Jucco Forer.

C AP-

1 36 De A o.

C A P. IV.

De Aquila.

A N A T O M E

injlituta

a BORRICHIO
PRIMA.

AO u 1 1 a m inter hahator referendam , coloris
fubfufci diflecui , in ea pratcralia vulgaria ha-c
potillimum obfcrvata.

Kosiiua nigricans, & in acumen delinens adun-
cum , cujus pars infima concava , & in murem liaudri
nautici propemodum formata , coque ad/orbendum op-
portuna.

t oramini Narium oblonga ; ad quorum marginem
inferiorem exferti videbantur nigricantes pili.

Interior Rofiri Cavitai mille oilium fpongiolbrum di-
ftir.a.t maandris.

Duo i\h /ora mina qua o palpebri/ in Narer definunt
in Homine, & quadrupedum genere, evidentir hic
etiam eonfpicua.

Lingua tres digitos transverfos longa, vi jc unum la-
ta, & ad concavum nonnihil inclinans. Paulo ultra me-
dium ejus verfus fauces exfurgebant utrinque duo afper-
rimi dentes, pifeium dentibus duritie & acumine
pares , cum integra ferie aliorum fed longi minutiorum ,
transverfo, & lemilunari duftu lingua; fuperiora mu-
nientium Det;tes hi fauces fpeflant , & quicquid ori in-

rrfium erat , vetebant regredi , poterantque ut notavi ,
viva adhuc volucre ita attolli , ut in altum exfurgerent ,
& regreflum alimentorum impedirent.

In faucibus pod Arteriam alpcram fequebantur ordines
duo transverfi fimilium dentium , fed minutiorum, difpo-
fiti quoque in morem cornuum Luna;, quos mox excipie-
bat triplex dentium obliqui flantium feries OElopha-
gum refpiciens.

Denique pod OEfopliagum aderat adhuc ordo unus
dentium fimilium , fed delicatulorum, & Cartilaginei ge-
neris. Omnium idem inditurum, ut cibos vel incidant,
vel Stomacho quoquo modo reddant aptiores.

Ad lacera lingua: fecundum longitudinem membri li-
nearis vila eft foraminum patentium feries humorem
falivx congenerem preffu modico cHundens.

In fupremo palato itidim duo cartilagineorum den-
tium ordines fefe aperiebant.

In faucibus nullum U v u i * aut I. p i g i o 1 1 1 d is
vedigium, fed ipfa laryngu Kima nihilominus | im pa-
tenti ofculo hiabat , jamcoibat quoties volucri libitum,
quoti in faucibus viva; fpetiaic licuit
Os Hyoides duplet , poderius in morem triden-
tis (medio tamin dente breviori) formatum, anterius
bidentem referens, quema.iniO' Ium ex figuia alibi clarius
intelligitur. Anterioris cornua incipiunt iubtus , qua

U I t A.

lmgua dentes fupra eminent. In Regione colli illa ipfa
Membrana communis qua afpcram veftiebat Arteriam
Ingluviem etiam amplexabatur.

Ab Oculi angulo qui rodro proximis ex ferebat
fefe tunica quadam pellucida, & cralliuscula, a M ufculij
luis duobus, pyriformi altero, altero propemodum qua-
drato gubernata, quam aquila pro arbitrio jam fuperin-
ducit oculo tegminis indar, jam removet ut videat cla-
rius. Hanc membranam aliis quoque volucribus commu-
nem obfervamus.

Orhta oculi non tota ofTea , quippe externo latere fiip-
pleverat OilLs vicem membrana quadam crafla > & robu-
da , fc ipla ofleam orbita fubdantiam fupra Oculos in-
cnigens

Tandem in confpefhim prodiit Oeulur, & ille pupiUa
faturo colore coeruteo tinfta Inde circumambicnte feri
cinerea, ‘fumea Oculi Cornea , & crafia erat , & o
mniumduridima, crederes germanum c(Te cornu trans-
lucens, nAquuu humor parcus ; fitrei eadem feri con-
fidentia qua CnftaUmi. Figura Cryftallini anteriori
parte planior. Memhrana fuhnigncanr & in plicas cor-
rugata, rervoque optico in longum expanfo continua ,
medium digitum lata erat , tota Vafis didin&a fanguineis
fecundum longitudinem rugarum. Margo fingu laris hu-
morisCrydaliini a Peirejcio adede creditus oblervari hfC
nequit. Exprodu&is jam in medium non difficile opi nor
fuerit rationem reddere cur oculi aquila fine noxa ferre
queant folare jubar. Emnsv^o fivi tunicani illam exti-
mam ambulatoriamque obtendat Oculo a radiis folaribus
non ladetur magis , quam Oculi nodri folem per diluti
coloris vitrum mercftneridie intuentes, dve etiam remoto
illo tegmine veri Corneam illam T unicam foli oftendat ,
efficiet & cralTitudo ejus & durities ut nihil adeo damni
contrahatur.

Quin im& verifimile fuerit ab infpeSo identidem f ile
vifum avis hujus acui.calefafta non tantum rigida illa T u-
nica cornea , fed & humore vitreo , qui in hac volucre
crallior,& motu fegniori,ad ingredtim radiorum foliseffi-
cacius inclarefcente. Crediderim alioquin non folum aqui-
lam , fed & volucrum alias , quoties T unicam illam ex-
timam Oculet fuperinducunt jubar folare irretortis intueri
polTe luminibus, a\rn & nos eadem avibus maioribus
exempta & admota oculis nodris idem non difficulrir
praedemus , quod in Tunica & aquila & Anferiscon-
tmgerc experimento didici.

Didefta C u r e locuples ubique pinguedo. Mu-
sculi ftridki , & JUrir fris pulcherrimi didinfti.

Hepar rubicundum, inouos Iohoi aqualesdivifum,
quorum dexter dextrum feri replebat hypochondrium ,
iir.ider dnillrum , didinguente lobos membrana tenui
derr.0 annexa ; quippe fub derno fc aperiebant mem-
branacea cavitates quatuor, dua laterales pro pulmoni-
bus . intermedia dua pro lobis Hepatis , & illa ipfa
Membrana vicem fupplentes Diaphragmatis ,
imb& Mediastini, quodaliisquoqueavibusfami-
liare.

Cor magnitudine propemodum Ovi gallinacei in
medio dtumpeftore, apice ejusdem nec ad dextram, nec
dnidram inclinante , fed fub fj>ira derni , mediam Hepa-
tis tefpiciente figuram. Sed & id volucrum aliiscontin-
gere obfcrvatum.

Ductus Hepaticus in Intedina fefe exonera-
bat

Digitized by GOogle

* De A a. i

bt* tribus circi*r fpithamis cum femiffe infra pylorum fi
ioteflina extricata confideres, infpecie tamen ob gyros
inteflinoniin varii involutos proximi videbatur adn®re-
re, co peni loco ubi itidem ductus panchati-
ci duo fcfe in Inteftina effundebant. Dti&uum isordo
notatus : primo , fi i pyloro incipiamus, offerebat fe du-
ftus Hepaticus , inde duo pancreatici , tandem CyfticiVs,
omnes intervallo vix lati digiti A fedillantes. Rami He-
patici doftus totum Hepar percurrebant nque fatis am-
pli, [uifim meram bilem vehentes, adeb non deetl ani-
mo fi i- volucri quo ad iram & motus veloces incitetur.

Nullum Valvula Coli depretieiifum veftigium. In
Colo excrementa nigriora, quam in reliquo intettinorum.
Superiora Intestina tantillum ampliora inferioribus
omnia fimul junita implebant pedes Romanos xiv. cum
digitis quatuor. Circum duplex , ab utroque latere Inte-
ftini unum, fed minutum, Sc vix digitum transverfum
longitudine asjuans, i podice quatuor digitis transverfis
remotum.

Stomachus pro corporis amplitudine fatis angu-
ftus, necfimilis quadrupedum Ventriculis , fed cono fi-
milior circa fundum obtufiori. Vix capiebat univerlus
flomachus liquoris % iv , an contraxerit captivitas in
medio relinquo. Dividebatur autem in duas farta quali
fuperiorem qiue ab orificio flomachi incipiens interiori fa-
cie primum offendebat tunicam albam, quatuor fulcis
parallelis defeendentibus interii in&am , & mille forami-
nibus minutis pertufam , deindi fub ea tunica parietem
eralliusculum compofitum exinfinifiis & rotundis glan-
dulis , fed minimis , qua; per difta foramina in (lomachum
hiabant, atque lub ea demum Tunicam communem , Sc
inftnorcm , qu® in fundo rugofir primum membrana in-
horrefeebat, quam fecuta carnofa (non ut fuperiusglan-
dulofa) tunica, Scilla a tertia communi externa tandem
excepta. ,

Qua parte fuperior Ventriculi pars abinfcriori divi-
debatur , duo Corniculorum Cartilagineorum eminebant
paria , exfiantibus glandulir quibusdam comitata , quas
inter varii iterum pori in Ventriculum hifcebant. Anab
infinito illo glandularum fuperiorum numero fenfim in
Ventriculi partem inferiorem acidulus quidam liquor de-
ftillet, ad appetitum excitandum, 8c coquenda eo facilius
alimenta /definire longioris forfan erit fubfellii, timiles in
diffinitio re Cygni femina; glandulas inter tunicas Ventri-
culi fuperioris notavi , ex quibus fuccus fubalbus molli
preffii eliciebatur in Ventriculi inferiora defeendens.

Pulmo coloris erat miniati , defeendebatque ultimis
marginibus ad ulque Renes. Im6 Cavitater pulmonum
defeendebant infra mediam abdominiscavitatcm, ita ut
adr per utrumque eorundem foramen , quod amplitudine
vix pilum admittens in Abdomen hiat,quaquaverfum Ca-
va abdominis ingrediatur. Quod Sc volucruro aliis ufu
venire compertum.

Laxtnx conflabat cartilagineis cireulir integris,
nifi qua parte incumbebat OEfo&ugo. ibi enim annuli in
Membranam terminabantur, Wfitifirme durum Scia-

tis folidum.

Renis agninis fimiles, fed non ita incurvi ut Renes'
vulgo efle folcnt. Interior eorum facies Tefticulorum
carni fimillimn. Ab his, vice Urimus, defeen-
debat alveo fic fatis amplo duitas Excrementa albicantia
hfuitimura Inteftim Rciti Cavum deporipus , ut ibicum

I L A. 137

decoloribus Inteftinorom Excrementis ju ndta fimul ex-
cludantur, quod avium generi folenne.

Ctstis f t l l 1 a rotunda magnitudine referebat
juglandem, bile viridi diflenta.

Rotundus etiam prope modum Lien, Sccyfti fellea
tantillum minor, fubflanti® mollicula;.)

Glandula in corpore plures : inter alias > nume-
nari nierer.turdu® fub lingua (utrinqueuna) eaquelon-
giufcul® & conglomerati 1 ai Cyftim felleam una , fed
quafi in duas fiffa, colore albicante. Toto colli dt$u
ad latus Vena: vifa etiam fubflantia glandulofa, bine i*4
interfe&a.

In Aquila , ficut Sc in pliribus volucribus difleSis nul-
la hadenus vel V a s o x u m Lacteorum vel Lvm-
fhaticoxu m mihi fpeftata vefligia, ut fulpieari non
alienum fit , Chylum in hoc genere animalium flarim rapi
in Vafa fanguinea. Quod Sc in Anferum Mafculorum
(ubi frumentaceis jamdiu turundis padi fuerint) maftato-
rum fanguine evidens eft . quippe is ubi refrixit albulimo
ladfe lupernatante comperitur.

Sub digitis, pracipuit autim fub digitorum extremis
Tori rotundiores eminent , quibus infiflit Aquila, quoties
per afp^a Sc faxofa meandum , elevatis interea unguium
apicibus f quod ut fuccedat eo commodius Squamm®
corne® digitorum fumma tegentes , dum hoc fit in fcfe
profundius recedunt , quod grcfTum alitis Sc fabricam pe-
dum intuenti non potelt non efle manifeftum.

Secunda.

IN Anatome Haliarti qu® occurrerunt etiam in difle-
ftione alterius, qu® Chrjfattcn c/ Crifloteli/ve\Bellonii
videbatur, propemodiim lpeftata omnia. •

Huic tam in Stomachus longi amplior» Sccum
I M g l u v 1 1 jun&uS , vel duarum aqu® librarum capax,
figura etiim ab illo altero nonnihil varians.

Caput Sc rofirum majus, firm infime, Sc quia opor-
tunitas paulo commodior inquirendi in nujus corpus, vi-
fum hic adjicere qu®dam anripr.Ttcrmifla . non quod dc-
fuifleea exiftimem in illa prima, fed quia in una aut alterA,
[icr ingerentem fc putredinem , per negotia , per difle-
canda inter inquirendum, non licet omnia perfcqui.

Cordis cum Pexicaxdio Sc, Auxiculis
pondus erat 3. xiv, Hepatis cum crsn fellea
3 xxxiv. LiiNis3.j. cum granis ii j. Ihtestina
longitudine xvj. pedes Romanos implebant.

Cornua Ut exi teretia, fed longa ; OvM inTefficu-
lis f O v a x 1 o multa, fed minuta.

Lingua: illa pars, qu® Jenter illos duriusculos inter
& Afper® Artcri® caput interjacet, poris confpicuis
hians, qu® vero pars A dentibus ad A picem lingu® excur-
rit talibus vacua , fed firmior , Sc membranis robufliori-
bus communita, in medio etiam tendinofa , idcoqueel
parte poli mortem tranllulens.

Asm a Asteria Caput ita 0(fe fcutiformi
fic fatis firmo undkjuaque incin&um , ut liceat fufpicari
etiam in viva volucre claudi hiatum vix pofle, Sc hinc
ex parte pendere clangoris defefium. hinnuli ^eljpcra
i/irttri* qua incumbit OEfophagus' in Membranam
abierant, utdeglutitis fruftis majoribus cederem prom-
ptius.

S Inter

Digitized by Google

138 DeAo-Uila.

Inter utmmqoe Ocalum tenniffimiw 'carie/ dividebat
eat duabus Osseis Mimekasis fe<1 pell ucent ibus
com politus.

Cranii futura nuit®, nifi quod utrinque fupra ocu-
los roftrum verfus portio quidam Ollis exigua a rHiquo
Cranii corpore per narmonnin verius quam futuram , di-
videretur.

Os Etiimoides in Cranio nullum ; in Rostro
fpongiola varia , 6c quideiwprinnVutrinque unum fingu-
heji arteficii qua parte rollrum fronti committitur , id-
que crebris pertufura forammibu/ , fed Membranacei
tenuitatis , figura cellam apic^i in alveai i formatam non
inconvenienter exprimens ; pltira alia ad Ofi iola Narium
fed quod & dxJalant magni artificis inanum loquitur,
parietes roflri interiores Olle albiilmio liibftantii fatis
folitlas, feti miris foraminum miandrisundiquefeneftra-
toincruftati, ad quos labyrinthei generis ilexus allapfe

S articuli odoi ifeti vai fe fe infinuunt varieque refultant,
:f*pe (utvcrofimillimumeft) I11 duos illos Nervos o-
doratorios, qui per roflri inania feruntur (& verfus curva-
turam ejus manifefle in iv. finduntur ramulos) incurrunt-
motuin fui generis Cerebro communicaturi , utproinde
roflri aquilini fabrica multum conferre ad odorewxquifi-
tiffinfe percipiendos videatur , adeoque odoratus orga-
non rectius in Naribus cum Platone , quam intra calva-
riam cum Galeno conllituendurn.

Jabjnnthu/ in Aut t interna apuill utrinque umis,
fpeciem referens quodammodo crucis ad extremitates in-
curvati, & in fc ipfam reflexi, pedique Odeo incumben-
tis. intus ubique cavitas qui aciculani facile admitteret.

Cire b r u m vix unciam pondere implebat in cujys
fabncA , quod , antequam manus ipfi examinando admo-
veretur invifam putredinem exhalaret , nihil obletvatum
memorabile,

Tertia .

Vix expedita Chryfadti hujus Anatome , tertia in
manus noftras Aquila incidit, & illa Chryfaiti no-
mine non indigna, quippccolore & magnitudine priore
fere gemella, nifi quod nec crura ejus intenle flave Ice-
rent : nec mores cum fuperioriper omnia convenirent.
In hujus Anatome priter luperius obfervata hic l'e ocu-
lis noftris fpeftanda obtulere-

Lateraies Cir idii partes feifeglobofie, & verfus
locum quo invicem jungnntur Ventriculi aderant tenui
Cerebri fubftantia terti. Pars qui Jrpu loco defervit
fibris albis hinc indi diliinguebatur. Ipfumfeptum non
erat unum corpus continuum led in medio divifum.

Loco Pineali/ Glandula apparuit fubftantia quidam
glandulofa a bafi Cerebri ad ulque duram matrem con-
tinuata: qua autem pirteilla duri matri illa anne&itur
cralliorvilebatur, indi mox tenuior reddita verfus bafm
funiculi Nervi fpeciem referebat. Anti eandem fereba-
tur Ventriculus quartus.

Cerebellum figura 6c prope magnitudine Co-
lumbini Ovi , fed in eo lamellarum Rami longe rariores ,
quam in Homine aut brutis. Caena/ in Cerebello inii-
gnis notata, Stad quartum ufque Ventriculum fe por-
rigens-

Neniarum epicorum Halamur t fivi continuatus pro-

ce Iliis non tegebatur partibus Cerebri lateralibus, fisd
conftituebat tubercula qnadam peculiaria, qui utrinque
! Ventrieulur unus, & is lic fatis mnnlfeftus , communi-
i cans cum Ventriculis reliquis fub expaniione Cerebri,

| qui verfus Cerebellum continuatur. Ut adeoque in Ce-
i rebro aquilino fex Ventriculi confpiciantur.

1 Quo loco Nervus opticus corneam penetrat non de-
1 prehenfum eft foramen rotundum , fed oblongum,
j Humor Crystallinus & antirii parte . & po-
ftica planior , media convexior in morem caie hollaimici.

P u m l l a hic cornalea , Iri/ flava. •

Ossis Spongiosi vices fupplcbat Membrana
quidam folida, crrrutei modo circumiens , R: Nereu
recipiens non tantum ab odorator» , fed & ab altero illo
Nervo qui per orbitam oculi poflerhis accedens cum pari
denique fuo concurrit, & in roflri interiora diftributu»
in varios ultimi ramulos difterminatur. HuicNervoas-
fidebat Glandula quidam Conglomerata , Vafculum
fuum , utapparet, verfus Narium foramina emittens.

Sub Pentonao Intestina involvente paifim io-
venti minuti & rotundi globuli (anglanduli) Ovis
formicarum non abii miles , qui preffu unguis attriti cum
flrepitu rumpebantur.

P a N c r‘e a s alteri parte fubrotundum & planius, al-
teri in longum protenfutn.

Ad latera Veni Cavicirca Renesnotata corpora duo
Glandulofa oblonga, in tendines tenuiflimos delinentia.

In Cordis finu dextro valvula carnofii tricuspi-
dem vices fupplcbat, quod & in volucribusaliisdepre-
henfum .

In U R o P r a 1 1 extremo corpora duo glandulofa &
quidem cava , cellulilque pluribus , in oflium commune
conte nra fiia exportantibus diflmfta.

Ossium hiftoriam attexere non placuit , ut in fcele-
tis ^/lldrovandi , aliisque paflim obviam. OJfi/ tamen
Hyoidet conformationem ut Iceletis non annexam figuri
exprimere libuit in ir Mcd. BORRICHIUS da
Sapientia veterur.

Myologia ejusdem

S T E N o N I o

exhibita.

Hlftoriam Mufculorum Aquili hanc exhibet STE-
NO N IUS Obf. 117. I,b. 1. otB. Dan.

5. I. Dc Aiufculit Capitis.

1. Cum cute Capitis erat refifeta Mufculi cujusdam
extremitas inferior, cujus fuperior extremitas parti po-
lieriori orbiti oculi huic vidno Oifi Cranii iiipr*
orbitam firo anneftcl^fcr.

a. Maxillam infcrl^wm deducens mufculus extremi-
tate polteriore annefeit ur Cranio pofl aures , medio fuo,
quod admodum breve eft, fertur immediati lapra Mem-
branam, quiconflituit meatas auditorii inferiorem &
poiieriorem partem , antei lore extremitate anneiiitur li-
nei luium dt polleriori maxilla: inferioris. *

3.' Va-

Digitized by Google

De A cl

Validiffimui omnium Maxillam inferiorem moven-
tium eft , qui iliam forium verfus anteriora trahit , cujus
extremitas pofterior anneditur maxilli inferioris parti
pofteriori& interiori, anterior autem extremitas anne-
fhtur & Oifiquod vomeris parti pofteriori refpondet, &
o fit quod anteriora palati conflituit, huic Olli carnes
otrinque immediate anne&untur, ita ut totum Os nil fit
nili Mufculi compofiti tendo intermedius in Os mutatus.

4- Quicrotaphiri refpondet mufculus non habet api-
cem cui inferatur eo modo quo in maxilla aliorum anima-
lium, *!eft tamen tuberculum aliquanto ab articulo ver-
fas anteriora remotum , cui infentur. Illi adhan et Mu-
fculus qui Madeteri refpondet.

j. Os intermedium inter Cranium & maxillam infe-
riorem habet duos Mufcuios ad minimnm. Quorum pri-
mus hahet extremitatem alteram , in Cranio, cxpaniam
a medio balis retrorfum verius exteriora , alteram cx-
panfam fecundum longitudinem ipfi os Offis intennedii.
Secundus habet extremitatem unam in latere inferiori
intermedii , alteram extremitatem interius verfus pofte-
riora & inferiora maxilla' inferioris.

6. Quidam fibra Mufculofi ab angulo pofteriori
maxilli inferioris unius lateris transvernm fub alpera
Arteria verfus angulum oppofiti lateris feruntur.

Dt Mufatlts Oculorum.

Inter Mufcuios oculi prim6 occurrit Palpebram attol-
lens, fub quo litus Mufculus obliqui defeendens fub fe
continet Glandulam fitam in Oculi cantho anteriore, qua:
colore quidem Mufculum refert , fed vafe excretorio in-
figni prxditl perforat Membranam nidiuntem loco fa-
tis propinquo iirii cornei.

Priter attollentem palpebri , 8c prxter Mufcuios
Mcmbranx niditantib feptem alii Mufculi reperiuntur.

Obliquorum extremitates a globo oculi averfi in can-
tho oculi anteriori reperiuntur , non multum remoti ab
invicem , quo fit ut T roeblex ibi nec prxfentia , nec
ufus.

Duos Membrana niditans habet M ufculos , ex quibus
folus Pyriformis fufficeret aperiendi Mcmbranx , fed fi-
mul eonftringeret nervum opticunlr nifi eodem tem-
pore in partes oppoiitas traheretur ab alio Qnadrilatero,
cujus altera extremitas cornei anneditur , altera nulli
parti annexa canalem tendineum foiniat, perquempy-
riformis Mufculi tendo tranfit. Aperienda: Membranx
niditanti vitietur futticere ipia vis elallica feu reliilta-
trix Membrani concurrens cum convexitate Tunicx
cornei.

Admirandum Dei artificium ex direrfbrum animalium
comparatione indies evadit manifeftius , mirantur omnes
T cochlearem in OculisHominum & quadrupedum, ti; qui-
dem jure: fed admirationem omnem fuperat, quod fine
trochlea oculum movens in avibus novum genus trochlei
longi artificiofiua niditanti Membranx dederit. Qui ne-
gat libertatem & prudentian^caufi univerfali , difeat
primo medianicam , inde perluftret animalium variorum
fabricas , & vel Hominem exuat oportet , vel liberum
agens, & prudenuilimum admittat.

. *

U I L A. »32

Dt MufcuUi Lingu * , Offii Hjtidis, Ingluviei

C? .Sljprr* %sirteri*.

>• Primus & Infimus habet in itedio tendinem , cujus
oppofiti extremitates ad latera maxilla- inferioris utrin-
que & retrb maxillas feruntur.

а. Habet itidem extremitates oppofitas utrinque In
latere interno maxilli interioris , 4 medio maxilla' ^ an-
gulum anteriorem continuando , & in loco inter extrema
medio tendinem.

i • Circa medium primi ofiis Lingux ad latera utrinque
exit Mufculus , qui ufquc ad medietatem feri cfurem fe-
cundi Ollis refpondcntium cruribus Olfis H yoidis aliorum
animalium continuatur.

4 • A parte pofteriore prim i Offis exiens M ufculus , in
apicem Lingua: inferius terminatur , eum verfus inferiora
incurvans.

1- Ab uno crure jWmi Offis in alterum crus ejusdem
ollis traRsverfini fub fecundo Ode feruntur fibri carnofse,
depreffiim apicem lingux in diredum elevantes.

б. Ab apicibus crurum primi Ollis fertur utrinque
mufculus ad fecundum ordinem fcrranum.

7- Offis H yoidis exterior mufculus habet extremita-
tem a nteriorem verfus partem anteriorem Offis H yoidis
fuperitis ar te articulationem , pofteriorem extremitatem
in parte pofieriore maxilli inferioris partim exterius,
partim interius.

8. Genio Hyoides prieedente major habet extretni-
tatem unam in parte pofteriore Offis Hyoidis alteram in
media maxilli inferioris.

9. Ultra articulum utrinque exftat apex ofleus, unde
ut ex reliqua parte fecundi Oifis mufculus retrorfum fer-
tur verfus maxillam inferiotem.

i o. Circa regionem articuli alius mufculus obfervatur •'
cujus oppolita extremitas eft in parte pofteriore & infe-
riore primi cartilaginis.

Fibrarum mufculofarum circa ingluviem toto dudu
colli expanfarum quidam utrinque circa aciomii regio-
nem habent exti einitatem fuam pofteriorem, unde afeen-
dentes ad latera aliquantulum expanduntur, & verfus po-
ftcriora reflexi undem habent extremitatem fuam ante-
riorem in Olle Cranii ante extremitatem temporalis , fu-
pra latus fuperius auditorii meatus.

i. Alii fibri habent extremitatem inferiorem utrin-
que in narte anteriori & media crurum Offis bifurcati ,
quod ell ante fternum, unde alcendentes expanduntur
fupra ingluviem, & verfus pofteriora reflexi vel ipfum
collum ambiunt, ve! poftcriuscuti inferuntur ,& hi fi-
bri omnes fua ccmflridionc ferviunt ad exprimenda con-
tenta in ingluvie.

J. Duo Mufculi afeendentes ad latera Afperi Arterias
habent extremitatem inferiorem adhirentem fterno,
quam disnjperam ; inde afccndunt utrinque annexi afpe-
n Aiterii; extremitate fua fuperiore quo pertingant,
non obfervavi.

Circa bifurcationem Afuerat Arteria, elegans artifi-
cis liberi agentis indicium detegitur ex avium compara-
tione cum quadrapedibus j cum vocis gratia in diverfis
avibus diveriam mufculoruru fabricam bifui cationi Afpe-
ra Arteriz dederit, quorum nullum veftigium extat in
Sa Ho-

140 D e A

Homine Sc quadrupedibus mihi vilis, ubi omnes vocis
mufculos capiti Arteriae junxit. In aquila mufculorum
voci fervientium plura paria reperiuntur, primi paris ex-
tremitas fuperior ad aliquot digitos fupra bifurcationem,
inferior in prima Cartilagine exterius. Hocparvidetur
dilatare locum divifionis feu bifurcationis.

t. In ipfis jam bifurcatae ramis exterius aliae fibra: re-
periuntur, quarum extremitas fuperior in prima ramo-
rum Ini tilagine , inferior feniim in lingulis cartilaginibus
inferioribus , adeoqueferviunt conjungendis cartilagini-
bus ramorum. Catera non examinavi.

•

(. 1 1. De Muf culis Celti. #

Mufculorum Cranio continuatorum

exteriore parte Colli,

PR imus habet extremitatem fuperiorem expanfam in-
ter temporalem mufculumdc medium occipitis, infe-
riorem in proceilibus lateralibus vertebrarum quartae,
quinta: , fexti.

Secundus Digaftricus habet extremitatem fuperiorem
circa medium occipitis, fubconcurfupnrcedentis paris,
inferiorem in fpina vertebra: decima tertiae. Hujasniu-
fculi primus venter longus eft duos digitos cum dimidio,
tendo intermedius longus tres digitos circiter , tendo in-
ferior excipit novem mufculos a novem diverfis verte-
bris, quorum quatuor fuperiores recipiunt extremitate
fua fuperiore fuos finguli mufculos continuatos verte-
bris inferioribus. Inter utrumque Pigaftricum colli eft
aliud genus mufculorum , cujus extremitas inferior eft in
tribus fpinis vertebrarum colli , incipiendo ab illa qui
proximi eft fupra fpinam cui infentur Digaftriciextre-
' initas inferior.

Tertius habet extremitatem fuperiorem, incipien-
tem ad latus externum primi Paris , & expanlam fecun-
dum exteniionem Apophyfis lateralis Cranii, inferio-
rem in medio colli drea fecundam, tertiam, & quartam
vertebram.

Quartus habet extremitatem fuperiorem expanfam
fub extremitate fuperiore trium pridi&orem inferiorem
in Ipina vertebrarum fecundi & tertia:.

Quintus habet extremitatem fupenorem rirca medium
occipitis , inferiorem in parte fuperiore fpirrae fecundi
vertebra:.

Sextus habet extremitatem fuperiorem ad latus prae-
cedentis , inferiorem in prima: vertebri parte i fpini re-
gione verfus latus.

Mufculorum Cranio continuatorum parte
interiere Colli.

j. Habet extremitatem fuperiorem latam expanfam
a medio Cranii verfus proceffum lateralem , inferiorem
in medio vertebrarum . indpiendo a prima & continuan-
do per plures fequentes vertebras.

x. Habet extremitatem fuperiorem fub pricedenti ,
magis tamen verfus latus , inferiorem ad latera colli , in-
dpiendo itidem a proceifibus primi vertebri & conti-
nuando per fequentinm plure*.

U I L A. *

Mufculorum inter trimam vertebram ,

Cr reliquas.

t. Ad latera tuberculi quod corpori vertebrae refpon-
det, utrinque extremitas fuperior eft mufoili, cujus ex-
tremitates inferiores feruntur intra proceftus laterales fu-
periores , verfus locum articulationis vertebrarum ter-
tii , quarti , fexti , ubi incipit etiam per apophofio
vertebri continuari deorfum ; inde magis ad latera ex-
trorfum continuatur. . *

1. Sub pra-di&o , verfus anteriora firuseft mufculus
eXiguus , cujnsaltera extremitas in corpore fecundi ver-
tebri fuperius verfus medium, & etiam in primi verte-
bri laminea ofiea , altera in tertii vertebri proceflu la-
terali fupenori.

Parte Pofieriori.

Unum par mufculorum , cujus extremitas fuperior eft
in limbo inferiori primi vertebri , inferior ad latera fpi-
ni fecundi vertebri.

Parte laterali.

Unum par , cujus extremitas fuperiorad latera prima:
vertebri, inferior fuperius inproceftibus lateralibus in-
ferioribus fecundi vertebri.

Mufculorum inter fecundam vertebram (T
inferiorem antica parte.

•

1. Habet extremitatem fuperiorem ad fpinijxjfte-
rioris latus inferius , & in proceflus lateralis parte fpinan»
refpidente, inferiorem totam in fequentis vertebri fpi-
nx parte fuperiori.

1. Habet extremitatem fuperiorem in fecundi verte-
bra proceftus lateralis parte pofleriore , iuferiorem in
fex vertebris fcquentibus , & tandem in concurfii cum
extremitate inferiore digaftrici fupra deferipti.

j. Habet extremitatem fuperiorem in parte laterali
proceftus lateralis fecundi vertebri .inferiorem in parte-
luperiori procefluimi lateralium tertii vertebri.

Mufculorum inter tertiam vertebram Cr
fequentes antica parte.

1. Habet extremitatem fuperiorem ad latera fpini,
inferiorem in quinti apicibus anticis foliam includen-
tibus.

x. Habet cxcremitatem fuperiorem in proceilibus la-
teralibus inferiorem in quarti, quinti, & fexti apicibus.

j. Habet extremitatem fuperiorem interius ad latus,
inferiorem in fequenti vertebra teri ad latus.

Pefiica parte.

1. Habet extremitatem fuperiorem in parte inferiore
fpini, inferiorem in parte fuperiore fpini quarti-

t. Habet extremitatem fuperiorem pofterius fub pro-
ceftj laterali, inferiorem in toto fpatio, quod eft intra
fpinam & partem fupriorem proceflus lateralis fequen-
tis vertebri. H

Digitized by Google

De- A -q.

f. Hifort extremitatem fuperiorem extra praxteden-
tem in proce fiu laterali, inferiorem ad latera fexta: &
feptirarr.

Mufculorum inter tf «artum vertebram O"
fetjutnus parte antica.

i. Habet extremitatem fuperiorem in divifione fub
Tpina , inferiorem in duabus proximi fequer, Cibus verte-
bris aliquantulum a medio verfus latera.

i. Habet extremitatem fuperiorem inter Apophyfin
lateralem & fpinam , inferiorem , fuperius verfus latera
fequentia.

). Habet extremitatem fuperiorem in ipfa Apophyfi
laterali , inferiorem in fequentibus vertebris , quinta ,
fexta, fextima, & odava.

*. Habet extremitatem fuperiorem in proceflus late-
ralis parte laterali inferiore , inferiorem in fequentis ver-
tebra; procdfu» Lateralis parte fuperiore-

Poflica Parte.

t. Habetextt-etnitatem fuperiorem in parte fuperiore
(pina t quarta: vertebra: , inferiorem in parte fuperiore
fpinzquintz.

x. Habet extremitatem fuperiorem in procelTus late-
ralis inferioris parte pofteriore, inferiorem in quinta, fex-
ta, feptima, odava, torliun & nona vertebra. •

Mufculorum inter quintam vertebram Cr
fequentis antica parte.

t. Habet extremitatem fq^eriorem in parte fuperiore
ad latera folli media; . inferiorem in parte fuperiori li-
quentis.

i. Habet extremitatem fuperiorem in Apophyfi &
fub Apophyfi , inferiorem in fexta , feptima , ottava.

j. Habet extremitatem fuperiorem inter Apophyfin
& proccffiira lateralem , inque ipla parte laterali & in-
feriore vertebra: , inferiorem in fequentis vertebris pro-
etiTu laterali luperiu*.

Pejitca Parte.

Habet extremitatem fuperiorem fecundum amplitu-
dinem anguli inferioris fub apice qui eft loco fpinre, in-
feriorem partim in fequentis medio partim in proceilibus
lateralibus feptima:, octava: , & in extremitate inferiore
digaflrici colli.

A/ufcultrum inter fex tam vertebram' O*
fequentis anttei Parte.

Tria fiant paria ut in pr.-ecedente , pari modo fe haben-
tia , fcd & poftica pat te fitus concurrit cum raufculo po-
ftico praecedente , nifi quod hic incipiat (id quod &fe-
quentes quatuor imitantur) fibras longiulculas emittere
verius medium tubemilum o&avae , nona:, decima:, un-
decima-. Sc duodecimi.

Ulteriorem colli mufculorum £natomen per alias oc-
tupatwucs bou continuavi. Qui Deum in operibus natu-

u I E A. IafT

ra quierunt , ut ubique ali4sfic in colli varia longitudine
lecuntlum varias animalium fpecies prudentem artificem
agnofeunt, dum brevius collum illis dederit , quibis ar-
tuum anteriorum extrema diftinxit in digitos verfuso-
mnia corporis loca mobiles: quibus atitera illos negavit,
caput longius A trunco removendo & vertebrarum col'i
numerum augendo, roftri extrema digitorum vicibus
fungi voluerit.

S* III. De mufculis fervientibui communi
cavitati Thoraci s Cr Abdominis.

Numerantur feptem Coffiever* & dra fpuria* , qtut
collo proximae, fecusae in Homine, ubi fpuriae lumbis
proxin* lunt. Prima fpuriaram admodum brevis eft, ha-
betque mufculum ultima: colli vertebrx continuum. Se-
quens fpuriarum fefe extendit ferC ad angulum medium
viarum collarum , habetque duos mufculos, unum
prinue Thorads;vertebra: , alterum prima: colbe fpuria:
continuatos.

Cofta: vera: dividuntur m duas partes per articulatio-
nem connexas , quarum altera fterno proxima eft, & re-
fpondet parti coftarum cartilaginea: in Homine , altera
vertebris jungitur. Hinctresinqualibetcoftaveraarti-
culationes inveniuntur , una coda: cum fterno , altera co-
fta cum vertebrae , tertia inter partes colit. Praecipuus
coftarum motus geminus eft unus verfus collum, quoin-
fpiramus , alter verfus lumbos , quo exfpiramns , mi mo-
tui fervientes fibrre motrices inclinantur verfus collum,
huic infervientes verfus lumbos inclinantur.

Inter duas ultimas coftas in parte intervalli fterno pro-
xima miHre fibra; mufculoli reperiuntur , in altera vero
ejus parte refpiciente vertebras mufculus eft , verfus lum-
borum regionem inclinatus: forti fub Ofielfehii. quod
i litu fuo jam tum remotum fuerat , ohfervandi silent alii
vertebriscontinui verfus collum inclinati.

In penultimo intervallo coftarum in parte fterno pro-
xima unius tantum generis fibra: funt , omnes verfus lum-
borum regionem inclinat* , at in parte ejusdem intervalli
vertebris proxima fibra: exteriores verfus regionem col-
li-, interiores verius regionem lumborum inclinant, quin-
imo tntercoftalium interior omnia collarum intervalla
implet, eftque inclinatus verfus regionem lumborum,
hic coftas verfus lumbos trahit, Scfp.itiaintercoftaliaarv-
guftiora reddit, adeoque exfpirationi fervit
Intra Thoracem in parte coftarum fterno proximi in-
fignis Mufculus confpicitur , cujus extremitas altera in
apice fternianteprimam collam , altera in tertia , quar-
ta, & quinta coftarum , hic fpatiaintcrcoftalia ampliora
reddit & ftermim a fpina abducit , adeoque inlpirationi
inferv it. Hujus antagomfta dl ,

Obbquus exterior , potius Trasisvcrfus dicendus > qui
habet extremitatem alteram indpientem in parte fterni
circa quatuor ultimas coftas, & continuatum per lineam
albam ulque ad digiti cum dimidio diftantiam ao Ofle pu-
bis, alterum & iti omnibus collis (tanto magis verfus
vertebras recedendo ab articulatione media coftarum ,
quanto coftae fuerint a prima remotiores,) & inmargine
lfchii quaiitoto: fibra: a fterno remotiores videntur ob-
liquiores , conftringit interftitia coftarum , 8c adducit
ftemum ccrfus fpinam, adeoqutrexpirationi fervit.

Re&i medietas odlibus pubis proxima, tota Kndinofa
S } ell.

142 "De A o_

ed , medietis altera maxhnafui parti «dhxretderni mar-
gini 1 reliqua prima; coite.

Ab eadem prima coda feruntur fibr* ad Offis Ifchii
marginem anteriorem, quarum qu.T viciniores funt linex
albx, funtre&x, qux autem inde funt remotiores, len-
fim magis evadunt obliqua.

Sub redis jacent obliqui interiores ob Ode pubis obli-
que verfus Oci ni marginem pergentes.

Quatuor ultimi modo deferipri conveniunt, qua fer-
viunt excretioni contentorum communis cavitatis ■ quam
in avibus thorax & abdomen condituunt , Membranis
pluribus in varias cellulas divifam, diffcruntdum qui-
dam trahunt Oermim reda verfus fpinam , alii reda ver-
ffis pubem, alii obliqui & verfus fpinam & verfus pubem.

Sed in Homine licet Diaphragma duas formet cavita-
tes . cum tamen amplitudine fua mobile fit , non impedit
quo minus mufculi abdominis feryiant etiam excretioni
aeris per pulmones, feu expirationi. •

/. IV. De A/uf culis in Uropygio fuit.

1. Par quod in medio fitum eO habet extremitatem al-
teram in OOe quod facro refpondet , alteram ad latera
fpinarum fingulurum Uropygii, fub quo alixfibrx car-
nea; ad latera fpinarum obfervantur.

а. I labet extremitatem alteram in Ode , quod facro
refpondet, & lingulis procet I ibus transvertis Uropygii,
alteram fupra duas pennas verfus medium uropygii.

). Habet extremitatem alteram in ipfis apicibus pro-
celluum transverforum Uropygii, alteram ad latus ex-
ternum ultimi pennx.

4. Habet extremitatem alteram verfus commifluram
offium pubis , alteram verfus duas ultimas pennas.

5. Habet extremitatem alteram fub prxccdente ali-
quanto latiorem cum non modoOffi pubis , fed & parti
Offis Ifchii angulum condimenti cum Ode pubis neda-
tur, alteram verfus pennascirca medium fitas.

б. Habet extremitatem alteram in margine poderiori
& interiori Oll is Ifchii , alteram verfus medium poderio-
rum Offium Uropygii.

7. Habet extremitatem alteram fub rransverlis pro-
ceflibus Uropigii , alteram latiorem verfus medias
pennas.

8. Sub hoc fitiu inter proceflus transverfus anteriores
& medios fertur indar vertebralium mufculorum.

f. V. De Mufculis jungentibus nlnrum Ojfu
inter fe , tr cum OJfibus trunci.

Alarum Olla dividi poffimt in 7. ordines : 1 . ed fcapu-
lx &: Claviculx t. Humeri j. Cubiti & Radii. 4. Carpi ex
duobus odiculis compofiti 5. Ollis antepenultimi dupli-
cati in medio aperti, cum officulo quod exterius ipft ad-
dat. 6. Offis penuitimi cum odiculo quod interius ipfi ad-
dat 7. Ultimi Odis quod fimplex & unicum : tot hic Os-
fium ordines numerantur, quot in manu Hominis inter
truncum & extremum pollicis apicem , quo* ordines reli-
qui digiti uno ordiDC fuperan*.

tl 1 L A.

I. Eorum qui cermtBunt duos primos Wdints
cum trunco vero inter fe.

I. H abet^exTre mitntem alteram partim in plano fter-
ni, partim in media demi fpir-a .prope marginem , partim
iu Oflc bifurcato quod ante dernum ed , alteram tum in
linea afpera humeri, tum in alia linea ii capite interiori
humeri extenfa ufque ad finem linex afpera, edqtiemu-
fculus infigr.is cralbtiei.

*• Parte exteriori & fuperiori prxcedentis exiguus
Mufculusconfpicitur, cujus extremitas altera in parte
offis bifurcati , ante dernum fiti, apici proxima, altera
in ipfa pe&orali , tenuis ed & latos, & emittit tendinem,
a quo in vicinia alxexit mufculus exilis , fed tamen com-
politus itat, ut alter ejus tendo bifidus carnes amplexetur,
alter unitus carnes fubintret.

j. Habet exy:emitatem alteram partim in angulo , qui
ed in derno inter fpinam & planum ejus, parti m in Mem-
brana tendinofa, expanfa inter anteriora demi & concur-
fum claviculx cum derno, inde traniit fub ligamento
conneiflente clav iculam cum fcapula , & inferitur apici
anteriori linexafperxhumeri.

4. Habet extremitatem alteram in claviculx parte an-
teriore Sc poderiore derno proxima ; alteram in apice in-
teriore humeri.

t. Sub clavicula confpiciuntur carnes mufculofe, qua-
rum altera extremitas in parte inferiore claviculx eft , al-
tera in lirea demi claviculx proxima.

6. Habet extremitatem alteram expanfam fupra co-
darum quartam, quintam, fextam, feptimam Sc 0&3-
vam (ubi tres dentes carnei confpiciuntur,) alteram fub
fcapula, & refpondet ferrato majori

7- Habet extrcmitatcirtBtcram in plano exteriori (ca-
puli, maximam partem (capuli occupantem , alteram in
cavitate, quxeft fuperius in Olfe humeri, vel potius in
margine anteriore ejus cavitatis.

8. Habet extremitatem alteram in latum expanfam
primo in linea inferiore fcapulx , inde per lineam obli-
quam ufque ad viciniam claviculx , alteram in capite hu-
meri prope claviculam , qui mufculus perforatus dici
poterit j quandoquidem (equens

9. Mufculus habeat extremitatem alteram transeu ri-
tum per medium hujus mufculi ufque ad Os fcapulx, alte-
ram in prima verarum codarum.

10. Habet extremitatem alteram in parte fcapulx an-
teriore bc fuperiore , alteram intotoduflu linex afpera
humeri, & quidem in parte homeri exteriore.

II. Habet extremitatem alteram inconcurfu clavicu-
lx cum (capula, alteram in plano quod ed infra lineam
afperam humeri.

•

1. Eorum qui conncflunt duos priores ordines
cum tertio , C r reliquis.

1. Habet extremitatem alteram expanfam in latam
Membranam,^ annexam partim capiti claviculx. partim
capiti interiori humeri , alteram bifidam, utpote & radio
& cubito infertam. Ejus fabrica fimplex ed , ubiexpan-
fionestendinoixutrinque fupra carnes eleganter confpi-
ciuutur.

». Ha-

D e . A o.

x. Habet extremitatem alteram partim inScapul.xli-
oea inferiori humero proxima , p.i; tim in ipfo Humero
exterius ultra duorum digitorum diftantiaro intraarticu-
lattonem cum fcapula,

i. Habet extremitatem alteram totam carneam in la-
tere Humeri fuperiore, alteram uni cum extremitate.al-
tera praecedentis mufculi concurrentem in unam mem-
branamteriflinofam , cuiexiguus Anconeus anncditur ,
nuar expanfio tendinofa infenrur pofterius & : Radio &
Cubito.

tf. Mnfculus exilis lecundo pedorali fuperiusdeferi-
pto altera extremitate unitus habet extremitatem alte-
ram in latere exteriore humeri circa articulationem cum
cubito.

5. Habet extremitatem alteram carneam proceden-
tis tendini annexam, utertpic concurrit ad componen-
dum tendinem longum qui inferitur procefliii exteriori
Metacarpi,

(5, 7. Eodem loco in vicinia Ollis duo parvuli mufeu-
li habent extremitatem primam, alter terxlmofam , al-
ter carneam in dido tendine , fectndam in latere interio-
re Otiiculi quod proceffm Metacarpi per articulationem
Jungitur.

8. Habet extremitatem alteram in capite externo Hu-
meri , alteram totam carneam in Cubito , non procul ab
humero.

9. H abet extremitatem alteram in capite interiore Hu-
meri, alteram ad lart»mterius praicedei.tis mufcnli.

10. Habet extremitatem alteram in humeri capite in-
teriore fub praecedenti , alteram intra inferiorem pra.ee -
dentis fed longius per radjMn excurrentem.

11. Habet extremitatem alteram in Cavitate, quareft
inter duo capita inferiora Humeri, alteram in Cubito pro-
pe articulum cum humero.

In (patio inter 0(fa tertii ordinis ,
exterius.

1. Habet extremitatem alteram inHumeri capite in-
terno, altera ejus extremitas tranfiens per thecam medio
loco litam in latere exteriore articulationis dividitur
in duos tendines , quorum umisabitinoihculum, quod
eft fupra Apophyfin Metacarpi, alter fub alio tendine
tranfiens in articulatione cum Ofle penultimo alar , obli-
qui retrorlum in pofteriorem apicemejusdem Ollis in-
feritor. ,

1. Habet extremitatem alteram in vicinia proceden-
tis magis verfus pofteriora , forlitan & in parte cubiti ,
alteram trar.feuntem per thecam angulo flexionis proxi-
mam, 8c mox recipientem alterum tendinem a parte,
qu;E diftinguit Thecam hujus mufcnli a theca pneccden-
tis, & fic ahit in latus interius Metacarpi.

j. Habet extremitatem alteram intra procedentes
duos, alteram totam carneam in pai re Cubiti qu* eft vi-
cina Carpo.

f . Habet extremitatem alteram totam carneam pan*
tim in Radio partim in Cubito prope humerum , & occu-
t interftitiurfl utriufque Ollis , alteram in Apophyfi
etacarpi concurrentem cum tendinibus primi & fecun-
di mufculi circa Cubitum & Radium fiti.

U Habet extremitatem alteram totam carneam in la-

U I L A. T43

tere interiore Radii quod refpicit Cubitum, & maxim am
partem radii occupa r , ita tamen ut nec humeri nec Carpi
aitiq^um attingat, inferiorem tranfeuntem per thecam
ab Angulo flexionis remotillimam , concurrentem cum
cavitate articuli: ubi exiit t Theca, accipit tendinem
exigui fed elegantis mufculi Cmplicrs, cujus extremitas
opjiolitacft adlatusexteriusarriculi. Hinc pergit fupra
nominati extremitas ufque ad fequentem Articulum , ubi
fido olle Seftniotdeo continuatur ufque ad ultimum O"-
talie. In latere exteriore anguli inter Ofla tertii & quarti
ordinisT rochlea reperitur divifa in tresThecasjvelut cre-
nas libi invicem Parallelas, per quas tendine» feruntur.

4. In [patio inter OJfa tertii ordinis interius.

1. Habet extremitatem alteram carneam ultra me-
dietatem Cubiti in vicinia humeri , alteram tianfeun-
tem per finum Odeum tanquam trochleam fitum in latere
interiore articulationis cum Carpo , & inde pariter per
latus internis liquentium articulationum transeuntem in
Os ultimum.

2. Habet extremitatem alteram totam carneam inci-
pientem, ubi definit pr.Tcedentis prima extremitas, &
continuatam feri ad vicinam Carpi , alteram transeun-
tem per finum Ofleum tanquam trochleam fitum in latere
interno Carpi verfus exteriora , unde obi ique exiens pro-
pi articulum cum cubito ipfi Metacarpo inferitur.

j. Habet extremitatem alterari! in parte interiore
tendinis , qui extenditur A capite interiore humeri ufque
ad tuberculum internum Oilis , quod eft inter Cubitum Sc
Carpum , a quo tendine crcdederim exire fibras tendino-
fas qu* ab uno latere abeunt in pennas alarum, ab altero in
radium , alteram transeuntem fub tuberculo Carpi feu
Oilis, quod elli nter Humerum & Metacarpum , ufque
ad Os penultimum alie.

4, Habet extremitatem alteram in humeri capite in-
feriore in vicinia pennarum, alteram in tuberculo interio-
ri Carpi feu Olfis quod eft inter Metacarpum & Cubirum,
videtur aW mufeuio adhxrerc qui toco ductu pennis per
fibras anncditur.

5. Circa Offa quinti ordinis in angulo
fexionis exterius.

1. Habet extremitatem alteram in Membrana tendi-
nofa, qua: anneditur pennis Cubiti , & line® anteriori
Metacarpi, alteramduplicem , cujus pars larga Cubito
proxima eft in Cavo planiori Olfis minoris i duobus iftius
Articuli , pars in tendinem exilem definii, qui hic refe-
dus erar.

a. Habet extremitatem alteram, trifidam, (Duoapi-
ces iftius extremitatis dividuntur a ligamento Ollis parvi
fiti inter Cubitum Sc Metacarpum- Inter hos & tertium
fertur mufculi primi extremitas fuperior. Reliquum
iftius extremitatis fuperius anneditur ipfi margini ejus-
dem Offis minoris ultra medietatem) alteram exilem per
crenam in margine ejusdem Oftis tenuistranseuntemuf-
quead apicem ofliculi fiti ad latus anterius Ollis fexti or-
dinis , ubi accipit fibras carneas antequam oilictilo anne-
datur. •

}• Habet extremitatem alteram carneam annexam

inte-

De A q_

interiori lateri Offis majoris quinti ordinis , alteram trans-
e mtem pet crenam in extremitate ejudem Oiris litam
obliqui extroifum ad apicem pofteriorem Oifisf«fi or-
dinis. .

Inter utrumque Os quinti ordinis fitus habet extremi-
ta.v-m alteram carneam, utriusqueOflis fuperficiei adh*-
rentem, alteram exeuntem furfum, & transeuntem inter
Ofla quinti ordinis & pennas ilUOfii allitas, ufquead ulti-
mam pennam, quibus pennis adhaerere videtut ; forfitan
hic contribuit ad pennas eo modo intorquendas , qui re-
quiritur ad intemitia illarum claudenda.

{■ Sub procedente in eodem odium interftitio habet
extremitatem alteram maxima fui parte adhxrentem Os-
fis majoris interiori lateri verfus exteriora parte minore
minori Odi , alteram transeuntem extrofum & per cre-
nam in Ofle fexti ordinis inter extremos apices pennarum
& ipfuni Os meantem ad ultimi Oificuli apicem internum.

$. V I. De Mu f culi t jungentibus pedum Ojf*
inter fe , cr cum Offibus Trunci
cire* femur.

i. Habet extremitatem fuperiorem latam & tendino-
6m, maxima fui parte in Ollis Ifchkj refpondentis mar-
gine fupremo 5t pofteriori , inferiorem anguftiam & ten-
dinofam in Olfis tibi* refpondentis apice fuperiori 8c in-
teriori. .

t. Habet extremitatem fuperiorem latam & tendino-
fam in ejusdem Oilislfchio refpondentis margine pofte-
riori i fine prxcedentis Mufculi ufque ad tuberculum cir-
ca [maximam a fpina diftantiam (i margine anteriore
ejusdem Olfis delcendit alius tendo transverfim per inte-
riorem fuperficiem confinii quod eft inter carnes & ten-
dines) interiorem cum tendine inferiore vafti externi
concurrentem.

3. Habet extremitatem fuperiorem latam in difti Os-
fis margine pofteriori incipiendo a tuberculo ubi definit
procedens , & continuando fere ufque ad imutp , inferio-
rem transeuntem per Trochleam elegantisiimain . cujus
T rochlex extremitas fuperior lateri interiori femoris an-
neititur , inferior eiusdem femoris capiti exteriori ; in
medio Trochleo videtur nodus ac fi edet principium Os-
fis fefamoidei. Ubi Trochleam attingit, in tendinem
colligitur fatis craffiimjex rotundo planum, nodumque
format feiamoidei Osfis principium, lub quo nodoircrum
exilior redditus ad duorum digitorum diftantiam infra
caput tibia: , pofterius infcritur in tibiam, quo loco tu-
berculum exftat.

4. Sub ho^fitas habet extremitatem anteriorem in
medio pofties partis femoris , pofteriorem inter Mufcu-
tos caude , fub extremitate pofteriorc Mufculi quinti
cauda*.

5. Extremitas fupqrior Mufculi glutxo analogi occu-
pat totum marginem Osfis Ifchio refpondentis a parte
anteriori incipiendo & per fuperiora retrotfum fecun-
dum pofteriora defcenoendo ulque ad tuberculum ubi
definit fecundus tnufculorum circa femur , cujusfabnca
Compolitaeft ex duobus Mufculis, tendine inferiore In-
tra nredias carnes conter.to ; carnes exteriores breviores
funt, interiores aurem longiores occupant magnam par-
tem ipfiusOsiis. Inferior extremitas exteriora Trochan-
teris majoris quali in circulum ambit.

U I L A, ,

6. Sub boc fitus eftMufculm, occupant extremitate
fua fuperiore maiginem anteriorem & medium Osfi»
Ifchii. Extremitas inferior exterius fub T rochantere ma-
jore transverfim fertur fub transverfa extremitate infe-
riore MufcuU feptimi, fed duftu contrario.

7. Mufculus habet extremitatem anteriorem fupra
pofteriorem procedentis , pofteriorem verb continuatam
per carnes fuperficiei infimo Ifchii feu coxa?, qui trahit
femur retrorfum, ut procedens antrorfum.

8. Juxta hujus Mufculi tendinem in femore transver-
fum eft alius tendo re&us, cujus oppolitam extremitatem
rcfec ueram , absque dubio continuandam poOeriori mar-
gini Ifchii

Quo loco femori continuantur, Tendo feptimi fupra
carnes, fexti infra carnes, confpiciuntur.

9. Habet extremitatem an tenorem fub o£ha vi tendine
quafi in medio.

10. Trochanteris majoris , circa quemtendinem con-
fpiciuntur carnes indar Marfupii altcujus,- quae habent ex-
tremitatem oppofitam in ambitii. foraminis Osfis Ifchii
per quod foramen ipfe «endo exit utpote habe ns extremi-
tatem fuam appoficam in interiorifuperfide.

11. Exilis Mufculus habet extremitatem fuam ante-
riorem in margine Osfis Ilei interiore, non procul ab ace-
tabulo, pofteriorem fupeiius inlalcre interiore femori»
verfus dfteriora.

1 1. Habet extremitatem fuperiorem in eodem loco ac
prmcedens, fed parte interior i, inferiorem in femore in-
tra prxcedentem, quo latior eft : funt duse partes M ufcu-
li tricipitis : tendines fui pomose annectuntur tendinibus
Mufculorum in pofteriore tihj| parte fitorum.

1 4. Habet extremitatem Pieriorum m apice inferiori
coxa: , inferiorem in latere interiore tibi* ; eft fabrica
fimplex carnibus longis,

1 5 . Exilis & longus Mufculus habet extremitatem fu-
periorem in acetabuli margine anteriore, inferiorem
transverfim per anteriora genu obliqui extrorfum ren»
dentem.

16. Habet extremitatem fuperiorem totam carneam in
parte exteriore & anteriore femoris . fecundum totam
longitudinem Vafis,ita tamen ut fecundum rtftara lineam
tendo ingrediatur medias carnes. Inferiorem in tibia: to-
to ambitu anteriori, ita ut rotulam fere ample&atur.

7. Habet extremitatem fuperiorem totam carneam in
latere interiore femoris , fecundum longitudinem tricipi-
tis. Inferiorem in tibi* fupcrcilio anteriori introrfum.

Cire* tibiam Cr fibulam , incipiendi) * p*rte
exteriore Cr po (lert ore, tn vicinia
MufcuU Trochlearis.

t. Habet extremitatem fuperiorem in apice fuperiore
& pofteriore tibi* 4d latus inferius Trochlea: , inferio-
rem expanfam fub tarfo, ptene ad viciniam digitorum
excurrentem . &confticuememl|filrTem iftius Thecequ*
Hiufculorum ibi tendines includit, fabrica eft fimplex,
carnes mediocris longitudinis.

». Habet extremitatem fuperiorem Tubpracedend,
qui inferiorem in tendinem longam & exilem extenfim,
qui ingreditur fecundum Theca: cavitatem & terminatur
in indicis latus externum fle&endo oblique extroifum

rfi-

Digitized by Googt

D t A q_

primum articulum, fabrica (imples , carnes longiores car-
nibus pracedentis.

). Extremitate fua fuperiorc perforatur a Trochleari
fuperius defcripto, inferiore circa articulum minimi di-
giti craiTtor evadit, & conliituit perforatum , quiannedi-
tur & primo Olii ultra medietatem <Sc fecundo circa prin-
cipium, fub perforantibus ita dilatatur, ut totam amplitu-
dinem articuli occupet.

4. Anneduntur illi fuperius duo alii. Primus, qui eft
ordire quartus, futi tarfo accipit tendinem per «tenoris
malicoli regionem transvetlim obliqui dcfcenBentem, ex
quorum duorum tendinum concurfu fiat tina extremitas
communis inferior pergens ad digitum minimo pro si-
mum , ubi fub minimo articulo incipit dilatari Si compo-
nere perforatum primum.

t- Alter, qui eft ordine quintus . liabet extremitatem
nferiorem in latere exteriore digiti , q ui pollici eft pro-
-j imus.

6. Habet extremitatem fuperiorem in latere exteriori
tibi*, inter praxredenres Mulcuiosfe Tuberculum ante-
rius tibi* , inferiorem in fecundo Ode digiti minimo pro-
ximi, ubi couiUtuit perforantem primum f. perforatum
fecundum ; antequam perforatum primum ingrediatur ,
ad latus ejus externum incedit. Hiomnes Mulciillprxter
primum includuntur in Theca, cujus partem primus con-
ii itui t, ita quidem ut Theca communis in plures Thecas
particulares dividatur.

7. Secundam Thecam infignem pertranfit tendinum
pci forantium major pare eo loco in latum & durum cor-
pus expanfa , qux habet extremitatem fuperiorem bifi-
dam , una parte exterius femori continuatam fub T roch-
le* extremitate fuperiore , alterfi continuatam cavitati
femoris fub gemi verius interiora, ut adeoque videatur
occupare locum , quem Gaftrochnemius occupare folet ,
fabrica ejus magna ex parte fimilis eft febrio* in femore
Hominis.

8 . Theca tertia infignis eft , per nuam tranfit perforan-
tium altera pars , qux extremitate fu3 fuperiore tota car-
nea adhxrer St fibula & tibia- partem Fere totam occu-
pans. 7. & 8. extremitates inferioresubi fub tarfo ultra
medietatem tarfi perrexerunt in unum tendinem median-
tibus fibi is transvertis videntur uniri , qui deinde varii di-
viti. & iterum ur.iti, iterumque divili quatuor tendines
perforantes conftituunt , ad fingulos digitos digredientes,
quorum qui pollici proximus reliquis craflior elt.

9. Habet extremitatem fuperiorem geminam! unam in
latere interiore femoris verius articulnm , alteram in late-
re interiore ribix, inferiorem partim componentem Thc-
caiu , partim per thecam in latere interno euntem in pro-
ceifiini tarli , adeoque concurrentem ad componendam
Membranam , qua: includit omnes tendines canalem tarli
impleifces. $

Circa tiliam CJ“ fibulam anterius.

10. Habet cx?cniitatem fuperiorem geminam, tinam
tendi nolam in apice exteriori tibia: , alteram carnofam in
hnca afperaJibulx, ir.feriorem etiam geminam unam in
theca ipfa (ub tarfo , alteram unitam cum perforata pri-
mo digiti minimo proximi

11. Maximus inrer anteriores habet extremitatem
fuam fuperiorem parim in margine anteriori & fuperiore
tibi* , partim in linea afpera tibi* ab ipfo capite ultro

U I L A. ‘14:;

medietatem ejus dclcendentem. F xtremitas hujus inii
riorubi per thecam feu Trochleam tranfiit, piimono
dum format Olfis Selamoidei principium , inde majore
f ii portione in mediam cavitatem luperiorcm Olis tarli
inferitur , mir.01 i parte in marginem exteriorem ejusdem,
cavitatis.

11. Sub prxcedenti inclafus, extenfor digitorum, oc-
cupat majorem partem tibi* anterius extremitate fupe-
riore, inferiore autem per thecam tranfiers fitain ver Ius
interiora fertur in minimum digitnm , Jx illi proximqs
duos alios, St quidem in latus eorum externum. Afccrdir
tendo hujus extremitatis intra carnes, ubi figuram peni*
anferin* eleganter refert etiam hic tendo fub theca no-
dum habet.

13. Habet extremitatem fuam fuperiorem inferius
partem in tibia partim infibula , ir.feriorem per anr.ulum
transeuntem extrorfum & obliqui vei fustai fi procelFuai
exteriorem incedentem ubi etiam tcrmir,aufr.

Circa Os quod fupplet vices OJJium tarfi Cr
metatarfi incipiendo 'a fvpiriorilus.

1. Habet extremitatem fuperiorem triplicem unam in
latere tarli interiore alteram in latere tarfi exteriore inter
utrumque tendinem Mufculi primi, tertiam inter unde-
cimum & duodecimum adeo tres ventres conftituit , quo-
rum inferiores extremitates limul concurrunt in unum
tendinem extenlorem pollicis.

x. Sub hoc fitus eft abdodor indicis habens extremita-
tem fuam inferiorem in latere iuferiore primi articuli in-
dicis. Veutcr ejus geminus , unus major & fuperior alter
exiguus St articulo digiti vicinus. *

j. Habet extremitatem fuperiorem carneam in medio
Olfis tarfi , inferiorem in primo articulo digiti minimo
proximi.

4. Habet extremitatem fuperiorem verfus exteriorem
margirem tarfi , inferiorem verfus latus interius minimi ,
cujus elt adductor.

5 .Sub tar® in canale Ofleo duoMufculi delitefunr,unus
qui verfus exteriora litus abit in mir.lmi latus exterius
6. Alter qui verfus interiora fitns duobus tendinibus,
uno abit verfus partem pollicis interiora pedis fpedan-
tem , altero in latui oppofi tum pollicis, uterque primum
poliis intermedium flexit. *

Imperfeda h*c & fuis fortAmrjoi ibus non carens M11-
fculorum deferiptio non minusStda eft legentibus, quam
infpedantibus fuerit jucunda eorundem prxparatio. Ele-
gantillimaenim mecbanices artificia, creberrimi in illia
obvia, verbis non nifi obfcure exprimuntur, carnium
autemdudut tendinum colore , it.lrrtionum proportio-
ne & trochlearum deftributione oculis exjiolita omnem
fuperart admirationem. Si Dei ea voluntas fuerit, ut coe-
ptam plurimum animalium mylogiam abfolv.itn . quod in
pr.-efens ftctile videtur (ludium , frudibus foecundum erit,
tum qua veiasdifcrcpanttecaufasin exteriori divci lorum
animalium fgura intclligcndas , tum qua artem Mecha-
nicam illuftrandam , .praicipuc vero ad cauix uni verfali»
libertate® operandi defendendam contra hodiernos ne-
ccfiitatis audores, qui dum argumentorum acumine o-
mnein libei tatem_ tollere videntur , ipli in fiuvitatum ex-
quitillimarum clcdionc fiumma Ih-pius libertate utuntur,
adeoque opere deftruunt, quod verbis quam laboriofiffi-
ni i adft ruere cocantur. T C A P.

1 46 De A

C A P. V.

Dc Ardea.

A N A T O M E

inftitut*

G. B 1 A S I. O.

LIkoua in hic ave valdi licet ac umir»ata,ad triangu-
larem tamin figuram proximi accedit , aut potius
pyramidalem, hujus latus pofiicum.quod bafis.tau-
cibus vicinum, latum magis lateribus reliquis lateralibus,
prominentia quadam afpcra utrumque horum prxditum.
extendebant feafperitates.hxutrinque abafi lingu* feri
ufque ad mucronem, acfi pilofis papillis . hirfuta effet-
Conjungitur Lingua, im6 firmitir unitur, olligulocui-
dam, (ubtiliequidira.aft fatis valido, rigidovi , conti-
nuum boc Ofii Hyoideo , i cujus medio antrorfum pro-
cedit. Sabflanti* Lingua eadem Cartilagine* efl , quam
Membrana qusedam crallior , porofa tamin, glandulis in-
finitis pradita, invellit.

Ipfum Os Hroiots non folum lingu*, feti & In-
gluviei fulcimentum , Bali conflat , tripi icique proceflu ,
Bafis media ejus pars efl , dura valdi , licet tenuis, ab hic
lateraliter utrinque procedit proceffus longior, verius ca-
pitis poflica , cui firmitir coiisret , Cornu Ollis Hyoidcs
dici potefl , in partes varias , duas feri , aut tres, quali in-
ternodia, dividitur, mobiles partes h* ob variam inglu-
viei dilatationem, lingimque motum. Ab eadem bafi etiam
* ad pofleriora fe extendit proceffus quidam , fubrilis, circa
finem complanatus, parumque incurvatus-

Procdlious didis, fimilitiracbafi ipfi. Ingluvies
jungitur , Sacculus h*c efl OEfbphago fqgerius conti-
nuus, Alimentorum primum receptaculum ubi undique
extenditur infundibuli fpeciem referens. Variis li*c con-
dat Membranaceis lamellis, quas Vafa varia eaque inii—
• enia fatis, pererrant, imb etiam fibra: came* divetfat,
longa? imprimis , circularesque, roborant. Irifignitir
dilatabitis faccus hic , reopitque, imo ad aliquod tempus
refervat , licque fuutil gm 1 parum immutat, quam maxi-
mam ciborum copiam.

Pulmonis duplici utrinque parte condant , fupe-
riore fcilicet , quatdorfo, collisque ardiilimi jungitur,
& inferiore qua; lumbis, illa Veficularum plurimarum,
fubtili, eaque carnei coloris ex membrana, conflatarum,
congeries cll , ha?c capfulam membranaceam refert,
fplerdera hic, albilfima, deiifillimaque Membrana, fa-
tis licet tenuis.

Laryngem tria imprimis Ossicula conflituunt
quorum unum inferius , duo luperius collocata , itlud, ri-

Sidum admodum , atwulo fu premo Afperx Arteria; per
lembranam firmam. neditur. H*r,utriiiqua«rium, pa-
latum refpiciunt , triangularis qnodvis eorum figura efl,
estrorfum linu lingulari , quam'caro mufculofa replet ,
praeditum , introrfum proceilii notabili , cujus ope T ra-
cbea non paruiu anguftatur , gaudet. Couneditur idem

R. D E A.

cura Ofliculo inferiore mediante MtmhrmUT rachem In-
teriora invefliente , annulosque omnes cotmeden te, inter
fe altas neutiquam uniuntur, mobilia omnjtiS , Rimam
fatis mfignero.i parte potlica ad anticam fe extendentem, _
efficientia, poderius ubi Afper* Arteri*annulofupre- ’
mo jungitur motus gratU , laxa dstur coharentia. Ad
finem horum ofliculorum , ubi Arteria? did* junguntur,
fimbria quadam valdi laciniata notatur, ad cujus medium
glandul* mlnutiflimx vari* refident.

Arteria Aspera inferiuj duos in Ramos latis
confiderabiles dividitur. Annali horum Cartilaginei equi-
dim omnes , afl non nifi extra Thoracem integri, quam-
primum etenim ad Thoracis interiora Arteria hic deve-
nit, lragerfcdi notantur ejusannuli, parte ei qua Car-
tilaginea fubflantia deficit Membranacei omnino. Eo
loco ubi Arteria dida in Rainosprimb dividitur , in quo-
vis Ramo Rima lingularis, fono formando inferviers, no-
tatur. Varii h*c dilatabilis , tum quod annuli didi im-
perfedi fummi mobiles, tum quoti Membrana eos con-
nedens partemque Cartilaginibus deititutam conftitueus
facili extendatur.

Pericardio Cor inveflitur tenuiffim* conditio-
nis, hoc quoties ab immiflb flatu extenditur, fpatium
infigi* Cor inter & pericardium notatur.

Arteria Aorta ex Cordis Ventriculo Gniftro>
prodiens, quamprimum fubllantiam Cordis reliquit nes
notabiles Ramos,quafi truncos totidem, furfumdeorfum-
que dillribueudos , exhibet. Valvula; in hac femilunares
egregii confpicuz, fimilitir ac in V etiis inxquales.

Gula Tunicis quatuor conflat , harum Prims qu*
fitu extima , tenuis valdi , fibris carneis, quantum notari
potefl, omnino deilituta ; altera qu*fitumedia,camo-
fiored, fibris circularibus praedita; Tertia qu* priori-
fuccumbic , fubrilis fatis , fibris gaudet Redis fecundum
longitudincmGuIzextenfis; Quarta qu* omnium inti-
ma, valida, craflaque fatis, nervofie conditionis ed.

honptudimr h*c ododecim digitorum , non nume-
rata longitudine Ingluviei , qu* pro Pharynge haberi po-
teli, eo quod collum longum valdi , viginti nempi digi-
torum transverforum.

Ventriculus hic reperitur duplex. Horum pri-
mus Gul* qu*dani cortinuatio efl. ejusdem cum ea lub-
(lanti*, capacior hic nonnihil Gula dida . imi etiam
Ventriculo fecundo, verfus corporis latus dextrum ali-
quomoHo declinat. Interius circa eum locum qui prima-
rium V entriculi eonflituere videtur Circulus glandulofus,
rubicundioris coloris, trans verli pollicis laticudinem,
fummim veri tenuitatem, habens, notatur, Chylificacio»
ni forfan inferviens.

Secundus priori minor , rotundioris fieurx efl , Nu-
cis Mofchat* magnitudinem habens, ad id ut Chylum ex
primoaccipiac ordinatus. Valvula adtfbi principrbm ubi
priori jungitur lingulari gaudet, materi* rcgtefTum im-
pediente.

Ventriculis didis Tertius addi papefl , omnium mi-
nimus, Vefionl* indar, aut potius gtobof* Eminenti*
Ventriculo fecundo a latere coh*rens, quicquid exeo .
recepit continuo Intcftino exhibens, ex hgc ne materia
■ regrediatur valvula lingulari natura inhibet.

Renis inxqualis valdi exterius figur*, fanguini pal-
lidiori concreto fubdanti4 haud oaruin iimiles , lumbo-
rum in cellulis Ofleis fitum obonttfccs. Quicquid feri fe-

gce-

Digitized by Google

De C i

gregant Cingularem per meaturo, qui pro Uretere haberi
poteft , ad Cloacam in qua terminari videtur , amandant.
Simili*! omnino hic duchium* horum urinariorum pro-
greflus, infertioque, qualis in Galimidefcribitur atque
delineator i GKAEFIO TrtH.de pjruiu, Gemui.

mulierum.

Cloaca Inteft ini Redii extremum el>, amplum vah
di. adei> ut etiam flatu diilentuai Ovum <at magnum re-
cipere queat, tenuioris longi conftitutionis eif quoties
extenditur, Inteftino i pfo. Inhanc&InteftinumRe£tura
fe exonerat, & Ovarii duSus ip fexu femineo Ovum Tuum
deponit. ,

Intestina varii i furfiim imprimis atque deor-
fum, contorta , ejusdem omnia amplitudinis funt, folo eo
quid Redhim excepto, utpoti quod paulo capacius ; vix
lex digitorum transverTorum longitudinem hoc

»•“ ~y*"*‘ ***** *«*■»»*■■■ ■*— • ivti^istiuuiwill iluC habet,
circa fui principium exiguam particulam fuperiora verfus
acuminatam appendicis inftar agnofeens. Particulam
hanc pro Inteftino Cttco afliimamus nihil eft quod impe-
diat. It) eodem hoc Inteftino circa extremum ubi Cloa-
cam maenam conftituic Valvula notator circularis, fo-
cum ad inteftinum tenue regreflum impedire haud parum
valens.

Panckias tenera; valdi fubftantiz, coloris albi-
cantis , trium ad minimum digitorum longitudinem
habent.

Vesica riiLiA infignis fatis magnitudinis, bile
ex viridi nigricante, c&que lenta valdi, plurimum di-
ftenta. Ex hujus parte fuperiore Jk8*j prodit Ultrim,
Vefic* ipfi in defcenfu firmiter unitus, terminatur hic
in Inteftinum tenue loco fatis i pyloro remota DuBum
etiam ./»i* a priori diftm&im, ab Hepate reda proce-
dentem, qualem in avibot viriis aliis notamus, hic quoque
ebferwe licet.

Ovabii ductos antequam intrat Cloacam didam
valdi ampliatur , fic ut Vefrcam quandam fingularem
conftrtuete videatur, circa hujus ingreftum Valvula etiam
adeft circularis , rugofa itidim , (mulis illiquzcircaln-
teftini in Cloiaeam introitum, ftercori praxludent viam in
ludiis Ovarii extremum didum.

NOTATA

CEREBRO & MENINGIBUS.

CE a s S a A volatilium MlXlVots q u s io quibus
differant ab humanis vide capite de Aufert.

C O' N I A.

•»47

N R

IBUS.

DE Obomiv! O e g a n i s vide quae hie haben-
tur ex SCHNEIDERO capite ^Aufere.

PARTIBUS VARIIS.

CAnalem alimentorum ex ardea edu&um,
cum duplici Doctu PANCsiAtico & Bi-
lAaio, &firaplici Coeco, deferiptum &depidura
abOLIGERO J ACOB.EO^idj DsM.ann.1673.
exhibent pag. 141.

A N" A T O* M E

Arde* fellari*

Ja8a ab

AMST E LODAM ENSIBUS.

IN ei quam difTccanint •s4t*jlcfoJamenJc/ v.Januar.
1661. Liik erat fatis mannifcfhjs.

Valvula Cordis una plawfc carnoGi

E:: Renibus Ureteris utrinque ad Cloacam extenfi.

Pylori circulus erat manifeftus,

Vintricului ipfemagTHis&nwmbranofus.
Intestinum Coecum nullum occurrebat,
r ^Cadfr« Vesica fellea, fed duoduAusad
Inteltina deferebantur in medio circiter mediante inter-
cedente abo uniti

Trachia in fine Membranacea, iimilitdr ac in aliis
avibus.

C A P. .VI*

De Ciconia.

CE*-»** M.k.nois^i volatilium in qui-
bus differant ab humanis vide capite de Injire .
VIII. Martii 167». D. W E P FE R U S Piil.
lumCiconwfecuit, inhoc qiucobfervatalint Oif.i,

• cn“f- habetur. Gulam ineuit Ventricu-

lum & Inteftina coharrentia exemi.

L A propi ftomachum nodofa protuberabat , ac
videbatur minor quidam Ventriculus maiori impofitus,
rubebat : ablata membrani Tuberat Mufeu/u t membra*,
nens fibris rediis praditus: fub illo occurrit thut fibris
transvertis iuftrudhis : hoc remoto thu t iterum redas fi-
bras habens , oiwubushismulculis membraneis remotis,
utinCaftore in confpedfum venerunt tcinuli f. extremi-
tarsas thecularum pulchro ordine locata:, minutis caplf-
laribus 1’tfu iinguiferispid* quafi& decorat*: undl-

r: (.ulam ambiebant ad unci* altitudinem. Incisi Gu-
qooufque Icti, nodus hiclpfam ambiebat innumera «-
etlt minuta intuebar, cribrum dixiffes: preftisfordsad-
nulis copiofi emanavit mucus gryfeus, turbidiufculus :
fp813*'* «rinulis inveni tubulorum extremitates ccecas
* i Tubuli ifti J. unci* longitudinem craftitie penn*
columbin* , foris exornabantur Vafis capillaribus, ut
favus meile , fic illi muco adimplebantur : acinuli ma-
gnitudine feminis cannabini accedebant. Gula- reliqua
,pars fibris ieu fulcis rediis prredita erat , ingluvie carebat,
u r.de tacili patuit , mucum hunc non a Ventriculo fup-
peditari, nec ab ingluvie qua deft ituebatur : Credibilius
nubi videbatur fanguinem materiam fuppeditare : quod
idem in Caftore evenire exiftimo, chm oscula nihil ex
Ventriculo intra tubulos admittant, aliis mucus certo
citius a minutioribus tegmentis confpurcatus fulflec.

Ven tsicu t us amplas admodum fuit, conflabat
ex Membrani peritorcei, duobus robuftiffimis Mefculu
ubi oppofitis : nam onus anterius , altir pofterifc ipfi in-
T 1 cum-

Digitized by-Coogle

148* De C 'o l n m b a.

c timbehat. Ex Membrana mufculU fubllratj , & pellicu-
la. Internam pclliqplam facili a membrana mufculis
fubdrata illosquc fuccingente feparare potui : ambae ubi
fe refpiciebant inflar panni fericci tonli apparebant (.§;i-
f)Cll ailti altf ^ammet) albj: , tenui ferofo humore irro-
rate, quafi ipfi fummitm numen non (blum de fermento
ex Gula adverendo , fed quoque propiore profpexilfet.
Alia notatu digna hic prartereunda obfervavi , nimi*
rum ViteSi Ovi htttflini portioni tiihnrentvw folhcu-
hm, prout ab Exc. Staionc inventum pamimi fuerat.
Item Umrturs ad latera lumborum defeendentes ,
St Intel! ini Re&i lateribus in parte podica infertos:
jpfum Intestinum Ricrusj in fine in amplam
cavitatem intus rugofam expanfuin, aliaque. Animalium
Ruminantium Ventriculi probi examinati forte maio-
rem lucem his tubulisaccenderent,S*proculdubio totum
Chylofis negotium luculentius illullrarent.*

* C A P. VII.-
Dc Columba.

OBS.ERVATA

PARTIBUS VARIIS
OL. BORRIO II 10.

•

orriehio in Columba Juniori que fpeftata , in ^33.
Utn. onm.j.Ohfcrt. 96. habenturhoc ordine.
Aspera Arteria non incumbebat O F. fo-
phago, fcd ad fitiiftram ejus , nonnunqnam etiam inter-
vallo aliquo disjunda vilebatur. Eadem prope Cor in
Ramos findebatur duos , uui tamen ad parenchyma pul-
monum delati non dividebantur itcrqjp in Ramos livi
minores, fiv£ plures circulis folemnibus in(lra£os, fed
omifiis iis in apertos hiatus defmebar.t , & illos podea in
totos pulmones fefc ingerentes.

Pulmones codis undique firmidimi adnati , colore
miniato, infima labrorum parte i ufi a Cor ita defeendeg-
tes, ut nifi diftingueret Membrana , Renes haud dubii at-
tingerent. • ■

b Cor pro magnitudine avicula: fatis magnum, in quo
omnia folemnia ; nec Cornea valvula ulla, (quamideo-
uue in fcniori palumbo vilam Scvtrino crediderim) in
Iinu Cordis dextro ad bafm patere vifum foramen nunu-<
tum , quod feta profecutus loilla videbam mamfcdi fe-
ptum Cordis penetrare , & in finidri Ventriculi feri me-
diam Cavitatem egredL

Apex Cordis, non, ut in pluribus animalibus ad fini~
{Irum, fedin medio fitus, leviter ad dextram inclinabat.

Hepatis loh duo majores, tertius minimus, 8c pla-
ce cylindri figuram exprimens.

Vesicula felles nulla ; aderat tamin Ju-
Bnt IltpjticMt , ifque in ter.ui fifliira Hepatis ex va-
riis minutidimis profiliens Ramis, inque duodenum fe
exonerem. In hoc duefu vivente adhuc columba , jam

bilis confpeffa eft viridis, jim iterhm evanuit , fucco Illo
felleo in Hepar motu fingu|ari , ut videbatur , recepto.
Intervallum illud motus paulo erat longius quamfyflo-
le & diallole Cordis: Corde etiam quiefeente, adhuc
motus ille aliquamdiu durabat. Et poftquamdufhrsjam
videretur inanis, mox iterum reflagnante ex Hepate
liquore bitiofo implebatur , diutius tamin inanitas tenuit
quam expletio. Ollrndebatur& propeduftus alter, He-
laticus, fed minor, firmiorque , in quo nulla quiditn bi-
is notata , motus tamin idem , qui in priori. Secundus
liic priori duplo longior, delinebat in jejuni partem fex
digitis transvertis infra prioris ingteflum , adeo ut peeni
relponderet loco quo fuccus Pancreatis fefe folet in Inte-
(lina effundere. id quod jam ante in corvo aquatico, alus-
que volucribus obfcrvatum.

Ventriculus uterque bile viridi llagnabat , tum
prior membranaceus, livi ingluvies, tum lecundusille
carneus , & glarea lapillifque laburratus. Sed cur ibi tan-
tum bilis, in volucre non admodiim iracundi? credibile,
in confiidu ultimo mortis ex duodeno in Ventriculum
per pylorum lic fatis patulum tranfiilfe.

Renis finguli ex tribusglandulis rotundioribus fe-
cundum longitudinem libi conjunctis vili contlare , per
quarum fuperficiein extimam duflus ferebatur, inlnte-
ftini Redii extrema’ terminatus , coque deferens album
quoddam , & liquidiufeulum excrementum , quod mi-
(tum ibi cum purgamentis reliquis cralfioribusanlntefii-
nis eo delatis limul excluditur. Commune hoc avium ge-
neri, cui cum defit Vcfica, album illud recrementum
corporis per Renes defertur in Inteftinum Redam-, ibi-
que foras amandatur-

Intestinum Coicum Sncrtno creditum nul-
lum , cum revera duplex ell , fed ranc fab»c® , gyrus
enim quidam fe ollcndit quatuor circitir digitis ab ano
diftans, utrinque mteftino annexus, imd pars ejus, fed
involutior.

AMSTELODAMENSIBUS.

EX obfervatione nollta, ^Ampioiomtnfuqur Col-
legii membrorum , . .

Musculi Pectoris duo , fibi invicem incum-
bentes, quorum Prior, qui Ollis (lemi Spina: antica: bali
fuaadh.-rrct , per medium tendine notabili dividitur, fic
ut fibra: ab Olfe ipfo pedoris, &abhacfpina . carnof»
omnimS, procedentes, in hoc tendine termintfntut, vd
potius tendinem hunc conftituant. Sunt autem hbrn il-
la:, fuperiores, alb.T, quibus hinc in^efibriRe rubicun-
iteaccedunt , hae verd, inferiores, rubr.v. ^/ilicr (imi-
liter tendine gaudet notabiliore, quia Mufculus major eft,
totus rubicundus , at rubicundior parte ea qum vicina ell
Cuti , quam ea quteadharret Mulculo fubjcclo jam expli-
cato. Fibr* hic omnes magnae funt, fic ut Mufculos quafi
vario* referant facile feparabilcs.

In Cluvi es dilatabilis valdi laccus efl , mtmbrtno-
ft/, covcrnul» plurimis-pnditus, dilatata ea Imrjr ex-
hibet aliquot , giandulolas , albas , a parte fuperiore lea
extenfa ad ingluviei angullias defeendentes.

Gula hic incipit , qua: pollicis transverti lonirtnii-
nem habet ,& conllat glandulis integis innumeris , fub-

rubru.

itized by Go<

i49

De C o a n i c

rubris , femen papaveris figura referentibus, maximi qua
viciniores funt V entnculo , hic enim linus albus eft , ner-
vofufque. •

Coxcum IxrmidUM, quod in avibus duplex ,
utroque latere unum > vermiculi mllar furfym ad latus
Ilei, cui ad liaret , adfcendens , hic exiguum, tritici ma-
gnitudinem vix excedens.

T i s m in dorfo decumbunt , eo loco ubi definont
pulmones . glandularum albicantium conditionem refer-
re videntor. Hic quoque loci Ov axium in feminis
incipit- . •

Lus exiguus valdt, inter Hepar & Ventriculum
Gtum habens. Confer qua: de Anate adduximus.

Vesicula: ut in aliis avibus . ita & hac , dua aut
tres occurrunt. Harum fapener, ftatim lubOfle pedo-
risfita, ex pulmonum poris Aerem accipiens , fc exten-
dit ufque ad Ventriculum , ubi liigium fumit Altera ,
priori minor. Tertia , infima > ad Ventris anteriora fita,
omnium maxima , Aerem accipit per canalem membra-
naceum ob foramina varia alia per pulmones in eam
eranfeuntem.

NOTATA,- J
■ In

CORDE.

DE C o a o i s fabrica vide qua; in fcquentibus pro-
ponentur capite de Gallina.

URETERE.

DEUjleteei, ejusque pelvi, vide qua; hic ha-
bentur ex MALPIGHIO capite de iduate St
inpnEgrdhscap.de CaKt.

PANCREATE.

TRiplicem utphirimum in iis reperiri ductum
P|».'CiiATicun aut lior ei\ G R A E fi 1 U S
TraB. Je jaceo Pancreatica.

-CAPITE.

CE » i b x a volatilium , M em tso t squi, inquibus
differant ab Hunftnis, vide capite de ^Bnferc.

In Cornice varia

OBSERVARUNT SEQUENTIA

Alvi STELODA MENSES.

PUlmon is fe extendebant ad partenvfiefeme-
diam Ventriculi ■ iplosad Renes.

Vesica pellis oblonga , & pro ratione
corporis paulo major.

Liem teres erat atque rotundus.

Musculi ab utraque parte afpera Arteria duse , G»
mihtfr ac circa divaricationem ejus. ‘

Aderat & Membrana niBatoria.

& C

O R V O.

C A P. IIX.

De Corvo.

JEcux ipli ferti nullo intervallo diflat .i Corde,
quod parte polteriore quali per cifterna: Os Vufa
excipit.

/intxicQlus feri rotundus, fed complanatus
pjrte rotunda foedans ad externa. Ipterna tunica figu-
ram Oviamulamr.

Appendicis qua vifuntur in avibus longiores ,
exiles hic, medium digitum longa:.

L i e k ad fuprema inteftina politus.

Renes evidentioresqnaminaliis&rotundi, quam-
vis ipfis fubftent corpora illa rubra l^pnum vicem in aliis
habentia. ,

Intestina parvo conflant corpore, nec multa, nec
longa

H i p a a non magnum, fed ad parvum inclinans.
Aspixa Axtixia non rotunda , fed comprefia
parte anteriore ac pofteriore.

Circa Avium alar hac in Corvo obfervavi.

Cum propria adhuc nomina non Gnt indita Alarum
I Oflibus, qua; m avibus funt, de hisnos agentes partim
nova illis nomina confingemus, partim quoque ubipot-
fumus communia transferemus , qua? funt Hominum Os-
hbu».

Confiat Avis Ala OJJiint odo, quadiverfis inter fe
, junguntur articulationibus. Tria majora f. longiora,

' quinque vero minora. Majora funt unum Os humeri, duo
j Offa Cubiti , Cubitus & radius. Prater hac minora quin-
que, unum quod pledrum reprafencat , & hac lon-
gius caceris quatuor , alterum ouod figuram habet tcllfi-
■ nx parva , tertium ex his eft calami icriptorMmodo ro-
I liratum.

Pr.ater hac duo oflicula (imt ad articulationem Cubiti
ac Radii , ait erum quadrangulunr, ubi inferitu tendo fu-
I perni adveniens a altcriitn oblongum & gracilo ut unguis
! Caninus.

| Poteris aflimilare tria hac ofhcula fimul connexa ple-
dro cuidam mufico cum fu*Chorda.

1 ArticulanturliacOflaomniadiverfisinterle junduris,
majora per Diarthrofin , minora per Sy narthrolin. S E-
VEIUNUS Zoot. Part. iv.

Cexebxa volatilium M in ingestu e inquibus
differant ad humanis vide capite de ^Bnftrc. t,

C A P. IX.

De Corvo Aquatico.

DUos hic diftindos ductus gilarios notavitSTE-
NONIUS F.pijl. 16. Cent.4. Bartholini, quo-
rum alter a Vencula , ab Hepate alter oriundnt
in Irtteilinafe effundebat, & Pancreaticus dudus
hic duplex quoque medio intefpi iorea loco, digitum a fe
mutuo dillautes.

T i CAP.

Digitized by Google

'5°

De Coturnice, & •Cuemo.

C \V. X.

Dc Coturnice.

VF. w t jl i c u m s eundem quem in Gallina Titum
obtinet.

Intistina beni prolixa, aequalis fefmi
cralfitiei, pltirimdm conduplicat,!.

Coici appendices inter omnes Ave^JprgifRm*, ut
ad media Inteftina confeendant, fefeque porrigant, ab
ano & Reflo extantes paulo minus quam ). digitos la-
tos , ipfe nutim pau!6 minus quam 4. digitorum latorum
magnitudine fuperni Coccygi incumbentes. SF. VE-
1UNUS.

C * A P. XI.

De Cuculo.

INhocfeflo V in triculus totum replebat Ven-
trem, & protendebatur ufque ad infimam ejus Re-
gionem.

Sub eo latebant Intistin a Tat brevia, cum annexo
Pancreati.

Ventriculo difieflo inveniebam tunicam interiorem
qua? in aliis avibus inftar tenacis corii efle folet , mollem
& teneram , fufficientem alimento fecile diOohibili, quale
vermes aliaque infefla.

Interius in proventricuk) copiofie notabantur Glan-
dula:.

H 1 f a r fpieei coloris , duflus quosdam bilarios mit-
tebat ad Inteftina.

V isicSl * Hiari» aberat.

In dextro Cordis Ventriculo carnea ifthatc val-
vula pennatis propria fe offerebat.

Testiculi Renibus incumbebant, proximi Tub
capfulis atrabilariis. SCRADERUS oif. 1.

Cerebra volatilium Mininois q u r in quibus
differant ab humanis, vide capite de lAnJctc.

C A P. X I L

Dc Cygno.

A N A T O M E ejus

m/htuto

. k

THOM. BARTHOLINO.

CYtsni Anatomen nobis reliquit BARTHO-
LINUS lingulari Traflatu, ex quo qua? fabri-
cam iplam fpeflanr hic proponemus. •

C a v u t peneaiuerinmn eft.

L 1 s g u a illi odea , Qualem cum capite delineatam
nuper dedit Beflerut; aa hujus latera fublingualia Vafa
oblervavit Stcnonim.

Rostro eft parum turbinato,in extremitate obtufo,

Virtibr* Colli xxiii. funt , Dorsi vh.
Caud.i vult mobiles, ali* enim interius immobiles
fub Ifchio.

Os P 1 c \o r 1 s protuberans : in quibosdan folidum,
concavum in plerifque ampla Cavitate roediaqui parte
porofum , ut aquam admittat , quandoque tamen rationi
alatis hic variat natura.

Scapiilk Os oblongum &anguftum, ut in anfere.

Ai* Os brachii humani *nmfum cum curito,
deindi Offa duo Metacarpl, Extrema ala quatuor
articulis conftat in reflum protemis , quorum extremus
bifidus eft , utrinque tamin cohxrens , primus maximus,
Duo laterales, quorum fuperior major in duos itim di-
viditur.

Cost* utrinque duodecim , ev plurimis limitaribus
ac MuTculis . quorar» fiibftantia Odea, Cartilaginofa ,
Membranofa ac Mufculofa. Harum duo fnpariore/ (ter-
no non junguntur , Reliqua novem fterno arcuatim inar-
ticulantur, in medio Cartilagine divif* , & intereasqnin-
que medio Apophyfa habent incurvas ; ultima cofta (fi
cofta dicenda) coxx fuperius connata medio ejus Car-
lilagini junfla in latum & incurvujp finem definit , quao-
quara potius Os pubis dicendum , fullinendo abdomini
dicatum.

Os Cruris femori involvitur lingulari Apophyfi,
Homini inufitata.

Os Fibuls in latiore principio circa mediam ctu-
ris in acumen definit.

V en triculus Membranofus, minorante majo-
rem cum OEfbphago continuus major, carnofus, arenulis
IapIdibuTque exiguis fubindi refertus.

Intestina valdi longa funt , & multo etiam pol-
licem craffo adipe, qui vicem olenti obit, ir.refla, qua?
cum multis anfraflibos aut gyris haud fint intricata , fed
fimplici rantum media fpira in fe revolutione reflexa,
huic malo volens mederi natura Cceca duo inter anum
Stiplbrum initium inteijeflo Reflo Inteftino appendit
qua- anfi afluum inteftinorum defeftum compeqjvent .

Hepar ingens, tribus, ut in Homine heu diilip-
flum, cum Vafu , & Vefteula.

Pancreas longiusculum Venis refertum.

Arteria Aspera admirande fani ftruflur*.
Nam pro colli longitudine deorfum OEfophagi come*

firoteaditur donec adfternumperteniat, in cujus capfiN
am fc incurvo flexu infinuat & recondit, vclur in tuto lo-
co & theca, moxque ad fiindum ejusdem cavitatis delata,
furfumrefleflitur , egrediturqueanguftiasfterni, &cla-
viculismcdiisconfcenlis, quibus ut fulcro nititur ad tho-
racem fi? fleftit. In quibus autem iftafternicapfulafive
vitio natur* fivi retatis deeft > Afper.i Arteria quia fe-tme
infleflere non potefl refla brevior aliarum more incedit.
Antequam autim Thoracem & ibi fitos pulmones attin-
eat, Prhis laryngem quandam effbrmat cum Ofehyoide,
lata Membrana veftito, & muticorum inftmmentorum
fiftulam referente , ea facie quam infra expreflismus , fu-
periuslata, fed angufta rima , inferius verti anguftior&
aepreflior. Sub qua larynge f. Olle Hyoideo antequam
pulmones ingrediatur Arteria in duos Ramos divaricatur
bronchiis non abfimiles, tumidiores in medio, Mqu»
pulmonibus vicini magis funt anguftiores. In quibus ab
humani Arteria differt , qua: quidim in Ramos dividitur

. &orf>n-

Digitized by Google

G N O.

D E -C .

& bronchiasifcd nurqnsrn anfequam pulmonum fubftain-
tiam fuerit ingrefla. Miranda hercle modis omnibus con-
fhtutio , & refpirationi infervit & voci. Nam cum in
Riguorum fundo njplia pro vtftu qu*rat longitTimo indi-
guit collo, ne longa mori fuffocationis incurreret peri-
culum. Et certi dum dimidiam feri horam toto Capite
& collo pronis vado immergitur , pedibus in altum elatis
ceeloque obverfis, ot ea Arteria: qua; pedoris di&mva-
gina’ redufe eft portione tanquam ex condo promo fpi-
Sma haurit , copiofo autim ai re opus erat per bifidos
Ramos etiam fublevando corpori grandiori.

Os Hyoidis autem ante dirifionem collocatum
‘ad longioris colli firmitudinem facit, &anguftion rima
vocem cygni moderatur.

Pulmo exiguus eft ac flaccidus-

Cox humano fimile forma & magnitudine. Venaque
fa illo coronaria conlpicua. In Ventriculo dextro Val-
nU in Vena Cava circularis, una & carnea, reliqua; Vai-
r*U hu^pnis feri fimiles.

• •

*Ab

OL. BORRICHIO.

tN Cygno femina obfervavit OL. BORRICHIUS
‘Asrrssv Asmua flexu illo deftitutam, A a-
tiliam MjKsi» defeendere in dextro latere.

Ingluviem Membrana veflitam ita porofam ut fa-
. cilliino preffu liquor fubalbidus ex Glandulis minutillimis
inter utramque hanentibtis tunicam eliceretur . inque
Cavitatem ingluviei iHaberetur , luud dubii ad fermen-
tationem alimenti. *

Duos duc rus unum a dextro Hepatis lobo , unum'
a cyfti fellea procurrere ad jejunum , ita ut , cum antq
feorfum decurrant, ubi ad jejunum devintum fimul o-
mnes uno eodemque loco in illud fe exonerent.

Astuta Axtixiam in pulmone non divaricari
in minores Ramos , verilm ubi truncos veloti dycis agere
«teperit, ftstim iniplb exortu delinere, rcliSas tanrum
patentibus m pareiKhyma pulmonum Oftjis.

In Cordis finiftro Ventriculo refudi auricula ma-
nifeflos Mufculorum Cordis tendines ad Adita: initium
defi nentes.

Loco Diaphragmatis minutos & longiusculos
M ufculos collis tendine fuo adhaerentes.

Latera Lingua hinc indA, ordinata tam An feiie , in
longum , poi is dilbnda , qui fetam fuillam admitterent,
ut r.ecefle fit in came lingua; minutas latere glandulas,
qua* Sc quandoque liquorem in Os profundunt.

C oi c u m duplex , nigrioribus quam cartera Intcflina
esecrem entis ft agnatis

Renes longos vel pedem integram, & velat fegmen-
tisdiftindos, per quotum interiora canalis excurrens U-
tcres tandem indi elaplus formabat , ad extrema Redi
Inteflini fe exonerantes.

U r i r u m lungifitmum , figura quafi longe pyra-
midis, i-pift. j t. Ccnt. iv. BARTHOL1N.

'1'

olb

AMSTELOD AMENS IBUS.

AD latera pulmonum erant Mufculi pulmonum pro-
prii , coli is annexi. Erant & manifolia atque magna
foramma ex pulmonibus in Velicas airem trans-
mittentia.

VistCA pilus erat grandis pro ratione corporis.
Uiitir is erant varii ex Renibus orti, qui in utro-
que latere , in unumdudumconjundi , ad cloacam fere-
bantur.

Os habent fpcciali in lingua uti Anates.

Os Hyoidis tres habebat Apophyfes. E p i c l o t-
t i s nulla aderat , fed clauditur larynx per Mufeulos, &
per mediam Apophyfin Olfis Hyoidis attollitur, quod
Ofliculum meriti) Hypogloetida vocare poliis. Obfervata

hxci.Febr. i66j.

NOTATA

C E R E B R O , &c.

CEribra volatilium, Miningisqui inquibus
differant ab humanis vide cadite de infere.

DUCTIBUS SALIVALIBUS.

DE Ductibus Sublingualibus minoribus
TraS ih Mufe. (S Gltnd. agens S T E N O N I US ,
in avium mqun quarundam linguis rara horum occurrit
elegantia , ubi in ipfis lingua; lateribus propA bafin fecun-
dum eandem red#n difpofita decem duodcctmveoftia,
li comprimatur Urgui ierofi humoris totidem profon-
dunt gemmas. InCygnoeadem ftylumadmiitebautfa-
CilA , &. pro liugu^nnignltudine fatis profundA , quem-
admodum & in Anate, fuere tortA etiam in illis pnedidis
plura Vafa, fed horam pulcherrimo adlpcdu abreptus
ad alia non attendi. In Callo Africano vidi non modo
hanc olliorum redam ieriem fed etiim totam tunicam
tum bafin linguas inter & oftium laryngis, tum in ipfis
lingua; lateribus, tumVub liiigu*& glaixhilarum abfeon-
derc corpora, & Valotum ornum perrulam.

DIAPHRAGMATE.

DE Diaphragmati vide qtqc ex tradatu de
ftrudura Diaphragmatis CASP. BARTHO-
LINI babemus capite de %Anfen.

PULMONE.

WE-

TJR.re reliquis notatu dignum cenfct GEOR.G
lT D E L Obf. xv. 1. a. Jrtifc. curio/. Cygni S T i R N u M
Illud excavatum Jiat antica parte codo modo ut in for-
nice pro recipienda Arteria A (pera, quaiubi fefeinhaic
interiora inclinaverit finium atfedat viam , & in pedus
infcritur.

STER-

Digitized by Coogle

De Fulica &. Gallo.

152

• •

STERNO.

IN Cygno primum hinc & in Gallina TnB. Je Mufe.

& GlahJ. pJi- xi. a Codis in pulmonum Membranum
carnofas ferri fibras , fine dubio in Rqjpratione non otio-
fas, S TENON IUS vidiffefe refert.

c A P. XIII.

De Fulica.

OEca Intedina hicduo.eaquelonpilfima.

Vesiriculus majusculus , pnecipife Ii ad
Hepar comparetur , quod pufillum feni dl.
Ctstis eillis cxerta, fclle nigricante plena.
Aspera Artiri a qua parte adventat pulmoni, '
non qualis anati cum cartilagine rotundata , fed crebris &
albicantibus circulis.

Singulis digitorum Pedis Ossibus ala a lateribus
utrinque una, qua: ala: partim condantur ex inferiori,
partim ex fuperiori pellicula fimul applicatis. Id* fine
dubio funt ad natationem , non alitirquidim paludnbus
omnibus quam pifeibus, & canicula; pinnae aliq uot.

Articuli funt ita confirmati , ut parte fuperiori podrnt
refiedi. In medio quidim digito ad quadrangulum , in
Interno ad triangulum in externo feri ad Ovi figuram.
Cautam puto ut quoquo pafto cedant aqu* , & commo-
di cum ea coaptentur.

Cuditi Os didum ed vel uti axis aut immobile
quid, fuper quo motus alii, SEVERINU5 Xootp.tv.
vide etiam JONSTONIJJM eleavib. p. 146.

C A P. XIV.

De Gallo, Gallftiacco,

& Indico-

NOTATA
• Circa

GENITALIA.

D V aforum prsparantium exortum T e s t 1 c u-
ios habere gallos , II A R V E J U S feribit
Exerc.f,' *

Pisem hic nullum fe invenire feribit , ejus vero lo-
co orificium fereperire, haud fecus quam in GallinA, mi-
nus tainin illud &angudius. Exere.f.

PULMONES.

IN Gallo Indico, & Gallinaceo ipfo, omnibusque feri
pennatis immiflo in tracheam ftylotranfitum i pulmo-
nibus in cavitatesabdominisapertum, patentefipie inve-
niri, ai!rem hinc in eorum pulmones follium opera in-
fpirarum non fine impetu ad inferiora pertranfire, Excr. 3-
IDEM habet.

DUCTUS SUBLINGUALES,
SALIVALES.

E Ductibus Sublingualibus minoribus
TraB.Je Mufc. ii GlanJ. agens S T E NONI U S'.
in avium inquit quar undam linguis rara horum occurrit
elegantia , ubi in ipfis lingua: lateribus propi balin feeuo-
dum eandem redi.im difpolita decem duodecimvi odia, •
fi comprimatur lingua ferofi humoris toridmn protru-
dunt gemmas. In Cygno eadem dylum admittebam fa- .
cili, & pro linguae magnitudine fatis profundi, quem-
admodum & in Anate fuere forti etiam in illis prxdiftis
plura Vafa, fed horum pulcherrimo adf|>cdu abreptus
ad alia non attendi. In Gallo ^Africano vidi non modo
hanc odiorum re&am feriem, fed etiam fotam tunicam
tum bafin lingua: inter & odium laryngis , tum in ipfis
linguae lateribus, tum fublinguam & glandularum ab-
fcondere corpora, & Vaforum odium pertufam: reli-
quorum animalium lingua: accumbunt tantum laxi &
glandula: & Vafa , ne quidem in boum genere fetam fa-'
cili admittentia, licet vaforum parallelo ii glandulis ad
odia dudtu incedentium elegantiam' contenti exornet
fplendor tx ipfa expreflus liquor detegat odia.

CEREBRUM.

CErebri qualis hic conditutio elegantir exponit
W ILLIS TraB. Je Cerebro cxp. r. Eandem eam
hic admittit qualis datur in Anfert. Eo ergo loco tra-
dita huc transferre poterit Le&or.

OSSA AUDITUS.

IN Capite Galli Africani non nifi unum Ossiculum
auditus, nblongum, pede tamin lato tympano
fi ita appellare liceat infidens, & fecundum magnitudi-
nem meatus proveitum ipfi meatui anteriori fiia parte f.
capite annexum vidit S A L T Z M A N N U S.

PANCREAS.

Upliccm ductum pancreaticum ordinario
L/ bic reperiri GRAEFIUS docet.

CAP.

Digitized by Goosle

D E

G A ,

C A P. XVI.

De Gallina.

OBSERVATA

CORDE. •

IN avibus, Columba v. g. Gallina» Anfere, & c.
C oa d i s fabrica Cmilibus omnibus omnino fihru ,
iifque pro proportione amue magnis ac in grandiori-
bus animalibus contexitur : licet enim exterius fepn
transvcrft latus quod Ventriculo dextro proximum eft
larvem & arqualem faciem exhibet : at interior reliqui &
extimi lateris pars tota fibrofo eft , quinSc valvulis fi-
milunarHus , quafi in pulmonem & Aortam utrique
Ventriculi patent ambo donantur, in orificio aut4miiv4
mgreffu in Ventriculum dextrum Valvula trictupides
omnino defunt, fed illarum vice rei£I4 fuperofttum Ven-
triculi qua auriculam refpicit, carnea quadam Valvula
dependet, figura prorfusfemilunaris, q ira verius cordis
conum patula femp4r, fanguinem in omni contra&ione
fufFufum pleno & aperto Iemp4r ore mox excipit , &

Sio magis repletur coar&ius Ventriculi orificio incum-
t, reliquique fanguinis ibidem effluxam prohibet rquan-
quam autem dexter Ventriculus ex uno latere planus &
lanris fuerit ; fmijier tamin in omni volucram genere ,
quantumcunque parvi fuerint , ex omni parte fibrofus eft
camcisque columnis extra reliquas fibras eminentibus,

3uin & Valvulis mitralihu adeo affabri conftruffis
onatur , ut nihil fanguinis in pulmones remitti finant.
Jucundo enim fpe&aculo conflat > fi cono Cordis abfciflb
aqua 4 Siphone in Ventriculum injiciatur, membranas
iftas quafi fufflatasmox extumefeere, & anftilTimi fibi
undique occurrentes , oftium illud Cordis penitus occlu-
dere, adeo ut quacunque vi atque impetu aqua inje&a
fuerit nihil praeterfluere patiantur, fed per Aortam tota
exfilit. 10UWERUS.

CAPITE.

CEkisra volatilium MoriKcisqui inquibus
differant ab humanis vide capite de u/tmfire.

Si avium a osra a diff raxeris etiam ibi liquoris in
palato fuperiori notantur fontes. Omne enim illud, quod
albam tunicam roffro proximam excipit. Rimamque
cingit undique carneo colore confpicuum fi prefleris,
glandularum oftia patent, pra ca-teris notanda in ipfo,
hujus fubffantra anteriori extremo duo punBa , perquie
magna humoris albicantis copia exprimitur , quarque vel
in Gallina domeftica ftylum admittunt non tantum infu-
perficie. TraB. Jc Ghud. oru STtNONIliSi.

VENTRICULO.

VE n t x i c u l i Gallinacei Anatomen utilem & cu-
riolam exhibuit nobis J O A N. P E Y E R U S his
verbis : Gemino inftruitur Gallina Ventriculo : Supe-

L L I N A. 153

riore quidem membranaceo, inde ii colli medio ad (ter-
num feu ufque peflus protenfo, qui efca for&us & protu-
berans etiam in vivente ibidem confpici vel tadu depre-
hendi poteft. Minus autem proprie Ventriculi nomen
ipfi competere videtur , quoniam alimenta nec rcfblvit,
nec in chylum mutat ; fed receptaculi duntaxacaut faeci
locoeft, inqueraficca frumenti grana prim6 recondun-
tur, tamdiu aflervanda, donec fuffkiente maceratione
nonnihil emolliantur , hocque pado ad futuram in altero
Ventriculo difiolutioncm praparentur. Reftias itaque
itaque capfulah.ee, diftinaionisergo, Ingluvies appel-
latur, & vernacula noffra ticr feropf.

isllter five infbricr camofus prope Membranulam
transverfam. Diaphragmatis vicariam , in abdomine lo-
catur : qui cum cfcam libi concreditam in minutas teren-
do particulas refolvat , Ventriculus proprie dici meretjir.
Nobis omiflo priore hiftoriam tantum Ventriculi legiti-
me lic dnfti , in quo alimenti fit eomminutio, paucis com-
pleri animus eft. Quam huc eo aptius quadrare exftima-
vi, quo majorem ad penitus intelligendum ea, quatde
glandul is I nteftinoru imlj Exercitatione difleruimus, in-
de lucem affulgere anialperti

Enimvero magnitudHf figura , colore , tota deniqoe
ftra&ura ab aliis multum differt Gallina: Ventriculus;
quoniam modus etiam alimenta fubigendi eft peculiaris.
Etenim pleroramque animalium Ventriculi e tenuibus
componuntur membranis , foris candicantibus, intus cru-
fta villofi molli & lubrica obd iniis. At Gallina: totos
quantus 4 carne folida compafhis & rubicundus apparet,
ejusque penetralia inrequalibus ac duris velut cartilagini-
bus mcruftpta exafjxrrantur.

Prius vero quim imtnfimus ejus definiamus, monen-
dum, cum VentriculoGallinaceo ita comparatum efle ,
ut quod antediflefHonem extrinfecns videtur efTe longi-
tudo, illud refpeAu cavitatis interna- vocandum fit lati-
tudo : &qund foris pfttatur efle latitudo , ideodemre-
fpe&u longitudinem conftituat. Ut igitur exa&e fingula
feratari detur , Ventriculus cum gulae oc Inteftini portio-
ne, tanquam appendicibus, integer eximendus eft: tunc
etenim fafta dumetifionc, duplo admodum latior quam
longusdeprelienditur; latiroainead uncias circiter tres,
longitudine ad unam cum fcmilfe , craftitie denique feu
profunditate ad uncias prope duas excurrente. Quamvis
autem magnitudo Ventriculi perquam videatur infignis,
ea tamen non ex amplitudine capacitatis, fed parietum
crallitic potius a-ftinianda venit. Cavi! a I enim interna
eft exigua, nec tanta ut vel nuci recipienda- fufliccret.

Tota porrb machina figuram oflentat ovali proxi-
mam, utrinque nonnihil depreflam, extuberantibus ta-
men in medio quafi colliculis. Extremitates femi-circu-
lares & aequaliter magna- funt, acinobtufamquandam
fuaviterque rubentem marginem Jiveoram terminantur.

His itacorrflderaris , Pmgueda feu adeps fublutei co-
loris Ventriculo mUrata ac adlrarefcens auferatur: Ea
namque diligenter (falvis quantumfieripotcftvafisfan-
guitens Si. nervulis) abftratia , carneam illam molem
palam fit Mufeulerum compagem efle. Quo enim in
loco protuberantes utrinque colliculi incacuminaalba ,
ac velut argentum fplendentia affingere confpiciuntur ;
ibi tanquam in polo aut centro quodam fibra tendinolis
undiquaque 4 camofaram ambitu emergentes , in Ten-
dines validiflimos decuflatim jundra concurrunt-

V Jrlufeu-

Digitized by Google

1^4- D E G A L

Mufculartm autem duo praecipui paria conditui, abf-
que nullo prope negotio oemonfftaii queunt. Sunt &
dii fibrarum cSrnearum fafciculi , quos tamen utpqte mi-
noris momenti ac feri ceterorum duntaxat traduces ,
haud opera pretium duximus in plures eosque perticula-
res Mufculos difpefcere.

Primum par nfpedui obvium vafla molis eft, utrin-
que lateribus Ventriculi accumbens, iisque fortiter adna-
tura, quod ea propter laterale deinceps nuncuparelice-
bit. Mirum quamdcnfa fibrarum compage & robore id
contexatur: etenim qua parte in ventrem quafi & oram
(cujusfupra jam meminimus) extuberant Mufculi pol-
lice c ralliores exiftunt. Fibra eorum ab uno polo five
undo tendinofo ad alterum dudu pleraque arcuato ,
ngtilis hemi-cydum conftituentihus, fecundum Ven-
triculi longitudinem feruntur ; qua tamen quo a margi-
ntbus abfunt propius > e5 breviores & rodiores apparent,
ut jam in margine ipfa vix amplius quintam uncia partem
longitudine alloquantur. Ibidem obfervare eft illas &
CraSiores effe , & laxius aut quafi negligenter uniri : Inde
Teri magis produda ad unciam nunc dimidiam , mox
integram , tandem & duas ekwantur , invicemque ar-
dilfimd junguntur. OmniuflHBquc fibrarum circa po-
to» concurfu ac concentratiooeTemlrr.es duosrobuftos
Conflari, fupra jam indigitavimus.

Atque talis omnino eft Mufculomm ita jundorum
fan t aut facies , ut duobus corporibus femi-lunaribu»
cornua fibi mutuo obvertentibus ac implicantibus , con-
grui aflimilan queant ; ceu iddiligenthlimenotavitfum-
mas rerum natura Scrutator IVcpfcru/ m/ltr , in manu-
feripta Ventriculi anferum fylvemium Anatome , quam
pro maximo fuoerga me publicumque favore mihi nuper
communicaverat. Obfervandum veri, feries & dudus
fibrarum Ventriculo elixato meliusquim crudo invefti-
gari ac oftendi pofle : Si enim tunc in feparando diligen-
tia adhibeatur, praeter fibras carneas redas & arcuatas
alia» minutulae five tendinofe obliquae inveniuntur , quae
tamen mox abruptae vifum effugiunt.

Advertendum etiam , Marginem illam Mufculorum,
quos jam deferipfimus, fibras quafdam prioribus paral-
lelis perpendiculariter fuperindudas , totumque Mufcu-
forum ventrem ambitu fuo cingentes, oftentare. Inean-
«fum marginem Vafa /anguifera tS uervea Mufculis hi-
fce dicata primario inferuntur.

Ablato hoc Mufculorum pari uni cum Tendinibus,
prreeipuaque mole fic detruncata , alterum multo te-
nuim , fumma & ima , id eft , dorfum ac fundum Ven-
triculi pervadens atque tendinibus fuis ad idem cum prio-
re centrum fivepoTum coi limans , in confpedum emergit.

Horum mufculorum fibra circa medium fui nonnihil
dilatara laxius cohaerent ; inde vero fenfim fenfimque
compadsc in extremitates tendinofas, juxta utrumque
polum fe mutuo apprehendentes, ardantur. Dudus fi-
brarum itidem arcuatus eft tamqhe nianifeftus , ut ad eum
inveftigandum elixatio haud requiratur. Subhifce Mu-
fculis aliae quadam 'fibra carnofe breves & transverfie
latent , fcutorum mox deferibendorum limbis fupra ac
Infra adhaerentes.

Tandem Membrana nervo-tendino/a proximi ad Ven-
triculi penitralia deducens in confpedum venit ; cra(la&
denfaeoinloco, quo par Mufculorum laterale adnatum
lueret, in fundo autem & dorfo reliquifque Ventriculi

L 1 N A.

confiniis tenuis & delicatula exiftrt , atque interius eru/ta
quadam i villis perpendicularibus compofira munitur.

Diffcifla hac membrana ipfoque jam Ventriculo fecun-
dum longitudinem patefa&o , eadem crujla in utroque
pariete, cui lateralesillimurcvtliadcrefcunt, plurimum
indurata & minimum triplo crailior fada in quasdam qua-
fi fcuta callofa aut cornea fub-lurei coloris degenerat.
Scuta hrecin externa fcu averfa parte finum vel concavi-
tatem obtinent , recipiendis Mufculis lateralibus dica-
tam ; it^us vero fulcis transverfis exafperatae fuperficic-
bus minimi planis fe contingunt , fcd co feri modo in-
vicem aptari v identur , quo Offa nonnulla , qua: capitibus
fuis excipiunt & vicillim excipiuntur , articulationis fpe-
cie nuncupata.

In ipfa autem cavitate (qua: utrumque inter fcutum
valde exigua eft) efca continetur , id eft, frumenti par-
ticulae confraihe & comminute, uni cum pluribus lapoSm
duris, plerumque albis atque fplendentibus : Nonnum
quam etiam vitrorum imb acicularum frufiula ibidem
adfui fle memini.

His porrb quifquiliis amotis Orificia Juo tanquam
commeatus vix Ipedanda fuperfunt. v/ f Iterum horum
(illud videlicet per quod alimentum ex induvie accedit)
plurima notatu digna , quorum praecipui gratia univer-
fam hanc Anatomen inftituimua, compleditur. Primo
namque OEfophagi extremitas antequam Ventriculum
fubit , in qutndam quafi Bulbum rubentem extuberat ;
quem fi quis forinfecus contempletur attentius , plurimi»
veluti orbiculu atfuc circellio per membranam mufculo-
fam transparentibus , mfigniri, eleganterque toto ambitu
ornari, confpiciet.

Ut vero quid circuli illi defignent cognofd exadi po»-
fit , membrana exterior Mufculofa fibris & redis & cir-
cularibus, attamen tenuibus praxfita auferatur : Tunc
enim tota interior compages ex innumeris earuncullo
fub-rubentibus , oblongis, teretibus, denfoque agmine
membranae mufculofa: perpendiculariter ac velut imbri-
carim adftrudis, coagmentata cernitur, quarum bales
antea minutorum fpeae circulorum exrrinlcais transpa-
ruerant.

Caruncula: ift* , vel potius Glandula , transverfim
aut per longum difleda: , tubulorum inftar cara depre-
henduntur, earumque extremiapices in gula: cavitatem
patentibus atque confpicuisofcubs delinunt. Preffis glan-
dularum bafibus apices mucum /ubvt/cidum IS albican-
tem effundunt, quo interior hujus Bulbi fuperficies nun-
quam non obducitur ac velut ittcruftatur.

In eodem quoque Bulbi finu aut Ventriculi quafi fiub-
urbio lucrent interdum elca portio reperitur. lfti glan-
dularum phalangi orificium Ventriculi hniikrum cingen-
ti , corpori» Tubulefi nomen JSxr. Wepfcnu in allegata
jam Anferum fy lveftrium Anatome impofuit. Infra quod
fibra quadam Mufculofa:, paris fecundi traduces, con-
fpiciuntur orificium tanquam annulo ambire ; quo etiam
in loco interna cavitas anguli ior apparet.

lAltcrum onficium (qua fores in Inteftina patent)
priori vicinum ac ejusdem prope altitudinis , ex amplo
principioaut quafiantroin Pylorum, fibris redis&cir-
cularibus praxfituny nque Inteftina dudu nonnihil retor-
to definentem, ardatur.

Limer autem quidam aut fpimentum , transverfim
intrinfecus protuberans, utrumque inter orificium poni

CCS-

De G a l

cernitur. Hic loci nonnunquam grana exa&e comminu-
ta , aut liquor turbidus , cnylo tamen nftndum alfimi-
landus , continetur : fepenumero etiam ibidem prater
v ifcidiufculum mucum, aut , fi mavis , pituitam, nihil ap-
paret.

Tandem trifinii jeticrii Vaft in Ventriculo ejusqoe
duobus orificiis fpeftanda occurrunt. Et initio quidem
notanda: funt rteri a i viciro Aorta: trunco emergen-

tes; quarum duo rami ad bulbum illum glandulofum rn
Ventriculi fuburbio mox divertunt, ejusque penetralia in
pturimosdivifi furculos denfo agmine perreptant. Porro
gemina arteri* propago juxta Ventriculi dorfum delata
rsfliS divaricationibus in margines , fundum etiam & py-
lorum excurrit; quiverofurculimarginesfubeunt.mox
altius immerfi ac fepiffime divifi per totam lateralium
Mufculorummolefcdillribuuntur. Deinde contemplan-
da: funt

P'en* ad cavam tendentes ; qua: Arteriis pari divari-
cationum modo ubique, ceu comites individui, alTo-
ciantur : obfervarc quoque eft , harum venarum ex-
tremitates alicubi fibi mutuo inofculari ; etenim fla-
tus vel hquor vense unius lateris tubulo aut fiphone im-
miilius , mox per oppofiti lateris truncum fpirabit aut
effluet.

Denique confiderandi funt Nervi , quorum plums
ramuli bulbo glandulofo & Ventriculi marginibus im-
plantartur. Hi tameu in complura illico filamenta exte-
nuati, aut in membranulas expanfii ulteriorem inquili-
tiorem eludunt.

Tanta rerum natur* providentia eft , ut qtio eunda
viventia pabulo nutriri voluit, fingulis ad conficien-
dumexillo nutrimentnm de conveniente organorum fa-
brica fapientiflime profpexerit. Hinc tot feri Ventri-
culorum , quot anima'ittm funtdifcrimina- Exemplum
proftat in Gallinis ca^erisone hujus cenfus volucribus,
quibus natura granorum & frumenti appetitum prircipui
infevit. Cum enim modo haud aptiore, quam mola: be-
neficio comminui frumenta polfint; idcirco provida illa
Mater par opus corlimili feri organorum apparatu , in
Gallinis fiaimento dele&antibus perficere ftuduit. Qua-
propter etiam fpirantis Galli .1: Ventriculo , ea , quam
expoluimus, ratione conftrudo? fivent / rmiU nomen-
clatura haud ineongrui tnbui pofle videtur. Interiora
namque Scuta dura , callofa, inque plurium annorum
fubjedo acie cultri an^i penetrabilia, molarium vice
hpulum habentur. M ufetui ver6 fcuta ha^ undique am-
plexantes totidem quafi Tutu motrte/r funt, quarum gy-
ratiombus frumenta ex ingluvie per gulam ceu infmdi-
iulum demifla, atque femorum commiflurx-interpofita,
atteruntur. Spiritus denique animales per nervosr & fan-
gms per Arterias advc&ap , funt quali ventui rivuli ,
mola- rotas, id eft, Mulculos infpirantes ac ad motum
impellentes.

Ut vero admirandum huius machina: artificium magis
ducefcat, opcr.T pretium mixmius , partibus Ventriculi
Gallinacei demo ad examen vocatis, quas fineul* feoc-
fim autuniveifarconjundim ufus& adiot es edant, brevi
oratione compte ftn Nec altum quorundam Ibpctcilium
vulgaria h*c imi optima quique temnentium , fibique
fubnmiorttcujufdam fapientiat typho aut fuco unice pla-
centium , ab inflituto i-os revocabit ; ufu & experientia
pridem edodt», in rebus opinione abjedis ac ufu trivia-

t I N A. 155

libus f*pe maximos opum Natur* thefauros latere ; qui
aftidua contentione in lucem eruti, tot fapientifllm i re-
rum Architedi veftigia produnt, quot nec mirari fatis ,
nec verbis aut captu aflequi datum eft. Revera multi hoc
feculo Viri jndaruerunt , qui ad ampliftimos maximique
momenti libros aut confcribeodos aut illufttandos , vel ab
ipfis Infedis eorumque vifceribus argumenta fumlerunt-
Prilcos qtiinetiam hiftoris animalium Scriptores firnim»
& induftri* & laboris laude extollimus omnes, qui tamen
diverfa priter nomina extemamque animalium figuram
afpcdui obviam , valde pauca notarunt: quanto itaque
probanda magis diligentlaeft , cum ctiamdetrado velo
interna brutorum vifccra , multiplici voluptatis & utili-
tatis fcenore, perveftigantur.

Ut igitur fimilitudini coepta- infiftamus , totam Ven-
triculi gallinacei machinam dividere liceat in Infun-
dibulum, Molam ipfam , <$ Incerniculum feu recepta-
culum. •

Infundibuli nomine intelligimus Bulbum illum g!^-
dulofum , in quo magna faqie granorum vis adgefta repl-
ritur, quique ex amplo fmu inanguftumfenfim coadus,
orificium Ventriculi fmiftnim conftituit , per quod in-
troitus in molam patet. Atque hujus infundibuli munus
eft, deglutita vel ex ingluvie fuppeditata grana finufuo
excipere, eaque aliquamdiu affervata Ventriculoinfuo-
dere. Ne auteni uno impetu plufcillabatur , quam probe
commuiniti poteft , fibris quibufdam mufculofis orificium
hoc in orbem cinxit natura , quarum ope& moderata
conftridione tum decubitus ille granorum temperari,
tum illaplorum , aut infulbrum , reguigitatio impediri,
queat. Fi*terea efcam hoc in loco ideo nonnihil morari
necelleell, utpriulquam Ventriculi tedafubit, liquore
4 glandulis tubulatis fubminiftrando imbuatur Etenim
(latuimus, glendu a> hu/h inrehi promtuaria tu! quafi
fonte t ejle , f quibux humor td alimenta exfucca vel emol-
lienda ac diluenda , vel injimul (quod admodum proba-
bile) ceu menfiruo fermentanda , /agiter deftiSet. Hoc
confpicui earum tubuli, patentia ofcula, & muous ex iifi-
dem comprellis emanans, abunde perfuadenr.

Cum vero innumerus prope fit harum glandularum
numerus der, liftimaqiie feries, magnam quoque humoris
exillisquotidieftillantis copiam fore, fubfumere licebit.
Singulis enim lior* minutis fi vel unicam ex ofculo quoli-
bet manare guttulam concipiamus , jam intra unius nor*
fpatium effluet tantum , quantum implendo cochleari
fufficit ; ficque nydhcmeri fiiatio ad mirjmum viginti
quatuor cochlearia plena ex hoc glandularum fonte fca-
turient. Qu* notabilis humoris copia utique de nobili
aliquo & putanti ejus ufu teftimonium perhibet. Ipfa
quinctiam glanMilof* illius coron* fabrica magni ac exi-
mii quid promittit ; tam enim affabre omnia & fubtili
artificio conrtruda , taroque eleganti ac concinno ordine
difpofita vifuntur , ut minime credendum fit, excre-
mentitiam quandam aut inutilem colluviem ibidem fe-
cemi vel colligi. Arduum autem eft, facultates fivefa-
porem iftius humoris certo definire ; quoniam fine cau-
larum, nativam ejus crafin ac indolem deftruere valen-
tium, interventu , experimentum atque judicium de illo
capi nequit. Si quis tamen conje&ur* nonnullo veritati»
radio fulgenti locus eft, non poterunt non huic humori
e.edem tribui vires, quas in alia Exercitatiore liquo-
1 ti i plexibus Inteftmotum glandulofis prodeunti affi-
V a gn»-

i $6 De G a

g navimus. Nimirum videtur it, ceu' mcnflruum Jpiri-
tuofum principiuqut m vigore pofift* valde t»rgcni,rjcam
impraegnare , eique vitalem suram infundere , cujut vite
inflmau eadem in chylum fjctltu/ exaltari queat. Enira-
ver j nUi fpirituofus liquor non in Gallina; tantummodo >
fed exterorum quoque anipalium Ventriculis admitta-
tur; vix ac ne vix quidem explicabit mortalium ullus,
quomodo live granorum frumentaceorum, Cve carnium
comet larum aliorumque id genus ciborum diflblutio , in-
que Chylum tenuilTimum & candicantem converCo, tem-
pore adeo brevi contingere pallit. Solaro enim calo-
rem hifce perficiendis haud lumcere, inconcufla ratio-
nis & experimentorum fide ac robore pridem evicerunt
ViriCIarilimi. Neque etiam mcnftruum illud (in Gallina:
fidtem Ventriculo) acidum ejfe oportet ; alias margarita;
devorate i Gallinarum tlerconbus integra- non recupe-
rarentur, acidis eas i veftigio folventibus.

Jadhira vero» quam pcrlarum ponderi intranfituillo
nov.nunqu.im accidere expertus elt Celeberrimus Fran-
tijkus Redi nahilit ^/Jretihue , lapillis &fcutisdeterenti-
bus potius, quam acido confumenti imputanda videtur.
Ceterum amplifliraus pateret campus m multoties de-
cantata bocleculo Ventriculorum fermenta alnus inqui-
rendi , nili ei> excurrere nimium e flet extra oleas vagari.
Quatnobrera diluuifitione in aliud tempus rclervata , aut
doliaribus reliaa, idboc loco advertendum proponi-
mus ; Non in Gahinamni duntaxat ,fcd omnium , qua*
kiHcttu* Jijjccare notit contigit , volucrium Vcntnculu
aj ufmoji Glandularum tutulatarum catervam reperiri :
quae cum plurimis arteriolis & nervulis femper intlru&a
fit , non poterit non liquorem & fpiritu nervorum nitro-
«2reo& porticulis fingimus fulphureo-falinis (carentem
•deoque veri fermentativum.fuggerere-

Ha; autem Ventriculi Gallinacei glandulae adea plexi-
bus inlldlinorumglandulolis (de quibus inaliiquadum
Exercitatione difieruimus) funt fimiles , ut Ovum nugis
efleOvononpoflit; excepta magnitudine lola, quatibi
coafpc&iar eu , hkdeprdfioracobfcutior. Non itaque
i-nnot auralienum, fi & ufu convenire , ccrteparumab
toviccm dilcrepare . dicantur. Cumque Homo aliaque
animalia, uti pracipue Caftores (quod primus notavit
Exe. lYcpferut nojlcr in Amtorue Fibri , tphemcndaleui
natum cunoforum inferta) glandulas nvfi Ventriculo im-
plantatas obtineant ; videntur ex in Gallinis refiquifque
volucribus ante portam feu limen ejus, fecuritatis gra-
tia, locari: fecus metuendum, ne Scutorum callofitas
& creber lapillorum adtritus vim glandulis, ipfarumfal-
temtubulis ac apicibus, inferat.

Jam ipfa m Mola confideranda. Mufculorum paria
duo, gerainumque Scutum callofunis cdki intercedente
cavitate & contentis , ofTeruntut. Abjefta aliis videatur
pars Gallina; Ventriculus, nobis vel fola Mufculorum fa-
brica fiimmi argumentum pra-bet miraculi. Multum
etiam ia perveftigando Cordis motu laboratum eft; ob-
tinuit tandem , eum exterorum ritu Mulculoium cieri :
euocunque tamen is fieri pado dicatur, non omne celfat
cubiam. & admiratio. Parimodofi (ortehosVentriculi
Gallinacei Mufcuios cordis ad indat moveri dicamus,
neque totum diftum eft , neque.nihil: manetenim prx-
cipui admiratio , qui inter auot oppojitea iS aquali pol -
tente* rotorc inufeulo/ , ea perpetuo vigere poj/il contentio
ma cotusri quoji difeordia, ut altet alterum nux tan-

L L I N A.

quam viBorem extollat , mox eeu viBum deprinat futrgat-
que? Cum enim primo ftatim intuitu carnem Ventriculi
veri mufculofam efle appareat, ipfi prxter movendi
Provinciam ufum haud alum tribuere licebit. lm& & rei
necelfitas & fabrica: conftru&io, motum atterendis fru-
menti granis aptum perfuadent.

Videntur autem laterale* Mufculi eo fere motu Icuta
fibi annexa torquere , quo pronatores St fupinatores ma-
num; itautMufculodextri laterisobliquedeorfum mo-
to, alter oppofiti lateris oblique furfum agatur, &vicis-
fim. Qua reciproca agitatione aliquamdiu continuata fit,
ut effraSo granorum cortice medulla feu pulpa exprima-
tur, & ad fariree fubtilitatcm comminuta , atque liquori
i glandulis prxlimi naribus ftillanti permixta , in pultem
tenuem ac liquidam abeat ; ex qua Chylus poftea in Inte-
ftinis conficitur > futurum languinis &^urtium tolidarum
nutrimentum.

Confertis veto decuilatim fibris tendines horum mu-
lcatorum junguntur, tum ut fibi mutuo porre&a quali
manu auxili i eTc poffint, tum ad continenda in officia
Icuta, re e; delineant nimium , vel extra ordinem di-
labantur. Quem etiam in finem carneis fibris acervarim-
congeftis & robore infigni polientibus opus erat , valida
motui & tantum non perpetuo paribus futuris. Cumque
Mufculorum motus utnnque temi-rirculum deferibat,
idbrco fibra- etiam arcua» & in quofdam quali monticu-
los betni-fpbacricos concinnata; requirebantur.

Infimer ne quod ruptionis aut diftorfionis immineret
periculum, Margine* conftru&i , in iisque fibra; brevio-
res condita- & laxius unita; fuerunt ; Neve fumma; mar-
ginum fibra: M ulculofe , dimilfis utrinque tendinofis,
medio munimine carerent, aut fibi relidx extra cancel-
los prolilirent , vel motu denique valido rumperentur ;
perpendiculares naturales natura ipfis fuperindoxir, qui-
bus fubjefta: parallela; ceu fafcias ambitu colligantur ,
viribus ita unitis motum potentiorem (pendentibus.
Hocque probat experimentum; Ventricnlo enim inte-
gro in aqua fervente diu elixato , ita ut tendinibus vehe-
menter fe corrugantibus carnes intendantur , prius has
rumpi & extra ordinem abire , quam vinculum illud-
transverfum folvi, contingit. Eadem operi notare eft,
fibras tendinofas inter elatandum ablcedentes , aut a car-
neis tra&ioneavulfas, Membranam peculiarem mentiri,,
qux praeterquam tendo ampliatus nihil eft aliud.

Porro Mujcuh dorfum atquCfundum FFntncuii pi-
pante* , contrario laterahbu* Jungi munere videntur. His
enim tuta , ut diximus , callofa fortiter conjungentibus -
interje&aquc grana atterentibus , illi curo opus eft , fe
contrahendo fuperficies fcutorum ab invicem dimovent ,
ut iavioiuiru captandis infundibuli granis fpatium denuo
paretur. Sunt oc fecundarii horum Mufculorum ufus:
Superior namque conftringendo lefe orificium finiftrum
juxta claudit, regurgitare id, quod infufum mola; fuit ,
profiibiturus. Inferiori* eft , fim jl efcam molx fe fub-
ducentem , vel nondum probe fubta&am , incudi red-
dere. Denique, cum malli alimenti jam fatis comminu-
ta&pulticulxfimilis, itinere acclivi & incurvo4Ven-
tricuu fundo.Inteftinislit inferenda; probabile eft , u-
trumque hunc Mufculum expulfioni ifli opem adfer-
re. Omnes autem communi opere ad fovendum Ventri-
culi calorem confpirant, ut mutuatitio live ab Hepate ,
Cve Liene, Omento tchquaque ridoia nullo fit opus.

Eli

De G a

Eft vero hic mufculornrn Ventriculi gallinacei con-
templat» tanti fenoris , uuiluribusalt* indaginis medi-
tationibus anfam porrigat. Et primo de unlverforum mo-
ra quaerere fubit, num cordis ceu perpetui mobilis ritu
fit continuus, an datis induciis nonnulla interpondus
quiete? Solutusne item vel anim* parens imperio? Vul-
gi quidem effato quod caret alterna requiedurabile non
eft. At deterior multo gallinacei Ibrs Ventriculi videtur,
cui nunquam vacuo ingluvies breviflimam, fi mod6 ul-
lam otii moram indulget. Quin igitur hi ad perpetuos
damnati dicantqr labores mufcu Iorum nil obitar,- tunc
talnen praecipue vigentes, cum & Ingluvies & Bulbus
(eu infudibulum alUunta recens dei quam maxime im-
plentur. ,

Dubium hinc, corJme an Ventriculo Gallinarum afii-
dui pnerogativa motui competat I Pari quidem utrumque
libertate vifcus gaudere veriiimiieeft ; modo libertas di-
cendum fit motus perpetri jugum acnecdlitas, i fpiri-
tibus animalibus liberrime influentibus , nec vel contra
iK vekjuiefcere mandanti anima; morem gerentibus , de-
pendens. Inde fortem torquere arietem in eos licebit,

Sui Cor Mufculwn efle aurtfnimali motu moveri , utcre-
ant, adduci nolunt. F.tenim gallinacei carnem Ventri-
culi Mufculis veris conflare, nemo quem ad mfpedio-
oem pertraxit naturae favor , ire negatum poteft ; quos
tamen eundem cum corde motum mllianiauB imperia
obnoxium, id eft, namralemjugcmqueexperiridiximusi
Ea vero fumme ardua res eft , quo pado motus io Mu-
fculis cieatur, definire. Vix enim mente aflequi datum,
quis fit fpititoumanimaliummotuiprxfeftonmi genius,
quaeque m mufculorum fibras vis arque poteftas? qua:
particularum invicem , ut ajunt , effervefeemium indoles
& natum 4 Ioda robur f Hxc admirari eunda, quam ex-

K: , fariliuseft. Proxime tamen in his perquirendis
vit Cl. Johannir Majo- a, Angli fummi acuminis
induflna; quod hoc loco mdicaffe , quam defingule ju-
dicafle, fatiuserit.

Caterum Gallina Ventriculus haud leveargumentnm
przbet, etiam in Humano quendam fibrarum motum
ftatuendi; minime autem tantum , quantum in Gallinis
adftruximus, fed blandum ac imprimis fervente c*dio-
nis (ut vocant) opere vigentem. Neque enim talibus
inftrudns eft Mufculis Ventriculus Hominis, nec motus
in eo tam vatidus requiritur , cibis in ore dentato ante
comminutis quam deglutiantur. Quia tamen Cl.Vfillifio
& v-<« teftibus, media Ventriculi tunica nil m/i fi-

ctarum muficulofarum compages fi ; his aliud tribui minus
nequit, prmterquam ut motu quafi vermiculari nunc
corrugando fefe , nunc viciflim explicando .alimenti maf-
fam agitent, agitationeque fubadam fenfira Hi line fen-
fu noltro per pylorum in Inteftina exprimant. Enimvero
rmnus congrua videtur illa comparat» , qua Ventriculus
lebeti aut facco afiimilatus alimentorum digeflkmi non
plus conferredicebatur , quam vel lebes dixanda; carni,
velfaccus frumento intus contento poteft. Equidem in-
ficias haud imusVentricuk) alimentum e*cipi , & quam-
diu neceffe eft , retineri : Verum prarter haec officiis
multo nobilioribus fungitur , adeonuidem uteibi rece-
ptaculum appellari queat, fed fimul& officina iit in qua
alimentorum fit diffolutio , & organa ad perficiendum
Cpus illud requifitafuppeditet
Quis autaa Jentarunt calloforam ufijs adwvefit, di-

L L I N A.' r57

| dum partim, partim dicendum reflat Quod enim in
| mola Iapides motares, id fcuta callofa in Ventrioilo Gal-
linaceo pratflant ■ propter qua: venter avium calfofus au-
dit Plinio hi fi. mt. Iit. XI. cap. ) 7. Horufh itaque (cu-
torum fuperficiebus inter fe mufculorum impetu arde
commiflis, frumentum live efca teritur, inque particulas
frada, duro nodo durum requirente cuneum , minuitur.
Verifimile proin, fulcis ac eminentiis quibufdam illa in-
axjualiter exafperari, ut attritio inter tot vcluri fcopulos
mmori negotio celcriusque peragatur. Saltorum autem
attrita ufu fubftautia: jadura , fibris i membrana nerveo
tendinofa (uppullulantibus , fenfimque obrigefcenribus
refcdionem luam debet ; cujufmodi fupplemento con-
fumtas quoque dentium fuperfiries reparari expdfcnur.

Pollremo cavitatem d (patio quod utrumque intfcr
fcutum eft refultantem, recipiendo granorum lapillo-
ramque drmcnfo deftinavit natura ; exiguam iHam qui-
dem & rimiediintaxatfpecieconrpicuam , feptam tamen'

& confit K2.im fibris mufculofis , ne plus in eam ingeratur,
quam regi vel digeri commode poteft. Nimioenim hu-
ju#rima- mfardu, mufculis ab officio ccffantibus, ali-
quando Gallinani periifle notavimus.

Quod denique contenta cavitatis attinet, duplicis ea
generis occurrunt , vefca nempe & quae vefcendo noti
iune. Illa vario utplurimum frumento conflant , Gallis,
narum cupediis atque lautitiis: hasc lapillis
nec non vitrorum & ferramentorum quandoque particu-
lis. Non autem temere heterogenea ejufmodi corpu-
fcula , fed certo confifio ac inftindu vorari £xr. Harve-
jns tfi 7h. Cora. Confcntinus pridem animadverterunt,
utpote ad frumenti digeftionem tritura quafi perficien-
dam accommoda. Quorum aflertioni & nos calculum’
adjicimus, perfuafi , glaream illam aliaque durarum re-
rum fragmenta comminuendis granis plurimum infervi-
re, atque ita dentium (quibus oflcisAftaci Ventriculus
armatur) defedum provide fcppferi.

Quanta igitur vis & impetus fit attritionis yplipli do- •

centlnpilli , quos utut duriilimos inferviendo confumi'
certum eft ; experimentis etiam Dodilfimi Viri Franeifei
Redi, Kobiln Eretini hac de re (adis id commonftran-
tit>us ac confirmantibus. Necdefunt, qui ad fermentum’
aliquod confidendum vel temperandum, arenulas atque
lapillos ab hoc animalium genere devorari putant ; ve-
riim minusconfentientcveritate : quoniam lapillorum &
vitri particularum durior eft compages , & elrcdtbus illis-
edendis virtus inferior. Haud enim calcem vel quofvis 4’
trivio lapillos Gallina ahfumunr, fed cum deledu duris-
fimos tantum , fplendentes & cryftallifijnr.es : quibus
fummam propter duritiem ufus non alius cribui poteft ,
pmerquam ut eorum colliftone ac attritu mterpofiti’
commi nutio frumenti promoveatur-

Neque majorem illorum opinio fidero meretur, qui
putaminibus ovorum conftituendis materiam i tjde gene-
rari exiftimant,- fiquidemnon miuor lapilkmim aut are-
n.t copia in Ventriculo Galli reperiarur , quem tamen
nifi valde annofum (fi quse fides habenda vulgi' & audo-
rum affertionibus) nunquam, Ait miraculo perquam ra-
ro, ova ponere contingit. Plures etiam in avftim grege-
dantur, qum tota vita ne lapillum quidem deguftantcs,
ova nihilominus cortice, ut Gallinarum, teda pariunt.
Illud autem contentorum examen egregio fpecimine fer-
vit ad demonfttaodiu» , alimenta in VentricJo duntaxat
• • V j folvi

158 D e G a

folvi ac in minutiis redigi; in chylum vero demum ope
Inteftinorum exaltari Nunquam enim in Ventriculo
Gallinaceo humor Chylo analogus , femper in Intc limis,
deprehendituv neque poteft non attrita dilutaque fru-
menti mada, urgentibus tot undique Mufculis, in Inte-
ftina mox protrudi: cujusperfeftioni ac maturitati cum
oppido multum adhuc defit , illi impetranda; fuppetias
Intdlina ferre necefle eft.

Tatxlem Incerniculi aut receptcacuh nominecomple-
ftimur Ventriculi fundum. Pylorum item cum ejus an-
tro & Inteftinis. In hasenim partes comminuta alimenti
mafla recipitur, receptaque i furfure aut quifquiliis fil-
trando purgatur. Eli aurem Pylori falci doti IS exitui
fer itli^/cclivii , ne immifTa molae frumenta przcipiti
laplu ante evadant aut propellantur , quam fuerint com-
minuta. Obid limet etiam interpoftux, quo ceu parie-
te intergerino attritorum cum integris confufio prohi-
beatur. Et mucum pituitawve in antro pylori verifimile
eft per cruda: villos , ibidem mollis & delicata: ta&u,
tranflTudare : ea enim iterumque deterfa perpetuo tamen
madet, quod etiam in humano aliisque brutoium V«t-
triculis contingit. Fibrarum vero conftruiftio diflat ori-
ficium pylori non femper didu9u quaf fauabut patere ,
fed moderate tantum dehifcere , ne vel nimium uno impe-
tu elabatur , vel quod nondum optimi fubadhim. Quid
tandem cum alimenti mada in Inteftinis fiat, hoc expo-
nere loco ni! attinet, Ventriculi tanrfmi non Inteftino-
rum deferiptionem aufos

Redant enumeranda Arteriarum , ratarum i£ Ner-
vorum commoJa. Sine aquis & vento molendinum agitari
quis vidit unquam t Sic abfque fpiritu & (anguine Galli-
na: Ventriculum quiscredat ’ Sunt igitur vafaillacom-
meatus pro vita: ac motu» incolumitate ve&ores , irrigui-
quefanguinis & fpirituum canales. In fpecie Arteria-
rum el\, fanguinc vitali ferventeque per Mufculorum
receflus diffuk) , fibras omnes irrigare ac ceu nedtare fatu-
rare. Nemrum autem , feturatas atque perfufas immif-
jis fpiritilms magis intendere , denique motu vibratas
exercere. Quod fani quo fiat padto explicatu difficili-
mum. Concipiamus enim licet falia atque fulphura efler-
vefcentiis apta , datuamus infuper atque credamus vhn
explofivam ac elaflicam fpirituum ; nihilo tamen minus
ad effervefeentiam illam inter particulas fenguinis fulphu-
reo falinas , atque nervorum nitro-aCrcas firmius ftabi-
liendam , & Quomodo ea tam ordinata ac potens efle
queat evincendum, magno adhucopus Apolline. Quan-
quam inlignem oppido facem hifcedludrandis contule-
rint Viri de re medica pneelari meriti erudit iouisque
fulgore maxime confpicui Tbomat fViBit , NicolaurSte-
no , Jobanncr Majora & alii, qui Mufculorum motum
deferibere funt aggredi. Nifi autem anima: & natur*
determinationem peculiarem in his admittamns, vix
cunflis fc extricare difficultatibus mens nodra poterit.
Venu inGallm* Ventriculo id muneris eft, fanguirem
anutritione & motu (cui potiflimum falino-fulphureas
eju* impendi particulas verifimile eft) refiduum ac effa-
tum , ne flagnans impedimento iit vel corrumpatur , os-
culis ablbrhtum revehere , fale & fulphure fubiilibus de-
nuo imprscgnandum. Arteriarum igitur & Venarum
comniui i ape fenguinis faluti conlulirur, ejusque fluxus
ac defluxus ordire continuo , illis afferentibus his efferen-
tibus, fervatur. Venarum autem extrema capiiiameuta

L L I N A,

alicubi mutuie jungi ofculit oportuit , ne quo gyru» ifte
ac torrens fanguims^obftaculo interrumpatur , fed hic
refluere prohibito , "mox evadendi locus illae datis portis
patefeat. Quis denique Jangumu (f jpirttuu» , in Bul-
bum glandulolum arteriolamra & nervorum canaliculis
affatim derivatorum, ufm fit } ex iit, qu* de glandula-
rum officio annotavimus , colligere facillimum Ibi enim
przter vir* & nutritioms demenfum , fanguis Pe fpiri-
tus, ad conflandum pro alimenti digeftione fermentum,
requiritur.

Tantum de Gallina Ventriculo. Cujus fabricam qui
novit • fimul totius Gallinacei gregis , M fleagr idum quo-
que, Anferum & Anatum fylveftrium domefticarumque ,
ac plurium aliarum volucrium perfpiciens, qua ratione
alimenta in illis mutentur & comminuantur, quantaque
operum natur* Deique Autoris fit majeftas, intelhge t . .

PANCREATE.

'T' R iplicem utplurimum hic reperiri Ductu m>Pam-
JL caiATicuM, horum fert duos bilai io jungi.quan-
doque omnes tres , eap. i . teflhtur GRAEKIUS.

URETERIBUS.

URivaais hic a Rembusdefcendereutrinque, &
in cloacam dofinere , exitum autem eorum ade&ob-
fcnmm efle & in cavitatis ipfms limine delifefcenteni ut
forinfecus eum invenire & ftylum vel temiidimum im-
mittere piant fit impoflibile, Exere. j. docet HAR-
VEJUS.

GENITALIBUS.

IDem HARVEJUS qu* in Gallinis annotaverat
eleganti ordine difpofuit Seraderut, ex cujus libello
h*c accipe.

Locus Ovarii pofitus eft ftarim infra jecur ad fpinam ,
fupra Arteriam magnam defccndentem. Quoenim loco,
in majoribus animalibus (anguineis , Arteria crrliaca me-
fentqpum ingreditur, ad exortum r.empe venarum emul-
gentium, vel paulo inferiis, fit quo loco ceteris anima-
libus fanguineis & viviparis vaforum pr*paranflum ad
tefticulos tendentium exortus eft , & ubi gallus fuos tefti-
culosgeiit,ibi etiam Gallinzovariumreperitur. Ex.

Nempe ei, i parte anteriore, truncus port* , gula&
Ventriculi orificium ■ a pofteriora, Vena Cava, & Arte-
ria magna ad fpinam dorh defendens; fupra, jecur; lub-
tus autem Ventriculus adjacent. Ex. 8.

Quod in ovario confpieicur , non eft ori vitellus, fed
aliquid ponis cotnpofitum , quod ambos liquore* per-
mixtos in fe contineat. Colore quidem vircilum refert,
fed confidentia fua propiis ad albumen accedit ; co&um
enim ad duritiem , non (ut vitellus) friabile eft; fed al-
buminis inftar conci etum. glutinofum. & tenuibus lamel-
lis conflrufhim cernitur. Habetquc albam quaii papulanj
in medio lui. Ex. fj.

In Gallin* ovario varia admodum vitellorum incre-
menta cernuntur , a quantitate propemodum invifibili,
ad confummatam magnitudinem. Ex. j.

Ego vitellos milii femine longi minores obfcrvavi ; qui
nempe inftar papularum, aut fudanuouro, vel arenula-

ruaa

De G a

ram , propi vifum effbgerent ; Sc illius !od membrana- i
rum vduti fcabrities viderentur. Ex. j.

Nullum ovum in ovario cindumbft albumine, fed vi-
telli fblCun reperiuntur ; qui prout i minimorum conge-
rie fefe extulerint , in ambitum prodeunt , ut in fiifiori
(patio fecilnls amplientur. Dum vitelli augefcente» ma-
jorem molem acquirunt , A reliquis feparantur ouod
dum fit, finguli vitelli, poeter tunicam propriam .aliam
ab ovario mutuantur , quas illos exfrinfecus ampledirar ,
fic fundamento, unde oriuntur, adnedk. Ambit verii tu-
nica illa integram vitellum ; fed in parte vitelli exteriore,
a propria ejus tunica non facilA dillinguitur , quod amba;
tenuiilim* fiflt : In parte autem poftka , qua vitellus ra-
cemi fundamento obvertitur , tunica h*c vitello non ad-
hzret , nec in eum venulas fpargit ; fed facculi inftar fo-
Idm amplcditur. Ex. j.

Singulis vitellis totidem tunica: ab eodem fundamento
defumuntur. Fundamentum autem hoc eft corpus fui
generis , ad pennati fpinam obortum ; Verae & Arteriae
magice adnexum , laxum , porofum , flcfimgofum; ut
plurimos vitellos ex fe producat, iiftlemquc tunicas lar-
giatur: quae poliea adaudis vitellis diftenduntur ; eos-
que , facculi inftar , cum collo anguftkxe , ventre autem
amplo ambiunt ; quemadmodum i vitriarh flatu ampul-
be eftbrmantur. lbid.

Ex accurati infpetbone edodus fum , pedunculum , i
quo vitellus pendet , non m hujus exiguum aliquem lo-
cum inferi ( quemadmodum pomis St prunis contingit)
fcxleque connexionis adhucfupercfleveliigium ; fed eun-
dem, ar.tcquam*vite!lum attingit» i racemo in orbem
(tuba: inftar) dilatari; ut vitelli horizontem , five circu-
lum bipartientem ( non aliter , quam tunica amphibli-
ftroides oculum) ampledatur : adeo , ut pars fuperior
vitelli . five bemifpherii , qn* racemum fpedat , i pe-
duncultcontadu «coharenria prorfus libera fit ; in cu-
jus tamen cupulae, five fcaphii parte fuperiore, (ali-
quantulum autem A latere) dida macula locatur. £x.6t.

Ubi Gatlma Ova parere defieret, integrum ovarium ,
eum infundibulo , (ceu efftrta ) exarefeunt > retrahun-
tarque,& abolentur ; relido duntaxat fundamento , ra-
dicumque indicio. Ex. 4.

Infundibulum Gallinxieu tuba» ab ovario (quod un-
dique compleditur) deorfum tendens; fenfimque latior
fatfa, in fuperiorem uteri produdionem terminatur ; eft-
ue firailis vaginali t tinicre m feroto , membrani tenuis-
ma.faciliquedilatabiliconftans. £»4.

Vitellfls in eo hirens nunquam deprehenditur, lbid.

Ab infundibulo, (inter Ventridulum , inteftma, renes
fit lumbos) procefTus uteri, five pars ejus fuperior cum
multis revolutionibus & cellulis (ad figuram coli & redi
inteftini id Homine) in ipfum uterum defeendit. Ipie
autem uterus inocefiui huic continuus, infra Ventricu-
lum, inter lumbos , renes& Inteftinum redum, extremo
fibdominis loco ad podicem litus eft ; adeo ut» cum ovum
albumine veftitum in eo continetur, deorfum tantoperfi
decumbat, ut digitivfadle , num molle, an durum, par-
Wique vicinum id ovum fit, percipere liceat.

Uterus hic in GalltnA , tum magnitudine , tum fabrici
varius confpicitur ; Quippe in GatlinA virgine, five pullo,
carnofus eft , Sc rotundus , tjuafi burla vacua ; tantilla:
cavitatis, ut vix fabam continendo fit ; foris quidem Ix-
vsseft, ictus autem plicis quibufiiain fecundum longitu-

L L I N A. I59

dinem rugofus : primo Intuitu Veficam urinariam majus-
culam , aut Ventriculum alterum parvum , facile judi-
ces. In pr.vgnante autem Sc jam veneri matura, (quam
ex rubicundo cnft* colore mulieres norurt) uterus mul-
tb audior, &carnofior apparet; cum plicis majoribus
& craflioribus ; ob magnitudinem illam, quam Ovo ex-
cipiendo idoneam cernimus ; qui furfum fecundum fpira:
dudum, longi protenditur, & ex multas loculamentis ,
five cellulis (tanquam Inteftinum colon, ut dixi) com-
ponitur, quie ex uteri ptodudi replicatione conftiluun-
tur. Pars hujus inferior, ut maxima, ita craf.lfima &
camofillima eft, pluribufque & majoribus plicis robora-
ta ; figura ejus inrerna ovalis cernitur, tanquam Ovi pro-
plafma Sur,t proceflus uteri urplui imum tres fpira:; ron
eft hoc tamen ita perpetuum . quip (ut in coli cellulis
contingit) natura interdum abludat. Ex. 9.

Uterum Ovis privatum raro reperies , fed vel in pro-
ceflus fpfris in tursero , vel in ipfo Urcro contentum inve-
nies. Siproceftum hunc vanium inflaveris, ceu obliquus
& contortus tubulus apparebit, 8rtd modum cochlea:,
five turbinis in faftigium affingens: talifqiie eft ex plicis
&fpirisuteri fabrica, ut licetdcfccrder.tiOvo m via fa-
ris p.ireat ; tamen vix ullus retrorfum fit (vel inflato ae-
ri) ad fupcrioratranfitus.

ProcefTus uteri cum fuisfpiris, in effera Gallina . at-
que etiam in petilis juvenculis, ader) imminuitur, utin
tenurifimas membranas abe^t , & planfi aboleatur, nul-
lumque ejus veftigium extet ; uti neque ovarii aut infun-
dibuli : foltimmodo ibidem (tanquam racemi radix)
glaadulofum quid & fpongiofum , quod in Gallinis codis
dulce fapit . reperitur. Uterus una cum proceflii , mem-
branae opera dorfo alligatur ; quam propterea Fabricius
melometrium vocat, per quod plurima qitoque vafa,
fanguinerefertHliraa, in fingulas uteri plicas ramifican-
rur. Quin etiam ab uteri fundo, fecundum longitudinem,
ligamentum (ir.ftar fami*) ad infundibulum ufque pro-
tenditur , quale in fuperiore coli regione produdum cer-
nimus. Quafi portio quredam exterioi is tunicat tenlafic
contrada , ut reliquum proceflus in plicas Sc cellulas cor-
rugetur. Ex. g.

TotaUterifubftantia (prsefertim circa plicas) tamin
Utero ipfo , quam procemi ejus, multis amplifque Veius
fcatet : plurcs tamen funt arteriarum ramuli , quam ve-
narum. Ihd.

Plica:, qua: in parte Uteri interiore obliqier,& trans-
verfte apparent, carnolae fubflantia: funt, Sccoloreal-
Mlftno acladcoprredita*, aquam lentam exfudmt ; ut
tota interior fuperficies , tum Uteri, ruro procefl us ejus,
multo quafi tenui albumine madeat, unde vitellus defeen-
dens augetur, circumpofitoquc paubtira albumine per-
ficitur. Ihd.

Certum eft, in Gallina: Utera ftatim A coitu , niliilo
usconfpici, quam anti ipfum coitum reperiebatur.
x. 44.

Neque in coitu , vetante, aut poft ipfum , quicquaro
(anguinis in Gallina: Utero continetur. Ex. 54.

Ab orificio Uterino exteriori , ad interiora, Sc ma-
tricem trajedus adeo implexus, & interioris fum tunicis
laxitate rugofus eft » ut neque ftyio , nec feta, viam intus
reperire potuerim ; lm6 vero, Fabricio, tefte, ne quidem
inflatus agr in uterum penetrat. Ex. j.

Orificium Uteri , five vulva: ,• nimirum tranfitus 4

cum-

160 De G a

communi cavi rate in uterum G allinar , eft veluti protube-
rantia qimlam mollis, laxa, rugofa, atque orbicularis,
tanquam preputii extremitas claufa, aut vulva; interio-
ris cnjtisdam tunica: prolapfos , atque inter foramen ani ,
& uropygium locatur, aliquantulum Gniftrorfum ver-
gens. Ex. t-

Podex In deplumata Gallini reperirecfl, podicem,
non (ut in ceteris animalibus) in orbem contrarium, fed
depretio orificio transverfim fciflum , & duobus labellis
conniventem ; quorum fuperius , alterum inferius intra
fecollcrium tegit & occulit. Superius illud labrum feu
'velabrum, a radice uropygii oritur ; Sc ut palpebra fu-
pei ior oculum , fic hoc tria pudendi orificia contegit ;
( nempe ani , uteri , & ureterum) qui fub hoc velabro ,
tanquam preputio, retraria latent; quemadmodum in
mulieris pudendo , ifitra cunni labra & nymphas, vulva;,
urirunque foramina abiconduntur. Ac propterea duo illa
excrementa, (urina nempe, & flercus) limul tanquam
i communi cloaca , furfum elato velabro , & nudato fo-
ramine egeruntur. Aimiliter in coitu Gallina , luperve-
nienti Gallo vulvam detegit, & accommodat, lix. 5.

Velabri illius fabrica in Gallina , eft fimilis fuperiori
palpebrae : ex cute nempe, membrana carnosa Scmu-
Iculosa texitur ; cum fibris a circumferentia undique ad
centrum duitis ; ejulque interior fuperficies, & palpebr.e
& preputii, mollis ell. Habet etiam in extremitate fui
tarfumfemicirciilarem, ad modum palpebra: : atque in-
fuper inter cutem, &jnembranamcarnofam, interftitium
cartilaginofum, ab uropygii radice , cum tarfo falcato ad
angulos rcrios copulatum. Ex. 5.

Sublato, & refeifib hoc velabro , foramina aliquot ap-
parent; quorum alia conlpicua, aliaobfcurafunt. Evi-
dentiora quidem lunt . ani, & vulva; ; obfcura autem,
tum illud , per quod urina 4 renibus profluit ; tura exi-
guum illud a Fabricio inventum , m quod geilau , ait ille,
Jemen fuum immittit, lbid.

Foramina Iccc omnia adeo fibi invicem vicina funt , ut
feri in unam cavitatem concurrere videantur,- quam
cloacam liceat appellare; quod in ea, uni cum alvi fe-
cibus, urina 4 renibus defccndens commifccatur , donec
fimul egerantur. Per hanc quoque ovum in partu tran-
fiens, fibi viam parat. Ex. s-

Hxc cavitas cralfior paulo& rugofior , quam intefti-
num eft : atque in egeftione & coitu foras provolvitur, &
tanquam interior intdlini pars prolapfa, prominet: eo-
demque tempore, omnia foramina difiinri4 apparent ;
qua-ftatim in ejus reduriione , quali in unam burlamcol-
leria reconduntur, lbid.

Excrementi autem exitus partem anteriorem potlidet,
atque inter ipfum & uropygium» introitus in matricem
deprehenditur, lbid.

Foramen autem in quod Fabricius putat, gallum femen
fuum immittere, inter hoc vulv® oftium ,& uropygium
cernitur : In pullis juvenculis vix repentur ; in adultis
autem promifeu4 ineft , tam gallo , quam Gallina. Val-
d4 exiguum & obfcurum eft. Vix enim aciculam aecam
terminatur : neque unquam potui humorem leminalem
inearepedre- lbid.

Jecur. NoftreGallirce, quo pinguiores fuerint, eo je-«
COra minora. & pallidiora liabent. Ex. 5 1.

Rener tS V reteret. In Gallina, (qui ampli longique in
dorii cavitate locantur) utrimque ddeendunt, 8c in com-

L L I N A.

munem cavitatem , five cloacam deftnunt. Exitus autem
eorum adeb obfcurus eft , & in cavitatis ipfius limine de-
litefcent, ut fbrinTecus eum invenire, «ftylumvel te-
nuiffimum immittere» plan4 fit impoflibile. Hadeniis
HARVEUS.

Flue faciunt qua: mox exhibebuntur ex TrtB. de Ove iS
PuUe FABR. ab AQUAP.

Clarios hare omnia proponit, Aquapendentis &Hxrvci
fententiam corrigens, illuftranfv4 REG. deGRAEF,
dum itadiiieric. Exiftimamus mulieres preter OvaTefti-
bus contenta nullum aliud femen ad generationem con-
ferre; quod ut melius percipiatis, brevem & fuccinriam
Gallinarum partium genitalium hiftoriam & pulli gene-
rationis modum, mutuatis hinc inde Clariff Hervei ver»
bis, premittermis.

In deplumata Gallina, reperire eft podicem, (non
(ut in careris animalibus ) in orbem contrarium » fed de-
preflb orificio transverfim fciflum , & duobus labellis
conniventem^ quorum fuperius, alterum inferius intra fe
coli edum tegit, & occulit.

Celebri fuperiori j fabrica in GallinU , eft fimilis fupe-
riori palpebra: : excute nempe , membrana carnosi &
mufculosa texitur; cum fibris a circumferentia undique
ad centrum duriis : ejufque interior fuperficies, fit palpe-
pre & praeputii , mollis eft. Habet enim in extremitate
fui tarfum lemicircularem , ad modum palpebra: : atque
infuper , inter cutem 6c membranam carnofam , inter-
ftitium cartilaginofum , ab Uropygii radice cum tarfo
falcato ad angulos rerioscopulalum ; qua fabrica, feu
cauda ; velabrum hoc diria pudendi foramina facilius de-
tegere & operite pcdfit.

Sublato itaque , & relciflb hoc velabro , fortminx ali-
quot apparent,- quorum evidentiorq funt ani & vulva:»
exitus nempe excrementi & introitus in uterum. Obfcu-
rius autem eft foramen illud ab Hieronymo Eebficio tb
u/iquependente inventum; duo reliqua vero , per quae
urina 4 renibus profluit , cum in inteft ini rerii extremita-
te terminentur, nonnifieo aliquantulum diflerio in con-
fperium veniunt.

Ab orificio Uterino exteriori , ad interiora , &
matricem , in qua Ovum perficitur , tranfitus eft ;
quem in aliis animalibus vaginam Uteri five vulvam , no-
minamus ; in quam mas penem fuum in coitu ad matri-
cem ufque emittit. At vero in Gallina foetante trajerius
hic , non rcrio fed flexuofo duftu ad uterum properat»
unde non minus qqam ob laxitatem interna- tunica: flyi
lum feu fetam di tficulter admittit, neutiquam tamen fla-
tui tranfitum denegat. •

Gallinarum Ova Galli femine per uteri foramen im-
miflo fertilia redduntur 1 quatenus fubriliores ejus partes
per uterum ac Ovidurius procefliim , ad Ovarium perve-
nientes omnia ejus Ova fpiritali fua aura irradiante foe»
cundent. Quod probatur: Gallos enim in coitu Semen
emittere , tcilantur eoruin Teftes Sc Vafa Spermatica
Semine turgida, quibus compreflis Semen per binos Pe-
nes (quibus Callum adornatum inveaimus) cum impetu
erumpit: illudque ab incubante in Uteri vaginam injici
evincit ratio : in Inteftinum enim aut uretheres fi effun-
deretur (cum inde nulli ad Ovarium meatus inveniantur)
brevi cum excrementis rurfus expelleretur. In foramen
c.Tcnm five burfam Semen injici , ac longo tempore
confervari , ad Ova eo delabentia foccundanda , ut autu-
mat

'• * D, e . ■ G a r

mat Fabricam/ , noliA probabilitate nitjfur : quia fora-
men, in quod Fabricius putat gallum Semen Tuum emit-
tere , inter hoc vulvx oltiura <Sc Urogypium cernitur.
Nos ver6 talem ejus onim non agnofcimus , quia promi-
fcui tam gallis quam gallinis inelt, & nullam cum Ova-
rio communionem habet • cum in cavitatem ccecam ter-
minetur : neque unquam* potuimus bamorem Semina-
lem in ei repetite; quanquam Fabricius afTerit, Semen
ibidem , tar.quam in bursa, per annum integrum reierva-
ri, omniaque interea Ovainde foeenndari.

Vagior longitudo duos vel tres digitos transverfos
iquat, latitudo tantaeft.fi extendatur, ut Ovo duriori
cortice obvoluto tranfitmn concedat ; fubftantia ejus
mediocriter crafla eft, Sc colorem fubalbidum obtinet.

Sequitur jam. pars illa, quam Harveur Gallirue uti-
nm leu tutricem appellar, in qua Ovum perficitur , al-
bumine cingitur, & teftA contegitur, qua: ut maxima, ita
crailifluna & carr.ofiflima eft, pluribulquedc majoribus
plicis roborata ; figura ejusintenuovalisccrnitur, un-
quam Ovi proplafina.

Afcer.dentem Uteri portionem five productiorem ,
quam Fabricius fecundum Uterum, harveur procef-
lum appellat; nosOvkludum nominabimus, qui prout
alcenoit altius, ita quoque fenfim magis attenuatur ik
•racilefcit , minoribufque & paucioribus plicis conftat ;
uonectendem in membranas (eaiquetenuillimas) abiens,
‘infundibulum conliitu.it , quod ad cindum corporis u£
que pertingens totum Ovarium complebitur.

. OvtJu&ut longitudinem ingentem obtinet, nam difpli-
Catuj facili tres ulna: Hollandicx quadrantes funerabit ,
plicatas verb rarilfirai quacuor digitos transverfosexce-
dit , & uni cum Utero Membrana ad modum mefenterii
dorlo alligatur; ne loco motus & implicatus vitellorum
tranfitum impediat : fed liber 8c apertus eofdem molli-
ter excipiat. Per hoc mefometrium plurima quoque vafa
languieea referofilma , in fingulasOvidubusplicas rami-
ficantur. Eft itaque orfu , fubftantia, fabrica, ufu, ik offi-
cio mefenterio analogon. Quin etiam ab Uteri fundo
fecundum longitudinem , ligamentum eft, quod ad infun-
dibulum ufque protenditur , & ut mefcqf erium ab ut A
parte, ita & hoc ab altera parte Ovklubus plicas, ne con-
fundantur, detinet.

OvidtsBus & Vterus duabus conllar.t membranis, qua-
rum exterior larvis, interior vero admodum corrugata
eft, & multo quali tenui albumine madet, unde vitellus
defeendens augetur , circumpolitoque pauiatim albumine
perficitur. Hujufiuodi igitur^eft conftitutio Uteri Sc
Ovidubus in Gallina fietante ; ineftoetA verb adeo im-
minuitur, ut in tenuilfimas membranas abeat, & non
«mphus flexuofo , fed redo dubu ad Ovarium tendat.
Hujus Ovidubus pars inferior. Vulvas live Vagina: ori-
ficium appellata, ita clauditur ; ut, quatenus Ovis tranfi-
tum cor.ccflerat, nunc fortiori flatu i viam deneget.

Ovarium five locus, in que Gallinarum vitelli conti-
nentur , politus eft ftatim infra jecur ad fpinam fupra Ar-
teriam Magnam defeendentero. Quo enim loco, in ma-
joribus animalibus fanguineis ■ Arteria Cxjiaca roefente-
rium ingreditur , ad exortum nempe venarum Emulgbn-
tiuro , vel paulo inferius , & quo loco exteris animalibus
fanguineis & Oviparis vaforum prxparantium.ad tefticu-
los tendentium, exortus eft ; & ubi Gallus fuos tcfticulos
gcntjibi etiam GaUius Ovarium repetitur : In quo Ovo-

• L * I N A:' 161

rum rudimenta inchoamur; qua* initio (fecundbih ^Ar>-
jlotelemhift.hb. fi. cap. i.) m inutafuntfic candida, adau-
ba poftea lutea & flava conlpiciuntur.

Superior Fulmen Matrix , quam nos Ovarium appel-
lamus*, nihil aliud eft quam para membrano& in avium
regione lutnbari omni vafculorum genere laxi intertex-
ta, in qua infinita propemodum vitellorum multitudo ,
aux in uno veluti acervo conglobata confpicitur, rotun-
dxfigurxfk cujnfvis magnitudinis ; in qui A minimo ad
maximum ea intercedit differentia, qux eft A grano 11-
r.apis, aut decuplo minoris ad frudum fore nucis juglan-
dis aut mefoili. _ ,

Qux in Ovario reperiuntur non Ora per feba cenfen-
,da fijnt , fed horum primordia five rudimenta; qtixin
racemo eo ordire & magni tudine difpoli tafunt, ut Galli-
nx Ungulis diebus ari jiartum priori fucced.it alterum.
Nullum autem Oi-um in Ovario cinftum eft albumine;
fed vitelli Ibliim’ reperiuntur', qui, prout £ minimorum
congerie fere extulerint , in ambitum prodeunt , ut in fu-
liorilpatio facibus amplientur. Ideoque Fabricius verb
ait: VncEi ht raceme majores in circuitu funt, minore/ in
me Jio feu a wansnbus circumdati , dnuque minimi omni*
kur fubjeBi. Dunifnim augefeentes majorem molem ac-
quirunt, A reliquis feparantur : quod dum fit, finguli vi-
telli , prxter tunicam propriam, aliam ab Ovario mutuan-
tur, qux illos cxtriniecus ampleftitur , & fundamento,
unde oriuntur, adncbic. Quare A Fakricio pcdiolus five
fcdunculus nominatur; quod ejusoperA, iitfruftuscx
arbore, fic vitellus i racemo nutrimentum hauriat,^&
crefcat. EJl enim hic pcdsolus nexus membraqeus cavatus,
qui i racemi fundamento ai vitellum producitur ; quem
eum contingit , dilatatur , CS ( perinje ae nervus opti-
cus in oculo amplificatus ) vitellum externa tunica ob-
ducit, Uuncfnte edrijlotelcs fi A», ,ui«Xullu* , id ejl
appendiculam umbilicalem , 13' veluti fijlulain nuncupa*
vit . FcJio/us ijie fecum multa vafa in vitellum deducit ,
per quem pajftm rumificantur.

Hxc quidem A Fabricio veri diba funt , fed fallitur
dum ait: Tunica bnc , non quidem totum vitellum cir-
rum Jal , fed paulo illum ultra medietatem comprehendit :
pti inde ut m glande operculum retro appofitum , calix ap-
pellatum < quo fit ut exterior vitelli portio, i propofiti
membrana irjhiuta , eonJpcBui fcjeojfcrat fine venit,
nudata appareat. Ambit enim fete integrum vitellum ,
nam in parte vitelli exteriore , five a pcdiolo maximi re-
.motA , fata quxdam linea apparet *in qu» millx Artcrix
auf verix facili conlpiciuntur : qoaproptA etiam colo-
rem minus rubicundum refert: atque hxc eft fola vitelli
pars , qux exteriori membrana non obducitur ; quem-
admodum dari innotefeie, fi, immiflb in pedunculum
tubulo , flatu exterior tunica divendatur , qux In non
maturis Ovis interiori firmiter adhxret ; in neuris ve-
rb, ira difldlviriir , ut vitellus aut fponte fua dcflfct , aut
contrahentibus fefe exterioris membra nx fibris expclla-
’tur , qui. ab infundj|julo five membranosa Ovidubus ex-
paidione exceptus; per Ovidubum ad Uterum ,&c. di-
rigitur, remanente exteriori tunica-cum pedunculo ra-
cemo affixa ; quam propter limilitudinem , Calicem
cum Fabricio Sc Harvea vocamus, qux fenfim evane-
fcir,- quemadmodum in eflcnfs Gallinis totum Ovarium
folet, cujus loco glacdulofum quid folunmiodo repentur.

X CAP.

ligitized by Google

» R O.

E r i.p * a volatilium in quibus differant ab hu-
( 'manis vide capite de ^ Infere .

INTESTINO.

COEca duo hic obfervavit ann. 1656. excrementis
crafla , flatibus pauculis ex parte diftents fingula lon-
gitudinem quadrantis ulme d.imc.e cum dimidia fuper-
antia > ficut ipfe in quadripartita Botamco teftatur,
S. PAULE

CLAVdCULA Sc STERNO.

• •

IN eodem fubjeflo notante BARTHOLINO
hf.li. CcMt. 4. obiervata eriim luee :

Clavicula in aliis avibus A pcflotisOfle libera hic
firmitirftenio cor nata erat. . , .

S 1 1 a n u Hi ipfum non fimplici cavitace prieditum
erat, nti in Cyano notatimus , atl Afperse Arterise oblon-
gae recurfum, ted variis ambagibus intus patebat velut la-
byrintheis flexibus, pef quos incurvatodudu ferpentis in-
flar Arteria furfum dcoriiimque ferebatur, jucundo plani
& admi^pdo fpeiiaculo.

TRACHEA. *

ASspka Arteria fecundum collftngitudinem refla
ad dextram flerni partem protendebatur, illi dein fe
infmuans immergebatur in flerni tubulum dextrum , qui
aliquot gyris circumvolvebatur, donec ad liniftram exi-
tum qua-reret & ad pu Itiones vergeret , pr.efixo tamen
Ofle Hyoide quale in Cygno deferiptum. T ubuli hi fter-
ni ampu erant pernix aiilcrinae capacitate invicem dfilin-

fli-, per quos liquor quicunque cum fibilo diflinflus in-
grediebatur, ut eadem ratione a£r ad clangorem obam-
bulat- B ARTHOL. I.cit.

161 De Gaeoej Grue, Mergo, & NoctuaJ
C A P, XVL
De Grege.

GULiE & VENTRICULI

jlruBura, *

GRegi Gula juxta Ventricukm cfl latior, cras-
fior , & carnofior , Ventriculus Anferum Ana-
tumque Ventriculis fimilis.

Ventriculo "ut Gallinaceis , anatibus & anferi-
bus tres concelfe tume* , quarum Infima , dura, alpe-
ra, & quafl crufla qux facile aufertur. Media eftNer-
vofa & vera tunica, quamvalidillime carni adhaerens.

Extima potius caro eft crafla omni ex fibrarum genere
«onfufa & compofita. C 04 T ERUS.

C A p. XVIL
De Grue.

NOTATA

.INTESTINO-

IN t r. s t 1 h a melcmerio Mia; indar adneflebantur
radiis inxqualibus ; quinque" dii longiores inteftino-
rum protendebantur ex mefenterio.Sc totidem breves al-
ternarim fibi fuccedentcs , quafi radium marinum videre»
majoribus minoribufque eminentiis confpicuura. B A R-
THOL. lac. tit.

VESICA FELLEA, .

&. PINGUEDINE.

Ullahic V isicul a fulis, nullus in corpore

ADirs. Idem .

. C A P. XVIII.

De Mergo.

VENTRICULI

•*

conformatio. •

IN mergomagno V tx triculus humanumquaft
refert, pylorus ex media & fuperiori Ventriaili re-
gione exoritur, donatur liic Ventriculus Tunica du-
plici, fcilicet externi & interna. Externa eft carnofa
ac crafla, carnofior , cralliorque juxta orificium fuperius
ob camofas glandulofasque carunculas, quibus crailitie»
augetur & interna; quam firmiflimi alligatur. Donatur
omnis generis fihm. Interna tunica eft prorfus nervofa ,
in fundo craflior, ina-qualis, atque tuberofa. AI perita»
hxc invenitur a lateribus fiindi libi mntuo oppofitis , ita
firmius amplefiitur cibum, in medio enim & abis in locis
eft levis. COITERUi

X. A P. XIX.

De No&ua.

NOTATA

In .

PARTIBUS VARIIS.

NOflua; Coi cum duplex, ut Gallinaceo gene-
ri, longum.

Ventriculus amplior, membranofus,
minimi carnofus.

OE sopii acus craflior.

Hepar moUiflimum.

Vesicula eellis ampla roediocritir.

Noflux admirabilis oculorum forma , externa
prafertim, non rotundi, neque mobiles, extremis fuis cor-
nea mollior, media feri cartilaginea , & petali modo ef-
formata , cui alias globofx portiones imponuntur. Mu-
fidi hic perpauci «graciles. Tunica retiformis crafla

« veluti panr.ola. 5EVERINU3.

CAP.

Dfgitizecl by Google

De Otide, Ossifraga, JPavone, & Phasiano. 163

C A P. XX. .

Dc Otide , f. T arda.

N 0*T A T A
In

partibus variis.

t •

LInguam habet (erratam , utrinque acutam, &
in extremo duram

M 1 a 4 v s auditorius adeo patulus , ut
extremitas digiti immitti pollif.- Si introfpicias duo ap-
parent fub plumis anfrafius, unus roftrum verfus, alter
refla ad Cerebrum vergens.

Interiora fi fpefles , V entriculum habet ma-
gnum , in extrema gula ante (lomachum partem .capa-
ciorem ex multis rotundis carunculis compaflum, inteili-
nis didu&is & extetdls id quod A tundo Ventriculi ad al-
vum refla procedit dodrantumcft feptcm cum dimidio :
appendices veroduat ab alvo retrocedunt , quarum al-
tera tenuior eft t/w dodrantes longa ; altera amplior ,
duos cum dimidio, tres vero sili meatus juxta alvum in
unam capacitatem conveniunt. JONSTON1US
« Gcfntro Jenvit.fi. 6 4.

C A P. XXL
' Dc Oflifraga.

NOTATA

Iit

PARTIBUS VARIIS.

LIngua humanae fimillima , lato apice, famatis J
utrir.que duns & corneis appendicibus , membra- ’
r.ula tenui ad inferiorem mandibulam connexa.

U v ea qua: homini in pupilla perforatur tenuillim?m
quandam membranulam pupilla: pretenfam habet. Pars
qux iridis ambitu clauditur fubtiliiTima & pellucida , nc
vifus prtrpediretur.

Abdomen copiofa pinguedine redundat.

Liem rotundae figurae.

Ventriculi corpus membranofum , orificio la-
tius, ingluvie carens, cujus vicem «rfophagus fimul
atque jugulum tranfut paulatlm ad ventriculum usque
dilatatus gerere videtur.

Vesic* vellis nullum cum hepate «confortium ,
mulco immeria adipi.

U r t a v s erado corport , pyri forma, femine plemis.
UropyGicm medii pugni craflicudine & adipo-
fum. J O N S,T 0 N I U S Jc avitu/ /.sj.'

C A P. XX u
De Pavonc.

N 'O T A T A
In

PARTIBUS VARIIS.

IN Pavone quae priefcnPe Stenonio obfervavit CASP.

B A R T H O L. m uSis Jjn. /,4. 2. otf, 1 1

habcnAr.

Aspira arteria in hac ave duobus ftipata mu-
feulit , utrinque uno. Notatu dignum peculiare artefi-*
cium annutorum afpera: arteriae in ramis pulmones utrin-
que fubeuntibus, quorum ann*lorum altera Ihcdietaj
ampla eft, altera angufta admodum , & membranam , ex
fe emittit, ita ut infpiratus a£r per anmilorum interilitia
eminatur 4 ramis in membranarum cavitates. *

Corpus elandulofum in OEsophago fupra os
Ventriculi plenunf tubulis emittentibus liquoris refol-
ventis infignem copiam.

V ENTRicuius’fibris motricibus copkrfis fatis in-
ftniflus.

Intestina duo C*ca vafta fatis & ampla , re-
liqua oqpnia longitudine feri axjuamia certi capacitate
fuperantia. * *

Bini ductus bilaeii, pancreatis tamin
uno tantum duflu obfervato , fecus quam in aliis avibus ,
vel quia parum cauti traflatus , ve^ quia omnino alter
aberat.

CEREBRO.

* «

CErebra Volatilium, Meningis^u i in qui-
bus differant ab humanis vide cap. de infert.

CAP. XXllL.

De Phafiano.

OBSERVATA

III

PARTIBUS VARIIS.i'

| Irca oculos quid rubram pluma? erant. Mcairt-
nj etiam itieh terit aderat, ut in Comice varia.

1 n refprfhi cosporis parvus & femicircu-
laris, fitusinter vebculam follis & Ventriculum.

Ventriculi membrana interior dura fatis , feri
cartilaginea. . ,

U r imti a renibus incipientes in cloacam com-
munem circa anum , fed exitu peculiari , delinebar#.
AMSTELODAMENSES.

CAP.

Digitized by Google

* .

164 DePico

C A P. XXI-V.

De Pico. ^

.OBSERVATA
• /«

L I r N G U A.

Picorum L iko vm cum merce funt facili digiti
& dimidii longitudinem excedunt, cum indis re-
trada: fuerint vix dimxin digiti longitudinem at-
tingunt. Conflatur ex tribus ojjicuiu tenuibus, flexibi-
libus , & terltibus , invicem colligatis , & aliquot mu-
fculis. Horum ofliculorum unum medium , & c.uteri;
•breviusalt ■ lingua; extremitati annexum, duo alia funt
lateralia , mulculis gracilibus terctibusque inveflita at-
que colligata , medio plliculo, & robur , & exteulionis
& retradionis adminicula praebent. Extremitates atque
latera ofliculorum eorundem mujcuU utrirtque a cipi-
«tu vertice non longi a roflro onumlo alligantur. Mu-
nus hujus Mulculi efthax oflii extenfa retrahere, velfi-
mu! eadem fempir inferiori maxilla» attenfa refleden-
do ad principium , utpoti ad rotlrum fuperius , ducere.
• Sunt pneter bos alii duo Mufcuh, ab inferiori roftrt,
quod inferiorem refert maxillam , extremo f. acumine
orti, eodem modo quo primi ofliculis lingua: adnari a
vertice oflicula retrahunt , & lineum exfertionem cau-
fantur. Alt in fiiperiori adione oliiculs h.tc dudum ro-
ftri inferioris comitantia , a fe mutuo abfccdunt , ac rur-
fusadroftrum fuperius uniuntur : ficinhac uniuntur at-
que medio ofliculo lingua: adjunguntur, atque tenuem :
gracilem & i lateribus infinitis hamulis exafperatom ef-
fbrmant linguam , utilis enim picis ad vermiculati formi-
cas, aliaque iafeda venanda talis lingua foret. Siqui-
dem picus innata fua fagacitate cum deprehendit alibi
in arboribus ■ vel carie, vel aha de caufa cavatis vermes
jnfedaque dclitefcere : ad illas volitat , fefeque digitis
ungulisquc pvfterioribus robuftiflimis & caudi pernis
rigidillimis fuftencat, donec valido ac peracuto roflro
arborem pertundat, arbore pertufa foramini roflrum
immittit , ac quo animalcula ftridore excitet percellat-
que magnam in arboris .cavo emittit vocem > infeda vo-
ciferatione hac concitata hucillucque repunt, piais v.
linguam fuam exerit atqne aculeis , hamisque atiimal-
cuia infigit , infixa attrahit & devorat. C O I T E R US.

C A P. XXV.

De Pfittaco,

■ 4T

A N A T# O M E ejus
PaS»

. . ab

« O L IGERO JAC O B JE O.

IN Pfittaci abdomine circa extrema pulmonum in-
cipit cavitas, qu.Tul membrana ad odis Ifchii
oram feri excuriante formatur , uti ipfi pulmones in

& Psittaco.

medii articulationis coftarum vicinia > foramina habuere
in ipfamcavitatem patenda.'

Stoma cp v s exiguus , colore interius ex viridi fla-
vefcente infiar Ventriculi Gallinarum , minutos lapillos
continuit quarum attritu femina folidiora forfan commi-
nuit. . * *

In Ikclvvii fupraflomaebum rfd medii digiti al-
titudinem craflior tunica eft .corpori tubulato in ingluvie
aquilarum non abfimilis.

Cor corum nulla veftigia.

Caput asper* arteria; tumet, figura Ovi fif-
furam habet pro’ exitu aiiris inftar reliquarum avium.
Par MufcuUrumWu reperitur i Ijuorum extremius an-
terior cfl in latere exteriore prima: cartilaginis arteria:
afpera:, pofterior in latejq exteriore & Jxrfteriore fe-
cunda; cartilaginis deducit ab invicem prima cartilagi-
nis cornua , & fi eodem tempore caput afpcra arteria
antrorfum trahitur , ingens fieri potefl delatatio. Glau-
JuU ibi lita funt.

Que loco arteria afpera fefe dividit, plures 'Mufcuh
cum cartilagimhui elegantem figuram exhibent.

Primum far admodum longum & fubtile inftar fili ali-
cujus extremitatem inferiorem habet infra thoracem,
fuperiorem in latere afpcra arteria circa infimam cir-
culum. ' •

SceunJum far eitremitntcm inferiorem I labet in api-
ce anteriore tertia cartilaginis , earum qua in ramis
afpera arteria funt ijim tumdivifis. Extremitatem ve-
r6 fuperiorem juxta f iperioi cm pracedenris-

Tertium far fuperiore extremitate & ad diftantiam
digiti fupradivifionem afpera arteria. Extremitate in-
ferioredelcendente verius infimam ejuspartefl ante lo-
cum divilionis.

Quarti pari/ extremitas fupetior cfl juxta exrremira-
tem luperiorem primi paris poflerius. Extremitas vcr6
inferior in apice pofteriori fuperiorum duarum cartiU-
ginum , qua poft divifionem prima fuut.

Quintum far extremitatem fuperiorem habet juxta
extremitatem fuperiorem tertii paris poflerius. Extre-
mitatem vero inferiorem in parte pofteriori primarum
, poft divifionem cartilaginum.

i/lunuli ajycrtt arteria integros cylindros circulares
non conficiunt , fed alternarim alterius pars anterior la-
tior eft, pofterior anguftior, & ipfa figura non circu-
laris fed ovalis. Cirta finem inferiorem ubi canalis hic
divaricatur eft cartilago qua-dam elegantis fabrica;, ex
tribus ^-empolita cartilaginibus, quarum fuperior conf
trflncaticaviqne portionem format, cujus bafis utrin-
que ad latera proceflus emittit in apicem delinentes ca-
lamo fcnptorio non abfimilem, fpatium medium inter
dldos apices femicircuUre eft, & cartilaginem fibi
utriixjue annexam habet , cujus figura velut parabolic»
eft, quo loco fuperiori jungitur , ar vero oppofito in la-
tere quafi dao cornua habet, & inter illa lineam feri
redam.

utraque M axilla duo afi mobilia concurrunt,
duoque ftyli oblongi inter utramque intercepti. Maxilla:
fuperioris pars exterior roftri fuperiorem partem com-
ponit, interior nihil eft nili tendo Mufculi in Os delinens,
quomodo olla forfan componuntur , quibus Mulculi
Ptei ygoides in homine anneduncur. Maxilla- inferioris,
pars inferior refiri parcetn inferiorem componit, par*

fuparioj.

Digitized by Coogle

E n E R t. H I o 0 E,

fcrperior refpondet parti pofteriori maxilla: inferioris in
aliis animalibus, cui llyli oblongi anne&untur, quorum
brevior in partem inferiorem .longior in partem exte-
riprem Maxill® fuperioris continuatur. Motus Maxilla:
fuperioris huic avi eum Crocodilo & fi Oppinno fides ha-
benda Thamatopode communis e(l-

L tuo v a lata admodum &craflafimi!is humana:.

Ad utrumqtie lincua? latus corpus gtandulofum pla-
num repentur , uncti plura vafcula reflo du&u fecun-
dum latutliogu® fe excipientia exeunt.

Sub lingua transverfim fertur cartilago nigricans ver-
fus apicem ejus , figura unguis. . '

A Membrani acus membranam tympani reprafen-
tanfe fertur fylut tenoiflimusdifl® membranas quafi in-
trorfum perpendicularis, cujus extremitas interior Os libi
nexum habet quod fuperiicie externa concavum eft , in-
terna convexum circumferentia ovali , ubi ftylus illi con-
ne&irur elt figura flapedir, cuju3crura in diametro lon-
giori figura: ovalis cortliflunt. Osovale modo defer iptum
oalisdtftapedis, an fit continuatio llyli , an per articu-
lum cantum connexio , incertum eft , videntur bafi an-
nexa at el ligamenta vel Mnfculi. Bafis ftapedis conve-
niens fibiforamcn habet in quod aliquo usque defeendit,
cui membrana fubtilillima obtenditur. Sub membrana
cavitas eft qua: ad dillantiam brevem infra foramen de-
fcendens canali coecum fcu exim cprentem format , lu-
pi a vero cum fnio , quod fub labyrintho eft , diflus ca-
nalis communicat. Motus itaoue llapedis alius non elt
quam membranee diflatjieprellio. JW.Dan. on. 167).

‘NOTATUM

cranio;

SE G E R U S Epift. 86. C. s. Bartholini in ave hac in-
ter alia articulationem fuperioris M a x 1* 1 as cum
Cranio exa&i fe obfervade feribit , arteficiofamquc Cra-
nii ftrufturam cum dcte&atior.e fumma contemplatum
fuifle , hanc perfefli adeo' defcripfifie ^/ildrovartdum
Ormlhol. I. xj. cap. j. ut quicquam addere ftlpetvaca-
mum Videatur in figura vero Cranii quam ibi addit hoc
unum fe deiidemrc, quod proccllum quartum f. procef-
fum Cranii, qui elt inter orbitam oculi C & proceflum
tertium , fcil. auricularem L non expreflerit.

,C E R E B R O. •*

CE a r b x a volatilium in quibus differant ab horna-
ms vkk Cap. de infere. •

CAP. XX VL

De Vespertilione.

NOTATA

u *

CAPITE.

Usctivx riMFoiAii» pluiimnm Cra-
nii anterioris partem convellire, fimiliter ut
cani, SEVERINUS docot.

M A. M M J S.

i65

c±

DE Maumssun fitu 8c Numero vide Caput de
Cano.

P. E D I B u S.

TT Efpertili.i Pzd|5 habet muribusfiiniles, feti bre-
V viores, & eorum pofteriores finguli quinos habent
digitos. COI TE RUS.

CAUDA. .

CAusam habere Vefpcrcilionem contra Jcnflt-
ntum Bc Scbxcenkccldiuiu , pro ^rfldrovando aderit
F R I D. LACHMUND, dictum -probat fedeto ,
cujus figura habetur Mijt. cur. 1. 4. p. 140. hic fiso loco.

Intra membraneas alas quafi latitantem habere exi-
guam caudam Excrc.f. tradit HARVEUS.

OSSIBUS.

.'ite conflat valdi lor.go, cujus Ossa tenuia
admodum. Cranium vulpino fimile, eique quod
erinacei, fimiliferacprganonW^iY

Nafus infignisvnagriitudinis ell Simplo odio praxlitus.
Nalbutrinque Dcntec addant duo acuti Canini iique
exiles , quibus vicini primo den* infignis magnitudinis,
hincdentescaninitrescum totidem malaribus , lingula-
ri figura, afperitateque pratditis.

Maxilla inferioris ftrn&ura limitis illi qu® Martis &
Vulpis. Dentes hic inciforii fex , hinc caninus utrinque
unus valdi infignis, cura duobus exilioribus, tandem
maxillares qua tuor.

Colit vertebra feptem iis qua: fimise caudata: & vulgis
'fimiles.

Clavicula valde infignes ii o&rpore remota? longius ,
ftemi odi primo unita:.

Scapula ampla: itidem humanis valdWimiles.

Sternum ollicula duo conllituunt , fiipremum ampfum
cralfuinque , infimum longius, (cutilormis camtagmis
formam referens in fine. .

Humeri os humano valdi fimile, capitis rotundi ope
fcapul® jungitur , trochlearis procedus beneficio Olli
fequenti longiori valldoque, nuod Vina Radiique loco
ell. Humero ubi articulatur olticulum adcll roboris gra-
tia.

Cubiti hac os oflicnlis vari® figur® variis committ*
tur, Carpi Toco haberi pofTunt , hifce ollicula junguntur
alia, digitos referentia quinque- uPrimum eorum polli-
cis indar eft , unicum , ungue acuto armatum , Jr fan-
dum longius eft, tribus ex partibus coinpofitum , ternum
omnes longitudine fuperat, quartum brevius, qutntmn
omnium breviflimum; in omnibus particula tres repe-
riuntur.

Lumborum Vertebra feptem.

Os Ilium utrinque unicum ut in erinaceo -, pubis 0(6
i fe invicem diftant. Os facrum unicum & longum, !|g
tumaue. , * # '

&unsoJfa noftrisfimilia.

Ext remum pedem quascomporant ofla manum huma-
nam efformarc videntur , Carpum fcil. Metacarpum, Di-
gitorumque phalangem , ad Carpi extremum fulcimer.ti
loco pr ocellus adeil Caudam feptem ofticola exigua
confli tuupt,

X ) CAP.

Digitized by Google

1 66

U *

L O

&c.

C A'P. XXVII.

De Ulula.

INttrionim pleroramque delineationem ex obferva-
tione OLIGER1 J A C O B .T. I in v4Bb Dan.j>.
Oif gg. exhibet Ttumar BartMiunr. Vide in fc-
quentibus fuo loco figutain.

CtitgtA MtNiscuqjai volatilium in quibnj
«b humanis differant, Videcap.de.vA</cre.

PARS I.

Formatione Ovi Pennatorum.

c A p. t *

* • t , «

Petmati 'UtereAtm HiUtrue.

ADDITA M.E NTUM
De

Ovo & Pullo.

AD anatomen pennatorum plurimum cum faciat
curiofa contemplatio ovi , & ex eo prodeuntis
pulli, placeOctiam ea aut antiquo noltroque
tempore a variis tradita Coronidis Io*o hiilorLT anato-
mica; volatilium jungeje.

OBSERVATA

HIPPOCRATI S.

Hir T. lik. ie nat. pueri hasc habet : Volucris ex ovi
luteo nafeitur hoc modo ; ubi mater infidet , ovum
incalefcit, & quod in ovo continetur, a matre agitatur ,
coticalcfafturaque fpirtom concipit» ac alium frigidum
ab acre per ovum attramt. Ovum enim adetirarura eft >
ut attraehim fciritum fatis copiofum ei quod intus eft
transmittat. Et increfcit avis ih ovo £: eodem prorfus
confimiiique modo in membra difpefcitur vehit puer.
Procreatur autem avis ex ovi luteo , alimentum vero
& incrementum continet quod in ovo eft candidum.

HJER. FABRICII

. ah .

e AQ.UAPENDEHTE.

DE Formatione 0*i, Fcetusque pennatorum, fingu-
larem nobis reliquit- Traiiatum Htcronwms fa-
kntiur ab ijtiqujpcnicnte , ex quo cum varia de-
fhmpferintSuccefiores, t re Leftoris curiofi judicamus,
eum.integrum huic noftro operi inferere, quo ficinquo
recentforum inventa , fiquiacm talia haberi debeant, ab
iisqua: veteres tradiderunt, differant, certius conflare
queant. Nec eft quod prolixior ftylus oblfec , exhibet

frenim non ea tantum qua; proprie inventionis funt , fed
C (flue ^InjUteler, & ex eo flwiur, alnque hd>ent,
quorum Verba ex ipfo Authorum Textu hic adcmcere
fuperfcdere placuit , ne in nimiam excrcfceret molem
Opushocce, maximi cum in di&onim Authorum , Ari-,
ftotclis imprimis, praefer. ti de materia varilslocis tradi-
ta, Commentar ii loco haberi queant qua: Fabricius pro-
ponit.

INstiumsktoxum feminis traftationem proxi-
mi formationis fretus tra&ario confequitur. Ea enim
lege femen gignitur , ut ex eo foetus procreetur.
Animalium autem fretus, alius ex ovo, alius ex femi-
ne, alius ex putri gignitur; unde alia ovipara , alia vivi-
para , alia ex putri , feu Jponte natura nafeauia , muVnf-
m Gnrci dicuntur.

i/lriiot, r. iegen.an. eap. i. j. it generat . an. ea», i.

3 ). aham formationis foetus fpeciem ponit, cmtilagi-
neorum pifeium , qui partim ovipari , parum vivipari
funt : quia, chm ovum intra fe gignant, foris vivum
foetum pariunt. Sed hsec diverfa a profofitis non eft , fed
potiiis mifta, aut ex oviparo , & viviparo com polita ,
ut offendimus in librO noftro deformalfoetu in piftu-
ris. Nosdeomni formatione dicemus. Inhaere, ut ri-
deo . natura imprimis de loco fuit foliata, quem aut in
animali, aut extra animal conftituit : .atque in animali
uterum effe voluit, extra vero ovum; in uteroquidem
ex femine, & (anguine; in ovo vero cx iis , quzinipfo
confidunt, foetus generationem molita eft. Quare fi in-
tentio noltra eft in przfentia agere de foetus formatio-
ne , dc utraque agendum eft , initio ab ea > quae ab ovo
procedif, defumpto. Hatc enim omnem aliam tracta-
tionem przcedere omnini» debet : tum quia cx hac
^yirifet. opinionis intelligentia jion difficulter elicitur ,
& habetur , tum quia traSatio formationis foetusexovo
amplidmiacft , & altera longi latior , & difficilior.

Ampliffimam autem efle formationis fetus cx ovia
contemplationem ex co patet , quod maxima anima-
lium pars ex ovis gignitur. Nam ut infefta ferine omnia ,
& imperfeftiora omittam animalia , quz ex' ovo fieri
fcnfui apparet ; ex perfeftioribus quoque maxima para
ex ovis gignitur. Etenim prirahm ex volatilibus , omnia
pennata, ex aquatilibus ver6 , fi folacetacea excipias,
cztera omnia, pifces omnes, item cruftacea omnia . &
mollia, & teftaSa ovipara funt; ex terreftribus ver&
fola nonnulla quadrupedia , & homines vivum foetum
edunt ; cztcra ut reptilia , multipedia , & ferpentia o-
mnia , funt ovipara , ficuti inter quadrupedia omne la- ,
certorum genus. Quid fi lingularia quaedam excipian-
tur, ca, enunciationes Veras effe, non tollunt.

Dc Pulli autem procreatione antequam dicere infti-
tuo , priiis ie ovi tenerarionc omnino przmittenda difpu-
tatio eft , quandoquidem in pennato duplex quodam-
modo conceptus fit , ovi , & pulli. Utrimque fuus ute-
rus eft ; pulli quidem ovum j ovi autem quod in pennata
femina , intus proprium organum poficum eft , quod
ego perpetuo ovarium appellabo; quoufque i probato
auctore alio nomine appellatum, inveniam.

. Ovi

Digitized by Googl

V O ET Pu

Ovi hjc locus , feu tiitrm , fea matrix , duplex eft , alius
liiperior , alius inferior. Supiner uterus propO chora-
cem.eft ad pennati fpinam fub jecore, & pulmonibus
flatim , .& fupra magnam tupi venam >, tum .arteriam.
uArift.6' dchji. umm. cup. i. dicit ad leptum tranfver-
furo ovum inchoari : nos autem in relpiratioms tradatu
negavimus penaata feptum obtinere. Solvitur dubium ,
pennata fepeo prorfus non deftitui , quia membranam,
habent tenuem loco fepti politam, quam Ariltot. dn-
dum , & leptum appellavit : fed non habent leptum ,
quod mufculus fit , & ad refpirationem conferat , nt
alia animalia. Ariftotelesautemmulculumnonagnovit.

inferior utcriM fub primo ftatim ad fpinauj limiltter po-
nitur, &utrinque etiam ad lumbos, fed ad podicem uf-
que defeendit ; ibiquea finiftris finitur. •

Superior matrix nil aliud cft , quam infinita prope-
modum vitellorum multitudo, qux in uno vcluti acervo
conglobata confpicitur, rotunda: figure&cujufvis ma-
gnirudinis, In qua a minimo ad maximum ea intercedit
differentia, quicftAgranofinapis adfrudum feri nucis
juglandis, aut meljfili. Hic vitellorum multitudo fimul j
quafi racematim appofita , colleda , & conjunda eft ;
ob quam caulam ego perpetuo viteBanum , aut vitello-
rum racemum appellabo , cum inffbcorum ut Celfus lo-
quitur, hoc eft t*ie nomine, ab antiquis relidum elle
hoc organum videam.

Satius autem forti fuerit viteBarium appellare cor-
pus vitei los expullulans , . ac producens , hoc eft vitello-
nim fundarnWtum ; racemum veru tum corpus prxdi-
flum, tum vitellos racematim appenfos , quicumGra-
ds vitellorum ■<.(•< dici poteft, & noftns quoque bo-
trus. Appello autem hanc partem racemum quia uva-
rum racemo quam fimillimaeft. Quotffcc u/injlot. j. de
gen.anim.eup.-6. dixit, cum ait: reddunturque ova eo-
rum glutino cohaerentia ad fpcciem uva:. £tenim ficuti
m racemo uvse feu adnifunt tum majores, tum mino-
res, tnm minimi, fmguli fuo pediolo appenii ; lic in
propoGto vitellorum racemo videre elb Hic vero fe-
diulm nil aliud eft , quam mem^fanofum corpus , leu
nexus robuflus cavatus , qui a racemi fundamento ad
vitellum producitur , quem eum contingit , dilatatur ,
& perinde \c nervus opticus inoculo amplificatus, vi-
tellum externa tunica obducit , nec quidem totum vitel-
lum dreundat, fed paulo illum ultra medietatem com-
prehendit; permdeut inflande operculum retro oppo-
litum , calix ap^Rlatum , quo iit , ut exterior vitelli
portio a propoli ta membrana deftituta conlpedui fele
offerat fttie venis, denudata appareat. Hujus membra-
tu exadam quantitatem dilcernes per veitigTam orbi-
culare , qdbd in perfedo vitello viiitur , quando mem-
brana filii terminis a vitello laxari , & retolvi incipit :
tunc enim denudati vitelli vclbgium quali zona vitellum
cingens apparet. Hujus pedunculi , & dimidiata: mem-
bratus beneficio increfeeru vitellus , quafi fufpenfus , &
«atteris elatior 'detinetur. Qui fani pedunculus etiam fe-
cum multa vafa in vitellum deducit, quorum majora per
pediolum difeurrentia fufiinde in vitellum propagantur,
ac di (feminantur. Porumhilhc, feu fiftulolum canalem,
qui vitellarii fingulos conjdhgit, & fufpenfos detinet
vitellos , perpetui) pediculum , pedioium, & pedunet ^
Ium appellabo, quod fructuum pediculo quam fimilli-.|
mus ut : quem forti udrijiet. }• de gen, umm. eap. a.

t 4 O.

hoc eft appendiculam umbilicalem , &
veluti fiftulam nuncupavit ; licit nou ex omni iiane
deferiptio competat, torti propter fecundi uteri ko-
rationem. « «»

Fiteli autem in racemo majores in circuitu funt, mi-
nores m medio, ceu A majoribus circundati, denique
mimmi Omnibus fubjedi : rurfufque minimi duriores , ac
emero validiores : idcoque vifelli juftam magnicudi-
adepti mollilhmi omnium funt.
rodeunt hi h (aofundamento , quod eft corpus quod-
™ ex femine a primordiis ad pennati fpj-

Prodeunt hi A fuo fundamento , quod eft corpus quod-
m lui genens , ex femine a primordiis ad pennati fpi-
nam obortum , fixum , obrirmatumque , quod temperie
i mediocritate vix recedit , colore potius albefeens:
conGftentia mter molle eft, & durum, fed tamen laxum
& porofum j figura rotunditati imulum ; numero 11-
num ; uniforme , & magnitudine moderatum , fed ob-
longum. & in fummitate amplificatum , ut plurimos ,
nmierofofque vitellos ex fe producat , priuS firgulati
pediolo fingulis expullulato. Hoc fafld cornus fu&lan-
t« proprietate vitellos expullulare , gererare , & ex
(anguine producere aptum cft; idque non felum priva-
tum, quo fe ipfum mttr.t , fed etiam publicum agens
munus, Ipcciei proplghtioni , & tonfervationi fubfti-
tuitur , ovoque mitium exhibet , & pribet , vitellos
ante omnia eHormando. Hi vitelli ficuti initio A parvulo
incipiunt) ccu milii,. aut linapis magnitudine , & n»i-
nuti fun| ac candidi, ut imt^hjiot.6. de hi.
eap. X. ficlubmde paullatim increfcunt , & ut ait Ariftot.
lutei ac flavi efficiuntur, quoufqoead juftam magnitu-
dinem ommons notam perveniant. Hoc temporiam a
fuo pedunculo, actotaejufdemhienjbrana, ampTfica-
uone eorum attenuata, leparantur, abrupta i pediculo
exporreda ejufdem membrana, feparatione hac itafa- '
da ambo, hocefttumpedufculus, tum membrana nau-
lo poft contrahuntur , & in fuum fundamentum, lami-
rum corpus, a quo produdafimt, retrahuntur, eimte
allociantur atque conjunguntur, quafi in jxiftinam na-
turam converla; ubi videre interdum eftis.;;tfniKiitu.
meas abruptas tres, nuatuorvi; qua: uti, dum vitellum
involvebant maximi dillenta: tenuUlimaxj ie appare-
bant ; ita abrupta;, & contradi, atque in proprium
corpus reverte, quafi utetus effeetus, adprilLiumc«-
turalcm magnitudinem redeunt.

Vitellus verb unica propria , & ea quidem tenuiffims
tunica obdudus , m membranofem , ac latiorem cavita-
tem mfundibuu rormam i-mulantem devolvitur • atiiue
ita quaii per tubulum in fecundum uterum delcendit
atque ingreditur. Hoc enim foramen tubi , & fafendU •
bulo eft limile, quam obeaufam infundibulum appello
quod latillimo principio ad vitellarium fit , inde veni
collum ejus fequatur , membrai.oib paneti adfimftram
obarmatum , o c deorlum delcendens , ououlque in uteri
principium finiat, & vitellos fabiude laxatos, 8ca fua
membrana refblutos , candcntelquc excipiat , ita ut vi*
telli fingula vice finguli in fecundum jam didumuierum
perveniant. £ft autem hic fecundu uterue memorato
admodum diifimilis , quem non modo inferiorem, &
fecundum libet appellare, fed etiam totius ovi uterum -
propterea quod etii ineo vitellus non gignitur , recipi-
tur tamen ; tum vero reliqua: ovi partes excepto viteffo
in eo corporantur, ut Albumen, chalazte*, membranae
•dme, & ovi putamen, ut inita dicetur, Igitur hic fe-
cundus

1 68 .De Ovo e T Pullo.

Cundu ' uterus tnembranofus eft , albus , tenuis» mollis, qu.T in refto abdominis mufculo' confpiciuntu^ Hac
cxtenlibilis, carus, amplus, oblongus valde , & flatu Cxteriis in inferno, 8t totius Ovi utero obfcrvancur.
ti impleatur , amplillimus , fic tongillimtfs , anfrafhiofuf- Intus autem in hujus uteri cavitate perinde ac in in-
que quali fpiris refertu/; qua; inteftinorum fpirascon- terna inteflinornm facie , phea permulta’ tranfverfe , fic
cinnij «mutantur : ideoque tranfverfi ab uno ad alterum infignes adnotantur, fed plures, & majores in medio,
l itus ducuntur, nequaquam per longitudinem feu furfura, & crallioii utero rifuntur : ubi etiam per totam ejus lon-
denrfumque porrecta:. gitiidirem albuminis exigua portio iubtude in lingulis

Sunt autem tros ad l^mnrum /pira , fit nequaquam fibi qilicis contineri confpicitur.
ipfis omnes limilcs, fco conformatione diflimiles. Nam Porrigitur hic fecundus totius ori uterus i fupernis
in interni parte paulo fupri , quam ubi ovum perfeftum , partibus ad podicem ufque , fiouti difhim eft , in quo po-
& abfolutum confifttt , corticeniQue affurait , partim dice tria notatu djgna apparent. Unum eft quod tnt
anguftatur, partim rurlus latefci; hoc corpus , atque in funt foramini m podice infculpta, dextrum, uniftnini ,-
lafilfima parte ovum juffam magnitudinem adeptum con- fit medium; Jextrumarinx, mcJium fecibus , fmtjirum
fillit; inde per anguftiorem potum defeendens, tandem ovorum excretidni deftinatur.

prope podicem finitur, ubi foramen adeft, unde ovum Alterum illudaflV, quod , en gallina dum fufFocanetur,

exit. exterius protubcrafle podicem , vidimus, maximi au-

‘ Prima igitur fpira, qua: foperiiis ad foramen eft, in tem ad Imiftram partem, atque illud tantum orificium
quod vitellus primo cadit» tranftrerli procedit, fieprop® conlpicuum fafhim efle, quoii Galli penem, femenque
lumbos finitur; fed ea parte, qua' ad ibramen , feu in- admittit: ex quo datur intelligi , dum gallSs coit, galli-
fundibulum efl , ligamentum obliqui furliim producitur nam hoc orificium extirius voluntario exponere, retrfi
ad racemum, cujus fundamento a lumbi liniftro latere, fcilicct, furfumque* uropygio retrafto , idjquod etiam
ubi Ren fubjicitur^ validillimiupnefiitur : quod (ani intuenribos apparet. Namque ego domi Indicam teneo
ligamentum uti fup*a finitur, ita a podice artovarium gallinam gallum appaentem : qua;, nobis fuper aftanti-
rc&a furluifl fecundum uteri longitudinem protenditur , bus , St njanibus aornim tangentibus , Gallo fefefubfter-
uteri fiiperficiei perpetuo annexuro; verilimilcqnccft, nit, & uropygium attollit, vulvamque#ftendit> quo tem-
ligamentum non 1'olum fbraminisiorarn fervare fupra ap- pore di; igitur meatus, ut e6 penis, femenque perve-
penfiwn , fed etiam patentem : perinde ac fi manus fac- niat.

culi oram apprehendens ejus orificium teneat apertum , Tertiam quod in podice eft adnotandum , efl duplex
•ad frumentum deorfum immittendum. c ficula , quajinimaejusparteadospuhinupereminet ,

/>i^r,/or sqitem fpirafit uteri pars qu.T ad podicem ter- & confpicua, extcriorqtie apparet , fimulatque uterus
minatur, fiquis line difieftione eam inflando confideret , jam propofitus confpeftui fele offert , qua; cum fit pen*

. qua: podici propinqua eft , quali tubulum- contortum , via, ita ut abanpad iplum uterum , & ab utero in ipfam,
feu inflexum videre fibi videbitur, fed qui gaulo poft utputa fupeniif, inhri foramen pateat , ex altero autem
veluti in amplifliraam veficam migret. Neque vero air extremo claufa fit, hanc exiflimavimus -effe locum, in
a podicis fpiamine immiflus, feu infufflatusfurfumper quem gallus femen immittit, porrigitque ut inibi fervo-
uterum permeat, fed ab hujufmodi inflexionibus deti- rur.

netur, quibus difleftionc amplificatis, & laxatis , jim Poftremum in hoc inferno uterocontemplaraiumeft
permeat» membranofum quoddam corpus . firmnm . denliim , ve-

Mcmbrani autem, ex qua conformatur hic uterus, non nifque plurimis irrigatum , quod inferiis fpin-r neflitur
ubique fimilis eft , fed alibi tenuior , alibi crailior ; Et- per totam eam longitudinem , qua: eft a vitellorum ra-
er.im tam in fuperna , quam in inferna parte , videlicet in cerno ad podicem ufque f fu penus verd per totam fe-
fuperiore ad ultimum prirox fplr* terminum, in infe- eundi uteri longitudinem applicatur, non diliimili ra-
rioreverbufqucadlocum, ubi ovum abfolutum faehim tione, acmefei.toriuminteftinis ; unde ad illius limilitu-
degit, corticcmque contraliit, tenuioris (ubftanrije eft, dinem non inepti jun/otfin idell medium uterorum ap-
quara reliquus uterus,- ita ut haec duo extrema ad ute- pellari poteft. . ^

rum intermedium comparata, fimplices membrana; vi- Revera fecundus uterus una cummoc membranofo ,
deantur. venolbque corpore concinni admbdum inteftinis , & fuo

* Simplicilfima autem . ac tenuiflima membrana appa- mefentctjo comparari poteft. Etenim velutirinteftina
rctad infondikulum totum, ( quod ideo fic a me nuncu- membranofa funt oblonga, rotunda, concava, convo-
patur, quia in principio incipit k latiore parte ut infun- lutsque, plicis intus referta, exteriilfquc fh fuperficie
albulum, & deinde fcquitur coi lum, ut in infundibulo. ) innumeris pene valis contexta : ita requi corpus memo-
•Totum autem hoc corpus conflatur ex membrana tenui ratum caldem obtinet conditiones. Rurfus veluti intefti,
mollii lima, & Irevigatiifima , qua: vitellum ftatim exci- na melenterium adepta fuof. i fpina exortum , quod tura
pit. Incipit autem infundibuli ora a vitellorum racemo ea colligat j detinet , & conglobata, ac per fpiras circum-
ampla latitudine, deinde refla per callum deorfum ter' voluta continet, ut mirari fatis non pcffis mteftinorun»
tur perpetuo alteri membrana; firmiori appenfum , & ad- longitudinem, quomodo capi in abdomine poflit, quando
lia rcns; quod fani collum paulo pofttei minatur in ie- a mefenterio reparata inteftiaafunb: fic fle hoc quoque
eundi uteri principium, quod appello ubi infundibulum corpore, quod pimK»'iti,,*appeliamus. mirari oportet
. cjrlinit : imbi enim uterus propriam fubftantiam fufei- longitudinem ejus.quomoflom Gallina: Epigafl r io conti-
pit. * aeripoilit , fi ab eo leparatum confpicias , maximi autem

, Intermedius autem uterus crailior eft , fic in nervofum fi ipfum infles, colligat pr*tcrca,fi; detinet totius ovi ute-
rexum degenerat, iflis interfcfliouibusqondilliini em* rum, & ne ovarium onuftutn decidat , prohibet : atque a *
. fpina'

Digrtized^by Google

De Ovo et Pullo.

fpina nt mefenterium ortum ducit. Infuper ve(uti me-
(enterium ftragulum vaforum eft , qu;c in ipfo firmata
propagantur ; Sic in ««■n-iJeV- vafa ftabiliuntur , ferun-
tur , propagantur quixjuomodo utrinque.

Ultimo ufu auoque mefenterium propofito corpori ,
& utero refponact. Etenim veluti fit per meferaicas ve-
nas alimenti attractio , tranfumptioquc ; fic per has ve-
nas tranfumptio fit fanguinisad uterum.

C A P. II.

De VtnnAtorum uteri Athone , videlicet de
Ovorum generatione.

NON eft, quid dubitemus (auditores) an Pen-
natorum uteri adionem habeant, necni,- Ne-
que eft, quid in ea indaganda laboremus ; quo-
niam ex pluribus, unus modus, qui nos inorgam interni
ignotam adionem ducit, maximi omnium huic propo-
fito congruit , qui ex opere fado adionem detegit. Nam
ficuti dicimus , ventriculi adionem ede chylificationem ,
& teftium adionem feminis generationem , quia in ven-
triculocbylus, inteftibus femen comperiatur ; ficOvo-
tum generationem efle Pennatorum uteri adionem o-
ronino alleveramus , quod Ovum inibi inveniatur. Quin-
immo chylus, & femen alibi quoque, quam in ventri-
culo, & teftibus, ille quidem etiam ininteftinis, hoc
vero in vafis fpcrmaticis repentur : atOvum nullibi un-
quam , quini in matricibus , quas ideo Pennatorum
Ovarium appellabimus, confiftit. Sicut fenfui confpi-
cuum eft.

. Itaque inftramentum, & locus generationisOvOrum
nobis omnino cognita funt , Sc perfpeda. 1’netcrea ve-
r6> cum duo fint uteri in Pennato, fuperior, & infe-
rior , iique inter fc admodum dillimiles , ideoque diili-
milem adionem habentes , fimiliter clarum eft i quxnam
fit utrkjue peculiaris adio concredita. Etenim fuperior
ad vitelli , inferior ad albuminis . St reliquarum partium ,
fcutotiusOvi generationem fubftitiiitur , ut fenfii patet :
In fuperno eiilm nil aliud , quam i itellorum multitudo ,
in inferno vero totum perfedum Ovum continetur.
Ariftotelcm autem nullam habtiiffe notitiam fecuivdi me-
morati uteri, patet CX vcrbu6.de hijt.anim.cap. i. po-
fitis, ubi habet. Concipit fccmitia , quarcojerit, Ovum
fuperiiis ad fcptum tranfvcrfum ; quod Ovum primi» mi-
nutum . & candidum cernitur , mox rubrum , cruen-
tumqui : deinde increfcens luteum, & flavum efficitur
totum Jam amplius audum dilceroitur , ita ut intus pars
Interiit, foris candida ambiat, ubi perfedum eft, ab-
folvitur, atque exit putamine , dumparitur, molli, fed

{'irotinus durefeente , quibufeunque emergit portionibus,
dem elicitur ex primo de gea. amm. cip. j. ubi uterum
avibus omnibus juxta feptum tranlVerfum pofitum efle
affirmat. Idem multis in locis claribs. Exquibus Arifto-
telis verbis liquet, ipfum totum Ovum perfici fuperiiis
in vitellario voluifle, fed pofted vitellum ab albumine
difeerni. At fenfus teftatur , duplicem ede uterum , &
alium efle vitelli generationis locum , alium albuminis ,
uti infra exadiisdicetur. Igitur levi negotio una utero-
rum aSio , qua: concretui dicitur , OC Ovi generatio nun-

i6$

cupatur , inventa jam i nobis eft. Sed non eft hax fola
uterorum fundio, ut patet; fed ea quoque adnotatur ,
& enumeratu», nimirum Ori augmentum , quod Ovo fia-
tim genito fuccedit, quoufque peifedum efficiatur, &
juftam magnitudinem adipifeatur. Etenim Gallina noti
prius naturaliter Ovum parit, nuam perfedum fadum ,
«congruam magnitudinem adeptum. Igitur uterorum
adio, 'tum Ovi generatio, tum augmentum eft; aug-
mentum autem nutritionem fupponit , & includit , ut
patet.

Sed Cum generatio omnis a duobus perficiatur , vide-
licet opifice , & materia, quo modo in lad is concretio-
ne , lac ipfum ut dicebat Ariftot. materia eft , herba
veto fuccus, feu coagulum, quod infpiffiindi v/m ha-
bet, rationem agentis obtinet; jam de utroque agen-
dum eft. Agens in ovorum procreatione nil aliud eft ,
quirn inftrumenta, feu organa propolim , nimirum du-
plex uterus, materia aero nulla alia, quam fanguis. Et-
enim fanguis is eft, cx quo non modo ovum , fed quod-
cunque feri in animali corpore , boni gratia , fit , re-
futat.

Non igitur mireris, fi%d hujufmodi uteros membra-
nolos , frigidos , tenues , & fua natura exangues , qux
partes commur, iter jKml fme vcnisconfpiciuntur , lan-
guinem copiofillimimi per fuum mefenterium , per fimi-
litudinem quandam appellatum , pernumerofa, amplif-
fimaque vafa tradudum confpicias. Porro hic fanguis a
proprietate fubllantim duorum uterorum altcratns, &
immutatus , tandem in ovum evadit , & migrat , diverfo
tamen modo. Nam in vitellorum ovario , vitelli tantum
rocreaurur , qui colore inter flavum , it pallidum con-
ant ; quique temperie a fangtiine parumper diflant,
& parum abeft, quin totus vitellus fanguis fit ; Unde
lAvucnn* non fine ratione tantum nutrire, quantum pon-
derat, dixit. Ideoque verilimile eft, apuriilimo, tem-'
peratoque fanguine vitellum generationem fuam efle ad-
eptum exiflunare , qui potius concrRus fanguis fit,
quam pleni concodus. Etenim molliflimus vitellus eft,
& quali fluidus, ut fanguis; colore flavus, ferique ru-
beus, ut fanguis, temperatillimus , ut fanguis.

Dixi autem , vitellum magis concretum efle fangui-
nem, quam pleni concodum, propter eam rationem,
quod rurlus in Sanguinem migrare vitellum oportet ; in
Pulli nutritione , & augmento ; quod fieri utique non
pollet, fi vitellus per calorem infignem, completam di-
verlar forma: abfolutionem fuiflet adeptus. Albumen au-
tem & ipfum ex fanguine conflat fimiliter a propofitis
venis aterado , fed alterato , immutatoque in albuminis
formam a fubftantia: proprietate fecundi uteri , cujus ge-
neratio ex frigidior i , pituitofaque fanguinis portione fit ,
quam ideo noti eft ditficilc per ulteriorem concodionem
rurfus in fanguinem migrare , uti paulo polt in ufibus
audietis. Sea in hoc fecundo pennaii utero non modo
ovi albumen gignitur , fed reliquar etiam ovi partes pro-
creantur.

Sunt autem primum duo corpora grandini fimilia ;
unde , ab iSjrijl. 6. de hjl. amm. cjp. i. appelLm-

tur, qu* alba funt, nodola, concreta, luciditatiscujus
quam non expertia , ut grando, quaque in albumine
quidem degunt , fed ovi vitello magis quam albumini
adluercfcunt , & ejus membrana- appenduntur. Sunc
vero ri/ufa Jua, altira & minor in acuta ovi parte
Y conft-

Digitized by Google

170 De Ovo

confiftet» ■ oltero in tatiore , & obtufa , qua? major eft ,
& longior es duobus 1 tribufque nodis quafi grandinis
globubs , granifque conflata , qua; in fecundo hoc utero
ftatim, ac vitellus illuc pervenit, excratliorc fanguinis
portione ab uteri fubflantia gignitur.

Deinde in hoc inferno utero dux memirome procrean-
tur totum ovum obvolventes, quarum una exterior eft
durior, denfior, & fortior, cortici proxima; altera in-
terior, mollior humorCS contingens.

Poftremum , quod in ovo generetur , eft putomen , feti
cortex , operculum fcilicct exterius pofitum., durum ,
frangibile ,candidum,denfum, ex magis adhuc crafla, pi-
tuitofa fanguinis parte , genitum.

Veriiimile autem cft, varia hrre corpora, videlicet
chalazas , albumen , membranas , & corticem non modo
ex vario (anguine procreari , qui per majorem , mino-
remque cralfitiem differat ; fed etiam variam nteri par-
tem habere conllitutam, ac delimatam.: propterquam
caufam hic fccundm uterur commode intrer porter potell
diflingui, licit continuus per totam ejus longitudinem
fit, principium, medium, & finem : omitto nunc in-
fundibulum , quod membratmfum cum fit , tenuilliimim ,
& venis vacuum , ideo uteri nomine dignari non debet ,
propterca intundibdlum anpcllatmn eft . quamvis utero
continuatum fit. Prmfipium igitumecundi uteri fit, ubi
uterus propria donatur fubflantia cralliore , albidiore ,
& venis referta , qua infundibulo continuatur , ubicha-
lazx etticiuntur, & primi) qufflein in obtula ovi vitelli
parte neduntur, inde m acuta Huic fuccedit Jlnonlj
uteri fert media , amplior , longior , & fpir is convoluta ,
plicifque intus referta, ubi albumen gignitur , & circa
vitellum obducirur.

Hanc ultimo tertio uteri part fequitur, fod in prima
hujus partis regione , ovi dux membrana generantur :
in fecunda, & poftrema cortex , qui, ut par eft:, primi)
mollis, inde durus efficitur.

Fieri autertftn lioc fecundo utero omnia jam memo-
rata corpora confirmari poteft , per exiguum ovum, qua-
druplo caceris minus, quod vulgus putat efle ultimum
gallinarum, cum jam centum ova gallina pepererit , &
cmiferit, (unde centenmo vulgo dicitur, & a rufficis
dfperfo) quod fine vitello eft , habet tamen catera, ut
chalazas, albumen, membranas, & corticem j Verifi-
mile enimed, tunc generari , cum vitelli omnes jam in
ova migrarunt , neque amplius in vitcllario aliquis fu-
perefl vitellus , qui in ovum evadere pollit : ex altera
tamen parte , albuminis adhuc modicum fupercft- F.k
hoc enim modico credibile eft , ovulum piopofitum
Creari , & quod in medio rotundum corpus prxfefert
vitellum, fed tamen eft ex albuminis fubltantia confla-
tum ; quod non inepti effetum ovulum appellari po-
teft.

Quo loco ignorare non oportet ovum vulgo centeni-
uum appellatum duplex repetiti, alterum (me vitello,
fle hoc veri centeninum dicitur , over Jifperfo , quod eft
ultimum fi gallina cmiffum , cum quo gallina omnino
cellat eo anni tempore ab ovis pariendis: alterumeftfi-
militer pufillum ovum quod vitellum habet, & non eft
ultimum a gallina editum, fed intermedium eft , &poft
illud gallina adhuc fequitur ova parere juti, t magnitudi-
nis, ficuti antea : foddeficitinruagnitudincpropterdi-
muiutam facultatem vcgctalero, licuti accidit pcrfico&

ET PULLO;

aliis plantis, quar modo quidem plurima juftx magnitu-
dinis: nonnulla autem perpufilla efficiuntur, & rema-
nent.

Jam igitur liquet , quomodo vitellus , albumen , cha-
lazia, membrana: , & putamen ovi generentur : fed
age nunc qua ordine tum generentur , tum perficiuntur
ovi porter iigillatim repetamus. Vitelli primo in vitello-
rum ovario, fcu racemo minimi, ut finapis, miliique
granum expullulant; inde majores, grandiorelque , &
denique au juftam magnitudinem perdudi , fi proprio
pedunculo , membranaque ab ipfo produda , feparantur,
caduntque in infundibulum ; & ab eo in fecundi uteri-
principium devoluti, atque in prima fpira detentt , cho-
Iozm acquirunt. (Quodperfuadet, quia chalazx vitello
valdfl neduntur. ) Indefenfimdefcendentesdumperfe-
cumli uteri fpiras volutantur , jam undique oltumen r
quod in internis plicis- refervatur , illis apponitor, ad-
hxrefcit , & quodammodo incruftatur ; Nam hoc modo
fieri albuminis circa vitellum appofitionem , & applica-
tionem , adhxrentiamve , ovum axium durum , indi-
cioell; in quoejufmodi laminas, fcu orbes, feucruftas
apparere omnibus patet.

Albumen igitur circa vitellum obduci in mediis fpiris,
medioque utero crafliore verifimile eft , dum fodicet fen-
fim vitellus per fpiras volutatus defoemlit: &quia per
prius & pofterius generatur , & apponitur, fit ut quod
priore loco apponitur crailius, quod vero pofterius , li-
quidius exillae. Neque dubites , quomodo albuminis
tanta copia in plicis jam fuppetat, utprooviperfedio-
nelufliciat, qnoniam fimile quid hic accidit, ac in ven-
triculo: Si. n. hic plus chyli facit, quam fit pro fui nu-
tritkme cx ufu, fle reliquum tanquam fupernuum a fe
ablegat, cum tamen toti corpori utile fit : ita lecundus-
hic uterus propter venas plures , & quam fuar moli con-
veniat majores , quas excipit, copiofius quoque, quam
fuse naturae competat alimentum conficit > ac prarparat,
ut puta albumen ,- quo abunde faturatus, quod reliquum,
eft, quando multum , & copiofum cft , ut fenlu natet ,
ibidem deponit, atque in plicis refervat , utvitelloco-
piofutn femper fuggeratur albumen , quod revera utero-
fuperfluum eft, quamvis fit pro ovi generatione utililfi-
mum. Ubi autem jam albuminis jufta quantitas ovo por-
reda eft , quod in ultima fpira contingit , tunc natura
membranas liomores obvolventes , contincntefque creat,
primoque interiorem molliorem , tenuioremque ; mox
illi proximam cralliorein. & firmiorem defuper impo-
nit ; ultimo cortice obducit. Atque hoc modo ovum ;
& omnes ejus partes generari in utroque utero rationi
confontaneum eft : ha-cqiic una eft prima , & praecipua
pennati uterorum ad 10. Seri quia ea lege ovum gene-
1 ratur , ut adaugeatur , & perficiatur , qua: adiones
uterorum prxdidorum funt quoque propriae, « pro-
pofitam ftatim confequcntur , dc his quoque agendum
eft-

Quomodo autem inerement umfufcipiut ovum , dubium
admodum eft. idcirco jure ab ^/Irijlot. j. degen. omm.
eop. i. quarritur quomorio ovum in utero augeatur fimul
ac nutriatur cum neque ut animalia per umbilicum, ci-
bum capiat , cum umbilicum non habeat : neque ut ver-
mes adaugeatur : cumque exeat ovum integrum cum
molli cortice , & membranis, neque in iplo appareat
aliquis potus, perquem uuttui, & augeri pollit , neque

aliquid.

Googlc

De Ovo et Pd l-l o. 171

aliquid , Quod utero adh.Treat ; Refbondet vero adede que cfle potcft. Igitur vitellus vero adaugetur augmen-
itrovis, dum mollibus membranis obvolvuntur, cana- to, quod per venas, faneuine, &nutritione comple-
lem umbilicalem in acuta ovi parte > ubi ovi principium {ur, qu.T omnia proculdubio vitellum fenfim adaugent
eft, per quem augetur. Id quod probat ex ejeditiisitv- vero augmento, quod fit priftina continuitate, folidita-*
choatisovis. teque vitelli corporis fervata , donec ad juftam pervene-

Nam ubi avis aut madefaAa, aut inalgens ejecit, cruen- rit magnitudinem : quo tempore relaxatur, refolvitur-.
tum adhuceemitur intus ovum , habens libi annexam ap- que praxlida membrana a vitello , & vitellus tum infe-
pendiculim umbilicalem. Sed cum Ariftot. duo dicat ; eundum uterum cadit. In hoc uterodum degit, cum in
alterum qubd ovi principium in parte acuta fitaltiflimum fuo racemo jam juftum incrementum fit adeptus , non

alterum quod ibi fit appendicula umbilicalis, quaovum amplius adaugetur : nifi forte modicum quid ex eo, quod

augetur: nos tamen neutrum elle verum obiervamus. in exiguis propria: vitelli tunicx venis remanfit. Sedrc-
Neque ertm ovi principium eft acuta ejus pars, fedpo- volvitur albumine, prius Chalazis ad miliis,
tiiis obtufa, in acuta autem qua parte pullus neqpege- xAliumcn autem alio modo adaugetur , Scaccrefcrt,

neramr, dtl fuo loco demonftrabitur : neque prreterea ae vitellus. Etenim non per vena9, neque per nutritio»
in membranis, multoque minus in cortice aliquid appen- nem , ut vitellus, incrementum fufeipit: fed per juxta
ditur quod alimentum deferat intus inovum ; immo quod pofitionem vitello adhaerefeit Dum enim vitellus per
majus adhuc eft , neque etiam potcft quicquamadelTe. fecundum uterum devolvitur, ac fenfim volutatur , fen-
quod ab utero ad ovum perveniat, autbftula, aut cana- fim quoque fubinde fufeipit albuminis portionem ibi ge-
lis , aut vena , aut ponis , quod ovum utero jungat, nitam, paratamque ut circa vitellum apponatur, donec

quo nutriatur , Sc adaugeatur. Nam cum audio ovi mo- medias fpiras vitellus prtetergrelTu* , & ad ultimam de-
rui locali conjungatur , 8c ei quidem longiflimo , qui fit volutus una cum ovi albumine circumdudo etiam mera-
deorfum a pulmonibus ad podicem ufque, atqueisqui- branis obvolvitur, & corticem afliftiit. Cur ver 6 natura
dem non reda & brevitlima linea , fed per multas fpiras , voluerit , ov um pjrtmt tJ augeri ver t , ut in vitello , ptr-
Si circumvolutiones efficiatur , quomodo poterit appen- t im tppoftnve tugmtnte , ut in albumine; nulla alia ra-
dicula umbilicalis ovo, Sc utero nedi in tara longo , & tio elt , mea fententia , nifi quia natura in albumini»
flexuofo tradu? 8c cui uteri parti? aut quomodo volu- augmento, non potuit appendiculam umbilicalem con-
tari ovum, autdefcendere ad podicem appendicula; ap- flituere , & venam ovo appendere , quarti tamen ovi
penfum ? fed forti caufa erroris Ariftot. fuit , quixi falsb membrana; appenfam ArilfoC. pofuit. Ratio qu6d non
exiftimarerat, ovum refoondere femini, & froftui plan- appendatur vena, Severo augmento augeri non poffie
tarum, qui retro habet fuum principium ad ramum, cui reliqua ovi pars, ficuti vitellus, noneifalia , meo ju-
■ppendirar. Quod veri» in confirmatione fusaffumitur, dicio, nifi quia ; cum tot partes, & tam varia; in hae
ejedum ovum appendiculam habere probabile eft ; pro- fecunda ovi parte gignantur , chalazx, albumen, mem-
pterea quod ejicitur ovum violenter, &ejicitur, cum brana: du* invicem didinto , & inter fe variat , & cortex
' nondum eft perfedum ; fed vitellus violenter abrumpi- ab omnibus diverfus ; & varia; uteri partes , forteque
tur a fuo pediculo , ita tamen , ut pediculus fit vitello etiam proprietates requirantur , & longum etiam fpa-
appetifus; in quo cafu appendicula vifitur, 8cfanguis, tmm ; non poterat appendicula conditui , quxtamlon-
neque poteft perfici vitellus abruptus cumfuaa[5pendi- gaeflet, utfuificeret, fic ovum utero Conjungeret, pro-
cul a , quia non afluraitaifiplnis albumen, cumnonvolu- pter tradus longitudinem, quem ovum fadt perhunC
tetur. fecundum uterum ; vitellus autem vero augmento adau-

Qu* cum ita fint, alio modo dubium diluendum eft getur, ideofixuseft, non vagus, folutus, deliber, &
dicendo, evum tu geri dupliciter, prout duplex eft utc- mobilis, ut albumen ; St habet appendiculam, Sc ve-
ras, foperior, Sc inferior; &ovifubftantiaduplex, vi- nam umbilicalem , qualem non habet albumen , quod fo*
tellus, & albumen, (cum albumine enumerantur quo- lutum ,& libehim , mobileque eft. Hxc eft ratio incre-
que Chalazz , membrana; , 6c cortex , quit eandem fub- menti , & abtolutionis Ipfius ovi , mea fententia.

eunt rationem Cum albumine Nam luec omnia tum Ad Ariftot. de ejedis ovis dico, fanguineminiisdun-
fua natura alba , & frigida funt, tum ab eodem fanguii:e taxat in vitello apparere, Sc contineri, ut fcnfu patet t
pituirofo fafta , tum in eodem genita utero ) 6cverofci- quem exili unantium eft extra venas effofum propter ca-
licet augmento, Sc non vero, quod per juxta pofitio- Ium, aut idum, aut aliam Caufam, cum immaturi vi-
tiem fit. tellus a fua membrana denudatus , feparatufque fit.

Vero augmento adaugetur titeBtu , non vero albu- Ideoque vitellus cruentus apparet , non autem albu-
men. Vitellus enim adaugetur (anguine, quiadipfum men.

porrigitur, dum adhuc vitellario , feu racemo appendi- Ultimolocode evieerticc dubitandum ex Ariftot. eft.

tur, per venas, qu* a mefomitrto per pedunculum fur- Etenim u/injltt. 6. de biji . tn. ctp. i. (j prime de gen. tn.
fum ad vittHum porriguntur, Sc per membranam d pe- ctp. 8. 8ccumeo Sim. hb, io. ctp. jt dicit, corticem
diolo in vitellum por redam , qua: plena venarum eft: non intus fugni, fed Cum ovum editum eft: atqueprout

Et hic vitellus appendiculam habet umbilicalem, quam exit, ita ab aire externo obdurari, calore externo evt-
vAnjlct. i. de gen.tnim. etp. i. si>„ A' appel- pertute humorem. Sed ego oculata fide non femel , fed

lat , videlicet pedufculuro , 8c venam quoque urobifica- iterum , ac fiepiiis jeftor , ovum duro cortice obdudum
lem , qu* per pedunculum fertur : quanquam forti hare intus reperifle , antequam exifle. Qu6d fi quis occurrat,
non eft appendicula , quam Ariftot. umbilicalem appel- in gallina emortua ovum d frigiditate emortui corporis
lat , qu6d eam non in vitello , fed ad ovi extimam mem- obdurari , fimili modo , ac dum exit ab aiiris frigido con-
branata pofuerit, ubi, utididum eft, nequeeft, ne- tadu obduratur, ut dicit uirifbet. ydegen.tmm.ctp. i.

Y a Huic

Digitized by Google

l7'

De Ovo et Pullo.

Huic facili recondetur, &in viva gallina ovum duro
cortice donatum non difficulter exterius perfemiri : id
quod mulieres quotidie experiuntur , dum extri abdo-
.men digitis ovi duritiem pertentant , ut cognofcant , au
gallina mox fit editura ovum, necui; cognofcuntque id
exafti, etiamfi ovi duritiem, per mollia coipora fuper-
pofita, nimirum abdomen pertra&ent. Audivi tamen a
mulieribus fide dignis , non cffe ex toro a veritate alie-
num > ovorum corticem in exitu ab aere obdurari i qui
lentum quendam Immorem exeunti ovi circumfufum i
veftigioexficcet, & cortici nondum cxaAi duro appo-
nat, & induret, id quod feri extemplo fit ut dicit A-
liftot. Quod feri non credidiflem , nifi ut dixi a fide
dignis mulieribus accepifiem , atque ego ipfe tandem
experientia id comprobafiem.

Nec vero eo inficias, eodem loco, fcilicetpropipo-
dlccm i me quoque ovum aliquando inventum efie puta-
mine deftitutum , fed tamen ambabus obvolutum mem-
branis : quod interdum etiam gallin.T , licit raritis , e-
mittere lolent. In hac igitur difficultate, diu verfabar
an ea opinione , veram non efie , ovum tunc corticem,
& duritiem contraheje , cum excluditur ; primi , quia ,
«t dixi , jam invenimr ovum intus duro cortice dona-
tum: deinde fi cortex, obduratum operculum , five in-
tegumentum efi fepararum , &perfe, & a duabus reli-
quis diftinSum membranis , quomodo momento tem-

8 oris generari poterit ? Pneterea membranam jam fo-
ratu contAliere momento temporis duritiem , durum
omnino eft : infuper cum gallina ovum fine cortice pa-
rit , jam membrana mollis lervatur , nequaquam obdu-
ratur.

Neque vero ^5riJlot . y.Jegenanim.cap. a. ratio, qua
probat, ovum ex utero molle exire, multum ncgocii
faceflebat. Latet nos primi membranam mollem id
e (Te , quod poftremo telta efficitur : perfeifto enim ovo ,
durum ac rigidum evadit, ita modici, utcxcatadhuc
molle: dolorem enim moveret, ait Ariftot , nili ita exi-
ret: egrcffiim , llatim refrigeratum duratur , evaporato
tiumore quamprimum , qui exiguus ineft , rehcfaoue
portione terrena , Iiaec Arillot. Ad hanc enim non dif-
Jiculterrcfpondebam primi experientia , qu* common-
flrabac , ovum cum duro cortice exire : deinde ratione
qu* experienti* aflipulabatur. Nam fi j:\ longi angu-
li iore via exit foetus ex utero mulieris , infignis tnagr itu-
dinis. cur non poterit quoque ovum cum duro cortice
ex gallina exire? pra-fertim cum uterus fit njemb: ano-
lu» , & valde cxtenlibilis , & foramen , quod ad podi-
cem eft , fit amplum fatis, propter quas cautas dolo: em
iu exitu inferre effatu dignum minime poteft. Unde
«ametli non facili exit, alioqui pallim fuo pondere exi-
ret, fiepique imperfedkum , neque fine aliqua exit mo-
Icftia ; tunen dolorem parere alicujus momenti credibi-
le non eft , indicio , quod cantat ab emifib ovo gallina.

Hxc ut dixi , ita probabiliter diu fudinebam , quia
tamen ratio omnis quiefeat oportet, ubi experientia re-
fragatur : Ideo concedo quoque ego, ovum cortice ob-
duifutn , & conftitutioncm intar molle & duram ade-
ptum, jam in exitu ftatim impenhils obdurari; confcrc-
fcei-te circa putamen i vclligio. propter humoris eva-
porationem, ut ait Arillot., vifeofa ac tenaci quadam
numiditate : cum qua madefeers in tota fupedicie ovum
caletur, & receuti coit ici adiuerefoensexhccatur , ob-

duraturque frigido ambient# non nihil interea conferen-
te. Id quod facile intueberis, fi gallinam domefticam
domi habueris , & ovum ci in exitu dextre manu arri-
pueris.

Supcreft nunc , ut Je utilitate aBianu , htcefi avi ge-
nerationis, aliquid in mediiim adducamus , fo\ cujus gra-
tia in pennatu , 15 nonnullus ahia formatis fartus per ova
perficiatur , explicemus. Ariftot. , & cum eo Plinius
quinque feti animalium genera enumerant ovum par ien-
tia , & cx ovo generationem fuam adepta , videlicet
pennata omnia: tum qua: ferpunt, tumteftudines, la-
certas , & alia quadrupedia propemodum reptantia:
item pifces: item qn* pufillo funt corpore , uttormic*.
Hatc tfnim omnia fretus formationem cx ovo obtinue-
runt , quorum omnium ratio, fou utilitas neque una,
neque vulgaris eft. Nam pennata ob eam caufam ex
ovo pariunt , tum qu6d fretus vivus in iis volantibus pon-
dus ingereret , tum quod excrementa foetus una cura
fretu Hu&uarent huc atque illuc dimota > ficque vola-
tum i prrecipuanr pennatorum a&ioncm , omnino aut
impedirent, aut difficiliorem redderent, ideoque neque
vefica , neque ventriculjrs , ut qu* impensi implean-
tur, & fluitent , neque tofi es decidui , ied intus omni-
no politi : reque pulmones penduli , fod coftis annexi
in avibus conlpiciurrur ; quin neque pulmones lobos ob-
tinent, neque forti jecur in lobos fimiliter divilum efl ,
quod ita pendula evaderent vifcera. In fumma omne de-
ciduum rfu&uans, mobile, librans, aut pondere gra-
vans , natura in vohicrum fabrica devitavit.

Excipitur tamen vefpertilio, qui ut ex ^h ijht. 3 .Je
] hijl. arum. cap. t. elicitur & Plinio ht. ro. cap. 61. vi-
vum parit fretum , & volatile animal eft. Solvitur ex
Ariftot. quifo vefpertilio partim volatile, & bipes, par-
tim quadrupes, & terreltre animal eft , vel potius, di-
cendum eft , utramque naturam mancam habet , quo-
niam ficuti bipes mutilatum eft, ita truncatum quadru-
peseil, quamvisdentes habeat. Jam veri qua: ferpuirt ,
reptatuque moventur ; & ipfa quoque Ova pariunt . quod
ferpendo , & reptando , terramque contingendo , &
affricando, fretus, fi intus detentus augeretur , non dif-
ficulter Ixdcietur , vipera tamen excipitur , qux tura
ova, tum vivos edit fretus, & intra fc parit , & fimili-
ter , cartilaginei pifces ait Ariftoteles.

Pneterea TeJluJmcr ova cdurt, quod fretus intusin
ipfis augeri non poffot ; propter tefix duritiem, & rigidi-
tatem undique ipfa obducentem.

Item pifccr ova edunt > atque ca folis calori exponunt ,
ob eam caufam , ut m,as femen in ea infpcrgat , & fu-
canda reddat , cum ad coitum non fmt idonei , ideoque
ut dicit sAnjlot. 1. Je gcn.anim. cap. 6 fofc incurrentes
attingunt, abfolvunturque ocyflinfo. Alia quoque cauta
eft , qu’>d pifces parere multitudinem fietmim nume-
rofam debeant ; idcirco non intus Capnnt , fodexterifis
per ova pariunt. Excipitur pifeis canis vulgo, Veneriis
Afiarius, qui tum oviparus, tum viviparus eft ; pro-
ptercaquodhiccartil.agineuseft. flefrigidus, atquehu-
midus , &ob frigiditatem mollitiem, & humiditatem
molle generat ovum, quod molle exiftens ii 'extra pa-
reret, pare. et propter fuam mollitiem, M^Anjlet. 1..
Je gcn.anim. cap 10. (? 11. quo fit > ut ir.trafe vivum ge-
neret, atque liac ratione paitim oviparas, paitim vivi-
parus lit :

Ultimi

De Ovo

Ultim6y>mi/«, &qux corporum parvitate pranlita
funt , ova pariunt tum propter eorum corporis exiguita-
tem animal intrafe continere, & augere non potentem ;
tum propter fetuum multitudinem , & numerofatn ea-
rundum fobolem. Sed jam uteri pennatorum utilitates
ttcenfeamm.

C A P. III.

De Pennatorum Uteri Utilitatibus.

UTm pikwatorum , uti etiam cetero-
rum , mtu Juut propter rationem ab Arift. ad-
duffam ; Nam cum utercftontincatur quod gi-
gnitur , idque cuftodiam , operimentum , tji concoctio-
nem defideret , hac ratione uteri, & vulva; omnium in-
rus funt dicebat Ariftot. locus enim exterior corporis &
frigidus eft , (e oftcnfioni expolitus.

Duplex tfl autem ulenu pennatorum , quoniam duplex
fubftar.tra concurrit ad ovi conilitutioncm . quarum pror-
fus altera alteri diflimihs eft, immo fibi ipli etiam con-
traria, calida, f & frigida; videlicet vitellus, & albu-
men, &c.rteraalbumlnis temperiem fcquentia, ut cor-
tex , membrana; clialaza: non poterat natura in uno ute-
ro contraria corpora conftituere. Efle autem contraria
vitellum , & albumen etiam e/Jnftot. 6. de hifl. anim.
cip. a. prodidit, his verbis. Naturam, vitellus ovi, &
albumen habent co-.trariam non tantftm colore , vertim
etiam virtute. Vitellus enim fpiflatur frigore, albumen
non , fed amplius humet ; contra , albumen fpiilatur
igne, vitellus non ; fed mollis perliftit, nili peruratur ,
magifqtie in aqua fervente, quam ad ignem cogitur , at-
que induratur ;

Horum poi r o uterorum alter fuperior, alter inferior
ed , quoniam a lateribus in plano ambo poni haud qua-
quam poterant ; propter ventriculum , inteftina, renes,
& alia ea parte coi locata organa.

Ceterum fuperior ulenu vitellorum r/f , optima ratio-
ne; calidae enim parti, & leviori, ut vitello, fuperior
locus magis conveniebat : contra frigidae , & pondero-
fe, inferior. ' Rurftis quod intus in centro , poni prihs,
quod extra , & ad circumferentiam , poftei ius debet.
Rurfus vitellus ex puriflimofanguir.e, tenuiorequeeon-
flitus , fublimcm locum occupare a latiina, ^excre-
mentorum faecibus diftantrm debebat ; contra albumen
& caetera ex ct albore . pituitofioreque fanguine conflata
nrfemum locum adipifei. Pratfcrca vitelli ovum inchoa-
bant, albumen, & cetera perficiebant, ut ad exitum,
videlicet infernum podicem properaret. Ultimo vitelli
feti nudi. & molliHimi furt, &ad patiendum aptiib-
mi. proptcrca in Mtiibmo loco fnnt collocati , quifuh-
limis eft . & ab ofle peCtoe is , & coftis ex omni parte ab
externis injuriis muniri dcfenfique, ab internorum vero
eonta&u , & comprellionc , ut ventriculi , inteftinorum .
renum, qua; infra funt, femoti : contra totum ovum
membraris, duroque cortice coopertum infernis poni ,
qua etiam parte exitum haberet, decebat, idque propi
excrementorum loca dfgere nihil oflidebat. Prxterea
uterus inferior cum totius ovi Iit ovarium , merito ma-
jor, & amplior fuperiorc eft , qui vitellorum tantum eft
uterus. Superior «emulatur uvarum racemum , quodam,

etPullo. 175

cum ovorum origo , & promptuarium i vitellis inchoet ,
primum vitellorum multitudo paranda erat ; qu.c cum
decidua edet futura in fecundum uterum , nulla aha figu-
ra ei magis conpetebat , quam racemi, ficenim unus vi-
tellus alterum non impedit. Propter hanc caufam vitelli
majores in circuitu funt , & exterius pofiti , & pediculo
appenii, ut augeri fme ulla difficultare , defeendereque
poilint, ne ah aliis comprimerentur, viciilimque com-
primerent. Sed quo minores vitelli, eh duriores funt,
ut durities exiguitatem tueatur. Ad hujufmodi vitello-
rum racemum vafa euam plura , & qudm fua: moli con-
veniat majora , deducuntur ; quoniam racemi corpus
non foliim fanguinem trahere pro fui nutritione , fed
etiam longi cbpiofum pro vitellorum multitudine tum
creanda , tum augenda debebat : kleoque vena cava ,
& magna arteria illi fubjelta eft , & proxima. Eft vi-
tellorum propemodum infinitus numerus in racemo gal-
linarum, tum quia natura; unus, ac pracipuus fcopuj
eft generationem procurare , ac potius in ea tanquam
naturaliiiimo opere in fuperflnis abundare, quam defi-
cere in neccflariis: tum quia fecundorum ovorum non
omnia fupponuritur, N qua: fupponuntur , non omnia
perficiuntur: tum pr.eterea qubdejufmodi animalia, Sc
ova jn eo genita , cum hominum in cibum magna cx
parte cftent celfura , ideo plurima gigni conveniebat.
Unde & qua: ab his caufis funt remota , pauciora ha-
bent in Racemo lutea. Vitelli autem rotunda figura do-
nati funt, quo facilihs defeenderent , &pcr fecundum
uterum commode volutarentur , & ex omui parte al-
bumen fufcipcrer.r. * •

Utilitates fecundi uteri quodfpeftat: cur hic major,
& inferior , £c ad excrementorum locum politus fuei it
dichim jam eftfupra, cum pruno utero comparatus eft.
Sed longus quoque valdi eft hic inferior utenis ■ cauda
una eft; quoniam non unum corpus, neque unius ge-
neris. ut folum albumen in hoc utero gignitur, fed quo-
que chalazn; , du.rque membrana; , & cortex ■ quorum
j cuique proprium locum, corpulquealbgnarccorilonum
erat. Quia igitur prout inter fc varia ejulmodi corpor3
funt, ita varia fecundi uteri fubftantiie proprietas , pro-
pri ulque locus requirebatur : merito ron modo lor.gum,
fed etiam craftitic , ir.ceflu , & fubftantia varium effe
oportuit : varium auttm dico , quoad naturam , quam-
vis varium ad fenfum exafte non appareat. Altera caufa
eft, quopiam albumen alfumit vitellus, dum fenfimde-
fcendens fenfim fimul convolvitur per uterum, ubi eft
albumen, quod ibi gignitur , & perpetuis p!as , minus,
prefens eft. Etenim opinandum eft , perinde huic utero
accidere , ac ventriculo. Ut enim hic cum totius corpo-
ris nutritionis , & confervarionis habeat rationem , ideo
cibaria plura attrahit , quam fit pro fui nutritione ex
ufu; qubfit, ut multum chyli illi luperfluat, quipoftea
toti corpori eft utilis : ita pariter hic uterus ex nume-
ralis venis plus fanguinis trahit , quam libi opus fit :
quem in albumen convertens proprium uteri alimen-
tum non tamen totum in fe recondit , & affundat , fed
multum illi fuperfiuit; quod intus in utero relinquitur ,
ut inibi fervetur, & eo vitellus obvolvatur- Non igitur
mireris , li in hoc utero perpetuo albuminis copia re-
dundet , ac detineatur : cui rei non parum conferunt
tumfpira:, tum carum tranfverfus litus , ScduSiis, tum
denique internae plicae tranfveife ad vitellum aliquan-
Y ) tifper

Digitized by Google

1 74

D e O

V o

tifper morandum , ni ocyiis defendens albuminis ad-
hsrentiam , & appofitionem aufugiat. Spir* enim non
per longitudinem du&s , fed tranfverfat funt . quo in
defenfu placidus motus , uniformifque vitelli iit. Si
cni m furfum , & deorfum porreftx fjpira eflent , furfum
quidem tardi, ac difticulter; deorfum veri nimis velo-
citer pondere fuo vitellus moveretur cum ruptionis peri-
culo. In hoc feundo utero notare etiam oportet prin-
cipium, medium, & finem. Principio enim fupemoin
membranam tenuem» mollifiimamque degenerat • qu*
orificium latius efformat. quafi tubulum, aut infundi-
bulum repr*fentans , qui vitelli i fua membrana fepa-
rati, Sc cadentes in fecundum uterum devolvantur, ac
perveniant, a quo amici excipiantur: ideoque hic tu-
bulus bevigatiflimus , tamque amplus eft > ut commo-
di fingulo vitello tunc alioqui mollifltmo iter prxbeat.
Media uteri pars ea eft, quas 6c a prima , &Apoftretna
differt non modo fubftantia, fed etiam conformatione ,
fubftantia quidem» quia in prima, & tertia fimilis feri
fubftantia eft, membranofa, & fibris reftis utraque do-
nata : quia prima ad vitellum attrahendum , tertia ad
iter ovo integro praebendum fubftituitur: conformatio-
ne , quia prima infundibulum imitatur : tertia mearum
potius anguftum , qudm latum inteftinum refert, dafatis
longum, ubi ovum membranas primh, & ultimo corti-
cem contrahit. At media pars, qu.e albumini generan-
do, & fuppeditando fubftituitur, fuum habet proprium
principium a fine colli infundibuli, quamvis continuum
fit principium, cum infundibuli fine : & ampliftimum
eft principium , uter«fque ampliffimus foiris convolutus»
& magne plicis interius referttf limus , 6t albuminis fera-
ciflimus, quod vel ipfis oculis confpidcur. Infernis au-
tem propi podicem veftca ponitur ex eodem corpore
conflata , atque reliquus uterus eft: qu* ex altera parte
orificium habet > in fundo claufaeft : hanc in indie» gal-
linis, &noftris quoque obfervatam continere, & reci-
pere galli femen exiftimavimus : quod fua pradentia , &
mora tum totum hunc uterum , tum etiam ovum fe-
cundum reddat , uti infra exa&ius dicetur. Quoniam
vero hic uterus albumini , chalazis» membranis, depu-
tamini gignendo in fingulo ovo comparatus eft , qua: o-
mniafanguinemcopiofumexpofcurt , ideo membrano-
fum corpus venis refertiflimum, veluti mefenterium , ad
inteftina pofitum, conftitutumque eft, quo hoc publi-
cum munus fuificienter expleatur ; quod fani corpus du-
plicem praebet uftitn , uti etiam mefenterium inteftinis :
Nam uterum colligat , & ni decidat , prohibet : tum
vero ftragulum fefe vafisomtubusoffet.

Ultimo loco, penfitandus ufut eft exitum fecundum
latiorem fortem. Contrarium enim videri poflet etfidun-
dumeffe. Nam fi acutior pars egrederetur fcnfim mea-
tum' dilataret , & viam facilem latiori parti praeberet.
Sed cum latiorovi pars, acpondcrofiordeclivemfitum
neceflano eflet habitura , & materia deorfum vergens
fimul eam partem adauxiflet , & ovum exeundi unam
dilficultatem omnibus modis fubire debet ; non curavit
natura alteram potitis , quam alteram fututurum ovum
efle , prarfetim cum feniirn via fme ulla violentia (e di-
latet.

Supereft nunc ovi jam geniti utilitates proponere , &
recenfere. Sed quia video omnia feri in ovo polita non
in primis ovum , fed pulli generationem , formationem ,

ET P V L E O.

nutritionem, augmentum, & tutelam refpicere , Scillj
utilia effe, ejufque gratia comparata . &fafta ; unde-,
St v/lriftot. t. degen. amm. cap. ■ . ovi eflentiam , ac defi-
nitionem tradens dicebat , ovum efle , cujus ex farte
animal gimiitur : reliquum cibus ei , quod gignitureft.
(Namvitdlus, albumen, dialaz* omnino ad pulli ge-
nerationem , nutritionem , & augmentum conferunt,
ut fenfu patet: membranae ver6, & cortex, etfi ad vi-
telli, albuminifque tutelam conferunt , non miniis ta-
men ad pulli quoque Tutelam conferre videntur , prae-
terea ovi figura rotunda > oblonga , acuminata , & ob-
tufior, non nifi pulli generationem, & commodum fi-
tum refpicium ) mcrifo nunc ovi utilitatibus omiftrs , eas
ad fretus formationis tradationem remittemus , quam
exequi in pnefentia Iccingimur , initio ab ovi hiftoria
defumpto. .

C A P. I.

Dc Formatione foetus Pennatorum
Ovi Hiftoria.

PE x » a t a omnia ex ovo gigni omnibus notum !
quod & fi intra fe pariunt , non tamen intra fe ani-
mal gignunt , fed extra , nimirum foris ovo emiflo.
Sunt nonnulla, qu* tura ova , tum fretum intra fe pa-
tiunt, unde tum ovipara tum vivipara cenfentur. Talia
funt inter pifes qu* ab Ariftotele cartilaginea appellan-
tur , ut (quarina , raja , canis , feu gallas pifeis . valgo
Veneriis afiarius ; & inter ferpentes vipera. Sed nos
prihs de pullorum formatione, qu* extra corpus fit, di-
camus, initio ab ovi hiftoria defumpto: quod non mod6
pulli uterus, & locus eft, fed id etiam a quo tota pulli
generatio pendet, quam ovum perficit ut agens , ut ma-
teria, utinftrumentum, ut locus ,& ut alia , fiqux con-
currunt.

Ovum omnibus notum a grxea voce »*• dedu&um no-
men: fed interponitur ut htera euphonix caufa ; ita di-
citur quafi «i», .i. fohtarium , quia lingularia pariat.
Non enim veluti ceteri uteri intra fe plui es gignunt fe-
tus, ita ovum, quod pulli uterus, & locus eft, plures
fed fing, liarem quemque parit intra fe pullum.

QuSd Ii interdum ovum duos obtinens vitellos intra
fe pullum cum quatuor cruribus, duobufquecapitibfa,
aut quatuor alis, & id gemis monftra pariat ; nunquam
tamen duo invicem feparati, ut duo dici poflint , pulli
funt, fed unus duntaxaf corporis truncus eft, qui duo
capita , quatuor crura , & alia iftiufmodi habet an^
nexa. .

Ovorum varis enumerantur differenti * ab *Ariftot. fi.
dthtft.tmm. cap. i. Quas antequam recenfeo, opers-
pretium duxi , ut exaaior fit ovorum varietatis notitia ,
a fummo quodam principio differentiaselicere. Videli-
cet ovum generaliter bifariam fumi , vel proprii , vel
improprii. Ovum proprie diBum appello, cui ovi defi-
nitio at> vAriftat. i . de hft. amm. caf. t . tradita , compe-
tit. Ovum eft, ex cujus parte animal gignitur, reliquum
Cibus ei , quod gignitur , eft.* Improprii vero diBum
ovum appello, quod fimiliter v/lnftot. i. degen. anim.
eap. i. ejufdem cap. t . tum j . cap. g. eodem loco definivit,
ex quo toto animal nafcicur, ut funt ova formicarum ,

. mjfca-

D r Oro

mulcaram , aranearum , quorundam papilionum , & alia
id genus perpufilla , & minuta admodum ova. Haec *A-
riffot. feri perpetuo veritus eft ovi voce nuncupare; fed
vermiculj nomine ipfa donavit loco citato: ubi ovorum
divilionem afferens dixit, u de htft. tnim. ctp. 5. Anima-
lium alia perficere partum, fbrafqui mittere fibifimile,
ut ea, quae animal edunt in lucem: alianondumexpla-
natum , luamqge formam adeptum parere : quorum (an-
guinea ovum pariunt, exanguia veri) vermem : Stloco
cit. ubi divilionem fetuum ammaiium ita tradit , In lu-
cem fretu perfeffo > aut animal editur , aut ovum , aut
vermis ; St afferens differentiam inter ovum. St vermem,
dixit; Ovum effe, cujus ex parte animal gignitur , ex
parte verbi nutritur: vermem autem, ex quo toto ani-
rnal gignitur. Quia tamen vulgo ova dicuntur St ad fen-
fum potiris ova ipparer.f , tjti&n vermes , propterea
^Anflet. j. dehiff.tmm. cjp. 16. ait, Scorpiones terre-
ftres vermiculos ovorum fpecie parere complures , 8c eis
incubare: StTih. eodem ctp. 18. ait, locultas parere ver-
miculos ovi fpeciem gerentes.

Interdum ^ffriflot. t. de bijl. tnim. ctp. 5. ejufmodi
ova vermes immobiles nuncupavit, ubi diftinguens mu-
tuo vermes dixit , aut continuo mobiles efle , aut immo-
biles : interdum ovi nomini fubllituit femen cartami , aut
milii : idebque dixit vermem omnia infedfa facere, ex-
cepto genere quodam papilionum , quod durum quid-
dam Ii mile ca: ramo, id eft cnici femini producit, fed in-
tus fluidum : St paulo poli de generatione papilionum
ex erucis ita feribit ; Nafcuntur papiliones cx erucis,
eruca: ex virentibus foliis, maximique exbrallica. Pri-
mum miflbs quid milio conliftit in folio ; mox vermiculi
inde contrahuntur , Sc accrefcunt : tum intra triduum
crucx efformantur ; inde rupto putamine papiliones
exeunt.

Tandem non dubitavit»//»/!, j. de hff. tmm. ctp. ,8.
fSctp. 19. S etp. ;. ili iufinodi etiam ova limpliciter nun-
cupare, Sc locuftasm rimis fua ova parere dixit : Sc bru-
chorum foeturam ova appellat : 8c rurfus ait , *Arij}ot. 1 .
dt h,Jl. tmm. Cjp. J. cicadas feminas i coitu fuaviores
maribus efle : quippi qure ova candida guftui habeant
rata, at vermes ovum parere unicolor. St cute molli,
ixit: denique frepius ira loquutus eft Gal. quoque v. de
comp. med. fec. loc. ova araneorum nominat. Igitur
qureimproprii ova vulgo dicuntur ab^Ariffot. j, dc gcn.
tmm. ctp. 9. paifiro vermiculi appellantur ; interdum ver-
miculi ovi fpeciem gerentes , interdum vermiculi immo-
biles, nonnunquam Jtmilit corte me , aut milio, nonnun-
quam (impliciter ovo. Reveraautem & ova , Sc vermes
ea poffumus nominare : propterea, qu5d 11 ova funt,
param abeft , quin vermes lint , cum pauculo fpatio ver-
mes evadant: Quod fi vermes fint, tamen ova adfen-
fum videntur, quod membrana obvolvantur, ut ova,
enni interea intus vermem habeant , ut dicit inflet, f.
de hi)}, tmm. ctp. 19. de locuftis : quarum vermiculi ter-
ra quadam praxenui tanquam membrana ambiuntur ; qua
difleffa emergunt locuflre , Sc evolant : Sc paulo poli.
Hic conffionc peraita exeunt ex iUo terreno amiculo
parva: locuftre.

Creterum hoc loco, ur requivocatio omnis tollatur,
illud (cire convenit, quod inie&a, quae per coitum gi-
gnunt, feri omnia ut plurimim ow pariunt , atque hrec
in nonnullis in toto generationis curfu , St ferie unica

et Pullo. i^ej

funt, ut in mufeis, apibus, vefpis, formicis : in non-
nullis duplicia, ut in erucis, locuftis, feriam* animali-
bua bombicibus , Sc omnibus, quibus animal non uni-
cam, fed duplam > aut trinam generationem fubit, St in
aliam fpeciem mutatur. Nam fericina animalia primum
ova funt , qu* muta n fur in vermes f inde vermes juftum
incrementum affecuti fefe in folliculum h feiplis fabrica-
tum includunt, Sc evadunt oiurttin ^gmuitu ita ab
Ariftot. diftre , quat funt feri immobiles : Sc paulo poft
tertio evadunt papiliones, qui ni;»? foras evo-

lant.

In iis igitur, quarum trina fuccedit generatio, bina
conlpiciuntur ova, videlicet prima, ex quibus primo
vermis gignitur : & fecunda, in qua: poftea vefuci in
folliculos Icfe includunt. ,

Sunt praeterea nonnulla ova unica quidem , fed tamen
qua: prima, feu primogenia non funt, hoc eft a princi-
pio non apparent: fixi poftea, ut funt eruca- illa;, qU«
Ipontc natura: oriuntur , qua: a principio vermiculi funt ,
pofteA audfe . Sc eruere faffre fe fe in feliculum inclu-
dunt , qm ovi fpeciem refert. Nullum horum proprii
ovum appellavit ,Anfiot. ydegen. tnim. ctp. rp fed ver-
me™; tamen abovi fpecie ambo ova dixit, hoc eft, Sc
unica ,& duplicia pluribus in locis. Nam de primo ovo
ait, quod eruere, St fetus aranearum, & complurium
aliorum primordia efle videntur ova, qubd propter fi-
gurre orbiculatam fpeciem ova appareant , Sc locultas in
rimis fua ova parere afleruit. Ue fecundo antem ovo lo-
co citato de gen. an. paulo infra -Anftot. j. dchijl. tmm.
ctp. z8. dicit , omne hoc vermiculi genus , ubi fure ma-
gnitudinis finem receperit, quafi ovum efficitur : indu-
refeit enim putamen eorum , 8c tantifper immota red-
duntur, quod in vermiculis apum, Scvefparum, atque-
ctiam in crucis apertum eft. Quia veriS ejufmodi ab A-
riftot. potiis vermes , quam ova dicuntur , ideofubjun—
git caufam , cur non ova , fed vermes appellentur : di-
cens ovum nequaquam figura, aut mollitie', autdtiritie
detihiendum efle : etenim fimt conceptus nonnullorum,
duri , quamvis , ovo diverfi : fed qu^d totum mutetur ,
nec ex parte ejus animal gignatur, id vermis eft, inquir
Ariftot Et de ovis improprii dfehs , eorumque diffe-
rentiis baftcnus.

At ovt proprii diSt , quorum ex parte animal gigni-
tur, Sc ex parte nutritur, de quibus fermo i noms po-
tillimura inftituerxlus eft , Ariftot. z. de gen. enim. ctp. r,
divifit inperfeffa , 8c imperft&a. PerftBt dixit , qu* io
utero ablolvuntur, Sc confummantur : ImpeifeBt vero ,
qure excluduntur debiram magnitudinem minimi aife-
cuti, fed extra poftea adaugentur, utpifciumova, &
cruftatorum , Sc mollium. Nos tn prrefentia : atris poft-
babitis, de perfeBit agemus : quorum different in defb»
munttir a colore, figura, magnitudine , duritie , Sc mol-
litie, foecunditate, Sc id genus aliis. -4 Colore, qui»
alia alba funt, utbonaeorumpars, videlicet columba-
rum, Gallinarum, ut ait ^Anffot. 6. de h/fi. tmm. ctp. t.
loco citato: alia alterius coloris, videlicet pallida, uK(y-
erarei ut paluftrium : aut rubicunda ut tinnunculi : Sc
hac vel unius coloris funt, ut jampropofita; vel macu-
lata , aut punffis diftin&a, ut pbafianOrum , melcagri-
dum.

Figurt , quia aBa ova funt perfeff i rotunda , ut pi-
fcium, alia oblonga, qus dupliciter adhuc variant: alia

enim

Digitized by Google

176 De Ovo

enim ex altero extremo latiora , cralliora, Scobrefiora,
ex altero acutiora, ut gallinarum ; alia axjualia ex utro-
que extremo funt , ut ferpentum.

■Rurfus magnitudini quoque variant : quod alia mini-
mi, ut pifeium , formicarum ; alia parva , ut avicula-
mn,& ferpentum : alia magna , ut gallinarum : alia
mixima, ut anferum, &pavonum: alia perquam ma-
xima, ut ftruthio cameli , i quorum putaminibus ferunt
ifcthvones cafts fuas tegere.

Item" differunt.ova pcf txSjtum , Stduritiem: appel-
lo autem dura ova , qui cortice donantur ; inoll ia , qui
eo carent: unde alia fine duro cortice, ut ferpentum ;
alia cum ipfo funt, ut citera : atque Indifferentia: ab
exter ilis pofitis clelumuntur. ,

Rudusovainterfedifferunt per et, epuj iutmurad-
funt : qua ratione ait Arii tot. alia plus lutei, ut palullria,
alia minus habent, ut alia.

Potilfima autem ovorum differentia (ni fallor) defu-
mitur ab ovi fecunditate . fecundum quam alia irrita
funt , alia fixeunda. Potifiimam autem hanc effe diffe-
rentiam ex eo patet , quod his imprimis funt nomina
propria indita , qualia funt ova fubventanca , Zephyria,'
canicularia , urina, hypenemia , fynofira. Ovumfubven-
tantum, & irritum latinis, ^/Injiot. ver6 6. de htfior.
anim. cap. 1. & \js 1, i n‘°* , Platoni muuiditi ,St

Aphrodifeo i(.' eroni ita dicitur , qubd vento conce-
ptum iit, i quo gigni nihil poteft. Antiqui enim opina-
bantur ovum vento concipi poffc , propterea quod tunc
ova gignunt pennata , cum fingulares quidam venti flant :
inter quos ^eJriliot.6. de hiji. amm. cap . 1. voluit, pn-
cipuum efle Zephyrum ; unde Zephyria ova appellata
quoque funt: eo quod, ut dicit Ariftot. verno tempore
aves flatus illos fcecundos ex Favonio feu Zephyro reci-
pere videantur. Utrum autem aut per os , aut per vul-
vam, aut per totius corporis poros , aves favonium re-
cipiant, non ita liquet. Neque mirandum , prifcos cre-
didifle, ova A vento quopiam generari , cum quoque in
Hitpania, hoc e(t Lulitania ex vento equas concipere ,
& tres annos tan(pm vivere Varro teftetur 1. de reruili-
ca , & Virg. j- Georgicorum. Subdit Ariftot. idem fieri,
hoc eft generari ova fubventanca, ieu Zephyria fi digito
in genitale palpetur. Ova haec Anjlol. 6. Jt hiji. anittt.
cap. 1. ftericia , & minora , ac minfis jucundi faporis , St
magis bumida, quam ca , qui fcecunda gignuntur , fed
plura numero eile ait. Ova quoque gricd appellantur
iotiftyi id eft Jpontanca, quod fponte oriantur, id eft
fine femine, St utero. Ultimi dicuntur ova urina , St
fynofira, qui a grammaticis cum prxdiftis confundun-
tur propter etymon, quod uros ventum figiuficct : fed
diverfa funt, ut ex Plinio, & v/. ‘Irijlot . j. de gsn.anim.
eap, «. patet, qui ait, effe ova depravata, vitellocor-
rupto, & diffufo, eo modo , quo vinum iftate fice
fubverfa corrumpitur. Plimmlib. ro. eap. jH. aurem uri-
naovadicitefleex incubationedercli&a, &idem habet
aAriftot. 6. de hiji. anim. cap. j.

H is de ovorum differentiis ita exploratis jam ovi com-
pofitionem aggrediamur. Componitur ovum ex vitello ,
albumine , chalazii duabic , tribui memhranu , videlicet
una vitelli propria , duabus totius ovi communibus , de-
mum cortice: quibus duo addenda funt, qui veri ovi
partibus annumerari non poffunt : Alterum eft quidam
exigua cavn.tr in obtuiiore ovi parte intus propi puta-

, a-*

et Pullo.

men e (Formata ; Alterum perexiguum , albamqne vefti-
gium quafi rotunda cicatricula, vitelli fuperficiei adnata.
Quorum omnium hiftoria exa&ids nobis afferenda eft ,
ab externis exordientibus.

Ovi exterius operculum eootex , & Putamen appel-
latur a Plinio : ovi tefta i Quinto Sereno: grici autem
pluribus vocatur nominibus 'etpuun Ariftoteli «nro'^a.
St Hippocrati , liVas Ariftophani ; ai*$-

Anatolio; qui omnia nomina tcftam duram, & (qua-
mofam fignificant. Eft enim exterius ovi integumentum
durum, tenue, friabile, porofum, colore vario, ni-
mirum candido , pallido , rubro , maculato , & putidis
diftindo: videlicet gallinarum, & columbarum candi-
do, paluftrinm pallido, tinnunculi rubio, ut minium ,
Phafianorum maculato , pundifque diftindo , ut ait
v/Jrillot. 6. d: UJl. tmm. cap. i. Putamen non omnia ova
fortita funt. Etenim ferpcnrium ova eo deftituuntur , &
gallini aliquot folent, raro tamen, fine cortice ovum
parere : id quod Ariftot. vitio quopiam evenire feribit ,
ova eunda volucrem duro putamine conftare tradidit.

Putamen quanquam durum eft , non tamen iqualitcr
in omnibus partibus durem apparet, fed durius ad ovi
principium , & luperiorem partem eft. Appellat autem
Ariftot. fuperiorem ovi partem , & principium , acutam
ovi partem, qui poftcriiis exit. Sed hic fententia evi-
dentibus confentire non videtur, quia pars obtufior , ovi
principium eft, videlicet pulli principium; nifi forti A-
riftot. ovi principium diltinguat d pulli principio , aut
codex depravatus fit. Sed fi dicamus , Ariftot. errafle ,
ejus error ab eo forti fluxit , quia falso exiftpnavit pro
ovi augmento appendiculam quafi umbilicum , acuti ovi
parti appenfam efle , ex qua augmentum ovo accedit , id
quod lenfui non confentire fuprd demonftratum eft. Sub
putamine dui confiftunt membrani totum inveltientes
ovum ; quarum prim3 cortici proxima , firmior , crallior,
minufque mollis . quam fubjeda liquoribus contigua.

Poftea albumen , vitellus , & chalazi apparent. */11-
humtn , ovi albus liquor Plinio , ovi candidum Cclfo , ovi
albor Palladio; Item ovi album, & albamentum Apicio.
Grici adiutt ; ab Ariftot. «» ab Ar.axagora

ut apud Athcneum <»><5®- ydam .i. lac avium dicitur:
quod idem fenfit Alcmion Crotoniates , ut refert Arift.
Eft ovi liquor frigidus , lentus , albus , varius craflitie-
( Nam ad obtufam , aetttamque ovi partem liquidius , in
aliis partibus crailius vifitur : ) St copia ( copiofioreniin
eft ad obtufam ovi partem, minus ad acutam , & adhuc
minus in citera ovi parte) vitellum undique obtegens (
& cingens. .

Vttelhu autem d vita fic didus eft , quod eo vivat pul-
lus: dicitur quoque d colore ovi luteum: grici xforii
Hippocreti ;c y Ariftoteli bygi, , St > ‘X vti» : Anti-
qui , utSuidas ex menandro .1 pullum appella-
runt : qu6d exiftimarent cx ca ovi parte pullum nafei.
Eft ovi hquor molliliimus, tenuillima membrana obdu-
dus : qua abrepta effluit , neque amplius in fe conftan»
detinetur, in medio ovi confiftens : colore modo luteo,
modo inter flavum, & pallidum medio , pertedi rotun-
dus, magnitudine varius, pro pennatorum magnitudi-
nis varietate, paluftria enim plus lutei, terreftria pias
albi habere feribit v/dnjlot. 6. dc bift. anim. cap t. Uni-
cus vitellus in quoque ovo eft , rarddooieperiuntur , al-
tet alteri fupcrpoucus , ut iu majoribus ovi».

Cbo a»

Digitized by GoogI

L) E U V O E

Cialata .1. grando , feti grandines , fic enim appel-
lantur ab lArijlot. 6. de hifi. anim. cap. i. funt uti alias
dkStum ed , duo corpora grandini fimilia , alba , concre-
ta, nodofa, hiciditatiscujufilam non expertia, ut gran-
do. Haec non in albumine quidem folhm degunt , (ed vi-
tello magis , quam albumini adhrerefcunt , ejufquc mem-
brana: appenduntur. Longiufculaquc funt, ita ut inde-
coro ovo ex altero extremo ipfi vitello ex altero mem-
branre albumini proxima: , & luperftanti appendantur.
Sunt duu chalazre , uti quoqu Cx/driftot.6. dchijl.aniin.
rap. i. dicit, altera, & minor in acuta ovi parte confi-
dens , altera in latiore, & obtufa, qua: major ed , &
longior, ex duobus, aut tribus nodis quali grandinis gra-
nis, globulifque conflata: , ita modico intervallo inter fc
diftar.tibus : ut alter alterum tenui fubflantia quidem
generis quali funiculo conjungat , & copulet : in indica
gallina, & majoribus avibus plures viluntur globuli, &
nodi, & propter pltires nodos, quali grandines , quos
utraque chalaza obtinet , chalaza: in plurali numero, non
chalaza in lingulari , ab Ariftot. ( uti opinior ) diftre
funt. Quod fi nos per Angularem interdum pronuncia-
mus , caufa ed, ni acquivocatio cadat, dum alteram al-
teri comparamus, videlicet eam qua: in obtufiore, &
eam qua: acutioreeftovi parte, ut Aridot. quoquedixit
has duas chalazas, alteram parti fuperiori vitelli, alte-
ram inferiori jumdam

Hi reperiuntur indifferenter in ovo gallum experto,

& non experto : perpetuoque adfunt. Neque enim ego
non adefle unquam comperii. Quod fi aliquando ovum
chalazis dediturum invenias, dicas, id omnini) praeter
naturam effe , & rariilimi contingere , aut analogon
quid efle politum, ut in minimis ovis: ego fane, ovo
omiflo anlcrino, indico, gallinaceo & nollratis galli-
na:, in quibus magnitudine effatu digna: chalaza: vifun-
tur , inveni infuper mamfcllc in columbo domedico,
nec non turrita adede chalazas : quinijno confpeftui fefe
quoque obtulerunt , vel etiam in perquam exiguis pafTcr-
calorum ovis, in quibus perinde tenuifliinus, alDitfque
pilus, aut filum, aut nervulus , oculorum acie fuit cer-
nere . fed id tantummodo in claro fole primaque ejus
luce a (ble proficilcente , nequaquam in fecunda ; ut ex
bis conducendum videatur , confentaneum efle omnibus
chalazas^dcde ovis , abdinui autem fbrmicarum ova , &
alia id genus per quam minima contemplari , ratus oculi
hominis aciem illuc non perventuram , fed chalazis ana-
logon quid in fimilibusimmenfecxiguitatisovisfuppo-
nendum ede conjeci.

Jam igitur omnia corpora ovum componentia deferi-
pta , Sc propofita funt. Nunc duo alia , qua: potius ovi
affe&iones , quam partes appellare licet , recenfenda
fupetfunt. Unum eu alba veluri cicatricula perexigua,
rotunda , & plana , ut circulus lentis magnitudinem x-
quans , qua: cuique vitello imprelfa , ad n. itaque conlpici-
tur : quam exidimavimus efle ipfius pedufculi fepa ra-
tionis vedigium. Eajn in magno vitello duplicem ali-
quando obfervavimus , alteram alteri latis propinauam ,
«alteram altera minorem, quod duplici pediculo fue-
rit mei ito donatus, quo firmiilsmagmisvitcllusovario,
feu racemo appenderetur: quod ita effe, propinquitas
utriufque manitdlat.

Alterum ed exigua quredam eavitar in obtufiore ovi
parte intus propi putamen efformata , non exa&i in

T r V L L O. 177

cacumine, fed ad latus, & inferiis qoadantenus obli-
qui , procedenlquc interius i direfto fubjeidre refpondet
chalaza: , quam intueberis ovo adverfa luce potito.

In gallinis , & aliis plerifquc circulum refert : in anate,
& anlere cavitas quidimadefl perpetui, fed exaSi cir-
culum non refert. Eaficonfpiciaturfimul, atqueovum
editum ed ■ & recentillimum , perexigua apparet , ut
perexiguus nummulus vulgo foldino appellatus, feri-
que minimi digiti unguem non excedit : fenfim tamen
fubinde major redditur, quo requieta magis ova funt,
utputa ab ambiente exiccato ea parte pauli jilm albumi-
ne : feJ in pullo jam in ovo eftormato annue amplior
efficitur: amplidima autem ed, ita ut propemodum ovi
medietatem requet, & obliqua admodum, cum pullus
grandised, & ad exitum properat.

heri femper unica vifitur: femcl tamen in coito ovo
triplicem inveni, unam alteri contiguam, omnes far,4
in cacumine pofitas, duas tamen aquale? , tertiam mi-
norem. Hanc cavitatem cupio vos nonolcitantcrobfer-
varc propter ufus non vulgares , quos p rabere fuo loco
audietis; neceditatem hujus cavitatis conjicies ex duo-
bus; primum ex ratione Aridot. delumpta ateflibus,
qubd Icilicet hujus nccdlitatis ratio inde habetur, quia
omnibus perpetuo ineft ovis : Deinde, quia cum bvode-
fcxmdeme per partem obtufam cavitas adefl ; repleri fane
tota obtufa pars deberet ex pondere corporum ovi inter-
norum , nantra tamen ne id fuccedat , & cavitas omni-
no ea parte paretur , ovi membranam propi corticem
ubique politam , inibi circulo circum cortice* alligat
relidi ea corticis parte fine membrana, ut cavitas me-
morata infculpta remaneat.

Illam omnini') intueberis, fi totum ovi corticem dimi-
diatim dividas, &tum interitis cortice ea parte abrupto
infpicias ; interius enim membrana: planum circulum ;
exteriis vero nudum & folum corticem confpicies. In
tenuiori vero « interna ovi parte ad ejus acumen cavi-
tatem ejufmodi confpicies nullam. Hanc cavitatem eam
puto effe, qu.T a P/in, hi. \o.cap. jx. dicitur ceu gutta
eminens In putamine, qua: 4 cacumine ined. Nam hu-
mor mobilis , ut gutta , vilitur in anate indica , & non-
nullis quoque aliis , eaque praderea pars cll , qua etiam
ovi umbilicus effecenfetur, propterea quod inibi fretus
fure generationis initium fumat. Etenim fretus in media
hac cavitate palpitare incipit, ubi etiam Chalaza confi-
dit. Plinius autem a bistfciflot. j. degen. anim. cap. a, id
totum defumpfit. Et de ovi ltidoria haSenus.

CAP. IL .

De Ovi ajionc , hoc e/? de Pulli generatione.

Am quomodo ex ovo pulli generatio (equitur in-
quirendum ab eo Aridot. & Galeni principio, quod
etiam ab omnibus conceditur exordientes, videli-
cet quiSd omnia, qure in hac vita finnt , ab Ilis tri-
bus fieri confpiciantur , artificibus, indrumentls,& ma-
teria: ut igitur in operibus artis fiber rerarius ipfc qui-
dem ed artifex ; Inll ramenta, malleus, 8c incus ; Ma-
teria, ipfumres; effeftus, feu apotclcirna ed lebes v. g.
vel concha: fic in natura: operibus, «artifice opus et it
indrumentis, & materia. Sed illud Icite convenit , quud
Z in

[?igitized by Google

178 D e O v o

in artefartis artifex , & inftrumentuin funt feparau > ut
faber , & malleus , piftor & penicillus : at in natum; ope-
ribus conjunrta fimul , & unum funt : fic jecur , & opi-
fex , & inftrumenturo gignendi fanguinis elt ; fic ven-
triculus opifex , & inftrumer.run chyloliseft: ficqu®-
que corporis pars ut rcrti proin ^drijlot. «. degen. arum,
cap. 4. dixerit moventes ab inftrumentalibusdirtir.guere
non facili cll. Ratio adertur a Galeno inlibr. dcfurm.
fcctus , quia in arte fartis opifex forinfecus attingit , in
naturalibus opifex caufa inftrumentis indita elt, <5cper
organa tota pcmieavit

Quare iri pulli procreatione, & agente tartiim opus
erit , & materia ; atque in his duobus potifliminn veri ari
oratio debet : Qu® duo explicans L/injiot. 1. de hrjl.
tnift. cap. 10. dicebat , marem formam , & principium
motus pra-bere , fieminam verb corpus , atque mate-
riam : atque has duas caufas larti comparabat Nam in
lartis concretione , corpus lac ipfum elt ; coagulum verb
principium fpidandi , cogcndiquc obtinet. Sed cum in
ovo non folbm pulli generatio fiat , fed etiam augmen-
tum, & nutritio, ideo non agens tantum, Sc materia,
fed etiam alimentum indagandum in ovo elt : quiaiimul
atque pullus generari, Itatim Sc nutriri quoque incipit,
& augeri; ideoqne Ariltot. dicebat , naturam limul , Sc
materiam animalis in ovo reponere, Sc fatis cibi ad in-
crementum. Contineri autem in ovo Sc materiam , &
pulli alimentum eo argumento ex Hipp conjicitur, quod
ubi exclufa cll volucris, nullus humor in ovi tclla ineft ,
qui memorabilis exiftat.

Tria igitur de pulli generatione in ovo indaganda funt,
agens, materia ,& alimentum. Sed de his tribus primo
ftatim vertibulo difficultates tres infurgunt. Prima ad
pulli materiam, & alimentum fpertat Do horum utro-
que Hipp. in hb. de natura pueri ita feribit; puEum ex
e: i luteo generari , Sc ex alte nutriri , <3 augeri. Atque
idem fenfifle prilcos illos fapientillimos exeo patet, quod
Suidas ex Menandro feribit , vitellum inflo id eft pullum
appellatum fuifle , quod antiqui exiftimarent, ex ea parte
pullum nafei. Et hax fententia adhuc confirmatur ex
Anaxagora, d quo, ut Athenarus feribit, ovi albumen
appellatum ert • poS-®. pdxu id ert lac avis , quod nil
aliud fignificat , quam alimentum aris. Confirmatur id-
ipfum ex Alcraxone Crotoniata, qui , ut refert
/tot. 5. degen. enim, eap.i. ip(e quoque OYi albumen
nuncupavit «'«(!$- ydxu , Sc exprelsi dixit , pro cibo
pullis ede, licit propter coloris affinitatem lac appella-
verit. Quinimmo Ariftot. eo loci feribit, hanc opinio-
nem hominum fuilfe : quafi diceret , tunc temporis o-
mnes fetd homines exiftimade , albumen efle pulli ali-
meftum , luteum verb materiam. Igitur Hipp. Anaxa-
goras, Alcmeon, Menander, & prifei philolbphi , pe-
nique omnes alii voluerunt , pullum ex vitello generari ,
ex albumine vero nutriri. Confirmat hanc opinionem
Hipp. experientia, dum dicit, experientia confirma-
tum efle , ex ovi luteo pullurrt nafei , & ex albo nutriri ,
& augeri. Qu® fani experientia quomodo habeatur ab
Hipp. non dicitur : nili forti nos dicamus, experien-
tiam defumptam efle ab ovo duplici donato vitello, ex
quo gigni pullus quodammodo duplex videtur , nimirum
cum duobus capitibus, quatuor cruribus, Scfimihbus,
cum tamen unicum , Sc fimplex adiit albumen.

Sed prx-tcrea Hippocratis, & pnfeorum experientia

et Pullo.

confirmari poteft obfervatlone i me farta in magno ovo ,
quod r.on perperam exirtimavimus binos adeptum efle
vitellos : in quo tamen upum tantum invenimuj , qui na-
turalis erat : alterum autem verfus partem obtufam cor-
pus non fiiit vitellus, fed globulus vitello paulb minor,
rotundus , duriufculus , & veluti membranofo corpore
circundatus : quo tranfversi incifo abfcedum efle exifti-
mabamus ; fed potiiis naturale corpus efle competimus,
quod niliil praeter naturam in fe contineret, nam reple-
tum feri totum erat fublfantia parenchymati jecoris fi-
mili, qua; tum colore , tum conlifter.tia, tum odore car-
nem jecoris referebat: quo modo aliquando decortum
in aqua fanguinem per venam fertam emiffom comperi-
mus evalide limilem jecoris parenchymati, tum colore,
tum odore, tum fapore, tum confiftentia. Si igitur ex
vitello jecur generatur , ergo &ali® partes ex eodem
procreabuntur , & corporabuntur , ut opinio antiquo-
rum erat.

Contra hanc tamen opinionem ^Ariflet. 6. de hrjl.
enimeap. 5. (3 ). degen. amm. cap. 1. (5 cap. j. & cum eo
Phn. hh. 10. cap. 5 )■ dixerunt puEum ex alie liquere eri
corporari , ex luteo nutriri . Quia verb ^rfrijfot. nihil
non probatum reliquit, propterea 1. degen. antm. cap. x.
hanc fuain opinionem ex vitelli, & albuminis contraria
natura probare nititur hoc modo. Vitellus, & albumen
inter fc funt contraria, & natura eorum contraria ex eo
dignofeitur, qubd luteum gelu duratur, &coit; calore
contra humefeit: idcbquc cum vel in terra, vel per in-
cubitum concoquitur, humefeit : at quod tale ert, ci-
bus congruus animalibus nafccntibus ert : etenim alimen-
tum & humidum , & fluidum ede oportet , ut facili per-
meare podit, terte eodem Ariftot. eodem capite paulb
infla ubi ait, cibum pullis humidum ede oportet, qualis
piant® fuppeditatur ad corpus alendum. Albumen con-
tra gelu non concrefcit, fed magis humefeit, ignitum
vero folidcfcit; idebque cum ad generationem anima-
lium concoquitur >' craflefcit : quare ex lioc confiftit ani-
mal. Nam partes animalis folid® , non nili per concre-
tionem, qua; fit i vi caloris, fiunt, & conftituuntur :
Itaque cum vitellus .i calore fluidus efficiatur , merito
alimentum pullo ert ; contra-albumen , cum a calore
craflefcat , mefiti in folidas pulli partes fecedit.

Unde jure ex Ariflot. fententia ex albo Ifijuore ovi
corporatur pullus , ex luteo nutritur. Atque h® funt
lententi® fummorum virorum, ex quibus incertum eft,
ut videtis, quid ftacuendum fit de materia, & de ali-
mento pulli : hoc eft , quacnam materia , quodvi ali-
mentum in ovo ipiius pulli fiQ an vitellus, an albumen:
nam corticem, & membranas ede materiam, & alimen-
tum pulli nullus omninb dixerit.

Sed & de agente dubitatur. Nam cum agens fit maris,
feu galli femen , ut cuique ex ovis fubventaneis , fcu Ze-
phyriis appellatis perfpicuum eft , qu® irrita , & infe-
cunda funt, qubd gallo fuerint dertituta, tamen quid fit
illud , & ubi in ovo fit galli femen ignoratur. Ac gaEun
quidem femen in gallinam mittere certum ert. Videmus
enim gallum gallin® fupervenirc , & aliquid immit-
tere: quod proculdubio aliud quam galli femen non ert:
propterea qubd gallus tertes habet, tc fpermatica vati».
Sed & nuper hujus rei obfervatio i me farta eft in Gallo
veteri annorum circiter feptem , in quo vidimus , finiftro
vafi fpetmatico per totam ejus longitudinem, aflocia-

• tum

O v

ET P U

E L O.

tam alterum vas tfeeuplo ipfomet fpermatico grandius ,
corpus arteri* referens : quod fuo principio pone teftem
appendebatur , inde ver6 deorfum refli ferebatur ufque
ad uropygium, Sc anum: ubi orificium habebat valde
latum, quo aperto materia effluxit copioliflima lafli li-
milis , qua totum quoque vas erat repletum ufque ad
fumraum % non tamen prorfus tum colore , tum confi-
dentia fimili. Nam in principio alba quidem , acdilu-
tior , ut puta miniis concofla : fine vero albiliima > mi-
nis liquida, mauifquecoaa apparuit. ( Putavimus, hu-
jufmodi vas efle loco varicoiorum ailiflentium , ceu
promptuarium feminis : quod illorum in morem fper-
marico vafi adjaceat: non tamen erat varicum modo in-
tortum , aut anfrafluofum > fcd aequale , & live refla
deorfum ferebatur : Praterea materiam albam lafli fi-
milcm femen efle conjecimus ; ob album ejus colorem
cuique femini proprium : unde pilees vulgi dicuntur
(da larte) quod femen lafli fimiie in feminis concepta-
culis retineant : 8c*j1rifiot. j. Jr bqi. anmi. cap. j. de
femine loquens > dicebat ; &laflcum pifces omnes car-
tilagineos emittere humorem : Quod fani femen tranfu-
tui , atque deponi a fpermatieo vafe in hujufmodi am-
pliflimum vas, opinati fuimus. Copiam autem tantam
materia: , feu feminisprius admirati , tandem conjeci-
mus, neceflariumfuifle, ut tot gallorum coitibus, quot
paucis horis, immo una ftorula peraguntur , fulficeret. )
Indcxtro autem latere, nihil tale obfervavimus , fed vi-
dere vifi fumus in fine bipartiri vas propofitum , & ma-
jorem portionem ad finiftram , minorem vero ad dex-
tram regionem tendere. Penem autem galli icperire non
t potuimus.

Inquirere hic dignum eflet quomodo feminis exigua
tantam portio in firgulo coitu emittatur , non autem
confertim totuiti , quod confiftit in vafe : prifertim
Cum vas refla deorfum defeendat , & ampli! fimum > am-
pliflimaque cavitate donatum fit. Pritcrea cur in fini-
llro tantum latere ejufmodi vas reperiatur , cum tamen
dextrum quoque vas fpermaticum adiit. Sed his in aliud
tempus rejeflisad propofitum noftnim redeamus.

Cum igitur certum fit ex hisealhim, femen ingalli-
ram ejaculari, illud tamen nullibi in ovo apparet. Ne-
que vero illudcflegallifemenopinandumen, quod vul-
gares homines , potiflimflm autem muliercul.x in ovo
paflim, la galladura, appellitant, qua: in ovi fummita-
te corfiftit , propterca quod hic corpora chalazarfunt,

J|txe in ovis gallum tum expertis, tum non expertis in-
Bnt: in omnibus enim ovischalazxvifuntur, acrepe-
riuntur, & frecundis , & irritis: quod non contingeret,
fi chalazx edent galli femen, in ovo igitur galli femen
non adeft, fcd quod majus adhuc efl, neque etiam ad-
tfle potci\, propterea quod in ovum galli femen perve-
nire non valet. Ratio efl , quia gallus & ft penem , &
femen in gallinam immitti^, utrunque tamen exiguum
efl, cum ocylfimi fe expediat: locus autem, in quem
immittitur , ac pertingit , propi podicem efl , ubi ovum
jam perfeflum corticem habet , aut faltim denfa tu-
nica obduftumeft, quam galli femen penetrare non po-
teft.

Neque dicendum ullo modo efl , femen longiiis ab
utero rapi , cum & plicx interitis, & fpirre exteritis , &
prolixa uteri longitudo id prohibeant : quinimrob fi aSr
intus per podicem infulfiatus non permeat longius , ut

'79

fupra demonfl ratum efl multo miniis femen permeare
poterit. r

Et ex hac difficultate alia quoque tertia oritur. Nam
edi Galli femen agens in ovo efl, ita ut pullus, •non nili
galli (eminis virtute , ac facultate oriatur ; experientia
tamen commonftrat, id folum fufficiens non efle , fed
locum quoque ut agens neccflarkS requiri. Undeetfiut
plurimum ova cubando, feu in cubatione gignitur pul-
lus, non rarii tamen etiam in fimo fit, ut Plinius in Fi-
metis .r.gypti fieri tradit : nonnunquam intra mulierum
mammas, ut in feririifis ovis: interdum in aqua tepida
pohtisovis ex Ariftot. fententia , interdum in ripis flumi-
num , ut ex ovis pifeium , ut Ariflot. fimiliter feribit :
interdum fub temr gleba, ut in ovis ferpentum. Quat
ianc difficultas ex co quoque adaugetur, quod uti refert
^Inflat. X. degen. amm. cap. 4 Democritus locum mem-
bra formare fecundum formam parentum voluit : & Em-
pedocles uterum calidum maresfacere, frigidum fcemi-
■ ex quibus aufloribus vis efficiens in locoponituc-
Quir.iinmo ^4 rifiot . 6. de bift. anim. cap. x. ad hujufmodi
propofitum, Icribit hifloriam cujufdam potator is Syra-
cufis, qui ovis lubrtoria in terra politis, tandiii potabat,
donec o va ederent foetum : fignnm manifeftilfimum, lo-
cum multum conferre ad ftetus generationem. Patet igi-
tur , controverliis plenam efle traflationem ovorum
pulli.j

Ad primum autem dubium , quod attinet de pulli mo-
tma , ec alimento : cum Hippocrates Anaxagoras , Alc*
mion, Menander, & prilci cx una: & Ariftot. & Pli-
nius ex altera parte libi invicem iint contrarii : Ideo non
video quo modo lolvi, aut componi hic inter eos con-
troverlia poli i t Propterca ego meam afferam fenten-
tiam , uc a vobis judicetur ( auditores ) paratiflimus eam
mutare, fi opus Iit. Utrique primum confentio , videli-
cet Hippocrati quod ex albumine, & Ariftoteli quod ex
vitello nutriatur pullus. Diflentio ab utroque videlicet
ab Hipp. quod ex vitello nafcatur, & ab Ariftot. quod
ex albumine corporetur pullus. In fumma opinor ego,
tam vitei um , quam albumen pulli tantummodo alimen-
tum ctfc , nequaquam materiam : qua' fententia , ut vi-
detis , partim confentir , partim diflentit a propofiti»
aufloribus. Quamvis Ariftot. uti diflum eft, unicam tan-
tum adduxerit rationem, ut fuam probaret opinionem :
Hippocrates vero dixerit, id experientia comprobatum
efie ; ego tamen hanc meam opinionem tribus probabo
argumentis a fenfu depromptis.

Et primo neutrum ovi liquorem ejfe pulli materiam , ita

demordfratur. Id, quodeifepullimateriadcbet.exqua
pullus corporatur, & gignitur, confurai debet, prout
pulli gereratioconfummatur ,& perficitur , haxelt ma-
jor propolitio, quat ita probatur cxGal.&Aver. Quia
projecto in uterum femine animalis, aut planta: in ter-
ram , illud fenfim , & fenlim verti videmus in corporis
particulas: neque ceflant partes faematis recedere, &
commutari, donec ex eo omnes perfefli compleantur
corporis partes. Minor propofitio eft. Sed neque vitel-
lus , neque albumen confumitur , dum pulli generatio
confummatur ; id quod probatur j quia comummata
pulli generatione adhuc vitellus, & albumen fuperftites
funt ufque ab finem, hoc eft, ufque quo pullus excludi-
tur; ergo vitellus, & albumen, materia ex qua pullus
corporatur, efle non poliunt.

Probo

i9o De Ovo

Probo modo , vitellum , & ilium efie pulli alimentum
hac ratiore Alimentum pullo fuppeditari debet, non
foldm ubi foetus in ovo concluditur , fed etiam ubi extra
ovum OBclufus pullus e fi , quia nutritio per totum vita:
curium nos aflociatur, & comitatur: Sea extra, pullus
per os nutritur , & per exterius alimentum ; ergo in ovo
confifiens nutrietur ex iis, quae inovofunt : qu.r etiam
in ovo confervabuntur ufque ad exdufionis pulli tempus :
fed vitellus, & albumen confervantur in ovo ufquequo
pullus erit, ergo pulli erant alimenta :

Neque pofiunt efiegenerarimu materia , quia generatio
ut diximus intra paucos dies confummatur , & finitur :
&pofl paucos diescefTat, 6c feriata jacet generatrix fa-
cultas: ex altera ver6 parte albumen, & vitellusconfer-
vantur , neque abfampta , & permutata videntur.

Omnia adhuc pleniils confirmantur alia ratione de-
fumpta ex vafis per vitellum & albumen propagatis , &
difeurrentibus : qua: cum Stfint mimerofa, & a pullo
tum in albuminis , tum in vitelli membranas propagata ,
& fubflantiam utriulque fenfim imminuant , & abfu-
jnant, quoufque tota peni confumpta . ablbrptaquc fit ,
& pullus tunc excludatur; ideo clariflime manifeflant ,
vitellum & albumen, neque ambo ede pulli materiam,
neque unum magis quam aliud , propterea quod ambo
fenfim , fenfimque proportione quadam imminuun-
tur.

Qu6d fi alterum horum edet materia generationis
pulli, primo ficuti dirium eff , confunieretur m cor.fum-
inata pulli generatione , deinde pro generatione par-
tium non indigerent vafis , quia vafa funt rnffmmcv.ta mi—
tritionis potius , quam generationis ; quamvis (fatim per-
aria generatione vafa pritif o fint ad al imentum porrigen-
dum , ac fuppeditanoum. Unde & ipfe lAn/lot. j. Je
gcn. aitim. eap. a. aJ finem, dum in ovo ficto duas confli-
tuit venas umbilicales , quarum altera ad vitellum ; altera
ad membranam pullum invellientcm propagatur, eam
tantum, qua: ad vitellum nutritionis pulli gratia eo por-
rexit ; qux vero ad membranam pullum inveffientem
fertur , ea cujus gratia eo mittatur , explicare non potell,
propterea quod lime re vera ad albumen , aut albuminis
membranam (nutritionis pulli gratia) propagatur, quod
ipfe pueavit pulli efie materiam > nequaquam alimentum,
ut e(l. Imo licit rurfus lArifiot. 6. ichifi. amm. eap. 5.
feribat , ex albo ovi animal fieri , ex luteo nutriri , ta-
men paulo pofi eod. cap. iis , qum in ovis cernuntur ad-
du&us ; & quodammodo ab ipfamet veritate coaftus ,
meam opiqjonem paulo ante propofitam confirmavit,
cum dixit, album a decimo dic adhuc fuperefie in ovo;
cumtamcndecimadieomniafmt jam corporata , bifor-
mata pulli organa; in qo* albumen fecedere, fiexeo
pullus fieret, oportuifict. Rurfus ibidem dicit Arillot.
ex duabus venis umbilicalibus produriis , alteram vitel-
lum adire, alteram albumen : quod non contingeret,
nifi albumen pulli alimentum efict. Atque hit ae ali-
mento pulli mea opltiio ell : cur nutem pennati pullus
duplici line alimento indiguerit , in ultbus dicetur.

.AS Hippocratem autem, IS .A' ili >1. ita rcfponJeit-
Jum e fi. Hippocrates dixit , experientia confirmatum
efie , pullum ex luteo gigni , ex albo nutriri : fed hmc
experientia , quomodo habeatur , incertum efi : neque
enim Hippocrates eam edocuit. Q116J fi experientia an-
tiquorum caeli, quam nos fupra excogitavimus, &ad-

e T Puelo.

duximus , de ovo nnicnm albumen, & duplicem fortito
vitellum , ideoque duplicem procreante pullum ? Re-
fpondetur in propofito ovocnalazas, ex quibus corpo-
ratur pullus, aut efleduptices, aut longi majores , aut
ita varias, ut duplicia crura, dupliciaquc capita gigni,
elfingique pollint.

1A1I oifervationem autem a me allatam refpondetur ,
eam nil aliud innuere, nifi vitellum aptiflirauni efie , ut
reperti in fanguinem convertatur.

.AJ ^AnjUt. autem rationem fupra adduriam , qua
probat ex albo pullum fieri, ex luteo nutriri , refponde-
tur , Ariflotclis fundamentum , & fuppofitum forti ve-
rum non efie. Nam five Arifioteles loquatur de calore
nativo, five extraneo ; & five de exiguo , five de exce-
denti, perpetuo verum eft, a calore utrunque .i tdro
luteum, quam album, aut crafiefcere , aut non craflc-
fcere. Quod vero uterque calor idem faciat: de extra-
neo calore id indicio eff , quod (i ovum ad ignem coqua-
tur , & albumen obduretur , luteum quoque obdurabi-
tur, fi iutenfus fit calor: fiveromitis, neutrum. Quod
fi citius, & prius albumen obduratur, quam luteum, id
inde provenit , quod album prius vim ignis perfentit,
tum quia propinquius eff, tum quia cortici, tanquam
denlb corpori , cui vicinum eff , vis ignismagis imprimi-
tur ; tum denique quia albuminis corporis major nt eva-
cuatio tum fenfibilis , utexovifudorepatet, tum infen-
fibilis. Quod ii abrupto , & coffo fine cortice in aqua
ovo, album concretum, luteum vero liquidum, flui-
dumque confpicias , refpondeas identidem evenire:
etenim fi arbumen propi vitellum obfervabis , ipfum
quoque fluidum adnotabis. Quod vero utrunque -i. tam
luteum , quam album a calore nativo incubantis cral- •
fefeat, id indicio pariter de utroque cft, quod in fine
cum pullus propi tempus exclulionis cfts, utrunque craf-
fius farium, videlicet tum vitellus, tum albumen appa-
ret; verilimile autem elf, Imnc craflitudinem A princi-
pio inccpiffe , & fenfim ufque ad ultimum auriam m
utroque efie : id quod iimiliter experientia comproba-
tum eft in cubatis ovis fubinde per infcquentes dies intus
vifis , & ratio elf ; quia a vafis perpetuo id quod tenuius
ex utroque elf , exugitur 8c attrahitur.

Sed pro Ariffot. mihi quoque alia fuccurrit firmiflim»
ratio, defumptaexeo, quod apparet in pifcium grnere
cartilagineo: quod ovum intra fc gignit, & vivum quo-
que fretum excludit. Ovum enim non perferii , fed tan-
tummodo vitellum in fuperiore utero gignit , in inferiore
autem pifces : & vitelli in infernum uterum defeenden-
tes, fingulo pifei i regione cordis, & jecoris per lon-
gam collum applicantur : & fine dubio nutrimentum
pifeibus porrigunt, quoufque in fuo utero concludun-
tur. Si igitur in hoc animali vitelli tantum in fupemo
utero gignuntur, & alimentum * pifeibus fuht, rationi
confenraneum eff , in inferno utero albumen gigni , &
ex eo pifces inibi condufbs procreari.

Firniilfimum hoc pro Arillot. argumentum eff : quod
egoexAnatome pileis jam propoli ti excogitavi. Hanc
tamen rationem ita folvemus : nihil fcilicct prohibere,
quominus in inferno utero chalazas gigni dicamus , ex
quibus pifeis corporetur : & hoc animalis genus, «cum
aquaticum fit , & frigidum , non indigere alio alimento,
quam vitello . tanquam calido ; forteque albumen fua
natura tam frigidam efie, ut frigidas cralfati pileis na-
tura:

Digitized by Googl

De Ovo et Puti o.

i 3 i

tor* non conveniat ; proindeque admitti in cruftato
pifce non debet. Id quot' ex Ariftot. confirmari poffc vi-
detur, qui anates, &palu(lriacopio(iorevitellodonata
efle prodidit. Sed diccrc quoque pofliimus , pifces in fe-
cundo utero generari ex (emine mat is. Nam j.

ctp. <. dicit, pilees cartilagineos coire : re-
fertque , nonnullos lateri , fe vidifie quredaro ex cartila-
gineis averfa , modo canum tcrreftrium cohrerere ; &
paulo poft ait; Cartilaginea morari in coitu diutius o-
mnia , qua: animal generant > quam qua’ ova : & rur-
fus ; Pi/ccs mares habere non teftes , fed binos meatus ,
qui fetifico femine, cum coeundi eft tempus , implen-
tur, &ladeum omnes emittunt humorem. Si igitur fe-
men emittunt cartilaginei pifces , ergo ex femine pifcium
generatio his extiterit , nequaquam ex albumine. Sed
forti potior pri ma refponfio eft.

Seu dicetis fi album , & luteum in ovo pulli alimenta
funt, qunnam igitur materia pulli fta tuenda erit f cum
iam dictum fit, in ovo femen non adefle; inveniatis vos
hanc materiam inductione a furticienti partium enumera-
tione- Remanent in ovo cortex, dux membrana;, &
chalaza.-. membranas , &ovi corticem nullus pulli mi-
t eriam conilituerit , ergo fohe cbtlaz* congrua crqpt
pulli materia. Sed & lice , quoque difficultatem habent.
Primo etenim chalazre videntur in ovo ligamentorum vi-
cem tantum fubire , cum manifelU appareat , harum ope
vitellum albumini & membranis alligari Secundo fi cba-
lazx pulli effent materia , in obtufiore tantum ovi parte ,
ubi pullus generatur , confilterent : atqui reperiuntur
quoque chalaza.- in acutiore ovi parte , ergo ex chalazis ,
Unquam ex materia , pullus corporari non poteft. Tertio
chalaza: etiam in ovis iubver.raneis continentur. Quarie ,
& quinto chalaza , qu.t in obtufa ovi parte confiftit , exi-
guum , & puftllum adeii corpus eft , ut nullo modo
matetia futheiens cflepollit, ex qua tot organa , tanta-
que pulli moles eriiciatur. Ulnmb adverfus chalazaseft
authoritas i/Jnflot. 6. de bifi. enim. cap. i. qui chalazas
nihil conferre ad animalium generationem feribit.

Itaque ex qua materia pullus generetur, valdi abftru-
fe, & recondita inquifitio eft. Mea tamen fententiaeft,
ut puEtu , tanquam ex materia , CX chalazn corporetur.
Id quod probatur primo , quia ex corporibus ovum con-
ftrucntibus, & pulli generationi idoneis ibium triifunc,
albumen , vitellus , & chalaza; : albumen , & vitellus nu-
trimentum totius pulli fimt i uti jamprohatumeft; ergo
fobe chalaza: materia erunt, exqua fit pullus.

Pnetcrca inter ovi pattcschalaz® funt corporafui ge-
nens fubftantire proprietate diftinda ab albo, & luteo:
a luteo quidem ut clarum eft: ab albo autem : nam funt
corpufcula rotunda . globnfa, & nodofit, albidiora, quam
album , 6cclaro fp!ei dore confpcrfa , ut grando. Igitur
fi diverfa a luteo « albo funt , etiam ufum diverfum , &
diftindum ab utroque pt rebent , qui non altus , quam pro-
pofitus, jure (latui poteft.

Rurfus chalaza: funt in ovo eo loci pofit *, ubi pullus
generatur, ergo ex iis pullus conflatur. Namlicodirm
ovum in obtula parte rumpas ufquc ad chalazas . eafdcm
cavitati illi refpondere co.tfpicies, lubqua pulluseffor-
matur , maximi ubi caput ejus confidit.

Accedit, quod fi videas pullum in primo fui ortu, vi-
delicet poft trium , aut quatitor dierum conceptum , qua-
tuor obfervabis. PyflB obfervabis caput nugnum, al-

bum totum , 8r feri diaphanum , & in eo oculorum
foamen ex nigra linea veluti annulo delcriptum,& in me-
dio ejus rotundam pupillam albam, fecundo huic capiti
fpina continua fatis evidenter apparebit, & ipla alba ,
vifcofa, & ad diaphanum propinquans, ita ut non ex
alta inatet ia hrec .i. caput , & fpinam genita ede poflis
concipere, quam ex chalaza: nam tota ha-c moles, ex
qua caput , & fpina condat , exa&i chalaza’ fubftantiam
remulatur : & licuti chalaza corpus potiits oblongum ,
quitn rotundum eil, lic pulli corpus in prima forma-
tione-

Tertio obfervabis rubedinem feu rubrum corpus fub
capite anterius, 8c infra politum, quod line dubio ex
loci poficionecor , & jecur eft.

Quarto duas venas , qtire tum ad albumen , tum ad vi-
tellum erunt propagata : quarum trunci erunt contigui :
fed propagines diiperfe tum in album, tum in luteum.
Curavi, ut hoc totum pingeretur , quod fadura quidem
e(l , fed diaphanum imitari pudor non potuit. At qui
cltalazam viderit, & hujufcemodi conceptum , quod ad
coi pus attinet fe vidilfe credat.

Perfuadet jugiter ranarum quoque generatio , qdbtex
nigris ammalculis mchoat, vulgo liic ranabnttolt , quo-
rum non eft confpicere nifi caput, & caudam , hoc eft
caput, & fpinam, omnino fine cruribus, & bracili» s
quibus tamen temporis progreflii majoribus fati is , jam
nigro colore recedente, & colore vero ranarum acce-
dente, fimul quoque fenlim brachia. & crura expullu-
lant ; pri mo quidem exigua , & imperfecta, fubinde per-
feda, &confummata.

Infupcr ch.alaz.re nullre apparent genito, feuefTorma-
tojamperfedi pullo: cum autem reliquia: fiiperfuntef»
formandarum partium, videlicet alarum, « crurum,
qua: ultimo loco fiunt, fimiliter etenim reliquire Chala-
zarum fuperfunt, ergo a clialazis fiunt pulli.

Amplius (i in Clialazis tres tantum nodi funt, viden-
tur jure hi nodi refpondere tribus vent. ibus , capiti ,
thoraci, & abdomini, (eu tribus partibus prrecipuis,
cerebro, cordi, & jecori. Quod ii quinque enumeren-
tur, rcfpondebnnt prreter illas, alis etiam. & cruribus.
Quod ii nur.quam quatuor nexii in chalazis vifuntur , ei it
Cchoc fignuni manifeftum liquido commonftrans, cha-
lazarmn nodos numero partibus pulli prrecipuis refpoit-
dere.

His omnibus rationibus accedit ratioalia a fimilitudi-
ne defumpta : nam ficuti viviparum animal , ex pauca
feminali materia corporatur ; quod vero ad alimentum
& nutritionem fuggeritur, copiofiflimum eft ; lic pro
pulli generationeexigua chalaza futficiet: cetera autem
in ovo contenta alimenta duntaxat pullo erunt : fic plan-
ta: ex exiguo & pufdlo femine fynapis, frilicet, glandis,
ma!i,jpyriv£ maxima exoritur arbor , utputaexcopio-
fiilimo alimento tum alta , tumauda : ut miran non
oporteat , fi natnra & album & luteum m ovo pro ali-
mento tantum fubftitucrit ; exiguas vero chalazas corpo-
rando pullo dicarit.

Neque objlat . quod chalazre ligamenti vicem fubeant ,
uti probatam eft, vitellum, & albumen fibi invicem,
tfim vero etiam cortici per membranam alligantes : Id
quod in codo magis ovo confpicias ; quoniam non in-
convenit ip(as , & ligamenti ufum prrebere , & in pullum
fecederc , ac verti. Quinimmo neceflaria eft hrec diala-
| Z ) zarura

iSi De Ovo

zaram colligatio albumini , & vitello , cum per hanc vafa
ex utroque ad corpus fcetus nutriendum appenfa prodire
neccllefit, quialioqui hac colligatione dcllituca» & in-
vicem reparata , nutrire baudquaquam corpus foetus
pollent, cum vafa neque appendiculam, neque funda-
mentum , feu ftragulum , cui firmari po fient , habe-

tent. , , , . .

Neque rurfu» oh/iat , chalazas in fubventanen ovis
quoque reperiri, hoc eft in ovisenndis, tum quae gal-
lum experta funt, tum quae eodem funtdeftituta; quo-
niam Chalazx eodem tempore cum ovi generatione ge-
nerantur omnes, at fecunda; poftea redduntur ex galli
femine in uterum imroiflb eas fcecundantc, ut infra di-
cetur.

Neque tertio olfiat , quod utroqne -i. ad oppofitas
vitelli partes fint appofitae, quoniam etfi feri fcmper in
obtufiore ovi parte pullus generatur» & hanc ob caufam
chalaza: triplo feri majores ea parte , quam acutiore
funt; tamen quia fieri etiam interdum poteft, utinacu-
tiore pullus generetur, licit non nifi raro id contingat;
aut quia in operum natura naturaliflimo , potius naturam
abufliare in fuperfluis, quim deficere in neceflariiso-
portuit; & ex abundanti quidpiam ponit, quod omnino
generationem perficiat , neque irritam fuccedere per-
mittat , ideo re de utrubique hoc eft & ad acutiorem &
obtuliorem ovi partein polit* chalaza: fur. t, ut ft ex al-
tera parte forti irritae eflent chalaza: , laltem ex altera
fierent fecunda: ; quo modo videmus, naturam inter-
dum feminam hermaphroditum procreare, aut in fe-
mina muliebrem , & mafculum fexura conftituere , ut
omnino alteruter perficiatur » & fecundus fucccdat , ne-
que ex toto irrita generatio fequatur.

Accedit , quod etiam in ovis naturam variare apparet :
qtxe modo obruftore fui parte procedente emittit , id
quod ut plurimum contingit : modo acutiore : item ut
plurimum cortice duro intus genito: nonnunquam molli
tantum membrana obdudo > exeunte ovo.

Sed neque illud okfiare videtur» fi ambi chalaza: fe-
cundi funt reddit* a galli (emine, cur non ex ambabus
corporetur pullus, lea ex iis teri femper , quiinobtu.
Core ovi parte confiftunt * irrita vero reddatur pulli ge-
neratio in chalazis , qui in acutiore ovi parte funt t Re-
fpondetur , enim , omnes quidem chafazas fecundita-
tem 4 femine fiiiflc confequutas, fed non pari ratione ,
aevirtute. Siquidem chalaza: in obtufiore ovi parte po-
fiti, cum magis vicina: podici, & exitui fint, triplo
fere aliis majores, & hac ratione robuftiores: ita funt
primi, qua: feminis virtutem , & fecunditatis faculta-
tem recipiunt , ideoque majus facultatis robur afiiununt :
rhalazi vero acutioris oui partis, cum longi minores
Gnt, &in altiore locopofiti, minus recipiunt faculta-
tis: Atque hic exigua facultas non difficulter evanefeit
in minoribus chalazis» ubi in majoribus jam fada con-
ceptio eft : & ad conceptum vena: , & arteria: a vitello ,
& albumine porriguntur. Tuncenimonmealimentuin,
& vis omnis Irecunditatis, nutririonis, & augmenti illuc
porrigitur, ut interea jure a minoribus chalazisevnnclcar.
Quod Ii tamen aliquando accidat, ut acutior ovi pars
jado femini propinquior fiat , unde major virtus ei com-
municetur; non inconvcnitminoreschalazas fecundio-
res reddi , & conceptionem fieri ia minoribus polle , irri-
tis interea aliis relidis.

ET P D U 6.

Neque id centra ovi definitionem tfi ab eArifitd. i. /,
gen ammcaf. t. traditam, videlicet ovum efle , cujusex
parte animal gignitur : reliquum cibus ei, quod gigni-
tur, eft; quoniam inter ovi partes chalaza quoque enu-
merantur.

Ultimo ad illam de exiguitate chelae erum propofitam
rationem facili refpondetur : nimirum generationem ,
& generationis vim in exiguo . & pufillo corpore confi-
dere , & ipfis chalazis longi minori : id quod apparet
in hoc exiguo pullo quatuor dierum : apparet quoque in
omni femine , live animalis fit , live planta' : quod vide-
mus omnino pulillum efle refpeftu animalis , & planta
generandi : fed animal , &fplanta gignitur quidem ex
modica materia, & minimo leuine : adaugetur autem,
&invaftam magnitudinem increfcit ab exuberante ali-
mento : immd verb magna copia vitelli , & albuminis
lignum manifeftum faciunt, hic corpora efle pulli ali-
menta, nequaquam materiam : proptereaqubd genera-
tio intra paucos dies tota finitur , at nutritio toto tempo-
re durat , quoufque utero geftatur pullus. Praterea ii
pullus ex albo, aut luteo generaretur, in magna mole
generaretur, ut funt ovi liquores , non in exigua, ut

<yhi ^irifiot. autem auBoritatem dicendum. Si veram
eft, albumen die pulli alimentum, nequaquam mate-
riam ; pariter verum efle , chalazas efle pulli tantiim ma-
teriam. Et cum aliter dicere non liceat , ab Ariftot- re-
cedimus: prafertim cum Ariftot. nullam adducat ratio-
nem , cur chalazz non Conferant ad pulli generationem.
Ceterum non efle omnino hanc opinionem contemnen-
dam exeo patet , qubd Ariftot. dicit , fecundum nonnul-
los chalazas generationi conferre: quamvis neque eo-
rum ullam proponat rationem, i nooisautem plura fint
propolita argumenta. Itaque, ut videtis, luec opinio
mea non eft, fed antiquiflima : tempore enim Ariftote-
lis, ik ante etiam rigebat: & vulgus quoque, cum di-
cit, hanc efle lagalladura, forti nil aliud intelligit , nifi
partem eam, ex qua generatur, & corporatur pullus.

Sed jam ad fecundam difficultatem veniendum eft fci-
licet de Office caufa , id eft femine. Nam cum in ovo id
non appareat , ficuti didum eft : cum tamen a gallo fe-
men in uterum porrigatur ; qniritur cur in uternm galli
femen immittatur, fi in ovum non ingreditur i Item Ii in
ovo non adeft , quomodo ovum fcecundum ex galli fe-
mine, quod non habet , efficiatur 1

Mea opinio eft, Galli femen in uteri principium im-
miflhra & ) artum , efficere totum uterum , fle fimul quo-
que omnes vitellos e6 cadentes, ac totum denique ovum
fecundum: idque facere liia facultate, feu (piritali fub-
ftantia irradiante ; eomodo, quo videmus, ex teftibus,
& femine alia quoque animalia fecunda reddi. Si quis
enim in memoriam revocaverit incredibilem illam trans-
mutationem , qua animal exertum afficitur , dum calo-
rem , robur , & fecunditatem in toto corpore amittit ;
facili id quod dicimus uni tantum Calliroe utero evenire
concedet, & certi in eadem fpecie capones fatis id per-
fuader.t, qui ubi exedi fuerant, & teftibus, femineque
deftituci , jam vigorem omnem feeunditatemque amife-
runt.

Id quod fimiliter exemplo vermium , qui fericinivel
bombyces dicuntur , confirmatur : qui iimn! atque coje-
rc , femina mox femen jam qgflgum foras emittit ,

DbOvoet, Pullo. 183

Sc fubinde ora parit abfoluu , & doro cortice obvo-
luta.

Sed quftd omnino verum fit , wn t em fetemtJandi to-
ta Ova, © quoque uterum a femine Gaui prevenire , patet
exeo, quod mulieres agunt , qua; gallinam domi Gallo
deftitutam habentes, eam per unnm, atque alterum
diem alibi Gallocommittunt : ex hoc enim exiguo tem-
pore foccedit ovorum omnium fecunditas per totum il-
lud armi tempus. Id quod& ;. degen. an. eap. t .

confirmat qui vult, quid cum femel aves cojerint, omnia
feri ova fcecunda habere per feverent- Sed parva omni-
no perficiant (Ita textus Gracus fonat. ) Porri hanc foe-
cunditatem communicari ovis ^4nfi. i. Jcgtn.jn.eap. t.
CJ6. de kifi. an.cap. i. cenfuit, cum nondum mutatum
ovum ex luteo in album eft, alibi, & forti meliuslcri-
bit ; antequam ovum ipfum a lutea in candidam ambien-
tem partem proficiat , noceft cum nondum perfe&um,
& aofblutum ovum eft , in fecundo utero : aftertque
exemplum , quod fi accidat , ut avis hypenemia iueft
fubventanea ova ferat, fipofteaco^at, nondum mutato
ovo ex luteo in album , fcecunda ex fubventitiis red-
duntur. Idem xAriJl. 6. dc hin. an. cap. t. protulit, idque
rurfus confirmavit pauli poft ; ubi habet quod uMl con-
cepta ex coitu lutea fint, qua: adhuc albumen nonaf-
fumpferint, fi tilm cum alio mare co«at avis, proles,
qu» fequitur, fimilis eft mari, qui fecundum coitum
injerit, ideoqueait, nonnullos ex iis , qui ut galliae ge-
nero fa? procreentur , operam dant , id mutatis admiffa-
tiis, faceret.

Quo loco quaritur cur Arift. voluerit fubventanea
ova toecundari , nondum mutato ovo ex luteo in aibu m i
Equiderrrkl ob eam caufam fieri autumo , quia virtus fe-
cundandi facili imperitur chalazis , & vitello feu nudis ,
& adhuc albumine non- obvolutis ; maximi autem cha-
lazis, tanquam qum materiam ipfi pullo pnebeant, ut
corporetur ( videtur vero id meam de chalazis opinio-
nem comprobare : ) proptereafubdit Ariftot. at li jam
candidum acceperunt humorem , fieri non poteft, ut fub-
ventanea in fcecunda mutentur.

Porro feminis fecundandi virtus , ne ullo modo exha-
lare poilit , fcd diutius in utero confidere , ac toti imper-
tiri; natura ipfum conclufit, repofuitque in cavitatem,
quali burfara podici viduam , & utero appenfam , & in-
grcITu tanriim donatam , ut inibi diutiis femine detento,
virtus ejusdem magis confcrvaretur , & univerlb com-
municaretur utero ; Etenim ii h.rc non adcfler vefica, nil
obftaret, quin femen k defeendente , & exeunte ovo fo-
ras impulfum extruderetur, & uterus fcecundandi facul-
tate dedi tu tus relinqueretur. In hanc veri veficam ei
facilihs femen , penisque galli immittitur , qui furfum
motu voluntario A gallina uropygio revoluto , reftior
brevkxque in veficam paratur via , iterque; qu* vefica
in Gallina indica major apparet ; fed in noftrate confpi-
cua quoque eft.

Ex diais elicitur primo , maximi autem ex eo , quod
^Anfi. t. degen. an.cap. 18. feribit maris femen fua fa-
cultate materiam contentam in fceraina , 8c cibum quali-
tate quadam afficere ; & virtute tantum contenta inge-
nitura ovum vivificari, ^Anfi.6. Jekifi.an.cep. t. fen-
tiie, ova a galli femine fceaindari , & galli femen kifi-
gnem fcecundandi virtutem obtinere.

Cairei nequaquam obftant ; rara» eam maximi de-

clarant , qu.e ab eodem dicuntur, ubi reddens caufam
cur ova hjpcnemia id efi Jukventanea irrita funt, dirit,
quod humor eorum craflefeere in avis cubatione non po-
teft, fed tam candida, qudm lutea pars fimilis fibiperfe-
verat. H.ecenim ideo contingunt , quia Galli feminis vi
deftitimr.tur , v idel icet calore , robore, & facunditate,
qum fani omnia ex femine proveniunt , propter qium
caufam, neque cralfefcerc albumen & Vitellus, reque
concoqui poliunt ne in pullum vertantur, &ex utroque
pullus fiat: ledfibifimiles, uterque humor perfeverat:
noceft incoda, & immutata utraque remanet materia
tam albumen, quam vitellus. Unde & Arift. pauli poft
ejusmodi ova rellate magis confidere feribit, nimirum
propter calorem : & paulo inferiis ait : Incepta quo-
que , fi adhuc parvis , defient coitus, non accrefcitnt : fed
fi continuetur, celeri incremento augentur , juftamque
magnitudinem implent , non propter aliam rationem ,
mfi propter calorem, quii Galli femine provenit. Do-
cet igitur perbelle hoc loco Arift. quomodo ova hype-
nemia non perficiantur , fed irrita , & imperfe&a omni-
no remaneant , qure omnia feri nonvariatit ab exemplo
la&is, & coaguli , quod infpiflandi facultatem habet, ut
prodit Ariftot.

Elicitur ex didis fecundo, differentia inter ovipara,
© vivipara pena gcnerationii caufar : Differunt .n. quat
ex ovo ab iis qua; ex femine fiunt, ex eo, quod ovipara
materiam , ex qua corporatur pullus , diftindam , & re-
paratam habent ab agente : vivipara autem fimul , &
caufam efficientem, & materialem habent adjundam,
& concorporatam. Agensenim in oviparis femen Galli
eft in pennato , quod in ovo neque eft , neque effi poteft.
Materia vero eft chalaza, ex qua corporatur fretus , am-
bo ba-c Invicem didant per multum fpatium. Nam cha-
laza Vitello jam formato, & in fecundum utiruni ca-
denti accedit , & ovo interno adjungitur ; contra Galli
femen prope podicem conliftit , (k per longillimum fpa-
tium A chalaza diftat : fua tamen facultate iri adiante, &
uterum, & totum fecundat ovum. At femen in vivipa-
ro, & materia eft, & agens, & in uno corpore utrim-
que fimul confidit. Ex quibus videre videor Arift. fen-
tentiam fuatn , de caufis generationis , a paucis recep-
tam, tanquam veram in oviparis attulifle. Nam Arift.
in omnibus materiam fretus (anguipem menftruum mu-
lieris, 8c femina; efle, ficeto fretum corporari tradi-
dit; maris autem femen tanquam movens exifterc, Sc
fretum ab eo refuitare, & plafmari credidit : ex hoc
perfcdo opere digeri , St evanefeere femen opinatus eft :

Id vero in pennato diilindi apparet. Nam in hoc
materia chalaza eft, qua in ovo intus eft , Se antequam
ovum perficiatur , 8c v itellus albumen affirmat , gignitur,
& ovo apponitur. Semen autem Galli ad podicem im-
mittitur, & in vefica reponitur , & confervatur, quouf-
qoe pullus conformetur ; immo veri per totum inte-
grum anni tempus inibi fervatur , pofteaquam femel ad-
miflo Gallo, ova omnia per totum illud anni tempus fe-
cunda redfcntur , tanquam vefica unicum ob id foramen
habente, ut in conclufo loco femen Galli diutius ut in
proprio , 8c congruo loco fervetur : quo tempore pra -
tergreflbjamfecunditasevancfcit, evanefeente , & c. -
halante maris femine , utdicit^rift. Sed Schinus rei ul-
timum illud etficacillimum erit argumentum , fi pilees ex
Ariftot. dura mcutrages ventres perfricant , quod pifca-

toics

184 D e O v o

tores vulgari voce , pifces fpriflare dicunt , aut per flu-
minum ripas ocyftimc excurrentes, ova pene innumera
jameje&a albo femine, quod vulgo lac appellatur, re-
fpcrgunt Atque ita perfera ea , fic cortice obdu&a fe-
cundant. Quanto magis fecundari chalazas totumque
ovum confentaneum eu , ubi maris femen in utero con-
tinetur , rotusque uterus vi fecundandi puditus Cii ,
ovumfcnfimfeniimque formatur. ficchalazi vitello at-
que albumini adjunguntur. Maximaerim atqucpoten-
tillima vis fecundandi in femine apparer , cum ova etiam
exterius in ambientem airemaut aquam emifla tantam
vim fecundandi habeant

Supere ft modii, ut ultimum aperiamus dubium de
hco propofitum. Certum igitur eft . locum, ut locus eft,
nihil agere in femen , aut ovum , agit tamen merito qua-
litatum , quas obtinet , non omnium quidem , fed tantum
primarum, quibus folis natura conceflum eft agere, &
pati; Qualitatespriimcfunt calidum, frigidum, humi-
dum, & liccum , vel feparatat , fit fote > lingularesque ;
vel ad certam temperiem redatka;. Nullus plulofopho-
rumaufus eft dicere, locum agere aut in ovum, aut in
femen propyetate temperamenti , fed duntaxar Icparatis
qualitatibus. Unde Empedocles uterum calidum mares
tacere ccnfuit , frigidum feminas : nifi forti Democri-
tum excipiamur, qui locum membra formare fecundum
formam parentum dixit : At mehercule, fi efticientia ,
feu facultas generandi ipfi utero , & loco accepta refe-
rarur, proculdubio femen ea deftituetur. Atqui femen
opificem Iulum c(Te ex ovis fubventaneis Calli femine de-
ftitutis demonftratum aperti eft.

Sed id quoque demonftratur ex multa locorum varie-
tate, in quibus pullus ex ovo procreatur. Etenim fi opi-
fex caufa 4 loco penderet, unus, ac proprius eflet cui-
queailignatus locus, nequaquam ovum pullum formaret
modi in fimetis , modo in aqua calida, modi intra mu-
lierum mammas, modi in fiuminum ripis, modi fub
terne gleba , aut in furno , & loci* aliis id genus ; propter
magnam qualitatum cujusque loci varietatem: qua: ta-
men in una communi communicant qualitate, hoc eft
caiiditate. Unde virili, i- Jef en. an. cap. 1. dicit quid
quamv is incubante ave oritur pullus , tamen fi aut tem-
pus iit bene temperatum, aut locus, in quo ova ma-
nent, tepidus, concoquuntur, & avium ova, & ovipa-
rorum quadrupedum iinejarentis incubitu: Hic c.iim
omnia in terra pariunt, fbncoquuntuique ova tepore
terne : fic pauli poft ; tempus ova concoquere ait : &
rurfuspaulopoft, perficitur animal in ovo celerius die-
bus tepidis , tepore enim juvatur. Nam concoftio eft
calor quidam: terra enim fuo calore concoquit : fic qua:
incubant, hoc idem faciunt : adhibent enim fuum calo-
rem: bxc Arift.

Quapropter dicendum eft , /0« omnia fullo / ex ori/
procreare epe tantum tepori/ , 13 cal/Jitati/foci. SicGal-
lm.e ova cubando ea calefaciunt : fic per calorem mulie-
rum mammarumfericinaovavivarcdduntur: iic fimeta
fuo calore pullum in ovis excitant : fic pifeium ova a So-
lis calore cxcalfacfta in pifces vertuntur : fic idem Sol
ferpentum ova calefaciendo , in ferpentulos ipfa mutat:
fic denique aves omnes nidos ftios ea forma, utu,& ma-
teria ethr.gunt, fit conftruunt, ut ova inferiis calefa-
ciant, fic foveant. Sive enim ex luto, ut,turdi, fic hi-
rundines: five ex pilcium fpiuis^ic Aleiones: ilveex

ET P UEIO.

paleis, ftipula, aut feno, ut paller : five ex condenlo
frutice , ut perdices , fic coturnices : five in terne caver-
nis, ut merope in Botetia : five in faxis ,fic domibus , ut
cuculus: five in arborum cavernis, ut upupa: qui (ani
omnia, materia nidorum fune exterior : perpetuo tamen
intentis nidis fuperftcrnitur aut lanugo > aut pluma , aut
aliud quid molliilimum : quod ova ea parte , quam avis
non contingit, foveat, caletaciatque , fic pullos pennis de-
fticutos ab afueriorc conta&u omnino tueatur : fumina-
tim quicquid locus agit in ovum, id totum pcrcalidita-
tem contingit.

Hic tamen caliditas, 8c fi transmutare ovi corpus in
pullum potens eft, non tamen ut loci calidius id in ovo
praftat : fed quod plurium locorum varia eificit calidi-
tas, nil aliud eft, mfi quia excitat feminis facultatem ad-
huc confopitam, aut in potentia, aut in primo a&u,
ipfamquead fecundum revocat aftum : ita ut femen in
animal migret , fic ex chalaza pullus creetur , corpore-
turque. Quod verum dic ex co patet , quia alias ova na-
(cercntur etiam ex fe ipfis » fi caior quicunque moderatus
fiitticiens , & conveniens accederet : fericina enim ova
etiam fine mammarum calore ex fe ipfis , ac tantummo-
do cedris tepore nafcerentur : funditer & aha.

H<x tamen loco difficultas oritur , videtur enim non
ede verum , calorem quemcunque fecundandi vim ad
actum deducere , fed potiiis temperiem ; cum femen non
nifi in uterum projedum perficiatur , nequaquam in
alium calentem locum immiflum, cumque is femen attra-
hit valenti vi, ficadipfum quoquomodo accurrat, non
videtur id , nifi temperamenti proprietate priftare t
Refpondetur, quod as es incubatu utantur, alia vero
minimi , ut pifces, formica: , ferpentes , fic pleraque alia,
ea caula eft ; quoniam corporis calore, ftrmftura, &
plumis fovere, fit calefacere ovum poliunt, fic ita fa-
cjltates de potentia ad aduro revocare , ut pullus oria-
tur. Citcra non cubant» quod neque calorem futticien-
tem funr adepta, neque corporis aptam ad cubandum
, ftruduram , neque plumas , quibus foveant : ideoque
hax omnia tbvenda calori Solis committuntur; verun-
tamen alia fub terra gleba , ut ferpentes , & reptilium
genus: alia fuper hei bis , ut pifces ; alia in folliculis , &
ieficis arborum ramis appeniis, ut vermes, rugae; alia
alibi , excipitur vulgo aiiarius pifeis , qui ova extra non
emittit, fed intra fe continet, perficit, & vivum fetum
edit , ne propter eorum mollitiem pereant : Molliifi-
mu:n enim animal hoc eft , ideoque cartilagineum , quod
materiam in olla durare natura non potuerit propter
mollitiem, ^ylnjl . $. Jegen.an.cap. 1. reddens caulam
curaves incubant, quadrupeda ovipara minimi , dicit,
quadrupedum ova , ut validiora tepore concoqui, avium
vero ut imbecilliora parentem clefiderare : quomodo
autem hic quidem imbecilliora, illa ver6 validiora fint,
non dixit. Ultimo *ylrijl. 6 . Je an. cap. j_ patiendi tem-
pus in Galiinis confutuit addate quidem vigefimum fe-
cundtundiem ; byeme aliquando vigefimum quintum,
celeiihsenim litate propter ambientis calorem, quam
hjre.neexcludunt : aliisautemplus, minus temporispul-
lomm excludendorum aflignatur , pro ut proprium tem-
peramentum , Cc nativus cujufque calor requirit.

Cum igitur conftitutum jam fit, Pullum tanquamex
materia ex ovi chalaza , tanquam vero ab agente ex
Galli ferniue ovum fecundante generari: nutrimentum

(astem

De Ovo et Puleo.

autem polii ede duplex, album & luteum , & a calore
cubantis, tum veri a quovis alio calore moderato facul-
tatem generativam confopitam , & quietam excitari :
Modo nil aliud reftat , nili videre quot , 3cqu* adiones
in ovo celebrentur, ut eximius liic cftedus videlicet pul-
li generatio fequatur , inde quomodo , fic' quo ordine
partes fotus formentur : denique quomodo adaugean-
tur , & nutriantur explicare, fic enim omnes, qu* in
utero , feu ovo pennatorum adiones peraguntur , con-
templabimur, cognitis autem afbonibus , facili, & fa-
cultates , fic opera fada propalantur , etenim adiones i
facultatibus , opera autem fada ab adionibus dimanant.

Tres primhm adiones funt, qua: in ovo avi fuppofito
apparent. Prima eft pulli generatio , fecunda ejufdern
accretio , Tertia nutritio nuncupatur. Prima , hoc eft
generatio, propria eft ovi adio ; fecunda , & tertia, vi-
delicet accretio, & nutritio majori exparte extra ovum
fuccedunt, tamen in ovo mchoanrur & quoque pecli-
ciuutur- Qua: adiones ficati <1 tribus facultatibus dima-
nant, generatrice, audrice, & micritona: fic eas tria
opera foda corjequunrur- Ex generatione enim omnes
pulli partes refultant ; ex accretione , fic nutritione , au-
dum , & nutritum pulli corpus.

De prima, hoc eft iefmlit genent tone prihs agentes ,
(cire licet, ope generatricis facultatis pulli partes, qua:
prihs non erant , produci , atque ita ovum in pulli aorpus
migrare. Dum autem qua: vis pars in alteram commigrat,
illam propria ellcnti* commutationem fubire necefta-
rium eft ; alloqui eadem fubftantia maneret , fimulque
eandem in aptam , fic convenientem natura fua figu-
ram , fitum , & magnitudinem conformari eft necefle ,
hisque duabus abfolvitur procreatio fubftantia commu-
tatione , & conformatione. Immutatrix igitur, fic for-
matrix facultas haram fundionum caufa erunt Una
unamquamque corporis partem > qualem cernimus , ex
ovi chalaza produxit; alterafiguram illi, compagem-
que , 8c fitum propriis ulibus klorieum contollit. Prinv» ,
qua tum immatainx, tum etiam tlteratnx appellatur
facultxj, tota naturalis eft, & fineullacqgnitioncagit,
fic calido , frigido , humido , & ficco afTumpto , totam
per totam chalaza fubftantiam alterat , & alterando in
pulli partes immutat , hoc eft in carnem , ofla , cartila-
ginem , ligamenta , vems , arterias , nervos , St fi qua
lunt in animali, (eu pullo, partes omnes fimilarcs, ac
fimplices converrit , ( qua omnes hujus alteratricisfacul-
tatis opera funt) easqueexpropiio, ingenitoqne calore,
fic fpiritu galli (emen ex ovo , hoc ell chalaza alterando ,
& commutando generat , creat , producitque, propriam
fubftantiam, fubftantiaque proprietatem cuique imper-
tiens.

Altera verb, qua formatrix dicitur, quaque fimila- 1
respartesdillimilaresetficit, iis falicet ornatum ex apta
figura * jufta magnitudine , idoneo fitu , & congruo nu-
mero, conferens, jam propolim longi nobilior eft, fit
fumma lapientia pradita ; de qua propterea Ariftot. du-
bitavit an divimoriseflet originis , & a calido, frigido»
bumido • St ficco res diverfa. Nam revera genito v. g.
per alteratricem oculo, ponere poftea ipfiim in capite,
non in calcaneo, fic rotundam illi prabere figuraro, non
quadrangulam , aut aliam : magnitudinem autem mo-
deratam , fit numerum , qui neque unum , neque tres >
neque plutea oculos comprehendat» bac (Inquam) ope-

r85

ranon naturaliter, fed cum eledkme, fic cognitione,
atque mtelledu potius fada videntur.

Videtur fiquidem formatrix facultas exadam habere
cognitionem , fic providentiam tum fotura: adion is , tum
ufuscujusquepartis, fit organi, prxvidens quippe quafi
infinita faptentia prxdita , oculos ad videndum elle com-
paratos, vifioni vero idoneos futuros , fi in eminenti lo-
co conliftant , ut tanquam de fpecula eunda profpicere ,
fic colluftrare poilint : rotundaque figura debere con-
formari, quo ad eunda ridenda qubqufi verfum 4 ve-
ftigio moveantur : tum duorum numerum eis compete-
re, qu,') plura videant, fic imo larfo, alter dimidium fal-
tim adronis retineat : qua: omnia cum providentia , fic *
ratione fada potius, quini naturaliter videntur ; ideo4
que non eft mirandum, ut dixi, fi de hac formatrice foe-
tus facultate Arift dubitavit, an divinioris fit originis,
fic a calido , frigido , humido , fic ficco res diverfa.

H*c gitur lunt facultates, adiones, 8c opera fada
generatricis, qu* Galli femini , fic ovi chalazis indita eft.
Neque vos turbet (Auditores) ex pufillo, minimoque
corpore, cujusmodi chalaza eft , innumeras propemo-
dum refultare pulli partes , fi: organa: quoniam id oc-
culata fide vobis ent perfpedum , fi mecum exiguum
hoc pulli principium minus (orti , quim clialaza fit,
contemplabimini,- in quo coradeHeex pulfu percipie-
tis-, iride caput, oculos, fpinam oculis iplis videbitis;
alius verb omnes pulli partes in hoc exiguo corpufoulo
contineri, omnium earum generatio, qu* exiguo' tem-
poris fpatio fuecedit , manifellum omnino vobis faciet.
Et h*c de prima ovi adionequ* eft pulli generatio; ad
quam celebrandam, fic Galli femen agens, fic foecun-
dans . fic chalaza tanquam materia fubft ituta eft.

Sed non hare fola in ovo provenit , atque confpicitut-
adio a galli femine fecundante proveniens; fed etiam
accretio eorum , qu* genita funt, qu* cx nutritione
expletur, fecundo locoinfurgit, & fefeexcrit: accre-
tio (inquam) tanta, quanta luifictt, ut pullus membra
moli illima, fic peni fluida qu* in prima adeptus eft for-
matione, tam firma habeat fic conftantia, ut per os ci-
bum capere, 8c ad capiendum moveri, tum verb illum
fenfibus difeernere -utcunque poftir. Sani fotus au-
gmentum nutritione , utrunque autem alimento comple-
tur ; adior.es autem utriusque e*dem efle videntur.
Namattradio, retentio, concodio, qu* tanquam nu-
tritioni propr i* cenfentur adiones , iplius quoque ac-
cretionis communes funt , eamque perficiunt. Quas (and
adiones eftedrices praecedunt facultates, fubfequuntur
autem opera fada : eftedrices autem facultates liintat-
tradrix, retentrix, concodrix, fit expultrix : denique
qu* apponit, agglutinat, fic tandem nutrimentum ailimi-
lat: opera autem foda funt (ut fummatim dicam) au-
dus» & nutritus tum pullus, tum omnes puUi partes.
H*c porri) pulli audio , fic nutritio , quia tanquam ab
agente ab ovi inlitis facultatibus , tanquam veri) ex ma-
teria ex fanguine exuberante fiunt, fanguisverb in ovo
nullus infit; propterea natura ipfum ex aliqua materia
fuppeditarc conftituit , in ovo tum albumen , ram vitel-
lum polii it, quaiinfanguinem ferddidum, fadum mi-
grant , 8t propofitum augendi , nutrifndique corpus fre-
tus fcopum, fic ufum complent. Jam igitur omnes facul-
tates, adiones, fic opera foda, qu* ab ovo, St in ovo
proveniuuc, propoli ta funt.

A a Supcreft

i OJ

D £ Ovo ET P U E E O.

Supereftmodb, at in hujus traftationis fine contem-
plemur , pemcndamusque quo ordino , MSc eft , qu*
prms > qil®v£ poftcrifis farta , (3 organa in ovo gignan-
tur: fteenim (ni fallor) tot» h*c contemplatio tuum fi-
nem , fuosque numeros fuerit aflecuta. In cujus indagi-
ne duo ponenda fundamenta funt: alteram d corpore ,
alterum a re incorporea defomptum , ut puta a natura,
& ab anima. Corporcnm fUndammtum appello , quod d
natura cBrporis dependet , & fluit : & ab arte facis fa-
cili exemplum delumitur. Sicutienim quodemnque ae-
dificium , & fabrica ab arte conftni&a , priiis fundamen-
ta reqiiirit. fuper quibus univerfum icdincium ponatur,
* ut fuftentetur : inde parietes eriguntur , d quibus , & pa-
vimenta , & tcfta fuftineantur ; tum verfi fupellet , &
caitera domus ornamenta iis appenduntur, ac ftabiliun-
tur : ita profe&b natura fabricam animalis molitur. Offa
enim tanquam fundamenta primum conftituit, ut iis
omnes corporis partes adnalcantur , appendantur , ac
flabiliantur: qu® etiam alio nomine prius formantur, &
confliniuntur. Nam cum ofla ex molliflimi , & mem-
branea fubftantia^jrimam fuam habeant originem , &
paulo poft durii lima fiant, ideo multum temporis poni
oportet in generatione olfis , ut os durillimum efficiatur ,
ideoque prifis gignitur. . Hinc Gal. non cuicunquc artifi-
cio animalis fabricam comparat, fed maximi navigio.
Inquit enim ficuti navigii fundamentum, & principium
carina eft , ex qua coft® bine inde in circulum recurvat*,
St inflarcrati3modici inter fe diftantes porriguntur, ut
univerfa navigii fabrica ex canna, tanquam excongruo
fuppofito principio pofleaconfummetur, ficin animali
fabrica natura perfpinam porre&am , & coftas circum-
dufte quafi cannam , & fabric® principium congruum
conflitutum, totam deinde componit, & perficit mo-
lem.

Quocirca fi in pulli generatione talequidpiam a prin-
cipio flarim confpicias , videlicet totam fpinam produ-
cam, & coftas dclincatas , & caput efformatum, dicas
quafi carinam efle animali fabric® paratam , & appofi-
tam; & caput altius caitcris, quali puppim, erettum.
At ver6 fi fpina tanquam carina , prior caseris genita
eft, omnino, {fcfpinalem medullam prius intus poni erat
neceflurium- Quod fi fpinal is medulla ante fpinam for-
mari, includique debet , omnino cerebrum , quodfpinali
tnedull* principium eft, conformari prifis erat conve-
niens.

Sed mnltos in admirationem adducit , cur natura ocu-
lor nugir ividontir , & pene caseris partibus majores
eonftruxrrit l Nifi dicamus, oculorum naturam peni
totam diaphanam efle , ideoque fanguinem in eorum ge-
neratione naturam non admittere, Ted maximi diapna-
nacorpora : cujufmodichalazarumcorpuseft, ideoque
ftatim a chalazis ad magnam partem conformari , ut fan-
guis modici ad illorum generationem concurrat.

Quod fi concurrere multum fanguinis dicamus, omni-
no alio nomine oculi prius , & gignuntur, & perficiun-
tur: propterea qufid oculi ex diverfis admodum , & in-
ter fecomrariis partibus conflantur, opacis frilicet , ni-
giisq^, & corpulentis, ut uvea tunica, & choroidc:
Sc ex maphanis albiflinns, rariilimis, ft purilfimis .nimi-
rum cryitalliro , aqueo, & vitre-o humore : item cor-
nea, conjunCiva, retina, aranea. Sed in conti anis par-
tibus coaflitucndis natura multum temporis , multum

laboris ponit, ut partes contrarias motui i materia repa-
ret: ergo prius erant oculi formandi , &gignendi.

His addi tanquam tertia cauia , ufus poteft ; oculi
enim tanquam maxime neceflarii, ftatim infantibus na-
fcentibus aperiantur , ideoque priiis gigni , ut prifis per-
fefeionem adipifeantur , necelle eft.

Jam igitur patet ex arte faftis, car natura fpinam pri-
mi, Stcaputefformarit, &veluti carinam animali fa-
bric® conflituerit. Satius autem fuerit dicere , artem ab
ipfa natura dkhcifle, Sciplamfuifle imitatam , quoniam,
uti dicit ubique Galenus , natura & antiquior eft , & in
operibus fuis magis fapiens.quim ars; idem exaftidimi
confpiatur in ranarum generatione , qu® ex exiguis ani-
malculis inchoatur vulgi hic ranabottoli : quorum non
eft confpicere nifi caput, & caudam, hoc eft caput, &
fpinam fine cruribus penitus , & brachiis : qu® tamen
temporis progreflu majora fafta, jam nigqo colore rece-
dente , & colore vero ranarum accedente , limul quoque
brachia, & crura expullulare videntur; primi quidem
exigua, & imperfie&a ; fubinde perfe&a , & confumma-
ta. Confirmat igitur perbelle hoc totum inchoata rana-
rum nroduriio.

Alterum fundamentum partium prifis , & pofterhix
generandarum lumitur a natura , hoc eft ab amma , a
qua animalis corpus regitur , ac gubernatur. Si eni m duo
luntgfadusanim*, vegetalis, & leniitivus ; vegetalisque
eft tempore , & natura prior , cum ipiis plantis iit comis ;
omnino organa segetali defervientia prius generanda,
conformandaquefunt, quam qu® fenfititiv®, & motiv®
accommodantur facultati , praecipui autem principalia ,
& qu» rationem obtinent gubernatis ; Sunt autem luee
organa potillimum duo , jecur , & cor : jecur quidem
tanquam fedes concupifcibilis , feu vegetalis , feu nutri-
tori® : cor autem tanquam organum, quod fuo calore, &
vcgetalem, & quamcunque aliam facultatem vegetat &
perficit: ideoque cum vcgetali focietatcm, & nexum
validum habet. Unde fi in fuppofito ovo poft tres dies
videas ea parte, quapallus gignitur, cor palpitare, ut
quoque tcftatur Arift., non mireris, fed dicas, cor ad
vegetalcm pertinere , & propterea primum generari :
rationi quoque confentaneum eft, fic jrcur fimi liter ani
cum corde gigni, fed latere, quia non palpitet ut cor, nam
& ipfe Arift. jecur, & cor pari ratione in animali corpore
conftitui afleverat, ita ut ii cor eft, eft & jecur, ait
Ariftot.

Si igitur jecur, &cor prima generantur, confonum
quoque eft, & cetera organa his duobus defervientia
cum his fimilitcr generari ; ut ratione cordis, pulmones,
& ratione jecoris, omnia membra, qu* feri in infimo
ventre conlifttint ; Praeterea venas , & arterias , non fo-
ifim propter eandem rationem fimiliter cum corde, &
jecoregigni .necefleetl , fed etiam ita gigni peculiari ra-
tione confirmatur. Quod fi enim Gmul atque jucur, &
cor genita fnnt, ftatim & nutriri, & augeri incipiunt:
nutrimentum autem non rifi per venas comportatur,
necell irio renas paratas efle, {St jam genitas, cum pri-
mum jecur genitum eft, oportet; alioqui alimenti de-
feftu interiret. Similiter de Corde , dcarteriisdicerdmn
elf .- videlicet non poffe i.uti itionem jecoris fiic cedere
(ine calore cordis. qui per arterias circumfunditur : ideo
| neqj •etiam mireris h arte.ias pulfare lidciis, & ad
membranam, ubi pulli generatio fit, venas, arteriasque
• per

^ D e O v o

per parai circuli fopcrficiem in pullum transroiflas , in-
tuearis.

liquet igitur ex his in prima ft.itim pulli generatione
jecur, cor, venas, arterias, pulmones, & omnia in infi-
mo ventre membra contenta generari : item carinam ,
hoc eft caput cum oculis , ac tota fpina , & thorace con-
formari : ita ut in pulli generatione primis quatuor, aut
quinque diebusomnia jam propolim confpiciantur , ac
tantum artus defint , hoceftabe, & crura, & qua; haec
componunt , ut offa, articuli, & mufculofum genus : qua:
ratione optima polierim gignuntur, quod motus a&io
poftrcma omnium animalium a&ionum fit, fle a vegetati
facultate longifftmo dillans intervallo : unde organa quo-
que ad motum fpe&antia, Sc ipfa poitremo loco gene-
randa funt.

Atque hac de animalium generatione ex veris ovis, &
proprii didis propofita fint. Nunc ovorum atiio, feu
animalium generatio ex ovit improprii JiBir proponen-
da eft.

Hanc Arift. paifim vermis generationem efle tradit.
Differre autem hanc a prima ex perfedis ovis voluit :
quod hac ex parte fui animal generant , ex parte nu-
triunt, alia veto totum, quod Habent , in animalis , hoc
eft vermij generationem conferant , ita ut ex ovo toto
vermis nalcatur ; propter quam caufam ejufmodi ova
nequaquam heterogeneas partes , fed duntaxat homogo
neas continent : qubd Arili. fignificavit per illud ver-
bum, fluidum, unde dicit ; Genus quoddam papilionum
durum quiddam fimiie cartamo ideu cuici femini produ-
cit, fed intus fluidum : ex quo toto ( nimirum fluido , &
bomogetieo in ovo contento) nafeitur vermis: qui ex
Arift. imperfedum aniinal eft , & feri homogeneum ,
6e indiferetum : & cum ex toto eo fluido vermis nafca-
tur (equitur , in ovo nullam fuperefle materiam , qua; ali-'
mentum vermi fit.

Attamen Arift. vermem nutriri , & augeri voluit , &
emittere excrementa. Ergo aderit in ovo etiam alimen-
tiportio; neque verum erit, ex toto eo animal fieri. Sed
triplex afferri refponfio poteft. Prima , ut vermis in ovo
genitus habeat in fe. hoc eft intus in fuo corpore, aliquam
materiam inconcodam , qua- per ulteriorem concodio-
nemipiimet alimento fit. Alia relponfio eft , ut dicamus
definitiones aliquantulum variando. Ovum proprii di-
ftumidcflc, ex cujus minori parte animal gignitur, vi-
delicet ex chalaza : ex majore autem nutritur, ut puta
exalbumine, & vitello: ovum vero improprii didum
contra Icilicet efle; ex cujus majori parte animal gigni-
tur, ex minori verb nutritur. Qui relponlio videtur mea
fupra pofita fententii magis competere. Tertia refpon-
fio ex Arift. elicitur ; qui vult, vermem ex toto ovo geni-
tum jam extra ovum in ambiente degere , fle exterius nu-
triri, augerique, fle emittere excrementa : Si enim ex toto
ovo vermis gignitur, coufonum eft, eo genito , nihil reli-
qui ex ovo fuperefle.

Sed ad actionem ovi improprii didi redeamus. Arifl.
ficuti duplicem quodammodo ovi naturam , duplexque
ovum conftituit in hoc genere , uti iu hiftoria diximus ;
ita duplicem ponit adionem , genitumque animat du-
plex. Etenim ex primnovu , qua primordia generatio-
nis funt, vermis perpetui gignitur :, nimirum ex ovis
mufearum, formicarum, apum, fericinorum bombycum
animalium, fle ex ovo cartamo ilmili , fle aliis id genus , in

ET P U L 1 O. 187

quibus quid fluklum continetur , St ex to fluido toto ver-
mis nafeitur : ex Jectuedu veri ovit , qux ab ipfomet
verme fabricantur, papiliones gignuntur, & exeunt Ici-,
licet volatile animal, quid in putamine, feu folliculo, ceu
ovoi continetur, Se conducitur : & abrupto folliculo
exit, utdelocuftaKimovisAriftot. prodit, cumlocuftas
ex ovo hoc fani modo fieri , & erumpere tradidit. Lo-
culi® pariunt in rimis fua ova , qua: durant hyeme , & in
terra incunte aillate proveniunt ex fretu anni fuperioris
loculi®, qua: in terram fatum deponunt ; ita ut quali fa-
vus efle videatur, hinc vermiculi , fpeciemovi gerentes
oriuntur; qui terra quadam prstenui , tanquam mem-
branula ambiuntur , qua disjeda emergunt locuilx, ac
evolant.

Eodem modo fieri generationes vermium , Bomby-
cum, qui fericini appellantur , confpicimus. Etenim ex
ovis ineunte zftate a papilionibus fuperiore anno exciu-
fis . ac toto hyberno tempore fic fervatis . pollea circa
Veris medium d calore folis, ut dicit Arift. fle ab alio quo-
que moderato calore, v. g. inter mulierum mammas, fa-
cultates in ovo infitas excitante, oboriuntur vermes ; qui
ftatim atque orti funt, mori folia comedentes nutriuntur,
augentur , 8c emittunt excrementa : ubi autem juftum
receperint augmentum, tum A^ibo cedant, fle folliculi
fabrica: toti dediti, tandem in folliculo a fe ipfis fabreta-
do, ceu in ovo fe includunt, ubiinaurelias, feuchryia-
lidas primum verfi , hoc eft in vermem quodammodo
immobilem, mox in papiliones degenerant, qui rupto
folliculo foras erolanc : ca-terum hi alas tantum oua-
tiunt, nequaquam a (olo fefe attollentes , fed ambulant
ita dimotis alis , donec mare fcemina; occurrente dm
codant : d coitu fremi nm mox ova excludunt, & mo-
riuntur, ut quoque mares.

* Coeterum non eadem generationis , IS formarum fue -
cejp.o in omnibus eft. Etenim inleda aut ex ovo gignun-
tur, aut exanimalibus generis ejufdem > ut phalangia,
& aranei; ex phalangiis, & araneis, utbrachi, locultae,
cieJida:: aut non ex animalibus, fed fponti: Alia ex ro-
re, qui frondibus inharet, videlicet verno tempore, cum
natura fert, alia ex hyberno tempore diutiis auftrali :
alia ex creno, aut fimo putrefeente: alia in lignis aut
ftirpium ipfarum aut cilis: aha in animalium pilis, ali*
in excrementis aut excretis , aut intus in corpore con-
tentis : Quorum nullum ex ovo , qu6d non pracft, fuam
generationem adipifeitur : quamvis ex iis aliquot aliam
poftea fubeant mutationem , & in folliculo ovi fpcciem
referente fe includant.

Uti antem in propofitis paucior formaram fucceffu»
eft , fic in nonnullis numeralior , uti ex «Arijl. de biff.
aHim.cap.ii). elicitur tum fieri ex quodam verme gran-
diore, qui veluti cornua gemina protendit , fuique ge-
neris eft, primum tora immutato, erucam: deinde eum
qui bombyx appellatur : ex hoc necydalum , invalidum
dixerim : qua: varia formarum fucceflio in femeftri tem-
poris fpatio completur. Nonnunquam Arift. fimplicio-
rem ponit infectorum generationem ut lococitato : ubi
apum , fle crabronum , & vefparam vermes quandiu re-
centes funt fle aluntur , tantifper 8c ftercus emittere vi-
dentur: Se cum forma: lineamenta receperint, fubqiu
facie nympha: appellantur , jam neque cibum prarterea
capiunt, neque ullum reddunt alvi excrementum , Icti
coerciti, & contradi qukfcunt, nec uUopa&o movere
Aa x fe

i88 De Ovo

fe patiuntur , asque dum fpecies deftinata perficiatur :
quo fado evolat proles, rupto, quo continebatur follicu-
lo, Atque hxc de ovis improprii didis, & eorum asio-
ne, & infidis ab iisdem prodeuntibus dda fufficiant:
quat fiimma cum ratione PImhu hi. n.e. I- iramenlx
fubtilitatts animalia dic opinatus eft. *

C A P. III.

Dc Ovorum Utilitatibus.

Carali* Ov* heterogene* , Cr organica fmt: alia
bomogcnc* , fimilaria.

OVi ntilitates perftcuturo mihi ante omnia in-
quirendum, cur e* multis partibus ovum compo-
natur : inde vero num id omni competat ovo.
Quod fi ovo improprii dido hoc non competit, rurfus
tertio hujus varietatis utilitas quaerenda elt: Videlicet
«»r aha ov* organa fmt , utputa ex pluribus compofita ;
ali* eorpur tantiim fimilare , quod ex toto eo animal ,
fcoc eft vermis nafcatur ; non autem ex parte ejus gigna-
tur , ex parte verd nutriatur , ut priora. Ad primum
quod attinet. Gal. paflim quodque organum ex multis
partibus conflare pr odidir. Quinimmo dc ratione orga-
ni efle voluit, ut ex pluribus componatur particulis,
quae ad unam a&ionem omnes confpirent , diverft tamen
ratione, & utilitate.

Nam alia: prxcijwum inflrumentum adionis funt ,
alite ponuntur , tanquam fine quibus adbo fieri non po-
teft : , ali* ut meliiis adio fiat : ali* denique ad borum
omnium tutelam, & confervationem creatrc funt. Ovum
Igitur, cum organum fit, (non enim qusclibet pars ovi
eftovuml ut cx pluribus conflet partibus hafce condi-
tiones (abeuntibus necefle eft : quas (ani conditiones .
carumque utilitates cxa&iiis explicans */} rijl . i. de gen-
ent. csp. ai. & i. ejufdem c.t. ex ovi definitione eas pro-
pofuit, dum dicit: ovum eft, ex cujus parte animal gi-
gnitur, reliquum cibus ei , quod gignitur eft. Ex quibus
verbis datur intelligi, in omni ovo unam adefle partem ,
qu* eft caofa prxtipua ovi acKoris ; ali* vero pofit*
funt, vel tanquam fine quibus ovi adio fieri non pollet ;
ali* ut meliCli ovi ailiu fiat : ali* denique ad ovi, &
adionis ejus tutelam, & confervationem comparat*
funt.

Igitur primum inquirenda ovi * Bio eft , utputa ad
quam omnes utilitates reteruntur: Trimus enim ex Ga-
leno paffim, non licere de utilitatibus quicquam propo-
nere , ac contemplari , nifi adio organi pi iiis cognita Iit.
©viadiones, utifupra ftatutum a nobis fuit , ex Arift.
tcGaleuodu® funt ; prima eft pulli generatio ; fecunda
augumentum, & nutritio. Quatitur igitur ijuanampart
in ovo Jit prima caufa, feu prxeipuum inftrumentum
aSitnitni T Dubio procul , li de prima adione loqua-
mur , qu* eft pulli generatio , prxtipua caula ve! eft fe-
men, vel chab.za : quia Ii* du* funt prxerpua pulli ge-
nerationis caufa. Sed utrum femen » an chalaza > Potius
femen dicendum eft : Nam caufa hax: prxtipua nulla alia
eft , quam eificiens. Sic ventriculus caufa efficiens chy-
lofeoscft : fic jecur iixmatofcos, fic cor pullus, & caloris
origo , & eificiens caufa confl ituitor : fic cerebrum fen-
ftis , & motus : itidemque de exteris dicendum ; thala-
zaautem tantummodo materia eft; fed latius eft dicere,

et Pullo.

utrimque fimul efle prxeipuum adionis inftrumentum.
Ratioeft, quia efficiens caufa fine materia generare nil
quicquam valet. Dicebatenitn.dri/?.i. drgm.an.cap.x.
oportere in generatione efle, & qubd generet , & ex
quo generet ; inrtrunientum autem utrunque includit ,Sc
agens, & materiam.

ProptercA fit pulli generatio ex feminegalli tanquam
foecunaante , & ex dial aza tanquam pullum corporante.
Ckalaca igitur i Gadifetmne fgeundata praeipua ctuj*
rjl puUt generationti , qu* prima eft ovi amo.

Atnonhaxrfola eft oviadio, fedex Arift. & Galeno
eft quoque pulli augmentum, cui aflociatur nutritio en-
ju/ pari principali t , SS praetpua caufa cjl alimentum ;
id quod non aliud eft , quam vitellus , & albumen , quae
prirax caufa? funt , ut fiat augmentum, & nutritio. Ve-
na: verb , & arterias alimentum deterentes erunt tan-
quam line quibus adk>, hoc eft augmentum , & nutri-
tio fieri non pollet; at vitelli, & albuminis quantitas
conftituta funt, ut meliiis ovi adio, hoc eft augmen-
tum, & pulli nutritio fiat, & ad pulU abfolutionem &
juftum incrementum fufficiat : fine enim) hac utrmfque
debita copia , deterius omninopulli incrementum fucce-
derct. Ultimo ovi cortex, & membrari* ad totius ovi,
fimuique adionis tutelam pofit* funt. Jam igitur patet ,

| cur ovum ex multis conflatum eft partibus, & quomodo
omnes ad totius ovi adionem confpirent ; quovi modo
fingulx fingulas generales explcantutilitates.

Nunc feoindum problema dilcutiendutneft : Videli-
cet numine eadem ovo improprii di8o competant. C efle
organum, flebaberepl ures partes, quarum fingulx fuo*
prxbeant ufus , tumadioni, tum prxeipux parti adio-
nis caufx. Cum ovum improprii didum aut vermicu-
lus fit ex Arift. , aut ex eo vermiculus nafcatur,- vermi-
culus autem imperfedum animal fit ex eodem , & cum
ex toto ovo ipfe nafcatur, & alimentum propterea in
ovo ei deficiat ; (equitur, hujufmodi ovum uniforme
corpus efle, & fluidum , ut dicit -/ihfi. i. de gen. am
eap. i. & omnino fimilare, nequaquam organum : dc
ejufmodi animalia alimento in ovo non indigere, pro-
pterea qubd exterius nutriantur , & eam ob eaufam ii*
perpetuo generationis locum congruo cum alimento af-
fluere narura voluit. Itaque mulcas ova producere in
came putrida , videmus & erucas in braflica, &cantha-
rklasin fetis caninis; denique lingulis vermium generi-
bus accommodatum fibi tum locum , tum alimentum ju-
giter fuppeditari. Ex toto autem ovo , non ex parte ejus
gignitur animal , quia vermis, qui gignitur , imperfedum
animal eft , & ut tale facili , ac cito gignitur, & confusn-
matnr.

Ultimo fi quxras, ear natura vermet ex ovo tam fa-
cili. tamquefeftini, ac velociter tum oriri , tum augeri,
perficimur voluerit : aha vero ex proprii r ovi/ noluerit t
Refjiondendum , imperfeda longi facilius perfidis
perfici, & confummari. Neque enim in vermibus to«
partes, tantamque organorum compagem, qu* multo
labore , multoque tempore opus habet , requiri exifb-
mandum eft.

Quod fi ultimo quxras, e ter in vermium generat iota ,
fucceilioneque natura ut plurimum non fuerit unica mu-
tatione contenta, fed modo trinam, modo duplicem
f unarum fuccejjtencm ajfc&avetit , & adhibuerit .' Re-
1'poudctur vermem ex ovo genitum oportere rurfus ov»

parere,

De Ovo et P u e e o.

parere, «propagatio fequacur , foecieiqae confervetur.
Dva autem foecunda per maris, & foemin* conourfum
fiunt, alioquiinfoecundafunt, ut patet. Itaque merito
vermes, qui propter eorum tmperfeftam naturam fexu
non diftinguuntur , uti elicitur ex t. ie gen. tu-

et f. i . jam mutari in aliam fpeciem debent , qu* utrun-
que fortia tur fexura . Quini ut fiat, primum vermiculi ex
•vis oriuntur ; qui fuEinde aufti , crura formam in-
duunt . ubi autem juftara magnitudinem receperunt , in
follicukrincluduntur. ibi aureli* , evadunt ; ultimo pa-

fiibones. Quia vero fexu non diftinguuntur , & vermis
periero quodammodo non mutant, utcunqueeruc*, &
aureli* evaferir.t, nili ubi in papiliones raigrarint, mu-
tatiquefint; in papiliones autem commutati , jam vola-
tilium naturatn fapiunt, volatilibusquc annumerantur;
ideo wnc fexu diftmgummir , 8dfcocunt, tum demum
ovapariunt, ut rurlusejusdcm generis vermes fiant, &
generationis foccdlio cotifcquaiur , fpeciesque confer-
vetur.

Quod fi hac utilitas omni ex parte non arridet , dicas,
hanc formarum fucceflionem fieri, quia Deus providen-
tiam, & potcftstem fuam multarum rerum mirabili va-
rietate voluit offendere.

Ex bis quoque patere poteft , cur ex infcBn aha gi-
gnuntur ex ovo , ut bona pars; siit ex ssimshha ejui-
itm genent , ut phalangia , & aranei : & ex phalangus
8t araneis, brucr, loculi*, cicada:; eAha non ex ani-
malibus, fed fpouti , ut dicit Arift., oriuntur, videlicet,
ex rore, qui frondibus adharet, aut ex auflrali tempo-
re, aut ex cerno, aut fimo putrefeente, autin lignis vel
ft n pium , vel esefis , autin animalium pilis , aut in excre-
mentis, vel excretis, vel intds in eoi pore contentis. Cu-
jus tam multiplicis generationis , numerofeque fobolis
ca eff utilitas , ut fciwret hac admodum imperfefla ani-
malia , qua tum breviilimo temporis fpatio durant , vi-
delicet trimefiri , aut femeflri , tum in alitum cibum
ceffura erant ; ( nam potilfimum avium ludificationis
tempore infeflorura fit proventus) numerofillima per-
petuo fint , ne unquam deficiant , ne vi genus peccat.

Qua etiam caufaeit, ut hac multiplicem fortiantur
generationis occafionem : unam quidem fponeaneam,
& ex fe , videlicet ex rore , qui frondibus infudat ; aliam
ex concubitu ; videlicet ex ovis, qu* fiunt ex primis
vermibus folliculo indufis, & in aliam fpeciem mutatis,
videlicet in papiliones. Sunt nonnulla , qua univerfalem
jam propofitum finem non aflequuntur ; ideoque ab liis
diftinguuntur, quod hac novam , ac duplicem mutatio-
nis fpeciem non lubeunt , fed pereunt in prima. Ut funt
parva illaanimalcula, vulgo Kofpetti • in torrentium li-
tore ex pulvifculo ab alfivo imbri madefafito exorta , &
ab exortu fe faltu protinus loco moventia , ut rana , quas
toto corpore aemulantur, quamvis colore potius rolpos
referant ; qua uti cito propter caularum vehementiam
^riuntur, ita cito etiam peieunt; St propter eorum fu-
gitam generationem r.on fieri, fed pluere a nonnullis
.creduntur. Hac nullius communis ufus gratia , fed ex
ueceffitate caufarum produci, quod cito otiantur, &
pereant, neqoe in aliam fpeciem mutentur , indicioefl.
Sic edam vinarii culices , qui vulgo raufcioHni appellan-
, tur ex vinariis oriundi primam fpeciem non prxtereunt .
fed vermiculus fubito in volatile traufit, quod foiti
ufumalia pabulandi vixpiabeat.

i8p

De teiim Ovi Vtiliuiilxei.

OVi utilitates ejus potiflimum aflionem refpiciunt,
ad eamque referuntur . hoc efl in pulli generatio-
nem, & augmentum, uti fupra didum eft; fed qu*
primum a toto ovo defumuDtur, vel ovi funt, quatenus
in utero eft r vel extqa ,■ fi extra , vel ubi avi fuppoGtum,
aut ubi non fuppofitum efl : de omnibus agamus.

Ovum igitur foras emifTum, & non fuppofitum , pri-
mo rotundum eft, ut inminiroo fpatio tota pulli moles
contineatur , propter quam cautam Deus rotundum
mundum ferit , ut omnia contineret , omnia complede-
retur, atque ob eandem caufam h*c figura natur* fero-
perextitit atnicillima, & convenientilhma , ut dicebat
Cal. io. deufupart. Prieterea cum non habeat angulum
externis injuriis expolitum , nleo tutiilima eft, & ad ejuf-
dem exclulionem opportuniflima.

Veruntamen omnium fer mi avium non perfecti ro-
tundum ovum eft , fed oUongum : unde ovale , quod tali
figura donatum eft appellatur ; oblongum autem ovum
eft , quia pullus magis longus , quam latus eft ; ita qpim
inflexis omnibus articulationibus apparet, ac remanet.
Id vero efle oblongum plerisque ufo venit ovis ut Galli-
narum , anferum , pavonum, anatis, columbarum, fer-
pentum , & nifi forti pauca excipiantur , ut pifeium , &
formicarum , quid rotunda prima facie appareant : fed
& Gallinarum quoque ovorum principia i vitello inchoa-
ta rotunda funt.

Rurfus neque exaifti ovale, & aequaliter oblorgum,
fed altera parte ohujiur , Larius , &craflius, altero scu-
tinr , tenuiusquedlovuum ; quoniam pullus ex fope-
riore parte, ubi caput eft, & thorax, latior: ubi verb
crura , aoguftior, tenuiorqueeft, in qua readnuc varietas
confpicitur, qu* in majoris , minorisque rrtiqee conti-
ftit. Etenim nonnulla ova cum eo , quod oblonga funt ,
pauli minus ex Utroque latere funt mqualia ; afra ex al-
tero extremo valde acuminata. Unde ^4nft<.t. 6. Jr
h:fl. tn. ctf. r. dicebat. Qu* oblonga fur.t ova , & fa-
ftigio cacuminata , fceminam edur.t. Qu* veri rotun-
diora, & parte fui acutiore obtufa , oibiculum, aut pe-
ri pher ion; habent, mares gignunt. Contrarium fcnbit
Plinius, fceminam edunt qu* rotundiora gignuntur ; re-
liqua marem: credendum eft , Plinium contrarium ha~
buifle codicem : cui aurem credendum , dubium eft.
Melius autem forti erit veritatem ab Experientia venari
ex relatu mulierum- Ego tamen crederem, hoc prove-
nire ex partibus pulli internis, qu* ad podicem, ixuro-
pygium fpeftant , aut latioribus, aut anguflioribus : fi
enim figmina habet partes eas latiores, ut ego opinor,
tunc ovum rotundum pariet fceminam : fi .inguftiotcs
marem, opinor autem, fceminam habere eas partes la-
tiores, quia ad podicem pr*ter alia foramina mari com-
munia, uterum habet, qui amplus eft , & amplas ejus-
modi partes requirit; cujusrei gratia etiam mulier hanc
partem ad ofla ilium fpe&astero viro habet latiorem.
Igirur ova merito tum latiorem , tum anguftiorem pon-
tem fortita funt. Qu* ut ita efformarentur , natui a tn
ovi ortu declivem litum uni parti tradidit , qu* latior fu-
tura erat , ut propter declivem fitum materia copioiior

Idcotfum vergens , fimul eam partem dilataret;

Et propter banc caufam avum m fanem ns&crtm
A a J exit:

190 D e O v o

cxn: qramuj forti magis confonum, commodumque
eflet, in acuum partem priiisexire, unquam quxfen-
lim fibi viam ad exitum pararet. Sed culh profpiceret
natura, eandem retro fubefle difficultatem , fi contra
fieret , propterea latiorem ovi partem prius exire per-
mifit. Quod forte ea quoque ratione faftumeft , ut re-
tro ad acutam ovi partem uterus facitiis, & citi&s con-
traheretur , & ira contraftus faciles quali ad exitum
dcorfum ovum impelleret. Sed ut puto, ovi obrulioris
partis pondus lenfim dilatando viam apci it , & libi parat.
Quod fi contrarium fi tum obtineret , pondus, quod fu-
penus eflet, deorfum revolveretur, atque ita perinde
ovo contingeret, ac lamina; plumbee, medulla; lambuci
a inexx , vulgb Saltamartino. Quod ii interdum reperia-
tur contra id quod feri perpetuum eft , non turbet.

Ovi magnitudo ea eft, qua: requiritur ratione magni-
tudinis pennati animalis , ut fcilicet in ovo tantum augeri
pullus poffit, donec per os nutriri valeat.

Ovorum numerue quarundam avium , ut puto , defi-
nitus eft ; earum nimirum , qua; lemel in anno generant :
in iis enim credibile eft tot vitellos in racentqxi informari,
quqf funt neceflarii in una nidificatione. Sed unum no-
tatu dignum oportet in hisobfervate , videlicet htec pen-
nata , qux pauca ova pariunt , ea fine mare non parere.
Nunquam coiunibx (ut audio) ova fine mare pariunt,
quamvis 6. de bijt. an. cap. 1. dicat, fubventanea

ova plures aves parere , ut gallinas , perdices , columbas,
pavones , ar.(cies,& vulpanferes didas. Caufam vos ipfi
per otium excogitetis ,& milii communicetis. At Gal-
lina: ova fine mare pariunt.

Igitur pleraque pennata ova in numero definito pariunt ,
cujus rei forti caufa eft, quod numerus imperfectionem
in omnibus arguit : & in paucitate natura non fallit. Et
hoc evenire iis confentaneum eft , quarum partus . & ipfi
etiamm^parentes vel in cibum alterius non fuccedunt ,
vel deftruftioni non funt obnoxia;. Nam fi (int obno-
xiae, ut Galli ree, in iis numerus ovorum generandorum
definitus non cit ; idcoquc in Gallinarum vitellario nu-
merari feri vitelli non pofliint. Neque enim omnia per-
ficiuntur in vitellario; & qua: perficiuntur, incubatio-
ne poftea neque omnia fupponuntur, quod multa co-
meduntur. </lnjlet.6. bijt. an. cap. i- tamen dividens
primo Gallinas in generofas, & ignobiles; dixit, ma-
gnam eflegenerofarum Gallinarum fecunditatem, cum
fexagima edant ova ante incubitum: licit lix minis fe-
cuntfe, quam ignobiles lint : Prxtetea muliercula: no-
ftrx dicunt, quamque Gallinam centum ova pareie,
ideoque ultimum appellatur vulgo contemno , & a rufti-
cis difperfb , hoc eft abortivum ovum ; & eft illud, quod
Gallina poftremo loco facit exiguum , & quadruplo mi-
nus reliquis: quod eft fine luteo : vicemquc lutei vide-
tur albumen fupplere , quia in ipfoquid rotundum con-
fidit loco lutei quod dehdt , quia non amplius fuppetit
in racemo : albuminis autem adhuc aliquid fu periit .

Vide quoque ovum iftiusmodi, quod ex parte acuta
appendiculam , (eu collum habchat longius , & ovum
imitabatur , oblonga: cucurbitae collo finulc. Prxterca
non modii in numero , fed etiam in tempore differentia
adnotatur: ideoque Arift. loco citato, qua: parvo funt
corpore, ut Adriarue quotidii , <Sc ex cortalibus nonnulla
bis die parere dixit. Multi paris quoque incubitu depra-
vari ova, & urina fieri dixit Arift. urina autem ova luat,

ET P 11 l l O.

cum vitellus in cubatione diffunditat , kiqse provenire

ex nimio calore voluit crfriJL 3. de rm.an. cap. i. eo
modo , quo & vina calidis temporibus fame fubverfa
corrumpuntur. Ideoque ova calido tempore depravan-
tur, & multiparis qnoque id accidit, propterea quiSd
incubatu aequalis calor omnibus non communicetur , fed
aliis deficiat, aliis fuperct , & quali putrefaciendo ofr
turbet , & eandem ob caufam idem quoque uncungoP
bus evenire cenfuit Aritet. quamvis pauca tum edant,
nimincubentova: cum enim natura eorum calida fit,
faciunt, ut quali ferveant fupra modum , & diffundatur
ovorum vitellus :f itaque fepe alterum ex duobus uri-
num fit, fed tertium teri femper. Accidit autem, ut
vitellus tanthm fubvertatiir , & diffluat, nequaquam al-
bumen , quid fub vadio , & diffufio i calido fit , vitellus
autem calidus eft, afcmen frigidum. Pneterea vitellus
fluxilis, ac tenuis eft. Albumen tenax , & crallitn,
quamvis Ariftot. vitellum magis cfle terreftrem , & per-
inde ut in vino , fic in oro feci refpondere , dicat.

De Ovi Corticis 'Utilitatibus. ■' < '

S Equitur nunc , ut utilitates parrium ovi afferantur , ab
externis fumpto principio, videlicet ab ovi cortice.
Ovi cortex, feu putamen non omnibus meji ovis, Nam
ferpentumova , Sc aliorum pleraque cortice deftituun-
tur: quando ha-c fub terra gleba reliffa, & comprefla
frangerentur facili , fi cortice frangibili donata eilent;
alio veri facili comprefla , ruptaque eflent a cubantis
pondere, fi rigidus cortex non obfilleret. Prxterea fer-
penres roflro dclfituuntur , qa6 rumpere durum corti-
cem poflint , five ferpentulis in ovo condufis , five etiam
matri, fiadeflet, ici munus eflet concreditum , &com-
miflum. Alia autem ova, utpifeium, formicarum, la-
certarum , teft udinum , & ejus generis , ut exigua funt',
ita duriufcula eatenus funt , quo tuta ab externis fint.

Rurfijs cortex J urus ejl , (7 dtnfus , ut a rebus contun-
dentibus , ac prementibus tutus eflet , & ipfe , & pullus.
Dicebat enim ^sirifiot. 3. de gen. an. cap. 3. Telia in
ovis edendis tutela eft contra detrimenta , qux deforis
veniunt. Sed propter quam caufam albus cortex e/l ? non
propter aliquam utilitatem , fed quatenus confequitur
temperamentum frigidum , & ficcum , quo durus fit , ac
denius, ut fimiliter olla alba funt- Quod fi alios cortices
alio colore infe&os videris, utputa vel pallidos, vel lu-
teos , vel rubros , vel maculatos , & punftis diftin&os ;
dicas, hanc varietatem varium fequi temperamentum,
quod varios producit humores , qui in ovi cortice effio-
refeunt. Vidi enim aliquando Gallinam in totum nigram
fufeo quoque cortice ova parere-

Rurfus franjriiihs cfl cortex , ut tempore exitus pulli
non difficulter rumpatur. Si enim ita non eflet . exire
pullus non pollet ; quam ob caufam non ubique fimiliter
durus, acrrangibiliseft ; fedeo loci maximi, ubipujfc
roftrum adeft , & 1 el 'piratio peragitur : qui locus can-
tate donatus eft airca . qux inibi corticem facit ficcio-
rem, & magis frargibilem, de qua cavitate infra di-
cetur.

Infuper Umigatus cjl cortex, utafper, fi eflet, St diffi-
culter exiret , ex utero & vias, per quas exit, eroderet. «

Ultimo ovi r-rtex porofu r cjt , ut patet ex fudore ex-
eunte , cum rcccas fupra emeres coquitur , qu6calor cu-
bantis

. De Ovo

btntis ftciliite interite penetret , & permeet, tura «d fe-
minis facultates exciundas, tum ad vitelli, tfc albuminis
fubftantiam alterandam , quo facile in fanguinera com-
mutetur.

Membranarum Ovi Vtilitatn.

AD membranas quod attinet; Quaeritur primo

re» ftava natura avum membrana akvolvcrit ; Ro-
ipondetur, ut qui in ovo moli illini, & fluidi humores
funt , intus contineantur , 8c ab externis latdentibus ar-
ceantur. Dicebat enim Arift.denfas ede membranas, ut
arcere poflint.

Sed in ovo- quoque efle membranas dicendum
eft , ut fluidos humores detineant: quo modo inoculo
quoque denfa cornea fa&a efl , ut humorem aqueum de-
tineat, ne foras exudet. Si igitur denfa: funt ovi mem-
braris, ergn/i ijfida ; denfitas enim frigiditatis efte&us
eft , quod ii frigida membrana eft , ergo elbe : quia in
corpore animalis omnia frigida alba , & omnia rubra ca-
lida funt. Patet igitur cur ovum membranis obvolvatur,
cuique denfa: fint , frigida: , & albe.

Kurfos membrana iua in ovo int/fi inter corticem , &
humores comperiuntur quoniam una nonerat fatis ad
conjungenda corpora inter fe valdi diilimiha , fcilicet
corticem, & humores : corticem (inquam) valdi du-
rum . & humores valde molles, ac prope modum dixe-
rim fluidos. Unde Plato dicebat, ficuti inter ignem, &
terram, corpora fcilicet inter fe valdi diilimilia, Deus po-
fuit duo corpora , ad reni , & aquam , ut h.tc flmul con-
jungeret : fle inter cranium duriilimum , & cerebrum
motliflimum pofuif fimiliter duas membranas, duram
fcilicet ac tenuem: Sic inter corticem , & humores, aut
fi mavis dicere inter durum corticem , & mollem foetum
(nam foetus gratia ovum fartum eft) pofuit duas mem-
branas, cum una non probi futficeret durum corticem
molli ibetui conjungere, licit fretus adhuc propriis mem-
branis obdudus fit : qua etiam alium uliim prxbent,
quam qui communiter membranarum eft , videlicet, bt
integumenta quadam fint , de quibus mox dicam.

Merito vero cralfior , & durior corticem cuntingjfc
qui cum commodi verfatur ; tenujor autem , & mollior
molli fretui adhsret, aut molblhmos humores ob vo-
luit. Ha: funt communes totius ovi membranarum uti-
litares.

Tertia ovi membrana vitelli propria eft: ideoque vi-
tellum privatim obvoluit , & conftantem in feipfum con-
fervat; quo fit, ut ea abrupta, vitellus exemplo pro-
fluat. Figuram itaque vitelli cot, fervat. Mrijlat. ) Je
pcn.an.cap.i. autem membranis diftingui vitellum , 8c
albumen cenfuit , quod naturam habeant diverfam.

Et ita fe habent na: membrana: in ovo non feto. In
fceto vero duae communes memorata: membrane fimi-
liter fe habent. Vitello vero propria ftragulum vafo-
rum fe fe offert aptillimum , uti infra dicetur.

In fine hic quaeritur , cnr in ova non fato peculurcm
membranam albumini nequaquam , vitello autem traJi-
tam , ta cbJudam videamur ? Relpondetur, in ovo
omnino propriam membranam vitellum obtinuifle, ut
conftans in fua fubftantia , eo loci confideret : aliter
enim efflueret, fle cum albumine confunderetur : id
quod prohibet propria vitelli membrana. Albumen au-

et Polio. ic>i

tem propria non indiguit membrana, tum quia a commu-
nibus membranis jam memoratis obvolvebatur, tum
quia tenax exiftens in fe conftans utcunque confervabo-
tur. At in ovo freto albumen propria indiguit membra-
na , qua: vaforum umbilicalium ftragulum cflet.

• *

VittUi , Cr Albuminis Ovi Vtiliiater.

JAm fjpradeoviadione -i. de pulli generatione agen-
tes , diximus , ex chalaza , qua: in obtufa ovi parte
coniiftit, polium generari : femen autem Galli , quod in
ovo neque eft, neque efle poteft, nequaquam in pulli
partes fecedcre, fed duntaxat tum uterum, tumchala-
zas, totumque ovum fecundare, utex iis pullusoria-
tur ; Itaque cum chalaza: vicem feminis fubeant, flefub-
llantia, colore, & feri corporis proprietate femini per-
finiiles fint , juri ex iis omnes fperruatici- appellata: par-
tes procreabuntur.

Cum vero univerfa animalis fubftantia ex duobus cor-
poribus inter fe valdi diverfis , quinimmo comrariis con-
tinuatur , nimirum calidis , & frigidis , dua: diverfa: ha:
partes procul dubio diverfum inter fe, fed libi quoque
limilc expollulant alimer.tum : fi modo verum eft , ex
iisdem nos nutriri , ex quibus conftamus. Merito iraqne
Ipcrmatica:, frigidx, « alba: alimentum album , & fri-
gidum : fangiiinc.-e vero rubra: Sc calida; , rubrum , &
calidum alimentum poftulabunt : Merito fimiliter aef
frigidas, albas, & exangues nutriendas partes candidus
ovi liquor, videlicet albus, frigidus, & exanguis: ad
calidas vero, & languineas vitellus, utputa calidus li-
quor , ruber , & (anguineus fiibftirutus eft. Sic enim
omnes animalis partes conveniens, & familiare alimen-
tum fibiprociirabunt.fle attrahent.

Hoc fani aliincnrum ita diverfum ali A animalia vivi-
para habent exmaffafanguinea, in qua omnes funt hu-
mores , & qualitates .f. calidiores, fle frigidiores portio-
nes, ntHip prodidit: At in oviparis non eft fanguisuv
ovo: fed ha: dua: materiae ad duo partium genera inter
fe diffidentia, & corpusaniinalisconftituentia , nutrien-
da accommodantur.

Inflant nonnulli adverfusantedfrta, videlicet fibi ve-
ram non videri caufam allatam dc numero duorum ovf
humorum , quoniam facili uno fiipplcre natura potuif-
fet , qui ambas haberet miftas facultates duo ,i(la par-
tium genera nutriendi ; licut in aliis animalibus unum
fanguinemfubftituit, in cujus mafla calidiores , & frigi-
diores limul mifcuit portiones : ita uno duntaxat (an-
guine omnium gencruin partes nutrivit ‘ Refponden-
dum , ita fartum non efle, propterea quod pullus r.orr
poterat nutriri languine, quia in ovo fanguis nonerat f
in quo ex Hipp. calidiores funt, & frigidiores portio-
nes: merith igitur duplex materia conltituta eft calida,
& frigida , ut ex fingula fingate partes fuam exugerent-
fibi convenientem portionem : aiioqui fi unum eflet ali-
mentum in uno corpore miftum , & confiifum , difficul-
ter partes invicem contraria* , quod eflet fu* natur* ami-
cum fegregare, & attrahere poflent. Nunc vero firgu-
I* partes , quod fibi fotis tantum familiare eft 1 trahunt
iineulladifficultate. Quod fi ita res haber , vafa quoque
ex albumine attrahentia in partes exangues , & frigida»
fanguinem comportabunt r qiuc vero ex vitello trahunt,
ad calidas partes , & rubras deferent.

Unum

Dig

I92 D E O V O E

Umim autem admirari tum in vitello, tum in albumi-
ne oportet : qubd , cum nullum eorum fanguis iit , ita
tamen naturx languinis propinqua fint, ut modici omni-
no a ('anguine diftent , & pariim abiit, quin uterque li-
quor (anguis fit: quo EJ exigua labare, levique ccucaBieue
ia fanguinem vertuatur. F.t ideo videre eft venas , & ar-
trnas m albumini, & vitelli membranas propagatas
perpetuo languine refertas : albumen autem , & vitel-
lum in fua natura confidet e ; fcd iimulatque k vafis utra-
qucfubftantiaexugitur, in fanguinem migrare, adeo eo-
rum fubftantia vicina fanguinieft. Id quod clariconfir-
matur oblervatione quadam a me ftfta 1604. Florentia;
prxfentibus ExcellentifT. D. Camillo Finali Magni Ducis
Medico , & Excelletitifiimis D. Viftorio Roilio , D. A-
driano Spigelio , & Andreghctto Andreghettio, in ma-
gno Galli lix ovo , quod exuUmaviraiH duplicem obtine-
re vitellum: in quo tamen verfus ovi acutiorem partem
vitellus naturalis inventus eft : adobtuiiorera vero glo-
bulus rotundus paulo vitello minor , duriufculus, & mol-
li membrana obduftus compertus eft : quo diflc&o intus
fubftantia parenchymati jecoris pertimilis tum colore .
tum odore, tum confiftentia vifa eft. Quod fane nil aliud
nobis fignificat, nifiqubd hic vitellus a vegeto loci calo-
re adobruerit concoftus , ut in fanguinem primo fit con-
verfus , inde in xmulam feri jecoris fubftantiam : Nam
& nos cum aliquando fanguinem i vena eundum in aqua
decoqueremus , illum craflefaffum , & in jecoris (eri
fubftantiam mutatum, & colorem, odorem , & faporem
jecoris redolentem obfervavimus.

Quanquam autem hxc vera funt, exiftimare tamen
oportet, hanc fubftantiam , qux i vitello, & albumine
i venis exugitur , eo modo ede fanguinem , quo chylus
in mefcraicis venis, in qutbus nil aliud confpicitur, quam
fanguis, cum tamen chylus umbram tantiim fanguinis
fufcepcrir, perficiatur autem in Jecore : fictubftantiaab
albo , Sc luteo cxtnfta invenis ftarim fanguinis umbram
contrahit , & magis coquitur , quo in venis magis mora-
tur, retinens adhuc proprias qualitates, nimirum calidas,
aut frigidas. Sed hic fanguis potihs in venis, quumin je-
core elaboratur, decoquitur; evadit autem os, cartila-
go, caro, & extera in IJifis partibus, ubi exafke coquitur,
Se adimiiatur-

Eft & alius albuminis ufus , quo a vitello fuit fegrega-
tus, ut fcilicet in albumine fcetus innatet , & ita fuftente-
tur , re deorfum fuopte pondere vergens ad unam par-
tem inclinet, fSc vafa trahantur, rumpanturque , ad quod
prxftandum tenacitas, & puritas albuminis confert;
Etenim fi in vitello degeret foetus, facili deorfum in
profundum defccnderet cum vitelli etiam ruptione. Scri-
bit Arift. afeendere vitellum ad obtuliorem ovi paitem,
cum pullus concipitur. Hoc proptereafit quod excha-
laza pullus corporatur, qux vitello adhxret, unde vitel-
lum, qui in medio eft, furfum attolli oportet ad latiorem
ovi par tem , ut inibi gignatur , ubi cavitas naturalis adeft
ad pulli falutem peuiuam necellaria , uti infra patebit.
I.x hoc argumento .elicitur exchalaza fieri pullum.

Jam liquet, cur duo liquores in ovo pofiti fuit, curque
contrarii, alter calidus, & ruber , ut putajitellus , alter
frigidus, exanguis, & albus, utputa albumen ; prxterea
cur unus liquor fuflicierts non fit, & cur tandem temporis
feri momento in fanguinem uterque commutetur : Mo-
di) vero alias utriusque liquoris utilitates recenfeamus.

r Pullo. •

Sunt hi duo liquores non compifti , fed malhjfmi, 8c
propemodum fluidi , ot facili permeare in foetus corpus
poflint ad ipfum nutriendum : Icu potius ut facilihs ver-
ti in fluidum fanguinem valeant, quii melius permeent.
Et propter hanc caufam varium confiftentia albumen
eft : videlicet alibi tenuius , & rarius , alibi denfms , 8c
eradi us. Tenuius in obtufiore ovi parte, ubi foetus ori-
tur, apparet ; ut primo tempore, quod ex tenuiore albu-
minis parte tenuius refultat , facilius tum in fanguinem
vertatur, tum per exiles venas intret, tum in fotum per-
meet, tum vero etiam parva cavitas adaugeatur, qu*
omnia primo fccturc tempore erant perquam neecf-
faria.

Eft & alia utilitas, ut citius exficcetur, evaporetqne

Suidpiara ea parce, quo naturalis illa cavitas major in
iesfiat, Scufum neceflarium infra propalandum fup-
pleat. Illud infuperadnocandum eft, vitellum tanquara
molliorem interiorem obtiouifle pofitionem , hoc eft in
medio albuminis ; quoabextrinfecCis occurentibus edet
remorilAmus , proindeque tuttirtmue : propter quam
caufam perjiBi etiam rotundus eft.

Lutei caloris eft vitellus .album** albidi , dt alter r*li~
dts, alter fit frigidus. Etenim, uti alias tlifhim eft, in
animalis corpore omnia rubra calida, alba ver6 frigida
funt. Unde non poflum libenter Ariftotelis opinioni ac-
ouiefeere, feribenti vitellum ede albumine magis terre-
(trem. Nam fi album, frigidius, tenacius , & ponderofiu»
eft ; (equitur, terreftrius ede. Neque obftat albedo iplius
tanuuam diaphano, & aifreo corpori propinquior, quan-
do cc offa cum eo quod albiffima funt , etiam maximi
funt tcrreftria , eo quod ex iis tenufont partes evapora-
rim: quod confirmabat Arift. exemplo cineris , a quo
refoluto fumo tin&urx opifice, albus redditur cinis.

Mallis vitellus eft, quia mollium partium nutrimentum
erat futurum. usSIbumen vifcefum eft , quo ad nutrien-
das partes craliiores , durior esque efTet accommodum.

Ultimo vitellus albumine eopioftor td , propterea quod
ad calidas, bumidas, mollesque partes enutriendas, ae
referciendas, de quibus vi caloris major fubftantix por-
tio defluit , ac deperditur , erat comparatus : contra al-
lamen. Atque bxc de vitelli , & albuminis utilitatibus
infla ftnt. p

? i *£.

Galli Seminis Utilitates.

• i • • »•

GAlli feminis ufum eximium, ac prxcipuumefte, vi-
delicet uterum , avumque ftcuuiare , ne irritum fit,
er i,i m li extra ovum iit , jam fupra explicatum eft. Hoc
eofiejijjimum fuppcditari , ut Gallus tot coitibus . quot
paucis horis, imniounahoraabipfo peraguntur, fuftt-
ciat , rationi confentaneum eft : ideoque refW amplilli-
mum vas conftitutum , & efformatuni efle ad tanti m fe-
minis copiam fufeipiendam , luggerendamque ut ex fu-
pradiftis patet. • : .1*

Porro femen albijimum eft , ut lac. Scribebat Arift,
femen genitale volucram omniuur album ede, ut exte-
rorum animalium ; ego autem addo, omne femen five
animalis, fivx plantx album efle: differt tamen unum
ab allero per majorem, ac minorem albedinem. Unda
Arift. cartilaginea aquatilia lafieum emittere humorem
prodidit. Candoris cujusque feminis caufam afferens A-
rift, dicebat, qufegenitmafpuma eft, fpuroa autem alba

De Ovo

eft propter fpiritos feu adris copiofi admtftionem : cujos
caufa leviflimum quoque femen eft, utemifliim non de-
cidat, fed fervetur.

Quhd fi album omn#femen eft, ergo frigidum, eum
jarnfet>edi<£him fit , inanimaliscorporeomni3alba fri-
gida die. Hoc tamen de corporea tantum feminis fub-
Uantia intelligendum eft. Nam quia ut fpumofum, etiam
fpintunlum eft , & aereum , hoc nomine calidum nati-
vum #bet multum. Eft vero hoc calidum in fubftantia
frigjia collocatum, quia fi in fubftantia calida pdfitum
eflet facili digereretur , diifipareturque . antequam ex
ipfbamnul corporaretur: id quod frigiditas prohibet
Cui rei tenacitas quoque conducit, qureetiam facit,
ut in uterum fcifl^n projeflum adh.mreat. Mollities au-
tem facit ut id ipfum corporetur facilius. Ut vero (emi-
nis io fingulo coitu congrua portio emittatur , pro cun-
Ctisque fu friciat, naturam repagula , & obftacula congrua
parare, utputaveloftiola, vel anguftiam in imo vale,
aut intorta capreolorum modp vala huic muneri fubfti-
tui , credibile eft, ultimo quamvis mole exiguum emiflum
femeneft , virtute tamen j& facultate maximum eft, ne
dicam divinum : nequeojim in rerum natura auidrepe-
ritur, quod tot, ac ta^^xfefe excrat facultates, ut
femen.

Chalazarum, C T exigui circuli cicatriculam in
Vitello referentis Utilitates.

DE chalazis autem, & cicatricula: veftigio in vitelli
fuperficie apparente , & quali adnato , nihil eft ,
quod dicamus; Cum de chalazis lu pra exacti , cum lo-
cus id exigeret , difputatum fit. Nili forti illud addatur,
Videlicet in coito ovo , ita in fe ipfis contrah i chalazas ,
m conceptus, five pulli jam jam efiformati . ac geniti fi-
militudinem referant. De pedunculi autem veftigio cica-
triculam referente nihil fimilicer eft , quod dicamus, cum
r.ulliusufus nunc fit, fed tantummodo pcdufeuli fepara-
rionisfitveftigium. Quaremeriti ultimo loco cavitatis
obtuli ovi partis utilitates recenfendz funt.

Cavitatis , <jua in parte obtufaejl Ovi, Cr- freti, O"
non fati utilitates.

C Avitas, quae in omnibus ovis , & foetis, & non ire-
tis, maximi amem in pullum habentibus , in obtulio-
reod parte, ubi caput, &roftrum confiftit, apparet:
atqne eo major , quu pullus ortui > feu e#tui propinquior
eft,confpicitur: prarierea non exadi in cacnminc , fed
quadantciius ad latus > neque *qualis& plana, fed obli-
qua vifitur: ntajorque e(t, ubi roftrum pulli confiftit :
pneterea vero a primo etiam ovi ortu opacum circulum
prvo nummulo ilmilcm vulgo foldino exterius adverfa
luce refert , ovo fril icet cacumine , & acutiore parte una
manu appnchenfa in oofto veri) ovo cortice ac mem-
branis detrafiis manifeftiftima eft, non unicam, neque
vulgarem, fedplures, & eximias prrebet utilitates : id-
que omni tempore aprimaipfaovinatalidie. Quae fani
cavitas, pro ut magnitudine varia eft , lic nfus varios
praedat, in univerfum autem omnis utilitas ab aere , qui
io ca continetur, dependet, & fluit. Itaque utilis eft, ut
minima, ut parva, ut magna, & ut maxima. Veldi-

E T P*U E L o/ ■ *93

«as, utilis adrefl in cavitate contentus, afpauciftimus,
ut pancus, jit copiofior , & ut copiofiflimus : nutrurfus
tertio dicas, eft utilis, & in primo ovi ortu, Aperto-
rum tempus, quo ovum non fupponitur, tum vero ut
fuppofirumeft, & fetum; tertio u’t grandior pullus fi»*
ftus; ultimb ut exdufioni propinquus.

Itaque pro diverla cavitatis magnitudine, & aeris co-
pia varia , & ftatu ovi , & pulli vario , ita varii ufus fe (e
exerunt: Etenim utmiiqgia d prima ipfa natali die ovo
utilis eft ad ejus eventationem , confcrvationemque , Ut
ver6 parva in ovo fuppolito , & prima pulli conceptio-
ne, dum cor palpitat, & arteria: ad ejus refrigeratio-
nem attracto a corde . & arteriis adre. Ut rurfus magna
in anfto pullo ad ufum refpirationis prrebendum : qui
tempore pullus ampliore eget refrigeratione, qua: es
refpiratione comparatur. Denique ut maxima ad vo-
cem praebendam, ut pullus i cortice exciudatur. Etenim
in priino ovi ortu , & eo nondutmfuppofito , & feto ,
minimaqne cavitate donato, exigua cavitas tantum aif-
ris continet, ut ovi calorem eventare , ac moderati re-
frigerare , confervarcquealiquandm valeat.

Uti autem ovum fuppefitum eft , St jam pulli con-
ceptio fcquutaeft, quo tempore cor palpitat, & arte-
jfe , tunc ex cubantis calore exiccante major reddita
cavitas plus adris continet, quo ad cor imprimis» inde-
uc totu m corpus vitali calore jam affe&um , refrigeran-
um fufriciat : ideoque & cor , & arteria: pullu perpe-
tuo adrem in cavitate contentum attrahant.

Tertius cavitatis ftatus eft , rufii pullus grandior fa-
Bur , calorque audus jam copiofiore indiget adre , ut
refrigeretur : quo tempore refpiratio jam exigitur : &
ad rem trahit pullus refpiratione accita , fed omninoexi-
gna, ac mitillima, qua adrem trahit pullus potiris 'jier
ipfius fecunda: membrana: poroAjuain ab ipfamet ca-
vitate; quod cavitatis tanquam fepimentum membrana
fit , atque fretus intus in membrana concludatur : fed
nonnihil quoque ^ trahere confonum eft ex eo fpatio,
quod inter pullum , & membranam intercedit.

Quarta cavitatis utilitas eft , tum pullus jam tam au-
Bus eft , ut refpiratione indigeat valent tore , qua non am-
pliils per ipfius membrana: poros ex cavitate adr traha-
tur , fed ab ipfamet protinus cavitate fine membrana:
obftaculo, quo tempore roftro pullus, quafi refrigerii
neceflitatecoaftus, pungit, & aDrumpit membranam,
& ita patula tafta cavitate refpiratiooem agic per libe-
rum adrem in cavitate contentum : qui hoc tempore
longi copiofior eft, quod cavitas ab iisdem caufis au&a
magis , A amplior ita tacta eft , ut peni ovi medietatem
axjuet.

Ultiniacavitatisutilitaseft, eum jamusqui adeo au-
iftus, Sc perfeftus pullus eft, ut per os nutriri poflit , ob
idque cxclufiemr tempus inflet : propterea quod neque
amplii^ ea relpiratione , qua: i cavitate , & adre in ea
contento fuppeditatur, neque eo alimento , qui inferiis
ex ovi humoribus fuggeritur , fed utroque exteiiiis adve-
niente opus habeat : prihs autem , & citiiU indiget ex-
teri» adre quam cibo , cum alimenti adhuc aliquid intus
fuperlit: in duo cafu jam pullus, qui durum corticem
pnerollri mollitie, & corticis i roftro diftantia, eoque
intra alam adftri&o, rumpere non valet, jam (ignem
matri dat rumpendi necelllratis : id quid per vocem t f-
ficitcmiiTam. Etenim pullus tunc ita robuilus eft, &ca-
fi b vitas

D e O v*o

vitas tilm ampla fida , & a£r itacopiofift contentus, ut
jamadauda impenfiiB refpi ratione , exufflationera quo-
que ,& vocem emittat. Etenim cavitas ficutl a principio
perexigua eft , ita fenfim , fenfimqueexiccatione lubin-
tir ampliatur , quoilfque ampliftima reddita jam propter
copiofum contentum ai rem exufflationem , & vocem
promere pollit ; atque eam fane vocem profert , qua: in
primo ortu naturalis pullo eft , fortique quidpiam peten-
tis fignificatrix : qui etiam ejjjetiiis audiri facili a quo-
quo poteft: praiterquam quod Pliniuslib. io. cap. n-
SCu/iriJt.6. dthift. an. eap. j. id ipfum affirmat : vide-
licet vigefuno die (i moveatur ovum , jam viventis intra
putamen vocem audiri : pipitenim pullus aliquantulum
(inquit Arift.) Qua pulli vocc iftetante protinus audi-
ta, quafi necdTitatem rumpendi corticem cognofcens,
ut nimirum pullus externo (ruatur aiire pro fui conlerva-
tione, aut Ii mavis dicas pulli diledique filii confpicien-
di defiderio ftttans a§eda , jam roftro corticem rumpit :
qui non difficulter abrumpitur, cum eo loci propter ca-
vitatem jam diu humoribus deftitutam , & a contento
ai!re,.& calore exkcatam fragilior, friabiliorque eva-
ferit.

Vox igitur pulli primum , & maximum Tignum eft
ejusdem exitum quasentis , externoque aCrc indigentis^
Quam itaexadi Gallina percipit , ut ii forti fortuna fo>
tar.s pulli vocem internam , infernamque efle dignofeat ,
tum furfum pedttius ovum revolvat, ut ea duntaxat par-
te, qua vox venit fine ulla pulli roxa corticem abrum-
pat. Addit & alterum fignum Hipp. inlib. de natura
pueri , pulli fcilicet cx ovo exire petentis : videlicet
quod pullus ubi alimento deftituitur, fortiter movetur,
uberius alimentum quirens ( & pellicuke circum dis-
rumpuntur : & ubi^nater fentit pullum vehementer mo-
tum , putamen exfcalkns, ipfum excludit , quod vigin-
ti diebus fit.

Jam igitur patet quot, & quam irfignes utilitates
omni tempore d memorata proveniant cavitate, maximi
autem ad pulli tum generationem , tmfi confervationem.
Qua: omnia optimi intelligentes mulieres in fupponen-
dorutp ovorum ratione vcrfatl , ovum ad cubandum non
fupponunt , mfi fex , feptens ve dierum intervallo ab ortu :
quo tempore ovum cum prius eflet plenum, aut exigua
nimiscavitate praditura, jam ab ambiente exliccatur,
tliecriturquc , 6c ita cavitatem majoiem ea partecor.-
trahit, & effortnat : id quod ex Plinio confirmatur, qni
ova cubari intra feptemdies edita utiliflimum protulit:
vetera , aut recentiora in foecunda cerfet : ideoque ubi
ovum recens cubandum fvbjicitur , infeliciter (occedit
conceptio ; itaque redi dicunt mulieres , plerunque fuf-
focari pullum , quixi ovum nimis plenum fuppoiitum fir,
& omni feri cavo , & aere deftitutum, 3ut qu.lmpau-
cillimo : tametfi Columelta recentiilima quoque fuppo-
qendaeflefcribat: quitamcnfi requieta fupponantur ;
non vetuftiora admittit, quam decem dierum: recen-
tiflima commoda e(le ova voluit ad fupponendum , quo-
niam cum in obtula ovi parte albumen tenuius lit , facili
a calore cubantis co Joci albumen exiccatur, & cavitas
«najor, acnecefl/iria psratur In quo cafu oportet, &
anni temporis, Sc conflitutionis, & omr mo ambientis
aeris l.nbere rationem; quo fit, ut redi a Columella
fs n.mfir. recentiilima efle fupponenda ova, proptetea
q-wti ai» Kouw. , uLiipfedcgeiut, calidior cum fit, fta-

E T

P U

LEO.

timexficcare albumen, & ovi cavitatem fufficientemad
ufum commodum parare poteft. Ideoque in hac Pata-
vii regione tutius (ni fallor) eft ova fupponcre requieta:
qui cavitatem jam antea paratam habeant fufiscientem,
huic enim communis eonluetudo fubfcribit.

Ex quo etiam (equitur, veriflimuro illud eflefignum,

3uo mulieres orumreetns ad forbendum , aut non recens
ijlinjuut , aedifeemunt, videlicet fi ovo adopopittam
lucem pofito, mauuquefupracrailiorem ovi parffm fij-
perpoiitam t cavitatem aut adede, aut abefle ; aut fuion
extoto abefle, (altem exiguo numifmati fimiletn adede
confpiciunt : fi enim cavitas nulla appareat, aut per
quam exigua, recens: fin major confpicitur, requietum
efle ovum pernofeunt. •

Habent etiam aliudfxnum , quod prae didum fequi-
tur. Eft autem , ut ovo adverfa luce pofito , fi lucem
ovuropervadere , ita ut tenuius , dariusque diaphanum
intusconfpiciatur, fignum eft, recens ovum efle : con-
tra fi lux intusobfcurior^ifitur, tum diaplianum erat
lius ; fignum eft , requietum ovum exiftere : ratio eft ,
quia primo tempore ovi humores tenuiores funt , poftea
vcrocralliores fiunt , dHfipat^idelicet tenuioribus par-
tibus : unde & cavitas, & ^Hbani corporis denfitas,
feu craflities fequitur-

Propter quam caufamalbedo etiam, qui diaphano
proxima eft , & ovi levitas quoque recentis ovi figna
iunt ; nam fi leve ovum eft , recens efle fignum eft, quod
levitas arguat , plurcs innatos aereos fpiritus in ovo in-
tus adhuc contineri, qui abexterno aere adhuc nonfint
diftipati , & ita leve ovum reddunt : Unde nonnulli ovo
duntaxat manu apprilicnfo , & librato an recens, vel
requietnm fit , agnolcunt..

Xjltimum ffnum eft ovi rugofitas , vel ut melihs dica-
mus , quid medium inter Levigatum . i rugofum , quod
in noftra lietrufca lingua dicitur ruvido, hic rufpido.
Ubi enim ovum larvigatum eft , fignum eft , efle requie-
tum,- contra, fi rugofum : ratio eft, quia (i in utero
ovum larvigatum eflet, facili ex feiplb exiret, & ante
tempus conftitutum tum fuopte pondere, tum larvore
ex utero foras elaberetur : requietum autem ovum li-
vorem contrahit, quia minima: illius extuberantia: ab
externo acre exitcantnr, & complanantur Ultimo
ovum recens prope ignem ficcum politum, fudat: re-
quietum minimi.

Atque lvec de ovo , feu de animalium ex ovo genera-
tione oida , fufficiant. Qua: libenter tanquam commen-
taria, feu expolitionem in capita ab Arift. deovo*con-
fcriptaconflitutoda candido Ledori cenferem, acpro-
ponerem, ni invitus i fummo omnium praceptore in-
terdum defledere coadus eflem.

•

C O I T E R I.

CO i t i s. e S Trafl. de Ovts & Pullis Gallinaceis hic
habet.

Ova in plerisque avibus generationis primordium a!>
avibus feminis fumere Zephyria C hypanemia, ideft,
fubventanea, quixi alias herilia & irrita vocantur, &
absque maris (emine excufa funt demonftrant. Circa
brumam itaque in gallinis communibus fub diaphra-
gmate ubi cava vena ex jecore prodiens diaphragma
perrumpit > ienfira ac pcdctcsUm multi parvi « fubflavi

globuli

Digitized by GoogI

* D i Ovo i

globali ex mero vitello qMati , cumularim ob ventris
brevitatem cumularim , minimi fecundum ventas lon-
gitudinem, ut in viperis & ferpentibus oviparis monilis
ex coraliis f. magnis margaritisconflatiinftar juxta inte-
Itina utrinque extenduntur. Eo in loco fovendis ovis
aptiilimodoriiimDrimls , deirdi circumpofitarum par-
tium ligamenta dilatata fingulis ovis lingutas membranas
venis arteriisque refertas, ut indi nutrimentum au-
gmentumque acciperent impartiunt. Globuli in princi-
pio pauci & parvi numero & quantitate audi majores &
inferiores primb, poft reliqui ad priorem uterum pro-
truduntur , ex hoc ad fecundum , a fecundo perfeda pro-
rumpunt; qui v. ratione, mmc per utriusque uteri ex-
plicationem declarabo.

In gallinis duo reperiuntur ultri , quorum alter ela-
tior exiftit , <Sc lati inteflinuli in gyros circumvoluti for-
mam repnfentat albo colore praxiitus, vacuus, Scdor-
fb annexus I me inventus eft. Superiori regiOhc pertin-
gebat ad imperfedorum ovorum cumulum fub diaphra-
gmate k dorfi ligamento dependentem , cui beneficio
temrillimi membrana1 alligatus erat, hic deprehendere
non potui foramen , per quod inchoata ova vel ovorum
feminaria in hunc ingrediantur uterum. Conflat a.
primus uterus ex Juaiui t unias . Mteml nimirum &
tfiterna , interna eft alba , multis rugis referta , lic n. an-
te juflum tempus ova non elabui.tur, externa finiilisefl
peritomo , qua; k vena cava ramos fatis infignes vena-
rum, ah aorta arterias multas ad uterum ducit. In hoc
ova valdi augentur & album confequuntur.

lAltcr Si inftrior uterur , per quem galli femen im-
mittitur longitudine adxquat dimidium digitum , confe-
quirur orificium anguflnm & llriduin , quod ad crafli-
tieni ovi perfedi dilatatur , uterus v. hic laxi ovum com-
prehendit. Sui/lantu ejus eft crafla atque ex propria
imuropriaque (ivi d peritonaeo mutuata , conflatur r«-
mci , externa haec peritonaei tenuis atque plurimis venis
arteriisque intertexta eft. Interna f. propria craifior eft
multo & minonbus paucioribusque valis perfidi. Ute-
rus hic fecundus terminatur aci glandulas duas , qute re-
num in avibus vicem lubire exiftimanrur, iftic habet ftri-
dtam orificium fphin&erisirtftar, quod i fecundo utero
excipitur, haud dubie fphin&er hic dilatatur & conftrin-
gitur rurfus, dum ovum ingreditur & ingreffum eft.
Otticium hujus eft ovum excoquere , & calore fuo ira
irdurat%, ut putamen confequatur , num v, hirysrolifi-
cum galli femen impartiacur me latet. Uteri cervix fatis
longa craflaqueeft. Haftenus de ovorum origine & ab-
foluta perfectione , nu^c de pullarionc Anno 1 564 tnen-
fe Mayo Bononia: inftigante me D. XJIy/fe ^S/tdrovanJo
duas gallinas ad incubationem proclives felegi , eawm-
que lingulis ij ovafubjeci, fingulis diebus unum, quo
licc duo pracipui cerneremus nimirum originem vena-
rum, atque quid primi inanimali gignebatur, aperui.

In primi Jiei ovo vidi luteum coi.fequnttim circulum
album, non admodum magnum, in cujus medio ejus-
dem coloris pnndtum fivi orbiculum. F.x circulo flue-
bant duo germini quorum alter cfaflior & longior altero
exiilebat , vitellus fluidior atque recentis ovi luteum.

1 1. Die vidi duas tenuiflimas pelliculas ceu membra-
nas, quaram altera putamini immediati adhifit, alte
ra ahquantispir k putamfne diflitl fubftantiat%ovi in-
volvebat, in cacumine enim fpatiutn exiguum fuit va-

T P U E L O. 195

cuum. Vitellos clarus erat ad cacamen. Vitelli media
pars candidior reliqua parte cernebatur. In medio don-
fpexi quid femini Iimife. Punitus Si circulus inventi
fimt fub membrana involvente ovi fubftantiam , atque
fibris quibusdam afpcrfi , album ut vitellus aliquanti li-
quidior folito, fubftantia alba vitro fimilis , quam vul-
gus femen galli exiftimat , aliquanto du rior extitit.

III. Di: in albumine fuit nulla deprehenfa mutatio ,’
at punitus I. globulus I anguineus in vitello ante inventus,
jam in albumine potius repertus manifefti puHabat , fim-
deb3tque unum ventramum, utex colore judicarequi-
vimus , qui in duos feiflus multos emifit ramufeulos , qui
circuli modo pullantem punitum ambitire. Hi ramufeulf
fiiffblciebantnr membrani temiifliml , qua» tum munere,
%im fubftantia fecundinam exprimebat. T res itaqoe fijc
repertifunt membrari , quarum prima putamini afleri-'
bitur , fecunda ovi univerfi liibftantii , tettia fccun-
dinat. •

1 V. D'e pertudi ovum ab obtufiori parte , & primi
occurrit fpatiuni , adeo vaaium ut artiailum digiti prio-
rem facili admiferit. Album juftar aqua: ob tenuitatem
diffluebat , globulus & reliqua majora funt reperta, puV-
fabar a glooulus, vafa minimi. Ab altero latere glo-
bul i tres libi mutuo conjuniti colore tranilucidi , vitro fi-
mili reperti, ab altero latere duo rami (ivi vafa arteriis
nondiliimiliaextitire, qui tamin non pulfabant. AU
bumineeffufo in confpeihim prodiit vitellusfatis liqui-
dut , & hinc indi fanguinc quoijuomodo confperfus.

V. Die deprehendimus fecundam membranam to-
tius ovi fubftantiam ambientem , Si multis venis perfu-
fam, ital putaminis membrana liberam & validam, ut
absque offenfione cum ovi fubftautil extrahi potuerit,
aperta hac membrana globulum fanguineum pulfantem-
que vidi profundius (olito fublidiffe. Sumpfi utriusque
gallinx quinti diei ovum, 6c in altero apparuit tantum
globulus pulfans informis , adhuc fanguinc utcunque cir-
cumfufus cum fuis venis ut ante diftum. Globuli a latere
exiftentes colore tendebant ad nigram, habeKinrquc in
medio minores adhuc globulos, quiconjunfti cereorum
quoquomotlo reprefentarunt , tertius globulus non nili
in magnitudine mutatus fuit, in albumine vife funt par-
tes dilhniilares , quarum quidam tenues a<F candorem
accedentes, quidam crafflorcs. Vitellus facillimi cum
albumine confundebatur. In altero ovo manifefte Caput
pulli apparuit pro ratiore corporis maximum & in eo
utrinque k lateribus unus bculus fub niger, qui in me-
dio perlucidus confpiciebatur. Inmedjp Oculorum ter-
tius globulus, k capite dependebat reliquum corpus
oblongum , non longi a capite Cor vel orbioris pullans
fitu*, unde 8c vem vi fi funt primum dnccnftriginem.
Nullam hic potui deprehendere hepatis veftigium , ita
interna erant cotifufa.

V I. Die pritcr reliqua qtne omnia fnere majora
vidimus abobtufiore parte poft membranam primi al-
bumen , hafebatenim luteum in fundo in albumine pul-
lus vivus animatus & omnibns fuis partibus adumbratus
fluduabat. Caput uro ratione corporis maximam illi
cancellum erat. Nihil pritepoculos uerfeaius& majus
obtinuit, potui enim fcd cum aliqui diflicultatp in oculis
omnes tunicas & humores a fe mutuo drfcemcre. Por-
ro inter duos oculos in fuperiori regione apparuit glo-
bulus fatis majfius & pellucidus , qui cerebrum re-

fib 1 pri-

196 De. Ovo et Pullo. *

prafentare vifus eft , infta oculos erat roftro quid fi-
nules

VII. Dic omnia mantfeftiusfefevifui obtulere , pri-
mo pellicula; tres, pradertim tertia, fecundina dioa,
venas fuffiilciens , & omnem liquorem circumdans ,
emi do liquore candido cum flavo animal exiguum & ru-
di minerva efformatum prpdiit. Caput illi erat ceteris
corporis partibus tum majus tura perfe&ius. Dignofce-
batur& Cranium & roitrum exquifitius, reliquum cor-
pus cum membris informatum. Ex vifceribus nullum
potui diftinguere, tum auia ventri tlioracique inclufa
erant, tum quia intus necuum veram 8c manircftam deli-
neationem confequuta erant, undique enim confufa cer-
nebantur.

VIII. Die inveni omnes partes majores magisqu*l
dtflincaras, & Crura, &Alas, ita ut jam pulli elbgiem
{epraclentarit , validiori motu in ipfo albumine feipfum
volvebat. Praeter harc reperi venas fatis confpicuas in
pulli umbilicum immiflas.

IX- Vidi fecundinam Venarum tum multitudine
tum magnitudine auftam , denique 8c copia (anguinis
folito turgidiorem , transfudaverac etiam fanguinis te-
nuiflimi nonnihil. Poft Secundinam vifui occurrit pullus
fluitans in albo & utrinque a lateribus vitelli dimidium,
tanquam vitellus in duas aquales partes diflefttus fuiflet.
Vafa umbilicalia multo erant majora. Pullo exempto
detraxi membranam propriam immediati pullum cin-
cintem, r.efcil. in humore periret. Jamomnibus paiji-
busnbfolutus, & poris latis, ex quibus pennarum pri-
ma1 radices projrupturx1 erant, undequaque confpicie-
fiantur. Caputomnium maximum extitit, oculi v. per-
feiiiilimi , & fuis palpebris donati. In Capite vidi tres
globulos tranfparantes, & fimul avium cerebrorum fi-
guram cfFormantes. Inferiores omnes a collo partes ad
Integram naturalemque figuram perduita.1. Foris inpe-
ifore i cordis regione pullatio apparuit. Cor fuam ha-
bebat formam , & colore fubalbidopr.-cditum, pulfabat
etiam extra pullum diu. Jecur fub pallidum ■ Ventriculus
Inteflina , Codae , & omnia alia vifcera admodum fluida,
atque flaccida reperiebantur. Albtiminisdtiplcx fubdan-
tia, & lingula: lingulis membranis propriis comprehen-
fa.1. Alter* portio' fuit tranflucida, & pullum innatan-
tem continebat , altera lenta, craflaSc pallida tanquam
excrementitia , albuminis portio in ovi fundo ha-fir.

X . Diei ovum habebat fecundinam folito aliquanto
robufiiorem, venasfanguine foris irroratas. Frrtus vi-
tello tanquam pulvinari inftratus omnibus partibus ab-
folutus: fetnor.f, dot fum& clunes erant pr imo radici-
bus pet.uarum obdu&ar. Corpus vel ver.ter pulli capite
aliquandil major. In oculis omnes tunicas , omnes hu-
mores , & exterrui velamenta urpoti pulpebras , atque
membranam qua ni&itant vidi. Cerebrum fuos bibebat
confra&us & gyros , Cor v. naturali figura & colore
candido , ut partes fpermaticx praditum : Pulmo ac
Colr.T erunt cltormat*. In ventre i: ferior i Jecur ab albo
colore adrubicundumcendeb.it, Ventriculus atque ia-
teflina candididlma. Prodibant ex (cetus Ventre juxta
anum duo vafa umbilicalis ad vitellum tendentia. Exem-
pto pullo deprehendimus majorem partem albuminis
abfumptam , & quod fupererat cradum excrementum
exft itifle, a vitello v. parum vel nihil abfccdidc,

XL Die nullam nili qua mnaagnititfhr.c eft cogno-

vimus diffidentiam , manifellte atque eaput creverat
pennae fuppullularant. Foctu™nalbo & tenui liquore,
vitello incumbens , natabat , fub vitello hcefit cradum &
vifcidnra albumen.

XIL Die, praeter cactera confideravimus membra-
nas & humores , Membranae fuerunt quatuor , quaua
Prima roborisgratia putamini conceda eft ■ ita enim va-
lide putamen tragilidimum unitum confervat , ut ovum
recens &crud#m ne a viro robuftillimo fi acutiores par-
tes utraque manu comprimantur rumpi quidim queat.
Secunda totam ovi fubftatitiam ambit, deprimitur &
conflringitur pro Ovi imminutione , & contraftione , &
liac ratione inhibet partium Ovi , qua; facile commotio-
ne cum omnia liquidiora tempore incubationis reddun-
tur, fieri potuit , confulionem. Tertia pra-bet Vafisfu-
ftentaculum atque ftabilimer.tum , Arteriis enim atque
Venis eft referta, extrinfecas fanguine fubtili confpcr-
fa totum ovum circumdat, & fecundina: munere (ungi-
tur. Tertiam fequebatur Membrana pullo propria , qu*
fimul cum pullo aqua: non pamm continuit , vifum mihi
eft , hanc tunicam livi Membranamjuxta umbilicum di-
latari, & vafa umbilicalia inveftire, ad pullum quod at-
tinet, major, folidior fiiit, & majoribus pennis obdu-
chiserat. ExtremHati fuperioris & inferioris roftri ad-
lia-fitquid albi & laxi , quod (emina; dicunt prohibet*
frugum apprehenfionem , quapropter fimulatque pulli
funtcxcluli boc album avellunc.

XIII. Vidimus Cubitantia: ovi minorem quantita-
tem, pullum majorem atque magis pennatum, nihil
pneter h*c peculiare.

XIV. Dic quantum Ovi albumini abfcederat , tan-
tum pullo augmenti accedit, erat etiam totus parvis
pennis obteftus, liquor pellucidus, craflus & viccofus ,
minori quantitate folito , propria membrana, ut & vi-
tellus pellicula vafis referta continebatur. Umbilici va-
fa vifafunt milii numero quinque ede, quorum una%e-
na membranam tertiajn f. (ecundinam , cni multos ra-
mos impartiebatur , petebat. DuzKrb alite versa: per
tunicam vitellum inveflientem dideminabantur. Pr.vter
has venas reperi inter vafa umbilicalia duas arteriolas ,
anfra&uofi vermium iuftar ad vitellum tendentes, in-
fertionemanimadvcrteienon potui.

X V. Dic vafa undique per fecundinam diffufa fuere,
& adeo tenues habebant tunicas , ut levi comaftu cultri
vulnerabamur. Effluxit fanguis valdi rubicundas & te-
nuis- f lac va& ab uno ramo latis erado per mediunt
chorii longe extenfo protliere , difleda fecundina ef-
fluxit aquoli Iciinon parum. Btinde veficula f. mem-
brana in confpechim venit , in qua hmrebat fcctus in aqua
nayrns, & fimul vitellus propria membrani conclufus
hac membrana fecundina: ut in tortu humano aninios
chono, annexa erat. Vitellus in duas partes manifefti
divifus coharebat vix fpatio dimidii digiti latitudines,
una tamen utrique parti fuit membrana , qua: ex umbi-
lico f- cute pulb enata fuit, reliqua fuperioribus refpon-
debant.

X V I. Vidicraflam vilcofamque albuminis membra-
nam , undequaque feri abfumptam , & arteria; pullantis
ramum didipacam inter membranam vitellum cirgen-
tem, membrana pulli & luei eadem erat , alia qua; augeri
debuere majora, quasimmirauioportuitminorafunt vila :
inter cSUra Venter erat fobto tumidtot & crallior: io

ventre

/ Google

De Ovo et Pullo.

1 97

ventre vifem plurimum increroenfi fumpferanc. Xn
Ventriculo reperi fubfiafitiatn chylofam , cujus 6m ma-
jor portio fuit infineftomacH!, juxta ventriculum. Ex-
tra ventrem pendebant vafa duo vermium indar, qui
potius inceftinuquam arteriis aflimilabantnr.

XV1L Qic vidi & inter tertiam & quartam, & in-
ter quartam & pullum fubftantiam aquolam , fed pau-
cam , deinde ex umbilico vidi prodire arteriam unam ,
tres venas, &apophyfm ab inteilinis ad vitellum, vena-
rum dure ingrediebantur Venas Mefaraicas, tertia ad
cavam , arteria magna transfeendens Ventriculum in-
ferebatur in Cor, utaliasvidi Inteftina extra umbilicum
aliquousque propendere, & meatus ex inteftinisab vi-
tellum pervenire vidi. Hoeces dur illimi, nimirum pu-
taminis inftar , inter membranam quartam & pullum de-
prehendebantur In Ventriculo repertum eft chyli non
parum cum aqua permixtum. Vitelli non parum inven-
trcm*ttraftumfuit, pofitns, fitus, dcfcriptiomArifto-
telis refpondcbat.

X V 1 II. Deprehendi iqter membranam quartam &
pullum quid excrementi veri ex pullo, quarta membra-
na involvebat luteuin & pullum. Pullus luit totus plu-
ciofus & ventricofus. Separat^fclli membrana reperi
propriam vitelli membranam mims vanis refertam , at-
que medii ex parte cum vitello jam in longum expro-
dudo in ventrem raptam , vifeofum & album . cujus
mentioeft fada, omnino abfumptum fuit. In pullo ven-
triculus , qui admodum creverat , continuit . & parum
ferofi humoris , & plurimum materiei candidi calci in-
ftar, quod credidimus chylum efle , tale m. quid ex in-
teftiriseffluxit.

XIX. Die pullus habuit Caput deorfum inclinatum
fob dextra ala & dextro crure reconditum. Aquofus hu-
mor erat imminutus, ubique.veri fceces inveniebantur
inter tunicam quartam & pullum , fic & aquofus hum6r
quo totusjiullus madebat. Vitelli membrana confpicui
vifaeft acute pulli pronafei , atqueex contradione hu-
jus membrani vitellum intus rapi atque abforberi , ut
etiam jam feri abforptus erat, pnter hanc impropriam
membranam; obtinuit & propriam multis venis & arte-
riis refertam. In ventre vidimus ea qui ante fedperle-
diora, nihil vitelli ( ut Alb. magnus vult) in inteftims de-
prehendi. Habebat janiTcftes, Criftam , gallus n. erat.
Pneterea audivimus pipientem.

X X. Dic fu it pullus eftedus , & in putamine IV; re-
periebantur Membrani, in una parte libi mutuo an-
nexi , quarum dirt interiores multas venas & arterias
continebant. Ad pullum quod attinet , vidimus intustria
Vafa umbilicalia, quoruntduo vifefunt arteria; , unum
vena efle. Umbilici foramen occltTum erat, attamen fpc-
cilloimmilTo facile aperiri potuit, dilataro foramine cul-
tello profiliit vitellus tunica propria vettitus, Sc in lon-
gum produdus, vitelli quantitas paulo fuit minor atque
a principio extitit, colurebat beneficio canalis ex infe-
flir-is exprodudi ipiis inteilinis , arteria Ombilicalis eu-

rubicundos, advertendum quod pulli gallinacei, ut &
aliarum avium pro propria natura, ratione temporis re-
gionis, incubationis affiduitate , tardius maturiusque
formentur. Columella inquit diebns qnjpus animantur
ova & in fpcciem voluertm conformantur ter fextenis
opus eft gallinaceo generi, v4rifletciej inquit iftate
gallina xviij. die foetum excludunt, hyeme aliquan-
do xxv.

V E S L I N G I I

Obfcrvationei PhitSfophica C r Medica de pulla -
rttnt in ts£g}pto exclujione mediante calare
elementari.

Cuft pullorum matris incubafu excludendorum ,
nec cormnua*i nec facilis infpedio detur : nafhu
quali divina virgula occafionem , qua eorundem .
edudionemin fumis jEgypriis adminiculante graduato
calore contueri milii licuit, continua dierum & plurium
fimul etiam ufurpatione , Deo benigr.e adfpirante fic
progreftiis :

i. Tertie menfn Mprihs calore ccelefl i fatis jam ad-
audo, infpexi ovum unius diei, in quo utrinqoe gran-
deoli plurimis q. filamentis luteo infertis, tumprarterea
in eodem macula albicans & rotunda, cetera nihil im-
mutatum.

In ovo leviter i calore alterato ad bafin ovi macula
lentis inftar albicans , cui grandcola filis fuiscolveret, fub
ea fcquentibus diebus, via. i. ). q. Scc. embryonis dia-
(pafmafefc marifeflat, eofriheet cxgrandii etranftata
Ipermaris materia : macula hic eft corpus lentum fper-
maticum ii lutei mcmbranacirca divifionem haud fepa-
rahile : quod poft diftraliitur in partes divertas. Primo
die nulla venularum umbilicalium delineatio conlpi-
citur.

i. Secunde di; circulus rubeus elegans in lutei mem-
brana verfus balin ovi declinans ; m hujus medio fub
membrana portiuncula qu edam fpermatica hordei gra-
num referens, in quo verfus partem fuperiorem macula
fubrotunda coloris magis obfcuri , inqua palpitare quip-
piara videbatur : ciandinesutrirquefuperftites.

j. Tertio venula limiliter in oibcm cxtenfa , in cujus
medio vermiculi inftar afearidis in fprrnm feperius con-
voluti elhgies , parte fiiperiore craflior & rotunda pro -
tuberantia iriigr.irur ; idque fuh lutei menfprona , ab
utroque latere venularum mitiutiilimis ramis (lipara.
Hujus parte fuperiore ubi venula tantum confpici potuit
turgidior & amplior, motus evidcntHlimns videbatur
fyftolcs& diaftoles , duabus boris clapfis pqftmiam i for-
nace exemptum , dimidia verb poftquam fradum ovum
fuerat, calori tamen folari expolitum : citcrum corpn-
fculum nulla partium adbuc notabili diftindione confpi-
cuumfoit, ad quod tamen utrinque grandeolorum fila-
menta lefc. porrigere videbantur. Inipexit hun%motum

quam ante vifii eftpulfare, & in cor inferi. Venibim
implantationem moliebantur in vera norti ramos longe
abnepate. Ex ventriculo difledo effluxit chylus folito
magis flavus, cum pauco aqua:, ex ingluvie aqua, ex
redo inteftino fceces fub virides , jecoris ad luteum colo-
rcuMuagis quam adrubicundum color tendebat. Pulmo

jus in xvij. dici ovo mentio eft habita multo apertius I Illuftriflimus Jo. Donatus Cosfi Ver. In Memphi Jf.~
-a — m,— *, xr— gypt. tum Adm. Rever. Dn. P. Paulus de Lotiis Dn

Frar.c. NordiusdidiC. a Secretis & domefticorum plu-
rimi.

_ q. Venula? furfum deorfumqoe commeantes latius
extcnfi , jam fanguine pleni qui ex vulneiatis effluebar.
Corpus Vero pulli nominatum oblongum , quod venula
Bb j per-

Digit

19S De Ovo et Pulio.

perreptare videbatur : Superius globofum capituli inftar ampla St fanguintdiftenta, Referebant repentina plu*
c :m duobus punfiis nigricantibus : fub hoc lenis &rn- viaelajJTi Februarii Anni 16 ji. quiailicet frigus mgrue-
bicunda prominentia cor exaftt figuril fua referens , qui bat , & fpiracula claudi nift poterant , plus quam ^ooo.
rnotufyftolesftdiaftoles admodum concinni moveba- pull. interiifle. Item ova Crocodllarum i pifcatoribus in
trr, etiam qnatuor elapfis lutris poft exemptum ovum Nilo capta quia cortiftm non habent adebdenfatn furni
4 furno: fpe&antibus fupra di&is , & Viro priftantiili- calore a fe exclufa : quemadmodum caponum indica-
nto D. Dominico Savio&c. ex hac vena: manifelW pro- rum, anfcrum, anatum, columbarum, avicularum,
dire videbantur , reliquum coipufculum uniforme. Strutii ova ob duritiem non polle.

j. Quinta die verfusbafiniuper lutei tunica embryo- io. Decima die corpus jam camofa fubffanria rir-
risdiaf|Tafma grandius &confpeftius fe offerebat, tri- cumdatum, oculorum orbes palpebrarum integumenta
busdiftindfumrcgionibus.omnibfcexfanguibift&alb)- dimidiatim velabant. Roftrum integram , Sccoravuifb
cantibus. Superior anterius, dua* prominentias habet canite ultra hor* partes duas concinni movebatur. Um-
quic cerebro; pofterius unam qui cerebello debetur, bilici vaia in tres propagines diffundebantur fed cum m-
omnes tamen pellucidi &muccidi: tum prominentias crclcewe fcetudura membrana fenlim fi baii introrfum
duas feuoihes oculorum nigricantes cum uvatforainine abfcedit. Veni etiam umbilicales non tantum in lu-
albicante, atque ture pro cotpufcuh pirfportror.e admo- teum, fed & albumen fpargebantur , grandinumque
dum ampla: interius cavitas quidam roftro diffinda, portiones adhuc fuperftites infpictente Adm. Rev.
. cartera informis. Media regio , cordis motufcabundi r. Paulo de Lodi. •

confpicuus cum venis utrinque turgidulis prateipuedeor- 1«. VnJectma cerebrum univerfum jam confiften-
fum abeuntibus. Inferior regio nullis diftiqda partibus , fiam acquifiverat aliquam ,.olleo rudimento munitum ,
circa dextram partem pun&o rubicundo infignita' Ex- per quod venae & arterii per linus cerebri fparii per
trema duobus conflabant proceflibus pedum fcilicetru- cervicem aflurgentes confpici potuere , in medio potif-
dimentis: veni 4 medio quaff prodeuntes magis audjc fimum rubefcens : c^krum craticula; hinc inde pedus
& pleni. obvallabant , tui!) clavularum & extremarum partium

o. Sexta omnia jam ampliora confpiciebantur, vena; offa duritiem aliquam conlecnta cumfttrno : Videtur
per mediam lutei circumferentiam extenfi, motus non nontotaduratunica, fed pars ejus interna tenuior ablce-
tantumcordis, fed etiam pulmonum, qui auricularum dere, nam & illa 8c vitelli membrana adhuc integra;
potius cordis, obfervabilis, vena circularis hic etiam tum grandi no fa- fubftantii non parum per quam infi-
nondum divifa. Ad epatis fedem rubedo ; tum vafa ex gnes vena; procurrunt. Abfcedenti membrani verti
umbilico erumpentia fanguine floridi coloris referta: ampli umbilicales erant connexi, qurcumipfa a dura
alarum quidam projediores. membrana prolabente cum vitello & albore fcetu facil4

7. Septimo vitelli membrana magnam partem venis fcparabiles erant. Fcetuscxtra luteum quidem repertus :
umbilicalibus referta , eaqueduri membrani adhirens. Primis tamen diebus extra ejus membranam haud pro-
Luteum ipfum dilutius & pallidius , & embryo partibus dierat , nifi jam amplior fadus , nili dicendum fetum
omnibus major , potiflimum capite , corde , ob motum fupra lutei membranam gigni , & cum ipfa albugine*
evidentiorem. Ex abdomine prodeuntia vafa umbili- tunici accrefcere : dor.ec grandior tkftm cqm aibugi-
calia omnino majora per lutei membranam fparfa. Dorii nea membrana ob gravitatem feparetur.

fpina verticillis fuis diftinfta, pedes in digitos partiti, 1 1. Foetus pulmones exa&ius contuebar, qui obejus
ventris ver6extenf»5partescontraherevidebatur. Gran- ‘refolutioncm immobiles forfan, cor interrm languido
do ex hafi ovi, ampla fatis embryoni filamentis fuis motu fecontorouente, cujusmorus ad auriculas Scba-
conneftebatur : aderant & alarum leves protuberanti*, fin primum ordiebatur, poft reliquo parenchymate:

8. 03nvo tofus embryo amplior , & inglomumqua- arteria umbilicalis motum cordis fiibfequebatur. Fpar

fi convolutns , oculi nigricantes cum albouveiforami- jam rubicundius, fub quo folliculus bili* turgidus. Dor-
ne, tam ampli ut vix in adulta itate majores eile finn jam pennularum primordiis maculofiuii , membra-
queatit: roftri portio, tum arterii trachei canalis jam nant tenuem duri particulam elle, totalis feparatio
confpicu.a» Cor eleganti! [ime conformatum fanguine offendit, fpedante Patre Paulo de Lodis. Vaforum um-
diffluens uberrimo , ad cujus motum & pulmor.cs cor- bilicalium duo tantum trunci exuiffbilico prodeunt, 4
citari videbantur. Epatis parenchyma jam in confpe- quibus vena in luteum, arteria in albumen quaii tota di-
ffini fe dabat, colore nonnihil flavefeente pnditum, ftributa, videlicet ubigrandmofum ik lentius exiffit.
tum fiomachi lacculus inteftinonim gyris continuatus. 1 j- Pulmones adhit quieti, vaia umbilicalia duo
Vaforum urnbihc. dui arterii ex iliacis jam erant ob- tantum, ex quibus arteria ffatini in duos amplillimos ra-
vi* , tum 3c vena, fed «jui ex amplo cavi trunco' potiris mos bifurcator , omnes iniigniter turgentes & albugine*
originem ducere videbatur: alarum apparebant remi- tunici cum crafiiore albuminis paite adbitentia ; ut
pia , & pedum colume!!* cum digitis magis exprefli. non immerito tunica ab albumine iplo profefta videatnr.
Totus fg tus cum ovum aperiretur mori quodam coti- Pullus hinc inde nigricantibus pennulis infignjtus caput
vjlfivo concutiebatur. Socunda ir.fpe&ione totus& par- ( fupra peftus contorquet, reflexis ibidem alis . pedesve-
tibus extremis le movebat : Epar inteffinafle ventriculus ru capiti applicat : magna pars tum lutei tum albuminis
optim4 conformata : bilis velicula non aderat: alburni- fupereft, (ea utrumque lentius evafit: humidttas tenipor
nisgraudirofa fub lautia ipfi a cauda quafi cobirebat. fetus potius excremer tum videtur.

<3- Corpus r na totum ovo aperto commovebatur 14. Decima quarto maximam partem corpus jam
irfjncienrellluf rifimoDorato. In oculis ctyftalius jam pennulis nigris & albicantibus obfitumerat: caput uni—
coiiipicuus. Epar adhuc lutei coloris. Vaia umbilicalia verfum exigua Cruftuia obductum: hiabat aliquoties di-
ti idO

Di Ovo e

du&o roftro cum durius trafbuetur, nec vox percepti-
bilis nec pulmonum in eo motus.

Foetus tenuiilima tunica ab albumine profe&a circum
datus, in <]iuu)uiil ferofi : albuuvtn cum lutei macula al-
ba pemtiilmii cohaxera .-.vafonifn umbilicalium major
pars inalbumioupartemcrairioremdiiTtpata» & cum ea
rcficcatafenfirochony tunica: eonneditur. .

i(. In pullo una arteria umbilicalis ampla, per lobos
epatis fupra ftomachum aTcebdena fub corde originem
tralietis. Item vena; dux colore fanguinis admodum ab
arteriadilcrepantes, quxoriri non ex e pate, fed altius i
vena cava : & lue quidem io luteum & cum eo ut etiam
intedinacobatrent: illa libera in albumen craflius fparfa,

& undique cum chorio quod corticis membrana adhm-
ret connexa. In eodem pullo albuminis ftfiduum in quo
chalazia elegantiflima cum albicante lutei macula co-
hatrebat. Vivebat cum praecedente pullo 14. horis poft-
quami fumo exemptus.

i{.& 16. Pullus jam totus pennatus capitique pellis,

& oculis palpebra;, qiSe penitius addu&e, ronrredtatus
roftrum diducebat, citra tamen vocis emiiGonem. A
corde diftin&i quid primo fc concitabat motu , quod
utrum auricul* ejus edent an pulmones, nondum adeOi
diftuxftum fuit : quod potius pulmones edent , perfua-
(leb.it amplitudo partis commota- , qua- tota rubicunda ,

& utnnque cordi ailiftebat : tum quod pulmonum alia
vcftigia non obfervaripotqgrmt. Stomachus amplus ad-
modum , qui totus materia ladi coagulato fimili refer-
tus , cujus portio gtiain inteftinoram aliqua parte , imo
& extra fetum repei iebatur , forfan id ejus excremen-
tumcralTius: at cur in ftomadio ' Albuminis pars feri
tota conferopta , cuius refiduum lentum arteriis umbili-
calibus pertextum albuginea; tunica adluerebat : artet 1#
umbilicalis a vena optimi diftingui potuit colore magis
iaturato, qualis in principio fuit m-venis omnibus: dein-
de moruli

Retulit Senior operarius ; ignem utraque parte fumi
cujuslibct per decem faltem dies adhiberi , quibus elapfis
ignis fubducitur , ovorumque pars dimidia fn fupcrioretn
fumi partem transfertur , dimidia altera inferiore relin-
quitur ; fpiraculis omnius pro conditione aeris vel
apertis vel cannabe obtlRris. Circa decimum hypene-
mia & infecunda ova ab utilibus ad radios folares uni-
cuique furno per foramen fornicis medii incidentes di-
fcernere, adeoquefequeflrare norunt 'Ab initio usque
ad finem operis ova multiplici indigent tranfpofitione ,
partira ob calorem qui in omnibus squalis ede debet ,
rtim ob fitum ipfius embryonis quem experientia nro-
t varium ede debere : tranfponuntur vero ante lucis
exortum , meridie , fole occumbente , media node , id-
que opera adidua.

1 7. Foetus cum albuginea membrana k duri facili
jjm feparabilis fuit , quin & fetus fingulari aliqua febrili
tunica velut amnio involutus videbatur. Concitatio illa
quam pulmonum arbitrabar, revera ipfarum auricularum
aut ventriculorum ad bafinobfcrvavi : quod jam pulmo-
nes ad latera ampli & rubicundi confpicerentur , cum
thorace connexi & immobiles. Excrementorum magna
parsutiara extra foetum ik quafi peculiari vedcula fu-
Icepta : nec deerant etiam liquida feu aquofa fefbm feu
urinam forfen oitendentia.

1*. ContreSatus admodum refedabatur v «iebatur -

tPuLEa 199

qne evohmistenui quafi amnio ami<9os : pulmo &cor
eximii purpurabat, epar veto ex albo luusum. Albu-
men totum jam confumptum , refidua lutei ipifiioris ma-
gna portione q«e fetus quali (Sagulum. Renes, lien &
cartera vifcera optimi perfefta.

19. Foetus jam fortior, totus tamen intra feas tuni-
cas proprias chorion fcilicet & amnion contentus. Ade-
rat & excrementorum, tenuiorum & crallorutn , aliqua
portio: lutei pars cum fero erat connexa, imo in abdo-
men fetus jam^ittrahi ceptum erat , qua; licet amplam
materiam referebat vifeofam , in quibusdam Icatis feb vi-
ridem & corruptam , quod melior pars in nutrimentum
jam facdlit : V idebatnr'adhuc arteria nmbilicalis dextra
per eam fparfa , altera jam vena in albuminis exiguam
portionem diffufs , qua; inftar dilatata: veficc cfiori?
cum vafotum umbilicalium maxima parte adharrebat.
Pulmones prae cattii^omnibus partibus rubicundiores,
hinc cor, deinde renes, epar ex luteo albicans. Totum
feparavi celbpliagum , in cujus piedio bui fic indar , abe-
maliuconfpiciebatur. Intedinis excrementi quid &bi-
liofi viridis aliqua parte inerat. Hiabat aliquoties fed

10. Foetus amplidimus. Valbrum umbilicalium uni-
cum tantum fuperfkescum albuminis exliccati portiun-
cula. Totum luteum latis magnum^i abdomen jam erat
attra&um cum duobus vafis umbilicalibus , qux arteriae
videbantur, at revera vena; potius , perlati patens jam
ante abdominis foramen per quod intediua alias procide-
bant: eo tempore nonuum corticis rupturam aggredu»
erat: ex coma&u valdi concitabatur.

11. Jam cortex cum membranis transverfim partefe-
periorediviluserat, per quam aperturam roftrum fe-
tus oculis obvium erat: nihil per ipfem & membranam
intra corticem refiduum erat , una tamen vena umbili-
cali cum cor.denfati albuminis particula fupcrftite, &
cradbrum excrementorum aliqua colluvie. T otum lu-
teum in diftento abdomine continebatur, cui duo vada
qua: arteria: videbantur connexa. In ftomaebo materia
jam magis citrina & portiuncula qiwdamj viridis: inre-
ftina biliofis excrementis plena : antequam cortex rum-
peret jr jam pibilabat pradente Adm.Rev. Patre Paulo
deLodis: peitus totum fobinde elevabatur.

Biduum poftquam erumpit citra nutrimentum degit
lefhilo & calore confeetocontentus , fi interea temporis
non divenditur, ovi luteo (cibo fcilicet confundi) ci-
batur.

Fumi conclave habet urnim amplius anterius & con-
vexam in quo operarii ftabulantur : unum item vel duo
alia in quibusova allata afiervantur : ex priore angud®
fed brevi flexu ad partqm itur qua; fumos fpcffcat quae
cum aliis admodnm humilis & ft#ftaob calorem qui cir-
ca foperiora convexorum major eft. Horum ad mini-
mum quatuor ede debent , ut locus fit mftir balnei un-
dique calidas, tum libi invicem oppofiti. Extruuntur
ex lateribus, extni&i ligno congefto identidem feccer-
fo exqpiliti prius ficcantur, lateresque nondum codi
indurantur.

Fieri hoc opus in univerfo i€gypto & etiam Alexan-
driae confiat : nec vel pluvias aut caloris mutationes
operar ii diligentia; detrahere: fieri etiam pofle in Eu-
ropa fi tempus eligatur xitivum, feritem ovorum copia
ptadto fit.

Erant

200 De Ovo

Erant aotem fiffnorum numero fedecim, ficututrin- !
que o&o % eflent oppofiti. Situm habent admodutn
declivem, ut pitecipua eorum pars fubterrafit, reliqua
pars aggella fenfim terr? folo cqatquaru». Eurous quili-
l)ct duas habet partes f. orgafteria , fuperiovem fcibcet
& inferiorem : fuperior gibba eft feu convexa, inferior
feti quadrangula : diftinffar funt pavimento crafio ex
trabibus ligneis tenui lutoinduibs, & lateribus impofi-
ti> fitina compage conftru&um , in cujus medio foramen
quadratum longitudine & latitudine quinque feii pal-
marum; huic in convexo furni fpiraculum imminet la-
titudine ft longitudine fpitamam adaquans.

Eidem huic fumi fepto tramvcrfo anterius & pofte-
riusfocus eft connexus, quia pavimentum denfum ad-
«fuodum , in quo alitur ignis, componitur ex lateribus
amplis craliitudine duorum digitorum , confeflis 4 te-
naci luto quod ad Solem exficcatum : uterque fecun-
dum latitudinem internam furni produftus; in longitu-
dine quatuor palmos, profunditate vero duos tantum
continens.

Inferior pars furni foramen habet feu oftiuiti anterius ,
cujus altitudo pedem unum cumpalmistribus, latitudo
pedem & quatuor feri digitos continet.

Connexa furni pars tria continet uflia , quorum unum
anterius, duo ad latera pofitafunt: anterius altitudine
duorum pedum &*uonim quafi digitorum, latitudine
pedis unius & trium feri palmarum : lateralia furnos
dextra larvaque vicinos relpiciunt, horum latitudo ad
baiin duorum pedum, altitudo duorum pedum Scferi
trium digitorum ; adeoque omnia illius capacitatis ut
ea operar» toto corpore perrepere pollint , fuo tempore
cannade diligenter obftruenda.

Spiracula prater id quod in medio convexi eft duo re-
periuntur, quorum unum fupraoftium inferioris erga-
ileriifub diaphragmate furni: alterum ad fupernam re-
gionem oftii lateralis.

Longitudo interna furni eft in ergafterio fuperiore
feptem pedum & quafi trium palmarum: inferiore toti-
dem pedum & paqjp plus minusve. Latitudo furni parte
fupernn St inferna quinque pedibus interni producitur.
Altitudo! fiwdo ad convexam furni partem feptem pe-
des & quinque feripi digitos complcaitur. A fepto ad
convexum altitudo eft quatuor peuum , & digitorum to-
tidem : a fundo ad fcptum transverfum eft altitudo duo-
rum pedumS.' fexdigitorum : rehquum fepticraffitudi-
r,i alhgnatur. Murorum aut parietum craliities infignis
eft, ut anterior oftii fuperior is paries pedem unum, &
tres paimas continet, & loquor hic de polibus geome-
tricis non vulgaribus. Atque ha:c furnorum quantitas eft
quorum unusquisque feptem ovorum millia completi]
poteft. m

Intermedium , feu porticus inter furnos oppofitos fu-
perius convexum habet , cum fpiraculo cuilibet furno
rcfpondcnti pro numero eorum ; inferius in quadras di-
flinflum, luto exaltato, cui ambulantes operarii infi-
ftunt pedibes nc pulli exdufi conculcentur. Hujus in-
termedii altitudo eft feptem pedum 3c digitorufii circi-
ter ofto- Latitudo duorum pedum tantum & totidem
ferini pabnarhm. Spiraculum etiam janua: imminet :
oppofitaveropartrpars feu latus in fmum efformatum
elt in quo cannabis reconditur.

Materia ignis eft fimus equi ( vel bnbalinus , ) palea nu-
triti, qui exi iccatur Sc pulv erizatur.

ET P U E t O.

Penes Cophdias Chriftianos pullitiei ; geometriae ?
arithmetica:, licerarum, artium mechanicanim in M.~
gyptoveftigia, tanquam genuinos incolas remanferant.

Repetito infpexi ovorum feriem Anuo 1 6 j x. 7 . men-
fis Maji in Maamel vifta parum i Pyramidibus diftante ,
p radente D. Grydio MeaicoGallo. Ovum quod primam
alteratkmem acceperat feu fijndatjpnem feminis. Inhoc
fupra luteum quod rctulam partem fpedabat chalaxium
infertum videbatur latis grande per quod albicans quafi
crafliufculum filum tranfibat-

In ovo quod fex horis calori erat expofitum , fupra
luteum confpiciebatur corpurculum rotundum albicans,
in cujus medio aliquod ex luteo flavefcens quafi cen-
trum , magrptudir.c feminis Sesban , quod forte cordis
rudimentum. Subeo flavum f. luteum ovi in rotundam
quali (offulam fubfidcbat , qua; fpermatica materia ple-
na videbatur.

In ovis duobus qua; duarum dierum cumdimidio, foe-
tus exiguum corpufculum fuperius quafi recurvum, quod
in fbfiula fupra luteum confpicua & femine vel albumine
plena delitefecbat. In hoc cor pevfe&i elformatum &
fanguine turgidulum admodum concinni movebatur .
fpeffante id ipfum llluftrifiimojo. Donato, & DoAiffi-
moD.Georcio Philipono .agitatione duabus horis pro-
pemodum ab effra&o cortice durabat , quamvis tribus
horis ante 4 fumo exemptum effet Paulo inferius pro-
dibant vena dute umbilicale^ quse ex ampliore trunco
in tres minores , Sc tandem minimos utrinque fparge-
bantur. Arteria umbilici ex proftuxtofmus re&e forium
ferebatur per lobum Jecoris amplo trunco fub corde im-
plantara. Corpufculum totum vix afearidem magnitu-
dine fopercbat , nifi quod fuperois partibus fonglobatius
•onfpiciebatur,

F.par in excluio pullo ex pallido luteum ; fedCor fta-
tim rubicundum. Ventriculus coagulo plenus. Excre-
menta intra Chorium & Amnion albicantia, pulmones
rubicundi & obfcuri coloris.

Ovi feiur.dum heras accuratior ivfpeffie.

ANno iC-,6. Ovum jo hmj fub gallina fotum ex-
hibebat in luteo maculanflitundam pallidulam , fi-
milis coloris , ambiente orbiculo circumicripto. In ejus
medio coqius exiguum fpcrmaticum rotundius colle-
ftum , qucxl fenfui oculorum pon tamen fatis fibi con-
flanti agitari videbatur.

Ovum jtf. herarum, in luteo pallidius flavefeentem
maculam exhibet , fed fuffufis quali umbeculis hinc inde
variegatam atque direptam lunata tamen fui rotunditate.
In medio fublidet albidum corpufculum , rotundum an-
nuli indar feu circuli , in cujus medio ftnus aut fubfiden-
tia quadam obfeurior : in oppofitis lutei partibus an-
nexum albumen Sc grandinetis- Simile plani in alip
ejusdem temporis fe obtulit. In utroque albicans in cen-
tro corpufculum , remota membrana , ftyio conta&um
nondum cohxrentiatn obtinebat , fed quali fluidum.

Ovum 15. hararum maculam exliibet pallidius fla-
vam, alio deinde candidiore quafi orbiculo fucciivftam.
In medio album corpufculum feminis lentis effigia, in
medio Snuofum , in quo in longum porre&us quafi exi-
guus vermiculus afcaikh parvulo fimilis.

Ovum duorum dierum ii 8. herarum , vermiculum ma-
jorem

D * Ovo i

jorem exhibet , ftiperina elobofiorem , fubobfouro ibi-
dem punito ir (ignitum. Tctnm corpufculum rubicun-
da fatisque ampla quafi linea fecundum longitudinem
pervadit, qua: vena fdlicet cava & arteria magna con-
junita funt. Sub medio utrimque ramum porrigit. Sub
capite furfum porrigitur ramus , qufdeinoe bifariam in
Circum rotundatur. Sub globofa vermiculi parte cor-
pufculum perexiguum , momfy(teles& DiaUoles etiam
fubaSre frigidulo per dimidiam hora: quadrantem fefe
movet, quod rubicundus color figura rotundam arguit.
NB. Motum celerem fuifle non fine vicinarum particu-
larum agitatione obfcura. Membrana chorii latius ab-
fceflerat , & humor quoque luteus fub vermiculi corpu-
fculo futyidebac , aqueo lentore fuffufus.

In ovo duerum dierum tantum , eadem fed obfcurius
apparebant, maculi tamen inaKjualiter dirempta. Mo-
tus cordis velox, fed ob bumid. & frig. aeris conftitutio-
nem brevi ceffans.

In ovo fed duor dicrcxuBo/ ab incubatu , luteum va-
riis orbibus depidum confpidebatur , quorum centrum
albicans corpofculum continebat, ambitus integer &
minor , primus fcilicet croceus circumfufa obfcuriore
linea terminabatur : alter major, qui crocei pariter fed
magis faturati coloris , hunc circumdat tertius pallidior,
variisque nubeculis quafi albefeentibus variegatus & di-
remptus, fequitur luteum & forfan ob hum. &fng. ae-
ris conftitutionem haud pervenit ad perfcftionera.

Qvum J utrum dierum EJ6. herarum vermiculum ex-
hibet limilem ; & ejus umbilico vafa duo dexerorfum
tevorfumque , tertium , item deorfura porrigebatur,
Cruculutn tanquam extra corpus i protenfis vatis pen-
dulum , veloci St ordinato motu etiam poli hora: qua-
drantem concitatur, fenfim exinde tardius. Capitis ob-
fcurum rudimentum , fublidebat juxta illum fuper lu-
teum corpus albicans , quale primo dic exa&o confpici
folet.

Ovum uniur diciherarumquc 18. in cujus medio fub-
Cdentia gemina major & minor aqua veiuti turbidula
plena , per eam vermiculum reterens corpufculum,
oblongum , fupemi globofum , ob fummam pelluddi-
tatem non facili conticuum , ab eo inferias , dextror-
fum item laevorfumque rubicundae lineola: fubtiliflinue
ramificabant , non continuati dufhis , fed raiuutilfiroo-
rum quafi punctorum congerie conjugatx. Sub ipfo
alia deinde furfum porre&a , hinc inde in circulum didu-
citur, fimiliterpun&ulisadunata. Supra hunc orbiculus
obfcurior, deinde alius pallidior, circa quem iterum
alius nubeculis quafi variis diremptus , qui denuo ab alio
extimo pallidiore , & magis continuato fuccingirur.
Motus cordis non perceptibilis, eratque tempus matu-
tinum frigidulum.

In ovo exafto jam bdue corpufailum longuli pro-
tenfam erat , quod linea; infignis rubicunda totum per-
meabat. Motusineocordis& vidnae auricul* evidens,
velox per hora quartam perfoverans. Sub eo furfom
du&usfemidiameter in circulum continuati duihisfinSi-
tiir, intra cujus peripheriam punfta inferius plurima di-
fpcrfa , qua pariter ab utroque fcetus latere venularum
propagines innumera furfum deorfumque difleniinan-
tur. Ramus peculiaris autem ad circumferentiam fertur,
quemadmodum in progi eifu reliqui etiam , circulo undi-
que hifccnte. A ci.c imferentia etiam aliquot ramuli
introrfuni feruntur , fed breves.

T Pullo. QOI

Ova duo , uniur diei C? hor. t s. continebant fcetus cor-
pufculum , vermiculi inftar extenfum , ob pelluciditatem
cognitu difficile ; Vafa umbilicalia ob fummam tenuit»—
tcra araneorum textum aquanda , & corculi pun&um ,
r.on nifi intepefeente demum ovo fpeftabili» fuere : por-
rigebatur corpufculum fupra finus quafi duos , majorem
& minorem , qui profundior .& albicans corpus conti-
nere confpicitur, quod per initia contuemur. Corculum
fumma exilitatis, micare fubinde & furrigi vix tamen
evidenter judicabatur.

Ova duo jam exado biduo fimilia offerebant viful
qua ante, excepris pungis & ramulis i peripheria ia-
trorfum fpe&antibus.

Ova duo uniur diei tS jg. herarum , corpufculum exhi-
bet fupemi globofum fed extenfum , ob pelluciditatem
perceptu difficilius , cujus caput infimi repofitumcon-
lwcieoatur, reliquo vermiculo in longum protenfo. Sinu»
albidius & in femi Luna formam fmuatum corpufculum
continet, quod alius deinde & oblongior ladonquefinus
ample&i confuevit. Vaforum umbilicalium & in dn-
cumferentiam & per latera didu&orum fubtiliflim* Sc
vifumpari fugientes flridura aderant , punftata ferie
coharentium. Intepefeente ovo fubglobofa didi cor-
pufculi regione cralliuiculum punduni agitari videbatur,
oculis in re minutiilima vix fidem fibi promittentibus.

Ovum duorum dierum (i n. herarum eadem qua an-
tea continebar ; fed fatu mortuo cor non pullabat , ad
cujus vas umbilicale dextri lateris corpufculum candi-
cans confpidebatur. Ovumalterum ejusdem atatis foe-
tum optimi vivum exhibebat, pulfu cordis & unius late-
ris auricula evidentillimi & puerulorum pulfu celeriore.
Corpus ejus infigne vas rubrum ejusdem coloris i corde
quafi prorenfum .circa quod amplillimum. Quamvis au-
tem afpe&u fimplex , revera tamen geminum , vena &
arteria.

Ova duo firi trium dierum lateralia vafa longius 8c
mimerofms diffufa ad vas usque drculare , quod auobus
lateralibus exilius apparebat, & nonnihil obliteratum:
im6 a protenfis lateralibus divelli , fenfmique iis coi! ic-
te nd i videtur. Cordis motusevidens celer per liorx di-
midium conflans ; fed mirum quod abinfigni vafequod
corpus fatus perreptat ad cor (quafi fejun&um quid ef-
feti duo exiliores rami porrigebantur. Sed mobile ipfum
trifolii fpccicm exhibebat, cujus partes dua:, Cor fdli-
cet & auricularum una, alternarim evidentias, tertia,
forfan arteria defeendens , obfcurius movebatur. Foetus
amplior ad mufea: tenuioris magnitudinem pervenerat;
Caput amplum , 'recurvatum verfus peflus , atque in uno
etiam jam manifeffus Oculus & membrana uvea cum pu-
pilla perquam ptlriflima quafi corpus lucieum transpate-
bat. Vafaftctus membrans album inis jam largius lece-
denti nonnihil cobamebant , quo placidillimi tamen fe-
parato, integra: permanebant. Luteum ipfum dilutius
bc quafi aqua fuffufum , fupra quod fatus , prcecipui ca-
pitis mole profundius fubfidcbar. Vafa omnia ejusdem
coloris fanjjuinem continebant adhuc.

Jamfeptimus erat Junii tenipusque ob noffem imbri-
bus madidam frigidiufculum , cum hora matutina i a.
infpeda praecedente die hora 70 ova , fietibus & vafis
umbilicalibus falvisdenui oculis admoverem : dextri
exemptos fatus impofui fupra micrnfcopii nigricantem
bafm. Tura vero tu utroque amplum caput, Sc oculo-
Cc rura

203

mm livefcentium globi longi magi manifeftius obvii
erant. Caput fuperni cryftalli indar pellucidum, fum-
maque totius cutis in fretu perfpicuitas & tenuitas. Sub
capite (poftquam foetus in longum ftylisexporreihis &
quantum ficti poteft ad naturalem litum redudus) Cor
latis magnum, conoidali figura, albidum, ineo utrin-
que fanguis duobus fcilicet locis liatrcbat. T umidulum
tamen rcliaua fubftantia ubi fanguis non erat , aequaliter
glacuin nullis apparentibus flaminibus aut villis. Hoc
lefeabafi (quamvis 15. horis ab ovorum apertione ex-
altis & dimidia dum in microlcopio lueret) tardi fed
evidenter adhuc fe movebat in utroque fretu. Sub corde
corpora multa alba nondum figuris fuis iatisdiftinguenda
vifebantur , fupra qua: vala umbilicalia ferebantur.

lnoxo fere quatuer dierum eadem ied ampliora, vas
orbiculare exile & propemodiim obliteratum , reliquo-
mm vafarum ,ad lefe extenforum quali terminus. In
oculis pupilla , fubcorde latius albicans corpus, & gin
laltei cum rotundiore corpore, ventriculi & intellmo.
tum , liepatisnue rudimenta prtu fe ferebat.

Ovum aliud quatuorfere Jurum eadem obtinebat ,
Cor jx>li 6. horas frigetaltis omnibus per microfeopium
infpedum , adhuc lenti movebatur : fed ob litum in-
concinnem capitis fretus in hoc & prax: edenti ovo figura
naturalis cordis non refii fe offerebat. Aderat album lub
corde corpus, aliudque minus forfanvcutriculi&c. pri-
mordia. Sed etiam a urum rudimenta.

In ovo trium dierum .ii tuvu 16. jam elaplis Cor in
microfcopio adhuc pulfabat fuperni lajiguine dillirltis
locis plenum, reliquo traliufeminalc albidum, non ta-
men ilaccidum , fed lpermatica fubftantia plenum. In
vifceribus abdominis concreta qmedam albicantia diftin-
gui nifi conje&urahter haud poterant.

In ovo qujtuor dierum ; qua; in abdomine funt con-
jedura magis quam certo lenfu diftingui potuere. Ala-
rum & Pedum , cum ouropygio jam rudimenta ade-
rant. Uterque fietulus quali lubtililiimus amnio obdu-
Itus confpiciebatur , aqua icplcto.

Ovum /ex dierum exhibebat in capite diftinltius bul-
lasquafi tres, quarum dua- polierioies, una anterior St
ipfa intercurrente quali vena fecundum longitudinem
diftirguebatur , fubquaad latera nigricantes oculorum
ampli orbes, per quos uveas tunica ii idem exprimens
dentior tufcedo , & pupilla clari fe mamfeftabat. Inter
oculos roftri albicantis rudimenta rctufa , reliquo capitis
& Cerebri jam glaucefiere , nec amplius pellucere con-
fpiciuntur. Circa peitus Alarum produltiones fed ut in
reliquis ollius partibus tunc temporis apparet, rudes,
molles, nullisque articulorum ccollium drviliombus di-
flinlta-. I11 pedore Cor , fretu jam ruptis umbilici valis
inpelvipofito St propemodtnn licco , diu languidi pul-
fabar. Turgidulum , St duobus finibus languine plenis
diflinihim. I11 abdome Jecoris albicantis & ventris fae-
catus cum intcllinis nonnihil evidentiora, cum pedibus
produltis fed rudibus.

Ovum feptem dierum' , circa Caput , cranei & palpe-
brarum circa balin globoii oculi exortarum quafi rudi-
menta habet. Cor remota cute, diluti rtibefcere, dua-
bus rubicundis auriculis primo, deinde & rcliquocor-
pore pei pulfuin fe concitante, arteriarum & venarum
color quam diverfus. Jecur ut die lexto obfcuri , fic
feptimo clarius ex albo luteum colorem acquirit. Yen-

D « , O V o? * T 'P 0 it d.

tnculi facculus ideft, & Inteftina eum umbilici valis pro-
tradat. Pedes in digitos jam diftin&i. Movebatur prima
vaforum diflblutione & Spertura ovi.

Ovum 8. dierum Jbttum perfis&iorem habet. Oculi
ejus jam ex dimidio aperti. Cor albidius purpurafeens,
cum motu auricularum evidenti. Pulmones diftingui
non poterant. Jecur 4 luteo nonnihil ftavelcens, cum
Vcntriculi& Inteftinomm facculo. Valorum color di-
verfus. fretus ad ovi apertionem movebatur- Extremis
fu» lamdlftindius articularim, circa collum & dorfum
quali alperior cutis penmilanim rudimenta exhibebat.
Poft j . horas ficcato fretui adhuc pulfus inerat , Cor albi-
cans quidem fed fucci plenam, auriculz rubra: , qurefe
concitabant, reliquo cordis corpore parum aut nihil in
ultimis fe commovente. Pulmonum indicia non confpi-
cna. Lien remoto ventnculo ad latus fe prodebat, ex
albo dilutius rubellus.

Ovum 'undecim dierum prreccdente omnia eviden-
tiora habebat. Caput te&um , oculos propemodum
apertos. Cerebrum addenfatius , licet olla cranei mollia
Roftri extrema cartilaginis orbiculus muniebat. Cgr ru-
bicundius pollens amplum plenum , juxta quod tamen
Pulmones vrfui fe non offerebant. Jecur impeniius fla-
vum , & fubtus nigricante folliculo bilis inftrudum.
Ventriculus amplus folidus. LienSt teftesinconfpe&um
non venerunt. In habitu corporis rhorofum M ulculofum
pedus & coxa omnino adhuc alba : jam pennarum pn»
mitireprarflo fuerunt, albis adhuc ipiismuiculis, fretus
tamen movetur iisdem : Diu jam diftedo per medium
cerebro , Cordis auricula: fepiis St celerius fe movebant,
reliquo cono languidi ad extremum taradiu, coni lauto

Knore motu adhuc non amplius fe attollente. Sed mirum
icquodin una auricularum pulfus hic ultimo fubfiffe-
bat . in altera tandem ceflabat. Externarum extremas
etiam internodiis diftinche funt. Jam duodecim exaltae
erant hora-, cim difl-fto corpore, divifo cerebro , la-
ceratis vifccnbus . abruptis umbilicalibus valis , adhuc
cordisauiicula le moveret. Arteria; umbilicalis amplus
i & primarius ramus «d candidum ovi fertur & contra ve-
1 urna luteum. Verre umbilicales ad porfce truncum 'fe
viWnturrcripere: arteria: fupra ventriculum per Jeco-
ris filliirani ad cor confcendunt quo loco inferantur ob-
fcorum. Sani arteriae ex corde prodeuntes confidentia
St eoiore albo inultum ab art. umbiL differunt. Obf. An-
no 16J7.6. Maii.

H A R V E T. •

Singulam confiderationir hte funt qua TraBatu veri
aureo nolru reliquit GuiLJtLMUS HaIVIIj, ex
hec , J nfixie ceu/cripta , peacipua excerpere utile ,

de GaLinapartihurgeueratiem dicatu cedent ex-
btbetlceo, cum erum quadam ntpragrtjjit , ubi de gallina
cgimut , addtiBa , neglcliii , facient hac ad pleniorem, eo~
ruuit qua Aulloteles , Coiterus, Alderovandus , Parila-
nuS j al lique propo/uere. explicationem , vel , ubi rer exigit^
/olidiorem ccrrcatoncm, rc/iitationcmvi.

De pencratunc Ovi.

TTltellus, in racemo, exigua duntaxat papula eft t
V feniiraqueaullus, colorem tk magnitudinem vitelli

A adi»

Digitized by Ot iogk

. D * Ovo i

adipifctmr; indique abruptus, per infundibulum de-
fcendit , & per fpiras cellulasque ptoeej&s devolatus,
albumen induit : licit nullibi (quod redi contra
Jiotelem Fabririm i obfervavit) utero adluereat, nec per
vala umbilicalia augeatur fed , ut pilcium , vel rana-
rum ova i foris ex aqua albumina libi parant, & circum-
volvunt ; vel , ut fab® , ciceres , casteraque legumina,
& frumenta, humore macerata intumefcunt, nidique
alimentum pullulanti ex fele germini acquirunt: itA fi-
mi liter ex (fietis uteri plicis (tanquam ex ubere , aut plu-
ant J utmmi) albuginea humiditate promanante, vi-
tellus tibi (vegetativo, & innato, qnojiollet, calore,
& facultate) albumen quierit, & concoquit. Idcoquein
'plicisillis, &cavoutcri, liquor , albuminis faporem re-
ferens, copiofilFimiabundat. Atque hoc patto vitellus
paulatim defeendens , albumine cingitur , donec tandem,
in extremo utero, membranis, teltaque duriore aflum-
ptrs, ad partum perficitur.

De Ovi incremento , Cr exim.

AUdiamus Fabricium : Siculi dicimus (inquit) ven-
triculi aBioncn i ejfe cbyhfiettimcm , 3cc.

Nos autem brevitati li udentes , (omiilis , ut oportet,
altercationibus) ut facili concedimus , uteri officium ,
& ufum procreandis ovis deftinatutn cfle ; ita effigietis
adaequatum (ut dici folet) & immediatum, in avo ipfo
contineri alleveramus; ovumque, non ab utero, fedab
interno principio naturali, fibfque proprio, tum gene-
rari, tum augeri cenfeinus; principiumque hoc Itota
gallina primum in vitellum inchoatum , primamve pa-
pulam profluere ; quod deinde (ceu innatus calor , aut
natura opifex) vitello inhorrens, ipfum nutrit, auget-
: quemadmodum , in unaquaque corporis parte ,
Itas quaedam ineif , qua ipl.v fingillatim aluntur, &
crefcont.

Modum autem quod attinet, quo vitellus albumine
augetur, i/injlotelct videtur credidifle, m ovi/ , dum
mollibus membranis obvolvuntur , canalem umbilicalem m
acuta ovi parte ejfe , (ubi avi principium ftatUit) per quem
augeatur. Quam fententiam Fabricius reprehendit, ne-
gatque ullum talem canalem tdejfe , aut vitellum ulhbi
utero adhaerere : atque dubium deejcBt ovi 'appendicula
diluit i dicendo , avum augeri dupliciter , prout duplex eji
uterus , Juperior , CJ inferior ; (S ovi Jubfiantia duplex ,
vitellus, is albumen. Vitellus adaugetur vero augmento ,*
fangum: nempe , qui ad ipfum per venas porrigitur, dum
adhuc vitellario appenditur. Cdlbumen autem alio modo
adaugetur , iS acer fcit , ac vitellus : etenim non per ve-
nas, neque per nutntionem , ut vitellus, merementumju-
feipit ; fed per juxtapofitionem vitello (dum per fetyn-
dum uterum devolvitur) adkarefcit.

Mea autem lententia , ovum ubique eodem modo
augetur, quo vitellus in racemo,- a principio nempe in-
trinfeco concoquente : hoc folum diferimine, quod in
racemoSlimentum illi per vafa deferatur, in utero au-
tem jam paratum inveniat, quod imbibat. Quippe in
omni nutritione , & accretione, antualiter necefftria eft
partium ruxtapofitw, & applicati alimenti concodio ac
diftributio : neque htec minis, quim illa, vera nutri-
tio confertda eft : fiquidem utraque novi alimenti ac-
ceflu, appofitione, a gg luti natione, atque tranimuta-

t Pullo. 903

tione contingit. Nec mimis fani ciceres vel fabre, at-
trado per tunicas fuas terra; humore , (quem veloti fpon-
gix imbibunt) veri nutriri dicuntur ; quam fi eundem
per venarum ofcula admitterent: & artiores corticibus
luis rorem pluviafque abforbentes , rrqui veri aluntur ,
ac per radices folent. V erum de r.utritionis modo , alibi
plura annotavimus. Imprafentiarum nos alia difficultas
tenet; nimirum an vitellus, dum albumen acquirit, fe-
parationem ejus aliquam, & diftin&ionem non faciat;
atque iti , dum augetur , pars quadam terredrior in vi-
tellum , fen medium ovi (tanquam ad centrum , ut ^/)n-
flotelcs voluit) fubiidat ; pars alia levior eundem cir-
cumambiar. Inter vitellum enim , qui adhuc m racemo
eft, & eum qui in medio perfedi ovi reperittir, hoc
maximi intered ; quod ille, quamvis luteo colore fit,
confidentia tamen magisalbumen referat ; & co&ura ,
hujus irflar , craflelcat , compa&us , vifeidus , & in la-
minas fiflilis fit: vitellus vero qui in ovi perteifi medio
eft , a coffione friabilis fiat , & confidentia* magus terre-
dris, (noncraffie, Scglutinof®, albuminis indar,) ap-
pareat.

De Ovi Cortice.

TEmpedivum ed , pod declaratam ovi generatio-
nem, de ejus partibus. & differentiis agere. Com-
ponitur autem ovum ( inquit Fabricius) ex vitello, albu-
mine, chalazii duabus , tribus membramr, ( videlicet , uni
vitelli propria , duabus totius ovi communibus) CJ demum
cortice. Putamen hoc quanquam durum eft, non tamen
aquahterm omnibus Partibus durum apparet ; feddunut
ad ovi principium , CJ fuperiortm partem tft. I deoqlie Fa-
bricius dubitandum ait, exqua materia, Sc quo tempo-
re, ovi te ita gignatur. vdri/lotclct enim& rlinius af-
firmant, corticem non intus gigni , fed cum ovum editum
eji-. CJ prout exit, ita ab aere externo obdurari, calore
externo evaporante humorem. Idque fardum , ait eslriji.
ne parenti dolorem moveret, IS facilius egrederetur. Querar
admodum ovum aceto emollitum , in vas ftri&i orificii
facili intrudi dicitur.

Fabricius quidem huic opinioni diu adverfabatur ;
quod ovum duro cortice obductum intus referifiei ; idem-
que mulierer quotidie experiantur , dum extra abdomen
digitis ovi duritiem pertentant , ut eognofcant , an gallina
mox fit editura ovrnn , urens. Podea autem, cum aece -
pijjet a mulieribus fide dignis , ovorum corticem in exitu
ab aere obdurari , qui tomum quendam humorem exeunti
ovo eircumfUfum c vejligio exicet , IS cortici nondum extBd
duro apponat, IS induret , atque tpfe tandem expenentii
id comproba f t : mutavit fententiam , putavitque , ovum
cortice obduBum, iS conflitutienem inter molle CJ Jurum
adeptum , jam m exitu fiatim nnpenfius obdurari , eon-
crejcente circa putamen i vejligio, propter humoris evave-
rationem, ( ut ait ^irsjl.) vrjcoja ac tenaci quadam tu-
miditate; cum quamadejeens in tota fuperficieovumna-
fcitur , iS recenti cortici adharefeens exjiccalur , obdura -
turque , frigido ambiente nonnihil interea conferente . Id
quod facili intueberis (inquit) fi gallinam domc/iicam do-
mi babueru , CJ ovum et in exitu dextre manu arripueris.

In hac JSnjhtelis fententiadiu hzferam , donec me
certa experientia contrarium docuit. Quippe comper-
tum habeo, ovum in utero, feri femper duro cortice
• Cea ob-

Digitized by Google

204 De Ovo

©bd Sum e fle. Et aliquando vidi ovum, 4 gallina viva
exemptum, atque etiaronum calens, fine cortice humi-
«litate tenaci madefeeus ; quod tamen ab humiditate illa
circa putamen concrefcente , aut evaporafeente . (ut vo-
luit labiam) nihil omnino obduruerat , neque abatfre
ambiente frigido permutabatur ; fed mollitiem , quam
in uterohabuerat, retinuit.

Vifiim eft etiam ime ovum i gallina recens progna-
tum, perfeftoque cortice incruftatum, cuticula tamen
tnembranofi , ot molli fuper corticem indu&i veflitum ;
qua- membrana ne quidem poft ovi ortum concrefccbat.
Vidi przterea ovum 4 gallina natum , undiquaquefcfta
obdu&um , praeterquam in acuti culminis apice, ubi
exigua mollifquequsdam eminentia (qualem forti A-
rijl. pro umbilici veftigio habuit) permanfit.

tetriciui itaque rami videtur a vero receUifle : neque
enim ea dexteritate unquam fili , ut ovum in ipfo exitu
arripere, idque inter molle , & durum reperire potue-
tim. £t hoc fidenter affero . corticem intus, five in ute-
ro, ex materia ibidem oblata confici; & non aliter,
quiim reliquas ovi partes, a formatrice ejus facultate
flajmtri : coque magis , quod viderim ovum perexi-
guum (Fabricius centeuiaum vocat, 8c noftrates mulie-
res gallo adferibunt) crufta tefhun , intra aliud gailm®
Ovum majus, pcrfe&um, & cortice circumcirca obdu-
Sum , contineri. Ovum lioc Strcmjjimo JJrji Caroh,
Domino meo demertiflimo, multis aliis coram, fpe-
dfandum praebui . Eodemque at no io limone majore aif-
fcdo, limonem alterum perfedtim, fed perexiguum,
flavo cortice obdu&um reperi- Quod jam crebro in
Italia contingere, audio.

Quanquam illa , quae jam diximus, vera funt (ovum
firilicet etiamnum in utero exiftens, duro cortice muni-
ri; tantopere tamen apud me femper valuit ArijUtelu
nutontas, ut non temere ab illa recedendum putem;
ideoqoe credam (quod etiam obfervariones me* confir-
mant) huic corticis concretioni, aliquid inipfoejusexi-
tu ab ambiente aitre accedere; lentumque illum & lu-
bricum humorem , (d quo , dum nafeitur , madet) ffatim
»b ejus exclufione indurari- Coitexenim, duminutero
eft , .multi tenuior , & tranfparens magis, ac l*vi fuper-
ficicconfpicitur ; edito autem jam ovo, crailior multo ,
minis tranflucidus , & fuperficieafpera (tanquam polli-
ne albillimoadfperfo, & nuper acciclcente) apparet.

Tam fubit® concretionis exemplum apud Statuarios
videre eft , qui ex alabaff ro calcinato , vel gypfo aqud
temperato , camentum liquidum efficiunt ; qui itd ap-
plicito, definvSorum vultus, vel alterius cnjufiibet rei ,
etiam minutiflim® , fimulacrum 8; imaginem excipiunt ;
eodfimquc mox indurefeente , proplejmaia concinnant.

Quemadmodum igitur in omnibusreri liquoribus ter-
reni aliquid n.cit (ex.gr. in vino, tartarum;. in aquis,
limus, aut fabulum ; in lixivio, lal; qui, huraido ma-
gnam partem exhalante , concrefcit & fublidit) iti pa-
riter fcdimentum album avium, una cum urina, 4 reni-
bus in cloacam defccendete arbitrabar , , ovumque ibi-
dem eodem oblini , & incruffari ; ut pavimenta a falco-
nibus. 8cpraxli&® Infui® totum clivum gyplari dixi-
mus ; & perinde atque vafa , locaque alia ubi ciebr.N
mingitur, tLavo cortice tegi folent; materia illi fci'i-
ect concrefcente, ex qua calculi in renibus» vefica, alx'f-
que corporis partibus generantur. Credebam, inquam.

E T P U t L O.

. (pr*fertim Arijlotelii , & Plinii autorftate duftus) e*

1 liujufmodi albo fedimento , quod iu omnibus oviparis,
(quorum ova duro cortice integuntur) cnpiofii adeft,
ovi gallinacei corticem fieri, « ab ambiente frigore
(dum excluditur) conctefcere: Eandcmque meam fen-
tentiam, ali® quoque plurim® oblervationes adeo con-
firmarunt; uc vix mihi temperem, quin credam, ali-
quam 6 Item teft® partem indi produci.

Vetuntamen (ut redi monet f tinctui ) ratio onmn
conticefeat oportet , uti experientia rtf. tritur. Vitram-
que hujus feculi eft nimis familiare ; phantafmata , ex
conjeduri , levique ratiocinio (fine oculorum reftimo-
nio) nata, promanitefta veritate obtrudere,

Mihi enim certi compertum eft, ovum (Jaltem apud *
nos) m ipfo utero exiftens cortice integi : licit Ariflo-
idct , & Plinnu contrarium affirment, idque patriam
quoque haud pertinaciter nefandum putet. Foriitan lo-
cis calidioribus, & robuftior ibus gallinis , ovum molle&
fine tefta ut plurim&m nafeitur; apud nos veio id numi-
ni contingit. Itimihiolim, fencttii chm eflem, A-
romat anui Medicus clarifiimus oftendit , inter atramque
fafeoli laminam , minutum folium efformatum ; cum ta-
men apud nos , infimilibusfalcolis, duntaxat apex par-
vulus rafckuri germinis appareat. Tantopere ad fa-
cunditatem & celeriorem proventum, c®li, foli, adrifque
benignus tepor , & clementia conducunt.

De reliquit Ovi partihn/, .

UBi autem, quando, & quomodo reHquz Ovi partes
generentur, in hiftoria uteri-partim jam diximus;
puitimquepoftca, ubi de earum utilitatibus agetur, di-
cemus

A Humat ( inquit patriciae ) ovi altat liquor , Pli-
nio , &c.

Ego vero in ovogallinaceo non modi) varium albu-
men obfervavi . fed etiam duplex ; utmmque proprii
membrana involutum : alterum tenuius, liquidius, 8c
ejufdem ferme couiillenti® cura humore illo, quem ex
uteri plicis manantem, albuminis materiam & nutrimen-
tum diximus. Alterum albumen eft crallius, & VI (coillis,
pauldque magis ad albedinem vergetis; in vetuftioribus
autem & requietis ovis , poft aliquot dierum incubatio-
nem, fufflavefeens. Utlccundum hoc albumen, vitel-
lum undique obtegit ; ita liquor illeexterior , ipfumcir-
cumambit. Bina Ti®c albumina diftinda efle, vd hinc
conftat ; Si, ablato cortice . membranam titramque pro-
ximam penetraveris ; videbisalborem Jiquidum& exta-
rioreirxprottnusetfluere ; iisdemque membranis hinc in-
di in patinam reclinatis , interius tamen & craifius albo-
mjn, locum, & figuram fuam globofamfervat ; utpote
membrana propria , tenuique adeo , ut vifum prorfus
effugiat , terminatum , hanc autem fi fecueris . fecun-
dum albumen illico huc illuc fparfum effluit, & figuram
rotundam amittit; perinde atque 4 vefica fe&a numar
in ea fervatus prorumpit ; & difrupta propila vitelli
membrana, liquoccroceus egreditur ,& globoiitas pti-
fima fublidit.

litelitu [art Fabricius) a vita dicitur , &c.

C balante , id.eft , grandines (Italii gaUadura , Anglii .
ite ireddle) bili® lingulis ovis obtigerunt; altera in ob-
tufo, altera ia acuto angulo. Plus earum ia albumine
» r4pe»

De Ovo

reperitor ; vitello tamen validius adhsrrent . ejufque
membrana appenduntur. Corpora funt longiulcula ,
concreta magia quam albumen , & albidiora , nodofa,
Juciditanscujuidam non expertia, ut grando; unde il-
lis nomen : conflat enim quxlibet chalaza pluribus Quafi
grandinibus albumine ad invicem jundia. Earum altera
major eft, & longibs i vitello verius obtufum ovi cacu-
men protenditur : altera minor, a vitello inferiis ver-
ius partem ovi acutam porrigitur. Major ex duobus vel
tribus nodis, quafi grandinis granis, globulifve confla-
tur; qui modico intervallo a (e invicem diftant; & mi-
nor ordine majori fuccedit.

In omnibus omnium aviumovis reperiuntur ; frecun-
dis pariter , & fubventaneis : kique in utroque eorum
cacumine. Unde apparet vulgaris muliercularum error ,
exiftUnantium , grandines efie galli fperma , atque ab
ipfis pullum procreari. Atque ipfemet Fairiciut , licAt
neget est ex galli femine conflare ; multis tamen rationi-
bus contendit , eat immediatam effe materiam , quamgal-
lui facunditate imbuat , 13 ex qua pullat corporetur ; Id-
que hoc levi argumento , quod ni coBono , chalaza in fe
tpfat ita contrahantur , ut conceptat , fivc pulli jam effor-
matt ac gcmtifimilitudinem referaut. Vcrifimdc tamen
non efl , plura futuri fretus rudimenta in eodem ovo re-
quiri : nec unquam quifqoara, nili in obtufo angulo , pul-
li primordium repenit Qumetiam di&se chalaza- in ovis
per coitum facundis , nulla (eofibili differentia ab lisdi-
fcrepant, qua- in ovis irritis inveniuntur. Hallucinacus
itaque eft vir clariflimus circa Grandina ufum in ovo ;
fdque poftea ex dicendis clarius conflabit.

Etiam in minimarum avicularum ovis, tenue filum, aut
nervulus , chalaza veftigium exhibet. In ovorum Stru-
thioeiix, & C affatu re utroque cacumine, vidi chaiazas
crailillimas., longillimas . & albilfiraas , ex pluribus glo-
bulis magnitudine inv irem cedentibus conflatas.

Cantat quadam exigua, inobtufiore ovi parte , intus
prope putamen confpibtnr ; qua: interdum ui ipfo fafti-
gio lita efl , interdum nonnihil ad latus inclinat, fubje&x
chalaza; i diredo refpondcns. figura , ut plurimum,
circulanefl ; in Anate autem & AnicreexadA circulum
non refert Hanc evidenter tanquam nuculam obfcu-
rim cernere licet , fi polito ex adverfo lumine , impoiita-
quetransveriimmanu , in obfcuro intuitus tueris. In ovo
recentillimo exigua eft , oculi humani pupillx magnitu-
dinem referens. Quotidie increlcit , proutovum requie-
turo nugis fuerit , 8c ambiens adr calidior. A prima fla-
rim incubationis die valdA ampliatur: (annuam, parte
aliqua exterioris & liquidioris albuminis exhalante , re-
liqua contraheretur, & fpatium amplius relinqueret:
fit enim cavitas ifthsec inter teftam , membrana fnccin-
gente ibi loci deftitutam , & membranam exteriorem
univerfos ovi liquores ampledentenr. Omnibus ovis
ineft: imoverb in utero adhuc remanente ovo , quam-
primurocorticeobtegitur, inveni; Alant lurum rerum
curiali, fi cavitas hac in fummo laliigio fuerit, exejuf-
modiovonafcituruni rdarem . feminam autem, fi ver-
ius latus deflexerit. Hoc fanA compertum eft ; cavita-
tem minimam , tignificare. ovum jam recens edituro,-
couti a vero , requietum efl* , fi grandiufcula fuerit- Erit
autem uberior poftea de hac re dicendi lucus.

Circulus albus, & perexiguus, vitelli tunicae (tan-
quaa cicatricula quaedam multa) adr.alcitur ; quam ideo

ET P V l L O. * 20*J

Fairiciut Cicatriculam nominavit ; led pSrvi fteit , Sc
porifis ovi affedionem , quAm partem ejus aliquam exi-
ftimavit. Macula h*c perpufilla eft, lenticul* ferA' ma-
gnitudine, avicula: pupillam referens, alba, plana, ft
circularis. Omnibus quoque ovis ineft ,- etiam a prima
eorum origine in vitellario. Quare fallitur Fairiciut ;
dum putat , hanc maculam efledun taxat abrupti pedun-
culi veftigium • quo , in ovario , ipfi racemo appende-
batur. Pedunculus enim (ut ipfe agoofeit) davus eft , &
vitdlo appropinquans dilatatur , ut ipfum totum ambiat.
Ac tanqnam in facculo Crintineat : non autem illi ( ut pe-
dioli pomorum , aliorumquefruduum) infigitur, ut ita
abruptus veftigium fui relinquat. Qo6d fi aliquando in
magno vitello (ut Fairiciut refert) duplicem maculam
confpexcris ; caufla monftri foriitan fuerit , & duplicati
fetus , (ut poftea dicetur ; ) non autem duplicis pedun-
culi indicium. Plurimum vero hallucinatur, dum ctea-
tncul jm hanc nulli ufui infervire credit : eft enim praci-
pua totius ovi pars , cujus gratia reliqua: omnes effbr-
mantur, Stexqua pullus originem fuam ducit. Panfa-
nur quidem perperam hantefle galli femen contendit.

N Ovorum different iit.

OVtem gemerahte^fj^iam fumitur ; vel proprie , vel
improprie. Hxc quidem Fairiciut: nobis aurem ,
(qui de ovi gallinacei generatione prxcipuA agimus)
omniumovorum differentias hic univerfini tradere , non
eft animus; (id gaUmacrorimdun taxat diilimilicudines
proponere. Gvaigitiir gallinacea , alia , funt recentis ;
alia, requieta; illa, quam h:ec , albidiora funt; state
auippe oftufcsntur , & prarfertim ab incubatione : iif-
aem etiam cavitas in obtufo angulo exigua eft: &, fi
valdA recentis fuerint , ab ad habente pofiine aliquantil-
lum fcabra funt : requieta vero , ut cortice obfcnriore-,
ita & Isvigato magis conflant. Recentia ( modi integra
fuerint) prope ignem pofita ludant ; &, prx exteris, ju-
cundo laporcprsdita funt, plurimumque in deliriis ha-
bentur. Imo vero, ova, poli duorum aut trium dierum
incubationem, fuavifis lapiunt , quam requieta : quafi
blando gallins tepore denuo refocillata , ad naturam at-
que integritatem recentium reverterentur. Quinetiam,
poft diem decimum quartum , (ciim jam pullus plume-
Icere incipit, mediumque ovi poflidet , Ac vitellus ferA
integer lupereft) ovum in aqua-ebulliente ad duritiem
coxi, utpullifitum exquifitius dignolcerem ; cujus po-
tituram, inftar proplalinatis , albuminis cavitas expref-
fit : ejufque vitellum grati planA faporis , fimilffquc fu v
vitatiscum recenti ovo itidem indurato, reperi. vitellus
vivente adhuc gallinA, A racemo diremptus, ftatfmque
comeftus, dulciAs fapit crudus , quaracoAtus.

Ovorum etiam A figura diferimen eft ; alia enim aliis
longiorafunt, & acuminata magis. Exoilongit C Saeu-
titovu fautore tO^njlotele) famma generantur : ex »ir
qua mucronem ohtuftun balent , macet. Phnint autem
contrarium ftatuit ; Ftt minam edunt , inquit, qua ro-
tundiora gignuntur , reliqua marem. Cum eo etiam eft
Columella. Cum quit volet , inquit , qtumplurtmot marcj
excludi , longi/fima quaque . 2f acuttjjima ova fuijiciat :
13 rurfut , cnmfoemtnat , quam rotundtjfima. iriflotelit
lententia hanc caudam habet : quoniam callidiora funt
rotundiora ; eftenim caloris congregare & conftitucn.-;

Cc 5 piufquc

*o6* De Ovo et Pullo.

plufque is calor potefti qni pii» operatur. A validiore

Igitur & perfe&iore principio, robuliias & perfcaius Degeneratione foetus ex Ova gallinaceo.

' animal exforgcr. T ale cft mas , ftrmina: ( pra-fertim gal-

lusgallin.-e) comparatus. Contri autem , minora ova in- f~\ F Ovi gallinacei formatione, Pc generatione, jam
ter mipertwfta recenfentur, & minima omnino impro- VJ dirium eff. Sequitur, ut de puEi ex ovo procrea-
liliea habentur. Ideoque ^4nJlotelci ad laudabilem ovo- tione obfervstiones no [iras enarremus,
rum proventum frequentem galli coitum laudavit Ste- inflet fla olim, nupCrque Hieronymus Fobriehu , de

rilia autem, & fubventanea ova , minora efle afleruit, generatione & formatione pulli ex ovo accurati ade6
minufque fapida , qu6d tilia fint humida ,& imperfeda. Icripferunt , ut pauca admodum defiderari videantur.
Di&a autem differentia intelligenda clt deovis ejufdem \JlyJTet ^Alirtvaniut tamen ovi puEuiaittmem ex fofc
gallina:: rmm chm gallina quaelibet fimilia femper ova obfervatiombiH defcripfit ; qua in re, a<i ^Ariftaedti au-
pariat ; mares inde omnes, vel fceminas produceret. toritatero potihs , quam experientiam ipfam collimafle
Aliter ii intellexeris , incerta vaidi fuerit > exprmdi&is vidctar. Quippeeodem tempore VoMtntt Coitcr Bcno-
fighis , de mare , aut feemina con jeftura. Quippe varia: mn degens , ejusdem Vlyffir , perceptoris fui , ( ut ait)
gallinz , ova edunt tum magnitudine , tumfigura didi- hortatu, quotidie ova incubata aperuit , plurimaqoe veri
milia: alia: nempe oblonga , ali* rotundiora, parumque elucidavit, feci» quam ab uAIJrovanlo taflumeft; quae
a fe invicem diferepantia. Licit enim aliquando inejuf- tamen hunc latere non poterant, tjf milito tanfamu
dem gallina: ovis diferimen aliquod invenerim; cft ta- quoque (Mediats Venetus) explofis aliorum opiniont-
men hoc adet') exiguum, ut, nili valdi exercitans, non bus, novam pulli ex ovo procreationem commentus eff.
innotefeat. Cum enim in eodem utero , (in quo cortex Quoniam tamen , (fecundum ea qu.ic a nobis obferva-
adnalcitur) ceu proplafmatc , fingula ejusdem gallinm ta funt) nonnulla magni momcr.ti aliter longi le habent ,
ova figuram fuam pene eandem acquirant ; (quemad- atque alii ha&enus tradiderunt ; quid Quotidie in ovo
modum in coli cellulis excrementorum fcybala) necefle agatur, & qua: partes tranfmutentur, referam: prarfer-
eft , ut magna inter illa reperiflMfcmilitudo ; adeo , ut tim primis incubationis diebus , quo tempore maximi
ipfcmet non multo negotio ,^H^a gallinarum caret- omnia oblcura, oonfiifa, obfervatuqui ardua (iint,- &
va, quodnamcujuflibetgaliinaEOvumeflet, facili inter- auferret potiflimhm pro fuis obfervationibos digladian-
nofcere potuerint Idque alii promptnis prxifirennt, tur ,- quas nempe prrtconceptts fuis opinionibus (de cattfi-
poflquam huic rei diuturnam ac feduum operam impen- fis generationis animalium materiali , & efficiente) ma-
derint. gis , quam veritati ipfi accommodant.

Praxipua autem ovorum differentia eff , qu&d alia, Qua: lAri/hnelci de procreatione pulli narrat , verifi-
fint facunda , alia, infdecunda ; qua: etiam dicuntur im- fimaTunt. Nihilominus, quafi ipfcmet ea non vidiflet,
prolifica , irrita, hypenemia, five fubventanea , &Ze- fed ab experto quodam accepiffet, temporibus q aeque
phyria. fuis haud r e&t diftinguit : plurimumque fallitur circa

uva illa ftecunda cenfentur, quavfablatis impedimen- locum, in quo primum ovi principium fit , quem in acuta
tis extraneis)' fotu blando de fe pullos producunt. Quod ejus parte (latuit : eoque nomine a Fabricio meriti re-
nonfolinn fit A gallinae , five matris incubatione , lei)& prehenditur. Nec videtur principium pulli in ovo ob-
■cujusvis alterius avis, (modfi juffre magnitudinis fuerit, fervafle; aut ibidem reperirepotuifleea, que in omni
utoperiendo foveat, & protegat) aut alio quocunque generatione dixerat recefiaria. Materiam nimirum con-
blando calore. ilitiirivam (cilm ex nihilo qmequam naturaliter fieri, im-

Ova fterilia pullos non excludunt, (autore ^Arijiotele) pofiibile fit) albumen effe voluit, Et quomodo efficiens
quiahumoreorum ab incubatione non craflcfcit , neque cauffa (galli femen nempe) citra ta&um agat ; autovum
aut luteum , aut candidum i priftina natura immuta- ipfum f|»onte fui , fine ulli inferente maris genitura ,
tur. roetum efficiat, haud faris intellexit.

Gallinarum ova numero preterea diffinguuntur. ^ Alirovandua ejusdem erroris cum ^Anfiotele affi-

hqua enim fjCina ( ait Pnilofophus ) toto anno po- nis, ait prmterea, (quod nullioculi, nifi cocci , concefle-
nunt, &c. I int) vitellum primi j fiahm liitbut ad arulam ovi angu-

Ab incubatione etiam differentia: capi queur.t: fiqui- lum ajfurgere : putitque grandines effe femen galli , at-
deni ali.e lemel, alise bis, terve, alie multoties incubant, que ab iplis pullum conftitui ; nutriri antem tum i vi-
Suiit etiam quxdom ova, majora, alia , minora ; ali- tello, tum ab albumine. Plani contra ^Arijlotelir fen-
qua, etiam minima, que vulgo in Italia centeni»* di- tentiam , qui grahdines nihil ad ovi fcecunditatem facere
cuntur,& mulieres nonne hodie (ut & ohm) a gallo edi- arbitratur.

ta , Sc Baftltfcot prodiiffura fabulantur. Vulgtu. (inquit Veriora multo, &autopfi.T magis cotifona yolcbertu
labitam) putat exiguum hoc ovum ejTe ultimum gallina- Cvittr . De Tribus tamen ylohulii que narrat, fabule
■ rum , euntjam centum ova galhna perferent ; (unJeeen- lunt. Nec principium , unde foetus in ovo oriatur, revli
temnunt vocant) quod fine vitello efl , hahet tamen cate- perfpexit.

rj, ut elalazat , albumen , membrana/, & corticem, /e- Hieronymut Fabrieiut quidem contendit, graniinet
nfimUe cmm cft . t uuc generari , cumvilei/t omter jam in nm cffcgaEt femen ; exipftc tamen galifemme fecundatu
na migrarunt , &c. Mihi autem hoc minis verilimile pullum ( tanquam ox matertt ) corporari voluit. Vidit
videtur j quia certum eft , abliimpto toto ovario, ute- etiam principium pulli in ovo,- maculam nempe , five
rum quoque fecundum (itA ab eo diftum) pariter exte- cicatriculam vitelli tunicae adnatam : fed eam ountaxac
nuar i St in membranam flaccelcere ; nec quidquam al- pedunculi abrupti veftigium elle, & Ovi affectionem
buminis , vel huiuiditatis in fe continere. quandam , non autem partem principalem, judicavit.

tari-

D * • O v o

farifana/ fcntftirtam latficn de chalazia abunde fe-
futavit , ipfemet tamen li> arcula quitu/dam , & par-
tium principalium foetus (jecoris nempe, & cordis) /.'<*-
8u. maairclli hallucinatur. Videtur etiam obfervafle
principium fertus , fed, quid eflet , ignora fle,' eum ai t,
punitum situm m circulorum medio g»Ui femen etfe, ex quo
jrtpuhn/

Ita contingit, ut finguli, dum ad prseconcepf as duduin
opiniones, formationis pulli in ovo rationes exigunt, i
vero fcopo aberrarent

Prima Ovi mfpeBio : five , quid primut incubatio-
ni t dies in Ovo produxerit.

UT clarihsinnotefcat, quid prima ab incnbatu dies
movo produxerit , ferendum prime) eft, qua- nam
fponte mutitiones in eo contineant,- quibus ovum re-
quieturas a recenti , (citra incubationem) diftinguitur ,
ut ita , quid ab ipfo incubitu profici fcarur , Gt mani-
fertum.

Cavit at igitur (utdiximns) in obtuia ovi parte, ofnni-
bus quidem adeft ; fed qu6 vetuilius ovum fuerit , e6
major indies redditur ,- pra-fertim locis & temporibus
olidioribus, (exhalante nimirum parte aliqua albuminis
tenuiore ut in hilforia ovi dfehun eft. ) Eademque, dum
ampliatur , magis fecundum ovi longitudinem , quam la-
titudinem expanditur , & figuram demum ab orbiculari
decimantem obtinet. Cortex ovi minas jam cranlparero,
offulcatur

Albumen craflins redditur. , & vfiddius ,- ad ftrami-
Beum, five fpicenm colorem vergens.

Propria vitelli tunica laxior reddita, in rugas flacce-
fcit. Nam 8 c hujus liquoris aliquid tempore diilipari ,
verifimile eft.

Grandines eodem (emper loco , politura, & confiftcn-
tii, inutraqueovi extremitate reperuiocur ; idquetam
ia ovis recent ibus, qu.Un requietis tam per coitum con-
ceptis, quAm fubventaneis) quarum firma copula vitel-
lus cura albumine conneibtur , Se Uterqne liquor debitam
invicem poGtionem-fervat. Sunt enim duo mutu6 oppo-
fitaftabinmenta, five/»h& cardines hujus Mierocofmi ;
ea arte fabrefafki, quali albuminum eflert numerofai tu-
ricx , forentque hinc indi in utroque extremo fraiul
contorta: in chordam nodofam. qua vitelloadne&untur.
Indigue fit , ut vitellus agri ab albumine fecedat , r.ifi
prius chalazre . aut cultello refeiflae , aut manu abrupta:
iuerint; quo fafio, protinus ab invicem fcparantur. Sci-
licet horum cardinum ope, vitellus tum in ovi centro fir-
matur, tum in debita fui confiftentiA confervatnr. Adeft,
st pr.mcipua pars, cicatricula nempe, eandem ovi regio-
nem (ceu altitudinem) r^piciat , & in media ab utroque
cacumine diftantia prrmfihear. Quippe macula hmc , fi-
ve cicatricula, tam in requieto ovo »quim recenti, ei-
dem confidentia. magnitudine, & colore, eodemqueiiru
exllruifta cernitur. Quamprimum autem i gallinae incu-
bantis fotu , vel alterius cu julpftm blandi caloris acceffu,
ovum ad pullulationem mutari explicatur ,- inddque
(ceu pr.ecipuo ovi centro) latitans plaftica vis prorumpit,
fic germinat H.rc tamen prima pulli origo i nemine
hactenus (quid fciam) obfervata eft.

Secundo itaque incubationis die > poftquam ovum Ho-
ras vigiuti quatuor fub gallina tepuit , ut cavitas ejus in

ET Ptll L O.

207

obnilbtaeumine multhm ampliatur Se delcendit , ita in-
terior quoque ovi conftitutiopet mutari incipit. Vitellii*
nempe, pui priis in albuminis centro liarebaf, verffn .
cacumen obrufum aflurgir ,- ejufq ie pars media . cui ma-
cula infixa eft. attollitur, & membratur cavitatem am-
toenti fefe applicat ,- adeo, ut vitellus cav.tati per cicatri-
culam conjungi videatur , F.tpout vitellus alcemlit, al-
buminis parscrallior tantundem in acutum . imumve an-
gulum detruditur. Unde apparet, (ut redii latriaui ob-
lervavit,) vei erralTe %/dnjiatelem, vel mendum in codice
efle, cum dicitur : Effertur per id tempta (nempe intra
dies tres toddimque nodfes) luttiu humor ad cacmucn,
qua ovi principium efl , atque ovum deteritur cd pane,
(fcilicet ob cavitatem dilatatam.) Appellat autem
r</- principium ovi , acutam cjm panem , qua poflcntir
extt. At certum eft, vitellum & nbtufam ovi partem afi.

(llrnot o rriuiMFamnno IUuIam -J -A . •».

fecundo & tertio die , cicatriculam dilatatam , pnlifque
jampoiitumexordium, necdum tamen afeendente vi-
tello : Raro antem id contingit ,- & ab ovi imbecillitate
profestum arbitrabar.

Secundo incubationis, ftve primo infpeflionis die ,
difta macula dilatatur ad pili, vellentis magnitudinem j-
6c in circulos (ceu circino circumduftos ) d i Ipeigitnr ; qui
punitum albnm perexiguum habent pro centro. H.int
maculam e/ldrovandum quoque obtervafle , verifimile
eft,- tiquidem ait , m medio lutei quafi futaltidum quid
apparuijji , cujut Ariftoteleswsn meminit : & Coiterum,-
UDi ait , fecunda' die m viteBi medio par/ candidior reli-
qua : atque etiam Par ij anum , citm ait , fecunda die al-
tum corpiu mediocrii grani lenti/ magnitudinem & figuram
reprafentan/ confpid z cflque illud (inquit) galli femen
alta & tcuuiffimd tunica otduQum , qued Jubjtat duahnt
communitu/ tori ovo membrani/ ; fu perfla t veroproprta vi-
telli tunica. Crediderim tamen , neminem hafienus ci-
catriculam hanc in omni ovo reperiri , pullique originem
efle agrovifle.

Interea Chalazas five grandines, hmc atque illinc ab
utroque ovi cacumine , verfus latera ejus dechnafle vi-
deas: klque ob permutatum illum (quem diximus) li-
quorum litum. Adeo , ut altera chal.rr.-i ex obrafo an-
gulo aliquantulum defeendat, alteia vero ex acuto cacu-
mine tantundem furfum feratur: quemadmodum in ob-
liqua fphxra, quantum alter polus fupri honzmtrm
alcendit , tantundem alter deprimitur.

Vitellusctiam (pnefertmi ubi cicatricula eft) paulu-
lum colliquefccrc incipit, propriamque fuani tunicam
(quam *nte incubationem in ovis requietis laxiorem Se
[ rugofam diximus) in tumorem attollit,- videturque eun-
dem colorem , confidentiam , & faporis bonitatem ,
quam in recenti ovo habuit , recuperaflc.

Eft hic prima: diei proceffusovi ad polem, pmnim-
que advenientis pulli veftigium. ^Idrevanduc addit,
albumen necdum alterari , quod veritati confonum eft.
Dum autem affirmat, gaUi femen in eodem deprehendi ,
manifcftd fallitur. Levillimo nempe argumento innixus,
putavit chalazas efle femen galli, quia (cilicet ovanrde-
(htuta , infreunda funt. Ita fimi , & ne ova quidem :
tiquidem irritis pariter ac ftecnndis, grandines feniper
adfunt. Illevero, forfan i mulierculis deceptus, (quas

illas

Digilized 1

308l

2o8 D e o y o

illas io Itali* geSaiuram vocant ) communem errorem
fcquutUS eft. Nec minoris imprudentia; Unrmjmutfa-
bricitu tenetur, qui, fculptis pluribus imaginibus, for-
mationem pulli exhibet; cumque ex chalazis corporari
contendit : non animadverto» , grandines iis temoori-
bus iuiegtas utrinque, & immutatas (fed foco motas) re-
periri, pullique exordium alibi, remoti i chalazis, quae-
rendum eile.

Secunda Ovi infpeflie.

PRmtcrito die fecundo, didi cicatricula: circuli coo-
fpediores atque ampliores fiunt, ad magnitudinem
unguis dffiiti anularis , & interdum medii; quibus rota
macula in' duas regiones, (aliquando tres) ealquediver-
fis Gepe coloribus obfcurc diftindas dividitur , oculi fi-
guram plane referens, tum protuberantia aliqui , qualis
in cornea tunica vifitur; ftim etiam humore tranfpareo-
tc & luddiflimo intus contento; cujus centrum pupil-
lum reprsfentat, fedpundo quodam albo in centro exi-
ftente, tanquam avicula: alicujus ocellus fufFufionem, fi-
vc cataradam (ut vocant) in medio pupilla; pateretur ;
obqusmfimilitudinem, oculum ovi nominavimus.

Intra Iios circulos (inquam) liquor continetur darifh-
mi refulgens , quovis cryff allino humore purior, quem
litransveriimad lumen intuearis, tota jam macula po-
tius in albumine locata , quam vitelli tunicae (ut prius)
iroprefli condicitur,- & (ceu portio qiuedam albuminis
colliquefacta & clarifkata) intra tunicam propriam te-
imiflirnam conclufa apparet. Ideoque liquorem hunc ,
oculum , five colliquancntum candidum appello : quafi
nimirum pars albun ii .is £ calore fufa& colliquata , fepa-
ratim fulgeret , (nifi coucuffione turbetur) & veluti par*
fpirituola . magisque coda , a reliquo albumine tunica
propria diftingueretur, & inter utrumque liquorem (vi-
tellum fcillcet , & albumen) pofitaeOet. Differt a reli-
quoalbumine, claritate, & tranfparentii quemadmo-
dum aqua fontis limpidiffima, a ftagnante turbidiore.
Tunica hunc liquorem ambiens, adeo exilis, fragilisque
efl i ut (mfi fumm < cura adhibeatur) facili diihliat, fon-
temque nunc confufione liquorum turbet.

Atque hic anceps animi diu hafficabam, quid de can-
dido hoc collinuanrentoftatuerem; utrum nempe cali-
dum innatum dicerem ; an tumidum raduale ; vel ma-
teriam praiparatam futuro foetui ; five alimentum per-
fcd<) codum, quale Kot cenfetur inter humores fccun-
darios f Namque certum erat , (ut poftea dicetur) in
• ipfius medio, prima foetus rudimenta jaci, huncqueillo
ruo iri pi imittn, audumque poftea in eodem bquore ho-
fpitari. .

Colliquameitum igitur hoc brevi (eotiem nempe die)
augetur ( ( quemadmodum in fecunda fabra» figura
adumbratur) prtefertim interior ejus regio,- qu«e, dum
expanditur, exteriorem repellit , & oblitcrat. Perinde
atque in eorum animalium oculis cernere cft. quibus la-
tillima* pupillae contigerunt, r.odumte melius viderit,
quamtntcrdiu : (cujus generis funt bubones, feles, &
hujusmodi; quorum pupilla in tenebris atque umbra la-
tilhmv p«ee, in luce vero plurirabm conftringitur )
nam li talem oculum e luce ftib ito in tenebras tranftulc-
ris , videbis manifeftu pupillam ampliari adeo, ut reli-
quam circumcirca regionem ( iridem didam) valdi im-
minuat, & propemodum aboleat.

it Pullo!

in has regiones incidens Parifanm , egregii hallucina-
tur , dum arculeifuo/, mtliiaim, album , W gilvum, ahum-

Suc Jcnuo album coiruninifcitur ; fictumque ex albome-
io punSo (quod revera hadenus in illarum regionum
centro piparet) fieri ait , femenque getii ejfe, fabulatur.
Porrb , ut nobiliore fubtilitate fuperbirct, pnuiquam
(inquit) ruber aliqui* m fietit corpore appareat , Jua ex-
tant im ea minima iuBula ; iuitie tamen , rubore earum
mulla pruina eji : earomque alteram, pro corde; alte-
ram , pro jecore obtrudit. Atverb, nec bullula aliqua
confpicua eft, antequam rubor fanguineus appareat ; nec
foetus unquam primis ftarim diebus rubefeit ; neque ulla
earum bullularum, nobis hepatis veftigium exhibet; fcd
arob* binos cordis ventriculos, Sc auriculas referunt; &
micando, (ut poftea dicemus) fyftolefic diailolefibi in-
vicem refpondent.

Colliquamentumboc %Arijlottlct videtur intellexifle,
C&mait: Membrana etiam , fibrit dijlmSa faugwueie,
jam album liquerem per idtempur (tertio fcillcet die) cir-
cumdat, a mcatibui illii venerum orienr.

Neque enim Philofophus per album liquorem, totum
albumen intelligere potuit ; quoniam eo tempore, albu-
minis tunica necdum venis diftin&a eft ; fcd fola colli-
quamenri hujus tunica , cum venularum ramulis huc illuc
fparfis, cernitur. Et propterea dixit, membrana etiam :
quali aliam mtelligeret , poeter illas , quas albumen St
vitelinm ante incubationem ambire dixerat , cbm hanc
poft tertium demum diem a meaubut venarum orni affir-
met. Coiterue etiam colliquamentum hoc videtur agno-
vjfle , cum ait , ^dlbummu quadam pare ad canderem
accedent, quadam crajjlor. Didum enim colliquamen-
tmn propria membrani cingitur , & i reliquo albumine
feparaturStdiftingiutur, antequam quippiam ianguinis
appareat

Tertia Ovi infpeBio.

Vidimus fccnndum proceflum, five praeparationem
ovi ad fretum, quae die tertio obfcrvanda vemt. Se-
quitur, ut tertium ejus apparatum intueamur; qui poft
tres dies toridemque nodes conftderaudus eft. De eo
^iriftotelcr : Gencratienu indicia extare incipiunt in
gallina, pod trei Jiet totidemque noBet. (puta, dieJLurae
mani, fidie Venerispraxredenti, inaurora, ova gallina;
incubiturae fuppofita fuerint) eftque terti® figura; , apud
fabricium, facies.

Quarto itaque die fiinfpexeris, occurret jam major
mnamorphefit , & permutatio admirabilior ; qua: fingu-
lis feri illius diei horia manifeftior fit ; quo tempore in
ovo, de vita piant®, ad animalis vitam fit traniitus. Jam
enim colliquamenti Imbui linei exili (anguinea purpu-
rafcens rutilat ; ejufque in cenao feri , pundum langu i-
neum falien® emicat i exiguum adeo , ut in fui diaftole ,
ceu minima ignis fcintillula, effulgeat; & mox, in fy-
ftole, vifumprorfus;cffugiat, & difpareat. Tantillum
nempe eft vit® animalis exordium, quod taminconfpi-
cuis initiis molitur plaftica vis Natur® !

Obfervationcm hanc fi fub finem tertii diei experiri
libuerit ; adhibiti fummitliligentii, & clari, magnaque
luce, ve! radiis folaribus adapatis. autperfpicilliope,
difcernere poteris, Alias autem iti tenuis dl & exilis
purpunfiata linea , pundiquefabentisadeb impercepti-

D t Ovo i

hilis motus, ut plani fruftri fis. Quarti verb diei princi-
pio evidenter , & fob finem ejus evidentifiimi apparet
punSumfianguineum faliens, quod jam movetur (ai t*s1-
rijl.) ut animal in candido liquore : (quem ego colli qua-
nienttm nomino ) ai coque punflo tneatur venarum fjie-
tie duefanguine pleni, j texuofi firuntur ad circulum pur-

S" tum , & tunicam ambientem colliquamcntum.
s interea per ipfius colliquamenti fpatia plurimis
«propaginibus, mi* omnes ab uno principio (ut
arborum virgulta ab eodem trunco) profluunt. In hujus
radicis angulo inflexo , colliquamentique medio, pun-
ftura rubrum faliens ponitur, quod in pulfu fuo rhythmum
& ordinem, ex fyftole & diaflole compotitum fervat. In
diaftole quidem , quali majorem fanguinis quantitatem
imbiberet, ampliatum apparet, atque emicat : in fyftole
vetbconfeftim fubfidens , tanquamiflu illo convellere-
tur, & fanguinem dimitteret) delitefcit.

Punftnmhoc Fabricius in tertia fua figura depinxit,
& (quod mireris) pro corpore fretus accepit: quafi aut
rpfiim faliens puuansve non obfervaifct , aut Injlotelit
locum perperam inteilexiflet, aut ejus omnino non me-
miniflet. Mirandum vero magis, eum toto hoc tempore
de clulazis fuis nihil fuifle follicitum, ex quibus tamen
pulli exordia deducit.

XJtyjjct lAIdrmandui , eodem feri tempore Bononia
feribens, ait : Ipparebat in albumine exiguum velut

punBum faliens , r/tque iOud quod Pbilofopbtu cor t aluit.
Ex eo veri evidenter videtam cnafei ven a trunculum , (S
at hoc duor alter ramulos proficifci , qui meatur ilii fuerint
f anguiferi , quor ad utramque tunicam ambientem vitellum
£J alium protendi iBe dixerat. Sum autem omuino ejus
fententia , ut ejusmodi viae credam efe ventfae , ac pulfa-
tilerjanguinemquem iit contineri puriorem, principalium
membrorum generationi, jccctit nempe, (S pulmonu , fmii-
humque idoneum. Non funt autem arobx ven* , neque
utraque pullat : fed altera, arteria altera, vena eft ; ut
poftea dicemus: fimulque, meatus hos fretui vala dln-
Dilicalia fieri, docebimus.

Volcbcrus Ceiter h*c habet : Pun8ut fxve globulus
fangumetu, in vitello antea inventui , jam in altumine po-
tmr repertui , manifejU pulfabat. Mali ait , in vH:Bo an-
U inventui ; pundus enim in vitello inventus, albus, non
fahenr erat; nec fecundo poil incubitum die, punftus
aut globulus ianguir.cusfaliensapparet. Sed punitus ille
(quem in medio circuli, quali cer.rrum , diximus, & vi-
tello adnexum) evanefeit, priusquam punfius, qui ab
jBrijlotclc faliensdicirnr, difcerm queat . ve! in rubrum;
(utopipor) convcrfus, puifat. Nam uterque punfhis,
in centro colliquamenti , & juxta radicem venarum indi
exorientium (ituseft : nunquam autem fimul apparent,
fed in albi iocum fuccedit ruber punfhis faliens.

Id quidem 1'olcherur veriflimi : PunBtu faliens jam
in albumine potiur referitur, quam in vitello. Quibus ver-
bis permotus, qna-fivi diligentei*, numnam punfhis ille
albus , in fanguineum punfhim tmnsmutaretur ; quo-
niam ambo ejusdem peni magnitudinis , & eodem in lo-
covidebantur. Et aliquando quidem inveni rutilantem
& purpuriflatum circulum extimum , defmentcm juxta
horizontem miniatum coUiquamento circumdatum , in
cujus centro punfius albus , non autem ruber aut faliens
«periebatur : nunquam vero fimul utrosque illos pim-
flos conlpicatus funi. Magni cei td momenti eft h*c dis-

t Pullo. 209

quifitio : utriim fdlicet fanguis infit , ante pulfum ? &,
nuro punfius, ex venis; an ven*, ex punflo oriundx
lint 1

Quantfim mihi obfervare licuit , videtur fanguis efle
ante pulfum: cujus lententi* hanc caufam dicam. Die
Mercurii , fub velperam , tria ova gallin* fuppofui ; die-
que Saturni paulo ante eandem horam reverfus , inveni
hxc ova frigida, utpote k gallina derelifta:. aperto ni-
hilominus eorum uno , pulli exordium reperi ; lineam
nempe rubram & fanguincam in ambitu ; in centro au-
tem , pro punflo faliente , punflum album , exfargue.
Quo indicio percepi gallinam haud multo prifis incuba-
tionem deferuifle. Quare vi captam, &in ciftaconclu-
fam , per integram noflem ibidem detinui ; poftquam
(cilicet ova duo reliqua , cum aliis novis illi fuppofuiflem.
Quid fit? Poflridie, fummo mani, ambo ova rediviva
erant: appartiitque in centro ipfum punflum micans,
albo punflo multo minus ; i quo , (albo nimirum) fcin-
tilla, tanquam 4 nube proliliens, in diaftole duntaxat
comparuit. Adeo, ut videretur mihi, ex albo punflo ,
rubrum punflum emicare t utcunque in illo punflum li-
bens generari: idque, exiilente jam fanguine, autnafei,
aut falcem moveri. Imi fipiflimc comperi, punfhim la-
licns , chm (ceu plani intermortuum ) ab omni motu
quiefeeret , a novo fotu motum denuo & pulfationem
recuperafle- Quare inordinegenerationis . punflum &
fanguinem pritnhm exiilerearbitor ; pulfationem verb
non nift poftea accedere. •

Hoc certi conflat, futuri fretus nihil omnino hoc die
apparere, pr*ter fanguincas lineas , & punflum faliens ,
venasque illas, qu* omnes ab uno trunco (quemadmo-
dum ifle a punflo faliente) propagantur , & per totum
colliquamcntum plurimis fibrarum ramificationibus Ipar-
guntur,- qu* poftmodum vafa umbilicalia conftituunt:
quibus longi latequcdiileminatis, ferus demum (prout
augetur) ex albumine & vitello, fibi alimentum haurit.
Harum venarum, eirumque propaginum vivum exem-
plar videas in arborum foliis, quorum fibrx omnes a pe-
dunculo oriuntur, &ab uno trunco per totum folium
diffunduntur.

Totum hoc cotliquamentnm, fanguineis fibris diflin-
flum, ambarum papilionis alarum magnitudinem & for-
mam refert. Ede, iKi\l3<siriJlotclu membrana, qua fibras
J. anguineas habens , ce tempore album liquorem continet , d
meatibus illis venarum ertens.

Sub finem quarti diei , & initium quinti , punfhim fan-
>guir,eum jam adauftum , in veliculam exiguam , tk te-
nuiflimam, fanguinem in fc contir.cntcm, tranfiifle cer-
nitur; quem finguliscontraflionibus propellit, faflaque
diaftole recipit denuo-

Haftenus nullum vafortim diferimen deprehendere
potili : neque enim arteri* a venis, vel timidi . vel pulfu
aiftinguiintur. Ideoc;ue vafa omnia indiferiminatim ve-
nas nominanda cenfco ; vel, cum Ariitotelc , meatus ve-
nales.

PunBum hoc (ait Arift.) movet jam fijc, ut animal .
Quippe, anima! d non animali, motii djftinguitur, Sc ferv-
fu. Ciim itaque punflum hoc jam prflBCimfefe movedt,
meritb animas naturam induiiTeclicimus ; & ovuin ani-
ma vegetariva pridem imbutum , jnmmotiva, St fenfi-
tivi potentia infuper donari; &aphnt.n in animal tran-
fiiile; eodetnque tempore animam pulli ingredi, qu*
Dd ex

aio

De Ovo et Pullo.

ex ovo pullum format, eitmquenoftea informat. Quip-
pe ex operationibus , inefle facultates ; & ex his, vita:
cauflam & principium (animam fcilicet) idque adu (chm
operationes adufint) Philofophus demor, ftrativi con-
cludit.

Egoverb pluribus experimentis certus fum, non mo-
tum iolummodo pundo (alienti ineflc , (quod nemo ne-
gaverit) fedfenfum etiam. Nam ad quemlibet vel mini-
mum tadura, videbis pundum hoc varii commoveri, &
quafi irritari ; ( perinde omnino ac fenfitiva corpora ,
fenfus fui indicia propriis motibus exhibere folent) &
ad iteratam fepe injuriam extimulai i , atque in pulfuum
rhythmo ■ & ordine conturbari. Ita nempe in herba ,
fenfih didi, &Zoophytis, lenfum incile concludimus ;
quia, chm tanguntur , fefe contrahunt, quafi aegri fe-
rant. Vidi, inquam, fepiflime , aliique, qui and mecum
aderant, ab acus , ftyli , aufifiigiticontadu, imo verua
calore aut frigore venementioreadmoto, aut cujuflibet
reimoleftantisoccurfn, punitum hoc varia fenfus indi-
cia, pulfuum nempe varias permutationes, idufque vali-
diores, ac frequentiores edtdifle. Ut dubitandum non
Iit , quin punitum hoc (animalis iuftar) vivat, moveatur,
& fentiac.

Ovo infuper aeri frigidiori diutiis expofito , punitum
faliens rarihs pulfet, &languidihs agitatur: admoto au-
tem digito calente, autalio blando fotu, vires (latimvi-
eoremque recuperat. Quinetiam poftquam punitum
nocfenfimclanguit, & (anguine plenum a motu omni
ceflars, nullumque vita: fpecimen exhibens, morti peni-
tus fuccubuifle vifum eft : impofito digito meo tepente,
fpatio viginti arteris mea: pulfuum , ecce corculum de-
nuo revivifeit, erigitur; & tanquam pottliminio ab Or-
co redux , priflinam choream redintegravit. Idque alio
quolibet leni calore, ignis nempe, aut aqua: tepidse , ite-
rum iterumque i roe, atque aliis faflitatum eft; ut, pro
libito, mifellam animam vel moiti tradere, vel in lucem
revocare, in noftrapoteftateiueric.

Qua: diximus, quarto i prima incubatione die , five
tertia infpeftione , plerunque eveniunt. Plcrunquc, in-
quam ; r.on eft enim hoc perpetuum , cum magna fit in
ovorum maturitate diverfitas , aliaque aliis citiusperfi-
ciantur. Quemadmodum in arboriscujufcunquefrudi-
bus ufu venit , quorum alii pracoces , & decidui funt ,
dum alii crudi Sc immaturiores ramis tenaciter adharent.
Adeo, ut qixedam ova quinto die minus proveda fint,
quam alia tertio ut plurimum folent. Idque, (ut certi ali-
quid & explorati haberem) in plurimis ovis, per idem'
tempus incubatis, eodemque die apertis , comperi. Ut
reque fexum fequiorem , nec siris inclementiam, neque
incubandi negligentiam, aut aliud quippiam cauflari pof-
fem , prater infitam ovi imbecillitatem , calidive innati
pauperiem.

Ova hypenemia , fivcinftecunda, hoc ipfo tempore,
(quafi dic critico) mutari incipiunt , atque indolem fuam
oftendere. Nam ut ova fcecunda in colliquamentum
(quod poftea in fengninem tranfit) ab infita vi plaftica
mutantur , ita futoentanca ova eodem tempore corrum-
puntur, & putredinem induunt. Obfcrvavi tamen ali-
quando maculam, five cicatriculam, in ovis etiam infoe-
cundis latius explicari ,■ nunquam tamen ad cacumen af-
fulgete , nec circulis ordine difpofitis circumfcribi. Vidi
quoque interdum Vitellius alie ubi darefeere, & liquefie-

ri , fed inrequaliter ; partesque coagulatione quafi teme-
raria concretas, ir.fiar nubium fpariim volitantium, in-
natare. Et licit ova harc nondum rancida , putrida , 8c
foetida dicantur; fqnt tamen ad putredinem prona, &
ad eam tandem continuato incubantis calore pertin-
gunt : idque eodem illo loco duda corruptionis origine,
quo ova prolifica generationem aufbicantur.

Perfectiora itaque ova, jam fub nnem quarti diei , du-
plicem, vel bipartitam habent veficularn pullantem , du-
plici idu alteram alteri viciflim refpondenrem ; eo nem-
pe modo, atque ordine, ut una fele contrahente, altera
languinc diftenta , & rutilans appareat; qua: mox pari-
ter contrafta , fanguinem liquido exprimit; momento-
que interjedo, prior denuo refurgit , pulfumquc repetit.
Clarcque videas, adionem harum veftcularut» , efle con-
rradionem ; i qua far, guis impellitur, & in vafa protru-
ditur.

Quarta die (inquit cutildrovjndu/) bina videbantur
punSa, Cf quodhbet eorum fefe movebat* qua haud dubio
cor, <3 jecur fuerint -t qua vifcera in ovi/ triduo incubat i/
u/ iriftoteU/ dixit.

Philofophus vero id nufpiam dixit: neque ea vifccra
(utplurimhni) ante decimum diem conipicua funt. Mi-
rorque i/1IJrovanJum pullantium punctorum alterum,
jecur cxiftiraalTe : quafi ver6 hoc unquam ad eum mo-
dum agitaretur.

Satias fuerit credere , punitorum felientium alterum
(adaudto foetu) in auriculas, alterum in Ventriculos cor-
dis abire- Enimvero, in adultis, Ventriculi cordis ad
eum modum ab auriculis implentur, factaque contra-
dione deplentur denuo ; quemadmodum in tradatn
nollro dc motu eordi/ISJanguini/ obfcrvavi mus.

In provedioribus quoque ovis, aliquando fub finem
quarti diei , nefeio quid turbidi veficulas pulfantes adum-
brabat, vifutnque (offufe nubecula- rnffar) impediebat,
qu*> miniis clari putida felientia intueri potuerim. Cla-
riori tamen luce, peifpicillisque adhibitis, collatifque
uni fubfequentium dierum oDfervationibas , conftitit
cfle corporis rudimentum , ceu nebulam ex colhquamen-
ti parte concodam , vel circa venarum principium con-
crcfcen scffluvium : utampliusdediequintodicetur.

rorandus quoque videtur id ohfervafTe : Quinta
die (inquit) nin ampliu/ punSum tliud , quod eorejje dixi -
mu/, extra videbatur move* , Jed obtegi , ac cooperiri , C J
duo tUt meatu/ vsnoft evidentiore/ confpicicbantur , alter
vere major altero. Kailjror autem virdodiflimus : nuilto
enim poft tempore, (ubi domicilium fieri perfedi fa-
bricatum fuerit) lar ifte familiaris, odes ingreditur , fe-
fcque in intima earum penetralia abfeondit. Erratque
etiam, ubi ait, venarum infui vi, reliquam albummie
portionem quafi in palearem eoiorem immutari. Repetitur
enim ifte color in albumine crafliore cujufcunque ovi re-
quieti , indiefque magis intenditur ,■ ( prout nempe
ovum vetuftius fuerit^ ut pridem diximus ; ) idque fine
ulla venarum opera, portione folum tenuiore exha-
lante.

Crefcente autem fretu, (ut infri dicemus) furculifqoe
meatuum venalium longi lateque in vitellum & albumi-
na fparfis, colliquantur uti iusqtie liquoris portiones, non
quidem (ut *Aldrovandus voluit) ab infita venarum vi ,
fcd a fenguinis inibi liofpitai-.tis calore. In quamcur.que
enim atriuflibet liquori* partem, did* vena- porrigun-

31 I

De Ovo e

tor ; fubito, locis conterminis colliquatio apparet ; ideo-
que vitellus eodem tempore quali duplex confpicitur :
qu6d nempe fuperior ejus pars, (quarfupra, ad obtulum
cacumen, aavitati jungitur) liquidior jam reddita, ad re-
liquum vitelli , indar cera: flava: liquefa&e , ad eandem
frigidam & denlam comparata:, appareat. Eoque nomi-
ne ( ut fufa- omnia folent ) laxiore fpatio continetur.
Qumetiam pars ifta fuperior , tepore genitali liquetadU,

£ reliquis liquoribus (fed prefertim albumine) proprii
tunicitenuilfimidiflertuiiiatur. Quofit, ut, rupta bac
tenui, fragili, atque invifibili membrani, confeftim ac-
cidat albuminis & vitelli confufio, qua omnia pertur-
bantur. Eflque ha:c fiepe cauda fiuftratm generationis
(cum liquares iftidiveriae, imo contraria: natura: fint)
fecundiun illud rijlotclii , loco fiepius citato , Depra-
vanturoo a, iS fiunt , qua urina appellantem* temporepo-
tiii/ calido ,- idque ratione . Ut enim vina t empori bur ca-
lidi/coacef eunt ,faccfubvcrfd , ( koc enim eaujja cfi . ut
depraventur) fic ova pereunt vitebo corrupto : id enim in
utrirque terrena Cortiocjh QuamekrcmiS vinum obturba-
tur fuce permtfla , Ctf ovum vitebo dijfujo. Atque buc
etiam non immerite) retuleris illud ejusdem : Ce/» to-
nante qua foventur ova , corrumpuntur. Siquidem mem-
brana tenuifTima a tanto fragore levi negotio dilirumpi-
tur. Ideoquc fortaflisova confufa & putrida, CjnoJura
dicuntur, quSd nimirum (ut diximus) diebus caniculari-
bus crebrius tonet. Quapropter Columella quoque redi
monuit, plerofque ab ajiivo joijhho non putare bonam pul-
lationem.

Hoc certi conflat, ova facili quaflari , concuti , &
difperdi ; fi quis avibus inalbantibus moleftus fuerit, quo
tempore didi liquores colliquantur , & turgent, mem-
braivrque eos ambientes dilatantur, & tenerafeunt.

•

Quart* Ovi infpeciio.

QUinto demum ab incubatione die, difeernitur pri-
mum (inquit *Arifl. ) corpus pulli valde exiguum ,
IS candidum ; capite confpicuo , IS in eo oculi / maximi
turgiju , qui diu fie permanent. Sere enim tandem parvi
fiunt , ac confidunt, fn parte autem corporu inferiore, nul-
lum extat membrum per initia , quod rejpondeat fuperio-
nbut. Meatur autem ibi qui a corde prodeunt, alter ad
circumdantem membranam tendit, alter ad luteum, officio
umbilici . PuLi igitur origo ex albumine cfi ; alitur enim
luteo per umbilicum .

Quibus verbis , *Anftotcle/ videtur totam pulli gene-
rationem, in tres elajfc/6ve ordines dtftribuere : nempe
a primo incubationis die, ad quintum usque: indi ad
diem decimum , vel decimum quartum : atque hinc, ad
vicefimum. Quafi ea duntaxat , quje his tribus tempori-
bus percepit , in hifloriam retuliflet. Contingunt fani
his temporibus maxima: in ovo permutationes : quafi
' diebus liilce deerttorik, ceu tribus gradibus, proceffus ab
ovo perfedo ad pulli exclufionem diftinguererur. (inar-
to enim die prima fetus particula, punttum faliens nem-
pe, & (anguis apparent , poftcaquc fetus corporatur.
Septimo, pullus membris diftinguitur, & fefe movet.
Decimo , plumefcit. Circa vicefimum , refpirat , pipit,
atque exitum quatit Vira, quae illi circi quartum diem
ineft, plantarum aunula videtur , atque anima vegetati va
duntaxat cedenda eft. Indi veru ad decimum , animalis

t Pullo.

inftar, fenfitivi atque raotiva anima fruitur, qndadole-
(cit : pofteaque fenfim perficitur ; ornatur plumis , &
roftro, unguibus, rehquifque inftrudus , ad exitum jam
properat, ut tandem emancipatus fui juris fiat.

Qua: itaque poft quartum diem eveniunt , uArifiotelea
tria potifiimum enumerat ; nempe corporis fabricam :
venarum du&us , qui jam umbilici officium & naturam
fubeunt : materiamque, unde fetus primhm oritur, con-
flituitur, & nutritur.

Decorpoi is fabrica , quatuor recenfet : fcilicet, qua:
fit eius magnitudo ; quis color ; qua: partes maximi
confpicuximt,' (capuc nimirum, & oculi) & quamam
fit membrorum diitm&io.

Efl revera corpus valdi exiguum , formaque galbam
vulgarem referens , ex qua mulca oritur, colore etiam
candido proditum cft, perinde ac mufce vermiculus»
uem in carne putreicer.te fovendum atque enucrien-
umdeponit. Eleganter etiam addidit, confpi cuumma-
xime effe capite, \S oculii. Quod enim primo apparet , fi-
milai e efl, & indiftin&uni ; tanquam concretum & con-
gelatum quid ipfius colliquamenti foret, (qualis gelati-
na apparet, qure ex cornu cervini coctura efficitur) nem-
pe tranfparens nubecula , & vix confpicua , nifi in duas
quafi partes divifa diftingueretur. Quarum altera con-
globata, longi altera major eft ; capitisfcilicet rudimen-
tum , quod die quinto primum confpicitur 5 in eoque
mox oculi manircfli diflinguuntur ; qui per initia flatim
maximi, vaideque inflati prominent , & a reliquo capite»
atque etiam corpore, circumfiifi quadam nigredine di-
feriminantur. Horam quilibet , reliquo toto capite ma-
jor eft ; quemadmodum Sc caput ipfum , corpus rdi-
quum magnitudine excedit. Durat aliquandiu hic cor-
poriscandor, & oculorum inturoefcentia (qui, perinde
ac cerebrum, aqua intiis limpidifiima implentur, foris
autem nigricant) ad decimum nempe diem, atque etiam
amplifi|: Jirb enim (inquit) decrafieuit oculi , IS fefe ad
ratam contrahunt proportionem. Imo ver6 , me obierva-
torc , oculi avium nunquam fefe ad ratam illam propor-
tionem contrahunt , qua: eft inter oculum & caput ani-
malis vivipari. Gallina: enim , aliisque avibus, fi cutem
oculos integentem detraxeris, horam quilibet totam
cerebri molem facite aquaverit : in bcccagine autem ,
Sc limi! ibus , alteruter oculus toto reliquo capite (fi ro-
ftrum dempferis ) major eft. Omnibus vero avibus id
commune eft , ut orbita five cavitas , qua oculum am-
plcftitur, cerebrum ipfum exfuperet, ut in ipfarum cra-
niis videre eft. Fit autem ut carum oculus minor videa-
tur, quia totus prater pupillam , cute & plumis obtege-
tur; neque orbiculari figura praedirus eft , (qua promi-
neat) feddeprefliore ; ut pifcibus contingit.

In parte corporit inferiore (inquit Pbilofophus) nullum
extat membrum per mitia quod refpondcat fupenoribur.
Ita proieflo Ic res habet : corpus ab initio ut vix , nifi
capite Sc oculis, confpicuum eft ; ita, quoad inferiora,
nec membro aliquo, ahsfcilicet, pedibus, fterno.uro-
pygio, nec vilcere ullo diftinguitur ; imo ver6 neque
formam quidem corporis ullam obtinet : fed ■ quantim
nobis videre licuit , eft exiguum quid venula: adjacens ,
tanquam canna naviculae circumflexa, & quali galba ,
vel termes, absque ullo collarum, pedum, alarumveve-
fligio ; cui corpufculum conglobatum , multoque con-
ipedius appenditur, fcil. capitis rudimentum, in tres ve-
Dd a hui

212 De Ovo

luti bullas divlfum > (A alterutra fcil. parte intuenti ; )
revera tamen in quatuor difpefcitur ; quarum duae am-
pliffima: ,& nigricantes , oculorum primordia funt; re-
liquarum altera cerebrum i altera cerebellum condituit.
Omnes aqua limpidiffima plena; rcpcriuntur : in medio
verboculoram nigredinis, (tanquam incentro) pupilla
cernitur , indar fcintilte tranfparenris , aut cryftalli , ef-
fulgens. Hinc fafhim arbitror , uttres folim corfpicua:
iuilc , male rem obfervantibus impofuerint. Cimi cmm
ex veteri Scholarum difciplina, triplicem in corpore ani-
malis dominatum didiciflcnt, partesque tres principales,
(cerebrum nempe , cor, & jecur) prxeipuis muneribus
fungi crederent facili, tres didas bullas, partium ha-
rum fundamenta atque initia ede, fibi perfuafcrunt. Coi-
torus autem, utpcritumdifleftoiem decuit, multo ve-
riiis affirmat ,■ fe, die ab incubatione feptimo, rodrum
atque oculos vidifle ,• nullum veroexviiceribuspotuiflc
difeernere.'

Philofophum porro audiamus ; Mr /tus ili, qui i
corde prodeunt , alter ad ambientem membranam tendit ,
diter ad luteum , ojjicio umbilici. Nimirum corporato
•ftatim foetu , ver* id* umbilici otbeium praidant ; ea-
rumque alterius rami feu propagines in tunicam exti-
mam albumen ambientem diflemmantur ; alterius ver6
tami, Titelli tunicam adeunt , & per hujus liquorem fpar-
guntur. Unde clari condat, utrumqoc parirer liquorem
nutriendo pullo dicatum efle. Et licet Jlrijb. dicat , Ori-
finem pulii ex albumine ejfe, atque ali luteo per umbili-
cum : non ait tamen , pullum ex albumine heri. Quippe
excandido illo liquore, quem nos eolliquamentum no-
minavimus, fitfcetus: & totum illud, quod nos oculum
evi nuncupavimus, in albumine continetur. Nequeait,
vi&um pullo folim ex luteo per umbilicum accedere :
fed verba ejus (ex obfervationibus meis) hocfenfu inter-
pretor; licit pullos inalbumine originem fuam habeat,
non tamen indi folim alitur, fed etiam ex lujpo, (ad
quem meatuum umbilicalium alter pertingit) fibi vi&um
quxrit , imi ver6 ex hoc potillimum , ed enim albu-
men (ex fententia riflotclis ) conco&us magis & pu-

riorovi liquor; vitellus autem terredrior, & (olidior,
ideoquerobudiori jam faflo pullo nutriendo idoneus:
acproptcrca (ut infra dicetur) vicem laciis (lippiet, ulti-
moque abfumitur ,- quippe pars ejus refidua, (podquam
jam natus ed pullus, & cum matre obambulat,) in ven-
tre ipGus continetur.

Qua: dixi, a quarto die ad decimum usque eveniunt.
Quando autem fingula, quomodo, & quo ordine fiant,
jam expediam.

Proxima infpeflione , qna-die quinto inditoitur, cir-
ca venam brevem ab angulo dudam (ubi duo pnnd.i al-
ternarim micantia lita lunt) cradius aliquid & albidius ,
nubecula; indar, (tranfparens tamen) apparet: per quod
pradnda venaobfcurc , ceu per nebulam, confpicitur.
idem aliquando , in ovis proveit roribus , quarto die fum
confpicarus. Ed autem corporis rudimentum ,- quod
jam lingulis horis concretum magis compa&uniqne cer-
nitur ; venamque prardi&am & ampleftitur limul , &
illi , globuli alicujus indar , appenditur Rudimentum
Id globofum, vermiculi hujus (ut lic dicam) carinam
magnitudine longe fuperat : edque figuwc-triquctne ,
in tres nempe paites ( protuberantis arboris gemmul*
more) oblinire drviiuio. Earum uoa orbicukiis eft, &

ET P IT t t O.

reliquis duabus major; duSisquemox a circumferentia
versos centrum tenuillimis filamentis, nigricat ,- feptique
ciliaris exordium apparet, indeque particulam hanc in
oculum mutatum iri indicat. In hujus medio , pupilla
admodum exigua , & punOi lucidiflimi indar (ut dixi-
mus) confpicua ed : eoque potiiiimbm indicio conje&u-
ram feci , integrum hunc globulum futuri capitis rudi-
mentum efle; circulumque illum nigrum, ex oculis al-
terum futuram , cui ex adverfa parte alter opponitur:
quippe iti fiti iunt, ut ambos fimul intueii nequeas,
cum fuperior inferiorem obtegat, & occultet.

Primum hoc futuri corporis rudimentum , quod circa
venam concrefcere diximus, figuram folum oblongam,

& aliquanrulum (Carinae indar) inflexam obstnet : ed-
que confidentia ejus mucofa. indar fitus candidi, qui re-
bus hnmidi^ar&eqoe conclufis innafei iblet. Venula
autem, cui mucorem illum acerefcere jam dixi , ed cava
defceixiens per fpinam dorfi ; uti fubfequuts; obferva-
tionesfidem fecerunt. Duarum quoque veiicidarum pul-
fantiam ordinem fi diligenter intuitus fueris , qo* pofte-
riusfc contrahit, eam fanguinem in hujus vena princi-
pium impellere , eamque ciftendere confpiciet.

Ita duarum veficularum fefc moventium atque invi-
cem pulfantium , dus manifedx contra&iones , dnxque
(imiliterdilatatior.es cernuntur; priorque unius contra-
&io , alterius diftentionem efficit : fanguis enim ex ca-
vitate prioris veficulac coaribta , elifus in fecundam
hanc implet, didendit, pulfumqiie edit ; qua; mox etiam
fe condringens, farguinem (quem )am a priore veficuli
acceperat) in prxdicrx vente principium protrudit, cam-
que fimu! dilatat Venam autem adhuc appello, quam
ex pulfu aortam efle cenfeo : arteria: enim a venis , tuni-
carum craffitie, nondum didinguuntur.

Hxccum fxpius in plurimisovis diligenter nccurate-
que contemplattis effero, aliquandiu pendebam animi,
quamnam fententiam ample&erer. Utrum fcilicetcon-
crementura hoc, globulusque appenfus , ex colliqua-
mer.to (in quo natabant) tanquam ex materia compa&i
& coagulata proveniant ; quemadmodum ex vaporibus
(dum lurfum ineant, impcrceptibilibus) inaireluperio-
recOndenfatis nubes fiunt: An potius ab effluvio quo-
dam e fanguineo illo meatu exhalante , vel per diapede-
fin tranfudante, exoriantur ; mutuatoque indi nutri-
mento augeantur ; Sunt enim maximarum quoque re-
rum initia perpuiilla ; &,prz exiguitate fui, obfcuraad-
moduro.

Hoc fini exploratam me habere arbitror, pun&afa-
lientia , & meatas venales , ipfamque venam cavam pri-
mum exidere, eiquepodea corpulentiam diftam accre-
fcere. Certufque fum , fanguinem 4'punfio faliente in
venam liare impelli; ex eaque corpufcnlum illud nutri-
ri , & crefcere- Nempe primus ille fitus & mucor , ex
effluvio vera: , (cuiadnafcitur) primum oritur, indeque.
podea nutritur, atque augetur ; quemadmodum fitus
alibi folet, in locis humidis, inter opaca domus, quxdiu
non repurgatur ; & ur camphora fuper tabulas cedri ;
& mufcusfuper (axa,Sc arborum cortices , aut denique,
qualiter erucis quibusdam tenuis lanugo innafeitur.

Eadem quoque occafionedubitabam, numnam , findi
' coli iquament i coagulatione, una cumfanguine Sepon-
ito faliente, hoc etiam corporis capitisque rudimentum
datimesuderet,- fed tcoue adeo & pellucidum, ut vifum

gradus-

De Ovo

prorfus effugeret ; donec in (itura ac mucorem crafle-
fcens , albedinem fpifliorem induat , qui percipiatur :
dum interea fanguis craflior & rutilans incolliquaraento
tamdiapbano facili confpicitur. Verumenimvero cum
prdSus rem ipfam cogito , hi ea lententia fum fangui-
nem dari, antequam quicquam corporis reliqui exiitat;
eficqueeum, prse exteris amnibus foetus partibus, pri-
mogenitum: Acabipfo, tum materiam, ex qua corpo-
ratur ftetus ,• tum nutrimentum, quo augetur, proce-
dere: efle denique (fi modo ulla fuerit) primam parti-
culam genitalem. Id autem ut credam , quibus argu-
mentis adducar , alibi fufius dicetur , ubi ae parte go
nitali primi , de calido innato , & humido radicali di-
fceptaoimus ; & fimul etiam , quid de anima lentien-
du ra fi t , plu ribrn collatis obfervationibus , determinabi-
mus.

Circa hoc tempus, fingulis peni horis omnia majora,
manifeftiora, magtsquedillinfta & explicata apparent,
fitque in ovo velox mutatio, plurimaque confdt finalia
aliis fiipcrveniunt. Cavitas ovi jam multo audior, to-
tamque ejus partem fuperiorem vacuam relinquit; tan-
quam q u mtt pars ovi abfumpta foret >

Venarum ramuli longius protelantur, plurelque nu-
mero non folum in colliquamentnm, (ut antea) leti hinc
in albumina, illinc in luteum diftribuunrur ; araboque
adeo liquores paffim fibris fanguineis fcatent. Vitelli
pars fuperior plurimum colliquelcit & funditur , ut ab
inferiore plane diverfa appareat , jamque duo quali vi-
telli videantur ; dum fuperior, cera Irquefafta: inftar,
(ut diximus) inflatus & pellucidus emicat; inferior au-
tem &denfior, una cam albuminis parte cralliore, ad
acutum ovi angulbm fubfidit. Eftque adeo tenuis vitelli
fuperioris tunica propria, uri minima concuflione faci-
li rumpatur: unde liquorum commixtio, ut diximus,
& generationis fruftratio.

Jam primum ftetus rudimentum fefeconfpiciendum
exhibet, (quemadmodum in Fsfeiri/ figura -qtitnrir &
fexta videre efl) eoque in aquam limpidam immiflo,
quid corporis faftum fit , quia etiamnnm defideretur ,
cognitu facile fuerit. Apparet nempe forma vermiculi ,
five galba: ; ficut in frondibus arborum, corticum pullu-
lis , frudibus , floribus , alibique vermium tk erucarum
primordia confpicimus ; prafer rim vero in gallis quer-
cinis, quarum in centro, intracruftulamrotrmdam (ceu
nucleum) liquor limpiduscontinetur, qui fenfim craflc-
fcens & coagulatus, fubtilillimis lineamentis- diftingui-
tur,galbzque formam induit: manet autem aliquanti-
fper immobilis, polleaque motu & lenfu praeditus , fit
animal, tandemqtre mulca avolat.

Similem generationem eorum, qua* fponte nafcuntur ,
u/irijlotelcs defcripfit : Quadam i rore gignuntur , qui
fuper falli decident. Fatiloque poft , Fiunt papiliones ex
erutu. Hac autem ex foliis virentibus potij/lmum ra-
phani illius , quam hrajficam vocant aliqui: frimusn mi -
i io minor efi, deinde minuti vermes : tumerefeesetes intra
triduum erum pufita: ptfthacauBa amotu ccffaset , ii
formam mutant , vocant urque chryjatlides , crulhque du-
ra continentur ; atque fi attingantur, motum edunt. Cru-
fia multo pofl tempore abrumpitur tandem , unde alata
animalia evolant , quot nominant papilioner.

Nos vero quorumlibet animalium generationem eo-
dem modo fieri jn&a doccbuaus ; omnia mmurum ani-

•

E T P U l t O.' 213

malia, etiam pcrfefta , fimiliter ex vermiculo gigni.

Quod etiam ^inftoteles videtur anntnfle , ubi ait : /*
omnsbus autem vel iis qua perfcBum pari uni ovum , cen-
er Plus primur indifcrctur adhuc recipit incrementum .-
qualis natura etiam vermis efi. Hoc nempe inter ver-
mis, aliorumque animalium generationem intere!! ; quod
ille prius augeatur , quam figuretur , aut in partes diflin-
guatur; fecundum illud Philolophi : E verme ita fit ani-
mal', ut non ex ejus parte , ficut ex ovo, fed totus crefeat 6 1
dearticulatum animal evadat : fcilicet, augmento di-
fererns.

Eli equidem quixf miremur , animalium omnium,
praferthn fangaineorum (puta canis, equi, cervi, bovis,
gallinis, Icrpentis , hominis denique iphus) primordia,
tam plani galba: figuram & confidentiam referre , ue
oculis inter no! cure nequeas.

Sub finem quinti dici, vel initto fexti, caput ia tres
veliculasdiftinguitur : quarum prima, maxima, rotun-
da, & nigricans, eft oculi ; in cujus centro pupilla, velutl
pnnfeinrcryftallinum , confpicitur. Sub hac minor vefi-
cula (qu® cerebrum refert) ex parte delitefcerts cemf-
tur : cui tertia, tanquam appofitacrifta, five apex ro-
tundus, fupereminet; ex qua tandem cerebellum effin-
gitnr. I11 omnibus veri) , prater aquam limpidilllmam-,
mhil repertas.

Jam rudimentum corporis , ( carinam diximus) fpr-
naradorli luculentifis refert, cui latera exftru&a adur-
gere incipiunt : a'at nimirum & pedes 4 galba aliquan-
tulum protuberant. Venarum meatus nuric plani umbi-
licum referunt;

Quittu Ovi infpeflio.

Die fextO, capitis tres bulla: evidentius apparenr,
oculorumque tunica: jam diftinda; fur.t : fimul
etiam pedes, atque ala: expullulant: quemadmodum-,
fub finem Junii, gyrinis (Italis ranabottoli dicuntor, Aiv*
glis tadpoles) pedes adnafei folent, cum jam aquas de-
ferunt, caudam amittunt, & ranula: formam induunr.

Pullo autem non alia adhuc uropygii forma adeft.
quimquatin caeteris omnibus animalibus, iplifque fer-
pentibus, confpicitor; cauda nempe teres, Ac exigua.
Parenchyma cordis pulfanti veficala: obnafritur: pau-
loque poft jecoris , & pulmonum cernuntur rudimenta;
roftrumque fimul apparet : albiflima omnia , prx-icirim
roftrum. Circa hoc tempus etiam vifcera omnia , & in-
teftina confpicua funt. Cor veri ante reliqua fe viden-
dum exhibet : pulmones etiam ante jecur , aut cere-
brum. Omnium tamen primi oculi videntur, propter
amplitudinem ipforum, « nigredinem.

Jam quoque fetus fefe movet, fle leniter contorquet,
caputque exporrigit : licit nihil etiamnum cerebri, pra-
ter aquam limpidam veficul* indufam , comperiatur.
Eft denique perfe&a galba : hoc folum ab erucis difere-
pans , quid hi vermes emancipati cum fint , hucilluc fer-
pant, vifturr.quefibi aliunde quairant: ille vero vermi-
culus looo (labilis, proprioque pabulo innatans, cibum
per vafa umbilicalia mutuetur.

Exftrufes jam vrfceribus-, atque inteftinis, fcrtuquc
motum exercente ; pare tamen corporis anterior , tho-
race & abdomine privata, plani aperta cernitur; cor-
que ipium, jecur, « inteftina toris pendula cenfprciuntur.
„ Ud } Sub

214

De Ovo et Pullo.

Sub finem hujus diei, & 'principium feptimi, digiti
pedum didinguuntur ; fcMuIque jam pulli effigiem in-
duit , rodrum aperit , & calcitrat : omnes denique par-
tes adumbrantur , prx c.rteris verb oculi. Vi (cera aded
obfcuri patent, ut Cuterus veri affirmet , fe oculos qui-
dem & rodrum percepifle , nullum verb vifcus potuiOc
difeernere vel ablconditum , vel confufum.

Quiefequuntur ab initio fexti , ad leptimi diei finem,
ut plurimum in aliis ovis citius, in aliis paulo tardius con-
tingunt. Oculorum tunicae jam videntur, licit humo-
rem folum liquidum & limpidum in fe contineant. Ipfi
oculi extra orbitas fuas prominuli funt; corumque ftn-
guli non minus cerebrum amplitudine excedunt , quam
caput, cui innafeuntur, totum reliquum corpus mole ex-
fuperat.

Bullula qusdam, indar criffie, extra cerebri ambitum
exppnfa, cerebelli vicem fupplet ; ipfaque fimiliter aqua
limpida referta ed.

Cerebrum obfcuri bifidum apparet ; minusque, quim
cerebellum, fulget ; magis tamen candicat. Et quemad-
modum cor foris extra peftoris penetralia confpicitur,
ita pariter cerebellum extra cerabri fines protuberat

Abfcidb capite, apparuit (perfpicillis utenti) in cer-
vice , vena: ad cerebrum afleendentis quafi punttum fan-
guitveum. Spina: quoque vedigium jam primum i reli-
qua pulpi difeernitur , colore quidem laaeo , fed confi-
dentia firmiore. Ita limiliter , quafi tenues aranearum
telas, exiles line* Ude* percorpufculi pulpam vagan-
tes, codarum, aliorumque offiuin fpecimen exhibent:
idemque luculentius in majorum animalium viviparo-
rum formatione apparet. Cor, pulmones, jecur, & in-
tedinorum loco tenuiffima filamenta, omnia alba. Jeco-
ris parenchyma venae umbilicali , qui parte ingreditur .
fuper exilia damina fibrofa adnafeicur : fimili prorfus
modo, quo rudimentum corporis , vena: a corde defccn-
denti , vel veficulre pulfanti accreicere diximus. Quem-
admodum enim uva: , racemo ,■ germina, virgultis; in-
cipiensque fpica, gramini accrefcunt ; ita quoque hepar,
venae umbilicali ad liaret , indeque oritur , ut fungi ex ar-
boribus , & fupercrefcens in ulceribus caro , vel farcofes
morbofx arteriarum ramulis conterminas , 6 quibus nu-
triuntur, & in maximam interdum molem cxcrefcunt.

Ad hoc arteriarum officium , five fangu inis circulatio-
nem refpidens , ingentes aliquando hernias carnofas ,
praster omnem fpem , perfodi curavi; id folum agens,
ut prmeifa vel ligata arterioli , nihil nutrimenti , fpiri-
tusve ad partem laborantem accederet ; quofa&um , ut
tumor morticinus facili podea vel ferro , ve! igne exdir-
paretur. Habuit quidam prre exteris ( idque complu-
rium fide dignorum tedimonio confirmare poflum) far-
cofin infcxoto, five herniam carnofam humano capite
majorem, genuum tenus deorfum pendulam: indeque
furfum carnofa moles, ad carpi magnitudinem, (ceu fu-
nis nauticus) abdomen ingrediebatur ; adeoque malum
i Krevit, ut nemo ferro, vel aliter , curam aggredi aude-
ret. Hanc tamen ingentem excrefccntiam, ferotum tan-
topere didendentem, tediculumque in medio ejus ob-
volver reni . quodixi modo plani abduli, & curatione
perfeAi defundus fum ; relido interea tefti Vafe fuo
prxpararte, & deferente ; reliquisque in feroto, per
vagiralem tunicam defeendentibus, fahris-& intaais.
Verum hujusmodi, alusque curationes, prxter vulgi

fententiam & methodum feliciter pe radis, io obferva-
tionibus nodris medicinalibus (fi Deus nobis vitam lar-
gitus fuerit) copiosi enarrabimus.

Haec eo fine potiffimiimi nobis dida funt, ut luculen-
ter condet, hepar vafis accrefcere , & aliquandiu pod
natum (anguinem demum gen&ari ; ejusque parenchy-
ma ex arteriis , (unde materia affunditur) procreari 4 &
aliquantifper fanguine privatum albefcere ; quod & re-
liquisnodri corporis partibus commune eft. Quemad-
modum enim pullum ex ovo nafei diximus, eodem
omnino modo, atqueordiue, hominis, aliorumque ani-
malium generatio contingit.

Unde condat, abfonam prorfus efle eorum fententiam
(quanquam olim hodicquc paffim obtinuit ) qui jecur
fanguinis officinam, & autorem ede addruunt,- coque
nomine ipfum inter prxdpuas , primoque genitas cor-
poris partes recenfent. Quinetiam tanto vifcus hoc ho-
nore dignati funt, ut datim ab initio, uni cum corde, i
matris Femine oriundum dicerent, fabulamque Je tn-
in/ caftUu , veficulis nempe fiditiis , acriter nimis de-
fenderent. E quorum numero Pari/i**, nuper , magno
quidem , fed imprudenti animo , veterem cantilenam
occinit. Non animadverterunt fcihcet hi boni viri , ve-
ficulas in ovo moveri , cor micare , fanguine mque jam
perfedi codum adeffe, antequam hepatis efficiens,
(quam hoc illmsautor)cenfendused. Nam pod fangui-
nem, &abipfo, hepar generatur, vafisque fanguineis
adnafeitur.

Sed neque tjlriftetelicij aflentirlaufim, cor fanguinis
autorem reputantibus. Nam fubdantia ejus, Cveparen-
clivma , aliquanti) pod fanguinem nafcitur , & veficulis
pulfantibus fuperadditur- Plurimum aurem ambigo,
utrum veficul», fivepundumfaliens; an fanguis ipfe fit
antiquior : num fcilicet liquor contentus , an vafa con-
tinentia. Videtur autem , quod continet, contenti gra-
tia febrefadum ede ; Ideoque poderius efformari. Id
quidem oculorum fidelium tedimonio certum ed , primi
corporis damina, priraumqueejus fundamentum con-
fpicuum , venas ede ; quibus reliqua: omnes partes fii-
peraddita:, &podgenitefunt. Vcriunhac derepoftea
amplius.

Interea ridere libet fidam illapi partium dlVifionem,
in fpermaticas , & fanguineas : quali verb aliqua: ex fe-
mine immediati nata: Fint, & non omnes ab eadem ori-
gine proficifcantur.

Ad propofrtum revertor. Colliquaroenti ambitus jam
fupra dimidium ovi occupat. Cor foris pendulum , i
corpore nonnihil remotum ed Et , fi attenti infpexerif,
vafa quadam umbilicalia pulfare videas.

InfpefUo fextu.

Die feptimo omnia manifcdiora funt, vifunturqoe
lingularum partium primordia: nempe ais, pedes,
genitalia, pedum digiti divifi, femora, clunes, 6cc. Jam
fe movet foetus , Sc calcitrat, perfedusque pullus con-
fpiritur ; cui nihil pollea fuperadditur , fed partes te-
nelle duntaxat ixremcntnm lumunt : qua: quanto, ma-
gis augentur , tanto quoque magis albumen abfumitur ;
membranatjuc exteriores unite , fecundina: nataram re-
ferunt; quemadmodum & vena*, umbilici effigiem ma-
gis iixiics repradeutant. Quapropter 4 die feptimo ad

decimum

De Ovo et Pull

decimum tranfiUcndum cenito ; eum interea temporis
nihil obfervatu dignum occurrat, quod non paffim apud
sutores alios, prarfertim ^ri/ictclcm , reperias.

Fit tamen, ntplurafimul ova infpicienti, quardam prx-
cocia, & proveaiora, omniaque explicata magis haben-
tia : alia tardiora , membriique minus diftmfta appa-
reant. Quanquam alias non parum ad hanc rem faci u nt ,
anni tempus, locus, externa (omenta, diligens incubatio,
& fi qua; funt alia hujusmodi. Memini , me aliquando
die feptimo in ovo ignaviore vidifle cavitatem quidem in
obtufo cacumine dilatatam , colliquaroentum venis con-
fperfum, in ejus medio vermiculum , oculi etiam rudi-
mentum, cseteraque auz in aliis ovis quarto aut quinto
die fieri (olent : veficulae tamen pulfantes non aderant ;
nec venarum truncum , aut radicem (ex quaipfas oriri
diximus) reperire licuit. Quapropter merith ovum im-
becillius judicabam, & qualia tergo rel*ftum , facultate-
que generativi effeta prarditum , jamque internecioni
proximum. Prarfertim , chm ejus colliquamerrtum mi-
nus folito pellucidum & fulgens, venasque parhm ruti-
lantes cemerem- F.vanefcente nempe fpiritu vitali , pars

3 uae in generatione prima efficitur, & fub obtutum ca-
it ; in corruptione quoque prior deficit, & evanefeit.

InfpeBio pofl diem decimum.

QU* decimo die confplcienda veniunt , tam accura-
ti ab ^Arflottle enarrantur , ut vix quicquam fu-
periit , quod a nobis addi poflit. Sententia autem ejus,
me parapbrafle, eft hujusmodi : Deamo jam die pullat
utut eonfpieuut efl ; atque etiam pellucidus , & albus ,
przter oculos, & venarum ramos. Caput etiam tota re-
liquo cerperemajuieft ; S? oculi capite grandiore t kteratt,
(eu potius adhirrent . &quafi appenduntur, nulla adhuc
pupilli proditi ; (fcilicet perfecti formata : tunicas ta-
men jam diferetas deprehendere, non eft arduum)
Quippe tunc fi eximat, inveniat f abit grandiora ■ Cf nigret,
frj quibut detraSa cute humer exit candidut , ac frigidus,
vehementer ud luctmrefulgem , protere a vere mhi! , (m
toto capite nempe) przter diftam aquam Umpidam con-
tinetur. Itfi nimirum feres habet a die feptimo ad deci-
mum afque, ut fupra diximus.

Eodem tempore , inquit, vifcera quoque jam' apparent,
Crf quo ad ventrit inteftmoruinquc pertinent naturam :
cordis nempe parenchyma, pulmones, jecur, &. omaia
vtr6alba. mucilaginofa, & flaccida , nihilque firmitudi-
flisin fe habentia. 1'enoque etiam quo a corde tendunt ,
jam umbilico applicantur. ±/ib umbilice autem tenditur
vena una ad membranam qua vitella t continetur : qui eo
tempore liquidior jamiS /ufioreft, quam qui naTuid fui
conflarefolet. Altera autem ad membranam , qua Cf tota
membrana (nempe colliquamenti tunica) foetum ambiens
(S vitellum , interjacentque humer continetur. Crcfcentc
enim paulaum pulle , vitelli pari fupra , pari infra eft ,
albumen autem m medio liquidum. Sed fub inferiore
vitelli parte illa , albumen item e/l ; quemadmodum $ i an-
teafubcrat. HaftenuSi^rfiv/f*r;/r/.

Venas autem jam perfpicui videre eft arterias comi-
tari ; tam has, qua; ad albumina tendunt; quam illas,
qua: ad vitellum. Vitellus etiam hoc tempore liquefeit,
« fiiGor eft ; non totus quidem , fed is qui fupernatat ;
(ut pridem diximus) neque etiam venarum ramuli in to-

215

tum vitellum excurrunt; fedin partem illam duntaxat,
quam liquata: cerae inftar fufam diximus. Similiter vena:,
qiue ad albumen tendunt , arterias fibi comites habent,
ipfaque albuminis major pars , m humorem candidum
(colliquamentum fcilkret) abit, qui pullum innatantem
ampleftitur ; interjacetque utramque vitelli portionem,
fuperiorem nempe, & inferiorem ; cui in imo (angulo
nempe acuto) parsalbuminiscralTior & vifeidior fubja-
cet. Vitelli pars fuperior, liquidior jam& fufiot appa-
ret, quAm inferior ; quocunque enim venarum fihr.v dip-
junduntur, partes illa; fubito intumefeunt & liquidiores

Decime vere did, inquit, albumen fubftdit , exiguum
jam.vifeidum, era/Jum, iSfubluteum. Quod nimirum io
colliquamentum non abiit.

Jam maxima albuminis pars in colliquamentum, inde-
que in foetum abfumpta eft ; totum nempe albumen te-
nuius ; crafliorisque pars major. Vitellus autem am-
plior, quam initio erat, confpicitur. Unde manifefti
conflat, vitellum nondum nutritioni infcrvire, fed poflca
huic officio dicatum efle. Et quantiim ex venarum du&u
ac diftributione conjefhira confequi potui , foetus ab ini-
tio ftatimex colliquamento nutritur; quippe in ipfum
duntaxat vena: primum difleminantitr ; dciode in te-
nuioris albuminis membranam; pofteaque in craflius al-
bumen, 5c vitellum. Similiter & craflius mox albumen,
pro nutricatu eft; ultimoque tandem vitellus.

Ita nempe tenerrimus fetus , dum adhuc vermiculus
eft, tenuiffimo, optimequecofto viftu alitur ; colliqua-
mento, inquam, & albumine tenuiore. Poftquam autem
adolevit , cibo utitur «ari , viribusque fuis cor.fentaneo.

Proximis verbis ^iriftotclct fingulorum in ovo litum
deferibit : Prima poflremaque parte mcegprana ovi fub
cortice, non corticit membrana , fed fub ea : atque in hac
liquor ineft candidut : (colliquamentum fcilicct) Deinde
pullut; iS eum eontinen/ membrana , atqueiti feparant,
ut ne in liquore illo fit fiet ut ipfe.

Ubi mendam intextu elle fulpicor. Nam utres ipfa
indicat, iti potiits dicendum foret : Deinde pullus mem-
brani obvolutus , in eo candido liquore manet, five na-
tat : quae quidem membrana , non eft exterior illa to-
tam teftam immediati fucringens , fed altera huic fub-
jefta ; qua: abfumpto jam primo albumine exteriore,
reliquooue albumine cr.tllb in acutum angulum depref1
fo; ex duabus membranis, (nimirum albuminis tenuio-
ris, & colliquamenti proprii) una tunica fit, quattan-
quam fecundina , cborion difta , jam apparere incipit.
Apteque ait Ariftoteles, liquor in ea candidut ineft ; qui-
bus verbis, albumen non intelligit, fed fafhun ex albumi-
ne colliquamentum , in quo fetus natat ; albumen euim
quod fupereft > in acutum angulum fubfidit.

InfpeBio pofl diem decimum quartum.

A Die feptimo ad quartum & decimum , omnia aufta
magis (ut diximus) & confpe&iora fiunt. Cor, alia-
que vifccra omnia,, intea pulli ventres jam abfcpnditala-
tent; 8c quae nuda prnls , fbrisque prominentia cerne-
bantur, nunc nifi aperto thorace , atque abdomine , neu-
tiquam confpiciuntur. Pullus nunc primiun plumis ve-
rtitur; quarum radices, ceu punfta nigra, vifuntur. Ocu-
li pupilla jam diftmguitur ; palpebra1 apparent ; atque

etiam

21 6 De Ovo

etiam membrana m&atoria, in majore oculi cantho, fefe
conipiciendam dat , qua: avibus omnibuscft peculiaris ,
qua oculos fuos detergere folent. Cerebri garri quoque
diftinguuntur , & cerebellum calvaria occluditur,' cau-r
da etiam urojJVgii figuram adipifcltur.

Poft diem decimum quartum, vifcera (prius alba) car-
neum fivcjubicundum colorem paulatim induunt. Cor
jam thoracis latebras ingrefium, ftemoque opertum,
•■rdificium propria opera exftnidum inhabitat. Cere-
brum & cerebellum intra cranii fornicem lohdefcit. In-
tellma autem , & ventriculus nondum abdomine con-
cluduntur , fed interioribus annexa, foris propendent.

Duarum venarum juxta annum t ver.tre in umbilicum
derivatarum , altera eft trieria , (ut pulfus indicat, ) ab
arteria magna oriunda ; altera, vena, a vitello per inte-
ft inorum latera in venam Portam, fima hepatis parte,
deduda: alter enim vaforutn nmbilicalium truncus, ra-
mulis ex albumine colle&is , tranfit jecoris gibbam , & in
venam cavam juxta cordis bafin perforatur.

Hac ut indies luculentius apparent, itd major quoque
albuminis portio quotidie abfumitur ; quod vitello non
contingit , qui peni integer etiamnum permanet , ei-
demque mole , qua primo die confpiciebatur.

Diebus fequentibus, quinque via umbilicalia videre
eft ; quorum unum , efl vena maxima , i cava fopra ie-
cur oriunda , ramosque in albumen difpertiens ; alia:
dia vena a Porta proficifcentes (ejusdem amba origi-
nis) in binas vitelK partes (quas modo defcripfimus) di-
ftribuuntur , & utramque hanc arteriola, ex lumbaribus
nata, comitantur.

Jam pullus majorem ovi partem occupat, quam reli-
qua omnia qua ineo continentur ; plumisque veftiri in-
cipit : quantexjue piis foetus , tanto minis albuminis re-
peritur. Notatu quoque dignum eft , membranam colli-
quamer.ti (quam diximus cumexteriorc tunica conjun-
gi , & fccur.dinam five eberion conftituere , jam vitel-
lum totum uni comprehendere, & contradiorem red-
ditam, vitellum fimul cum inteftinis ad foetum adduce-
re, eique conjungere, & ceu facculo confindo claudere.
Quaque antifubtilis & tranfparens luerat, prout jam
magis magisque contrahitur , ita pariter craflefcit ma-
gis, &carnofior evadit: pofteaque, ad limilitudineto
nernia inteftinalis, in feroto dilatato inteftina fimul cum
vitello recondit , & fuftinet ; tandcmqoe quotidiani
contradione addudior, abdomen pulli conftituit. Vi-
tellum hoc modo, circa diem decimum odavam, intra
inteftina laxiore alvo collocatum reperias ; non tamen
ita firmiter pofitum , quin inteftina levi momento (ut in
hernia inteftinali fit) vel intra ventrem repulfa , vel foras
in Cerotum delapfa , una cum vitello huc illuc pellantur.
Vidi aliquando columba:, reftivo tempore feftinanti&s
excluftp, vitellum ad hunc modum ex alvo prolapfum.

Snb hoc tempus , pullus ventricofus cernitur , quafi
herniim (ut dixi) pateretur. Jamque colliquamentum
paulatim rarbanir, immutatur, Sc abfumitur , (cujus pri-
dem maena copia erat) fcetusque fupra vitellum decum-
bit. Iisdem diebus , anteqnam liepar colorem fangui-
neum n.tncifcirur, fecundamque (ut ajunt) concotlio-
nem inftituitj fel (quod in eadem, utpote excremen-
tum , virtute jecoris feparari vulgo credunt) virefeens
jam inna hepatis lobos invenias. In ventriculi cavitate
liquor limpidus repentur , ejusdem plana: confidentia ,

IT P D L t O.

coloris , & faporis cum colliquamentb, In q«o fretus na-
tabat; -qui per inteftina ddabens, colorem (enfim mu-
tat, & in chylum vertitur ; tandemque in inteftinis infe-
rioribus fimile excrementum occurrit , quale eadem in
pullis jam excluiis continent. Ubi profediores fuerint
pulli, in eorum ventriculo liquorem hunc codum videas,
& coagulatum : quemadmodum iniisqui ladc vefcun-
tur, JeUjIeu fit, in ferum nempe & coloftron permu-
tatum.

Abfumpto feri albumine , & exigui jam colliqua-
menti relidi quantitate, per aliquot ante cxclufioner»
dies, pullus non amplius natat , fed (ut dixi) fupra vitel-
lum decumbit ; totusque conglobatus , capite ut pluri-
mum inter femur dextrum & alam polito , roftro etiam,
unguibus, & plumis, carterisque omnibus inftmdus cOrv
fpicitur. Mod6 dormit, modo vigilat i movensque fefe,
refpirat, Scpipit Si ovum auri admoveris , tumultuan-
tem intus fretum, calcitrantem, rejpieientem etiam au-
torc lAnftotele , atque pipientera manifcftt audies.
Idem, fi iri aquam calidam pcdetenrimdimiferis , innata-
bit, pullusque intus d calore ambiente expergefadus ,
faltes edet, ovumque (ut diximus) huc illuc volutabit.
Quo experimento mulieres ova frecunda diftinguunt 1
lubventaneis, qux aqua- impofita fubfidunt.

Albumine jam penitiisconfedo , pauld ante exdufio-
nem, umbilicus alter (queminalbuminaderivatumdixi-
mus) obliteratur; five, ut ^3rijhulei ait , umbilim ir,
qui ad fccundinai exunortt tendit ,folvitur ab animali,
(3 ea Jit. Qui vera tJ luteum fertur , cum pulli tenui mte-
fimo eenneaitur.

Excrementa , qui primfim in inteftinis reperiuntur,
albafunt, Sccinofa, teftiovi emolliti fimiua. Quin-
etiam ejusmodi extra fretum intra feeuodinas 're perire
eft. Adftipulatur Philofophus : Eodem tempore etiam
multum emittit excrementi aJ extremam membranam.
Quin album quoque excrementum tam intra alvum , quam
extra habet.

Tempore verti procedente, paulo arte fretus exclu-
fionem, /irrerfubviridcsccrnuntur, quales okcIuios pul-
los ejicere , modo diximus. Vifitur etiam in ingluvie
portio quaxlam colliquamenti degi uti ta ; & in veneri-
culo fchifton, five coagulum.

Nec badenus quidem jecoris color purpureus , aut
(anguineus eft , fed ab albore in flaveainem vergere, :
qualia pifeium jecora cernuntur. Pulmones tamen fan-
gmnolenti rubelcunt.

Vitellus nunc in abdomine inter inteftina concludi-
tur: idque non folCim dum fatus in ovo fuerit, fedpoft
exclufionem etiam , cum obambulat , matremque infe-
quensvidum quiritat. Ut verum videatur, quod^rr-
ftoteler multoties affirmat ; vitellum nempe ,pul!o pr* ci-
bo centigijfc : eodem enim intus contento, pullus primis
abexcluiione diebus (donec roftrum firmitudinem ac-
quifiverit, quo cibaria frangat, & priparet; ac Ven-
triculus robur , quo eadem conficiat ) pro nutrimento
utitur ; eftquc aae6 ladi analogos. Infiotelex huic
feneentia: calculum fuum adjicit, loco a nobis fiepius
citato : Jam 13 pullum ipfum multum humant lutei fubit :
qui demum Jecrefeit , prece Jtnteque tempore totum abfu-
mitur in ipfum pullum , eujut in corpore comprehenditur ■
ita ut decimo pojl die , quam exelufui eft puliur , fi Jijjecc-
tur, etiamnum ad mtcjtmum paulum vitelli reliquum in-
veniatur

De Ovo i

v (uiatur. Quinetiatn pod tricefimum diem , vitelli reli-
quias ibidem deprehendi. Et, fi valet argumentum ii du-
au venarum umbilicalium , (quas ad jecoris portam uno
aut altero trunco terminari diximus) pullus jam eodem
prorfus modo nutritur , alimento ex vitello per vafa um-
bilicalia attra&o ; quo poftea chylo ex inteitinis per ve-
nas mefentericas tradutto alitur. Vala enim utrobique
ad jecoris portam terminantur, ad quam nutrimentum
pariter attradhim deferunt. Ut ad vena claBcac inme-
renterio (qua; in pennati» nullibi reperiuntur) confugere
non fit opus.

Lubet hic anne&ere, quod fipe expertus fum. Ut
foetus, & liquorum pofituram apertihs difccrnetem,
pod d icm decimum quartum ad exclufionem usque, (al-
buminis majore parte jamabfompta, & divifo vitello)
ovum integrum ad duritiem decoxi ; ruptoque cortice,
ac pulli collocatione perfpe&a; inveni tum albuminis
reliquum, tum ambas vitelli partes (quas faSa per lenem
calorem colliquatione divifas diximus) eadem confiden-
tia, colore, fapore, aliisque accidentibus, quibusovarc-
quicta & fimmter cofta dotari folent. PlurimCim itaque
mecum ipfe reputavi , qui fieret, ut ova improlifica gal-
lina; fuppofita , ab eodem calore extraneo corrumpan-
tur, putrefeant, & fetida evadant ,- ovis autem fecun-
dis idem non contingat. Sed in his liquores ambo (iicit
fetus una cum excrementi pauxillo adfit) fani, falubres,
& immutati permaneant ; adeo, ut liquis codloseosin
tenebris comedat, nequeat a requieto ovo fimiliter co-
&o diftinguere.

. Dc Pulli exclufione; five partu ex Ovo.

E St Ovum (ut diximus) quafi utmu rxpoftu» , & lo-
cus in quo fatus formatur : matricis enim munus
obit, pullumque ad debirum nafcendi tempus ainpledri-
tur ; qui perfeftus jam indi patitur, Ovipara itaque non
difcriminantur a vivipari» ; quid hic foetus fuos vivos
pariant , illa non item ,• (pullus enim intra ovum non
lolum vivit, & movetur fed refpirat etiam , ac vocem
edit , vitaque jam natus perferiore fruitur , quim reli-
quorum animalium fatus,) fed differunt potiflimfim ge-
nerationis modo ; quid nempe in viviparis, uterus live
locus in quo foetus formatur. Iit intra animal, (cujus calo-
re fovetur, Se perficitur: in oviparis vero ovum, ceu
uterus, extra animal exponitur ; quoti tamen illud non
miniis incubando fovet , quam fi intra corpus fuumam-
plcfteretur.

Nam licif mater interdum varias ob caudas ova fua
tnntifper deferat ; eadem tamen usque amat, brevique
rediens finu fuo comploditur , fovet ,%c diligentur tue-
tur.

Cim vero pullus afirem jam liberiorem quierit , rupto
cortice prodit in lucem , circa diem (vicelimum primum,
aut vicelimum fecundum.

De hac pulli exclufione, five nativitate, non ed prae-
tereundus Fabricii , aliorumque feri omnium vulgaris
error. Audiamus Fabricium ipfum : , inquit , in-

diget externo aere, &C.

Hic .-l Fabricia fcdivi quidem & concinni tli&a
funt,- folidis tamen argumentis haud innituntur. Expe-
rientia enim compertum habeo , pullum ipfum (non au-
rem matrem) corticem frangere : idque rationi etiam

tPullo. 217

quam maximi edeonfentaneum. Quomodo enim aliis
ova infimetis, fomisqvecalidis (utin , yfgypia , alibi-
quefit) rumpantur? ubi mater nulla aded, qua; vocem
nipplicanrjs pulli , opemque implorantis audire queat.
Tedudinum marinarum & terredrium.pifcium quoque,
bombycum , ferpentum . & druthionum' ova , quomo-
do frangantur f cim fetibus illis vel vox defit, qua exi-
tum petant , vel fub terra fepulti exaudiri nequeant.
Sponte igitur nafcuntur pulli, atque ex ovis fuis proprio
molimine profiliunt. Idque icteri, certidimis argu-
mentis liquet. Quippe it: prinJPi perforatione, hiatu*
idc multo minor eri , quam ut matris rodro conveniat :
fed pulli rodro diredi refpondet; circa quod (in mo-
dum coronae ) corticem iquali femper A cacumine di-
dar.tia ruptum videas, partesque confraftas (prifertim
primis idtibus) foras femper prominere. Quemadmo-
dum aurem ruptis vitreis ienediis, facili quis judicave-
rit , intufne ictus an foris advenerit , fi modi frudorum
adhaerentium apices, quo tendant, diligenter intuitus
fuerit: Ita pariter rupto ovo, ex fragmentorum per to-
tum corona: dudhim eminentia , ab interna cauda id
proficifcimanifedum ed. Quin egomet , aliique mecum
complures, fimul ac pullum audivimus corticem ungui-
bus fcalpere, vidimus quoqtie illico eundem rodro per-
tundere, rupturamque in circulum , corona: indar , de-
ducere. Quinetiam vidi fetum capite fuo corticis cacu-
men attollere , & amovere.

Pluribus quidem hic deduximus, quod haud fper-
nendi utilitatis fit fpeculatio : ut inferiis conflabit. Fa-
bricii ver6 argumentis refponfu facile ed. Fateorenim,
pullum intra ovum vocem edere, &fortaflis aliqui J pe-
tent n fignificatricem Non indi tamen fequitur , corti-
cem a matre frangi. Neque pulli rodrum ade6 molle,
aut a cortice remotum ed , ut nunc perforare non podit ;
prifertim cortice jam (ob caudas ab eo allatas) valdi
friabili reddito. Nec femper caput intra alam recondi-
tum tenet, ut ideo corticem rodro frangere nequeat,
fed folummodo chm dormit, aut vita defungitur. In-
terdum enim (ipfomet quoque fatente) vigilat, calci-
trat, fcalpit, radit, didringit corticem , ludatur , mem-
branas involventes rumpit , vocem edit , (eandemque,
opem implorantis efle , non invitus conceflcro : ) lu-c-
que omnia ii quolibet facili audiri podimt. Quare galli-
na fedulo aulcultans , quamprimum vocem ab ima parte
attolli percipit, ovum quidem non rumpit , fed pedibus
fuis forium revolvit , commodioremque fitum pullo in-
tus indufo prabet. Non condat autem , pullum voce
fua rumpendi corticis nccellitatem matri indicare aut
exitum ab ea petere. Nam fepe per biduum anteexclu-
fionem , pullum in ovo pipientem audias. Nec mater ,
dum ova revolvit, rumpendi ea locum qmrit; fed, ut
infans, ciim in cunis fe mali habet, inquietatur, plorat,
ejulat; materque illius amans, hucilluc feduld ab uno
latere in aliud removet , agitatqqp , donec ille placatus
fuerit : ita funditer gallina, ubi pullum tumultuantem,
pipicntemqucinovofenferit, vel jam ex ovo exclufom
in nido fefe inordinati commoventem , protinus fc at-
tollit , cavetque, ni corporis fui pondei c, vel calore ni-
mio eum Ixoat, rodroque pedibusque ultri» citroque
volvit, donec fetui quietem, atque indolentiam compa-
raverit.

E e

2l8

De Ovo

De Ovis gemelli jicis.

GEmellifica ova funt , 6 quibus gemelli prodeant pul-
li; eaquc (ait ^Anft.) bmi» viteBu pradita funt j
quiwaliquibiu tenui albumini/ diffepimento feparantur ,
quo minue inter feeonfufifint : in ahunuliuin ejl,fedfe
mutue contingunt.

Vidifxpe ova gemellifica, quorum (itigulos vitellos
bina albumina ambiebant, cum membranis communibus,
piopriisquelingillatii^fcvolvcntibus. Alia quoque ova
•Minius cum bims vitems quafi connafcentibus, quibus
ocrisque unicum albumen commune circumfundebatur,
r Gallina nonnulla funt (inquit Arift. ) qua omnia ge-
melhfera pariunt ; in quibus, quod evenire vitello Jiximur,
perfpe8umefi. Quadam cmm duodeviginti cum peperiffet,
exclujit geminor i ntfi qua irrita fuerunt. Perum ita fit ,
ut cx gemelli t, alter major Jit , alter minor ; pojiremu/ au-
tem etiam monflrofus.

Apud nos interdum gemellifica ova nafcuntur, & ge-
melli quoque aliquando ( licet rariflimil ) excluduntur.
Jpfemet autem ambos ejusmodi tertus vivos nunquam
vidi i quod vel in ovo i p(o, vel in cxclulior.e alter perear.
Idque etiam mihi ex rijl . verbis fit verifimile, dum

alterum majorem, alterum minorem ait: illum nempe ro-
bttftiorem , & artate provedtiorem ; hunc autem imbe-
cilliorem , magisque ad exitum imparatum ; fiquidem
(ut opinor) bini Uti vitelli, difparrs ortus , & maturitatis
funt. Fieri itaque vix poteft, quin robuftior, &exclufio-
ni jam paratior , fi ovum aperiar , ipleque prodeat in lu-
cem , alteri abortum aderat. Si autem ille ovum non
ruperit, prudens ipfi periculum (obdefedtumaSris) im-
minet. Adeo alterutri faltcm, in cxcluiione, fi non utri-
que, certa mors impendet.

I abneiur ida Qjriflotclis verba vel non videns, vel
regligens, ait: Quod fi interdum ovum duosobtnunj vi-
tellos, nitra fepulium cutn quatuor cruribus, ve! ah r, duo-
butque capitibus , ftf id genur monjlra pariat ; nunquam
tamen duo invicem feparatt (ut duo dici pojjint) pulli
funt : fed unur duntaxat corporis trunem ejt , qui duo ca-
pita, quatuor crura , ahaque hujusmodi annexa habet.

Unde condat, eum nunquam vidifle , aut ab expertis
audivifle, ejusmodi ova bir.os pullos parere : ac proinde
una mecum credere, talia ova raro contingere; neque
unquam excludere binos fretus vitales.

Miror autem, (vi(a hac ^Arijlotehr autoritate) eum
dicere ,duor invicem diftinBos puCos ex ovis ejusmodi nun-
quam provenire : fcd monftrum femper produci. Pra»-
lcrtim cum ipfemet credat, fetum £ chalazis , tanquam
i materia, fabricari ; & in gemellifico ovo quatuor cha-
lazas non videre non potuerit.

Crediderim potitis, cum in ovo gemellifico duo vitelli
eodem albumine concluduntur, invicemque adeo con-
junfti funt , ut eorum cicatricula: , dum limul aperiuntur,
■num oculum (eoBiqutmentum a nobis diftum) confti-
tuant ,- monftrofum foetum procreari pode , cum qua-
tuor pedibus, duobus capitibus 6cc. quippe nihil viaeo,
quod impediat : talemque ex ovo ptbritii prognatum
arbitror.

Veruncamcn ubi duo vitelli diftin&i fuerint, duabus
unicis propriis diflepti, & grandinibus fuis, albuminibus,
exter isque ad foetus generationem necefToriis inluucti :

et Pullo.

cum ^irijlotele concludendum cenfeo » tale ovum , ut
partes omnes (prxter corticem) duorum ovorum habet,
iti& potentias quoque obtinere; ac, nifi infoecundum
aut urinum fuerit, auos pleru nque foetus produdhirum ,
raro autem monftrum lingulare.

PorifmatA quadam ex prad.cla Ovi
btjieria defumpta.

Hlftoria quidem ovi gallinacei ita fe habet. In qui ,
quomodo ipfum generetur , &a£tione fua (propa-
gatione nempe) pullum cftbrmet, enarravimus. Prolixi
forfitan nimis , eorum arbitratu , quibus quorfum tanta
molitio, tamque accurata obfervatio fpeaet , nondum
conflat. Quare, quem fruftum diligentix noftrar confc-
quuti fimus, hic adjungere confentaneura arbitror: at-
que (utdodiilimi Verulamii noftri verbis utar) vinde-
miatio fecunda inftittiendaeft. Theoremata itaque non-
nulla, ex enarrata hiftoria colligenda veniunt; quorum
aliqua, certiilima funt ; nonnulla, ancipitis fidei, & ulte-
rius ventilanda : quxdam. paradoxa, & popularibus pla-
citis contraria : horum quoque alia, ad gallum, five ma-
rem pertinent ; alia, ad feminam; quidam, ad ovum
iplum ; quadam denique , ad pulli formationem. Qui-
bus aliqnando accurati pcrfpeflis, de reliquorum quo-
que omnium animalium generatione facilius , cerciusque
judicabimus.

Quid Jit Ovum.

THeoremata, qux circa ovi contemplationem ver-
fantur , alia , quid ovum lit , docent ; alia , genera-
tionem ejus ; alia , partesconflituentes perpendunt.

Conflat primi') , unius pulli unicum efle ovum. Et
quamvis fit veluti uterus quidam foris expofitus, rarilti-
mi tamen plures gignit fetus ,■ fed finguLarem pullum,
ut plurimCun , producit. Et licit binos ir.tcrdum gignat,
ovum tamen ejusmodi haud fimplex cenfendum eu , fed
duplex ; utpote naturam duorum , partesque obtinens.

Eft enim ovum, coriceptusaliquis a mare & femina
proficifccns, utriusque pariter virtute prad itus, ex quo
uno unum fit animal.

Neque eft principium dur, taxat , fed fiu&us quoque
& finis : principium fcilicet prolis gencrandx ; froftu
autem utriusque parentis, puta galli, & gallina' opus,
(ceu finisquem in generatione fibi proponunt) & origo
fetus fututi ; Semen autem iS /rutius (autore -Anjt. )
inter fe differunt prioris pqfteriorisque ratione ; fruaua
enim, quod ex alio eft : femen , ex quo ahud. Nam alnis
ambo idem funt, m

Videtur etiam ovum medium quid efle; non mod&
quatenus principium , & finis eft ; fed tanquam opus
utriusque lexhs commune , & ex utroque compofitum :
quod materiam , & facultatem opificem in fe continens,
utriusque virtutem habet, qua alterutri fimilem fetum
producat. Eftquoquemediuminteranimatum & inani-
matum; neque enim vita prorfus donatum eft, neque
efidera omnino privatur. Inter parentes, & liberos; in-
ter eos qui fuerunt , & qui futuri funt; media via, five
traniituseft: cardoque, & centrum; circa quod gene-
ratio totius gallinacei generis vertitur.

Terminus eft, cx quo omnes galli & galli nx oriuntur ■

&*!

Digitizecf by Goog

De Ovo et Pullo. 219

Sc ad quem, ceu finem a naturi libi piopofitum , tota vi- Si itaque ovum 4 propria anima fecundum redditur»
t4 nituntur. Ita iit, ut individua quatque, dum fpeciei live proprio principio tecundante infito praditumeft ,-
gratia fui iimilia procreant, in xvum perdurent. Eft, in- unde aut pullus gallinaceus, aut hybrida ex gallina Sc
quam. ovum hujus artcrnitatis periodus : nam haudfa- phafiar.o natus oritur ; isqueautmas, aut fcetr.ma; pa-
cil^lixcris, utriim ovum pulli, exeo nati gratia: an hic tri, aut matri fimilis; fimus , aut morbofus : certi con-
illiuscauira fa&us fuerit. Quid autem horum prius five eludendum eft , ovum (etiam in ovario dum eft) matri*
tempore, live natura (it, ovum nempe» an gallina ? po- anima non vivere ; fed cdcinftar filii emancipati , 4 pri-
ftea, ciim de animalium quorumlibet generatione uni- ma ftatim origine : (icut arborum glandes , « femina 4
veriimdicemus, uberius tra&abimus. plantis ablata, haud ulteriCis earundem partes xftimanda

Ovum prateerea (quod pracipud notandum) propor- funt; fed fui juris fafta , qua; propria infitaque poten-
tione relpondet feminibus plantarum, casdemque omnes tia vegetativa, jam vitam degant,
cum iftis conditiones obtinet : ut non immerito gallina- Quod fi ovo fecundo animam inefle dixerimus, fubi-

rumlemen, five fperma cenfcndum iit, (quemadmodum bic dubitatio ; utriim eadem anima ovo jam , &moxfu-
& femina plantarum, ova dici jure pofliuit) non foliim ex turo pullo infit , an vcr6 diverfa. Necefle enim efl fatea-
quo, ceu materia; fed&aquo, tanqnam efficiente, pul- mur, inefle principium aliquod, quod ovum conftituit,
lus oritur. In quo etiam nulla pars futura: prolis a&u eft, & auxit; quodque etiam pullum jam gignit, & auget,
omnes veri infunt potentia. Queritur itaque, num ovi, & pulli principium, five ani-

Ovum itaque eft corpus naturale, virtute animali prx- ma, unacadcmqucfit; anplures, &diverfir? Nam fi
ditum; principio nempe motus, transmutationis, quie- plures anima? fuerint , (alia nempe ovi, alia pulli j) quar-
tis, & confervatioms : Eft denique ejusmodi , ut , ablato ritur porri) , unde , & quo tempore , pulli anima ipn ac-
omni impedimento , in fbrmam animalis abiturum fit : ccflerit ? & quidnam fit in ovo, quod ante anima- adven*
nec magis naturaliter gravia omnia, remotis obftaculis, tum cicatriculam dilatat; vitellum attollit furfum ; och-
deorfum tendunt ; aut levia furfum moventur ; quam Ium (4 nobis difenn) & colliquaroentum efficit ; iiquo-
femen,«S: orum. in plantam, ant animal , infita anatura rumconftitutioncm permutat; omniaque ad futuri pulli
propeniione feruntur. Eftque femen (atque etiam ovum) fabricam prarordinat, cum ni hilum quidem pulli adhuc
ejusdem tniftus& finis, cujus eft principium, atqueeffi- exiftat? Aut unde dicemus alimentum pullo accedere
ciens. idoneum, quo nutriatur, & crefcat ; cum pullus nondum

Unius pulli unum eft ovum. Ver i fabrieint .- Ovum fit ? Videntur enim Ivtc opera vegetativa- pulli animas
non modo ntenu expolitus cjt , & hem generationis ; JrJ efle, qux pullum rcfpicit , ejusqucnutritiom, atque au-
td tuum a quo tota pulli feneratio pendet ; quam ovum gniento confidit. At veri, inchoato jam, autfemifaSo
perfert ut agent , ut materia , ut injlrumentuin, ut/ocur. i pullo; quid fetum cum liquoribus unum , continuum, &
£5 ut aha , ftqua concurrunt ad generationem necefla- connafeentem reddit? Quid pullum nutrit, auget; ac
ria. liquores e i alendo idoneos, 4 putredine vindicat , pripa-

Hxc quidem proptrrea fufibs , 8: difertis antorum rat, colliquat, & concoquit ?
verbis 4 nobis recitata funt ; ut indi conftet , qua: ovo Ctim anima fit a£lur eorporir organici vitam habentia
tribuimus, omnia illi inefle; nempe materiam, orga- inpotcntij, incredibile eft eam pullo inefle, antequam
num, efficientem cauiTam , locum, Si fiqua alia ad gene- quicquam corporis ejus organilatum fuerit. Nec magi*
rationem pulli requiruntur. credibile , eandem ede ovi , pullique animam : fiqnidera

Qnar.quam ovum, dum fit, intra gallinam (ut dixi) anima eft confervativa ejusauntaxat, cujus eft : pullu*
continetur; & in vitellario matri per pedunculum adna- j autem, &ovum, funt res diverfie; variasque operatio-
fcirur, atque ex ejusdem venis nutritur; non eft tamen [ nes vitales edunt, imo veri» contrarias , adeo ut alterum
dicendum parsmatris, neque hujus anima vivere» aut S ex alterius corruptione nafei videatur. An forti dicen-
vegetari; fed propria fua virtute , ac principio interno : j dum? idem efle principium, & caudam vitae in utroque ;
quemadmodum ex arboribus fungi, vilcus quercinus, & nempe in pullo femifa&o , & reliquo ovo ; tanquam
mufeorum genera nafcuntur , qiix (licit planta; adhx- ejusdem corporis unus fimplexqueaihrs foret, autquafi
rcant, & ex iisdem fuccis, cum illius germinibus, &fb- ex partibus unum corpus naturale producentibus, una
liis alantur) tamen partes arborum non funt , neque ap- quoque anima profilirct , qux tota in toto eflet, (ut vul-
pellantur. go dicitur) & tota in unaqualibet parte. Quemadmo

Non eadem tamen anima in fubventaneis ovis , atque dum in arboris trunco , foliis, aut fru&ibus videre eft:
in fecundis reperitur. Alias enim pullus ex utrisque pa- ubi feparatione five diviiione faS4 , (quocunque demum
riter efficeretur. Quomodo autem eorum anima- , & id feceris loco) dicimus, idem efle hujus, & totius prin-
quibus diferepent ; Tiaud fatis explicat ». drijlotclc s, dum cipium, five caudam primam : eft hujus tamen quali fop-
inqunir, euromne/ parte/ ovi fant in Jubventaneo , necta- ma& finis, illius veri) ut principium. Ita etiam in linea»
men anima! ex eodem genere! uri l>uia (inquit )fenfiti- quocunque in pun&odivifio faif a fuerit ; erit illud an-
vam animam babere oportet. Quafi ili ovis fecundis, prx- tenoris partis tinis , five terminus ; pofterioris autem
teranimamvegetativam, etiam fenfitiva infit. Nili in- principium , five exordium. Idemque videatur contin-
telligas , in ovo fecundo animam vegetativam aftu in- gere in qualitate > & motu ; nimirum in transmutatione
efle, qux potentia in fe continent fenlitivam ; unde ani- qualibet, ac generatione,
mal, paitesque animalis fenfitivxpoft modum producan-
tur. Sed neque hxc nodum fatis folvunt , animumque
difficuUatumlaqucis irretitum expediunt. Videturcnim

ovum ede verum fperma animalium. le > Ovum

Digitized b’

120

De Ovo et Puelo.

Ovum non ejfe opus uteri , feti anime.

Slcuti dicimus (inquit Fabricius) ventriculi aHionem.

ejfe cbylificaiioncm ; id tefiium attioncm . feminu gene-
rationem ; quia in ventriculo chylus . in tefiibus Jemen
comperitur ; ftc ovorum generationem ejfe pennatorum ute-
ri aSionem . omnino ajjcveramur , quod ovum inibi inve-
niatur.

Nos autem quanquam fatemur, uteri aftionem ali-
quo modo efle, ut ovum generet ; hoc tamen ab eo nu-
triri, & augeri , nullo paflo concedimus. Idque , tum ob
rationes nuper a nobis allatas, cum de ovi anima, qua:
ipfum nutrit, ageremus; tum etiam, quod ab agente
externo ( qualis u terus ed refpe&u ovi) omnia ovi inte-
riora, & (ecundiim omnes dimenfiones, nutriri, augeri,
ac formari, minus probabile fit , imo vero, cx ^dnjlote-
lu fententia , impoflibile. Nam quod extrinfecuined,
quomodo (precor) per interiora moveat aliunde adve-
niens alimentum, cc in locum deperditi fecundum omr.es
dimenfiones redimat ? aut quomodo aliquid ab eo, quod
ipfum non tangit, afficiatur, aut moveatur l Quare pro-
culdubio in ovi generatione idem ulu venit, quod in
omnium viventium exordio ; ut nempe ab externo , &
praexiflente condituantur ; mox autem lemetipla
(quamprimum vita donantur ) nutriar t , atque adau-
geant; idque propriis infltisquc viribus k principio jam
innato, & implantato.

Qixedcaniinanuperdiximus, videntur clari evince-
re', ovum neque uteri opus ede , nec ab eodem guberna-
ri : manifedum enim eft, animam vegetativam ovo
etiam lubventaneo inefle ; quoniam ejulmodi ovum
nutriri , confervari , augeTi , & vegetari cernimus ; qua:
d uda: anima- certiflima indicia funt. A matre autem , vel
matrice, ea proficifci nequeunt , cum qua ovum nullam
cohaerentiam, five unionem habet; fed hbcrum & fe-
junftum (tar.quarn filius emancipatus) in cavitate ejus
volutatur, & perficitur, ut plantarum femina in terra
gremio; ab interno nempe principio vegetante : quod
nihil aliud efle potefl , quam anima vegetativa.

Multi veri magis conflabit , animam ei inefle , con-
fideranti, quo patto, quove motore , vitellus rotundus ,
& amplus, a vitellarii racemo abruptus , per infundibu-
lum (exiguum nempe tubulum tenuiflima membrana
contextum, nullisque fibris motoriis iiiftrti£fum)defcei!-
dat, viamque fibi aperiendo , uterum per tantas angu-
(lias adeat, ibidemque fele nutriat, augeat, albumine
cingat. Cim interca nullum organum motorium in vi-
tellario reperiatur , quod expellat; aut in infundibulo,
quod transmittat j aut in utero , quod attrahat ; neque
ovum utero |>cr venas jungatur, ut in ovario; nec per
umbilicum ab eo dependeat; ut Fabricius veri afleruit,
& clari ad oculum liquet.

Et licet ovorum primordia (qua: papulas efle diximus,
& femen milii referre) vitellario per venas , & arterias
coh.Treant ; (quemadmodum plantis fua femiua adna-
fcuntur)ideoquepartesgallina: efle videantur; &, reli-
quarum partium more, vivere, & nutriri; manifedum
tamen ed , ut femina i plantis leparata non amplias ea-
rum partes cenientur, ita nec ova ad maturitatem jam
perducta , faxunda reddita, & k vitellario abrupta, gal-
lina: partes haud ulterius aiUmar.da clle , fed, indar//»

emancipati fuiquejurisfa&i, propria animi gubernari,

St vegetari..

Quomodo ovum per felium , (T facundum jiat i
mare tr famini , fecundum Ariftotclcm ?

Diximus modi, ovum, prafertim fcecundum , haud
Iponte nafei , neque aliunde quam « gallina proce-
dere: nec hanc quidem, ovum , line gallo, fecundum
reddere. Secundum illud ^Anftouhr ; Generationis prin-
cipia pottjjimum quis flatu erit . marem id fa minam : ma-
rem. quod motui id generationis originem teueat ; fiemt-
nam , quod materia.

Nobisautcm, ovum foecundum eflveri fperma, &
femen genitale, plantarum femini analogon , conccptus-
que primus , ex ambobus parentibus oriundus , & urrius-
que rru&us promiicuus. Nam ut ovum non fit , fine gal-
lina; ita nec fecundum fit, fine gallo.

Supereit igitur difquiramus , quomodo a gallina fiat
ovum . idemque k gallo fecundetur ; Videmus enim
ovafubventanea, eaque animata, a gallina gigni; non
tamen, absque galli coitu , prolifica. Ideoque tum mas,
tum femina, ovo fecundo lua fymbola conferunt. Non
eo tamen modo (ut arbitror) quo dnfietelcs voluit :
nempe ut mas folfim motus id generationis originem te-
neat ; fxmina autem materiam duntaxal prabeat. Quip-
pe contrarium in ovis fubventaneis liquet- Et quanquam
verum ed , quod ait : Jrlarid fxmina inter Je ratione dif-
ferunt. quod facultas utrimque aiverfa efi : fenfu autem
partibui quibusdam dijerepant. Rationis Jifcrimcn ita
exultat . ut mas fit. qu.dm altero generare potefl i fx-
inma , quod in Je ipfo , id ex quo fit quod generatur , con-
tentum in eo quod generat. Sed , cum Jacuit ate id munere
quodam hae dtjhnguantur ; ad omnem autem officii fun-
ctionem infirumento epus Jit ; mjlrumtntaquc facultati-
bus partes corporis accommodentur ; ad procreationem
quoqueid coitum paitctahquas ejfe accommodatas necejfe
ejl ; easque inter JcdiverJas, quibus mas a frnuna differat.

Non indi tamen fequitur , quod videtur voluifle indi
deducere ; ubi ait : frias e fi ejficiens , id motu fna geni-
tura creat quod infiituttur . ex materia contenta in femi-
na : Janunaqut femper materiam prabet : mas . vim
creandi , idque efl , quo alterum mas. alterum fkminj fit.
Itaque ccrpus id magnitudinem praberi a fxmina nreeffe
efi : a mare nihil tale neceJjaribJrfideratur. Keeemmm-
jlrumenta imis qua efficiuntur . mejfc : neque ipfum effi-
ciens. necejfe efi. Corpus igitur ex fhmma. amnia ex mare.
Subfiantia enim corporis ahcujus anima efi. Quippe
ovum, idque animatum, k gallina absque galli ope, gigni-
tur! Unde apparet, gallinam quoque, live feminam,
efficientem caudam efle ; nec omnem creandi vim , five
animam , i mare folo proficifci. Videturque hoc ipfum
exemplo ab <sfnfl. adducto comprobari. Ait enim:
Qua non unigena coeunt (quod ea faciunt, quorum tempus
par. id uteri gcfiatio proxima , id corporis magnitudo non
multo dferepans ) bac primos partus fimiles Jibi edunt
communi generi j utrimque Jbecie ■■ quales ex vulpe id cane
generantur , aut ex perdice (dgaliinaeeo ; fed tempore pro-
cedente diverfi tx dtverfit provenientes , demum fbrma fx-
mina infiituti evadunt . quomodo femina , peregrina ad
pofiremum pro terra natura redduntur. Hae enim mate-
riam corpusquejemimbus prafiat.

Quibus

L,oo<

I 2 I

De Ovo et

ollo.

Quibus apparet , in perdicis & gallina: generatione,
tion marem (olum , (ea & feminam quoque efficientem
cfle : quoniam non mariafolius, fed communis fpccies
atque forma producitur , corporcparitcr, atque anima,
tam famin® , quam mari confmiilis. Eft autem anima,
forma & fpecies animalis.

Ouinetiam tormina potiore jure efficiens videatur : fi-
quidem ait , tempore procedente , diverft ex diverjls pro-
venientes , demum forma famma inftituti evadunt. Quafi
femen five virtus maris imbecillior foret,- fpeciemqueA
fe impreffam tempore amitteret ,- tanquam a potentiore
efficiente expelleretur. Idque etiam exemplum A terra
deducium , magis confirmat : peregrina enim Jemina ad
pofiremum pro terra natura redduntur. Unde videretur
probabile, fer minam piis in generatione efficere , quam
marem: nam in univerjo quoque , naturam terra . quaft
ftxmmam matremque fiatuunt ; coetum autem Hfolem , 13
reliqua generis ejusdem , nomine genitoris patrisque ap-
pellant. Atque etiam terra fua (ponte plurima generat
fine femine: & inter animalia , tormina: nonnulli (bla:
fine mare procreant; (ita gallina ovum fubventaneum
generat) mares verd absque fremi na nunquam quicquam
gignunt.

Imo \’etb iisdem argumentis, quibus mas generationis
principium & efficiens primarium arguitur ; videtur
etiam Iceminar nqx», fiveefficientia confirmari polle.
Nempe, idprimumefficienscenfendumeft, in quo fre-
tus ratio, operisque forma elucet ; & cujus manifelfa fi-
inilitudo in fretu deprehenditur , quodque prius exiftens
movet. Cfim itaque forma, ratio l8rfrmilitudo, foerni-
nar non miniis (imo magis) quam mari iniit, atque illa
priisexiflat, utmovens primarium,- concludemus cer-
ti, feminam ®qui efficientem generationis, ac marem.

Etlicit uslrifteteles veridicat, conceptum., aut ovum,
nullam corporis fui partem a mare accipere , fed Jolummodo
formam, fpeciem, atque animam : 13 a femina corpus dun-
taxat , u magnitudinem praberi : Non fatis tamen con-
flat, quin foemina (prater materiam) formam quoque,
fpeciem, atque animam aliquo modo tribuat. Ut in gal-
lina videre eft , que ova fine mare gignit (quemadmo-
dum arbores fuos fruftus, & herbee femina, ahsque fexus
rlifcrimine ) Ipfcquc Mrijlote/cs fatetur, ovo, etiam
fubvcr.tar.eo , animam incile. Erit itaque femina cauda
ovi efficiens.

Quanquam autem ovo fubventaneo anima qu.edam
inefl , talis tamen non ell prolifica ,- ac proinde faten-
dum eft, gallinam perfe&iovi efficientem proprii non
effic; fed talem fieri , autoritate (utfic dicam) five po-
teftate A gallo demandata. Ovum enim, nifi prolificum
fuerit, perfe&um merito dici non potdl. Hujusmodi
autem A mare tantummodo producitur ,- vel potius a fe-
mina, tanquam ex pracepto maris ; quali ab hujus coitu,
femina artem, rationem, formam , ac legem futuri fre-
tusacciperet. Ita feni femina (ceuarbor fertilis) fa&a
pofl coitum fcecunda, fit ovipara, ovaque perfe&a &
prolifica procreat. Nam quamvis gallina in vitellario
r.ullaovorum primordia jam parata habeat, tamen poli
coitum fcecunda reddita, paulo poft, ovatum in ovario

fenerat, tum in lucem profert; eaque etiam prolifica.

luc facit experimentum muliercularum , qua gallinam
doni gallo dcjhtutam habente/ , eam per unum atque alte-
rum diem alibi gallo committunt : exhocenim cxiguolcm-

pore,fueeedit ovorum omnium facunditate per totum iUud
anmtempur. Scilicet, non mod6 illorum ovorum , qu®
adhuc vitelli duntaxat (unt , & albumine carent -, aut
qua: minima jam primordia in ovario exiftunt : fed ea
quoque ova ab eadem virtute fecunda redduntur , qu®
nondum inchoata, diu pollea concipienda funt.

Ovum non eo modo 'a Callo CT Gallina provenire,
9 quo voluit Ariftotclcs.

CErtumeft, nt diximus, ovum fecundum non nifi A
gallo & gallina fieri : non tamen eo modo , quo
vcinjl. arbitratus eft ; ut gallus nempe folus efficiens
primum fit, & gallina materiam duntaxat pnvbeat. Ne-
queenim cum eo fentio, ubi ait: Cum femen de mare
accejfit in flamina uterum , partem purijjimam excrementi
conjlituit. Pauloque poli : Cum autem excrementudb fa-
mina in utero conjhtcnt , a maris genitura Jit tanquam
lalli < coagulum : coagulum enim lac ell continens calorem
vitalem e quieartes ‘jimiles ducit eodem, 13 unit , atque
coujhtuil : o genitura ita fe habet ad menjlruorum natu-
ram. Eadem enim natura laUis, 13 mcnjlruorumejl. Ita-
que cojBis jam partibus , corpulentus humor excernitur ,
obdueunturque arcum parte reftccefcente terrena membra -
nd ; tum necejfario , tum etiam aheujur gratia. Ihrcqttc
pari modo in omnibus tam oviparis, quam viviparis ba-
j betitur.

Res autem in generatione ovi, longi aliter fe habet:
neque enim femen , (aut genitura potius) amare in coi-
tu proveniens, ullo modo uterum ingreditur : nec galli-
na , poftquam concepit, in uteri fui cavitate , excremen-
tum live pui lilimam ejus particulam , aut quicquam fen-
guinis habet , quod A maris genitura perficiatur. Neque
ovi partes, (membrana; fciL Sc liquores) coagulatione
aliqua efficiuntur ,- nec quicquam fimile laflis coagulo
ibidem reperitur ; uti ex jampridem di&is clari conflat
Indeque lequitvir, nec conceptum (unde animal tan-
quam e femine fecundo oritur) eo modo fe habere, quo
i/drifioteles eft arbitratus; cum hic pari modo in vivi-
paris contingat , quo ovum in oviparis efformatur : uti
ipfemct fatetur, pofteaqueobfervationibus aliquot ro-
ftris palam fiet. Quippe certum eft , ovum tam prolifi-
cum, quam improltficum , A gallina fola fieri & formai i ;
fecunditatem vero duntaxat ei A gallo accedere. Gal-
lus. inquam , nec materiam, nec fornnm ovo affert ; fed
idfolum, quo ovum facundum fit, gignendoque p-rllo
idoneum. Facultatemque hanc gallus geniturA fua per
coitum emill A , non modoovo inchoato , aut jam fadto ,-
feduteroetiam, & ovario, gallinaeque ipfi impertit : id-
que adeo, ut ova quoque pollmodum inchoantia, (quo-
rum nulla adhuc extat in ovario , aliave corporis parte
materia) fcecunda indi generentur.

Neque eo modo , quo Medici arbitrantur.

y"»Onceptus, ex Mcdicontm lententia, hoc modo per-
Vj ficitur ; In coitu, mas fimul 8c femina voluptate fol-
vuutur ; genituramque luam, feu femen, in uteri cavita-
tem effundunt ; ibidemque, quod uterque confert , mi-
fcetur; habens pariter ah utroque & vim efficiendi, &
materi® potentiam. Contingit autem, fecundum hujus
vel illius genitur® pitedominium, ut conceptus, mas, vd
; E e ; foemina

De Ovo

jftiic idem quoque vitello in ovario etiamnum horrenti ,
& ad duritiem co&o contingit.

Quapropter experientia edo&us, accedo potiiis in
fententiam ^/Irifioielic : nam albumen non fotum (ut
Fabricius voluit} adjun&um cernitur , fed formatum
etiam, & chalazis , ac membranis diftin&um , inque
duplicem liquorem candidum divifum : idque ab eadem
anima vegetativa , a qua ovum in binos liquores (albu-
men fcil.oc vitellum) diftinguitur. Nempe d qua facul-
tate ovum integrum , ab eadem quoque finguliejuspar-
tes formantur. Nec fani verum eil . vitellum prius neri,
& albumen ei adjungi poftea. Quod enim in ovario con-
lpicitur, non eft ovi vitellus, ftxTaliquid potius compofi-
tum , quod ambos liquores per mixtos in fe contineat-
Colore quidem vitellum refert, fed confidentia fua pro-
pius ad albumenaccedit : codhim enim ad duritiem, non
(ut vitellus) friabileeft; fed, albuminis inftar, concre-
tum, glurinofum, & tenuibus lamellisconflrncFum cer-
Bitur. Habetque albam quafi papulam in medio fui.

sAsidctelct vitietur fepa rationem hujusmodi a diver-
fa vitelli & albuminis natura deducere. Ait enim , S‘
plura ovi conjcSa m patinam , aut tale aliquod vat , igne
coquas , ita ut nt motiu caloris citatior fit , quam ovorum
dt/lindis i iJcm in univerfiis ovis , quod in fingul it evenit ,
ut lutea cunSa in medio conjhtuantur ; candida circiter
ambiant.

Rem ipfam frequenti experientia compertam habeo ;
& cuilibet experiri licet, modo vitellos und cum albu-
minibus fimul cor.quaflatos , in clibano , vel inter duas
patinas fuper focum, addito butyro, leniter coxerit in
placentam ; videbit enim albumina viteilos in imo poli-
tos fuperni amplc&i-

Quomodo jiat generatio Pulli ex Ovo.

OVurnhadenus, ceufrufhim, & finem confideravi-
nms- Superefl, ut de eo, tanquam femine, & prin-
cipio, agamus. Jam (inquit Fabricius) quomodo ex ovo
pulit generatio fcquatur, inquirendum ejt ; ah eo Ariftote-
IiS CSCJaleni principio , quod etiam ab omnibus conceditur,
exordienter ; videlicet , quod omnia , qua in hac vita fiunt,
ab his tribus fieri confpiaantur , artificibus , inflrumcntu ,
iS materia. Quoniam vero in naturalibus , opifex forin-
fecus non efl , fed vel materia: , vel inflrumcntis inditus ;
concludit, de agente tantum il materia confidet andum
</<■ .

Fallitur Fabricius , circa materiam generationis
Pulti in Ovo.

QUod mihi ab initio propofui , Fabricium pratmon-
ftratorem fequar ; & de tribus illis, qu* in genera-
tione pulli indaganda ait, cum illo confidcrabimus ; agen-
te nempe, materia, & alimento pulli. Qui omnia in
ovo cflc oportet, dequibusdubiaaliquaproponit, opi-
nioncsqucgravifiimorum autorum diverfa fentientium.
Prima difficultas ad pulli materiam, & alimentum fpe-
ftat Hippocrates quidem, .Anaxagoras , sAlcmston,
Menander , 8c prifei Philofophi omnes , pulium ex vitello
generari , ex albumine vero nutriri, exiftimarunt. Contra
hanc opinionem , sAnJioteles , & cum eo P linitu , pul-
lum ex albumine corporari, ex luteo nutriri , crediderunt.

etPullo. 223

Ipfe autem Fabricius , nec vitellum, nec albumen, ma-
teriam pulli efle voluit ; pr.edidasque ambas opiniones
conatur refellere, & docere, albumen pariter ac vitellum
alendo pullo duntaxat infervire. Idque, pra-ter alia ar-
gumenta (quibus mmhs acquiefcendum puto) hoc uno
lic faris firmo : quod fcil. propagines vaforutn umbilica-
lium (per quas putius, linedubio, nutrimentum haurit)
in albumen pariter ac in vitellum difleminentur, ambo-
que iili liquores (proutpullusaugetur , & majorem ali-
menti copiam polfulat) abfumantur. Acpropterea Fa-
bricius in lentenda: fine confirmationem, ait: Excorpo-
ribtu evum confit,- uent ibus , C pulli generationi idoneis , fi.
Ium tria fiunt, albumen, vitellus, ii ehalaza : albumen,
(Sviteliui nutrimentum pubi fiunt; ergo fioU ehalaza ma-
teria erunt, ex qua fit pullus. Errare tamen exccllentiili-
mum Fabricium, fupri in hilloria demonilravimus.
Poftquam enim pullus jam propj confummatus efl , ca-
putque bc oculi diflin&i confpiciuntur , chalazas in ovo
longi a lioetu dillitas , integrasque a cacuminibus ad late-
ra remotas reperire efl : prxflantque (ut ipfe quoque
fatetur) ufum ligamentorum , quibus vitellus intra albu-
men in debita fua politione retineatur. Ncc verum efl ,
quod Fabriciut in opinionis fu* ftabilimentum, addidit;
chalazas nempe obt ufie ovi parti, e dircSofuppofitxr efie.
Nam pofl prini* diei incubationem, mutatur liquorum
fitus; vitcllusattollitur, & grandine, utrinque de cacu-
minibus removentur ,- ut jam pridem diximus.

Fallitur etiam prxterea , cimi chalazas ovi partes efie
ibtult. Ovum enim revera ex albo & luteo humoribus
foliim confiat : chalaz* autem, ut & membran* , albu-
minis qu.edam appendicul* funt , & membranarum dun-
taxat extremitates colligat* & contort* (ficut filamen-
ta in funem complicari lolent) ut liquores, firmiore
nexu , in debito fuo loco conferventur.

Mali igitur ratiocinatur , dum ait : Chalaz* in ovo ibi
rfperiuntur , ubi pudui generatur ; ergo hiccx ibis confli"
tuitur. Nam ni fecundum ipfum quidem Fabricium, id
fieri ullo modo pocelf ; qui fatetur, chalazas in utroque
ovi extremo pariter reperiri; & tamen negat, pullum
alibi quam inobtufa ejus parte procreari: in qua pro»
feitii, fub primum generationis exordium, nulla omnino •
ehalaza deprehenditur. Quinetiam, fi in ovo recenti
periculum feceris, videbis cbalazam fuperiorem haud di-
reiti fubobtufo cacumine, aut cavitate ejus collocatam,
fed ad latus nonnihil declinare; nec illb verfum, qu6
cavitas tendit, fed potius in latus oppofitum. Praeterea ,
cxfupra-diftis innotuit, liquorum polituram flarim ab
incubatione permutari : quia ecuhu a colliquainento
adau&us, ad cavitatem in parte obtufa attollitur, unde
liquores, & grandines utrinque ad latus removentur.
Macula enim, qu* ante incubationem medio loco inter
ambo cacumina collocabatur, jam in oculum aufia, ca-
vitati in obtufo angulo adjungitur; grandinumque alte-
ra ab obtufb cacumine deprimitur, altera very tantun-
deniabacuto angulo affingit; (qualis nempe 'polorum
mundi, in obliquo heinifpb*rio, fitnseft) iimulque al-
buminis , prafemm cralhoris, pars maxima in acutum
cacumen fubfidir.

Necvenimeft , chalazas primam pulli formationem
longitudine & figura imitari ; partiumque principalium
numerum, totidem fuis nodulis referre : ut indi a confi-
ftentixfiuulitudme, dc pulli materia argumentum pro-
babile

Di Ovo

Qeutum fit Tulli mnttrwt , (r ejuemodo fi*t
in Ovi.

QUoniam itaque ex alioruro placitis, (five nudi auto-
ritate five probabilibus etiam argumentis ea confir-
mata fuerint) veritatem obtineri non polle arbitramur ,
nifi diligens quoque experientia acceffcrit ; ex naturae
libro, & peripicuis oblervationibus , quatnam fit foe-
tus materia , & quomodo is inde oriatur , declarabi-
mus.

Duplici modo aliquid ex aliquo (tanquam ex materia)
feri, idque tam arte, quAm naturi, ac prxdjptiA in ge-
neratione animalium , obfervavimus. Alter clt, ciimab
aliquo pnexiftente fit; veluti ex ligno, ex lapide, ftatua :
tdm nempe tota futuri opificii materia jam extiterit,
antequam in formam producatur , aut operis aliquid in-
choetur. Alter autem modus efl , cim materia fimul &
formatur, &fit. Quemadmodum igitur opera duplici
modo ab arte perficiuntur ; altero nempe , riim mate-
riam jam paratam artifex (ecat, dividit, & detrahendo
quod fuperfluum ell , imaginem relinquit, utftatuarius
facerqfolet : altero autem , cum figulus eandem imagi-
nem ex luto, addendo, five augendo ,& figurando for-
mat ; fimulque materiam parat , priparat , aptat , & ap-
plicat (atque hoc padto itMgo potius fa&a quam fifla di-
citur .) ita pariter in ge^Kione animalium ; quadam ex
materia prius co&A & autHT formantur, fir transfiguran-
tur,omnefque partes fimul per metjmorpbcfm oriuntur.ac
diftinguuntur , pcrfe&umque animal enafeitur : quaxtam
vero tiSt-k parte una pr.t altera , ex eadem materia po-
ftea fimul nutriuntur , augentur , & formantur : habent
fcil. partes alias aliis priores ac pofieriores , eodemque
tempore & augentur, & formantur. Horum fabrica a
parte aliqua, tanquam aborigine, incipit; ejufqueope
reliqua membra adfcifcuntur : atque h:i'c per eptfemjin
fieri dicimus; fenlim nempe, partem pofl partem; eft-
queitlax, pra; altera , proprie difta generatio.

Priori modo fit infe&onim generatio , ubi vermis per
mttimerchifm cx ovo nafeitur ; vel ex maspia putre-
fccnte (nurnido ficcefcente , vel ficcohume!cente,).pri-
mordia procreantur , i quibus ( tanquam cx eruca ad per-
fcSam magnitudinem auifa , vel ex anrelia) per mttt-
morphofn papilio vel mufea oritur jufia magnitudine,
nec a primo ortu quicquam an&ior fit. Pcrfe&iora au-
tem animalia fanguinea , per rpt^enefm , five partium fu-

Sraddi t ionem fiunt ; ac poftqnam nata fiint , adolcfcunt’
ad «»i<s> pertingunt. In illis, cafus feu fortuna vide-
tur maximi generationem promovere ; in quibus forma
oritur ex potentia roaterteprseexiflentis, caufaque pri-
ma generationis efl materia potilis, quam efficiens ex-
ternum ; unde etiam animalia Ixuc imperfe&iorafunt ,
& genusfuum minii* fervantia , minufve perpetua, quAm
fanguinea terreflria, vel aquatilia, qui ab univoco prin-
cipio (nempe abeademfpreie) iternitatem confeqoun-
tur: hujufque rei caullam primam naturi ,8c virtuti ve-
getativ;e aflignamus. »

Qoa-dam igitur animalia fua fponte nafcimtnr , ex
matei ia fponte , vel cafu conco&A; ut ^driflotelcr vide-
tur aflercre. Quorum (ci\. materia pote fi u ft ipja moveri
eo metu a cafu, quo femen movet in generatione jborum

t Pullo. 22$

animalium. Idemquo in animalium generatione contin-
git, quod in arte: quadam eninj ab arte fiunt, atque ea-
dem a cafu, ut fandas: quadam nunquam fine arte, ut
domus.

■Apes, crabones, papiliones , & quacunque ex erae*
per metumorphofm generantur, cafu orta, ideoque ge-
nus fiium haud fervantia dicuntur : leo ver6 , aut gallus ,
nunquam cafu, aut fponte; fcd tanquam A natura , fiv$
opifice facultate diviniore exHlunt ; oc potiiu , quod fpe-
cie fibi fimile generet ( quam quiid materiam fuppeditet
idoneam, requirunt.

In generatione per metamorphifm , quafi figillo im-
preflb , vel proplalmate concinnata finguntur ; materil
fcilicet tota transformatA. Animal autem , quod per .
eptgenefin procreStur, materiam fimul attrahit , parat,
concoquit , Sc eadem utitur : formatur fimul , & auge-
tur. In illis plaflfta vis eandem (imilarcm materiamTe-
car , fe&amquc difponit , & in membra redigit ; fadtque
ex iimiliari materia difTimilarem ; live ex fuoje&a n^te-
ria fimilari organa dilfimilaria. In hisverb, dum par-
tes alias , aliterque difpofitas ordine procreat; aliam
quoque , atque aliter difpoficam mattriam requirit ,
ac facit; his nempe, vel illis partibus generandis ma-
gis idoneam. Cujus rei gratiA , ovum gallinaceum pet-
fe&umex variis partibus confliwtum credimus.

Liquidb itaque ex hifioria noftra conflat, pulli gene-
rationem ex ovo , fieri potitis per eptpnefm, quam per
mctamorpbofin neque omnes ejus partes fimul fabricari ,
fed fuccdlivd , atque ordine emergere ; euolemque
fimul , dum augetur , formari ; & augeri dura formatur •
partefque alias aliis prior ibuj lupergenerari, & diflingui ;
prindpiuroque , augmentum 8c perfir&onem procede-
re per modum crefcendi, tandemque exoriri foetum. Fa-
cultas enim pulli formatrix , materiam potihs fibi acqui-
rit , tc parat , quAm paratam invenit : videturque putlu*
haud ab alio fieri, vel augeri, quamafeiplb. Et quem-
admodum omnis ex quo fiunt, ab eodem augentur : itA fi-
militer.Aquo pullus confervatur, & augetur ab initio (li-
ve id anima/tvi facultas animi fiierit ) ab eodem quoque
(ut fupra diximus) eum fieri credibile eft. Idem enim re-
pentur tum in ovo , tum in pullo, efficiens, ac confer-
vam ; & ex qua materia primam pulli particulam con-
fittutit , cx eadem , nutrit , auget , 8c fuperaddit reliqua»
omnes. Denique , in generatione per meumorphifm , to-
tum in partes diftrib«itur& difeernitur, per epipemfin
verb, totum ex partibus certo ordine componitur , ac
confli tuitur.

Quare febrietur, materiam pulli , (ceu diflindbun
ovi partem , ex qua corporatur) perperam quaefivit ; tan-
quam pulli generatio per metjmorpKJin, five materi®
congelti tranffigurationem , fieret j & partes omne»
corporis , vel faltem principales . ex eadem materia fimul
orirentur , & (ut iple loquitur) corporarentur : non au-
tem epigenefm , in qua ordoobfervatur fecundfim par-
tium dignitatem , & ufum ; ubi primb exiguum quali ja-
citur fundamentum , quod fimul dum augetur , diflingui—
tur quoque, & formatur; partefque deinceps, ordine
quafqucfuo, fupcrgenieasotadnaicentesobtiner.

Quemadmodum nempe apex ex glande proraberar»,
fumpto incremento, in radicem, lignum, medull. m,
corticem , virgulta , turiones , frondes , flores , ac ftuitu»
difringuitur, deformatur, tmidemque arbor evadit: irA
Ff p«r>-

2*6 s D e O v o

pariter fe habet pulli in ovo procreatio ; cicatricula , Gve
parva macula , futuri sedificii fundamentum , augetur in
•culum , fimulque diftingditur in celhquumcuium , in cu-
jus Centro punattm fanguincum pulfant enafcitur, una
cum venarum ramificationc ; his mox fuperoritur nitu-
it , ac primum futuri corporis concrementum ; quod
etiam, prout augetur, dividitur fenfim& diflinguiturin
partes , nonfimul omnes, fcd alias poft alias natas, & or-
dine quafque fuo emergentes.

Ut concludamus igitur: In eorum animalium gene-
ratione, qua: per epitenefm procreantur , & narriti for-
mantur (qualiter pullus in ovo) non quterenaa eft mate-
ria alia , ex qua fertus corporetur ,• & alia , unde primum
nutriatur, atque augeatur : nam eadem materia , ex
qua fit, nutritur etiam ac augetur ; & vice versa, qua
nutritur primilm& augetur, ex eadem quoque pullus in
ovo conilituitur. Idemque efi potentiianimal , quod
alibile, & augmentativum , (ut pbfi docebimus) diffc-
runtque duntaxat (ut irijlot . ait) iffi ejfc , cetera vero
idem funt. Quatenus enim hoc aliquid eft , & iri fubftan-
tiam convertibile , nutritium eft ; quatenus Quantum,
eft •ujmcnttuvum : quatenus in fiibftantia: deperdit*
locum fubftittlitur , nutrimentum appellatur ; quatenus
non deperdita: additur, incrementum dicitur. Idemque
tum generatione, tum nutritione , augmentatione pulli
materia , alimentum , & incrementum exiftimandum eft.
Generari verd (impliciter dicitur, cujus nondum eft ali-
quid praexiftensj nutriri autem , & crcfcere , quod priiis
extitit. Fcetfis quod primum fit , gigni . aut nalci ; quod
fubftituitur , vel fuperadditur , adnafei, aut adgenerari
dicitur. In omnibus ab eodem in idem , eadem tranftnu-
tatio, & generatio: fecundim partem quidem, noti i-
tione & augmento ; fecundum totum autem , generatio-
ne fimplici : aliis idem utrobique contingit. Quippe
upde materia primim exiftens nt , indi quoque nutri-
mentum illi , atque incrementum accedit.

Quinetiam ex dicendis conftabir, omnes corporis par-
tes , ab eodem communi fucco alibili , aliter alitirque
cambiato , nutriri. Nam ut piant* omnes ex eodem
communi nutrimento (five rore, feu terra: humore) di-
■ verfimodi alterato, coftoque oriuntur , nutriuntur at-
que augentur; ita pariter exiifdem ovi liquoribus (albu-
minibus nempe, & vitello)totus pullus, fingubeque ejus
partes procreantur, &crcfcunt.

De cniijfaeff ciente generationis Pulli, Cr fatue.

HASenus de materia, ex qua pullus in ovo nalcitnr ,
di&umeft. iupereft, uijde efficiente pulli causa ,
aliquid cum Taincto difquiramus.

Marem eflecauflam efficientem primariam in genera-
tione, omnes confitentur ; utpote in quo fpecies, uve for-
ma refideat , aderar tque porro , genituram ejus coitu
emiflam facere , ut& ovum fit , & fiat foecundum. Quo-
modo autem galli femen pullum ex ovo producat , Phi-
lofophi atque Medici omnes olim bodieque haud fatis
explicarunt : nec quarftionem ab .Slriffaielc propofitam
fijlverant. Im6 nec ipfe quidem riltatele >, ubi ait ; mu-

rem non eonfirre ad quantitatem , fcd ad qualitatem ,- ‘f-
fcque principium motux ; fumi tum vero materiam profla-
re PauloqilC p6ft : Non omni/ rna/ ftnen emittit , & qui
emittunt nulla par/ fett ut boc efi ; Jient tue a fabro quic-

B T f 11 L l O.

quam fecedit ad lignorum materiam ; neque par/ ulla artis
fabrili/ in eo , quod effiat ur , efi ; fcd forma Ctf fp.ccjje* ab
illo per metum in materia exiflit. *S3tquc anima in qua
forma (2 frient ia efi , movet manus , aut aliud membrum ,
motu certa qualitati/ ■ veldiverfo , d quibu/ efficitur dt-
verfttm ,• vel eodem , a quibu/ tdem. Manu/ autem , mfiru-
ment a que materiam movent . Iti natura etiam mari/ fe-
men emutent it , utitur eo femine , quaft mfirumento , $$
a&u habente motum : ut m operibu/ artium mjlrumenta
moventur in illi/ enim quodammodo motio artit efi.

Quibus videtur innuere , generationem fieri motu cer-
tae qualitatis. Quemadmodum in arte , lic£c prima cauf-
fa (nempe ratio operis) fit inanima artificis ; poftea ta-
men opus efficitur motu manuum , vel aliorum inftru-
mentorum ; & licet prima caufla remota fit , (ut in au-
tomatis) quodammodo tamen movere dicitur quod jam
non tangit, fcd olim tetigit , dummodo motus in inftru-
mentis perfeveret.

Idem libro fequenti ficaYt: Semen mari/ cum acceffit
femina uterum , partem puriffimam excrement/ (nempe
menftrui fangmnis in utero exiftentis) confiituity coa-
gulat , materiamque in utero paratam tali motu tranfmu-
tat y donec pulli aliquid fiat : quod pofica , hcct femen pe -
raBo motu tvanefat , par/ quadam exifiit fetu/ , eadem-
que animata , (quale COr ) qua fe ipfam jam auget , & gu-
bernat , perinde ac fihu/ d patre emancipatu/ , fiorfum-
que collocatu/. Itaque principium haberi oportet , d quo
pofica ordo membrorum dcfribmM, & quacunqueadab-
f lvcndum animal pertinent , Otj ponantur ; C? ex quo in-
crementum , motu/ cateru partibu* contingat ; ommurn-
que /mularium ac diffimilarium partium principium , C?
ultimi earum alimenti autor fit. Quod enim jam animal
efi y augetur : alimentum autem ultimum animalis , J'an -
guisefl% aut quod /anguine proportione refpondet ; cujus
vafa £? conceptacula venu Junt. Quamcbretn venarum
quoque principium Cor efi. Vena autem , quafi radice/ ,
pertingunt ad uterum y per qua/ alimentum haurit fetu/.
Cor etiam totiu/ natura principium * & fini/ continen/ ,
primum fieri debet , tanquam par/ fud natura genitali/ ;
qua prtor fit oportet , quafi principium reliquarum totiuf-
que animali^ $5 fin/d/ : cuju/ calore (quia parte/ omne/
potentia in materia infunt ) cum principium motioni/ af-
fuit , perinde ut in Jpontmi/ illi/ miraculi/ f quod fubinde
/equitur , excitatur ; C? parte/ moventur , non mutante/
locum y fcd alterafente/ mollitie , duritie , calore , C3> reli-
qui/ partium fimi larium differenti/ , faBu jam *8u, qua
ante erant potentia .

H*c totidem fer£ verbis %Anftotelu fententia efi ,
qua fcetum ex femine per motura conftitui cenfet ; lic£t
jam non maneat tangens % fcd antea folftm tetigerit. Sub-
tilis profe&6 & accurrat^ contexta opinio ; atque ex iis ,
qua; in ordine generationis partium confpiciuntur , non
improbabilis. Cor enim , cum venarum dudu , primo
cernitur ; tanquam principium animatum , inquo & mo-
tus, Scfeufus ; & tanquam filius emancipatus > parique
genitalis , unde membrorum ordo deferibitur , 8c qua-
cunque ad abfolvendum animal pertinent , difponuucur ;
& cui reliqua conver iunt ab ^rfrifiotelc attributa.

At vero cor in ovo A femine maris fieri, impoflibile
videtur ; cum nec femen illud in ovo infit , ncc ovum tan-
gat: aut unquam tetigerit ; quia neque uterum ingredi-
tur (in quo ovum fit) ut Fabncm utetur , «ec ab eo
* ullo

D t Ovo i

nilo modo attrahitur j imi nec maternus quidem fan-
guisinovoeft, aut materia aliqua praeparata , unde fe-
men maris primam hanc partem genitalem, cietcranim
autorem , efficiat. Neque etiam protinus i coitu , (dum
femen adhuc intus manet , & tangens eft) quicquam pul-
li in ovo exiftit , fed poft multos aemum aies cum incu-
batur. Quinetiam in pifcibus , ubi maris genitura ova
folbm foris tangit, ea veri non ingreditur, haud pro-
babile eft quicquam amplius ab illa praftari, (ciim ex-
ternum fit agens) quam fit a femine galli in gallinarum
ovis jam efformatis.

Praeterea cum ftatim i coitu nullum adhuc ovivefti-
gium extet, fed poftea i gallina per fe generetur , id-
que proliticum , poftquam jam femen galli abiit, atque
evanuit verifimile non eft , fietum ab eo femine in illo
ovo, permotura, ant motus fuccellivos , fieri.

Neuue fani ova prolifica ab improlificis & fubventa-
ne» differant, quod ilia maris femen contineant , ut vo-
luit e-ffldrovandm; nec quicquam A femine maris faftum ,
& coagulatum in ovo cernitur ; vel ullo modo fenfibili-
ter tranfmutatum rcperitur: (quippe ovum fecundum
a fubventaneo nulla fenfibili differentia difcriminatur) &
tamen ovum prolificum , quod diu poft coitum concipi-
tur, habet in fe utriufque fexus virtutem, atque ipfum
pofle fieri , & pofle facere pullum ,■ tanquam ex ambo-
bus coeuntibus , & in unum confpirantibus , originem
traxidet, ut ^Ariji stela voluit,- eaque neceflitate co-
aftus, (ut fupra de generatione ovi diximus) urau* in
ovo conftituit. Quatfi infit, proculdubio eorum omnium,
qua: naturaliter in ovo reperiuntur, principium & effi-
ciens erit. Certum enim eft, quicquid demum fuerit,
quod pullum ex ovo procreat , (in cujus fabrica, tanta
arte , tam divino intelleftu , acprovidcff.tia opus eft ;
nempe tum oculos , vifioni; roftrum, fumendocibo;
pedes, ambulationi ; alas, volatui) & reliqua fimiliter
in finem aliquem inftituit) effe id , vel animam , vel par-
tem anmve, vel quid habens animam, vel aliquid prius
& praffiantius anima > cum intelle&u & providentia ope-
rans.

Ex generatione quoque pulli manifeftum eft, quod-
cunque illi fuerit principium vite, feu prima cauda ve-
getativa , hanc ip&m prius in corde fuifle. Quare fi ea fit
anima pulli ipfam prius in pun&o laliente ,oc (anguine
fuifle paritet conflat ; utpote in quo motum , fenfum-
que deprehendimus', movetur enim, & {alit > ut animal.
Quod ti in punSo faliente cxiftat anima, qua: reliquum
corporis (ut in bijlsria docuimus )fibi fabricet , nutriat,
Si augeat , i corde certi, ceu fonte, in univerfum cor-
pus promanat.

Similiter, fi ovum ideo prolificum eft, quiaeianima
ineft ,five (ut voluit) pars anima: vegetativa : cla-
ri conflat , pundum faliens, partemve genitalem ani-
matam , ab ovi anima proficifci ; (nihil enim fui ipfius
autor eft , animamque ab ovo , in punitum faliens ,• mox
in cor, & deinde, in pullum traduftam efTc.

Adhscfiovum vim prolificam, aniroamque vegeta-
tivam habeat, quibus pullum exftruat; eafdemque (ut
manifeftum eft , & omnes fatentur) galli femini acceptas
referat ; certum eft , femen hoc etiam animatum, effe :
ita nempe Ariftoteles : Habeatne jimeri mimam , necne ,-
ratis radent at qua de partibue reddenda e fi» Nec tmm ani-
ma uda rjfe pstejl , mfi itt es tujter cfi , neque fari uilacjfe

T P U L L 6. 227

pstejl , qua ferti cepi anima nsn fit ; aquivsci, ut msrtui
oculur. Semen igitur 2? habere animam , effe petentia •
palam eft»

Sequitur igitur expramiffis, marem effe efficientem
primarium, in quo ratio, & foona ; qui femen, five
genituram potius prolificam gignit , eamque vegetativa
anima imbutam ( qua & reliqua ejus partes praditas
funt) famur* immittit. Genitura tvaic intromida , mate-
riam in gallina movet , ut ovum fiat animatum ; indi
etiam prima pulli particula animatur , & deinceps totus
pullus. Adeoque , ad mentem rijletclie , de gallo , in

enituram ejus ; de genitura in femina materiam ; dcin-
e in ovum ; de ovo , in pulium , vel anima eadem tradu-
citur per metrmpfychsfin quandam,- velapriore, infub-
fequentibus fufeitatur. nempe i mare, in femine proprio
si (emine , in ovo ; ab ovo demum , in pullo ; tanquam lu-
men de lumine.

Efficiens itaque quod in ovoquaritur , unde pullus na-
fcatur , eft anima ; ideoque anima ovi : nam, fecundum
»a1rijlstelem , anima non efi , nifi meo , eujui ejl»

At enim manifeftum eft, femen maris non effe pulli
efficiens , neque ut inftrumentum , cujus motu pullus for-
metur, (ut voluit ;) neque ut animatum, ut illius
fit anima Nam in ovo nullum femen ineft , aut tangens
ovum , aut quod illud unquam tetigerit ; (fieri aultm non
pstejl , ut moveat , quod nsn tangit ; aut quicquam ab es ,
uod non moveat , afficiatur ) nec anima feminis igitur
ici debet ei innefle. F.t ut anilia in ovo efficiens fit ,
non videtur tamen fi gallo , aut ejus femine magis pro-
venire, qufim a gallina.

Nec fani i gallo , & illius femine , traducitur per me-
temphycLdfin , five tranflationem quandam anima: ino-
vum, indeque in pullum. Quomodo enim in ova Futu-
ra, & poft coitum concipienda ? N ifi vel femen anima-
tum alicubi in gallina interea permanferit; vel anima fa-
la abfque femine tradufhi fuerit , ut ovo poftmodum na-
taturo indatur. Utrumque autem falfum. Quippe fe-
men nullibi in gallina repericur : nec poffibileeft , ut gal-
lina , poft coitum, duplici anima pradita fit; fui r.em-
pe& futurorum ovorum, ac pullorum; fiquidem ani-
ma nullibi ejfc dicitur , nifi in es , cu/ui ejl : mult6 mi-
nuscadem, plurefve anima: in gallina latere podiint, ut
futuris poftea ovii, pullifqucordinc fubfequentibus in-
ferviant.

Hac quidem ex Arijlotele attulimus , ut indi innote-
fceret, quomodo, fecundiim ejusfententiam, galli femen
exovo pullum efficiat, arduaxjuehuic contemplationi
lux faltem aliqua affulgeret- Ea vero ciim rei hujus mo-
dum non explicent ; nec dubia ab ipfomet propofita fbl-
vant, patet, nos in eodem luto hasrerc.iifdemque difficul-
tatibus (circa caudam efficientem fetiis, in generatione
animalium) irretiri: imo vero tantum abeft , utdilquifitio
iuee ex iis (que ab t-ffnjlstele proferantur) reddatur per-
fpicua, ut pluribus indi potiiis& majoribus dubiis in-
volvatur. Quare miram non eft , praftantiffimum Philo-
fophum hac de re ambegifle . tamque varias generatio-
nis animalium efficientes caudas introduxide; ac modb
ad exempla automatum, coaguli, artis > inftrumento-
rum Sc motus , fubtcrfugiffe ; modi) , ad animam in ovo ,
&in femine maris (quo rem illu liraret) divertide. Inu)
verti , ubi certb , ftatueie & determinare videtur , quid
fit iti quolibet femine (five plantarum, five animalium)
Ff 1 quod

328 De Ovo

quod ipfum fecundum reddat ; calorem, & ignem tan-
q*am opifices inidoneos , repudiat ; ncc facultatem ali-
quam confimilem agnofcit ; nccquicquamin femine re-
rit , quod ei muneri conveniat , fed incorporeum quid ,
ejtrinfecis adveniens admittere cogitur: quod (ut
srs, vel mens) cum-intelle&u , & providentia fertum
formet, omniaque illic in finem, & ad melifis effe i nfti-
tuat, atque ordinet. Confugit , irquam , ad obfcunim ,
nobifque incognitum; nempe, ad fpiritkbi irt feminciS
fpumofo corpore contentum ; atque ad naturam ineo Jpirs-
tu proportione refpmdentem elemento fleliarum. Illud au-
tem qultl fit, nuipiaro nos docuit.

Sententia Fabricii, de caufli Pulli efficiente,
refellitur. .

QUoniam duces mihi > prar csferis , propofm fle-
te! em , inter Antiquos Philofophorum prceftantiiii-
mum ; & Hierouimum Fabricium ab ^iquapeudente , in-
ter Neotericos Anatomicum eximium ; a quibus po-
tillimum de generatjpne .animalium lucem mutuarer ;
cumque ab Jfn/htele eam mihi pradatam non videam ;
Fabricium adire datui, ut quid ille de cauffa efficiente
fentiat, intdligam.

Is autem tribus circa eam rem dubiis conatur fatisfa-
cere. Nempe i«. Quid fit pulli efficiens : Idque ait, efle
femen maris, ido Quomodo , hoc ita efle. appareat in
ovo ; & quo pa&o femen galli ovum fcrcundet t ultimo ,
quonam ordine pulli fortes procreentur ?

Primum quod attinet ; ex obfervationibus noftris con-
flat , gallum , ejufque femen , effit quidem generationis
caudam efficientem , non autem adaxjuatam , fed galli-
nam quoque in hunc cenfum venire. Hoc itaque loco id
praecipui! inquirendum , quomodo nempe galli femen
ovum , alias fubventaneum & improlificum , fecundet ,
& ex eo pullum procreet f

Verum audiamus Fabricium. Differunt, inquit • qua
ex ove, ab iit qua ex femine fiunt i ex eo, quod ovipara
materiam ex qua corporatur pullut diflinBam tfl fepara-
tJrn habent ab acente ; vivipara autem flmul C? cauflam
ejfeientemiS materialem baaint adjunBam , concorpo-
ratam. ^rfgenj enim iu oviparis , femen pallt efl m penna-
ta , quod m ovo neque efl , neque cfii petefl : matetia vere
efl chaiaza , ex qua corporatur fatus.

Differentiam hanc inter ovipara, videtur introdux-
ilfc; ut Medicorum, de generaiionc hominis, tueretur
-fententiam , vel faltem eandem ni labetaftarec ; quaex-
iftimant, utriufque fex iis femina, llmul in coitu proje&a ,
mifceri; &, prout alterum alteri propolluent, fieri, ut
boc efficiens fit; illud autem materia: vicem luppleat;
exiifdetsqueinumim confpir antibus, conceptum in vi-
viparis conflari.

Verum cuminovoobfervet, nffii! feminis , aut (an-
guinis , in uterum gallina: a coitu attrahi , ibidemvi con-
tineri; nec credat, fieri polle ut qoicquam a mare, dum
coit, emittatur quod uteri cavitatem fubeat , nequequic-
uam in ovo reperiat , quod femini maris adjungatur :
ubitare coa&us eft » quomodo femen (quod nufpiam
adeft , nec mifcetur cum genitur a femina: . neque adjun-
gitur, neque tangit) pullum conffitrrat, aut ovum fe-
cundet > Pra: ferti m pollquam tradidiflet , X pramillis ali-
quot coitionibus , omnia ova eodem anno naicitura, pro-

E T P U E L O '.

lifica reddi. Quidni enim impoffibile videatnr, exgafli
femine , verno tempore accepto (jam autem abfente,
deperdito , feu abfumpto) ova noff genita , ( afflate nem-
pe , vel autumno) tcecunda fieri & pullos excludere f

Huic tantre difficultati ut obvritn iret, differentiam
prxdi&am cudit & lententia: fua; confirmanda: gratia ,
tria porrd adflrui t . Primo , lici t femen gal Ii , nec in ovo
fit, nec unquam in utero fuerit, nec materiali cauflz ad-
jungatur, (utinviparis;) idem tamen in gallina per an-
num integrum permanere voluit. Deinde ad feminis hu-
jus confervationem, cascum foramen invenit , prope ute-
ri ingreffiim , in quod gallus femen fuum deponat , & in
quo (tanquam in burla) idem refervetur ; ut indi ova
omnia futura fecundentur. Denique, quanquam femen
inburfailla, nec uterum , nec ovum , nec ovarium tan-
git, utillopafto vel ovum fcecundet , vel pullum iodi
efficiat; ait tamen, illud fpiritali fubffantia & irradia-
tione quadam in ovum ufque penetrare, ejufque chala-
zas fecundare , atque indi pullum effingere. Qua ni-
hilominus affirmatione videtur ^/Infletehs fententiam
(feminam fcil. materiam generationi conferre, marem
autem vim efficiendi) aflerere contra Medicorum placi-
tum de feminum miftura ; cujus tamen rei caulsii , vifus
effdi&um jamdiferimen inter otfpara & vivipara» po-
fuiffe & quo verilimilior haec ejus fententia videatur,
quas in animalibus mutationes , femen nondum emiffum ,
fed in tellibus , & veliculisfeminariis refervatum, prae-
flet , commemorat.

Sed, prwerquam quid hax: minis faciant ad propo
litum j (nequeenim praripuA quaxirur, quomodo fe-
men galli ovum fecundum reddat; fedpotihs, quomo-
do nTemex ovo pullum effingat & fabricet?) videntur
feri omnia , flui in fententia- fu* tutelam attulit , falli ,
autfufpeffia ; uri ex obfervationibus in biflong relatis,
condat. Nam neque illa cavitas in radice uropygii
(quam burjam vocat) galli femini refervando deffirtator ;
nec femen unquam (ut diximus) in illa reperitui ; fed
vacua in gallo pariter , & gallina cernitur.

Quid autem per fpiritalem fubdantiam , & irradiatio-
nem , velit, non explicuit : nec magis , quamnam fubdan-
tiam intellieat.quam ovum virtute fui vivificare affirmat:
nrrhmfcil. Tubftanriam corpoream, an formalem, quae
«feminis (in bnrfanidulantis) irradiatione proveniat, &
(quod potillimum requiritur ) ex ovo pullum fabricet.

Denique , nihilo plus agit , mea quidem fententia,
quam , fa diceret ; Facit pu dum , quia irradiat ovum ; Cf
format , quia vivificat : atque omnino obfcurum forma-
tionis modum , per obfcuriorem declarare fatagit
Quippe idem duoium manet integrum : quomodo
nempe galli femen , non tangens , & externum effi-
ciens, locoque fejun&um, in burfa exidens, interio-
ra fetus in ovo (nimirum cor( jecur, pulmonea, inte-
dina &c. ) ex chalazis per irradiationem efficiat > Nifi
effato quodam , fedens in folo hoc verbo , fiant ; (nem-
pe offa, ad fudentaculum ; mufculi , ad motum ; orga-
na nd fenfum ; membra , ad affionem ; vifeera , ad
conco&ionem ; & fimil.) radiis furi omnia in finem
aliquem , cum providentia , mtelle&u , & arte infli-
tuere , atque ordinare velit. Neque enim Fabricius
modum exponit; aut femen tante virtutis efle demon-
ftrat , ur(etiam non tingens) pollit hsc omnia prjeflare
praefert jd, dum ovum ab alterius ovis incubacu , aut

«fio

De O v o i

alio alio aliquo fomento (nt diximus) In fimo, (lorei,
aut fumo , longillimi a icetantis gallinae bunS dillito ,
excitatur, fertumque producit.

Remanet itaque eadem difficultas, quomodo fcil. fe-
men galli fit pulli efficiens? nec tollitur, ab irradiatione
fpiritalis fubilantue. Nam quamvis concederemus , fe-
men in burfafervari, idque ex chalazis per mei amorpho-
fn , & irradiationem , pullum corporare : non minus
tamen aqua nobis hwreret , quomodo nempe interiora
omnia pulli efiingantu». VerCim harcinobis jampndcm
refutata funt. '

Quapropter cum pulli efficientem caudam in vediga-
rnus , oportet eam inovo , non autem in burfa latitantem
quaerere , talemque , quz hcit ovum requietum foris a
gallina per aliquot forfan milliaria abiit, & lub aliena
gallina (utpote Iu Jies , aut Africana) incubandum re-
ponatur ; vel (utin^fj.*/uo) fubter pulverem fimumve
calentem , aut in forno , ad eam rem idoneo , foveatur ,
femper tamen pullum e (formet , ejufdem fpeciei cum
generante , & patri fimitlimum ■ aut , (fi alterius generis
gallus foerit) prolem mifte fpeciei, & hmrlitudmis pro-
creet.

■Super ed icitur adhuc nodus expediendus, quem ne-
que ^irifiotefo , nec Fabricius fol verunt : nempe , quo-
modo femen maris , five galli , ex ovo pullum faciat , five
pulli efficiens dicendum fit ; prs&rtini , ciim nec prae-
iens, nec tangens , necadjundfoimsvo fit t Et licit omnes
feri aderant , marem , ejulque femen , caudam foetus ef-
ficientem ede ; i nemine tamen ha&enus, quotnodoid
fiat , fatis explicatum dl : praefertiro in ovo noflro galli-
naceo.

Id quidem nemine refragante, certum ed; animalia,
quaxunquea mare& ftemina oriuntur, utriufque fexfis
coitu generari ,• adeoque vclut per contagium aliquod
procreari. Quemadmodum Medici obleniant» morbos
contagiofos(utpote lepram, luem veneream, pedem,
phthilm) fer perem dtagem mortalium, affrftufqoe fibi
i inities in alienis corporibus, folo extrinfeco conta&u,
excitare : im6 verii interdum foloaffiatu, & per *>*’<<* ;
jdqne eminus , & per medium inanimatum , nihilque
fciuibiliteralteratum. Nimirum, quod primilm tetigit,
generat libi limite univocum , non tangens , neque aftu
exidens , & przfcns , aut conjun&uin ; fed auntaxat
quia olim tetigit Tantae virtutis atque efficaci® conta-
ium reperitur. Idemque forlitan in generatione aninia-
um contingit. Ovacnimpifcium, quae foris incremen-
tum fusi fponte, abfque ullo maris femine , acquirunt,
(ideoque procul omni dubio fme illo vivunt) lacie maris
prolifieo alperfa , & forinfecus folum ta&a , pifciculos
generant Non intromittitur , inquam , maris femen ,
quod in lingulis ovis, opificis munus pnrdet , aut ani-
mam inferat; fed contagio duntaxat quodam fecundan-
tur. Unde, sinjitrtelcr, lac maris, femenve genitale iu
aquam effufum, modi liquorem genitalem , & feetifi-
tantcin vocat ; mod6 , virus vitale. Alt enim : Pifeh
mar , femen ovu afpergit genitale , Sf qua ova vitale id
virui contigerit , ex iit f jacui: cnajcunTur.

t Pullo. 229

Quartum colligenda veniant , ex dulht venarum um-
bilicalium in Ovo.

Q Angninem in ovo , & concept#, ante alia fa&nm cer-

5 nimiis : eodemque feri tempore, receptacula ejus, ve-
nte fcil, 8t veficula pulfans , manifolii apparent. Ideoque
fi pundum faliens , uni cum fanguine fic venis , tinquam
unum idimque indru mentum , in primo foetus exordio
confpicuum, pro corde accipiamus, cujus parenchyma
podmodum , in formatione fortis , veficula fufleroiitur)
manifolium ed, cor inanimalibus hoc modo acceptum,
(nempe orgonumex parenchymate , ventriculi- , auricu-
lis, valis, fangumeque compolitum) efle revera (ut cAriji.
voluit) partem corporis principalem & primogenitam :
cujus tamen pars prima & pr.ecipua fit languis ; idque
tum natura tum generationis ordine.

Partes in generatione fanguini pioximse, funt vente:
languis enim necefiario in valis continetur. Ac propte-
rea (utvdnji. obfervavit) meatui duo venale/ datim ab
initio reperiuntur; qui podea (ut in bijlori a docuimus)
umbilicalia vafii conlfituunt.

Ex horum itaque (itu , duftuque, qutedam animadver-
tenda veniunt. Ac primi) quidem. Venas & arterias
omnes i corde ortum ducere ; furit enim quafi cordis ap-
pendices, aut partes quidam. Si igitur fortum (huma-
num , aut alium aliquem) nuperrim^,natum diligenter
infpexeris, diffodaque vena cava inter auriculam dex-
tra m cordis fk diaphragma , deorfum versus contempla-
tus fueris : compenes tria foramina quorum maximum ■

6 polterius ad fpi nam tendens, ed venae eavz defeen-
dentis ; anterius , & minus , in radicem ac truncum vafo-
rum umbilicalium fer tur ; tertium , & minimum , jecur ,
ingreditur , edque ramulorum omnium in gibbum hepa-
patis fparforum 01 igo , & truncus. Unde aperti con-
flat, venas i jecore (ut plurimi volunt) tanquam prin-
cipio, nequaquam proficifci ; fed a corde: riiiquisob-
ftmari affirmare velit , truncum vena: ab aliquo fuo ra-
mulo, non autem ramos a trur.co ortum ducere.

Porr6, cumdi&a vafa in ovo, iq albumen pariter ac
vitellum (pergantur , (non aliter) quam plar.tx radices in
terram foler t , ) condat ntrunque hunc liquorem, pro
nutrimento foetai efle ; eundemque per vafa illa ad hunc
deferri : Idque contra ^rifiotelem , qui paflim aferit ,
pullum ex luteo folum, per umbilicum cibum petere , con.
/ictui veri ex albumine. Abfumitur equidem primoalbu-
men ,■ & vitellus fero tandem pro cibo ed , laflifque
vicem in jam natis animalibus fupplet. Nempe ut aqua-
le alimentum Natura in viviparis animalibus pe/ ubera
gorrigit; tale in oviparis per vitellum exhibeat. Quare
accidit, ot omni albumine abfumpto, vitellus feri inte-
ger in ovo fuperfit , perfe&o jam & confummato pullo ;
diuqne etiam poft ejus exdufionem.

J/ iri/lotelcr quidem decimo pojl nativitatem die , ali-
quid vitelli fuper efle reperit : nos autem , etiam pe) t &e
Jeptimanai . nonnihil ejus, in ventre pulli, intedino af-
fixum vidimus.

Tamen ex vitello intra pulli abdomen recepto, (qui,
dum fetus formatur & aogetur , non aequi , ac albumen >
decrefcit : fed feri integer permanet, abfu mpto jam utro-
que albumine) & venarum per ipfius vitelli fubdantiam
ditlributionc t quae omnas in unum truncum collcffe
Ff ; in

—

230 De Ovo 1

in venam Portat perforantur ; pleniorifque in jecore co-
ctionis grana , partem vitelli > quam abibrbent , ei>
deferunt : his , inquam , aliifque fimihbus argumen-
tis duftus nonpofTum non cum ^rlnltotcle fateri, vitel-
lum pullo in cibum ca^pre , lafeique analogon efle.

Non integer quidem vitellus poil confummatum fe-
tum fupereft ; nam portio illius quadam in prima pulli
conformatione eliquatur, venarumque propagines (non
miniis , quam albumen ) recipit , per quas , jam praepara-
tus , fetui in nutrimentum cedit : certum tamen eft ,
maximam illius partem abfumpto jam albumini fuper-
ftitem efle , camque in ventrem pulli modo exclufi re-
ceptam, & a ramulis verne Porta: attra&am , tandem in
jecur deferri.

Manifeftum igitur eft , pullum jam exclufum , (dum
adhuc tenellus eft) vitello nutriri. Et quemadmodum is
intra ovum , partim ab albumine , partim ex vitelloali-
tur , praecipue veri ab albuminibus , quae & majore co-
pia adfunt , & citiiisabfumuntur : ita fimiliter jam exclu-
fus(cuiomneadveniens alimentum jecur pertranfit, &
ibidem ulterius praeparatur) partim vitello, partimehy-
lo ex inteftinis baufto , nutritur,- prafertim aurem chylo
quem plures venarum mefaraicaruin ramuli ad fe ra-

iunt; cum in vitellum una foliim Porta- propago diftri-

uatur , & jam parva ejus copia fuperfit. facit fcilicet
natura, quod nutrices folent; quae lenllm infantes fuos
ablaftafui a: , cibaria iis interdum exhibent , qu6 laftis
poftea indigantiafll facilius tolerent. Ita limiliter pullus ,
ab alimento facilioris digeftionis, ad id, quod concoiftu
magis difficile eft, (nempe a vitello, ad chylum) paula-
tnn deducitur-

Quapropter fumma ratione fit , quod ex venarum
du&u in ovo percipimus. Quamprimum enim pullusin-
choatur, verne folummodo in coLsq uamentum diftribuun-
tur : quo fanguis enutritus & aufeus , corpus fibi educar.-
dnm adjungit. Poftea autem in albumen tenuius exten-
duntur, imde pullusfdum adhuc gelatinam , fivcmuca-
ginem, & galbam refert) incrementum fumit; deinde,
in albumen craflius: mox etiam in vitellum venarum ra-
muli porriguntur, ut etiam nutriatur ferus; qui deni-
que , tenellus etiamnum exiftens , partim vitello (ceu
lafee) intra abdomen recondito; partim pabulo, matris
opera comparato , pra.-paratoque alitur , donec ipfe-
met cibum idoneum q unxere , & concoquere valeat
Adeo per totam generationis feriem , nafeituro fretui ,
vario alimento .variis djgeftivre facultatis viribus refpon-
dente, Natura (apientiflimi confuluit. Teneriori nem-
pe p Jio , alimentum delicatius pneparatur , grandiori
jam fa&o firmior vifhis conceditur : mox autem, chm
folidiori pabulo conficiendo fufficit , duriora ei cibaria
offeruntur Ideoquc faftum arbitror , ut perfc&a ova non
modb bicolora , fed etiam duplici albumine inftrinfta fint.

Quod nos per rei ipfius experfentiam invenimus, kl
etiam ^/Irijhtclis fcntentie congiuit , ubi ait: Pars ejus
qua calida eft , propius ad formam in membri/ injlituen •
aece Jit ; qua autem terreftnor eft , corporis conftitutio-
ntmprabet, £5* remotior eft. Qttamobreni m bicolcnbusovis
animal mitium fua generationis d candido fumit , ( mitium
enim annuale i n eahodo eft) cibum d luteo capit. Calidio-
ribus itaque animalibus fcorfutn ifta habeatur diftintta.
Nempe, ex quo puneipium ortus , r? ex que alimentum ;
atque alterum candidum . alterum luteum eft.

: t Polio.

Ex didis patet, pullum, (idque poftea de omni pari-
ter conceptu demo nftr abimus) ut ab infito ovi principio,
five anima , oritur & effbrmatur , ita quoque vi&um fibi
in ovo querere. Quare matre illi non eft opus, ut plan-
tis terra. Nec magis verum eft, eum materno fangul-
ne nutriri, aut fpiritibus matris vivere, & cor pulhio-
terea feriari ; quam, eundem maternis organis ientire,
ac moveri,- aut ejus animi vegetari, &adolefcere. Sed
manifeftb liquet , & ab omnibus conceditur, foetum ali
per vafa umbilicalia ; roeatufque venales in albumen fe
vitellum difltminatos , ex his nutrimentum haurire , quod
foetui impertiant. Conftat etiam, pullo jam exdulo ali-
mentum fuppeditari, partim A vitello, & partim a chy-
lo, & utrunque per eandem venam Portae in jecur tran-
fire; lkfet per diverfos ejus ramulos ideontingat.

Apertum itaoue eft, (ut id nunc obiter dicam) chy-
lum , quo cunaa animalia nutriuntur , ex inteftinis per
venas mefaralcas deferri ,- nec opus efle , ut novum iter
(venae laBcae fcihtet ) inquiramus , aliumve tranfitum
in adultis comrainifcamur , praeter enm , quem in ovo &
pullo compertum habemus. Opinionis autem hujus in-
commoda alibi uberius indicavimus.

Denique, ex conftitutione vaforum umbilicalium in
ovo, (quorumalia venas, alia arterias efle; in hiftoria
diximus) Colligere licet, dari motum /anguinis circula-
rem , (qualem jampridem .in libello noftro , de motu fan-
guinii animalibus , dwionftravimus ; ) idque vegetandi ,
nutriendi, atque augendi gratia : acpropterea, venas
quidem umbilicales in utrunque ovi liquorem diflemina-
ri , ut indi foetui alimoniam apportent ; arterias vero
etiam ad eofdem pertendere, ut caloris jugi affluentia
alimentum concoquant, colliquent, & nutritiooi ido-
neum reddant.

Atque indi evenit,- at, quocunque venat (eodem no-
mine arteria quoque hicintelligendx funt) in albumen
aut vitellum pertigerint , partes illascolliquatat, ihversa-
que a reliquis facie appareant. Quamprimum enim ve-
narum ramuli expullulant , pars albuminis fuperiorTive
exterior (cui inpiantantur) in colliquamentum abiens
tranflucet; pars autem inferior, cra(Ia& compafta ma-
nens , in imum ovi angulum detruditor. Similiter vitelli
quafi bina: partes (fuperior & inferior) apparent ; nec
minis ab invicem diferepant , quam cera liquata , a non
liquati , five ea , qua: confidentiam priflinam fervat ; ni-
miram , pars illa , qu* venas 3ccepit ; ab altera , quae nul-
lis adhuc fruitur.

H inc porri de animali3 exordio , primoque inhaerente
ovi principio , fafei fumus certiores. Quippe manifclti
conftat, cicatriculam , five maculam, particulam efle
ovi pnncipalcm , ad quam reliqua: omnes referenda: fint
cuique (fi ulli , prm caeteris) debeatur , quicquld demum
id fuerit, quod ovum facundum reddit ; pullique gene-
rationem ab eadem primhm inchoari. Ideoquc, (uc di-
ximus) ftatim a gallina: incubatione cicatricula primo
omnium dilatatur , augetor , & colliquamentum confti-
tuit; in quo protinus fanguis emicat, vene fpargurihir ,
caloris nativi effefhis , formanrHque opificis opera elu-
cefcunt ; quantoque altihs venarum illarum ramufculi
diffunduntur , tanto quoque lati&s vitalis facultatis in-
dicia propagantur, animx-que vegetativa: pnefentiadi-
gnofeitur. tnimvcso effeftus ornois efficientis fui cla-
rum indicium eft.

Ver-

De Ovo * t Pullo. 331

Verbo dicam : e* oieatricula (rnqua primo m caloris atque organici poflea ex iifdem componantur ; (i ve', ut
nativi veftigiitoi cernitur ( tota generatio ; ex <We partes componentes prius exftent , quam compotitum
totus pullus ; & ex vafn umbilicalibus membrana1 exitsexdruatur. Quanquam enim pulli caput, &reli-
omnes foetum involventes (quas fecundinas nominamus) qua ejus corporatura (limi laris primum condita tionis
dependent- Ideoque concludimus. Fcctus partes inv i- cura fint) mucum five gluten quoddam molle referunt ,
cem lubordinatas ede, vitamque primilm a corde mu- unde podeafirgula ordine partes efformantar: eadem
tuari. operi atque ab eodem opifice , fiunt fimul , & augentur ;

&, prout creverit illud glutini limite, partes pariterdiftin-
De ordine partium in generatione ex Ovo , fe- Ruuntur. Simul nempe generantur , immutamur, &

eundum fahricium formantur ; fimilares una exidunt ,& difiimilares ;& ex

parvo fimilari fit organum magnum. Non alio fari

COnftitnto jam , quonam pars prima habenda fit ; modo , atque ordine , quam ex culmo , fpica , arida , &
fanguis fdlicet, cum receptaculis fuis, corde, venis, granula oriuntur , & didinguuntur : quamvi arbores,
&arteriis; fequitur, de reliquis corporis partibus, quo dum gemmulas protrudunt , cx iifdem fiores , frondes,
Ordine quaque generetur, jam dicamus. fru&us, ac tandem femina explicant, & producunt.

Fabricius ( cujus vedigia , in generatione pulli, fequi Id nos docuit diligens ovi obfervatio, exrebusineo
inditu imus) priufquam partium ordinem aggreditur , confpicuis. Siquidem ex operibus a&iones five opera-
a&ones , qua in ovo confpiciuntur , & quarum opera tjonesipfadigitolcuntur , ex operationibus , facul lates ;
partes proveniunt , recenfet ; carundemque facultates Sc ex his, opifex live generans nobis innotefcuut. Quare
ovdinc commemorat : quafi ex illis , dt partium quoque in generatione pulli, aiiior.es five facultates generantis,
generationis ordine clarKis condet. Trer, inquit, pn- (quas Fabricnu memorat; nempe immutatrix, & for-
mumaBumcifnnt qua mveavtfuppofito apparent. Primo matrix (non differunt fpecie, aut fecundum prius &
ejt pulli generatio ; fecunda ejyfdnn accretio -, tertia nutri- pofterius ; fed (ut <s4rijl. loqui folct) ipfi cjjc , & ra-
ri® nuncupatur , Oc. • tione folum : non ut , pod ortum , nutritiva facultatis

Hanc autem a&ionum didnbutionem , nec refhm , aftiombus contingi t, ( attra&ioni nimirum , co&ioni , di-
nec utilem , neque huic loco accommodam cenfeo. Non dributioni, & appolitioni) qua variis locis, & tempori-
n8am quidem ; quia a&ioncs illa , quas videtur fpecie, bus munia fua exequuntur. AliAs enim generatrix ipfa
ac tempore diftin&asvoluiffe, (nempe, ut partes pri- diverds quoque indrumentis uti, ad varias luas operatio-
mb fiant fimilares, ab alteratrice facultate ; poftea tbr- nes obeundas, cogeretur.

metitur , & organizencur ; deinde augeantur) in gene- Quare perperam Fabricius aderit , Immutatrieem fa-
ratione pulli , nufpiaro comparent : partes enim omnes cultacem , virtutibus elementorum , calido nempe , frigi-
fimul generantur . didinguuntur, & augentur. Nam do, humido, & ficco (unquam indrumentis,) operari :
UcAt aliter fiat , in eorum animalium generatione, qua formatricem vero fine his, ac diviniore quodam modo
per metimorphbfm condituuntur ; ubi ex materia prius agere ; quafi fcil. cogitatione, eledione, ac providendi
cudente fatifque aufta , & praparatS , partes omnes per penfum luum abfolveret. Rem enim fi penitius intro-
tranffbrmationem dilcernuntur , & delineantur (veluti , jpexillet , vididet , tam formatricem , quAm alteratricem
cum ex eruca fit papilio; ex necydalo bombyx : ) inge- facultatem .calido, frigido, humido, «ficco, (tanquam
neratione tamen per eptgentftn , res longAahterfe habet ; indrumentis) uti: nec minus divini numinis, atque arti-
neque idem fit, quod in nutritione ; qua diverforum ficii, in nutntionelk immutatione depeeherxiittet, quam
partium, operis focietate invicem opitulantium, diver- in ipfius formatrici / operationibus. Quippe Natura
fis a&ionibus peragitur ; ubi nempe , alimentum prius omnes illas facultates in finem aliquem inftituit ; & ubi-
attrahitur, feretinetur; podea concoquitur ; idbxdi- que cum providentia & intelleftu operatur- QSicquiJ
dnboitur; tandemque agglutinatur. Nec fimilam em- eft in (emine plantarum, quod ipfum ftecundum reddit,
/titutii fitifacultate hmnutatrin, citra omnemprovi- &pladicam vim in eo exercet; quodque iq ovo peritidi-
dentiam ( ut Fabriau , cenfuit ;) orramca autem , a for- mi opificis vicem gerit; pulli partes producit, & fabi icat ;
matrice, qua cognitione & providentia utattfr. Quippe calefaciendo, refrigerando , hume&ar.do , ficcando,
generatio , & accretio , non fiunt abfque nutritione. Nu- concoquendo , condenfando , indarando , emolliendo ,
rrireemdl, eft fubdiraere in locum diperditi , quantum colliquando , fimul fingit , & auget ; liguri , fitu , condi-
& quale aroiflum eft : nimirum carnem, aut nervum, in tutione , temperie, numero , atque ordine didinguit;
locum illius camis, autnervi, quipericrit. Quid autem eidem iftuc providendi, eledlotie, &intelligcntu( non
id aliud ed , quam carnem aut nervum facere > Similiter , minus immutando , quAm nutriendo , augendo , & for-
accretio non contingit fine generatione ; corpora enim mando) omnia difponit , & exequitur.
omnia naturalia , accedentibus noviter iis partibus , au- Facultates , inquam , co&rix , & immutatrix ; nutrix ,
gentur , i quibus antea condabant ; idque fit fecundum & auctrix ; (quas l abriciiu , calido , frigido , humido , 8t
omnes dimenfiones ,• adeoque fimul accrcfcunt, didin- ficco duntaxat , fine ulla cognitione agere voluit) non
gountur una , & organizantur. minore arteficio, nec mimis indedinatumfineraoperan-

At veri) generare pullum nil aliud ed, quam lingulas tur; quam formatrix facultas ; quam ille futura aUto-
ejus partes, membra, atque organa fabricare: qua li- nir, ufujque cujuflibet partjs (5 organi, cognitionem iS
cit ordine producantur, aliaque aliis (organa fcil. minus providentiam habere aflerit. Quemadmodum ars medi-
principalia , magis principalibus) poftgenita fint ; dum ca , pidoria , 8c coquinaria (qua calidis , frigidis , humi-
ipfa tamen organo didinguuntur , non eo ordine gene- dis , & ficcis ; fimilioufque naturalibus indrumentis utun-
ratio illorum procedit , ut partes fimilares pnmum fiant , tur) non minus rationisufam poftulant ; quim artes me-
dia-

D, e Ovo

ciianici , qtti vel manibus laborant , (at fabri lis, ftatua-
ria , Sc figularis) vel indruraeotis aliis artificialibus ope-
rantur. Qui nefiam , ut in mundo majore , Jovii omnia
plena jiobis dicuntor » ita pariter in pulli corpufculo , fin-
gulifnue ejus afbonibin Sc operationibus > digitus Dei,
Uve Natui i numen elueefeit.

Quamobrem , fiex operat iootibui fas eddefaeultati-
htir judicium ferre ; vegetativ* operationes potj&sviden-
turarte, elc&ione, & providentia inditui; quam ani-
mi rationalis ; mentifve adiones : idque etiam in homi-
ne perfcfiiilimo ; cujus Icientii atque intelle&usfumma
perfeflio, in eo potilliroum (*s4poUmu judicio) confi-
(Iit, Ut nofcatfc tpfum. .

Superiot itaque , ut diximus , & divimor opifex (quam
eft homo) videtur hominem fabricare , 8cconfervare : &
nobilior artifex (qurim gallus) pullum ex ovo produce-
re. Nempe, agnofcimus Deum, creatorem fummum
arquqpm ni potentem , in cun&onim animalium (abrica
ubique pncfentemelle; & in operibus fuis quaii digito
mondrari; cujus, in procreatione pulli infliumeritaGnt
gallus Sc gallina. Condat quippe, in generatione pulli
exsvo, omnia fmgulari providentia , lapientia divina,
artificioquc admirabili , & incomprehenfibili , cxtlruda
aceffbrmataefle. Nec cuiquam fani hic attributa con-
veniunt, nifi omnipotenti rerum principio; quocunque
demum nomine id ipfum appellare libuerit : five, mentem
divinam, cum inflet e!e, live cum Flatent animam mun-
di ; aut cum aliis , naturam naturantem vel , cum Ethni-
cis, Saturnum, aut Jovem-, vel potius (utros decetl
Creatorem , ac Patrem omnium qui in coelis & terris ; a
quo animalia, eorumque origines dependent; cujufque
nutu , five effato , fiunt Sc generantur omnia.

Porri'» (ut monui) hanc a&ionuro five facultatum ani-
mi dHlributionem (quam Fabneiut generationis par-
tium ordini pnmifit) uti haod rcBam, ita neque utilem
aut negotio huic noftro convenientem arbitror. Neque
enim ex a&ionum aut facultatum notitia, ad operum
earum cognitionem devenimus ; fed vice versa potius ,
ab operibus , ad facultatum fcientiam afeendimus ; opera
enim notiora nobis funt, quam facultates, urde pro-
reniunt: & partes (quas jam faSas cemimus) ingene-
rabor» facilius itmotefcunt, quam a&iones, a quibus
oriuntur.

Ncc commodi etiam, in particulari pulli ex ovo ge-
neratione, ea penfitanda aut determinanda veniunt ; qui
univerfalem eundorum animalium generationis obler-
vationem podulant. De hac re autem poftea plufculura
dicetur. .

Interea ver6 , ut ad partium generationis ortimem ac-
cedamus , fu per eft (ait Fabnciui ) contemplemur , d per-
pendamur , quo ordine, hoc ejl , quu priui , qnnvcpojlcriut

partetd organa inovogignantur. de.

Verum, hic aliter longi fehabere, experientia do-
cet- qua condat, ofla potius ultimo tandem fieri. (Quip-
pe artuum ofia, calvaria. Sedentes,* non prihs nalcun-
tur , quam cerebrum , & mufculi , aliique partes carno-
fi : feri poli nativitatem , tenellis , & perfedis aliis freti-
bus , cartilagines dunraxat, aut membrani funt ; qui
poOca. temporis tra&u , (n ofla evadunt ; uti ex infan-
tium calvaria apparet , Sc embryonum collis , acjunriu-
ris-

Et Ikit verum effet , primum corporis rudimentum ,

et Pullo.

inftar earini recurvi , cerni : mollis tamen , mucofa , Bc
glutino fa fubdantia eft: nulloque modo offis naturam ,
coriditutionem , aut officium refert. Quemadmodum &
globuli indi penduli (capitis partibus deftinati) nihil ia
fe habent folidi ; fedlint duntaxat veficulae aqua limpi-
da pleni, qui podea in cerebrum, cerebellum ,6c ocu-
los efformantur tanderoque calvariam induunt : poft-
quamfcil. rollrum , atque ungues, folidiutem ac duri-
tiem acqmfi verint

Quare fupina , Sc iniqua ed hic Fabricii contem-
platio; dum non penfitat , quid i natura in generationis
ordine faidum fit; fed potilis, quid, ad mentem ipfhis,
a natura fieri debuerit : allata ad eam rem ab aedificio ar-
tefa&o fimilitudine- Quali verb natura artem imitetur ,
Sc non pocifis ars nataram. Cujus rei memor, ipfemec
perfica ait : Sttiui Jiunt dicere , artem ab tpfa natura di-
dicijje , d ipjam Jkijtfi imitatam .- quoniam , uti dicit ubi-
que Galenus , natura d antiquior , d in opeributfuit ma-
gi i /aptent , quimart.

Et quanquam offa totius corporfs fundamenta funt ,
fi ne quibus ncc dare, nec moverirfpfura poffit : fufBcit ta-
men . Ii fimul cum iispartibus exdent , qui ipfis innitun-
tur. Illis enim (qm (tabilienda funt) nondum exidenti-
bus, fnrflra parantur Anbilimina. Natura autem nihil
agit temeri ; nec partes corrflituit, antequam earum ufus
ullus fit. Sed animalia omnia partes fuas obtinent ; fimul
ac earum a&ioncs , & ufus requiruntur. Idetxpie pri-
mum hoc Fabricii fundamentum , obfervat ionibus ipfnu
in ovo, Sc Galeni fimilitudine innixum, plani everti-
tur.

Videtur propifls ad veritatem collimafie, ubi aTt ; ^41-
terum fundamentum partium privi d pafieriut generan-
darum, fumiturdputura , bae ejl , ab anima ; a qua ani -
malit eorpur regitur , ac gubernatur, de.

f lax vero longi aberrant ab ord ine illo , quem inovo
confpicimus. Neque enim verum ed . jecur una cum
corde gigni. Nec valet plafma, quod allinit: latere jecur
quia non palpitat. Nam Sc oculi, Scvenacava, & ca-
rina , ab initio cernuntur , licet non palpitent. Quidni
igitur jecur quoque , Sc pulmones (fi tunc temporis ad-
iir.t,) citra palpitationem confpiciantur ! Quintiam ip-
fcmetfn figura quarti diei puii&uro exieuum in medio
depinxit ; cujus tamen palpitationem nullam indicavit ;
nec pro corde quidem agnovit, fed corporis rudimen-
tum cflb credidit. Quamobrem ex conjectura folfim , 8c
pnconcepta opimone.de jecoris principatu loquutus ed:
quemadmodum Sc alii \*yMdrmanJux fcil. Sc Panfenut)
qui cum forti in bina punft.i incidiflcnt , nec utrunque
fimul puliare cernerent; alteram eorum procorde, al-
terum pro jecore habuerur.r. Quaft veri jecur pulfet un-
quam! nam bina ida putv&a, vcficuli pulfanres funt ;
libique invicem al ternis contra&ionibus rcfjxindent ; ve-
lati in Injhria indicavimus.

Quare fallitur Fabriciw , aut fallit ; dum att , m primi
jlatnn pulli generatione , jecur , cor , venat , arteriae , pul-
monei , d omnia membra in infimo ventre contenta genera-
ri ; item carntam , hoc ejl , caput cum oculi t ,ae tota fpind ,
d thorace conformari. Nam cor, veni,8c arter ii, ali-
quandiuante carriam, pcrfe&i didingunntur ; & cari-
na, ar.te oculos ; oculique, rollrum, Sc latera, ante mem-
bra in imo ventre contenta ; ventriculus quoque , Sc in*
tcftina , privis , quiru jecur , aut pulmones difeernuntur :

aliaque

Digitized by CaOOgle

Ovo

ET P U

L t O.

aliaque fimiliter in generatione , ordine eveniunt s de
quibus moxdicemus.

Fallitur etiam, cum vegetalem anima: partem, & tem-
pore , 8c natura , priorem fenfitiva ac motiva (latuit.
Quod enim natura piiuseft, id feii^ in generationis or-
dine porter ius exilii t. Tempore quidem , vegetati va ani-
ma prior ert: quippe fine illa, fenlitiva anima ede non
poteft. Nequit emm aitu exirtere , fine organis : cum fit
ailus corporis organici : fenfitiva autem , & motiva orga-
na, vegerativa: opera funt: cftquc anima fenlitiva (an-
tequam aftuexiftit,) tanquam trigamis in titragono. Na-
tura Ver6 , quod principale & nobili!: mum ert, id prima-
rio intendit: ideoque vegetativa potentia , natura ordi-
ne poderior eil ; utpote fenfitiva: ac motivi facultati-
bus fublerviens.

De ordine gar litem in generatione , ex fent entia
Arillotclo.

QU* ad generationis ordinem fpeftare videntur , ex
sirrjlotele quidem h.TC funt: Cwn conceptus injlitu-
tu* c,i , Jacit JimUeiis , qua feruntur. Principium enim
primum femmj epuoque intra fe continent : que .1 potentia
primo contentum . ubi fccretuni mox cjl t germen mittit , 13
radicem , qua jhmentum ajfuimtur : incrementum emm
defideratur. Si e in conceptu quodammodo , cum partes eor-^
poruotmter potentia mjnit , principium maxime promptum
labetur.

Principium hoc m ovo (plantaram germini analogon)
maculam, Uveeieat, trulamoim Fabricio nominavimus;
eamque ede particulam principalem diximus, utp ite in
qua partes reliqua1 omnes potentia inlirt, & unde po-
ftea fua qu.nqje ordine oriantur. In illa nempe contine-
tur, id (qoicquid demum fuerit) quod ovum foecundum
reddit: ibique facultatis for matricis operatio, & caloris
vegetalis efrcftus pi innim cernitur.

Macula ift,tc(utdiximus) ilatimab incubatione dila-
tatur, & in circulos difpertitur ; inqvioium centro pun-
dum exiguum album (inllar cicatricula:, in pupilli ocu-
li,) feieexerit; ubi nuix pu cluni rubrum pulfans cer-
nitur , cum verarum fanguiferarum capillamentis : idque
ili ico , qiuamprimum eofiiquamentum a nobis didum , ex
ea eonrtitutum fuerit.

Huanubrem (addit cArifiotes) eor primum a3u fecer-
uitur ; quod non mido fcnfuitd feri conflat , verum etiam
ratione. Cum enim quod gignitur , Jc ambobus abjUntium
jam efl ; fc ipfum gerere , gubernare , Cf Jijjienfare debet ;
perinde quaji filius a patre emancipatus , JeorJumque col-
locatus.

Quibus clari patet , ^Anfiotelem , In animalium gene-
ratione , ordinem quer dam (latuifie , &principium , cor
nempe , quod (irftar filii emancipati) ut pars animalis
primogenita , & animata, in ipfo contenta ,& perma-
nens, ur.de non folum ordo membrorum deferibatur,
ied animal ipfum confervetur , & dependeat ; viftumque
ac vitam continui accipiat; indeque , quicquid perfi-
ciendo animalieft necedarium , derivetur.

Num cor autem fit h.-ec pars primogenita, necne, fu-
perius i nobis dftet minarum ert. Nimirum , fi Anfioteiis
diftum de illa parte intclligatur, qua: (in difledionibus
animalium ) pr* carteris , fenfu corftare percipitur ; (fcil.
de pur&o follente, uua cum venulis fanguine refertis :)

a3*

nos ejus libenter amplexamur fententiam. Credimus e-
mm languinem una cum v.ilis , & organis, venis nempe
umbilicalibus , (quibus, ccu radicibus , alimentum attra-
hitur ,)&veficulispulfintibus, (quibus ad vitam, & in-
crementum partium dillribuitur;,) ante alia omnia con-
llitui. (Quippe (ut .sirijl. ait) eaJem materia efi , ex qua
augetur aliquid , <S ex qua cen/lituitur primum.

Explicat porri), quznam partes pn aliis generentur:
idque, ratione afiecundo Fabricii fundamento non alieni.
U , inquit , cujus eaufisa , cS quod ejus eaufisi , differunt :
C? alterum generatione , alterum efentia prius eft. Nem-
pe, finis prior efl natura & edentia, quam id quod ricis
gratia eft, quorl autem finis gratia fit , generatione prius
lit oportet. Eoque argumento Fabricius refld infert,
1'artes illas omrics prius generari , qu:u vegetativa anima:
inferviunt, quam qua: fenfitiva: quoniam illa huic iub-
ordi nata ert.

Poilea, differentiam eorum ,' qua: alicujus gratil fieri
dhmitur, fubjungit , Quaxlam fcil. 1 natura finis gratil
init ituta ede, quiaea fiiiiscorfequitur: quadam vcr6»
quia inrtrumcnta funt , quibus finis utitur. Illa , genitalia
appellat , haec autem , mjlrumentalia. Finis enim , in-
quit , qurrundam poftericr , quorundam prior iis , qua Co-
rum catiflx funt. Nam & ge eratis ipfum , & id , quo ad
generation^n utitur , priiis exiftant oportet, quam id,
quod ex iis generatur. Ideoque partes , vegetativa ani-
ma: infervientes, priores funt partibus fenfui ac motui
miiiillris. Partes autem motui & fenfibus dicata , feqji-
tiva& motiva facultatibus norteriores funt,- utpote in-
rtrumentales, quibus factmas fenlitiva & motiva utitur
Quippe ex natura lege eft, ut nulla partes aut inflni-
menta conilituantur , priufquam eorum fit aliquis ufus;
cC facu!t:is prodens adiit , qua iis utatur. Ira nec oculus ,
nec motiva organa exllruuntur; nili fabricato prius ce-
rebro aut facultate pi icxiftcntc , qnz videat , aut mo-
veat.

Similiter, quoniam veficula pulfantes (tanquam in-
di amenta) I anguinis motui minirtrant „■ fimulque tota
cordis conllitutio & fabrica (quemadmodum in libello
de motu languinis diximus) inllramentilis eft; fcil. ut
fin gjis per uni: ia corporis loca in gyrum perpetuum
agatur ;) videtur fanguis , tum generatione, tum naturi
& edentia, corde prius eiiftcre. Hoc enim ille utitur,
ccu inftrumento ; idcmqtie infuper genuit, & per arte-
riam coronalem cliamnura nuti it , illique calorem , fpiri-
tum, ac vitam elargitur.

De ordine partium i» generatione , ut ex
oiif -rvattombut confiat.

T tandem fententiam nodram , de partium ordine
proponamus , ficut eum cx variis nortris obfervatio-
nibus collegimus ; vilum ert , totum generationis ne-
gotium (idque in omnibus animalibus) in duos fabricas
difpefccre

Quarum prima ert ovi; conceptus nempe & (eminis,
velejus, quicquid fit, quod (in Jponte nafeentibus ) femi-
ni proportione refpondct ; live caluit nativi euleflis in
hinniJo primogenio , cum Femcho ; fivc,cum n/lnjlofclc t
vitalis caloris m humore eomprehenfi, nomine veniat. Con-
ceptusenim (ut diximus) in viviparis, aralogusell femi-
ni di fruttui plantarum ; quemadmodum & ovum , in
C g ovi-

Digitized by

034

De Ovo et P'«i l o.

oviparis • in fponte rodentibus , vermis ; vel bulla aliqua
«onclufz humiditatis calore vitali pnegnantis. Quibus
omnibus idem ineft , unde veri feiyina dicantur : nempe ,
cxqoo,&aquo(tanquam materia, opifice, & organo
prius exiftente) omne anima! primo fit , & nafdtur.

Altera ver6 fabrica efl fartui ex femine, feu conceptu
geniti. Quippe; materia, & caufla movens atque etfi-
riens, inRrumentaque operationi neceflaria, priiisfint
oportet , quam operis quicquam inchoatum fuerit.

Ovi fabricam iampridem vidimus: illa autem foetos,
(quatenus ex dmedbonibas obfervare licuit,) inanima-
libus prrefertim pcrfc&ioribus & fanguineis , quatoor
potiflimum gradibus, five procefltbus perficitur : quos,

Sro vario generationis tempore, in totidem ordines re-
igemus , idemque, quod in ovo confpicitur, in omni pa-
riter concepta atque femine inefle demontlrabimus-
Priami praei fm, eft partis primogenitae , & genita-
lis ; fanguinis fcilicet cum fuis conceptaculis , five mavis ,
cordis cum fuis venis

Atque hzc pars , duabus praecipui caufiis , primb gi-
gnitur ; tum quia eft pars principalis , qu* caeteris omni-
Bbs, ccuinftrumeuiis, utitur, cujufque gratia reliqu*
partes fa<ft* videntur ; tum etiam , quia eft pars pr*-
cipua genitalis, c*terarum origo , & amor. Pars, in-
quam , in qua tum principium unde motus , tum finis fit ;
idem , pater , £f rex.

In hujus primae partis generatione (qu* quarto die in
ovo perflatur) quanquam ordinem aliquem obfervare
non potui,- quod omr-tes eji^particul* ((anguis nempe,
vena; , & veficula pulfans) limul appareant , crediderim
tamen (ut dixi) fangujncm prius incile, quam pulfum;
& eundem propterea , ex naturae lege , priorem efle fuis
conceptaculis, venis fcilicet. Cordis enim fubftartia&
fabrica, (nempe conus, cum ventriculis, 8c articulis)
■t diu poftea cum vifceribus aliis generatur ; ita quoque
in eorundem clade tertia fcilicet) recenferi debet.

In hac conftrudtione , venae prius , quim arter i* , funt
confpictne: falttm, quantum nobis obfervare licuit.

Proce fur fecundui , qui poft quartum d iem incipit , HI
pnmicu]ufdam concrementi , quod ego vermiculum, feu
galbam dixerim , ( vitam enim , & motum galba obfcu-
rum pro: fe fert;) idque, prout in mucofam fubftantiam
coalefcit, induas partesdividitur ; quarum major & fu-
perior , conglobata , atque in tres veliculas dillintta con-
fpicitur, cerebri nempe, cerebelli, & alterutrius oculi :
minor autem (carinam referens) venae cav* fuperoritur ,
6c fecundum illius dudtum protenditur.

In capitis fabrica , oculi primum difccmuntur

Siexalbus, proroftro, eminet; &, circumficcefcente
igine membrana obducitur.

Reliqui quoqui corporis adumbratio eodem tempo-
re fuccedit. Primo fuper carinam : quafi navis latera af-
furgere videntur; fimilari quidem ab initio confidentia ,
poftea veri line* albiflimre codarum du&um indicant.
Deinde , membra motoria , pedes fcil. & ala: exoriuntur :
fcndemque , carina , atque artus ei adnafeeetes , inroui-
culosi ofla , & articulos didingqnntiir.

Duoifta capitis, corporilque rudimenta, fimul appa-
rent &diftinguuntur,- at vero poftea, cum crefcunt, Sc
perficiuntur, corpus citius multo augetur, & efformatur ,
qu^m caput, adeo ut hoc, quod ab initio totum reli-
quum corpus magnitudine fuper abat , eodem jam lon-

gi minus fit. Idemque pariter In fretu humano ofu vetiit.

Similis quoque difparitas contingit inter corpus & ar-
tus. Nam in fretu humano, (ab eo tempore, quo em-
bryo longrtudmem unguis digiti auricularis non excedit;
donec adrarue, aut muris magnitudinem aufhis fuerit)
brachia breviora funt quim ut extrema digitorum fuper
peihis extenfa , fefe invicem attingere poffint : & mino-
ra crura quam ut reflexa fuper abdomen, ad umbilicum
ufque perveniant.

Quinetiaminrecens-natis, proportio corporis ad ar-
tus , tantifper major eft , donec ftare & incedere valeant.
Idemque infantes primum pomilroncs funt , & inftar qua-
drupedum repunt , cun&ifque artubus innixi , grefluro
quafi tentant ; incedere antem nequeunt , donec tibia-
rum craroroque prolixitas reliqui corporis longitudinem
exccflerit. Atque hinc fit, ut, cum primum ingredi nitun-
tur , prono corpore (tanquam animal quadrupes) gra-
diantur; &vix,quantumgailusgallinaceus, fcfecrige-
repollint.

ldeqque inter homines adultos quoque contingit , ut
longuriodes, (quibus crura , & prariertim femora longio-
ra funt) facilius ac diutius , quam quadratj & troftiili , fta-
re, ambulare, currere, aut faltare queant.

In practfu hoc fecundo , plurima: formatricis faculta-
tis a&iones, ordine invicem fubfequentes , obfcrvantnt
^(quemadmodum in automatis, five ultroneis machinis
cernimus ; ubi rota rotam movet fequentem : omnetque
partes ex eadem mucosa & fimilari materia oriuntur.
Non quidem , ut nonnulli Pbifici exponunt , cum dicunt ,
fimile ferri ad fimtle : verum dicendum. parter moveri , non
mutante/ lacum , fcd manente i, C* alterajcenter moUttie ,
duritie , eoiore , Gf reliqui i panium fimi larium diferentin ,
faBajamaBu , qua ante erant potentia. Nempeartus,
fpina . reliquumque corpus augentur fimul & forman-
tur , delineantur una , Sc colorantur ; membrorum item.
oRa , carnes , nervi , & cartilagines , qua: lingula: in octu
primo fimilares erant , & uniufmodi ; in progreflu po-
ftea diftingunnmr.junfta-que mter fe organa conft ituunt,
ex quibus, continuatione mutui , corpus integrum fa-
bricatur. Ita in capite , circuncrefcente membrana ex
aquaiimpidiflima, cerebrum concinnatur, atque oculi
expoliuntur.

Natura nempe ex eodem illo nutrimento (non autem ,
ut inulti volunt , ex diverfo , & cuique particula: fuo fi-
mili)partcsomncsalit, augetque, exquo conftituitab
initio. Scilicet, dum eandem mucaginem , five galbam
auget ; inftar figuli .materiam dividit primo ; mox trun-
co , capiti , atqae artubus , fuas cuique partes defignat :
more piBon/ , prius delineat , deinde colores allinit : & ,
tanquam naupegui , carinam primum pro fundamento
fubftituit; poftea coftas, & fternum (ceu tectum) fnper-
ftruit, atqnc , ut ille i .avirn ; ixi natura , corporis truncum
fabricat, & artus apperdir. In eoque opere, partes omne*
fimilares (puta ofla .cartil igines, membranas , carnem ,
nervos&c.) ex eodem primitivo glutine, fivemucagine
orditur. Initio enim, crafl*fibr*efformantU[; eadera-

3uc mox nervo!*, poftea cartilagine*, & fpinofcred-
untur; ac tandem in ofla indurantur, & concrefcunt.
Similiter, membrana crallior cerebrum tnveftiens , pr i-
mumcartilaginofa, deinde oflea evadit; dum tenuis, in
tunicam, atque cutem crafTefcit. EoJemqie ordine ca-
ro, & nervus, ex molli mucaginc, inmjfculos, te.d-

oes.

De Ovo e

ne»,- aefigawenta excoquuntur: cerebnira,& cerebel-
lum , ex limpidiflima aqua in coagulum callofum denfan-
tur, quippe cerebrum in (antium ( priufquam lincipitis of-
fa firmantur) motle, acdilfluena apparet; nec magia co-
haeret, quirn ladis coagulum.

Teritur preeejfnr eft vifcerum : quorum generatio ,
poti corporis delineationem (nempe circa lextum , aut
teptimum diem) in pullo difcemitur ; eodemque feri
temporeotnniaapparent; fcil. jecur , pulmones , renes,
cordis conus & ventriculi, fimulqueimeilina. Oriuntur
autem initio i venis, iifque adnalcuntur, (quemadmo-
dum fungi arborum corticibus;) primumque, ut dixi,
apparent alba , exfanguia, & mucilaginofa ; donec mu-
neri publico accinguntur. Inteilina, cum ventriculo ,
primam, ceu filamenta alba & tot tuola , per longitildi-
nera alvi porreda reperiuntur ; & una cum iis os fabre
fadum cernitur ; k quo ad anum uique continuo du&u ,
furniua imis copulantur. Genitalia quoque , circa idem
tempus apparent.

Hadenus autem vifcera omnia & inteftina intra cor-
poris cavum non reconduntur, fed foris pendula , & qua-
li venulis attexta, prominent: imb verb & cor ipturn.
T runcus enim corporis etiamnum indar fcaphx, velse-
dificii fine redo , confpicitur : quippe necdum parti-
bus anterioribus , (pedore nempe , & abdomine) occlu-
ditur-

Qnamprimfmi verb demum apponitur , cor in pedus ,
ceu xdificium a fe exdrudum ficique prxparatum , in-
greditur ; in coque abfconditur ; & tanquam lar familia-
ris ambientis jam domi» patrocinium fufcipit candem-
que , cum famulantibus fibi pulmonibus , inhabitat. Je-
cur poilea , & ventriculus , intra hypochondria recon-
duntur ; tandemque inteftina alvus ampleditur. Pro-
pterea in ovo gallinaceo , pod incubationis diem deci-
mum , non amplius (citra difledionem) cor pullans cer-
nitur.

Sub hatc tempora rodri apex,& ungues albitfimi emer-
gunt , fimulque , in ventriculi cavitate , materia chylofa ,
& inteflirijs, excrementum quoddam, confpicitur ; & he-
patfjam inchoato fel viride adneditur. Quibusp lari p»
'tet , aliam aliquam concodionem , alimentlque praepara-
tionem (quarum haec funt excrementa) & nutritionem
fieri , quam per venarum umbilicalium propagines ; fu-
bitque merito dubitatio, quomodo bilis ( fecundxcodio-
nis excrementum) jecoris opera a reliquis humoribus fe-
cerni queat; cum ipiaroet eodem tempore una com je-
core naicatur.

De totins Ovi utiliialiiut. •

E Narratis jam mutationibus iis, ftproceffibus, qui in
ovo gallinaceo ad fatus produdionem requiruntur,-
fainciui ad totius ovi pai tiumque ejus utilitates progre-
ditur : nec folum ovi gallinacei , led & reliquorum o-
mnium- Quafotquc una , cur quardam ova hecerogenea
fint, & ex diverfis partibus compolita ; alia vero homo-
genea, & fimilaria i qualia funt ova iniedoruin , eorum-
que qux ex toto ovo oriuntur (r empe per mclamorpbrfm )
non autem ex pute ejusgigr.urtu, , ut priora.

Mihi autein de ovis omnibus generarim agere, non
ed animus; (quOd nondum eoi uni Hiftoriam expofuerim)
fed ovorum gallinaceorum duntaxat , eorundemque par-

t Puelo. ,335

tium utilitatis propanam. Qux omnes eb fpedare de-
bent, qub totius ovi adio ; quam pulli generationem , 8c
augmcntatienem ede Fatneiu vere innuit.

Atque interea (quae totum ovum fpedant) figuram ,
quantitatem , & » umerum ovorum recenfuir, Figuram
eri retundam ait , ut i u minimo /patie tota pulli meler cettg
tmiatur ; f repter quam cauffam Drur rotundum mundum
fecit , ut omnia complc&eretur : atque ei eandem eaufam ,
huc ( tcftc Galane) natura femper exftrtit amici fima . Pra-
terea , eum non haieat angulum externi/ injuriit expoft -
tum , idea tutij/ima eft , EJ ad ejufdem exclufionem opportu-
ntjjlma. Caulla itaque ailignandum erat , cur gallinarum
ova non fint fphierica, (proinde atque pifcinm , ver-
mium , & ranarum) fed oblonga , & acuminata. Quid fit
nemp% quod in his figura; perfedionem impediat, figu-
ra mihi quidem videtur nullius efie ad pulli generatio-
nem efficaciE , fed talem accidentaliter contfngere ; eo-
que magis , quod tam varia formarum diferimina , etiam
in ovis gallinaceis fpedentur. Variant fcilicet pro uttri
figura , a quo (ceu proplafmatc , ut diximus) formam
mutuantur.

^rijlotele/ quidem ait , ova oilenga , feminat , rotun-
diora autem marer producere . Ego verb fuper hac re ni-
hil adhuc explorati nabeo. Quin Plimua contrarium afi-

ferit; Feemmam , inquit, edunt , qua rotundiora gignun-
tur , reliqua marem. Profedb ii certi aliquid in hac re
cotingeret, quidam gallinx femper mares gignerent ,
alix terminas : fiquidem quorunaam ova omnia unius
fornix funt ; nempe , vel rotunda, vel fadtgio acuminata.
Et oblonga potiis mares producerent , nam illh perfe-
diora , magifque concoda habentur ; eademque propte-
rea gratiora putavit Herat. Flaccui.

Rationes pro ovorum figuris k Fakncio allatis , quod
invalidx fint , lubens prxtereo.

Magnitudinem ovi quod attinet; ea amplitudini (ce-
tis ex eo generandi conducere videtur , quippe magna-
rum gallinarum grandia ova cernimus, Crecodilut ta-
men parrt ova , quanta anferer : nec aliud animal ex mi-
neri engme tnmajerem crefeit magnitudinem. Verifimile
autem, ovi amplitudinem , & liquorum in eo copiam ,
nonnihil ad foecur.ditatem, facere, quoniam perpufilla ova
( centenma dida) omnia infeeeunda cernimus.

Ovorum numcrui eandem' utilitatem praedat , quam
conceptuum copia in viviparis folet. Quippe hoc pado
fpecici confulitur perennitati. Natura enim iis feri ani-
malibus numerofos foetus largitur , qnx viribusanimifve
imbeciUia, Xbalinruminjuriisaegri le tutantur: adeo-
quevitx brevitatem, copiosa prole compenfat. Tribuit
hoc avium generi natura , inquit Plinius , ut facundiore s
ejftnt fugaces earum quam fortei. Cum enim generatio
quxlibet perpetuitatis gratia k natura inflituatur , fre-
quens iis contingit , qiue brevioris xvi funt, & externis
injuriis obnoxia , ni Ipecies deficeret,. Idebqae aves,
gux robore pollent , & cx rapto vivunt, adeoque diutur-
niore ac fecuriore vita fruuntur, raro plus quam bina
ova edunt. Columbx quidem , turtures , & palumbes ,
bina duntaxat ova fimul incubant, (ed numeri defedum
frequenta compenfant ; decies enim quotannis pariunt.
Multum itaque generant , licet non mulca.

(g 1 De

23 6 ■ v .

Ve vitelli Cr Albuminum utilitatibus

OVum , inquit Fabricius , pr9prte dtUum , cx multi t
partibur componitur • ejl £?/ya>;Mw generantis , &
Galenus pajfim quodhbct organum ex multis partibus con-
"flare prodidit. Qua: ratio dubitandi anfam nrxbet , an
non cuilibet ovo competat. Et Arofeto quod libet ovum
videtur eV partibus divertis conditui ; etiam infectorum ,
& pifeium : quippe , membranis , involucris , ac itiuni-
mentis confiant ; St materia contenta , conditutione dif-
fnnilari haud prorfus defiituitur.

Idem porro veri quidem datuir, cum Galeno , Partta
aha t m ovo , prae spuunt injlrumentum aUtonia ejfc ; altar
potit tanquam , ftne quibur a3 io fieri non polefl ; , ut

mehiir aaio fiat ; aliai denique , ad horum omnium tutelam
V conftrvaUonem comparata! effe. Sed fallitur , cum ait.
Si de prima aSione loquamur , qua ejl pulli generatio ,
praecipua caufa ejl femen U cbataza , ha du. t Juni pra-
tipua pulh generationit ea u fla : quarum femen , efficient
taujfa eonfiitnitur ; ehalaza autem tantummodo materia
ejl. Quippo ex fententia eA rifiatelir , ncceflc cfl fatea-
tur intra ovum ede, quod generat. Semen autem galli
ovoinefle, negat. Nec minus hallucinatur circa mate-
riam , ex qua , feminis opificio , pullus corporetur. Nam
nequecxambabuschalazis, nec alterutra earum , pullus
fit, ut in W?nr/j conii itit. Nec generatio pulli fitpcr me-
tamorpbijin , livedelineationem St divitionem chilazx ;
fed per epigenefm , quemadmonum explicuimus. Neque
chalaia.principaliter a femine foecundatur, fed potiris
cicatricula, five avi oculur a nobis divius ; exquoaufio
fit eo'hquamentum , deinde in i fio , & ex iflo fingais ,
vena- & vcficuls pulfantes , tar.demque corpus integrum
conflituitur. Quinetiam (ipfometfater.tc) femen galli,
uterum gallinae nS ingreditur quidem ; & tamenovaron
modo jam finda, fed St poilmodum formanda pariter ftc-
cundat.

Ad fecundam ovi adionem ( qu,T efl pulli nutritio &
augmentum) albumen, & vitellum retulir. Vitelli vero
inquit, f£ albuminis quantitas eonjhtuta ejl , ut ineliur
illa aQiofial , & ad pulli abfolutimem . 'ifijuflum incremen-
tum fujficiat. Ovi cortex , 2> membrana , ad totius ovi , fi.
mulque aSionit tutelam pofita Junt. fena veri , E? ar-
teria alimentum deferentes, erunt tanquam fine quibus
aSio , i defi, augmentum £j nutritio fim non poj/it. Incer-
tum autem, num intellexerit vala umbilicalia fcetfts , an
venas Sc arterias matris, , unde ovum aug ranir. .Pari ve-
ro ratione, uterus atque incubatio, ad hanc ultimam
cladem referenda erant.

Accedimus itaque ad ovi liquores , albumen nempe &
vitellum, hi enim, prx exteris, fertus gratiS mdituun-
tur, & in iis potillimum fecunda ovi nfho fpedahjlised
Ovagallinanimbicolorafunt , & binis liquoribus con-
flant , qui feorfiim a (e invicem membrani.! diflepiuntur ,•
Hdemquc quoniam duplici venarum umbilicalium pro-
paginedHlinguuntur, (quarum una ad vitellum, altera
ad albumen abit) varia: quoque natura: ede verifimile
ed, ac proinde usus etiam & utilitatis diverfx. Luteum
ovorum , inquit Arifloteles, atque albumen contrariam na-
turam obtinent ; non JMum colore t fed etiam pote/late.
Luteum enim a frigore denfatur : albumen non denfatur .
fed magia hquefcit. Contra ab igne fpiffatur albumen ;

luteum iton fpiffatur , fed nAtte permanet , mfi peruratur.
Jit ehxando , quam affando , plur eoncrefeat , atque ficca-
tur. V itellus ab incubitu jam ealefcens , redditur humi-
diori fit enim tanquam cerafufa, apt pinguedo Iique-
fcens : unde etiam fpatium amplius acquirit. Paulariin
enim , ut fictus augetur, albumen abfumitur, & cralTe-
fcit : vitellus autem i contra , peifedo jam fcetu , mhd
peni magnitudinis fu* amilifle cernitur ; fed liquidior
folhm & humidior conipicirur , cum fertus jam alvo tegi
incipit.

Diverfitatis autem hujus caudam uArijlotclei hanc red-
dit : Cum avia intra Jl perficere nequeat , cibum una parti
jn ovo. Viviparis enim cibus in aha corpori t parte para-
tur , quod lac vocatur, videlicet in mammis. ^At avibus
ho» idem in ovo natura conjhtuit fed contra quam homi-
nes putant , ^Alcmaou Crotoniates ait , non enim albu-
men ovi lac efl, fed Vitellus. Nam cum foetus viviparo-
rum , dum matri adhxret (ceu planta terrx) ab ute-
rocjus primum alimentum trahat; pod partum autem ,
extra utemm locatus , i mammis lac fugat , unde adolel-
cat.- pullus, utriufquc alimenti analogon iqovo inve-
nit: qu od nempe viviparorum uterus in parente fit; in
oviparis autem i contra, parens potius in utero ede di-
cendus iit. Ed enim ovum tanquam uterus expofitus &
ablegatus , mammxque quafi vicaria: in eodem reperi-
untnr. Pullus, inquam, in ovo primum albumine nutri-
tur ; hoc vero abfumpto , vitello podea ( tanq uam /alte )
alitur- Ideoque propago umbilicalis, qux albumen adit,
cor fedo eo , fatifeit & abrumpitur ante partum, nullum-
que tandem redigium fui relinquit , (cum in viviparorum
fetu umbilicus permaneat' (ed evanefeit , antequam
venter inferior abdomine clauditur. Propago autem al-
tera , qux luteum petit uni cam ido (circunclufo abdo-
mine) in ventrem reconditur , vidufque inde tenello fue-
tui depromitur : donec fcil icet, firmato rodro, cibum
lumcrefc frangerepodit; ver.triculufque ingedumcum
comminuere, ac digerere valeat. Quemadmodum vi-
viparorum foetus , lade ex ubere vefeitur, donec denti,
bus indrudus fuerit , quibus cibaria madicando conterat.
#u!loenim(ut diximus) vitellus pro lade ed: ovumque
gallinaceum (quoniam & uteri , & uberia vices fubit)
liquore bicolore , albumine nempe atque luteo donatur.

Et dirorum quidem liquorum diicrimma omnes fa-
tentur. Ego veri, ut pridem dixi , inovodivcrfa quo-
•jc albumina obfervavi , membrani intcrfepiente di-
in&a, quorum exterius, aliud intra fecomple<ditur;
quemadmodum vitellus ab albumine continetur. Eadem-
ouccti.im diverfe naturxeile monui ; quoniam loco ,

« ambiente membrani, ab invicem didinguuntur, quafi
ulibuslimilitctdiveifisinfcrviant. Ambotamannutritio-
nisgratiiinditutafunt: eorumque exterius primo abfu-
mitur; utpotu in quod , venarum umbilicalium (albumi-
na adeuntium) propagines prius dilaminentur ; quam Ib
craJfms alterum ; quemadmodum exdem albumina prius
adeunt, quam vitellum, quem idxc complectuntur , &
unde pullus novidime alitur.

Vei bm hac de re inferius plura : ubi modum expone-
mus , quo foetus viviparorum in utero formentur . iic au-
geantur; fimulquedcmondrabimus, cofdetn omnes ex
ovo ortum ducere, dupliciquc nutr imento albugineo in
utero velci. Ed enim eorum alterum tenuius , & intra
ovum (five coiKeptum) repentur ; alterum vero per vala

ISB-

Digitized by Google

De Ovo e

umbilicalia 4 placent,-* uterique cotyledonibus , emulge-
tur. Quod in dido conceptu continetur, colore , & con-
fidentia , albumen tenuius refert ; elt nempe lentum , li-
quidum , & pellucidam , planeque ei iimile , quod in ovo
eolhquamrntum nominavimus, in quo fretus natat , &
quo demum ore pafcitur. Quod veri fretus , vaforum
umbilicalium ope , ab uteri placenta trahit , denfius efl ,
&mucofum, craltiorique albumini pcrfimile. Unde li-
quido apparet , fretum in utero , non magis fanguine pa-
rentis ali, quam laflfentem poffea, aut pullum in oro ;
fcd nutriri materia albuginea, in placenta conco&a , ovi-
que albori non abfimili.

Nec profeSo utilis minus , quam admirabilis ell pro-
videntia: divina: contemplatio i qua Natura , in gignen-
dis , augendifque fretibus (eorum quafi rctati . veribufque
profptciens) alimentum Ungulis pratlat idoneum : his
nempe concodu faciliorem vi&um accommodans. Prout
enim robur, vimque cibos digerendi uberiorem fretus
acquirit; ita paritercralliuseiauriufque alimentum fug-
geritur. ldque etiam in diverfo animalium ladeobfer-
vareeft; editisenim nuper fatibus, lac matri tenuius ,
facilioriique tranfmutitionis contingit ,• temporis au-
tem proccflu , viribulque foetus jam audis , craHius m-
dies , & cafeofum magis evadit. Ideoque mulieres mol-
liores & dei icatulx, qua: ipfre fretus luos non ladant,
fed alienis uberibus nutriendos tradunt , male perfedo
eorum faluti confulunt ; cum enim nutrices adfcitix ,
robuftiore plerunqne fint corpore , & habitu duriore
prxditx, ladiquevetiilliore, & cafeofo magis , crxftu-
que proinde dithciliore, abundent ; fitlipe, ut infantes
talibus parentibns oriundi , lac ejufmodi(p/xfertim den-
titionis tempore ) non ferant ; fed cruditatibus, ladifve
corruptione, feori, fluore alvi, vomitu, inteflir.orum
torminibus, tulli, infulti&us epilepticis , aliifque fimili-
bus malis infeilentur.

Quod Fabricitu aderit , rationibufquc quibufdam con-
firmare nititur, nempe materiam pulli ex chalazis con-
di fui , idnosfuprdin hflorid rejecimus, iiraulqueroani-
felium fecimus , fubllantiam pulli , pi imaque cius ftami-
raeffbrmari , integris adhuc, & immutatis chalazia , lo-
coque etiam ab iis diverfo.

Nec vftumefl , ckalazar {quas femen gatli ftteundar
rtJJtJiJJc autumat) vicem Jemmirfuhre , ut ex iilpullu/
enetur. Neque chdloga , eoior: , Jubjhnttd , aut corpori/
proprietate, ut ille voluit, femini ira perjimile/ funi a ut fa-
tu e f/militudmemadcb referunt in ovi eo Sio , ut jure parte /
omne/ Jpermauca/ appellatae isrdr procreari * cenfendmn
fit. Sed pottiiisreff/yaamrnfama nobis didum> ftve par-
tem albuminis tenuiorem, liquatam &*odaniifeminis na-
turam referre, ejufque vicem fubire oculis credendum cft.

Supina itaque di illa venerandi Senis contemplatio:
Cum umverfa animali/ fubfiantia ex duobus coparibu/ in-
terfe valde divcrf /, quinimo contrarii r , conjlititatur ; ££c.
Nequaquam enim concedimus , binos in ovo liquores re-
pet iri, utdivcrfis partium generibus nutriendis inferviant.
Quippe jampridem diximus , Cor, pulmones , renes , lie-
nem) jecur , mufculos , oda . ligamenta , cxterafoue cor-
poris univerfi partes , albedinem ab initio induere , & ex
urgues apparere. *

Quinetiam ex praedifta Fabricii fentertia fcqueretur ,
Cor , pulmones , jecur , lienem & c. nor ede pai tes fper-
maticas , five 4 femine oriundas ; (quod ille tamen nullo

T P U L L O. 257

modo concederit) quoniam illa poflmodum farguine nu-
triuntur, & crefcunt: iiquidem tx eodem qui!ihrtrcs
tum nutritur, tum conflat ; cum nutritio. fit fubflitutio
conlimilis fubflantix, ialocum deperdit*.

Nec minus illi refponfu arduum, quomodo (abfumpto
jam albumine in ovo) partes frigida & albx (nempe li-
gamenta, oda , cerebrum , (pinalis medulla &c.) ex vi-
tello porro nutriantur , & crcfcant » cum hic fit illis ali-
mentum non minus inidoneum , quam albumen pai tibus
calidis , rubris , & far.gtiineis.

lino veru ex prtefata lententia concludendum foret >
partes calidas & (anguineas , pollgenitas cfle , live ultimo
enafei ; carnem fcilicet , poli oda ; jecur , lienem , & pul-
mones, poli ligamenta & mteilina ; frigidafque pulli
partes prius conflari , &adolefcere, interea duip albu-
men abfuinitur; calidas autem podea gigni , cum vitellus
in earum nutrimentum cedit , & imminuitur '. certumque
edet , non omnes partes excoriem candido liquore or-
num ducere. Hac tamen omnia , oculata experientia
falli redarguit.

Addo infuper hujus rei aliud argumentum : filem rn
cartilagineorum (nempe raja: . paitmaex, & car.icu!*)
ova bicolora funt , & vitellum fatis coloratum habent ;
cum tamen eorundem pilcium omnes partes (ipfa etiam
jecorum parenchymata) alba: , exlangucs , & frigida: ap-
pareant. Contri autem vidi genusquoddam gallinaceum)
cujus (latura ampla , color pennarum nigricans, caro fan-
guine fatura, jecur rubicundius, eorum tamen ova (etiam
toecunda) vitellos pallkhflimos habebant, necplus hor-
dei maturi flipula coloratos.

Verbis proximi fequer.tibus , videtur > qua: modi
dixerat , retractare , cum ait ; XJnum autem admirari tum
in albumine oportet j quod , cum nullum Corum f angui/ jit ,
ito tamen natura JangumU propinqua fint , ut inodicd
omnino d fanguine Jijhnt , is parum abjit , quin uterque
hquorjbngui/ fit : quare & exiguo labore, levique ccneoBio-
ne injdnguinem vertuntur. Et ideo videre ejlvcnae CJar-
teriarm albumini/ ES vitelli membrana/ propagata/ , per -
petu/Jdnguine referta r : albumen autem f vitellum in Jiia
natura eonjijlere , Jcd fimu/atque a vafi/ utraque Jub-
ilantia exfugitur , injdnguinem migrare i adeo eorum Jub-
ilantia vicina J anguini eft.

Cum itaque cci tum fit, fanguinem non minus in pro-
paginibus venarum per albumen fparfis reperiri, quam
in ns qu;n vitellum adeunt,- & utrunque liquorem fan-
guini adeo vicinum ede , ut facili negotio in eundem
commigrent ; quis ( obfecro) dubitet, fanguinem, & pro-
inde partes tpioquc omnes fanguineas .albumine pai iter ,
ac vitello, nutriri & crefcere >

Ille vero mox parat fubterfugium. Quanquam autem ,
inquit, bac vera funt , exijiunarc tamen oportet , hanc fub-
jlantiam , qua i vitello (j albumine d veni/ cxfngitur, eo
modoejje Jdngumem , quo chylus tn mefaraies/ veni/ ; in
quibus ml aliud conjpicitur , ‘quam fangui/ ; eum tamen
chylus umbram tantum fangumu fufceperit,perf ciatur au-
tem in jecore: fic Jubjlantia ab albo & luteo exfuS* , in
venit jlatun fangumu umbram contrahit &c. Lito: fub
hac umbra tamen latitans , non folvit dubium , Cur
nempe fanguis . partefque fanguinem , ob rationes di-
das , noi. a-que ab albumine , atque 4 vitello nutrian-
tur.

Sicquidcm alTeruidct , partes calidiores cx co fitngui-
Gg j ce

238 De Ovo

ne (vel alimento in (anguine contento , chyloque analo-
go) potiiis enutriri , qui ex vitello, quetoquiexa’bumi-
re attrahitur ; frigidalqoe contra , ex eo potita, quem ab
albumine verae apportant , oulm A vitello ; me profeftb
haud magnopere habuiilet adverfarium.

Unum in hac re eum mali habet ; quomodo Icil. (an-
guis in ovo efficiatur ,■ Cve i quo opihce uterque liquor
In fanguinem mutetur , nondum exiflente jecore? Non
potuit enim dicer* illum m ovo a materno (anguine pro-
fluxifle. Ait veropT&rc fanguii potui m venii , quam in
jecore elehoratur , 'f coquitur , evadit autem 0/, cartila-
go,caro XJc. in ipfn panihut , ubi cxaBc , coquitur , & ajfi-
milatur. Nec quicquamprsterea addit; neque indicat ,
i quo coquatur , elaboletur , fiatauc (anguis perferus in
venulis tam albuminis quim vitelli, nondum (ut dixi)
exiftente jecore , aut corporis particula aliqua , ‘qua: ip-
fum vel coquat, W elaboret Et ctan prita dixerit , fri-
gidas ex albumine , calidas autem & (anguineas ex vitel-
lo nutriri ; didi immemor , hic plani contrarium (latuit :
eundem nempe fanguinem in os > cartilaginem , carnem ,
carterafque partes evadere.

Silentio autem praeteriit difficultatem maximam , &
Medicorum animos non leviter torquentem : nimirum ,

Sodo jecur fit origo & opifex fanguinis; cum hic non
inovoreperutor, ante natum aliquod viteus ; fed
& ipfi Medici doceant , vifcerunvomnium parenchyma-
ta, efle fanguinis duntaxac affufiones ‘ Eftneopu»( au-
tor fui opificis 1 Si hepatis parenchyma fit ex (anguine,
quomodo illud hujus cauda fuerit ?

Similis commatis funt , qua; (cernuntur : E/l , inquit ,
C5* altu/ albumini 1 ufut , quod vitello fuit fegregatum ut
Jci/icet in acumine fiztui innatet , Ctf ita Jufientetur , ne
deorfum fuopte pondere vermem , ai unam partem inclinet,
(J vafa trahuntur ,Tumpanturque ; aJ quod prafiamlum ,
tenacitas & puritas elhkinmu confert. bt.mmji invitebo
deberet futui , foedi icorfum m profundum deficenderet ,
eum vitelli etiam ruptione. Jejunii admodum! Quid enim,
obiecro, albuminis punta r iuflcntando foetui conferti
aut quomodo tenuius albumen facilius eum fullinct,
quam vitellus craffior& tcrreftrior? vel unde, qua-fo ,
ni deorfum labatur , periculum eft; ciim ovum incuba-
tum femper in latus decumbat, ut nec adfcenlus pulli,
nec defcenfus aliquis metuendus fit. Natare quidem non
folnm pullum , fed & fimis omnes (dum formantur) cer-
tum eft; fit autem idue in colliquamento a nobis dido,
non in albumine, aut vitello: caufamque ejus rei alibi
diximus.

Scribit tctiriflotelei (inquit) afemdere vitellum ad oh-
tufiorem ovi partem , cumpuUui concipitur , Hoc propterea
fit quia ex chalaza pubui corporatur , qua vitebo aJhnrct ,-
unjr vitebum , qui m medio ffi , furjum attolli opertet aj
latiorem ovi partem ; ut inihi gignatur , uH cavit at natu-
rali! adejl ad pubi falutem perquam neeejfaria. At vero
chalaza magis albumini , quam vitello adneditur.

Egoautemafcensusejuscaudam hanc affero'. Macu-
la (1 ve eireatricula in vitelli tunica apparens , ob colliqua-
mentum fpirituofum & innatum , dilatatur ; ampliorem-
que propterea locum requirens, versta obrufum ovi ca-
cumen tendit : fimiliteiquc vitelli & albuminis portio
colhquata didenditur , & jam coda ac fpiritalis reddita ,
ca: teris partibus crudis fupernatat : quemadmodum par-
ticulae aqiix in vafe calcfadx £ fundo furfum properant :

ET P U L E ©.

quod Medie» omtiibui compertum , qui urinam eradam
ac turbidam aquae ferventis balneo immittentes , fuperio-
rem ejus partem primi claram & tranfparentem fieri no-
runt. Exemplo tes fiet manifeflior: Nota feri omnibus
eft machina , ad rifum & jocum potius , quam ufum ali-
quem comparata : nempe in fphira vitrei, aqua limpi-
da maximam partem plen4 , complures globuli vitrei fo-
lo aSre pleni , fummz illius aqua: fupcificiei innatant;
eandemque ob levitatem , varia Timulachra (puti Cupi-
dinem pharetratum , quadrigas Solis , Centaurum arma-
tum , & fimilia) fundum aliis petttufa, mutuo adnexu fis-
(lentant. Ita pariter oeultupubi imedidus, fivecolli-
quamentum primum, ab incubantis calore, virtuteque
genitale dilatatum, ideoque levius fadum, fummape-
cit , 8c vitellum ; (cui adhirct ) fecum una attollit. Hinc
albumen craflius ei locum cedit , chalazaxjue ad ovi late-
ra feruntur; quod cicatricula illa in vitelli latere oiira
fita, nunc re&i furfum tendat.

De exterarum Ovi partium utilitatibus.

COrtex duris &denfus eft, ut liquores, pullumqoeia
eodem hofpitantcs ab injuriis externis tueatur. Fra-
gilis tamen eft , praxipui parte obtufiore , & inflante '
pulli exitu, ni fcilicet hujus exclufioni moram afferat
porofum etiam ede , condat : dum enim (pradertim re-
cens) ar.te ignem coquitur , fudorem quali per poros gut-
tatim emittit. Sunt autem hi pori, utiles ad veotilatio.
nsrn; utque calor incubantis facilius penetret,- & pullus
aCiein extrinfeeus attrahat; fpirareenim inovo ante par-
tum, vocemque edere, certumeft; ut pridem diximut
Membrana humoribus continendis ir.ferviunt; acprou
pterea pari cum his numero condant. Ideoque & coHi-
quamentum , quamprimum oritur , propria llatim tuni- -
ci vc(litur;quani ^Arfhtcki his verbis indigitatrit: Mem-
brana etiam, fibrit JiflmBa fanguineu , jam candidum li-
quorum cite undat fkc. Inftante autem jam pulli exitu ,
abfumptifque albumine & colliquamento , membrani
omnes (pt arter eam, qua: vitellum ambit) exliccantur,

& evanefeunt ; illa vero , una cum vitello , intra pulli pe-
ritonzum retrahitur , & abdomine occluditur. Harum
membranarum du* toti ovocommunes funt ..quod im-
mediati fub cortice comprehendunt ; reliqua: tura albu-
mini , tum vitello t tum colliquamento propria: : omnes
autem i ie confervatfcmi > & diftindioni partium , quas
arapleduntur , inferviunt. Communium exterior , qu*
cortici adhzret. durior eft ; ni ab ipfo patiatur injuriam :
interior vero Levis & mollis, ni liquores LeJat: pari nem-
pe ratione, qua meningpcercbnmyi cranii incumbent»
afpredine tutantui* Membrana: interiores , &propri»,
liquores fuos(utdixi) continent, Acdiftiuguunt: unde
tenues valdi , pellucide , & fragiles funt.

fair/r/v/tnagnani quidem laudem & dignitatem cha-
lazii attribuit, (utpote ut quibus pullum fabricari cen-
fuerit) maculam autem , five cicatriculam , vitelli tunicx
adnatam, nullius plani usta effe ftatijt, fed eam duo-
taxat pedunculi , invitellariofive fiiperiore gallin* ute-
ro, i vitello abrupti vefiitium exillimat. Scilicet (ex ejus
fenrentia) perdidum pedunculum, live vafa eum per-
meantia , vftellusolisn alimentum hauriebat eodem ve-
rii jam a gallina nonampliusemitmo , abruptoque, ma-
net Iblirni prioris conjucdiorus, & beneficii veftigium.

Ego

• Digitized by Google

O v

ET P V l L

Ego veri i contra fencio , nallum cffe alium chala-
aarum ufum , prxter cum , quem dixi : nempe , ut fint
tanquam poliifiui microcojmi , 8c connexiones omnium
membranarum convolutse invicem , & contortae , quibus
liquores non modi fuis quique locis conferventur , fed
debitam quoque invicem pofitionem retineant. Macu-
lam autem jam didam maximi cflc momenti , mihi cer-
to conflat ; utpote qux principale ovi centrum fit , in quo
calor infitus nidulatur , & ex qua , ceu fdnfilla prima ,
anima ipfa accenditur ; cujus denique gratia , exteri
omnes liquores , eorundemque involucra exftruda funt :
quemadmodum fupra a nobis didum efl.

Olim quidem exifbmavi , cum Fabricio , cicatriculam
kanc efle pedunculi abrupti vefligium : poflea vero ex
accurata infpedione contrariumpdoftus fum; nempe pe*
dunculum, a quo vitellus pendet , non in hujus exiguum
aliquem locum inferi , (quemadmodum pomis & prunis
contingit) indeque connexionis adhuc Fuperefle vefli-
gium ; fed eundem , antequam vitellum attingit , t race-
mo in orbem (tubxinflarj dilatari; ut vitelli horizon-
tera > live circulum bipartientem (non aliter , quam tuni-
ca aaphibliftroldes oculum ) ampledatur : adei , ut pars
fuperior vitelli , five hemifphserii, qu.v racemum fpeetat ,
ai pedunculi contadu & cohxrentia prorfus libera fit ;
in cujus tamen cupula:, five fcaphii parte fuperiore (ali-
quantulum autem k latere) dida macula locatur ..Pedun-
culi igitur k vitello abrupti vefligium dici nullo modo po-
teft , quantum veri in generatione commodi hxc macula
apportet , in bifaria janidudum innotuit.

Super efl modo , ut Fabricium prantionflratorem ,
•limque prxeeptorem meum fcquens , cavitati r illius , in
obtufaovipaite > utilitates offendam.

IsquuJein pluribus verbis . cavitatis illius commoda,
pro varia ejufdem magnitudine, profequitur. Ego veri
paucis agam : Aerem intra (e continet , ideoque utilis efl
ad ovi ventilationem ; ad pulli perfpirationem , ac deni-
que ad loquelam. Unde cauitas illa primi exigua, mox
major , ac demum maxima cinfpicitur ; prout nempe va-
liijamdidiufuspoflulaverint. .

Atque hadenus de generatione ovi & pulli, fingula-
nunque ovi partium utilitatibus , egimus : ad cujus nar-
rationis exemplar, dc eundis oviparorum generibus ju-
dicandum efl.

L A N G L Y.

WiLMiLMi Lakclt obfervationes fingulis ab
incubatione Jicbur fa«dx Anno 1651 j 6, Sr f 7. qux
habentur in obfcrvat. de generat, animal. Scriideri , fe-
quentia tradunt.

Dic 1. Horis viginti quatuor ab incubatione vitellus
ad membranam interiorem ovi afeendit . & quiaobtufum
cacumen fit valdi planum , albumen inferiorem partem
occupare cogitur 1 ideoque in acutiori parte ovi totum
feri continetur.

Solemffimus Harveus affirmavit, vitellum verfusob-
tufum ovi cacumen adurgere , ejufdem partem mediam ,
cui macula infixa efl, attolli, Sc memhraux cavitatem am-
bienti applicari. Verum’fi, quemadmodum diligentem
exploratorem decet, ovum ei fi tu , quo gallinae fubja-
cet . tenuiflet , atque frada tcfla infpexiUer , procul
dubio vitellum non cacumen , fed fupienum ovipartem
verfus afeendere vidiflet.

239

Cicatricula ovi jam in medio clarefcit, uhi punduns
faliens primum fe prodit, & circumducitur circulis tri-
bus aut quatuor I uteis , indar eerx liquefadx , quos prx-
terca albi aliquor ambiunt, aciei» ut hxc jam lexies ad
minimum excedat magnitudinem cicatticulx anti incu-
bationem.

Dio. II. Qux primo die annotata fcnt, eodem fert
modo manent, prxterquam quod cicatricula jam valdi
fitextenfa, & circuli obliterati , qui immeditati illam
ambiunt, & murati in fubftantiam flavam vitellinam x-
quaiem, quam aliquot albi circuli in circumferentia am-
biunt , in quorum centro initium colliquamenti clarefcit ,
& fimbria aut limbo candido clauditur.

Horaquadragefima ab incubatione inveni cicatricu-
lam colliquamento plenam , & vicellum*cerx liquefadx
indar , cui quafi unneculx albx indrar* videbantur , qu*
unbcculx k reliquo vitello circulo albo difcerndbantur .

Horis deinde quatuor denui aperto ovo 1 inveni cir-
culum rubrum cicatriculam ambientem , neque ulla de-
inde fex horis mntatio fenfibilis apparuit

Inveni hora quadrageiima feptima venam circularem
fine pundo fallente , fcdmanifedbdignofcebatur, prx-
didam venam velut i profundo colliquamenti emergere.

Secundo die cum dimidio mihi apparuire duo punda
falientia, cum muttis venis per membranam exteniis , &
in ejus circumferentia terminantibus.

Dic. III. Jam circuli illi, qui cicatriculam ambie-
bant, difparucre, Sc nil nili membrana renuis aliquot
venis pertexta apparebat , fub qua in tenui liquore conti-
nebantur punda falientia.

Duobus diebus cum tribus horis apparet media ardate
pundum faliens nondum rubrum fed flavum , ad rubedi-
nemteddens, htiicadjacentdaovenarum trunci, quo-
rum unus pundo continuatur , & deinde invicem com-
municant propi pundum , adeo ut in circulum ab ipfi>
vitxexordio fangiunem pelli , hinc probetur.

Hoc tempore efl annotandum , ipfam cicatricula»
ejufdem magnitudinis , cujus erat ante incubationem , vi-
deri, neque pundum fallens in illa, neque ex illa pullu-
lare , cum aliquando infra detrufa confpiciatur.

In colliquamento medio apparet hoc pundum , & qu»
duo trunci redi feruntur ad colliquamenti circumferen-
tiam, unde cum ulterius pergere non poflitrt, in circu-
lum fleduntur; quinetiam unus truncus altero inferior
efl. Horam ego truncorum unum venam cavam effe ,
alterum arteriam aortam, auguror ; nam vafa umbilicalia
ab utroque latere propi punctum fiiliehs oriuntur.

Nebecula initio bujusdiei perfirdtor confpicitur, Sc
venxarterixquediflinguuntnrexeo, quod abfciflo uno
truncorum i latere pundi falientis ortorum, fanguis non-
dum ruber effluat ab arterii , cum illi comes vena quam-
vis quoque abfcifTa , nihil emittat ; hoc ut appareat , uter-
que ramus acu adi tenui inflrumento nonnunquam ele-
vandus. *

Hora quinquagefima primi ab incubatione obfervavi
hi genere circulum , in quo omnes venx fecundinarum
terminantur, magis magifque extendi , eo modo, <j|io
folent naturaliter omnia corpora i centro recedere in cir-
culari motu.

Prxte; illa . quxanti tertio die obfervavmma , notan-
dum , venas vitelli extendi ad dilatationem venx circula-
ris atque aliam jam confpici , qux heri nondum confpi-

cicba-

240 De Ovo-

cubatur , quique inter duas alias oritur , & fe verfus ve-
nam circularem extendit , atque illi appropinquans emit-
tit laterales multas ,• attente infuper attendenti appare-
bit una vena alia pallidior, unde fbrfan licet (latuere ,
pallidam efle venam > qua; colliquamentum 1'anguiisi mi-
num verfus pumilum feliens defert , aliam atteriam ; hoc
deinde quarto & quinto die inilituta infpedio confirma-
vit.

Circuli cicatriculam ambientes I ora iexagefima pri-
ma non amplius confpiciuncur , neque nebuculx intra il-
lam conte ntx.

Duo initia vena; circularis, qux quadragefimil fepti-
ma hora perfpicui difccrnuntur disjuncta , hora fexage-
fima prima concurrunt , & quafi uniuntur.

Duobus diebu%cum feptendecim horis jam non unum
punitum, fed tria apparet, t , ordine pullantia , adeo ut ab
uno incipiat , & quali media via pergat ad alia , idque ce-
lerrimi ; nam quemadmodum in juvenili corpore ple-
thorico , fi fanguinem venarum digitos verfus deprimas ,
in inflanti refluentem , demto obilaculo vides , ita hxc
punita fuum motum perficiunt.

Circulus ille, qui vafa umbilicalia ambit , obliterari
incipit ; neque venarum color efl ruber, fed cx rubro pal-
lidus , punita tamen falienria jam perfeiti rubra appa-
rent, dcfeptendecim horis ab heflerni infpeitione vafa
umbilicalia & ramulis St extenfione in longum vald4 au-
ita funt , quxqnc a latere punitorum emergunt , duplicia
efle apparet , libi invicem incumbentia , quemadmodum
folent vena; & artem umbilicales , prxter has jam dux
alix venx , nempe fupra & infra punita fallentia notan-
tur , & nebula futuri corpoiis initium duobus truncis jam
adhxrct duabus extremitatibus, quarum in medio craf-
fior ; jamque colliquamentum non tam clarum quam
heflerno die apparet , & cicatricula , qux a latere CX pun-
itis profundior prxcedenti infpeitione confpiciebatur ,
nonvidetur; neque ulla vafa ad albumen fele extendunt
fed in membrana vitelli hxrent , cum illa enim ab ovo
reparantur, & evacuato vitello illxfa huic membranx
iulixrent adeo , ut hic dubitare cogar , an pull is ex albu-
mine fiat, cum & colliquamentum > & punita felientia ,
& venx , atque corporis rudimentum extent , priuiquam
vena aliqua ad albumen pertingat.

T ertio die cum dimidio, punita tria falientia notaban-
tur , cui arteria accumbebat , poli quam materia alba
& clara fita, erat futurx fpinx primordium , cujus una
extremitas altera craflior erat , & tribus veli cis diflingue-
barur, quarum maxima erat cerebellum . media cere-
brum , & minima oculus , cujus nigredo fele mamfdlare
incipiebat; altera extremitas irx acutum definebat, &
erat cauda.

A tribus punitis pullantibus quatuor venarum trunci
exibant, quorum duo aliis multo majores erant; liisab-
fciflis fluebat fenguis , fed utfum vena», an arterix eflent ,
dilcernere erat inipoflibile , quoniam nec impetus , nec
pulfus dignofeebatur.

Vas, quod fpinali medullxfubflerni diximus, arteria
erat , extra&o enim pullo ultra dimidiam horam pulfen-
tem vidimus , adeo ut mutuo quafi nutu inter illam atque
punita falientia per vices pulfaretur ; & quv) magis quie-
ti, aut morti appropinquabant , eo magis illorum color
purpureus c.anefcebai , ulla tamen [anguinis guttula pe-
rcunte aut ciilucntc.

; t Pullo,

In ovo tertio die aperro aliquando mihi videre conti-
git duas cicatriculas, quarum una erat in confinio venx
circularis.

In ovis infeeeundis fermentatio prxternaturalis fit bul-
lx enim tertio die vitello incumbunt, quaii :l conquaf-
fationeortx; idem obfervavi cum vena circulari quafi 4
multis pun&is facta fine veiligio cicatriculx , aut puncti
Tabentis.

the 1 V. Cif V. jam prxter punfta falientia , pulli pri-
mordia confindebantur, nempe cor cum auriculis, &
arteria peraorfum decurrens appenfa; cerebrum trcbss
veficubs a cerebello feperatum , & (pinalis medulla , &
oculi.

Quartodiecum dimidio prxcedentia omnia confpe-
clioia etant , fedaiiiiitodiecumdimidiopullus jamcol-
liquamcnto innatabat , ctijus membrana non rumpeba-
tur . quamvis pulluscum illa extra ovum tolleretur : jara
cerebellum apparebat, & veficulas rres cerebrum con-
ilituentes intelleximus mutari in dextram iimiiiramque
cerebri partem , fi os.

In fpinali medulla jam vertebrx difl inguebantur ; cor
cum auriculis, fine remotione ullarum partium , foris
confpiciebatur, jamque alarum & pedum primordia pul-
lulabant , & confufa quidam vilcemm rudimenta in ab-
domine dignofeebantur.

Die VI. Omnia dillinfliora etant, & colliquamen-
tumjamfibifoveaminvitcHlocomparaver.it, tam loli-
da membrana munitum , ut fe a vitello feparari line ru-
ptura pateretur*.

Albumen intia vitellum in acutum ovi angulum de-
trufum admodum vilcolum apparet intetiorque ovi
membrana nulli membranarum adlixrer. *

Ovi cavitas vald4 ampliati

Prartcr partes quarto die confpicuas , apparebant in-
tcilina, ventriculus, flivum hepar, & oris fifliira non-
dum roilro munita. *

Lutea vafa nondum inveniuntur.

Rollrum jam formari incipit , qubque magis oculi
crelcunt ei magis ad fe invicem accedentes illud attol-
lunt , fifluraori»iuhilomi uis apparente.

Die VII. Cunfla mirum in modum auflaHarius&di-
(linftius fe exhibebart ; prxter cetera colliquamertum
vak!4 auflum erat . fic pullus in eo diu hac atque illae flu-
itabat , & fovex fux formam pro corporis litu mutabat ,
adeo ut hinc innotefcctct , foveam hanc i fceto formari.

Ltuea vafa jam primum fefe prodidere, quibus multx
venulx intexti erant.

Vitellus liquidus, la&is inilar, album fpilfius fiebat,
fed minus ; utrumque proprias venas & membranam
habet.

Rollrum jain penitus formatam cernitur.

Membranx & vitellus , nec non albumen, magis quam
pullfls immutantur, nam vitellus albefeens jamla&isin-
ilar fluidus eil, Scflavedoejus, cerx aut butyri liquefo-
fli inilar , illi innatat ; albumen contra vifcidiusefl tiavef-
citque adeb , ut album in vitellum , & vitellus in albumi-
nis naturam propemodum degeperafle videatur.

Vitellus jam membrana lua poil effufionem contine-
tur. led albumen nondum , & venx flavefeentes jam
primum apparent , quibus hinc inde rubedinis litura in-
fperfxfunt, inilar minimarum venularum , qux majori-
bus truncis nos adhxrent.

Digitized by Google

De Ovo e

Pullas interim colliq tumento fmgults diebus incref-
centi innatat , atque fortiter calcitrat , omnibus jam par-
tibus confpicuus , ade6 ut pedum digiti appareant.

Omnia |am vifcera , quafi vitro inciufa edent, fub
membrani deliteTcunt.

Dic V 1 I I. Omnia nunc magis magifque perficiun-
tur , & llerni exordium inllar linea: alb.e fe manifellat ,
cor ha&enus extra confpicitur fub tranlgarente mem-
brana.

Membrana jam vitellum continet , fed venar nondnm
fundum ejus attingunt, ideoque albicat eo toco.

Album adhuc in orbem cflufum proprii membrana
excedit.

Vafa lutea jam augentur , & multiplicantur , album-
que apparet flavum.

Cerebrum coagulatum fcfe oflert.

Palpebrarum ii.itia coiilpiciur.tur.

Dic IX. 1’rxter illa heri obfervata* nihil reperitur»
nifi illud pun&um viride circa pylorum , nondum appa-
rente bile in veficuli.

Jam fetus perfc&us eft , cblliquamento innatat : vifce-
ra vitalia adhuc obfcuiA foras confpiciuntur , crafsa quafi
nebula teda, itfiSujus medio alba linea, foturi odis pe-
ftoralis initium , confpicitur.

Qux abdomine continentur, non nifieo aperto con-
fpicere licet.

Membrana albuminis , qux totum conceptum com-
prehendit, in acuto ovi cacumine tenera valde eft, adeo
ut, quamvis circumfpcciA 4 communibus ovi mcmbrP
nis eam fopares , rumpatur, ubi in orbem effoedas.

A vitelli tunica jam vafa lutea in vitellum emittuntur
fed nondum contorta in fine , & , ubi albumen appropin-
quat, candicat & opaca vifitur; vitellus huic (imai&A
jungitur, ut fine laceratione invicem feparari non poflint.
Color nec non confidentia eodem, quofeptimo die , mo-
do obfervantur.

Cbalazx fuperfunt.

Die X. Pullus jam plumarum primordia habet.

Oculi palpebris clauduntur.

Vitellus atque albumen fuis membranis firmiter inclu-
duntur.

Vafa lutea multa confpiciuntur, cum venulis implicita.

Cor rubefeit , ejusque venula: confpiciuntur.

Veficula felle turgida eft.

Pundum viride pyloro accumbit.

Linea alba in medio pedoris jam nubentis m teda eft ,
& cor non nifi aperto pedore cernitur , adeo ut jani
omnia vifcera locis propriis inciufa fint , prxterquam
quod intefti na extra abdomen propendeant.

Arteria a venis nunc manifcftA diftinguitur , non tan-
tiim pulfu, fed & colore, nam arteria ma$s, qu4m vena ,
purpurea eft : Clarii limi quoque cernuntur anallomo-
les, & venarum communicationes in vitelli membrana,
quam Ii eo loco , quo pullo proxima eft , aut vena: im-
plantantur , aperias .conjundionem vitellicumalbuhriec
mediante utnufque propria membrana videbis , &cha-
Iazas in utriufque confinio.

Intorta illa vafa lutea jam venulis accrefcunt , adeo ut
innumerabilia punda rubra cum luteis mifta dignofeere
facile fir.

Vitellus, cer.eliquefad.T, aut butyri inftar innatat li-
quori abo live fcfteo.

t Pullo. 241

Pullus perfedusefts & palpebra: 'apparere incipiunt;
nec non punda nigra ex capite pullulant , plumarunt
initia.

Pundum viride apparet quoque.

Dic X I. Oculi palpebris fci A integuntur.

Albumen valdA abmmitur , fed chalazx reftant.

Viginti lex horis corculum impofitum manui 4 ca-
lore quafi revivifeens denuh , quotiefeunque libitum
eft , pulfat , fed primis odo aut decem horis non io-,
Ihm auricufe , fed Sc cor ipfum , aft poftea tantum au-
ricufe , ut plurimum ordinato motu 4 dextra inci-
piente , aliquando inverfo ordine 4 finiftra incipiebat
motus ,■ fed fequenti die idem tfcntanei non fucceflit , nifi
quatuorautquinque horis ab lUtilione , & deinde nun-
quam.

Die XII. Oculi jam Sauduntur , & pullu^hoc die
molem pracedentis diei femel excedebat; adeh augetur
hoc tempore pullus ; qui jam plumas propriis coloribus
cogrofcibiles habet.

Die X l"l I. Nihil animadverfiora dignum immuta-
tur, & pullus jam lingulis diebus magis, quim decem
primis diebus fimul fumtis, augetur.

Vitelli fovea , qua albumini conjungitur , augufta-
tur.

Dic XI K Pultas eodem modo augetur , & jam al-
bumen non nifi rotunda cicatricula jungitur vitello , in
quam cicatriculam multa: venx albi , tanquam in cen-
trum , a circumferentia terminantur. •

Aliquid excrementi albi inter membranas erat.

Colliquamentum non minus qu4m ipfe pullus auge-
tur , adeo ut jam majon quantitate , quam unquam ,
conlpiciatur , fed albuminis plus qu4m media pars con-
fumta eft.

Dic XV. Jam albumen parvam nucem mofchatam,
aut avellanam non fuperat , & colliquamentum nun-
quam copiofms confpicitur.

Chalazx videntur adhuc fuperefle, & albumen non
nifi tenui pedunculo vitello ad luerer.

Pui ituni viride ventriculo . ut antA, continetur.

Intelbna continentur illa membrana , qua poft bi-
duum abdomini cum parte vitelli includuntur.

Heliquafe habent, ut prxcedenti infpe&ione. *

Dic XIX. Tum vitellus magna parte abdomineab-
fconditur, infra ventriculum fpinx incumbens nfa lu-
tea multa apparent , & numerum arteriarum longA ex-
cedunt, qux cum temporis paucae atque cxigiixfunt,
fed manifefto cum vafis luteis junguntur, & ubicunque
capillefcunt , vitellus illis quaG adhxrens incraficfcit,
quali fpiritus Nitri a ffoluseflet, adeh ut hic liqutdb ap-
pareat, arterias fermentum in vitellum emittere, nam
ubicunqueillxnonpertinguflt, vitellus multo liquidior
eft, quam antA. •

Communis membrana jamvaldAcraflaevafit, &qua-
fi duabusaufta , nempe albuminis& colliquamenti , qua-
rum ne veftigia animadvertuntur , crafla quoque materia
alba jam inter communem membranam & pullum re-
peritur , trrreftrior albuminis pars , qux pro excremen-
tis pulli fallo haberur ab Harveo Excrc. z t. ego potius
albuminis, aut chalazarum reliquias eflecenfeo ; decimo
quinto die albumine for A abfumto, lenta & alba materia
funiculi inftar apparet , qux per pedunculum , quo hoc
tempore vitello ncftiturtranlire neqr.it, idchqueegoil-
Hh lam

242 De Ovo

bm fapra virellum confumpto vitallo relinqui conjicio.
Et quod H arvius vult , in inteftinis fimilem materium
contineri , A vero abludit , viridefcit enim tum temporis ,
qui in inteftinis hirct litimor. Nonefle excrementa pul-
li deinde apparet , quia non intra colhqonmenti tunicam
reperiuntur, fed intra chorion, & membranam vitelli.
Continetur infuper aliquando huic humori pars haud ab-
fimilis in vitelli membrana, quo loco ab invicem repa-
rantur.

Vitellus jam membrana altera continetur, nuae antea
non confpicitur , cum intcftina nunc intra abdomen,
nunc extra jaceant, qua: quali abdominis produdio eft
feu dilatatio, illa enim fenlun corrugefcente, vitellus tan-
dem abdomini includitu* & abdomen ea occlud i cur.

Vaforum qua: vitello continentur > unum eft vena, &
In hepata terminatur , alterurArtcria , & aorta: implan-
tatur propi cor. Hac arteria ab aorti verfus hepar ten-
dens per ruefenterium ad umbilicum fertur, mefenterio
interim multos ramulos impertiens. p

Hepar eft luteqpi, adeo ut a luteo vitelli colore nil
quidquam differat.

Pundum viride jam in ventriculi cavitate juxta pylo-
rum invenitur.

Pulmones tum primiim rubent , cor quoque.

Ventriculus valdi magnus eft , £cdfctiifto plenus , ejus
mufculi rubefeere incipiunt tum demum.

Pipit jam pullus , & oculos aperit ; freqoentius tamen
& per fedius li.ee omnia apparent fiuntque vigelimo die ,
quo refla multo fit fragilior.

Vena:, que per communem membranam difleminan-
tur, nondum obliterantur , fed fanguine more folito mi-
cant , & arteria: pullant.

Dic XXL Excluduntur hoc tempore , & intra te-
flam calcitrantes , & pipientes audiuntur pulli , & fi ape-
riatur, roflro membranas aperientes & mordentes inve-
nies.

Veni tum dui umbilicales fupra hepar venis inferun-
tur, arterii lumbaribus truncis uniuntur.

Vitellus abdomine conaoenir, magnitudine juglan-
dis, & jam viridefcit.

Hepar flavum eft , fed non tam luteum quam vigefi-
moftfe.

Inteflina crafla &, imprimis Redum , viridibus excre'
mentis diflenduntur.

Ventriculus tenuiori fchiito evacuatus eft , & crafla
materia coagulata a pundo viridi maculata invenitur.

. JDe mtmb tabis Ovi cum fullo.

OVi cum pullo quinque funt membranae, duat com-
munes, reliqua: proprfe:. Communes funt mem-
brani ovi qui vitellum cum a]j>uinine ambiunt, atque
amplexu fuo continent ; H arum externa tefti arjhiret ,
altera conceptui , ad cujus figuram atque magnitudinem
contrahitur , corrugaturque-

Reliqui membranae aut pullum, aut vitellum, aut
utrumqu* continent : Quae pullum immediati ambit ,
colliquainenO dici poteft , quia ea capitur ; eft admo-
dum perfpicua , & clara , atque debilis : paucas accipit
venas , qua: non nili poft aliquot dkrum.incubationem
Confpiciuutur.

Altera membrana, qui vitelli eft propria, fcnfim in-

E T P U L E O.

crafleflit , & ad venae circularis extenfionem , autpropa-
gationem roboratur ; venifque ditatur, quarum una eft
vena, altera arteria; in hac femper fangnis ad comple-
mentum incubationis rubet , in illa pallidior confpicitur,

& feptimo die flavo humore replentur -ramuli , qui in
gyrum implicati , multis locis capillares arterias exci-
piunt. Huicadiuerentchalazse cum cicatricula , S: vena
circulari-

Tertia membrana Chorion dici meretur, rocumque
conceptum , i. e, pullum , vitellum cum albumine , am-
pleditur , orrtmum crailiihma , cum vena circulari pari
paflu procedit , donec illa vitelli ventrem fuperavit , &
fenfim anguftatur , tum enim illam relinquens albumen
cum vitello compleditur. Per illam fparguncur vena at-
que arteria. ,

De CicatricuU.

/'"i Icatricula ad' tertii ufque diei finem femper confpi-
Vacitur, nuncalatcrepundifalients.nancitifra, ali-
quando fupra , ade6 ut neque membrani pars fit dicen-
da, neque illiadnata, fcdtadtum adhaerens , Im6 oper-
culum fovea: , qmcolliquamenti materiam continet: ad
quartum enim diem, quoufque ricatrrcula obfervatur,
fovea non alia membrana clauditur ; ablato enim chorio
tum adhuc vitelli membrani colurerts fovea patet , ali-
ter quam quarto die , cum fovea hic propria membrana
undique clauditur , chorium a vitello eftfcparatum , &
wtellus propria membrana tedus. Quarto oie cicatricu-
■ ne minima nota fupereft. Et ut conflet, an hic fovea
fit cavitas in vitello anti incubationem extan» , pullus
cum membrana vitello alicui imponendus , quo fine ru-
ptura periculo eximi poteft ; fi enim nonefl cavitas an-
ti formata , fed A pondere pulli fada , procul dabio omni
vitello impofitus impiem formam pondere faciet : fed
nbn efle foveam certum eft , verilm materia illa cicatri-
cula contenta , inter duas vitelli membrana» , propria
membrana involuta jacet.

Cicatricula femper vitelli partem fuperiorem obtinet ,

& quafi innatat illi , undecirculusifteclarus, quo cingi-
tur , fubfident enim graviora magifque compada & lo-
cum liquidioribus & levioribus cedunt. Alna quoque
illa fubflantia , qna cicatricula conftat , lymphre huic per-
mifcetur, adeo ut quamvis lympha craflior, reliqua vi-
telli fubftant ia tamen tenuior cenfenda ; & quemadmo-
dum plumbum & aurum attenuatum atque extenfum
propter magnam fupcrficiem atqui incumbit, compa-
dum vero fundum petit , fic alba haec fubftantia ly mphi
tenuiori innatat.

Quadruplicem fitum obfervare licer, quorum duo an-
ti incubationem tantum confiderandi funt, reliqui du-
rante ea. Qui confpicftmtur antA incubationem , non
femper fefe eodem modo habent , fi enim reponatur die-
bus aliquot eodem fitu, vitellus ad inferiorem tefti par-
tem, cui ovum incumbit , defeendi propria gravitate , at-
que albumen in ejus locum afeendit , quod quamvis , fi
totum ponderetur ; vitellum femel fuperet , tamen illi
parte qua i vitello premitur , cedere cogitur , quia jun-
dis viribus vitelli partes membraniconclufi in illam gra- .
vitatis vim exercent , idebque cicatricula cum vitello
defeendit, atque in requietisovis fitum mutat Alter fi-
tus antA incubationem notandus eft , quod cicatricula
femper fuperiorem vitelli partem obtmek , manifeflo

* indicio,

Digitized by Google

TT*

•

De O vo e

indicio , ei parte effe leviorem , ita ut , quocunque mo-
do ovum convertas in circulum, fcmpcr cicatricula fu-
periorem partem occupat , & oculis obvertitur, quod
in ovo nondum tefta involuto optime obfervatur , quan-
do pe* membranam confpici poteft', ut in ovis obferva-
tur, qu® ex racemo deciderunt in uterum, ubi vitellus
albumine invertitur, & terta nondum duritiem acquifi-
rit, &efttranfparens, tum enim in orbem (enfimdu-
rturq clari obfervare licet , quomodo cicatricula ad cir-
cumvolutionem locum mutet , & fcmpcr eminentiorem
retineat.

Sin‘hujus fitum obfcrvemus incubationis tempore, du-
plex mutatio occurret : unus (fitur) quoad altitudinem,
ratione terta:, alter ratione membrani vitelli. Prior con-
fpicitur inter vigefimam , & v infimam quartam incuba-
tionis horam, cum vitellus cum cicatricula meditullium
albuminis excedens , ad fuperiorem terti partem appel-
lit, &, contraquam invetuflisfolet, aioumen infra fc
defeendere cogit. Sed pollquam eo delatus eft vitellus,
procedente colliquationc , cicatricula 4 vi terli membra-
na folvitur , atque fub , fupra , aut a latere punrti falicntis
confpicitur , extra confuetum locum.

Cicatricula fcmper obfcura St lumini impervia eft ,
idedque humori cuidam claro , cui illa videtur innatare,
claritas illa attribuenda, quam in unoquamaltcroovo
longi clariorem invenire licet, & crebra infpertione tan-
dem obfcrvavi , ia ovis infecundis claritatem hanc ap-
erte, etiam poft aliquot dierum incubationem, quin etiam
cicatricula ipla mult6 minor, & omni fulgore dertituta
eft, quancumquc fulgor catarrhafti inveterati a non-
dum confirmati fulgore differt , tanta feti in cicatricula
obfervatur fulgoris differentia.

Tertio tandem obferv3tionum anno , nempe 1657.
certior fartus fum , cicatriculam efle cavitatem inter duas
vitelli membranas fitam , in qua liquor tenuis contine-
tur, qui dariflimi lymphiinftaralbd fubftantia qua ci-
catricula eft foris conlpicua, continetur; Aded ut pulli
generatio non aliter , quam aliorum animalium ex liquo-
re clarillimo exordium capiat , & quamvis ante incuba-
tionem vix dHlinrti conlpiciatur ha-c fovea, primo in-
cubationis tamen dic, fi membrana exterior auferatur ,
fc confpiciendam diflmrti exhibet , & fecundo clarius ,
prxfertim fi incisa vitelli membrana vitellus diffluat, fe-
cum enim ptidirtam foveam defert , quemadmodum
flumine defertur aliquod corpus J1H innatans. Quod fi
hoc tertio demum dicinftituarur, jam punrtum Talier.s
membranis adlm ebit, dum fovea hic una cum Aelio
alio deferatur.

Anno 1656. 18, die Maji vidi vitellum cicatricula ca-
rentem.

De rena Circulari.

VKni circularis duplex eft origo ; nempe ex profun-
ditate colliquamenti emergentes una dextrorfum,
alia finiftrorfum abit , atque ita circulum conficiunt, in
quocirculatio (anguinis perficitur Sinti venarym umbi-
licalium produftionem , ideoque fexagefima prima hori
incubationis conbinantur, quo tempore vafa umbilicalia
ab uttoque latere punrti falicntis confpiduntur , in qui-
buscum (anguis circulari incipit, in vena circulari defi-
nit , quapnobrem eo tempore non augetur , rtfi cireulari-

T P V L L O. 243

ter. Et cxicmadmodum inobtufo vitelli cacumine circa
cicatriculam oculis primum fefe offert , ita demum in
acuto definit , &quafi annihilatur; adeo ut , pollquam
vitelli craflitiem fuperavit fenfim angurtior fiat, huic 4 la-
tere accumbunt > & quafi adbirent clialazi , qui 4 ven4
circulari in angurtum coguntur , /andemqoe abquando
uniuntur, aliquando decimo fexto aut decimo fcptimo die
altera 4 vitello abfcedjt , & decimo ortavo utraque te-
rtacci duritiei invenitur inter Chorion & vitellum. Con-
flat itaque ehalazas poft quartum aut quintum diem «
veni circulari in acutum ovi cacumen detrudi , 8t quem-
admodum primisdtebusdiflocantur ab intumefeentia vi-
telli, fic poftrcmis 4 veni, circulari , itvquam tum tem-
poris major pars venarum per vitelli membranam difi-
currentium definit.

Vena circularis emiflis per vitellum vafis umbilicali-
bus, fingulis diebus fenfibiliter attenuatur, quia ven*
cavi orificium, per quod fartguis intrabat cx colliqua-
mcnro , a nubecula futuri fetus obturatur, & fanguis per
vafa lateralia aut umbilicalia cavam deinde ingreditur,
ideoque extenditur , & ad caudam nubeculi pertingit.

SCRADERI.

SCradeaus ipfc qui notavit anno 1667. menfe
April. Hicfunt.

Oie 1 Elapfis viginti quatuor ab incubatione horis,
ovum incubanti gallini furreptum grato tepore erat per-
fufum, feu potiuscalore (fecundum Chemicorum I*/S-
C««u) gradus inter primum & fecundum medii , qualis
fcilicet vivificationi , i. e. (juiefcentis intra cicatriculam
machiiiuli agitationi fufficit ; neque enim quivis calor
delicatiffimo nuic operi eft conveniens, fient apparet i
furnis rEgyptiis , ob neglertum ignis moderamen ova
non pauca corrumpentibus. ,

Cavitas obtufe partis, quieft inter corticis &aibu-
mims membranas , in majorem peripheriam dilatata.

Vitellus, tunicis differtis , ^paruit verfus cavitatem
nonnihil elevatus , ita ut macula eidem infculpta, qui
pribsa latereosi confiftebat, nunc fub foveoli Chala-
zi vero acutum & obtufum antea refpicientes , jam pro-
pter converfum vitellum circa latera cohfpicerentur.

Macula , qui anti incubationem nil nifi punrtum fub*
cineritii coloris eft , albicante circello cinrtum , jam ma-
gis erat prominula , Punrtum cineritium coarrtatutn
in centro fui aliud punrtum album continens , in cir-
culum degeneraverat ; albicansillecircellus latior fartus
limbo candidifiimocireritium complqftebatur , hoscir-
cumdab.,ralius& poliremus, halouis inftar , ex vitello
fub tunica fua aliquantulum fofo. Sic macula gyris fuis
oculi imaginem induerat- »

Ab utroque hujus oculi latere micabat punrtum fan-
gnfneum : alterum majus erat & maculi propius , alte-
rum murus & 4 macula remotius.

Supra punrtum minus hirebac macula oblonga, irre-
gularis, 4 colliquato vitello, cui vicina erat alia ejus-
dem naturi, fed minor.

In albumine nullam mutationem vidimus.

Die 11. Cavitas amplior.

Albumen paufo tenuius.

Maculi punrtum figuram oblongam acceperat.
Viiellus totus erat fluidior.

Hh x In

Digitized by Google

244 D e Ovo

In Chalazis nihil mutatum.

Circuli plani erane eo n fu fi , fed adhuc aliquo modo
prominentes.

Pun&a fanguinea pridie obfervata hodie non compa-
rebant.

Tunica vitelli ob rarefaffionem contenti valdi tene-
ra deimprovifo nimjtebatur , & ulteriorem in hoc ovo
tnquilitionem prohibebat ; aliud itaque aperuimus , in
quo ‘ •

Circulos nonnihil diflin&iores , latiores > valili tamen
irregulares deprehendimus.

Macula non hrerebat amplius fub media cavitate, fed
decliviorem fitum obtinebat.

MacuLt meditullium fedulb infpicientibus apparuere
tria diverfa panda , feri indar vcficularum crydallina
lympha repletarum.

Vitellus inrequaliter fufus, nec ubique a*que fluidus ,
pailira enim cernebantur in ipforaaculre, ob tranfparcn-
tes tenuiores ejufdcm particulas.

Dic 111. Cavitatis amplitudo admodum increvit.

Vitellum eidem proximi fub jacebat.

Remota albuminis tunica, in extremo cavitatis idius
limbo fefe offerebat Punitum feliens i duobus putidu-
lis efformatum , in quorum motu fydule & diqjlole al-
ternis vicibus obfervari poterant.

Circa ittud pundnm animadvertimus album quiddam ,
figuri propemodum circulari , & ab uno laterelongius
protenfutn, ac nonnihil convolutum , in cujus medio agi-
tabatur mica idbxc fanguinea, a qua plurimre vaforum
rubentium fibrre exortre ab omni parte in infinitas pro-
pagines divaricabantur x quarum extremitates claude-
bat circulus rubicundus , itidem ad vafa referendus.

Podqoam per hoculam falierat pondum , deficiebat
quafi exanime , fepar.avimus igitur illud cum adjacente
alboconiufculoa vitello, quando fcorfim pullum refe-
rebat , in fe complicatum pellucidum , in quo per microf-
copium plurima punda confpeximus , alia aliis clariora ;
qure heterogeneam illj^js molceula: conditutiooem ar-
guebant.

Chalazrepriftinam fpeciem condanter fervant-

Die iy. Cavitas haud definit magis magilque dilatari

Motus falientium auricularum erat aliquo modo lan-
guidior, atque ille, quem heri obfervabamus.

Particulam idam inquietam accutati examinantibus
patuit, eandem condare non i duabus folum auriculis ,
' fed & his annexo corculo.

Vafe (ovi forti vitio) erant pauciora, demagis in or-
dinata.

Corpufculum fretus erat indar vermis in fefe contor-
ti , in cujus medio agitabatur particula illa fanguinea mo-
bilis.

Juxta fpiruan dorfi inflexam vena: fenguinere qjajuf-
rulx& fetis amplx (quas pro majoribus truncis mento
habebamus ) decurrebant.

Capitis rudimentum oculis jam manifefli itidrudum ,
infigniter ptomiuentibus , adeo ut pupillam cum iride in
ipfis clariflimi licuerit obfervare.

Vitellus & albumen penitus colliquata.

In extima parte fpinre quaedam appendicula caudxfi-
milis fefe offerebat, colore nigricante i futuri uropygi i
rudimentum judicavimus.

Motus cordis minus vividus, vix ad bora femiffem du-

ET P U t L O.

rabat, &, definente paulatim pulfu , vena major juxta
dorfi fpinam decurrens , fenfim purpureo colore exuta ,
pallore diffundebatur , quali fapguine calla , ob languo-
remmorientis corculi quod digiti calore refeidum pro-
tinus revivifeebat ; quando dillindfd duarum auricula-
rum fydolen & sliaftolcn, inque illi recepti fenguini»
in appenfum cor propulftonem (pedare potuimus;

ChaiaT* videbantur aliquanto turgidiores.

Vafa illa undique divaricationibus fuis fparfa habui-
mus pro umbilicalibus, quippe auxprodiverfitate ani-
malium , modo hepati ipfi , modo vcais roeferaicisim-
plantantur.

Dic V. Vena: non folum numerofiores , verum etiam
ampliores, longiofque protende.

Fretus notabile fumfegit incrementum , & in peculia-
riin vitello effbrmato finu , five alveolo, in fele com-
plfeamsdeUtefcebat , undique colltquamento tin&us val-
di pellucido & tranfparente.

Vaforum trunci manifefii ingrediebantur linum il-
lum , indeque corpufculum pulli, propd quod per cry-
Hallinum coi liquamentum , in quo fretus natabat , ele-
ganti fno rubore traofparebant.

Caput refpeftu reliqui corporis profedo gtande erat,
8c in tres bullulas diltinifum, cerebrum fcil. cerebellum,
& alterum oculum, fub quo alter delitefcehat.

Circa finum , in quo jacebat fretus , aliquid materire
albre mucofre natabat.

In extrema parte fretus prominentias nonnullas, pe-
dum inftar, vidimus.

Alarum ftra&ura jam inchoata.

Cordis motum languentem denuO nullo negotio po-
teramus refufeitare, admoto digito, quin & calido an-
helitus afflatu.

Dic y I. Cavitas non folum quoad latitudinem , fed
8c profunditatem plurimum excreverat.

V eure & pauciores, & pallidiores erant , quam liefter-
no die ; unde conjiciebamus , fretum vel languidum,
vel pland mortuum efle.

Nec inanis fuit noflra conjefhir* ; cxftin&um enim
pullum inveniebamus, id quod ilatim arguebant quies
cordis & vena major ad fpinam dorfi vix ob pallorem

confpicua.

Cerebelli bullula in parte poftiei admodum pelluci-
da , & (plendore fuperans ipnim cerebrum in antico la-
tere burfulre inclufun.

Alre , pedes , & uropygium clariffimi poterant dif-
cccm.

▼afa umbilica fub alis corpufculum ingrediebantur.

Dic yil. Cavitatis nulla fenfibilts augmentatio.

In capite jam vafa comparebant , eaque copioliorain
cerebello. »

Cor quielcebat , cui motum reftitaebanius fuppofita
fretui aqua calidi , & faCia fubinde irritatione.

Cor tofum erat albicans, appenfre verd auricula ru-
bicundillimre.

Oculi vehementer adaufti, in quibus ligamentum ci-
liare facili poterat confpici-

Spinre dorfi articulationes manifeftx erant.

Oris rudimentum exhibebat fiffura quredam in apice
ejus.

Sub corde in dexto latere cernebatur particula qua-
dam in medio flavefcens, (ob annexam credidimus fel-

• U»

Ds Ovo ft Pullo.

iiseyftim) in exteriori autem parte alba, guanfpr* he-
pate agnovimus , in quo vaia fanguinea vafdi erant con-
fpicua.

Sub hepate apparebant inteftina , filorum albicantium
pontortorum fpwic. •

Sub demo ad cordis latera affixos vidimus pulmones
vatis luis p rati rtos.

Die VI II. Tunica albuminis crafiior , adeb ut vi-
tellus non tranfparet.

Remota tunica , fetunvfefc in fuo colliquamento mo-
ventem & calcitrantem deprehendimus.

Vena: jam in unum truncum coalita: umbilicum re-
prmientabanr.

Valisarteriofi a recepto ex finiftro cordis ventriculo
farguine motus facili erat obtervabilis.

Omnia membra clari poterant difcemi.

Amnios membrana, colliquamenti receptaculum, fau-
ciata profunfiebat liquorem faporis fubfalli.

Pati i os magis prominulum, cum pufillo roftro, quo
diducto lingua comparebar.

Reclinatis inteft inulis, ren apparere ccepit.

Uropigium jam brevius fle latius redditum.

Die iXOvum galiinx lubtraftumfolito calidius erat.

T unica albuminis multi crafiior.

Verae ampliores 6t turgidiores.

Pullus feie movebat, pedibus protenfis & fimul ex-
panlis alisr

Amnios tunica fa&a amplior.

Roflrum pulli jacentis fub alis reconditum.

Cutim obiervabamus , inqueeaporos.

Alse cum fuis articulat ion ibas magis veniebant in con-
fpeftum , ut& mufculi peftoralwcumfterno, quodal-
bteante linea inter illos (de prodebat.

Pedum ungulas cum incifuris commodi poteramus
dlftmguere.

Intuperioris maxillae five roftri apice vidimus pun-
itum quoddam candidum.

Hepar jam altero lobofiniftram quoque partem oc-
cupaverat.

Ventriculi duo orificia manifefta erant , & quidem
propi fuperius orfophagus in peculiarem frnum explica-
tus.

Cerebri medulla gyris obfcurioribus diftinfla.

In maxilla inferiore confrafta duritiem peni cartila-
gineam offendimus.

Chalasoe aliquo*modo teneriores.

Die X. Jam inter caput & corpus reliquum melior
proportio.

Anum Sc uropygium commodi potuimus difeemere.

In cute jam vidimus plumarum germina, infinita nem-
pe punita nigra , quibus pras caseris fpina dorfi lumbo-
rumque regio obdu&a: erant.

Oculorum integri bulbi palpebris inte&i, excepta pu-
pilla, qnx jam fpiceo magis quam albo colore prxoita.

Cerebrum anterius divilura cum quibufdam fuis parti-
bus cernebatur.

Placuitadhucaliud ovum infidenri gallina auferre, &
prius in aqua fatis diu coitum pertundere, inquoobfer-
vavimus

V itellum & albumen quidem coagulata cfle , non item
eolliquamentum , quod priftitiam fluiditatem retinuerat ,
attamen quantitate nonnihil imminutum.

Vafa majora nigricantem , minora cinerium colorem
induifie.

Vitellum inter fetum & albumen hatrere.

V itellum feri integrum, albumen tfx parte abfumptum
& valde durum.

Oculos pulli concidifie, abfumta forte fubtiliore hu-
morum portione.

VentriculumejuiHem turgidum. •

Die XI. Pullus calcitrabat, Sc os fuum aperiebat.

Hepar utrumque latus replens fubfisfco jam colore-

Dextro ejufdem lobo elevato , fefc offerebat folliculus
bilarius, globulus fcilicet coeruleus, magnitudine caput
acicula: vix fuperans. .

Ventriculus eo latere , quod fellis veficula: eft vici-
num, inttafuas tunicas habebar punftum quoddam xru-
gineum.

Renes notabiles, colore fpiceo.

Pulmones plane albi.

Refefto ofie (lerno , colla- poterant dinumerari.

Arteria afpera aliquam tum nada duritiem.

lncapite omnia adhuc mollia, nili in extremo occi-
pite , quod aliquam firmitudinem acceperat;

Spina cartilaginea.

Crura Sc pedes ofieam foliditatem habebanr.

In diflems oculis comparebat nervus opticus.

Die X 1 1. Nihil prxter memoratarum partium aug-
mentum nobis eft obfervatum-

Die XIII. Plumat egregii excreverant.

Circa femoris cum ode coxendicis commiffuram pin-
guedinem videbamus.

Cor denfiore fubftantia & rubiamdiore colore gaude-
bat. ,

Loco erani i adhucdumcraflaquxdam membrana.

Die X IV. T unice albuminis fatis craflx remotio
venulas, qux magno numeroeidem fubjacebant, lace-
rabat, unde hx copiosi (anguinem fundebant;

Pefhis pinguedine muninun.

Inteftina maxima foi parte extra abdomen pendula
in communi umbilicalium vaforum inregupiento , tan-
quam in bursa , latebanr.

In ventriculo candidum chylum reperiebamus, eidem-
que immerfam particulam aeruginei coloris , qualem die-
bus precedentibus intra tunicas hxrerc vidimus.

Elevato ventriculo confpeximus lienem minutilli-
mum , figura fphxrici.

In B»le amaritiem guftu percepimus.

Die XV. Pulli motum , necdum divisi albuminis
membrana obfervavimus.

Ablata illa tunica omnia in ovo apparebant vakii
cruenta.

Pulli roftrum apertum.

Vitellum revera duplicem deprehendimus.

Colliqnamtntum amnio contentum faporem feri fal-
fum habebat.

Ventriculi fubftantia folidior , & propemodum car-
nea, fubrubra, pertineam albam unquam futuram di-
vifa.

Ventriculus cum fuo vertibulo valdi tumebat.

Canaliculus tenuis i vitello in medium inteftinorum
ftfe infinnuabat ; ceu apparet.

Ventriculo ireriforurfus apparebat mica illa xruginea
rainutiffima, chylo alti immerfa.

Hh j. Di: XVI.

Digitized by Google

246 De Ovo i

. Die XVI. Exempto cum humoribus farto, nihil al-
buminis vidimus fuperftes.

Una tantummodo chalaza aderat
Pullus etiam putamine exemtus , fortiter membra agi-
tabat.

Du&us a vitello ad inteftina pergens multb manife-
ftior , videbaturqoc involucrum vitelli prolongatum.

Rarfus tranfparebat pun&um iftud aerugineum , &
quidem circa pylorum . videtur abile ex inteftino regur-
gitante oriri.

In inteftinis nihiT pneter mucum obferrabamus.
Folliculos fellis aliquanto oblongior.

Die XVII. In ventriculo iterum latebat portiuncu-
la xruginea.

Ventriculi parietes erant fpilfiores.

Hepar flavefcebat.

Pulmones albi , plurimis pundis rubris confpcrft.

Cor rubicundum , cujus tamen mucro adhuc pallidior
erat.

Ingluviem .difiefta cute, in inferiore colli regione ad
latus, inveniebamus plani vacuam.

Inteftina cavum ventris ex parte intraverant.

Diebus fequentibus nihil lingularis occurrit, praeter
continuum partium incrementum. Paucis vero diebus
poft acquifito fuflkiente membrorum robore , fenlim
carceres effringit captiva avicula , quo luce liberoque
ai re perfluatur.

THEOD. ALDES.

Obftrvationtt e fur Anno 1668- in ovis inftituts hoc
ordine & ftylo Anno 167 $. Amilelodami edite funt.
Antequam ovi incubari examen 'inftitueremus , con-
fultuin duximus ovi recenti/ , ii non tncubati conltitutio-
nem mvefligare. Illud autem apertum fequentia viden-
da & obfervanda nebis praebuit.

Aperto cortice in parte.obtufa ovi , llatim membrana ,
corticem interne cingens: huic membrana' alte-

ram contiguam & albumen tenue continentem vides.

Inter has duas membranas occurrit cavit at illa ; qua:
in omnibus ovis circa obtufam qvi partem obfervatur .

Aperta hac membrana effluit albumen tenue , craffo
albumine, abfque ullius membrana ope, fubfiftente.

Inter tenue & craftum albumen nulla datur membra-
na: verum tenui albumine, utjamdiftum, effufo, ab
bumen craffum propria fua vilciditace , abfque ullius
membranae ope lubliftit.

ViteUur vero propria fle obfervabili membrana conti-
netur: ia ut, fi eum aliquantum ex laela membrana ef-
fluere fmas , hac tum , ex chalaza fufpenfa , egregie
figuram faeci, vel marfupii claufi cura fuis pljcis 6< linis
referat.

Quod cicatriculam fpeflat ; notandum , eam jam an-
te incubationem circulor fuos oftendere , licet paulo pal-
lidiores quam poft incubationem. Quodque in medio il-
lorum circulorum cft , non fimplex pundum eft, fed
multa alba: Imca inter fe confiila, quas tamen oculus
facile obfetvare poteft , praefertim fi totam cicatriculam
radiis fol is exponas , aut m ierofeopium adhibeas-
Quod fi Chalazam (integra adhuc vitelli membrana)
apprehendas , .eamque attollas , apparebit exiguum ali-
quod triangulare Jfaeiolum inter Cnalazam fic vitellum ,

T P O L JL O.

ex elfvatione Chalaza ortum. Quafi Chalaza ex occur-
fu membrati* Vitelli ab utroque latere concurrenti» &
contorti oriretur.

Prima, Inspectio.

Ova Gallina erant fuppofita die j. .ylu^ujh poft
incubationem, die fc. 6. ^iugujh , ovum aper-
tum exiguam tantum paffum fuerat mutationem.

Chalaza non ad latus depafla, fed verfus cacumina
more folito hxrebant.

Cicatricula paulo altior, fic magis confpicuus ob circu-
lorum ladeura magis colorem . quam ante inaubationem.

Ipfurn a. medium Cicatricula , non fub forma puniSb
apparebat, fedmanifefte ex multis hncit albis in liquo-
re limpido natantibus componebatur.

In ambitu maculat circuitu aliquis quafi luteus (Ha-
lonis inftar) in vitelli fuperiicie manifeftA a pparcbat ,
i reliquo luteo intenfior.e coloris fatisdiftindus. •

Secunda Inspectio.

Poft incubationem 48 horarum die 7. Augufti.

Cantat jam manifefte major apparebat ;

ViteUur ad obtufum ovi cacumen adfcenderat ; eraf-
fo albumme ad acutum ovi angulum defeendente.

In Cicatricula haec poterant obfervari. Incentro, five
medio , corpuf culum erat album.

In illo corpufculo aliud quoddam corpuf culum gran-
dinis inftar album fic duriufculum in finiftra parte fitum
apparebat.

Ambiebatur haec figura a circula quodam latiori, ita
tamen ut corpulentia, ut fic dicam, fua circulum hunc
ab una parte tegeret.

Hic claudebatur ab alio integro circulo , non ia lato.

Huncfequebatur ahw, fed latus valde & luteo colo-
re pratditus

Tandem angufta quaedam circulari/ linea totam hanc
cicatriculam a reliquo diilingucbat.

Tertia Inspectio.

Poft trium dierum & noftium incubationem fa&a die
8 Augufti.

Maxima jam fa&a erat mutatio.

Coipufculum illud, jam longiusfa&ura formam ver-
miculi referebat, capite quafi inclinato, colore albo,
muci & piturie inftar.

Punitum fahent manifefto rubore fe prodebat : duo-
bus diftindfis fc invicem fubfcquentibus i&ibus faliens s
ita ut non unum, fed duo edent punSa Jahcntia.

Ad fir.ero purofti fabentis , liberum fic ab eo diftin&um
fic immobile punBum nigrum obirrvabatur ,

Ut fic maximus vaforum longe lateque difperforutn ,
fiefanguine turgentium numerus. Haec autem inter fe
erantfimilia, utnecidu, nec membranarum diftin&io-
ne vel colore diftingui poffent, utrum venxeflent, vel
arteriae , vel omnes e jufdem vel diverfi generis.

Qji arta Inspectio.

Poft 4 dierum ac no&um incubationem , inftituta die
9. Augufti,

c#-

Digitized by Google

De Ovo ft Pulio.

Cavitar Jam amplior fa&a. I

Aperto cortice, primam apparebat ei adhserens pri-
ma totius ovi membrana . Hac membrani ablata maxi-
ma occurrebat ovum. In fundo cavitatis fecunda to-
tius ovi imiMM t|uafi coilapfa edet & aefcendiflefc
Per hanc , ut pote aliquo modo pellucidam, vafa fangm-
»«, per fublequencetn membranam difperfa , roanife-
fte transparebant

Ablata hac fecunda membrana , nihil albumini r , nec
cradioris, nec tenuioris , apparebat, fed utrumque ad
latera & fundum defeenderat. Vitetui vero adfcende-
rat , non tangpn adeo quin amplam fatis& planam fuper-
ficiem conftitueret.

Totam hanc fuperficiem occupabat futui cum vafit
circumjacentibus.

In medio illius fuppr ficiei corftu erat nubilofum quafi
& mutolum, aliquantulum tamen durum & inflexum,
cratque ipfum pulli rudimentum.

Per illud rudimentum transparebant Antris aorta
pulfans . ut& pamcuUdu* fahenter, quarum fupenor
prius pullabat altera , quar inferior.

Ocni u/ cum Inde nigra erat confpicuus & fetis magnus
pro portione reliquarum partium.

In ambitu iftius fuper fidei, quafi ad eorticem , Cir cu-
ltu erat , live vat Jangumeum totam illam fuperficiem
ambiens : poftea tamen notavimus illum circulum non
effe perfecte rotundum & plenum , fed ex una parte de-
6cere.

Notabilis vaforum fanguincorum numerus i pullo ad
diftum circulum diftribuebatur : ita ut tota fuperficies
vaCs fanguineis fcateret. Notabilis haec vaforum in il-
ium circulum diftribubo , ailimilari poflet vaforum me-
faraicorum Anaflomofi in mefenterio , prope inteftina.
Hatc tamen intercedit differentia , quod in Mefenterio
ven* etiam ultra illum circulum-diftribuantur ,• in Ovo
vero in illum circulum jam deferiptum terminentur.

Incepimus jam dubitate, an non illud quod de coBiqua-
mento traditur , erroneum fit , nam huc ufque quale a
taaxinioffarv« defcribitur , obfervare non potuimus,
nec fparatam ac diffindam ejus membranam invenire.
Sed totumidquodinColliqiiamentohaerere dicitur, vel
fub Vitellimembrana , vel faltem intra ejus duplicatu-
ram eft. •

VitcBui videtur jam quafi ip duas diverfas p arter di-
flingui: quaram fuportor, (cui pullus vel innatat, vel
maxime vicinus elf) liquidior , magis fufus & colore qua-
fi la&eo apparet , inferior vero primam fervat confi-
fter.tiam & colorem luteum.

Inspectio Q,u i n t a.

Poft 6 dierum & nodium incubationem

Caput valde magnum & oculi eminentes.

Cerebrum in duas partes divifum.

Cerebellum, veluti cnfla aliqoaauc bulla potius, ap-
pendebat capiti , aqua bmpida plenum & transparens.
lfeliquum corpus album & mucofum initu jam artuum
offendebat.

XJrepjgn loco cauda erat manifefla , feti veluti in
gyrinis.

Cor jam adhuc extra thoracem, aut faltem non ineo
conclufum.

Manifcfte apparebant tria corpora pulfanva , quar

2 47

erant dun auricuU fimul fallentes , & inter eas ferebatur
linea quadam alba, has pulftntes particulas manifefle
diffinguens & Corpus Cerdir.

Circa pulli corpus erat aqueu/ tumor & transparens , in
quo videbatur corpus pulh natare, uropygio ad fuperiora
converfo.

Vafa umbilicalia jam longe ulterius diftribuebantur
quam ad finem, ut fic loquar, Horizontis , quem ovum
in obtufe fua parte deferibit.

Defccnderantenim iam ad altitudinem fere totius Vi-
telli.

hrttu fe jam movebat.

Videbatur autem in cavitate aliqua, ex depreflione
orta, & aqua limpida plena, fcercre. «

Inspectio Sexta.

Pofl odo dierum incubationem.

Cerput pulli jam formatam & undique tedum erat.

Hxrebat jam in membrana capaciori , aqua limpida
plena. Nulla autem vafa per rilam membranam , fed
alia, jam fatis magna , per vitelli membranam diftribue-
bantur.

Inspectio Septima.

Poli 1 1. dierum incubationenj.

Cavitar ovi fere tertiam ovi partem occupabat.

Membrana fecunda totius ovi jam alba erat , ac fi cre-
ta &gypfo oblica effct, qui albor ex minimx guttula; ,
cujusvis liquoris, contaftu delebatur.

In VittBo erant //amr*(jqu®dam flava , vaforum in-
ffar, concreta, qua; ad dudum vaforum (anguineorum
diftribuebantur: ita tamen ut ipfis viderentur occurre-
re, 8c obviam venire , licet autem in venas videantur in-
fere&ficdifparere, non tamen ita£t, fed deiitefeuot
fub fanguineis , ita ut acu ab invicem removeri queant.

Cer adhuc album-

Hepar flavum.

CoBiquamentum ad hunc ufque diem , igni admoram,
non concrefcebat , fed in vapores abibat.

u/ llbuncn craffum a veni, Uberum fere integrumad-
huc apparet. .

Inspectio Octava.

Poft. 17. dierum incubationem.

Membrana fecunda totius ovi a prima five extima
jam multis in locis recedebat , ita ut videretur quali con-
trahi.

Hax: membrana jam exterius eft candida, lr.terius in-
numeris vafis fanguineis Icatens.

Albumen craffum fere totum confumtum : fed eba-
laga vitelli , non inftar globulorum , fed fub forma fi-
brarum aut filamentorum abfcitlbrum in craflum boc al-
bumen terminabatur.

Inteftina nondum in pulli ventrem recondita , fed ta-
men tubulur ex vitello ad inteftina deferebatur.

In vitello jam maxima quantitas eorum filamentorum
flavorum, de quibus ante di&um, qua jam majora &
magis denfata orant.

CoSiquamentum , jam vulgo fic diftum , cochleari ex-
ceptum & igni admotum concrefTebat , colorem , ntuou
& faporem coii albuminis acquirens

fui-

Digitized by Google

^4$ De Ovo

PuStu jam* plumis tegitur. Pedet cute crafla &
tcdti : digiti pedum , un?mri , calcan* jam incipiunt in-
durefcerc. Rejlrum in apice notabilem habet candorem*
Oculi jam palpcbru te&i.

Cor incipit leviter rubefeere.

Iltfir adhuc flavum.

Vcftcula fclhs fubniera. fel ipfum colori* intenfe vi-
ridis ad nigrorem accedens.

Veutricul », materia alba coagulata plenus ; ut & ini-
tium Ojijepbagi.

F rat autem li.ee materia ingrati (aporia-
Renes flavi.

Inspectio Nona.

Poft io. diernm incubationem
Pullus jam multo major, calcitrat & fefe notabiliter
movet in Colliquamento.

^Alburne* jam totum abfumtom , humor autem in
colliquamenti membrana abundat , in eo pullus, q. natat.

Vitelli corpus jam fere media quantitate in Pulli ab-
domine continetur.

Pullus mamfefte os aperit in colliquamento natans.

Inspectio Ovi Anatini.
Poft ii. dierum Incubationem

. Res fere eodem modo fe habet ut in Gallinis, nifi quod

omnia tardius producantur , & robuftiora frnt.
tsiibum totum confumtum erat.

Vitellus in medio iulus , exterius magis confidens , ex
lineis multis quafi condenfatu*

Tubulus exiguus valde, & tener inteftiniaadluefet.
Membrana fecunda corticis innumeris & magnis Jam-
gkincu vafts fcatef. »

Membratu pnm* corticis candida & craflior evafit,
fed nullas habet venas.

Concretiones quadam virefeentes in membrana col-
liquamenti hirent : Qua an excrementa lint , dubita
Pulli ventriculus chylo plenus.

Uen intenfa rubedinis jp cor calore fuperat

Exitus Pulli ex Ovo.

Primum macula quadam catero cortifc candidior ap-
parebat, qua fape locus eft ubi prima corticis apertura

us autem erat caufapertufionis, ut apparebat ex
fitu partium corticis jam rupti, qua elevatur , ita ut mani-
fcfte pateat vim ipfis efle illatam i parte interiori, uon
exteriori.

Pullusnoo continuo in opere ifto vetiatur , fed fubin-
dequiefeit. ita ut jam corticem rumpere incipiat biduo
ante exclufionein ; etiam cum corpus Pulli nondum per-
fofte formatum eft : quo e« iain tempore vitellus nondum
integer pulli coriiori inclufus eft.

Tubulus vitelli, ante exci ufionem non dabat tranft-
tura vitello, licet premeretur . Biduo a. ftatim poft ex-
clulionem ln pullo Anatino tubulum pervium & vitel-
lum admittentem (ubi premebatur) invenimus. Vitellus
autem maximam partem erat confumtus.

E T P O L L O.

S T E N O N I S.

IN oro & pullo quas Angulis diebus obfervavit Sr«~
nomius Ctp. H-til. a- xASDanic. hic verbis proponit.
T clU circa extremitatem ob tufam diflrafti apparuit
proxima tefti tunica, quas exterius afpera interius lae-
vis , omnia interiora involvit , & in obtufo apice confpi-
cuam cavitatem exparte conficit. Huic proxima tunica
exteriori parte laevia eft , interiori albumen proximi tan-
git , qua le (a effluit albumen.

Chalazi videntur non tam in extremis ou efle , quam
circa medium , ubi vitelli tunicas quafi per album nervu-
lum utrinque adhasrent : earum ope potent vitellus va-
rii quolibet agitari i diflecante , medio ipterCbalazas
loco circulus albus apparuit , velut^ album centrum ha-
bens, ambibat hunc circulum alius circulus vdut balo
Lunam.

Eraat ab altera vitelli parte varii alii circuli cum fuis
centris, qui tamen non albi fed potius rubri, inquibus
etiam velut limbi quidam obfervabancur ; tales 5 circu-
los in uno numerayi , in altero j fed inzquales inter le.

In aquam puram infudi albumen , vidlque illam non
omnino cum aqua mifceri , fed maximam partem fun-
dem petere , ita tamen ut bngube gutti reliquerint in
Aquaafuperfide ejus ad fundum fibras quafi , quima-
r.eoant diltin&i dc mota eleganter intorquebantur, in-
ii ar funiculorum. Inde vitellum injeci , qui fundum pe-
tiit; agitatione albumen in filamenta diflolvebatur, vi-
tellus ver '1 patiebatur fe mifceri aqui , quam & tinge-
bat exiguorum corpufculorum figura , qui licet inde
fundum iterum petierint, aqua nihilominus manfit tur-
bida.

Ovo co&o , ad centrum , ubi Chalazi funiculus jungi-
tur vitello > plures velut radii fibrarum , medio inter cna-
lazas loco circulus ; V arii in albumine lamim , in medio
vitello quali album quid.

Die I. Duodecima ab incubatu hora macula albatan-
tillum acta videbatur , porerantque in ea diverfi notari
partes. Eadem macula pro vario avi fitu ficum mutabat ,
femper in fummo hasrens , ac fi illa pars vitelli reliquis
partibus intra corticem ovi contentis levior cflet. Ean-
dem fitus mutationem iequentibus diebus ut a. j. j. 6.
7. 8 etiam obfervavimqg.

Die 1 1. Sequente die plures in pndida macula cir-
euh numerabantur. IpTa macula non modo hcfterna mul-
to amplior erat , fed etiam Cupra reliquam ovi fuperfi-
ciem eminebat, qua ratione inoculo cornea pars . qui
pellucida eft, extra reliquam oculi partem protuberat,
ln centro pun&um album imquale.

In ovo circa finem fecundidiei aperto macula albain-
tegra confpiciebatur. & in ilbns vicinia figura oblonga
coloris cceruleqac fi eflet corpus pulli cum Lua membrana
magnitudine fecundi diei. Circa di&am figuram erant
quidam Uneolifangumei retiformes formantes circu-
lum digiti amplitudine. Cingebant hic omnia plures cir-
culi albefeentes undarum more iniqualrter cnrvi , quo-
rum extimi diameter duos digitos cum dimidio fupera-
bat. Levi attadu rumpebatur membrana, & effluebant
humores , unde patebat principium efle corruptionis.

Quadragefima feptima ab incubatu hora, circa pun-
ftum albicans duo circuli flavi , craffl & irregulares.

Die III.

Digitized by Google

De Ovo e t ‘ P u

L L O.

Die III. Cavitas non admodum magna , fub tunica
nihilominus proximi vitellus , & in illa e iufdcm parte
pulli initium , vafa nempe fanguinea , qux vitello etam-
num in ovo exiftente minora, videbantur, eoverd inde
extra&o majorenvambitum conficiebant , ex medio au-
tem quafi centro pulfantc duo vafa deorlum ferebantur
quod I ibet in oppotitum latus , quarhine reflexa ab obtu-
fa parte fibi mutuo occurrebant. Praeter bina haec vafa
alia duo furfum lata ovalem figuram referebant , unde
varii ad Utera fparfi rami replebant fuis circulis annu-
lum. Videbantur etiam inferius quxdam vafa prodire. Sed
elegant illima vifu erat oblonga pellicula pellucida admo-
dum.

In alio vidi plani mutatum colorem vitelli & p reter
varias flavefcentes ftrias etiam velut aquA refplendens
fpatium, fed non licuit dignofcere. •

In aho poft Septuagehmam primam boram limbus
fanguineus oblongus , cujus longior diameter fere duos
digitos tonga brevior fesquidigitum non attingebat Per
longiorem diametrum excurrentia vafa a centro fub pul-
lo fito, qua parte caput pulli erat, reda linea verfus lim-
bum indivifa ferebantur , parte vero oppofita in pluri-
mos ramulos fecabantur antequam continuarentur Um-
bo : majora erant & in majores ramos divifa vafa , qux
fecundum dudum diametri m ijoris diffundebantur. Ca-
put pulli unam tertiam partem totius corporis excedebat,
reliquum corporis indar vermiculi extenfum in medio
fui vas fanguineum nionflrabit. In regione cordis vas
laneuineum fpiraliter intortum confplcicbatur.

In alio pundum album una cum circulo albo intra (an-

Sinea vafa delitefcere videbatur. Non protuberabant
: partis , ut heri i vitelli color ad pallidum vergebat, al-
tera chalaiarum videbatur qoendam quali canaliculum
Cryftallinum libi continuum habere intra vitelli tunicam
contentum , exjftimo albuminis partem fuifle reliquo al-
bumine minusfluidam.

Dic IV. Pulli rudimentum minus erat mobile,, nec
in obtufo apice reperiebatur . fed medio quafi inter u-
trumque apicem loco. In aliis duobus obfervav i pullum
in parte acuta ovi. Utadeoquecertunifitnon elfe cer-
tum macula’ in obtufo ovi apica ficum , nec femper ver-
fuspartem ejus vacuam ferri.

Inaliorirca finem quarti diei aperto veficula pelluci-
da quidem fed aliquantulum flavefeera parte corporis an-
teriore in vicinia caudxconfpiciebatur. Remoto amnio
veficula flium humorem etiamnum contijiebat, eratque
caudx proxima, & magisaqueaconfpiricbatur, quam
antea. In alio eadem veficula confpeda humore cryftal-
lino plena.

In pulli corpore partem globofem ab oblonga difeer-
nere iicebat. In globofa parte circulusapparebat, quem
oculi rudimentum exiftimabam.

Aorta- di Aributio manifefla , & qua fecundum dorfum
defeendit , & qua circa caput exterius intorquetur. In
vatis rubris a medio circumferentiam verfus pergentibus
vafa diflingui poterant , licet quibus arteria: nomen com-

G teret, non pateret. Quo loco vifum heri pundum al-
m cum ciiculo albo . hodielpars pulli oblonga confpi-
ciebatu;. Erat fub pulli corpbrc quadam in tunica vitel-
li pars, qua alba apparebat.

Die V. Vaforumfanguineorum iimbus amplior reddi-
tus vatiis in loos continuabatur vafis (anguineis a medio

exporedis. Ipfe limbus non conficiebat lineam curvam
in fe recurrentem , fed variis in locts hiantem , quod ante
tantum in uno loco confpexeram. Videbantur nxc vaf»
omnia a partibus fub pullo fitis afeendere. Scilicet per
vitelli tunicam, cui incumbit pullus, hxc vafa difiufa
funt, utadeoque eorum cum pullo continuatio non ita
facile conlpictia reddatur, nifi pullo prius inverfo, &
tantillum d fede fuadiftrado. Quam heri videramus ve-
ficulam humore plenam , modoTanguineis vafis pidan»
notabamus. Vitellitunicafuischalazisut ante inftruda.
In pullo oculorum niger circulus pupillam manifeftiorem
reddebat , in capite du.e quafi veficulx confpiciebantur e
quarum anteriorem cerebrum, pofteriorem cerebellum
credideram , fed errorem liquentium dierum obferva-
tiones detegebant. Roftri apex quoque confpicuus. Su-
pra cor extenfum corpufculum albicans alas indicabat,
pedes manifeftiores. Infla pedes produda cauda uropv-
gium arguebat , auricularum motus a motu cordis di-
ftindus, aortae truncus fatis confpicuus, ut & qux in dor-
fo exterius confpiciebantur vafa, an fpinalis medullx G-
nus ) ' ‘

Die VI. Die quarto primum vifa veficula jam mul-
tum erat auda, valisque umbilicalibus adlurebat. Cha-
Uzx fibi invicem admodum propinqua-. Vitellum intra
fe continens tunica a reliquis tunicis facile diflingueba-
tur. Cordis fubflanria rubicafls , auricularum rubicunda.
In oculo nigra tunica prreter pupilla: foramen lineam a-
pertani habebat , i pupilla deorlum pergentem. In ca-
pite anterius dux prominentix oblonga’ fibi mutuo quafi
accumbebant. Eminentia pofte rior , quam cerebellum
credideram , magna admodum , & ab interioribus remo-
ta erat , medio inter illas fpatio quafi eminentia , fed exi-
gua apparebat-

Die VII. Chalazz.ut heri, fibi admodum vicinx.albu-
men vilcidum admodum , in veficnla quarti diei humoc
quafi fuBluteus. H iatus tunic.e nigra’ in oculo ad opticum
nervum excurrebat , intra circulum nigricantem in fpatio
quod pupillam credideram . minor alius fefe confpicuum
reddebat circulus, qui nobis veram pupillam indicabat,
fcilicet tunicam oculiexa&iusconfiderandovidi nigram
tunicam fuifle choroide m , qua: per corneam transpare-
bat , adeoque quod pro pupilla prioribus obfcrvationi-
bus habitum, totam illam oculi partem fuifle, quz iridera
liroul & pupillam comprehendit. Humor cryflallinus
admodum exiguus. In. capite fnbflantia cercbn alba fic
fatis folida , binx illx cminentix anteriores cavx confpi-
ciebantur, in eminentia pofteriori . qux magna admo-
dum, ftrixalba’ confpiciebantur. Pars inferior roftri bi-
fida ; cordis fubflanria vericarnofa, ventriculus cum exi-
gua parte inteftiui , hepar . renes , interius diftirofta ; pars
inferior abdominis claudi cnepta , pars/rorporis totius
anterior ad alas ufque longa admodum & ampla. Septi-
mo dic nondum abfoluto Limbus fanguineus mediam ovi
partem induferat , in ipfo foetu , pedes > ala , uropygium
diflin&i cognofcebantur , caput mole xquabat reliquam
partem corporis, oculi magni & protuberantes, roftri
nulla pars ante oculos exftabat , oris tamen didu&i hia-
tus infigriserat, inccrcbro tuberculum pofterfts itidem
confpicuum , humor cryftallinns& dum vitreo adhxre-
b3t , & remoto vitreo coni ‘piciebatur integer : Albumen
flavefeem & fundum petens.

In alio v 1 1 ceri c laula erant. Cor admodum magnum,’
Ii ia

950 De O ▼ o •

In quo St ventriculi 8t «ariculi diflinfii cognofceban-
tur. Hepar non erat rubicundum fcd potius na vefcem.
Ventriculus & inteftina confpicua. Vertebri fpini la-
ti in vicinia lumborum , toto fpini dufhi transverfili-
rei elegantem figuram exlubebant ; pedes in digito» filii
erant, alae extremitas lata, roftrura necdum ante oculos
protuberans , pars inferior roftri in cavitatem oris reflexa
&obtufa- Lingua brevis fed crafla , oculi infigitis magni-
tudinis , nigricantis cunicae para medio proxima reliqua
ejus portione magis nigricabat.

Die VI I I. Vidi membranam chorion fupra' totum
fori ovum expanfam ede : extrario per fadium inferius
foramen humore albo vitelloquc , & remoto chorio , ele-
gantiffimife praebuit oculis noftris amnion cum humore
qui cryfialluin feni funerabat fplendida pellucidiute. In
ipfo faetu intus delitelcente caput proportione fuperabat
reliquum corpus , oculi admodum magni , os patens , nec
lingua obfcuta , cauda vel oropygium prarter modum ex-
tendebatur ; cor cum auriculis movebatur dillin&illani j
imo refeftum & ab omnibus eriam vafis liberatum in ma-
nu mea diu movebatur ; quiefeens tandem &*juafi (dani
mortuum oris anhelitu iterum in vitam revocabatur , id
quod fapius factum non fine aditantium admiratione.
Cerebrum non aqueum fed ad pituitam magis accedens,
cerebellum admodum protuberans ; Humor cryllallinus
fplidus admodum» Collae eleganti! limi.

Quod pro cerebello primis diebus habitum nervorum
opticorum continuatio erat. Circa cerebrum & cerebel-
lum humor manifeftus , partes cerebri inferiores & late-
rales ante fcparati , modo j undat. Lingua confpicua ,
collum cute tedum Tiiotacis cavitas etiamnum tota a-
perta , pedes fifTi.

Die IX. Quartuscerebriventriculuslatusadmodum.
Stemi par3 formari erepta ; Pulmones, Teftes , Ureteres.
Effeuda crudi totum in fubjeflam patinam demifi. Erat
Ibi elegans clioriilimbusfangumeus, in cujus mtdioipfe
pullus indar r, ebuli latebar : Cordis loco femkirculus
quidam admilfiim fanguinem velut in gyrum propellebat.
Eodem modo etiam alterum ovum in fubjedam patinam
demifi , ubi omnia majora ( fed primo in parce acuta ape-
rueram , & videram nondum chorion involvifle totum
vitellum ) videbatur autem chorion quafi duplex , una

5' arte involvente vitellum, altera fetum ambiente. In
>fo fetu oculi hedernis majores ; ali & pedes admo-
um didindi, in quibus etiam obfervatus motus non ob-
fcurus. Hepar flavefeens ; involuta tum omnia partibus
integentibus. Caput toto corpore majux Vala omnia
quafi fu^ra tunicam elevata.

Die X- In uno nec pullus nec pulli indicium erat ,• ex-
trado nihilominus ex cruda ovo , patuit medio inter
fhalaxas loco album quid disgregatum, nee in circulos
coadutn. In alfiero quod in parte acuta aperueram , vidi
albumen tenax ad modum & ad colorem flavum vergens
tantillum vel potius taleobtranspareptem vitellum, m-
teralbumendc extimam ovi tunicant jam tum vala ('an-
guinea confpicicbantur diffufa fed admodum exilia , qui
verb albumen inter & vitellum in tunica prominebant
vafa era» elega ntiflima. Inde dimitlis in fubjedum vaf-
culum omnibus , vidimus intra liquorem crydallmum
acrimonii non expertem movere pedes alasque fetum
tantum non mondrofqm. Capitis quippe & «culorum
mira magnitudo , ln cerebro quatuor partes dignofei po-

e t Pol l b.

terant ipfum cerebmm fic fatis folidum , fnqnoetamdifi-
ftado patuit in medio partium divulfar um foramen.Ocu-
li nondum toti palpebra tedi , tunica retina albedinefua
erat confpicua , humor vitreus cry dallino aliorum ani-
malium non dillimilis qua confidentiam , magnitudine
pifi, in fummo ejus inhaerebat crydallinus admodum exi-
guus, rodnunpkm! formatam, in apice rodri pundum
album , foramen auditus attenfe infpicientibus fangus-
neum vafculum exhibebat. Colli vala confpicua, cuti»
omnia intexerat , eratque afpera & n tergo pennarum
pribuit vedigia confpicienda. In alis etiam exiguum
auod reliquis ofiibu» addat ofliculura manifolium. In pe-
dibus & vafaurrinque ad latera digitorum erant confjM-
cua & articuli fata protuberantes, uropygium admo-
dum magnum. Interius confpiriebantor pulmones, ge-
minus hepatis fed tiaveicentis lobus, quorum alter a fi-
mdro, ventriculus deorfum protenfus candidus , tria coc-
ca & rene». Cor jam plani emortuum manus calidi fi>
tu revixit, dem cum quiefeeret comprefTo hepate, quae
intra cor &heparerat, vena cava iterum movebatur,
potuique eo in loco valvulam fatis manifodam obferva-
re, auriculitenuillimam membranam referentes, qui-
busdam in locis albos quali funiculos exhibebant.

Die X l. In ovo quodinobtufa parte aperueram ca-
vitas fatismagna erat , extima nihilominus tunica adeo
denfa, ut lucis radiis tranlitum denegaret , ea diffrada
patuit fecunda tunica temni fima albumen cingens in quo
plura vala , per hunc perfpeximus ipfum pullum vitello
incumbentem , in quo convenientem fibi cavitatem velut
ledum invenerat ; vivebat integri , caputque & pedes
alasque agitabat, per intervalla in medio humore fub-
fultans. A Ibumen glutinofum occupaverat obtufam par-
tem, quod anne qpnculliooe fafeim dubito. EfFrafta fen-
fim , poft liberatam inde dylo membranam, crudi, ever-
tendo, omnia demifi primb in manum meam, inde in

Earinam , ubi vitellus totus fuam intra membranam late-
at, nec reliqui humores i fuis effluxerant tunicis. Exa-
minata vaforum didributionc, Chorioque & amnio dlfle-
Sis, umbilicoque divifo ipfum fetum manui impofui ,
cujus fotu calefa&um corpus tandem cordi vitaWm i-
gnem redituit , quod ulira horam inde micabat : in late-
ribus thoracis materia quidam crydalli indar pellucida
confpiciebatur , qualis etiam in dextro latere ad ventri-
culi regionem compeda , absque dubio ipfa amnii aqua
per afperam arteriam & pulmonum foramina tranfmifla ,
Circa orifidum^vcntriculi confpiciebatur punfeim viri-
de , lien , vifui manifedus, hepatis lobi etiamnum tantil-
lum flavelcentcs , oculorum ad partes emeras propor-
tio imminuta tantillum , licet etiamnum a proportio
ne naturali magna eflet «Udantia. In cerebro in medio-
quatuor particularum album quid forfan glandula pi-
nealis.

Die XIII. In pullo oeubi circulus minimus cryflai-
lini figuram refert , Luna falcatq membrananf ni .dan-
tem, extima circumferentia oblonga palpebrarum oram ,
qui (cquentibus diebus fenfun excrelcunt.

Hiatus iil tunica oculi nigra clatilus , nifi qua opticum
nervum contingebat, optici nervi filamenta nigra , qui
per vitrum pergunt cryllallihum ; Eleganter confjjictiura
cerebellum fed exiguum admodum. Chatazarum utra-
que etiamnum manifolia. Melenterii vafa elegantia ,
abdomen feri claufuro, excepto meatu quodam pro vafis

Digitized by Google

De Otoet Pullo.

umbilicalibus & inteftinis, £ vitello ininteftinumcanafis quorpm mutatus vitellus in htteftinij transfcndftur de-
admodum manifirflus. Politiones albicantes , plnmulae crefeentefenfim cum contento continente, donectan-
nignr variis in locis per cutis pon» prominentes. d*m , omni fuccfi , inteftinoadharferictuberculumob-

Dte X VI 1 1. Nondum per totum abdomen expan- longum & cavum , quod fotum femper manet vitelli ve-
fa cuti» , tpiin prarrer limbum live extremam lineam ver* ftighim, ut hujus ope etiam in adultis poflit detnonftra-
cotia , qua plurimis exiguis tuberculis ordinari difpofi- ri. quo loco per inteftina ingeftum alimentum. Ut veri
tisafpera erat, alius limbus apparebat alterius involu- eflem de rei veritate tanto certior» inteftinnm aperui ,
cri, quod omnino planum & leve. P3rtes cerebri an- preftoque facculo vidi per deferiptum modo valcuhim
«Stores propius accedere videbantur , medio inter utras- tenuiorem primo liquorem effundi , fubfeqnente eum
qttefpatio, glandula; pineali fimile qnid confpiciebator , crailiore : quod cum eodem femper modo fuccederet
in ventriculo fubftantia quaslam intenfi viridis. Cbalazae tentanti , conclufi demum hanc effe viam qui pulli cor-
adhuc manifolia: ; nunifeftus quoque limbus (anguineus pus vitellus fubintrat , verequerin inteftinis axjue aciir
a tertio jam tum ab incubatu die confpicuns , qui nec ventriculo fieri , quam vocant, cliylificationem. Sedqu®
dum totum vitellum incluferat. palpebra etiamnum a- pateant omnia plenius, qua: me in rei examen detulit,
perite- ‘ occationem brevibus referam.

In alio ventriculus continebat fubftantiam albam in- Diu in fufpenfo dubium meditinuit hepatis officium ,
ftar laftis concreti , intra quam tantillunt fubftantia; viri- nec in hanc tifque horam vel aliunde difcere licuit, vel
dis continebatur ; qu* fubftantia viridis erat in vicinia experimento ridere, qua ad illam rem certi determl-
cefophagi , Erat quoque in vefica fellis copiofa bilis ejuf- nandam fuificerent Qui , quod ingenio valent , foll
dem coloris & fatis amara. s omnia deferunt rationi , cum fuafingtui tantum non di-

Albumen totum confumptum, exiguam partem al- Satorii pronuntiare videantur placita , & qua explicatt-
bara reliquerat, quam pro cnalazis haberem, circa quam di modum toto inter fcqui diflioent coelo, qui proban*
tanquam centrum circulus fanguineus fefe couftrinxer.it di fiduciam conveniant, non poterit quis anticipationem
vitellum totum includens. Continuatio faecali vitelli mentis vitans, nec ulli fefire addi&us, quam i multis
cnm inteftino in medio duorum vaforum fanguineonim opinionem , ut certiorem tut6 aflumat , facili divmare.
manifefta erat , digniftimaverbvifuvafaflavefcentiaar- Experimentis vero faciendis qui fe totos addixere , tan-
bufcularura inftar ramos fuosdiffundentia,& truncum in- tum abeft omne fuftulerint dubium, ut opusomnemul-
teftino obvertentia, qua: magno numero intra lacculum to reddiderint intricarius, dum, qtias illa veritatem in-
diileiftum libera deprehenduntur, quafi foliscapillaribas veftigandi methodus praferibit, leges vel non obfervent
facculo adharrentia. Pulcherrimi dcmonftrantur illa va- incauti, vei gnari fcientefque fpernant ad arreptam fe-
fa, quandoin facculo etiamnum adh.erer.te inteftinis fo- mei fententiam , cuitmquam fcopuIofempcrh.Trentaf-
ramen longum fit fuperius, ita ut vitelli portio exhauria- fixi , cunela & vifa . & non vifa referentes. Id quod non
tur , tuncenim in reliquo vitello patebunt exftantia vafh alia in materiaelucit clarius, quam ubi de chyli via quae-
plurimis rimulis , filicis inftar expanfis, facculo intenus ftio inftituitur. Tandem confirmata laftis veri lymph*-
annexa. Hepar etiamnum ex alboflavefeens > nt fanguis quevia, licet rationis dubia removifle videretur expe-
eolorem futim ex hepate minimi poflit habere, in utro- rientia , mulrorumque experimentorum fallaciam ea-
que pullo palpebra jam rumclaulae. dem imitantium induftria detexiffc, h.tc nihilominus

De vitelli m mtejhnj innfttu nova ve! di prefmit manfere , quse aneipitem redderent veritati (ludentem
SiisoNiiuiii varii t. animum. Primo quod non conflaret omnem hac via fer-

Ut albumini fic & vitello fua eft m ovo membrana , ri chylum, cum id tantum docerent vifa , ex alimentis
(anguineis utrique donata vafis, quarum qu* albumen affiimptis partem per inteftinorum cunicas transcolatam
Includit, rupto ovfi perit, altera intra abdomen recipi- per lailea in cavam furlum mitti; jam ver6 quis fponde-
tur, diuque in pullo deprehenditur etiim pofltricefimum bit reliquum omr.e in excrementum abiturum ' quis falfi
ab exclulione diem juxta obfervationesHarveji. Vafa convicit omnes, illos , qui credunt , venarum id effe mu-
utriufque membrana- umbilicos appellat Ariftoteles, nus, ut non tantum ab arteriis transfufum revehant fan-
vultque qui vitellum adit umbilicum inteftino tenui an- guinem, fed & quicquid carum oftia fubintrare aptum ,
neili : fed live abdomen extra propendeat vitellus , five una cum fanguine corai inferant ' id quodfiadmiferisin
contrahentibus fefenfim abdominis involucris introrfum omni reliquo corpore, qua- ratio inteftinis fimile qukl
lateat retra&us, peculiarem habet quo mediante intefti- denegandi .' Huic dubio non minoris momenti aliud fe
no anneilitur , duihim , vafis finguineis medium intefti- adjungit , quod nempe in omni animalium genere de hac
num tranfeendentibus utrinque ftiparum, unde faihim eadem re non fefta inquiiitio. Quodliitaqueinvenien-
utfanguinea vafa tertium duiftum involvendo inventioni da animalia, quibus denegata laftea, vel Ii notandum
ejusobliiterint Vitelli tunica facculum refert ampli ven- vira tempus quo fanguinea vafa acceptum extremis fuis
tris , fed oris admodum augufti , unde ad inteftina medio alimentum in jecur primo transmittant, quidni ali»etiam
fere principium eorum inter & finem loco vafctiHim pro- fimilia tribuenda , priecipui quoufque nihil repertum
greditur vafa fanguinea craffitie vix xquans , infuper co- quod contrarium demonflet ? Quanti hoc faciendum , li-
lore ligamentum fimulans . ulnifi trammifTus humor per- cet a paucis notatum , dubium, ut alia taceam , qna*ab
viumargueret, nervum crederes. Modus quo fnteilina hocfontepetita moverepoflem non pauca, foliusHar-
fubirtrat, non differt a duftus pancreatici infertiore : nifi veji docebit exemplum , qui quod credidit in avium ge-
quodhic eidein affigatur lateri, quo tnefenterium inte- nere vitellum per vafe umbilicalia in hepar ferri, venas
(tinis adkeret , vitellus autem oppofito latere viam pa- laftcas rejecit. Hinc exeac. n. aif : £t ft velet arfU-
ter.tcm inveniat. Hicvia liquetaibus & in limpidum Ii- mentumd dutttt venarum umhheahnin , (qaarail jeeetir

• 1 Ii x far-

De Ovo

fortam unc aut alteri trunci terminari dicimur ) pu3u/ jam
eodem prorju/ mado nutritur , alimento cx vitello per vafa
Umbilicalia attrsBo : quo poflea cbyloex intsjhntr per ve-
nar mejdraicae traduSe alitur. 1 'ajj enim ui relique ad
jecori/ portam terminantur , ad quam nutrimentum pari-
tor attradkm deferunt. \Jt ad vena/ laSca/ m mejcntcrio
{']Uu in pennati r nullibi repectuntur ) confudere non fito-
pu/. Qua: mihi verba non levem injecere fcrupulum da-
tuenti , fi in pullo id vena* munus obeunt , non in alie fa-
cile animalibus , vel alio ritar tempore cum illi' honorem
detrahendum. Hinc Ludum, ut nunquam aufus hepati
adverfari. licet nec unguam ejus lecutus fuei im pai tes.
Tanti mihi namque fuit autoritas Aridotelis , llarveii-
que , ut illud de vitelli in hepar diadofi per umbilicalia
vafa tanquam certum admitterem , quandoquidem ra-
tioni non viderem repugnare.

Cum vero in illorum Hidoria ; quid exhaufio vitello
de facculo fieret , & qtuedam alia non magni quidem mo-
menti , ad circumflandarum tamen plenam receulionem
facientia defiderarem , incubanti ovis gallina: unum fub-
traxi , cnius teflam jam tum ruperat exitum maturans
pullus

Dedudis involucris latentem prodidit vitellum abdo-
minis tumor. Non recenfebo , qua: circa modnm, quo
abdomen involucris obducitur, rotanda fpedatori, quam .
Jedori, gratiora futura , fed miliis omnibus dicam, dum
vitelli i facculo in hepar credulus rimarer vias, non quae-
litum ex eodem facculo in intefiina tranfitum fe mihi ul-
tro obtutifle inveniendum. Sic fepius aliorum a licita
nobis oracula funt, donec, quantum i verb recedant,
accuratius examen demonflraverit. Legeram Arifiotelis
fententiam confirmantia Harveji , videbamque utrique
faventem rationem , quo effedum , ut ne dubitandi
quidem vel minima mihi oriretur fufpicio , donec to-
tum momento quafi fubverteret autopGa , qua: autrix
ut & hoc fubdudo tibicine , hepatis tanto magis jam
vacillet thronus. Chm enim fertus quilibet , cui innatat,
humorem ore affiimat , cum pullus albumen ore, vitel-
lum excipiat inteflinis , nullum video argumentum, quod
certo demonffret, ex humoribus partem hepati prius,

Sam cordi, inferri per vafa umbilicalia , licdr , qua: idem
:tjos4 fuadeant , minimd defiderentur. Nec enim par-
tium ego ducor (ludio, nec hepati unquam bellum indixi,
fed id tantum ab ejus patronis optavi cificier.dum , ut ex-

Erimenta darent , quibus rationis confirmarent inventa.

inclicit, datis jam manifcdis & patentibus alimenti
viis, vaforum umbilicalium muneri hos praegere lice-
ret limites, ut fuo calore , forfan& per vaforum extre-
ma tranfudante quocunque demum Huido , humores nu-
triendo corpori tantum redderent aptos, nullos verdin
corpus deferrent dum tamen de eo, quod venarum oflia
recipiunt , (an fanguis tantum fit , an vero & poeter fan-
guinem admota quilibet poriscongroa) nondum deter-
minata lia , eo audacis progredi , res infida v ideretur.

F.ft autem ponderis non adeo parvi qu.-tdio, qua dif-
quiritur, quo modo parti corporis aoniota qiccunque
fiias in corpus transmittunt partes.

Sunt > qui illas recipere po (Tunt , venae, necdefuntin
multis animalibus , quibus idem munus tribuerent non-
nulli , lymphatica : Quod fi ver6 volueris per poros cu-
tis , membranarum , mufculorum , oifium , ad intima pe-
netrare vjfcera, vel fubukm lue cantum intclligas opor-

: t Pullo.

ret materiam m in ada frigidis , calidisve quemadmodum

& in magneticis , vel ipfas parte», adeo vi morbi relaxa-
tas,ut vera fit diapedafis, nili forte ea fuerit n ateriae acri-
monia , ut obdnntia quique , vel terrea, perrumperet.
Vila fateor bilis non rupto folliculo vicina loca flavo co-
lore inqumafle , & onfervatum per velicam oubulam
tranfludafle aquam , repertusque intra fufpenfam in da-
tuai iorum otheina veficam lapidum ca-forumpulvis , qui
claufum ardi veficie orificium non facili penetraflet :
fed, quod vel laxatis morbo membranarum fibris, vel
eisdem exficcatisadfcribendum , locum in vivo Scfano
non invenit , ubi St fpiritu repleta funt omnia , & humo-
re. Quod itaque cordialia cordis regioni imponantur epi-
themata, non aliam video rationem, quam quod vena-
rum ab illa curis parte ad cor ufque extendo brevior fit,
quam fi manibus idem applicares , quandoquidem , alias
qui pilam purgantem manibus «grorum jubebat conti-
nendam, non difticilius alvum moverit . quamquiejuf-
dem facultatis ungvertum umbilico illineret, ut adeo-
que& liicSc ibi nulla fiat per folidoruin poros penetra-
tio, Ted tantum vafis receptarum partium cum fanguine
miflio, unde fperatus refultac effodi os. Kadem canthari-
dum ratio, nec veri didi veneni diverlus modus. Sed
longum foret, qua: generalis harc quieflio involvit, o.
mnia everrere. Cum itaque, qua- exterius admoventur
corpori , venarum odiis recepta illarum fequantur da-
dum , quidni etiam , qnir membranis uteci continentur,
liquida fui partem umbilicalibus offerrent 1 fpeciofa haec
ratio , fed non ubique locum inveniens. Quis enim ere-
deret in renibus nuper 4 fanguine, aut utwecunque de-
mum, faltem ab aliis utilibus partibus fecretam urinam
in vefica iterum d venarum extremis reforberi ! quod a-
lias omnino largiri tenetur , qui venis omnibds eam dede-
rit fabricam , ut praiter fangui rem admota alia , raoJo
ingredi apta, excipiant Quid enim urina majorem pe-
netrandi vim poffiJct , qui exterius remota foas ilico
exferit vires > Parirationedebile, de aliis excrementis
liceret concludere. Quod fi hic natura: propria excre-
menta abominanda faffidium objeceris, parum efficies ,
cummultumdeprudcntiaejusdetraheret, fi quatin ve-
fica prudens adeo ed, in cute tam parum cauta depre-
hendatur, ut quod in vefica noluerit vafis recipere, in
cute fanguini patiatur immifeeri. Quod fi autem obli-
nentem interiora vefica: pituitam acT partes vocaveris,
commodiorem videreris afferre rationem. At vero fi in
bilis folliculo, fi alibi ad miferis impedimenta prohibentia
ne fanguini jungatur , quod alio corporis loco penetra-
ret liberi, quis nobis interiorem membranarum fretus
fupei ficiem adeo probi cognitam pcrfpedamque dabit ,
utaufitfuamlibeic pronuntiare fententiam ? Ut autem
de umbilicalibus dubia res, fic de porta: ramis parum
certa veritas , tumob datas modo rationes, tum quod
non lade* tantum lymphaticique vera , fed & glandu-
I* conglobati mefenterii in avibus , pifcibufque necdum
mihi vife ,fiveid obfervantis contigerit culpa , five rei in
illis animalibus defedu , quod ne(3um velim decernere.
Quod fi jam cerfo conflaret, efleanimalia, quorumm-
teflinaomnem chylum venis rubris mefenterii commit-
terent deferendum , nonpofTesinaliisanimalibus chyli
(quo nomine imelligo, quicquid ab ingeflis alimentis re-
cretum per intedinorum tunicas exprimitur vel inladea
vel ia rubra) partem hepati denegare, mii demondrares

vei

Ovo et Pullo.

vel intimam intaftinornm villofam tunicam , cujus villi in
cylindro lioc tortuoloaxem omnes refpiciunt , vel aliam
diverlb modo in diverfis fabricatam, inhocfubjebo ve-
nis fanguineis mandare , quod in alio labeis totum defti-
navit. Sed dubium quod efi , relinquamus dubium . do-
nec longior dies experimenta dedar it , vel muneris pri-
ftini partem hepati reftituentin, vel omni chyli honore
demonfirantia indignam. Ltcit parum ad illius faceret
dignitatem , fi vel omni chylo liberum permitteret tran-
fitum i quandoquidem partes folidas (qua; vel languinem
impellunt vel fecernendornm cribra funt ,)ad fanguinera
aut generandum , aut perficiendum quicquam conferre ,
hoc feculo credere plerique delierunt. Setl qno me ab-
duxit hepar f Novam mihi & tantum non monfirofam
alimenti in pullo viam Tibi fignificare volui , fimulque
qu* me «cafio ad eam deduxit inveniendam , qua; un-
dd adeo fe proponi non patiebantur , quin hepatis fimul
habenda rario i quandoquidem vitellum in propiiofae-
culo contentum ambiant umbilicalia ; in intefiina recep-
tum porta; contingant rami , utraque vafa cum hepate
commercium habentia.

NEEDHAMI.

IN ovo (ex lunkjf numerare licet , poftqram enim
tunicam cui tefta adhserer in obtufi ovi parte ape-
rueris , invenies alum ejufdem coloris &* confidentia
qua- cavitati fubtenditur, ovumque ipfum arbillimi com-
plebitur. De hic diu dubitavia» nota e(Tet, an prioris
duplicatura , expertus tandem inveni novum efle , &
prorfus fepararipoffeper torum ovum. Ei interim cau-
ti detraba, mox apparet albuminis tenuioris tunica ve-
nis (modo poft aliquot dierum incubationem mfpexeris)
arter lolifque confpicua. Emiflo hoc liquore colliqua-
menti involucrum five atpaion pulli occurnt, cui pullus
innatat. Tandem albumen craJIius > & vitellus peculiari-
bus membranis inveftiuntur , 6t pullo fubjacent in fun-
do ovi.

Vafa umbilicalia in viviparis in funiculum colliguntur
& umbilicum conjunba pertranleunt ab ipfogeftationis
initio. In oviparis 1'ecus fereshabet, nempe vafadiver-
hnicxli' varias abdominis regiones tranfgrediuntur , ut
variis membranis jurgantur. Arteria , qua albuminibus
colliquandis deflmatur, ex finiffro latere in lumborum
regione oritur , & ex e4 parte non procul i communi
cloaca exit , quo in loco vena occurrit hepatica , cid:m-
que aflbeiau ad albumina pergit. lifdem abfumtis pau-
ladm obi iterantur vafa ipfa, Dum vero adhuc extant,
notari poteft vena hepar tranfreptre, &ad cavam per-
gere. In it mei e tamen a porta ramum excipit , cujusope
languinem ipfius in cavam vehit.

Vitellus interim duasarterias, alteram J lumbis , alte-
ram i oeliaca , recipit , venam unicam , quae venam i
caeliaca prodeuntem comitatur , & duftuni inteft inalem.
Magnus Hirvc tu duas venas , & arteriam unicam nume-
rat. Dubii ra vero irtefiinalem prorfus omifit. At at
cuilibet intuenti conflabit virum 01. nimium indolfifle
hypothefi fua- , dum fuccum nutritium per h*c vafa re-
gerendum cenfuil , & proinde vaforum verfus corpus
tendentium numerum duplum efle oportere ad ea , qua-
ad vitellum ipfius colliquandi gratia pergunt , utpote
«ju* nou tantum fanguine® , fcd ut yitelU fuccuw repor-

!53

tarent. Quum contra ex oblervatiore liquet horum va-
forum binas efle arterias , qua; Vitellum fundunt ope fpi-
rituoli fauguinis , quem illuc afferunt. Hic (anguis
per venam utrique arteria; (imul fumptsc .Tqnalem rcriit ,
eodem modo quo in viviparis vena umbilicalis duplici
arteria: relpondct. Vitellus aurem ipfe per dubum mo-
do recenlitum aliti abir . 8t intefiina ingreditur aliam
cobionem fubiturus, priufquam fanguini fretus adnuf-
cetur.

Defcriptlonem peculiarem meretur hic diftus , qui
ex vitello pluribus radicibus ortus, tardem rn truncum
colligitur , &vafis fanguineis. eodem fere modo, quo
uracliusavefica pergens, fiipatur , donec ad intefiino-
rum marginem venerit. Illic demum inleritur 'circa in*
teft inorum medium , paulo fupra euln locum , ubi cx-
corumextremitatesdefinunt. Ilei pars efi , neque enim
avibus colon datur, magis quam cari , aut aliis anima-
libus non paticis, quibus vafa illa mefenterica obtingunt.
V itellus ab ai tcriofo fanguine colliquatns hic deponitur ,
& avibus mammarum amentiam compenfat. Intra ab-
domen nempe pulli mox excludendi abfcondirus ei ali-
mentum tam diu (uggerit, donec robuftior fabus foli-
dionbus efculentis digerendis aptus redditur. Interim
neque durante hac labioneffi ita loquiliceat) pullusab-
ftinet ab alimentis ore exhibendis, quod neque in ovo
facit ; veruiu illic ore nutriri confiat , & etiam exclufum
feminibus aliifque vefei. Interim pratter ifia tenuiori hac
cfca indiguit ad pleniorem, & magis ipirituofum r.u tri-
carum .

Dubusffiic pofterioribus incubationisdiebus fatis con-
fpicuuseft, at multo magis pofi exclufionem , ubicrefi
citindies. Sc decrefcente virelk) grandefeit, donec eo
penims abfumpto, ad inteftnnTatus inclinatur , ibidem-
que inteftinulum quoddam cscum , (cmuncialis longi»
rudinisper totam animalis vitam reprtrfentat , ut nun-
quam non inveniri poffit.

Decimos tertius nunc agiter annus exquo hunc du-
bum primo confpexi. Annoque hujus foculi qufnquage-
fimo quinto Cl- GliJ/mm ejus mentionem feci , qui eum
facile agnovit , tanquam libi dudum exploratum. Aliis
quoque oliin ofiendr , nimiram ante editam $ttne*u F.pi-
(tolam , Cl. Willijit , MiBiKftcrto , Imra ■ fi Cl. Boylfio
Anno f 9. ut& egregiis virisDominoGsiJima, &Do-
mino fiarit Gallis, quibus eo anno Hclla*Jiant profip-
buris non hunc dudum tantum, fed & dubus falivalcs
& narium meatus mihi itidem ante t j. Anno* notos,
quos pofi ea edidit Stciu , exhibui fpebandos.

M A L P 1 G H I I

MALPiamus in a mendice ad Anatomen piant».

num otferveliDnejJrno intuhu fingulares propo-
nit his verbis. •

In Ovo nondum incubato , foecundo tamen , nonal»-
fimilis ab obfer varis alias & deferiptis Cicatricula aderat,
qu* inter chalaxas coi lodffa , medium locum inter bina
Ovi cacumina forticbatur, ejufque naturalis magnitudo
lentem non excedebat. In hujus itaque centro circulus
candidus fig. i . aggeris infiar, deprehendebatur ,

qui fuperiora versus cum veficuhs B interdum conti-
nuari videbatur; in hoc culliqunroentumCcontineta-
rur , in quo pulli cariua D candidis delineat» zonis inua-
li ) utut ,

3gk

o<>4 De Ovo

tabat, qu* in fummitate quandoque difcootinuat* ap-
parebant contentum vero fpatium plumbei coloris icoce
replebatur. Carin* extremitatem £ obfcurabat. Succe-
debat lata quali fafcia F , que tandem umbilicalia area
evadit : H*c partim (olida , hacque fubvitellina , par-
tim liquida & fofca integrabatur, portione, &ieolli-
quamer.ti rivulo G ambiebatur, quem angularia zona can-
dida H circumdabat.

In Ovo, elapfoja/ii menfe ib IxJictgallina incuba-
to, poft horas fex cicatricula naturalem hanc fortieba-
tur magnitudinem Fig-. ». , in cujtn centro veftcula

B irregularibus interdum finibus terminata, diaphano-
que turgida humore locabatur. Pulli carinae & capitia
iitchoa menta zon* fpede C emergebant , in colliqua-
mento plumbei colotis innatantia , quod circulo D quafi
aggerecoercebztur. Succedebat lata quaxlam urabrltca-
Irs fafcia £, fublutei coloris , qua: interdum foraminulis
• pervia, pumicis indar , colliquamentomadidareddeba-
tur , cujus ambitum rivulus F alluebat , & tandem can-
didus circulus G omnia continebat. In aliis, umbilicalis
area Fig. j. H in icoretn quali fufa , fufca reddebatur , &
plures circuli i interpoutis alveolis /[ circumduceban-
tur.

Poft imoiecim hertrhm incubitum cicatricula tali pol-
lebat magnitudine Fig. 4. xA , m cujus centro colliqua-
Ijentum B obfervabatur cum carina , qua: candidis acli-
neata zonis rotundum capitulum defignabat,& ultra me-
dietatem orbiculares vertebrarum veliculas.hinc inde ad-
ftantesC, primti exhibebat ,• hujus tamen (Iniftura fac-
culo D ffequentiflimd velabatur. Succedebat rftndidus de
more circulus £, quiaxteriiu copiofo colliquamenti ri-
vulo F ambiebatur: liuicf roxima extendebatur area um-
bilicalis G, qua: lato rivulo H alluebarur. His addeban-
tur quandoque plures circuli / taliter circumducti.

In aliis cicatriculis ita incubatis firapiicior emergebat
configuratio in umbilicali area Fig. j. /f , 8c ambiente
circulo L , lato fatis- Paili carina candida quadam zona
defignabatur , qua: duplici excrefcens tumore , capiti* in-
choamenta M indicabat , & vertebrarum globulos N
hinc inde haer entes habebat.

Tranfa&a Jtcimi tSiviheri, cicatricula hujus lati-
tudinis xA versiis obtufum Ovi cacumen afeendebat. In
medio colliquamentura (blito aggere Fsg. 6. fi coerci-
tum , pulli earinam continebat . qua: de more veficula
C obducebatur. Carinae ftru&uram diu inquilitam, ta-
lem tenere videbar. Ex candida zona caput D defigna-
batur , & fpinae trmftus cum appenfis vertebrarum lac-
culis £ ; circa caput & collum , carnem F luxuriare non
femel videbam cum alarum inchoamentis. Succedebat
lataareaG, colliquamenti alveolis U excavata, h.-ecri-
vulo ambiebatur , qui candidi erat circulo 1 obfcptut.
Umbilicalis h*c area inter obrervandum evacuato albu-
mine rngofas quafdam eminentias , veluti arborum radi-
ces , exhibebat, quae vaforum fpecicm milii indicabant ;
quoniam tamen in exficcata quacumque vitelli parte
parum abfumiles rugofas prodbibones excitari facile vi-
debam, ideoadhucharretanimusan vaforum latentium
rudimenta exiftant, an ficcefler.tis corporis rug*. Cica-
tiicul* extremus circulus feu zona/, ulteriori fermen-
tat ione in plures, hosque difparatos , folvebatur circu-
los Fijf- 7. K. quorum portiones , vclut infula:, colliqua-
mento Fig. 7. L mergebantur.

et Puelo.

Placebat interet, ut Natura methodum afrjualiter te-
nerem , carinam futuis profequi ; 8c qu* vari* fpecies ,
ufqueadintegr* diei complementum occurrebant, pro-
ut in re tam obfcuri ruditui- inftrumentis mihi attingere
licuit, hic exarabuntur. InOns itaque minus reget» &
infirmioribus carinarfaliter apparebat , gemiti* zon*;
feii cra(l*candid*que tine* Ttk. ». Fig. 8. in capite pa-
rum dilVar tes, & quafi reflexx 1 n pofticam partem fi, ite-
rum approximat* , collum Ceffbrmabant; mmtdido-
&* , & quafi parallel* , in longum protrafbe , carinatum
fparium efficiebant , & hinc inde vertubrarum facculoa
numero fcptem Dappenfos fervabant; iterum tandem
coeuntes, carin* extremum conftituebant. Quid fusile
miratus fum poft diem integrum incubatus, dum zon*
Frf .p. parum obliquat*, carinam conftituebam. In

aliis gemina concavitas excitabatur Fg. 10. ^L&dotfi
I parium , quod alias patebat , conmventibus zonis in
fi claudebatur ; hoc enim familiare ipfi Natur* fiepiiu
obfervavi, in zonis motum adefle , ita ut fixoacceUud:
recedii , are* & finus excitarentur & tollerentur.

E/aheitteJie fiepius fpecies h*c occurrebat, qoa ca-
pitis tumor Fig. 1 1. A emergebat 8c didu&is in dorfo
zonis B , carin* concavitas efformabatur qu* fpinali me-
dull*Clocumpr*bebat, cui veficula- cerebri D appen-
debantur , colli , capitis ,& alarum £ produ&iones ma-
gismanifeftabantur. Cralfeline*, feu exarat* zon*,
qu* varias defignabant jam expolitas carin* fpecies,
erant extremitates & fines adurgentium quafi parietum ;
in extra&a etenim cicatricula , & vitro impolita , zon*
rum latitudo Fg. 11.A occurrebat , qua totuj fpin* tra-
&as delineabatur cum alarum, fi inchoamentis. Huraf-
modi zon* non perpendiculariter elevabantur, fed in-
clinat* .carin* concavitatem producebant , qu* cryftal-
lino quodam humore replebatur, qui interdum ita turge-
bat , ut continentes zonas difiumperet , 8c areas novai
excitaret.

Aliud infuper innuendum , zonas in apice Fig. 1 j. <A
hiatum liabere , qui quandoque ; & temporis tra&u clau-
debatur , hoc autem forti natura utitur pro colHquamen-
tiingreflii. Nec retice nd* funt mutationes , qu* in ea-
dem numero cicatricula & carina abfque novo incubato
manifeftabantur ; nam expolitus hiatus in eodem Oro,
per fex lioras aeri ralnfto , claudebatur, & capiris con-
cavitas Fig. is- B candida tota reddebatur , 8t carin*
extrem itas ex diduftis zonis C , non obllante facculo D ,
emergere incipiebat : Ulterior fuccedcbat , elafft shi
aprimaOviluftratione, mutatio: claufisnamque zonis
geminus obfervabatur tumor Fig. i(. £, circa dorfum
curvabantur zon* F carin* ovalis area patebat.

TroofaSa Me , cicatricula hanc fervabat mngmtudi-
nemFif. t6. xA , & in fui centro carina locabatur, cu-
jus zon* parallel* duft* , colli fi litum defignabant ;
mox vertebris han entes , dorfum conftituebam , & tan-
dem dilatat* carin* extremum C claudebant ; in capite
vero D hiabant , & tota area candida erat : In aliis autem
rudimenta veficularum cerebri & fpinalis medull* *mer-
gebant. Carina li*c , in colliquamento £ degens , proxi-
ma erat facculpF, qui diapkanoturgcre videbatur fuc-
co Lata fequebaiur zona , qu* irruenti colliquamento
Gobftadat; unde umbilicalis areal/, quafi tot excur-
rentibus rivulis interrumpebatur ,• poftremo latus cir-
culas candidus cicatriculam claudebat.

late-

D * O

V O ET

P U

L L O.

Interea progredien te mcubatu, carina tumores circa
caput multiplicabat: zore etenim in apice Fig. «7.
hiatum adhuc fervantes tres areas B conibruebant , qui-
bus veficularum cerebri inchoamenra cuftodiebantur.
Oro C circum addabat , & vertebrarum globuli dorfo
hircbant ; cordis pariter portio D manifeftabatur , &
in umbilicali arca varicofa vafa prodibant , pallido &
fubvitelli no turgida icore.

Poft trijmta Dom cicatri sulz circuli multiplicati , fo-
lati & infrafti obfervabantur. Umbilicalis area cig. t8.
./fvaricofisvafsulisfl contegebatur, qui ab elata. foli-
dis portionibus fubpallearismbftanti* ambiebantur. Va-
forum color primbvitellinus, mox rubigjnofus erat. In
eadem area veficula deprehendebatur. Pullus in colli-
«uamentoC degens, talem fortiebatur configurationem
ln capite, ubi geminat obfervabantur appendices , oculi
fig 19. emergebant, zonJF unrtx , variis excitatis
arcis, quinque cerebri veficulas B ambiebant, & inde
produ&am (pinalem medullam C; in extremitate angu-
laris dilatata area D locum laxati medullat pribebat /
vertebrarum facculiadftabant. Hoc eodem eoam tem-
pore cor E certi deprehendebatur : Et adhuc cicatricu-
las in vitris exficcatas fervo in quibus illud prodat.

‘ Adhuc lueret animus in determinanda Cor Jit vel Soh-
ptimu frioriutt , cbm repetiOs oblervationibus fenfuum
minifterioea nequaquam firmetur. Illud certo condat,
anteincubatum, carina: damina obferfhri,- deinde in-
cubatu vertebras , cerebri & fpinalis medulla; inchoa-
mema cum alis , Sflndu&a carnea portione manifiedari ,
corde , vafis , Sc fanguine latitantibus : Apparentibus
autem rivulis in umbilicali area , probabile ed , Cor
etiam earini appendi ; cbm ante trigtftmamhortm cor-
dis ftru&uram certo deprehenderim Plurimum autem
temporis intercedit , quo Cor & Vafa icor pervidit, mo-
dii lutei coloris , modo rubiginofi , rubefecnte podremb
fingmne , unde adhuc conjeci uram foveo , quam alias
innui, fuccum, Vafa & Cor forti priejuderc , &fen-
fim m3nifedari , ut ki arborum Ovis obfervamus.

A udiora fenfim reddebantur fingula circa horas ui-

intg fix incuba rfrs ; grandior etenim reddita cicatricu-
la , umbilicalem areiro vafculis fig. 10. */J coopertam
exhibebat ; reticulare opus vaforum gramlioribus inter-
dum fpatiis B , quadoque minoribusdiftinguebatur, &
cami aliqui , abis oblique dudi, nunc aliqualem reditu-
dmem adepti , quafi trunci dirigebantur. Iterum fufpi-
cor , quin , ut olim innui , plexus integi i vaforum umbili-
calium praexidant in cicatricula, & fubintrantis icoi is
turgentia & motu manifedentur, ipforum area: exten-
dantur , truncique erigantnr , cbm in plantarum Ovis ge-
mina foliola, qua: analoga fbrtaflc albumini & vitello
fant, vaforum plexus, tum aei is tum alimenti, poflide-
ant. Carina: drudura talis videbatur : In capite fupre-
ma veficula Fig. 1 1 . turgebat, reliqui D, frequentius
minores diaphano fcatcbant humore , & continuata me-
dulla E in F aliqualiter dilatabatur, ut in adultisetiam
obfervatur j caro G circa luxuriabat, & cor H parum
eminebat.

Superatis quaJragintu hirit , in cicatricula eriden-
tiores redditi venarum furculi ab extremo limbo Fig.
xi. A in cor produdiouihus B deducebantur , d quo
umbilicalia vafa , angulum C effbrmantia , reticulares
«amos promebam , nondum perpetuo in grar.diorespro

'2$5

pagines didindos. Carina in colliqoamento i --itabat ,
& circa ipfam facculus D parum didans , futurusan.-ion ,
emergebat, reliquus amplior Fig. if. £, chorion erat :
Pulli carina talis erat : In capite foliti veficuli cerebri
turgebant, quarunriirima , vitrum referens, reliquis in-
natare videbatur: Solita zona ardior reddita cerebrum
& fpinalem medullam ambiebat : Hinc inde oculi F lo-
cabantur: Cor G turgidum pulfabat ea ratione 8cryri>-
mo , pro ut alias defcripfi , & fufius infra habebitur.
Hac eadem hora facculus H variato Ovi fitu movebatur ;
perpetui enim fummitatem tenere tentabat. Diu etiam
hifitavi, an infra an fupra carinam locaretur hujufma-
di veficula B , cbm diaphano turgeret humore ; tandem ,
cum ipfam in feparata a vitello cicatricula nequaquam in-
clufara deprehenderem, in fubjeda vitelli fovea locari
conje&atusfiim. *

Podrerm obfervationi CicstricMlsm addam, quaeli-
c4t Unit Jutu, incubata fuiflet , quoniam tamen Ovum
reliquis tegebatur, & humiliari loco condebatur ■ ideo
frigidum, dum auferretur, erat, & ignavum valde. In
hac itaque ambientes circuli Fig. 14. fradierant, co- ■
lorifque fubvitellini , & mergebantur in coliiquamento-
B. In medio umbilicalis area elocabatur, qui limbi D
loco zonam albam habebat , & convexa ibidem redde-
batur : Hic reticulari vaforum opere E contegebatur ,
in quibus rubiginofus humor turgebat Carina , (blitis
priditavcficuHs& corde, innatabat in coliiquamento.
Spatium, quod inter circulos umbilicalem aream
C extendebatur , ir.fignibus rivulis F alluebatur ; in dex-
tro enim latere veluti a tot didinftis fontibus deduceban-
tur alveoli G, qui ampliores redditi fub area umbilicali
ulrimum fortiebantur terminum : Contentus icor rubi-
ginofus erat , & ejuiilem peni naturi ac in cotde & va-
hs obfervabatur ; unde pucherrimura occurrebat fpc&a-
culum.

Subfequentibus horis ulque ad complementum alte-
rius diei umbilicalia vafa, coloris primo fublutci , mox
rubiginofi , & podremo (anguinei , reddebantur. Extra-
&us pullus hac pollebat figura : Cerebri veficute tur-
gidi cum fpinali medulla Fig. xf . B continuabantur ,
qui zonis C, adhuc exidentibus, ambiebatur; circulus
niger patenti hiatu D folatus joculi ambitum couftitue-
bat&cudodiehat.

Pod hmt Jiet cicatricula lateraliter vitello hirens,
fenfim horizontalis fiebat , cujus naturalis magnitudo*
erat Fig. 16. *A , 8c in ipfius centro in coliiquamento*
natatu pullus locabatur , qui veficulis B , cerebrum in-
tegrantibus, ditabatur: His cerebellum Fig. 17. Ceum
(pinali medulla D addebatur, qui zonis E cudodieba-
tur. Hujufmodi vero curvati interdum , 8t varicofa:
redditi, vertebrarum faeculis hircbant. Propi extre-
mitatem earini amplior reddita medulla in ovale exttn-
debatur corpus F ; circa coillum & caput caro Fig. ifT G
luxuriabat , & ali H pendebant , bini pariter oculi circu-
lo/excitati eminebant, quo crydallini humoris inchoa-
mentum ambiebqfur. Cor evidentifiime pulfabat ; nam
auricula Fig. in. /f, receptum a venis i- fanguinem pullu
propellebat in dextrum cordis ventriculum M , & quo i*
terum protrudebatur in finidrum ejufdem fmum K ; irde
inartenas , i quibus in truncum , quideoriuni produci ui
geminabatur in ramos Fig. jo .0 ,■ hi , umbilicales arterias
P promentes, in arcam producebantur , & tandem reti-

cu-

7^6 De Ovo

culari exitato plexu , in limbum defluebant i qui quan-
doque quafi trunco g^reticulari plexu ex fuperpofitis ar-
teris & verue reticularibus implicationibus. In cicatricu-
lis ignavioribus loco umbilicalium ramorum frete ob-
(ervabatur cum arex furculis conupuatum; quod pofl
quadragefimam quartum horam ffequenter accidebat.
H umoris per vafa fluentis color primo fubvitellinus, mox
fufcuj St rubiginofus , poftremo ad fanguioem tendebat.
Velicula R , diiphano mrgida humore > propi umbilica-
lem ramum P dextrum locabatur-

' Tridua elapfo, cicatricula parum deficiebat ab hori-
zontali fitu, cjufque magnitudo naturalis non excede-
bat Fir. jr. ^1. Pullus in ventrem jacebat, itautfpinx
B traftus i cerebello C dedudus pateret, vertebris D
hinc inde una cum zonis £ adftantibus- Cerebri criftata
veflcula f pire exteris emergebat diaphana, turgidaque
humore; reliqux G & ipfe manifeftx erant. Oculorum
circuli adhuc patentes erant; alx I extendebantur , cru-
rumque K & uropygu inchoamenta apparebant. Cor
audius erat , unde receptus ab auricula £</. ; i. L fan-
guisavena M perdudum N in dextrum cordis ventri-
culum, indeque per 0 in flnillram P , tandem in arterias
Opropellebatar, a quibus in truncum R.- Ab hoc erum-
pebant umbilicales rami Fig. n-5» qui produdis furcu-
lis in limbum definebant , reticulari efformato plexu. In-
terdum umbilicales rami geminis finibus Fig. j4- T, fu-
pra limbum inclinatis, reticulare venarum opus f' coo-
periebant. Ab extremo carina: erumpebat venofus ra-
mus Af, qui cum limbo continuatus fanguingn revehe-
bat, non difpari ritu ac in fuperioribus accidit F.xtradi
interdum cordis hanc licuit obfervare flruduram , in qua
crallior meatus d dextro in flnUtnira cordis finum appa-
rebat ciicumpoiita came Fig. Z. Taliter conflrudus
pullus in aidio amnii receptaculo 1' morabitur, quoda
chorio ambiebatur.

Poft quartam diem longi audior cicatricula , non ad-
huc ex toto horizontalis erat: Vitelli fubflantia valde
palearis , albtiroenque fufurn erat Sanguinea vafa am-
plo truncd pervadebant , excurrente fanguine una cum
fubluteo humore. In amnio pullus curvo corpore tali-
ter|3ccbat: Caput prae exteris turgebat ; veflcula enim
criflata Fit- )6. uA , qux in geminas videbatur divi-
di partes , cinerea parumque concreta replebatur fub-
flantia. Non longi in occipite fecunda locabatur cere-
belli veflcula B , uarum profunda , cui fubjeda erat por-
tio fpinalis medullx C .■ In anteriori parte piofundiiis
cuilodiebatur D, & apicem binx pariter terminabant
veflcula: E ; Oculi cum nigro circulo F , & contentis hu-
moribus , eminebant ; inter hos & criflatam veflculam
fanguincijni vas G amplum excurrebat. Carina fubcine-
rei mollique carne tegebatur . ita tamen ut vertebrarum
olla H parum elevarentur. Alx / & crura E elongaban-
tqf . Non longi a capite ex hiante pedore Cor L erum-
pebat, cujus forma erat hxc: Primo itaque (anguis ab
auricula AI propellebatur per canalem fubalbum N in
cordis dextrum 0 , aqnoinuniltrum P , indeqne in con-
tinuatas arterias j^j Cordis (IrufhiM carre mufculosi
evidenter exitabatur. Ab abdomine umbilicalia vafa pro-
dibant, & arter ia R latior erat, rubicundoque turgebat
fanguine ; vena vero inferior & ardior fubluteo fcatebat
humore. Prope umbilicalia vafa vefitula 7'figebatur ico-
re plena. Intus partiuiu rudimenta condebantur, qux

ET P U L E O.

candida & mollia rudem facculornm exhibebant fpe-
ciem. Contentus in chorio humor , veluti ladis ferum,
igne nequaquam concrefcebat , fed excitata pellicula in
bullas refolvebatur.

Quinta tranfadfi die audior erat cicatricula , & pul-
lus in coilkpiamento degens curvabatur & convelleba-
tur; ejus naturalis magnitudo erat Fig. \-j. ^amplum
erat caput', quod criftata veflcula fir. j8. C integrah».
tur, hxc filamentosa replebatur fubflantia ; huichxre-
bat cerebellum C; anteriusgeminxeminebant veficul*
D , & fuperius profundior locabatur veflcula E ; hunc in-
de oculi F adflabant : Reliquum corporis carne tegeba-
tur.alis Ftg. fq. G& cruribus H extra pendentibus. Pa-
tente thorace cor extra locabatur , quod ventriculo dex-
tro 1 & finiftro E componebatur, fuperpoflta pariter au-
ricula Z. Vifcera magis patebant, prxeipui Pulmones
rubiginofi coloris , diluti tamen. Umbilicalibus vSfl* vi-
tellum penetrantibus vitellinx fubflantix hxrebant.

Sexti completa die albumen co! liquatum erat , umbi-
licalium area duas vitelli tertias occupabat. Vaforumfi-
nes Fig. 40. in limbo frequenter refledebantur , 8t
inxq uale rete mutui anaftomofl efformabant. Pullus in
amnio cryflallino cubabat ; Solita aderat veficularum ce-
rebri ftrudura , & amplo vafe Fig . 4 1 . C criftata irraga-
batur veflcula , eique proxima Fir. 41. Dobfcu rabitur,
nec patebat nifi denudatofic diruito crebro. Koflri prin-
cipium E emergebat. Parente adhuc thorace Cor appa-
rebat, cujus fmirter ventriculus Fig. 4). f deorfumre-
tradus, & dilatus, confocio incumbebat ventriculo G ,
fuperextensa auriculi H. Interius jecur, renes, & pulmo-
nes, magis patebant.

Manifeiliora lingula reddebantur fuperata feftimi
die: Cubabat etenim pullus in amnio Fig. 44.^, quod
a chorio liic difrupto B ambiebatur , nedebatur autem
chorion vitelli membranx prope limbum umbilicalium ,
qux i pullo derivata , & in amnion , chorion & vitellum
C prouuda , inclinatis finibus Fig. 44 . D limbum effor-
mabant. Rehqaum vitelli Fig. 46. £ appenfam fervabat
glutinofam albuminis F partem. Pullus lolita pollensfl-
gurd, capite & oculis conflabat infignibu3, Srcrillatx
vcficulx G exteri 'os fibrosa integrabantur fubflantii ; in-
terior veri ipfarum cavitas icore turgebat: Anteriores
pariter veficulx H , curvatx , furfum retrahebantur . fiib
quibus roftrum 1 pendebat ; cerebellum cum principio
fpinalismiduHxjamfolidefadutn erat. Tliorax acumi-
natus erat, in quo levi tedum pellicula Cor pulfabat,
in hanc redadum formam ; gemini enim ventriculi juxta
locabantur , & linifler Fig. 47. E amplior & rubicun-
dior erat, dextra vero auricula L capacior. Ventritulus
carnofus, cum inteflinis candidas, rili conformatus ob-
fervabatur; collulx ni vex, & adhuc molles, jecurque
mucofum erat , oblongis glandulis conflans.

Interca ufque ad mnam diem firmiora reddebantur
vifcera, & Cor foliti gaudebat forma : Jecur peram-
plum, gfanduiofls utriculis conflans obfervatur, qoidi-
tlindis areis , aliis expofltis conti nubantur , Chorii icor,
relidi cruda, igne in bullas refolvebatur, quod idem am-
nii humori accidebac.

Poli nonam vero diem pullus longitudinis Fig. 48.
ist in amnio, quod exiguum adhuc erat , inaatabat;
chorion autem audius erat. Umbilicalia vafa, in vitello
per fupcnoretn partem produda , venofa erant , hxcquq

• iata ;

De Ovo

lata; arterix autem ardiores, vitelli tunicam profundi
penetrabant. Umbilicus B latus 'continuata & elongata
cate excitabatur ; concavitas C, ab umbilicalibus vincu-
lis & pendentibus inteftinis occupabatur. Exterior cor-
pori* habitus tumoribus Fw, 49. D pro futuris pennis
exafperabatur. Cerebri criftatx veficulx £ , qux in op-
ticorum nervorum exortum delinunt, miqores & pro-
fundiores reddit*, ad latera inclinabantur : Idem acci-
debat anterioribus veficulis F. Ccrefari quoque bafis jam
peni folidefadi talis efat ; anteriores veficulz G pate-
bant , nervorum pariter opticorum exortus a criftatis
veficulis H in oculos incurrebat ; infundibuli portio /,
a contigua excitata velicula, cerebri continuitatem ful-
ciebat , & non longi fpinalis medull* principium /[pen-
debat. Pedes hei Z-oolervabantur, & rofttum ofieuni
producebatur. •

Circa decimam diem chorii latitudo ufque aderaflum
albumen extendebatur ; fufitvalde erat vitelli fubftantia.
Pullus curvo corpore jacebat, infigniter protuberanti-
bus oculis , qui militante membrana Fi;- \ 1 . munie-
bantur , Roftri apex B oflcusextuberabat ; cerebri vefi-
cul* anteriores C , & criftatx D folidefadx fenfim ob-
fcurabantur. Corpus habitus tuberculis £ tegebatur. Cir-
ca umbilici exitum obducebatur labium F. Jecur rubigi-
noti coloris curu afcindulis , vafis hfcrentibus , excitaba-
tur, turgente bifif folliculo.

Abfoluta duiJtnmj Jit chorion F/>. t 2. ^A , fangui-
reis vafculis -rugatum , pauco /catebat iucco , qui igne
evanefeebat irt bullas ; neflebatur verb membranx B ,
craflum albumen invdlienti , recipiebatque fanguinea
vafa C , venam fcilicet & arteriam , ab umbilico. Suc-
cedebat pullus, amnio X) circumdatus, quod ab umbili-
co £ producebatur ; ab eodem etiam derivabatur vitel-
lus F , cujus bxa erat membrana , olcofam & glutino-
fam contjnens fubftantiam. Hxc vitelli membrana un-
dequaque libora erat , foloque limbo G , veluti ciliari li-
samehto, craffiori albumini in fituH nedehttur- Per
Itanc vena 1 & arteria /f ramificabatur ufque Wlimbuni.
Craifum albumen Z-diaphanum propria donabatur tu-
nica, & venas & aiterias umbilicales recipiebat. Um-
bilicis £, quali inteftinum , laxata & tubulosa cute corn-
jjonebatur , & inteftina If, foriis erumpentia , aliaque
infuper fangninea & varicoia vafa continebat. Exteritis
pium* erumpehant N. Cor hanc fpecicm pr* fe fere-
bat ; protuberante ventriculo finiilro 0 , fuperoofitis
auriculis geminis , dextra inquam P , & finiftra Jecur ,
debita conflans forma , veftculam , viridi tui gidam bile
appenfam liabebat, cujus portio in carnofum qpntiicu-
lum deducebatur.

* Decima ejunrii elapsa die, pullus flexa carii.a in amnio
F,/. 54 • innatabat , quod gracillimis & peni inconfpi-

cuis vafculis irrigabatur : Ejus fuccus adaudus, veluti
fanguinis ferum , concrefcebat. Circumlocabatur vitelli
moles B cui hxrcfcat crafTius albumen C,- hxc omnia cho-
rii tunica D ambiebantur : Per hanc producebantur fan-
guinea Vafa, quorum amplum £, ab umbilico emergens ,
torttiofum & varicofum redditum , ramos F progignens ,
inreticulareopusdefincbat; Proximi alterun^excurre-
hat vafeulum rubicundius , ealclem ramificationes forti-
tum, alia pai iter fanguin» vafeula 6 ,- ab umbilico exor-
ta , graciliora , inter exaratas produd ion« F propaga- 1
bantur. Puib habitus totus fere plumis tor.tegebatur*

& Pullo. i 57

Urgues & roflrum folidam acquHieiant naturam. Inte-
ritis pulmones fubalbi , ventriculus carnofus faihis , lade
replebatur; inteftina extra in umbilico pendebant . fellia
velicula , ad c^ruleum tendens, jecori appendebatur.

Sublequentibus diebus fingula firmabantur , & fenfim
chorii humor abfumebatur, qui igne freti uenter non con-
crefcebat ; amnii ver i> humor tenuis & diaphanussn can-
didam interdum fapidamqoe cogebatur fubftar.tiam.
Umbilicus carneus, crafTeUda cute , extra pendulain-
teflinacum {anguineis Vafis continebat/ A vitelli tuni-
ca in tenue inteftinum brevis meatus aperiebatur. Vas
(anguineum quod alfe penetrabat vitellum , relidi ejuf-
dem tunica F</. j 5. ^A , infigniramo £ pendulum vitelli
profunditatem occupabat , & reticularibus prod udio-
ribus Ceidem tunicati ne^ebamr; reliauis vero D ,
in fluida oleofaque fubftantia vitelli mergebatur. Circa
hujufmodi reticulares ramos C & D pinguedinis Caeculi
F lixrebant , qui ven* ramulis irrigabantur. In chorii
cavitate Allantoides tunica fenfim manifeflabatur ; le-
viflima etenim mucofaque extendebatur bicornis mem-
brani, in modum facculi , & fubalbam candidamque
continebat urinam , qux interdum filamentofa, reticu-
hre opus efficiebat ; hujus exortus po (ire inis diebus prx-
cipui parebat. Ventriculus cum continuatis iotefltnisfo-
lo turgebat lade. Jecur poftrenni , exrubiginofo fub-
luteum acquirebat colorem , & bilis cxralea erat. Ce-
rebrum jam fblidefedum in fuperiori parte nervorum
opticorum radices Fig. j6. ^A , graciliores redditas, an-
teriores ventriculos B , cerebellum C , & principium fpi-
nalis medullo; D exhibebat ; in baia vero , ultra exarata ,
infundibili regio affurgebat.

Tranfada decimi nmi chorii fubftantia £/;, 5 7.
craflior reddita, quali canca, exiguum continebat hu-
morem , ejufquc concavitatem Allantoides tunica B fe-
ri ex toto occupabat, mucosa referta urini C. Pullus
calcitrabat , amnio D contentus. Umbilicus £ amplus
erat, & turgidus ex rerrado interiora versus vitellp £ , &
abipfb, amnii D tunica in (itu G producebatur. Intra
umbilicum , ultra fanguinea Vafa , inteftina mefaraicis ir-
rigata condebantur.

yifcjim* completa die , Ovi cortex de facili friabilis
erat; craffum item chorion , & feri [anguineum, non
tamen fibrofum , 8: fucco undequaque vacuum , fola-
que Allantoides tunh» £/;. 58. lA continebatur, qu*
urinx ftkias B reticuiariter ita dudas Sc implicitas ut na-
tur* myfterium crederetis, includebat; «tandem ver-
bis umbilicum Cdcduda, & ventrem fubingrefta , ef-
formato Uracho Fig- j 9. D, in extremum inteftini £
hiabat. Vitelli corpus in ventrem retradum exteriorem
abdominis formam F excitabat. Jecur perpetuo lutei co-
loris erat, quafi vitello turgeret ; ejus vero fel cxruleum
materia in carnofo ventriculoSc tenuibus inteftinis con-
tenta ladea erat.

Poftremd pullns propi exitum pipiebat , & interdum
idu roftri fnabrlem uigebat corticem ; ejus venter
Fig- 6». ^A turgidus & feri rotundus ex condito vitel-
lo reddebatur ; fciflura tamen Hobfcrvaturex retrado
umbilico, a quo Urachus C & umbilicalia Vafa D pro
dibant In aperto pullo vitellus Fig. 61. £hujusmagni-
tudinii, inteftinis F brevi dudu G continuabatur ; nxc
a carnofo orta ventriculo//, versus extremitatem caeca-
les appendices I promebant, K dilatata fur poiuouecloa-
Kk ‘ • cam

■ 358 De Ovo * t Pullo.

eam £ efficiebant , i qua erumpebat Uraclra». Vitelli
fubftarrtia rifrida & oleofa erat Jecur adboc luteum pr«
fe ferebat colorem.

‘H*c funt gu* Vobis imperantibus in tam profundo
natur* myfterio antaverfaria. hac aggrCffionc vifus furo

sttigifte .qu* licet rodi mei delineat* tnaw , Micompto-
que exarata ftyloettent, pro integro tamen animi »o*o
pene* Vo* erunt, Sc fortafle ulterioribus fubfequeotiuiu
armorum firmata obfervationibu* , natur* normam ia
ducendis primis pulli Ramicibus adumbrabunt.

Daiam BmmU JieOifat- i6ft.

F I N. I S.

A N A-

. f

: d by Google

qjj

Digitized by Google

Digitized by Coogle

V'JM -i i£&3pC

&x V

/f J “ s

Digitized by Google

. 259

ANATOMES

BRUTORUM

Pars III.

A Q^U ATILI.A

CONTINENS.

C A P. I

De Acu Marino.

Plfcis qui GxrtCts 1*«»«'»«, Iatisis ulcut,
Plinio etiam acnhatur, non incommodi defcri-
ptus RonJdetio , eft tamin quod adjiciam pr*fer-
tim circa interiorem f jus fabricam.

Aperto ventre non nifi unus continuus tmifiini ejus-
que ampli dudus obferv atus , nullis gyris aut volumi-
nibus innexus , nullum inter ftomachum & inteftina alia
difcrimen, nifi quod parte fuperiore dudus cffet paulo
i capacior.

Ad latus inteflini hujus in aco focmina Ova jacebant u-
trinque membranis fui; involuta, infinita numero In roal-
jculo eodem modo inteftinum utrinque laBer cingebant.

Sub inteftino hoc Vrf,ca protendebatur i brachiis ad
ufque podicem extenfa, & albis quibufdam Imeamentij
quafi pyramidalibus hinc inde infcripta. Hujqfquebqjie-
ncio jam attollit fc pileis, jam demittit, jam natat pro
arbitrio inclufo a«re varii gubernato.

Sub longa illa vefica I peda: 1 Ranat & illi i capite ad
anumextenfi, coloris oblcurioris, per quorum medium
grande vas fanguineum ferebatur.

Hrfar pro animatis magnitudine fatis grande, fed mol-
liufculum, cui annexa vejica fellea bile viridi referta.

Aveficula fellea per unum heplfis latus fparfa erant
vafcula innumera fcilitillantia , fed minuta. Dixiffes fila
amtfargertoque nitentia. Hisfimilis color hinc inde in
* oculi3& capite pifeium deprehenditur, in vafis hepatis^
nemo ha Senus, opinor, obfervavit.harcipfavafamtidio-’
ra erant in femina . in mare ofcfcuriora.

Cor ve(icul4 felleS triplo minor, fed firi*im&px-
ni triangulare, unico tantum fmu, eoque in medio do-
natum Ad fuperiora Cordis album quoddam durumque
• corpus notatum figura nonnihil accedens ad pyramidem,

quod principium eCearteri* magnae poftea compertum
eft.

Lien propemodum triangularis , & carne quam hepar
folidiore.

In collo non nifi tria traachiarrnm paria (cum iv Ron-
• ictruus agnofcat) ad inferiorem earundem partem tuitr-

en.'a quatuor oblonga, dura , denticulata , referentia non
inepte quatuor illos feminum folliculos, quos in cyno-

glofta matures cente notamus nifi quod hic nihil in media
protuberet.

minuta , & offea , fed maxilla utraqne fceminas
dentibus armata exiguis , roafculo pr*ter bos dentes
etiam aliae feries nat* erant, fedminutx.

Ocmb grandes, humorctjfialimmr adOculorem fidem
prorfus rotundus, (quam* per corpus fparfie hinc indi
(ed nequaquam contigit*, in quarum uno margine intea-
faviiiditas, in reliquo fquamarum corpore nulla.

Spina Jmft viridis , fed etriphyfes ofle* & coft* lou-
ei viridiores; quaefita ratio fiflendi viriditatem illam in
liquore , fed in caffiim ; ad mota roenftrua acida , falfe ,
acria lixiva.nihil effecere .Solus vini fpiritus purgatifiimus
tinduramelicuit, non tamin viridem fed flavam, pereua-
te inter operandum colore odium nativo. DOKICH.
AB. Dan. lAiw. 167 j. cap. 49.

C A P. II.

De Accipcnfere , S. Sturione.

NOTATA
In

VENTRE IMO.

Nno 1671 xvj. May h*e in eo notata. Vixtricuius •
admottoi brevis & coii tradus . vix enim duos digi-
tos latus erat, & quatuor longus , cum tamin gula ven-
triculi longitudinem axjuarer.

Pancrias exterr.i quadantenus figuram renis ovil-
li exprimebat, interne innumeris dudibus lateralibus latis
mamfcftis , & in plures ramos definentibus conflabat.

Manifelli etiam erant exitus Duc rus PascRtArt-
c 1 in ecphyfin. & magna humoris copia ex iis colligeba-
tur, qui ingratum plani & herbaceum fapprem habebat.

iNTiSriHA adjnodum craffa, & in fuperficie ex-
terna glabra, interni ircequalia, & crufta glandulosa con-
teda, ea vero quo magis ad inferiora vergebant Valvulas
f. ligamentoia quaedam corpora habebant duorum digi-
toi tim latitudine i te invicem polita , & tranfverfim vel
obliqui inteftina fecantia, l.cque dbchleam aliquanitOB-
cinfie exprimentia. AMSTELOD

De Vasis BsANCHiAcisys legi poffunt , qu*
habemus ex WILSlO csmde Salmrnt.

Kk a CAP.

Digitized by Google

1(0 D e A t o s a ,

C A P. III.

Dc Alofa. „

Pa w e * b a s hic invenerunt A MSTELODA-
MENSES nullis appendicibus prxditum > pluri-
mis locis in Ecphyfin apertum. Notari iidemvolunt cor-
pus illud quod fjecikam pro Vsx r SICULO habet, verum
non efle ventriculum , fed tantum continuationem nfo-
phati,

C A P. IV.

Dc Aftaco.

AStaci hifloriam ex traB, D. W I L L I S ie Animi
brutarum Cap. j. hinc habe.

Ajlacm aliique pifces affines; (c. Canter , Gamma-
rur , Squilla &c. uti liint retrogradi , feu potius retronaia-
tiler , iti illorum partes , & vifcera , relpe&u aliorum
animalium ■ aut inverfa aut oppofiia efle videntur : nam
quoad membra & partes motrices .non offa reguntur car-
nibut , fed «rite/ ojjibut : quare pedum , brachiorum , ca-
pitis , dorfi, cauda; , aliarumquc partium , aut motriclum
aut mobilium , mufcult feri omnes (exceptis temporali-
bus) integumentis ubique cruflaccts includuntur: Reve-
ra' providentia divini iti conflitutum eft , ut , cum ani-
malia haec inter fcopulos & faxa afpera verfentur , aliif-
que flufku impellente darius allidi periditentur , ejflbur ,
tanquam armaturi exterius confitii, muniantur: Porri
ne integumenta craflacea , membranas aut carnes fub-
je&as, afperius comprimant, afFricintve, eadem ubi-
que muco erado, purpureo, tanquam panno fubdititio
molli, intusobducuntur: Credohuncin pfcibut crufta-
eoi/, fecusacin moUibut , (qui etiam muco oblinantur)
ob majorem fulphuris copiam , purpurafeere.

Sicut emet, iti illorum pracoriia Sc vifcera ,
idem obfervant, namque hepar, ftomachut

ac uteru/fupri atqui cor irfra , (b. imo dorfo contiguum
locatur; quin & meduBa /pinali/ non dorfo, & fupra
vi (cera , verum fub ipfis , prona: eorpotis parti , toto au-
&u ino»nbk , ac (terni ofCbusfive commifluris includi-
tur.

Verim qui A flaci partes, ac vifceraJUius eonfpi-
ciartur > imprimis tunica loricata , cum mucore rubro &
membrana itibftrari? eximatur , in fummo dein capite,
terebrum mediocriter amplum , coloris fubviridis , & ■
quafi bifidum apparet ; 4 quo procejfui mammillare/ , ner-
vique optici afeendunt , atque medulla oblongata duo cru-
ra , in medullam ftmalem defoendunt , eaque in toto hu-
jus proceflii , modo divifa ab invicem feponuntur , modi
unita coeunt , rurfulque abfcedunt.

Ab Ore bidenti, OEfoflhagur duSurc&O, & brevi in
ventriculum tendit; hic amplus & membrana crafliori,
& robufli pranlitusintra cavitatem fuam tres habet den-
tes, quibus alimenta conteruntur: porro ob manduca-
tionis opera, duo mifculorum paria , fctVtcet temporale ,
8c nhid flomachi laturibus appcnfnm in vicinia conflitu-
untnr; 4 ventriculi lateribus, duocorporaglandulofa,
pluribus vadsic du&ibus varJcofu referta (quafi tenuia

& Ajtaco,

quzdam effient inreflinula) ad nafemtor, ac indi cum bi-
nis lobis fenfim acuminatis, in imam corporis truncum
defeendunt: 4 ftmacho in hare corpora ntrinqoe aditus
patefeunt , ita ut ventus , illi per fi ftulam infufflarnx , h*c
flatim incurrat, ac intumefaciat : Partes ti* in pfcibut
crufteccu (prout etiam in tejbaceit) vqlgb hepar dicantur,
& revera tum bcf mutum mefentmi officiis fungi viden-
tur, quatenus nempe hyli recens in ventriculo confodi
portionem puriorem excipiant, eamque de&catiorem ,
•nox humon vitali committunt.

In Aftaco mare, fupra pnedi&arum partium origines ,
utrinque ex cefophagi lateribus, corpora fpermauca in
cipiunt, quae verfus trunci fundum dem i fla , Sc ibidem
magis compada , & teretiora fub epididymidis fpecie
fada in duot pencr terminantur ; quorum apices , per fo-
ramina , pedunculis penultimis excufa exitus habent. Pa-
rita' m Ajlaeo flemina , bina ovana utrinque ex wfophn-
gi, & (lomachi lateribus difpofita , in duot uteror imo
corporistrunco confitos tranfeunt , A in hos, per fora-
mina, pedunculis antepenultimis excu (a membri/ genit a-
libui aditus etiam ex utero ovis excludendis exitus pa-
tefcnnt : Adeb quo luee animalia prole multipUci tce-
endiflimaexiflant, circa partoi genitale/ , & gemmae , Sc
majores , quam in Brutis plerifque aliis , natura quafi fofl-
cita & mduftria efle videtur ; nempe ut fimul duplicati o ,
tum generationi/ , tum concepti /partifque operibus non
tantum gemelli fetnper, fedgemelloium for 4 myriadex
producantur.

Infra ventriculum , quin & aliorum quoque vifeerum
principiis inferius , pericardium , cui cor palpitant inclu-
ditur, in imo dorfo collocatur; cvrlufyftole Sc dia/lole ,
prout in ipfis fanguineis. celeres funt & fortes ; hoc co-
loris albidi apparens revera mufculu/ conicu/ efl , cujus
cavitas fatis ampla > fibris five columnis, pluribus robuftis
variis item fcrobiculis inflruitur: Aorta, fafligio ejuS
fummo egrefla flatim in duos ramos • qui verfus bran-
chias incedunt, finditur; vena cava trunci defccnden/,
alttrque efcenJen/ , 4 cordis tergo coSunt , ibidemque
ejus auriculam ingrediuntur. Cor, dum relaxatur, hiv-
morem vitalem 4 vena fufeiptt , eumque mox dum con-
trahitur in Aortam propellit.

Pfc.-t eruftacc, *qu4 ac teftocei , quamvis exangues,
brancbii t (quat pulmonum vice funt) nnmcrofis , ac largis
donantur , ad quas dtm humor vitalis totus . ac crebrd
deferri potefl , idcisro non uti in tei reftribus infcBn , per
univerfum corpus difperguntur , fed in utroque latere
fub tonic* loricat* margine, fimul in eodem loco, illa:
fafciculisquibufdam colligat* ftatuuntOr: Branchiarum.
pars inferior & extima, qua; lata &obtufaefl, pedun-
culis fternoappenfis affigitur; pars (iiperior, fubloritd
afccndcn% fi fenfim mucronata, foluta&tiberaeft; fe-
cusaein pfcibut /anguinei/, quorum branchi® in utro-
que fine lofido alligantur. In lingulis AJIaei hrancbn/,
tretfmur reperiuntur, quorum bmot pro humore vitali
ingerendo, regerendoque conftitui patet ; quia liquor
atratus cordi in jede us , ad branchias tranfibit .ibidemque
finum primo unum pervadens , mox per alterum redibit.
De fmu tertio mox dicemus, S limibus iflis, raforum
exilium produ&iones quafi plumofie, breves &denfifli-
mxquaquaverfusafTurgcntes inflar lacini® , aut fimbria:
apparent qua; cilm fpongiol* fuerint, aquas continui
, affluentes , quaque diaftole* vice farbeat , lyflolcfque osc

pri-

gitized by Gooq

De An

prlmant: Io enra nempe finem, uthmnori vitali , dom
ibidem intra dodus minatos explicator , pabulum ab a-
quis iflis nitrofum. Sinus tertius a cujufque branchi* api-
ce. ad bafin produ&us , in canalem branchiis omnibus
ejufdcm lateris communem definit, qni juxta branchi*
luprem* (qu* perpetui vibratur) infertlonem , hiatu
fatis lgfgo dehifeit , hunc quifpiam in cjffiaeo vivo ,' dum
inficcorefpirat, facili percipiet ; nam in quique bran-
chi* iflius luprem* fyffole , bullam aqu* i foramine ilio
erumpentem videbit. Porro fi in foramen iftud liquor
atratus injiciatur mox ifte duftum communem iubiens ,
exinde , tum in branchias omnes , earumque finus exiles ,
& plumaceos , tum infuper in brachia , & pedunculo,
ume, , (quorum fc. cavitates mufculi haud pleni infer-
ciunt) imi in corporis cavitatem permeabit. Pariter
etiam i vento foramimiili infpirato , partes omnes prx-
di&x inflari folenr.

Hinc conjicere fas fu , foramen ifludeum canali com-
muni, & tentu branchiarum fmubu, quandain tracheam
e (Te; quamfe. aqu* copiolae quaque diaftolc fubeuntes ,
proxima fyftole redduntur ; Interim illa; in hoc tranfitu ,
non tantum cum humore vitati intra Branchias fcatenti
communicant, fed infuper intra membrorum, &tranci
cavitates reconduntur, ut pifcibus hifcg , dum in arido
detinentur , refpiratianis fomitem fuppeditent , atque
•idpropter non taurino in aere apeito diutius fubiillnnt,
fed etiam intra fpacium aere inanitum , aliquandiu vi-
vunt.

In pifeibu, cruflacei, , cum ad branchia, pulmo-
ne agitandos , coli* laterales , mufculi pedoris, aliique ,
aut defunt , aut propter rigiditatem partium vicinarum ,
inhabiles fiunt ; mechanica admiranda efficitur , ut ,
dum branchi* , maximi ex parte folut* , & facili mobi-
les relinouuntur , fingul is earum falciculis, circa bafes
pedunculi oifei cum mufeuiis intra covitates ipforum in
dufis , qnafi totidem coti* tenfile, , fc. ultra corporis
Iruncum longi produd* adigantur ( qu* nempe velut
tot dili infla pendula, raufcuTorum quos includunt ope ,
feri continuo vibrata , etiam continuas branchiarum
pro infpiratione , expirationeque fyftola, , & Jiajlola,
cient.

C A P. V.

De Anguilla,

NOTATA

VARUS PARTIBUS.

A Nguill* &vipara: hunc proponit Parallelum S F.-
VE R I N U S 7.oot. p. J71. Vipera toto corporis
•xcurfu vifcer a habet adufque caudam exporreda , an-
guilla podice tenua & alvo tantum modo, nili quod paulo
MMMfliniiek

Vipera Pulmonem habet. Anguilla non item

Vipera Diaphragma non habet, anguilla habet

Vipera longi ab hepate /W habet , ar.guilia hepati

O U ILEI. 2£f

Vipera Hepar longum , anguilla Tatum.

Vipera Splenem obicutusn aut nullum, anguilla roa-
nifefiuA

Vipera XJterum longi inferius , Angtfilla hepati con-
tiguum habet.

Vipera inligne meftntcnum non habet, anguilla ha-
bet.

Vipera fpmsm 8c ceflae uniformes liabet ufque ad eao-
dum, Anguilla difformem fpinam & nullas codas,

CUTE.

T\E Misto quim in Anguill* Cori prxfenre
Fr. Red, obfervavit STE NONIUS tractatu de
Cani, Carebar, a Capite dtflcSo hscadfert. Retro caput
circa initiunrTpm* dorfi cavitas in ipsi cute erat , unde
utrinque ad latera delccndebat meatus , qui ubi ad locum
Ventrem inter & lpinam feri medium pervenerat , reda
indi ad caudam ufque per media pileis latera decurre-
bat, quo loco linea confpicitur exterius a capite ad cau-
dam ufque exter, fa. In hoc meatu utrinque ad latera ca-
vitatis magna: tres ali* cavitates erant , ad aliquod in-
tervallum a fe invicem diflar.tes: pars meatus inter fin-
gulas cavitates intercepta cartilaginea fubftantia interiot
erat incuflata , auo modo totus dudus ejnfdem meatus
utrinque ad cauoam ufque ex plurimis tubulis durifculis
compofitis erat, quos inter tubulos cert* papill* emi-
nebant , eo modo perforat** flatui pateret exitus faci-
lis flylus introitum difficulter inveniret. Inflata media
cavitate, qu* pone caput erat intumuerunt cavitates,
qu* illam inter et mediam laterum lineam intercipieban-
tur , fed nullum aer exitum inveniebat, nifi in papillis per
mediam laterum lineam difpo/itis. Erant p,-*terde (cri-
ptas modopapillas minores , majus cuf* ah* , fed minus
frequentes , qu* in vicinia capitis fupra mediam laterum
lineam Iit* erant, at caudam verfus in ipfa illa linei ex-
ffahant. Et h*c quidem meatus novi primo in Anguill*
cute mihi vifidefcriptiocft. Cui ufui foraminibus pertu-
fus meatus infervire poflit . necdum determinare aufim ,
quandoquidem vacuum illum invenerim nullo pituito-
fi humoris ne veftigio quidem przfente.

PANCREATE.

PiAhcxiaticum D.«ctu»i difficulter admodum
inveniri A MSTELODA MENSES notant Cbf.
part. i. F.um vero duplicem efle unico foramine pnetli-
tum.

HEPATE

|^F Hepate anguill* vide Cap de Galea.

INTESTINO.

r i w n. au iraiicvwrnjBtti, EJUJC IWC1UIKI , IIJCC

omentali reti, ffcftriis nefbintur ac in centro ramos ve-
n* port* exiguos habent, & in infignera quandoque ex-
tuberant molem.

CAP.

Digitized w Google

»6»

D* A « * i i o Major e, &c.

CAP. VI.
De Afello Majore.

Cor capiti ricinum, ejus in parte Inferiori dextrq **-
ricula, rubra.

NOTATA

VASIS BRANCHIALIBUS.

DF Vasis Bl anchi ausus 'egi merentor
qu* ex WILSIO it turmi irnttnm adduld-
inus cip. de Stlmnu. ^

PANCREATE.

PAncreas glanduIofum.setuboVofBmtehoepUfe

eft, tenui mtmWtni inveftitam, quod ejus appen-
dices Vermicalares colligit atque vala continet.

Situm eft iub Ventrieuload initium Ecphyfit . em m
modum circuli adh*ret, >ta tamin ut pancreatB 'nJertio
admodum obliqui fe habeat , ut ex figqri & obliquo fitu
orificiorum videre eft. . .

DuSurpantrtttici numerofex funtutpluriinom. u-

cet enim plores fint appendices, omnes tamen in fex uios

dudusfeu truncos major® delinunt. .

isippnuliculiiTum nunffrus in totum aliquando ao up-
eentos nonaginta & novem aflurgit , truncorum vero
valdidiseftpat, nam aliquando xi. aliquando txxn. nu-
merantur. . . ,, .

Tria «/«■«*« nera, Vtntt, ^irtentr,& Kervtr na
bet, qu* omniaDudum bilarium comitantur u^cai
ejus infertionem, quo ubi pervenerint admodum belfe per
totum pancreas ejusque laciniarum innumeras colligen-
tes membranulas diftribuuntur.

Notandum duduum pancreaticorum exitus valae ene
patentes (etiam in omnibus feri aliis pifcibus) ubi contra

Marti exitus valdi contradas notatur. „

Sutei vt nere* tiei fipor ac color cum feminis 4 veheuns
feminalibus Taurorum ac Canum proflatis excepti qua-
dantenus conveni» , ac in faucibus rancidum faporemex-
citat, aliquando fobamarus eft & (ubflavus. AMSTt-
LOD.

CEREBRO.

1VU1A* IWIU.

. Visicsia Pneumatica una , lub qua Ivenes.

CAP. VIIL
* Dc Bufone.

>Toatcivi cumqmbufdam Intestincs pul-

I moni fmiftro incumbit.

HtMS ex tribus lobis conflatum

Folliculus Bili* colore rabdlo tingitor.

Pulmones magis nigricant quam mRami,«dto.
quecompa&iores, nec adw veficulofi.

Coa albicans, pimdulit nigris confperfom.

Auricula dextra pallidior, firriftr* rubicundior,
quod dc in lacerti terreftri deprehendi. Cor hepati in-
cumbit, Hepar pulmonibus.

Oblongi Pmfutiiait facculi renibus annexi quala in
rana aquaticA

T esticul! oblongi, dexter coloris ex albo grifei,
pundulis nigris adfpergitnr , Cnifler plani candicat

'Pedis pol^piores prioribus non Tunt multo longio-
res, undi bufo tardius quam Rana felit.

In Cavit* bufonum ItfiBtm illam decantatum qifl
bufortaa dicitur non invehi. Ol. JACOfliUS it
Ktnit.

De Pulmonum ftrudurl vide qoic habentur Cap.
de Rutu sqicaticu ex SWAM MERDAM.

CAP. IX.

P Ifdum Cerebra in quibui differant vide C*p>it Luco-

De Carpione.

ANATOME ejus

AO. t«66. xi x Jan. *MSTF.LOD. fequ. nota-
runt Omnia Iwtestin a (qumfurfurooeorfum.
que ut in Anatibus, non in gyro» ut alias, diftribuuntur)
per hepatis fubftantiam iplis intertextam conjunguntur ,

i r. rr. :n/UmnAi»,,i ni,Umr

CAP. VII.

De Afello minore.

PAncleas Afelli minoris in omnibus feri cumpao-
create Afelli majoris convenire AMSTELOD.
tradunt.

Umbilicus in medio pileis
PiiitOKEUv nigricans totum abdomen cingebat.
OEsovhagv s fibri» redis pneditus
Hipaiis lobus praecipuus in finiftro latere
Liem nigricans latere dextro
Intistimum coccum nullum , redum vallum
In Ventriculo ocrvorum plexus

ut una quafi mada ex ipfis conllicui videatur.

Continetur hem Visicula Fellis & Liem in
qUcm compage,

wUt & VEMtaicuLU», qulinteftini inftar oblon-
gus, in cujus principio dudus cyfticus infcritur, unde
terta fuperiraes interior bile tinda.

Duzfunthic VssiCUL.je, qu* prima fronte auafi
diiiind* apparent, inter fe tamen communionem habent
ficut flatus ex una in aliam tranfeat , ftq nidem is immitta-
tur per fiftulam in faucibus digitum latam fubdentibus
ortam&in in veficulam inferiorem terminantem, fty-
lum tenuem admitteniem.duptici membrana gaudent ree
veficulx, alteri quidem tenuiori qua; incenor eft , altwi

ni.^AMtNrtAr «btina ntv dorfo 2D-

lljlUUV.MLVUco...,^ 7 ’ "

nutem cralHori » qu* exterior , cujus ope etiam aorlo
: ficulae. . _ '•♦TSiijwH&v \

neduntur li* vefitui*. .

Ab Otraque parte harum veficularum hertt Lactes.

Ureteres manifefti ab utraque pane renum ad
umbilicum vulgo diduro deducuntur, qui&ftyluin, 8c
flatum, & humore», admittunt atque ad locum didam
deducunt . . ,

Vesica autem Uriharia (ad umbilicum vulgo

Bpifca-

9 r

Digitized by Google

Di C a k e C

Epifeatoribuididumfita) omnia in ureteres immifTa re-
cipiebat, 8t per eam tranhbant antequam i corpore e>-
grtderentur.

Danaas in faucibus non in anteriore oris parte hx-

tent.

Id quod Lingua vulgo dicitur proprii non eft
lingua, nam in fuperiori palato hzret. ita ut cibus fub
ea tranfeat , fed eft glaudulnfa quaedam fubftantia alba ,
mollis, humida, & qua; punita aut alio modo Laria fe
miro modo commovet.

C o a in fuperiori loco pofitum auriculam amplam
habet, membraaofam, carne quafi glandulosa mixta, ma-
gnitudine ipfum Cor excedit , quod lolidiute fai fe fatis

prodit.

NOTATUM

DE ORGANO ODORATUS.

Odoratu» Foramina pifcibus utiinque gemi-
na funt etiam Ariftoteli nota , inter veniente exiguil
membrani . qua; foramen per vices obtendere poteft &
aperire, hzc foramina N. 9. 9. 09 indicata ferunt 111 illam
cavernulam qua; N, 10. 10.10 hic (ijnuficatur. Nervos
minifter credebat i priori parte Cerebri ad ean» cavita-
tem pertingere , at hoc non fine cundatione in medium
proferri patiebar. Nam alios nervos ad Itoc loci inferni
perquam occulto itinere tendere admodum adolefcens
quondam ddciUb plicis Trutt* capite oftenderam. Illa
pifeium & avium foramina quz ad fenfum odoratus dan-
tur paulum oppidb inter fedifFerunt. Nam illa bic deG-
nunt rotunda quadam cavitate conclufa , hzc verri ultra
excurrentia pergunt tendere ad pulmones. 5CHNEID.
L, f.Jc Catbar. c. a.

PALATO.

MEmesanan Pituitariam Paiati etiamm
pifcibus dari,i<*. 5. de Catbar r.r.exponit SCHNEI-
DERUS. Vide hic tay.drZ.vo».

CEREBRO.

Pifeium CtaiasA in quibus differant ab humanis
vide Caf. da Luria.

C A P. X.

De Cane Carcharia.

•

Aniscardiarix caput fmgulari tradam Myfogiz fpe-
V^cimini addito deferibit STENONIUS his
verbis:

Non dubito, quin Ledon fsftidiofa fuerit longa , &
non interrupta , rerum mufculos foedantium expo-
Gtio ; quocirca, cum in varietate ooledationero ani-
mus invdhiat , materiam priori fubjungendam judi-
cavi quz Viriis , nec cohaerentibus inter fe , obferva-
tio.nibus recenfendis occafionem prxberet. Nec com-
modiorem aliam defiderare potui , quam quz mihi

ARCUARIA. 2 (5 5

fefe obtulit, CapntCarcf-apac diflecanti. Scilicet Sere-
niilimus Magnus Etruri* Dux , cum Liburno ipfi iignifi-
catum eflet, ad aliquot milliarium i Portu difta> nam
captum infolitx magnitudinis pifcem effe , caput illius
Florentiam apportari jnffit, minique tradi diflecandum.
Licuit mihi in eo nonnulla videre , animalium partibus
cognofcendis lucem haud obfcuram afferentia , quz va-
riis aliis obfervationibusilluilrata hir exponere volui

Primo afpedu innotuit, Car, is Carrhariz id efle ca-
put: cutn quz a Zographis de iftopilce narrantur, huic
omnia competant. Non difoorabo , an Lamiz nomen ei-
dem conveniat , cum conftet, Lamiam proprii planis
pifcibus accenferi , etiamfi multis in locis huic r.oftro pif-
ci Lamiz nomen imponatur.

Quam imaginem fub Lamiz nomine eonfpieis, liter *-
tilhmi amici Caroli Dati benevolo in me animo debes;
qui, cum videret lacerum caputzri ireifiim Ledoris de-
fiderio minus fatisfadurum , ex varfb tabulis zneis , quas
poflidet ad Metallotbecam Vaticanam Michailis Mer-
cati Miniatenfis fpedantes, meis ufibus eas cor.ceflit,
quibus Lamiz caput , & dentes atque gloflopetras majo-
res expreflas vides. PafTus quoque eft , fequentia hic ap-
poni ex eodem Mercati manuferipto ; quod de terris , fa-
libus , fuccis pinguibus , lapidibus , & corporibus ido-
morphis alulque multa fcitudignilhma, & varia’ erudi-
tiones plena continens arterna node latuiffet fepultum ,
nifi literatilfimi Dati folertia ab Orco redudum fuiflet,
data Occafione luci exponendum.

„ Ut ea quz tradarem , edent quim planiflima , labo
„ravifemper: & nofttieratinftituti, res non folum do
„ cere fed ralla , atque fuppofltitia amovere , extra Io
„cum, & occupatum ordinem relegare, vel ad minus
„ fraudem procere : itaque feriem hoc loco cogor inter-
,, rumpere eam obeaulam. Video namque gloflopetras
>, magnas, & Lamiz pifeis dentes confundi etiam a curio
„fis. Similitudo eTroremfubornavit, qnz tanta eft, ut
„qui utrorumque ortum non noverit , nihil fnfpicetur
n qui utrinque notas non contulerit, non dignofeat. Cer-
j, Dinon ingratum Ledori fore confido iftud diverticu-
>,lum, przfertim ad naturz miraculum,- monftrofiun
,,fcilicetbcllux faciem. Lamiam Rondeletius acoirjti
,,defcriplit. Capite eft magno , oris fciflura maxima,
>. dentibus acutillimis , durmtmifque trianguli figura u-
„ trinque ferratis ; quorum fex funt ordines : primi ordi-
„nis dentes extra os prominent, & in anteriorem par-
„ tem vergunt : fecundi redi funt : tertii , quarti .quinti ,
„ & fexti in os recurvi, maxima ex parte in utraque max-
,, illa carne molft, fongofaque contenti. Pifeis eft carni-
„vorus , voraciflimus , & antropophagus , cadavera
„ enim mortuorum etiam integra vorat, quodexdifle-
„di»ne compertum eft. Mafliliz, & Nicez (eodem
„ Authore) capts funt , in quorum ventriculo homo lo-
„ ricarns inventus eft. Unum Lamiz caput , quod apud
„ me eft inctforis oportunitate depingi placuit. Quod
„ intet dentes , & gloflopetras illas diferiminis eft , exi-
„ guum fani. Cralhores plerumque gloflopetrx . tenuio-
„ res dentes , & mollitis nitent , ut inter ofleam , & tapi-
„deam gloffopetrarum materiam ex afpedu judicium
..capiamus. Unusauoque & perpetuus dentium color
„ candidus, vel «tatt flavcfccns . gloflopetrz variant.

Et hzc quidem illa funt , quz cie Lamia Mercatus re-
fert. Potuiflem varia alia ad przfens negotium fpedan-

Digitized by Google

364 ' D b r C a w e a <

tia exdrveriis Aufloribua qpnquifita bis attexere: fed
cum ea cuilibet bibliothecas «1 poffidcnti , vel invifenti ,
obvia fint . ad e« pergo , qua: non ita communia credide-
ro quorum , prscipua cutim , oculos , cerebrum , & den-
tes (pe&ant. •

Hoftrum inter U oculorum regionem , tum in forte eapi-
tirfuperiori , tum d latentur ejut flurtmg in cutefbramma
confpicicbantur , per quo uijcidtoo, CJ albi cani humor igtla-
tmam referret;, exthet , quotieficunque illa cutit purr preme-
batur. Malum Punicum per medium diffeBum dixifier ,
cum divifa eo i* loco eme , di8t/ foraminibtu continua vafa
media dijjecarcntur : it flagitanti* ibidem bumortr , & coler
trat , CS fplendor. RefeBa inde cute , in cartilagineo cranio
deprrjjfio occurrebat , fpatium fic fatit magnum cutem in-
ter ,VS cranium relinquent , quod fpatium modo nominato-
rum vaforum rxtremitao interior replebat , /ibi circumfu-
fam habear albicantem materiam , per quam di/perfum
vafculum , forte fangUmeum , ftnm fingulu vafit ramu-
lum porrigebat. 1'afa hae trer quatuervr digitor longa ,
media magnitudini! pennam inferi nam amplitudine aqua-
bant, fub cute fibi proximi incumbebant fbre omnia , fed
Culirn penetrando , quadam fuor fibi peculiarer habebant
eanalcr, multa fibi invicem contigua non nift unum commu-
nem meatum in ipfa cute aperuerant , licet ubi a J cuticu-
lam perventum ejfet , o/lia miniu fibi vicina haberent.

Multum h*c confirmant opinionem, quam inRajz
anatome propofui , de fontibus unflaiofi humoris pifdum
fuperfieiem oblinentis , qui humor .equi neceilariuseft,
ad pifeium in aqua motum faciliorem reddendum , ac ne-
ceflarium efl , naves mare fulcaturas exungia , & pingui-
bus aliis obducere.

Cum hic de vafis cutaneis pifdum agamus , liceat fi-
mul defer ibere meatum, quem in anguilla- cute pr.xfen-
te Amico Clariffimo, Francifco Redi , obfervavi. Retro
caput circa initium fpin* dorfi cavitas in ipfa cute erat,
undeutrinquead latera defeendebat meatus , qui ubi ad
locum ventrem inter , & fpinam feri medium pervene-
rat , refla inde ad caudam ulque'per media pileis latera
decurrebat , quo loco linea [confpieitur exterius i capiti
ad caudam ufque extenfa. In hoc meatu utrinque ad la-
tera cavitatis magna- tres alia: cavitates erant , ad aliquod
intervallum d fe invicem di flantes : pars meatus inter fin-
gulas cavitates intercepta cartilaginea fobftantia interius
erat incruftats , quomodo totus duflus e jufdem meatus
utrinque ad caudem ufque ex plurimis tubulis duriufcu-
lis compofitus erat , quos inter tubulos certa: papillae
eminebant , eo modo perforat* , ut flatui pateret exitus
facilis, ftilus introitum difficulter invenirdt. Inflata media
eavitate, qua: pond caput erat, intumuerunt cavitates ,
qu* illam inter , & mediam lattrum lineam intercipie-
bantur ; fed nullum aer exitum inveniebat , nifi in papil-
lis per mediam laterum lineam difpofitis. Erant pnter
tlelcriptasmodo papillas minores, majufculataliae, fed
minus frequentes , qua in vicinia capitis fupra mediam la-
tcrum lincani fit* erant, at caudam verfusin ipfa illa Ii.
neaexftabant. Et hax quidem meatus novi, primo in
arguill* cure mihi vifi , defcriptioeft. In aliis inde pifei-
bus eurdem obfervavi una cum cavitatibus amplioribus
poni caput litis ; & parum abeft, quin mihi perfuadeam ,
omnibus in pifcibus, ubi in media Iterum linea papilt*
reperiuntur, fimilem meatum inveniendum ede. Cui ufui
tot foraminibus pertufus meatus infervire poffit , nec

•

; A K C H A KA A.

dum determinare *ufim ; quandoquidem vacuum illam
invenerim , nullo pituitofi harooris , ne veftigo quidem ,
pradente.

Sed ut ut de hifce fuerit, id faltetn ex allatis obferva-
tionibus certo concluditur , cutim pifdum multa vafa
excretoria habere , qualifcunque demum materia fit, qu*
per dtfia vafa excernitur : id quod non parim ftabilire
videtur meam de humana cute opinionem > qua dixi , ha-
bere illam fuavafa excretotia a glandulis oriunda, five
glandula: ift* cuti lubft emantur , five intexantur cuti , fi-
ve utroque modo difponantur. Scilicet cura inlenfibilis
tranfpiratio Antiquis nota, San&orri experimentis con-
firmata fit ; quseritur , & a quibus partibus materia illa
veniat, & per quas v ias eadem materi a excernatur. Sunt ,
quia contentis in capite , thorace , & abdomine vilceri-
bus , imo a quibqllibet partibus toto corpore cuti fup-
pofitis eandem materiam profluere credunt, & per in-
termediarum partium , ipliufque cutis poros evolare.
Aliiopinanturper arterias ad cutim delatam materiam
in cute patentes invenire poros , per quos exeat. Ego li-
bens concedo, efle materiam quandam omni momento
vel fol idifltma corporis noftri penrtrantem , & poflc ean-
dem fubtilem materiam attenuatas corporis noftri partes
plurimas vel ab intimis ufque receffibus, fecum abduce-
re , cujus rei evidens exemplum in cornu cervi , 'philofo-
phicicalcinato , Chimia nobis exhibet. Nihilominus, ut
noc mihi probabile admodum videtur , fic quafi pro rato
habeo , crailiora corpora , qu* in ipfa illa tranfpiratione
five vaporis, five humoris forma egrediuntur, per arte-
rias ad cutis glandulas deportata, inde per vafa peculiaria
expelli.

Cutic ipfa craftl admodum , & dura tot tantefque muf-
culorum tendinei excipiebat , ut tota uil nifi tendinum ijlo-
rum textura videretur.

Hac occafione coepi in aliis pifcibus ejufdem rei peri-
culum facere , vidique pkirimos ibi tendines cuti eviden-
tiffi mi continuari : id quod mihi in memoriam revoca-
vit elegantem fibrarum tendinearum in Raja interfeftio-
nem , uude fibras vel in cutem ipfam , vel in membranam
cuti ard illimi jun&am porrigi tum temporis credebam ,
modo vero ipli cuti infertam pro indubitato habeo

In ferpentibus 'itidem viperilque mufculorum tendines
cuti continuari, fiepius exinde mihi compertum eft , cum
mufculos in viperis, Sc ferpentibus examinarem.

Quid de hyftrice dicam? ubi non mod6 infignis ille
cutaneus mulculus (quem panniculum carnofum alii di-
cerent )_ cuti continuatur, fed etiam fi ngulae aculeorum
theca: luas fibi proprias fibras mortices habent , ut fufius
demon lirabo fi qusndo licebit ca-teras obfervatioties a-
natomicas • qu* Sereniflimi Magrii Ducis in naturalia ex-
perimenta amori debentur , .in ordinem digefta , luci ex-
ponere. *

Sic iu Humano corpore abdominis mnfculi plurimos
tendines cuti habent continuatos, praxipui in illa parte
line* alb* , qu* fupra umbilicum eft : idem quoque i la-
teribus linea: alb* confpieitur, fi|ad aliquot digitorum
i medio diftantiam cutis diftecetur feftione parallela ad
lineam albam, cutifque una cum fubflrata pinguedine a
fubje&is mufculis feparetur : eo namque modoleparatio
hare adminiftraxi poterit, ut tendinearum fibrarum per
mediam pinguedinem cuti continuatarum verus fluitus
confpiciatur , quo 4 medio verius latera in cutim ferun-
tur.

Digitized by Google

De Cane C

tur. In cubito idem piriterob fervatur, ubi verfuaoron«
partes diftributa: fibrat tendinof* cuti inferuntur, reli-
do in medio fui fpacio , quo cuti minus adhxrent. T ace#
palmarem in manu, in pede plantarem, varios per to-
tum corpus diflufos , cuti altera extremitate continuos
mufculos, panniculi camoli nomine ha&enus expreflos.

Ex allatis hi [foriis abundi conftat , ad fubftantiam cu-
tis componendam tendines concurrere: id quod itidem
confirmat gclatinofa , feu potius elutinofa fubflantia , in
quam cutes eodem modo , ac tendo» per coctionem re-
foivi poterit. Fateor me ad hxc omnia non attefidifle ,
cum meam de cure opinionem alibi proponerem, ratus
vaforum (quo nomine venas , arterias, & nervos intel-
lexi)extrcma fuflkere adconfiifam illam fibrarum mif-
cclam , quae in cute eft , explicandam. Modo veri , cum
in Cane Carcliaria notaverim vafa cutis Tuam fub cute ha-
bere glandulam , cum innumeram tendinearum fibrarum
copiam in cutiin exporrigi videam , pro certo habeo
maximam cutis partem ex fibris arteriarum , venarum »
nervorum, & tendinum contextam efle. De glandulis in
homine , ut fupra memini , dubito aur.c in cute , vel fub
cute, velutiobiquerepcriunda:.

Ex demonftrata tendinum in cutem infertione evidens
eft , quid de membrana adipofa , de membrana mufculo-
rum communi ilatucndum fit. Voluere plerique, efle
liate involucra communia corporis: fed nec panniculus
carnofus totum corpus inveftit , cum id generis cutanei
nuifculi , qui huic panniculo occafioncm dedere , tantum
in quibufdam locis conipiciantur ; nec membrana adipo-
fa aliud eft, quam adipis collc&io, fita inter pratdicdas
tendineas fibras a mufculis in cutem abeuntes , necdiita
mufculorum communis mciArana unica membrana eft ,
feti feri ubique tendinum a divetfis mufculis prodeun-
tium membranofaexpantio, unde fibra; in cutiin rece-
dunt. *

Patet inde, quid de multis aliis membraris fentien-
dum. Scilicet non efle illas femper tunicas partibus vici-
nis per immediatum conta&um fir*iter adherentes : fed
efle illas per fippi iifdcm veri continuas , ob fibrarum a
tunicis in partes vicinas, aut a partibus vicinis in tunicas
tranfitum, quod in embryone, cranii imbricata: lamel-
lx. dent.atufque limbus de periergnio , & dura] matre
fatis eleganter demonflraiit. Idem itidem in diaphrag-
matis medio tendineo venam cavam» pleuram, perito-
narum , St alia fibi continua habente clarum eft : ut adeo-
quencmononexdi&isperfpicerepofiit, quo jure dura
mater reliquarum membranarum mater vulgo habea-
tur.

Ojfiwn viet cartilago erit , eujui fubtlanua exterior Jura
aJnioJumerat » Itf spara, interior vero ntoliit, Iranfpannx ,
0 vjjit fjnguiwis referta. Perpulehrum erat purpurea-
rum arborum m hoc pellucido corpore Jpc9aculum , net an -
tifym quidem idi cedens quo fijlucn , &mujcn, aliaque
corpora intra fuccmum , tj eryjlaSum contenta rerum na-
turalium amatoi-crohlcBant.

An ut in animalibus aliis offa > fic in cartilagineis carti-
lago maximam partem compolita fit ex fibrarum motri-
cium extremitatibus, dubitari forti poterit: id faltetn
manifitfhtm eft, partem duriorem harum cartilaginum
nuinerofiiTimos tendines excipientem ex iifdem tendini-
bus quali totam conflare. Nec i ratione alienum duxe-
ro, mediam ejus fubftar.tiam tranfparentem tendinem

■ ARCHARIA. 26*5

natur* efle , cum videamus fola co&onein fimilem fub-
dantiam ipfos tendines redigi. *

Nec deerant oculo, quibus fui di f 'Bionem gratiorem red-
deret. Inter Sclerodem tunicam , & orbitae oculi interiorem
partem Cylindrus cartilaginem £ F. intercipiebatur , cu-
jus altera extremitas F , Cylindrice a apopbyfi ex orbita ocu-
li P txfurgentt per intermediam jubjlantiam mollio-
rem , 0 jungebatur , altera extrenutas £ , ad oculum expor-
ratia , non continuabatur ipfi ocJj \ , fed ad duorum digi-
torum prater propter ab ocmlo di fla nuam terminabatur ca-
pite ampliori , C 2 inaequali , quod Cylindre caput oculo an-
neUebatur mediante jubjlantia quadam alba.fbrojd , molli y
# adeo ampli expenfa , ut totam pojltcam acuit partem
G D y occuparet. F . 9.

Elegans hic intclligentis Natur* artificium elucere 9
fufpicor ; cum in magna cavitate non magnus oculus line
certa lege flu&uarct , nifi fulcro quodam luftincretur , &
fini lira contrariis moribus dedinari mufculi anragoniO*
efient , nifi bafi minus mobili in omnes partes facili mo-
bilis oculi globus adhaereret : hic ille Cylindrus eft . quem
pro nervo optico habuere Zoographi, decepti figuras
fimihtudine , & mufculorum re&orum fitu : namque ut
illi nervum opticum in aliis animalibus ambiunt, fic in
hoc animali Cylindrum cartilagineum circumdedere*

Nervus opticus H , primo adj p. 8u fic fatit crajfus vide-
batur , feJfeparatts n umero fi illis tunicis J, /, quibus laxi
admodum involvebatur , humanum vix aequabat Nulla
tpfi , ut humano , foliditas erat ; quod licet alii referrent
in mutationem , qu* partibus a morte collabefcentibu*
accidit , mihi tamen hic minus congruere videbatur:
quandoquidem nervus opticus folidam fuam > & firmam
confidentiam multis a morte diebus in aliis animalibus
con lervare (oleat.

Nervi optici in felerodem , feu eo meam infertio media
erat inter angulum oculi interiorem > # tpftus oculi centrum
Cylindro cartilagineo oppofitum , & habebat ftbi patent fo-
ramen , quofohda jclcrodii jubjlantia pertufa erat.

A 1 ufculorum jenarius numerus etiam hic occurrebat , li-
cet ftus admodum effet diverjhs : reBi enim , quorum origa
circa nervi optici i cranio exitum effe folet , htc circa Cylin-
dri cartilaginei cum orbita continuationem confpicieban—
tur. Obliquorum vero fuperior , qui alias ab ortu trochleam
ufaue rc3o fertur , hic ut obliquus inferior Iranfverftm in~
ceaebat. Adeo etiam Canis Carchari* oculus argumento
ed , eidem ubique legi Naturam fe adftringcre noluifle %
fed eundem effe&um modo non eodem f*p<i perficere*

Sciero Jis tuntcd pars anterior , 07 tranfucent Bt qu *

cornea dicitur , hic plana erat ; reliqua pars veri dura, cn-
t;ru in eodem pifce cartilaginibus fmilir.

Sic? & in avibus magna Sclerodisparsoflea repet itor.
Stifpicari itaque licet, Sclerodem tunicam ex fibrarum
moti icium tendinibus, magna fuMsartecompofitam efi-
fe ,* quandoquidem non modt> duft matri ver£ tendine*
continua fit, fed eriatn mufculorum tendines revera ex-
cipiat , tum illos qui d mufculis oculi exterioribus illi in-
feruntur , tum ifios , qui vue* mufculo , vel mufculis illi
inne&untur , & in variis animalibus confidentiam habeat
fimilemilli, quam hftbert partes ali* eorundem anima-
lium ex tendineis fibris eodem modo compofit*. Certi
praeparationi debetur tunica , quam in fedionibus de-
mondant Anatomici ex tendinibus mufculorum oculi
compofitara*

Spatium

$66 D e C a k i C

Sputum L diameter hrevier rjl ; L M , Xdveam

reprufentat.

Cryflalhni humori) propria tume» contexti Jubflantia
triplex erat. Intimi , centrum centroque vicrib loc » oeeu-
pjm. Juri, (3 et Itmeliu Ctmpojit» erit , quu integro, cry-
jtalh injitr , dupbon* apparebant , JcBu vero aibufimul ,

O opaco evadebant : cxttmt cryftallini fubftantia tume o
proxima aqua inflor diffluebat ; reliqua , ut centrum inter ,

Cf tumeam , medium loe^finvenerat , fic etiam confiften-
no medio erat , vifciditate fuagtuium omulant. Sohiui
gleiut vifco fuo circumdatu/ libere m aqua volvebatur.
Fig. vii/.

Centro proximam fubftantiam fxpiits obfervari in vi-
vorum piicium cryftallino fimili modo, fle induratam, fle
ex lamellis compofitam , quo in oo&orum pifeium c>cu-
|is integer cryftallinus ,& induratus , fle ex lamellis com-
potitus confpicitur. In animalium noftro fenfu calidorum
oculis ea cryftallini durities non occurrit ; licet , fi in aqua
calida coquatur, vel in aire exficcctur , etiam ille ex la-
mellis compofitus appareat. Si? in oculo cujufdam mu-
lieris ccccxcryftalbnum A morte durum, fle ex lamellis
compotitum , paucisabhinc hebdomadibusobfervavi , fic
credo, crydallinumAClariflimoGuilielmoRiva, inA-
natomicis verfatillimo , vifum in cocco induratum , fimi-
li modo compotitum fuiflfe.

Qui hanc cryftallini in viventium pifeium oculis, mar-
garitarum in conchiliis , & dentium in cartilagineis,
omnium in mediis humoribus locifque frigidis fenfimin-
dudam foliditatem perpendit , agnofeit facili influidi,
6c folidi examine , aliud quid , prxter calidum , 8c llccum
efle confiderandum.

Hxc in cry ftallino fubftantix diverfitas ingeniofiflimi
Fhilippeau opinionem confirmare videtur ; qui fic ipfe .
cam fine dubio in pifiSbus idem obfervafiet , perluafit
libi procefTus ciliares cryftallino humori undique anne-
xos , duinbrcviores fiunt , cryftallini convexitatem , tan-
to facilius deprimere , quanto minus adtioni illorum con-
tenti fluidi mobilitas retillere poterit , eaque ratione cry-
ftallim figuram , quam ille ex duabus hyperbolis in homi-
ne compofitam credit , pro objedi varia diftautia varii
nutari

Cryftallini convexit u anterius vitrei humori / tunica, ob-
vtUbatur , ut adeoque vitrei humorit tunica , t£ vitreo , H ,
0 cryftallino , humoribus revera tffet communii. Hinc
patet illos, qui cryftallinum humorem non niti anteriori
parte eAvelatum credunt , vitrei tunicx par tem pro cry-
(tallini tunica habuifle. F.6.

Ipfiu/ cryftallini propria tunica contenti figura , quafen-
fum rotunda , dum intra vitret tunicam JeUtejiena pro-
cejfiu Ciltarer fbi habebat adhorentes, ex duarum Sphora-
rum fegmentis eompofita videbatur , qubrum figmentorum
infenur limbum habeba^extanltm extra fupenorirfegmeh-
ts circulum. Nefcio annui fufpic.iri liceat , vifum iimile
quid in cryftallino humore quorundam pifeium , cujus
Tegmentum poftbrius limbum habere feribuut , extra an-
terius Tegmentum undique prominentem.

De U vere mufculo ninil liic addatn , cum nec dum ipfe
mihiineofatisfaciam. Id tantum hic monebo, multum
differre eum ab Uvula; mufculo in aliis pilcibus A me Pa-
rifiis obfervato , magifque accedere ad illa qux ibidem in
equorum boumque UveaconfpeSa mihi funt.Sed de his,
m fic de vorticous cboroidis valis , oculique lymphaticis ,

A R C H A R 1 A.

& corne* tranfparentis cum Sderode continuatione a-
gendi locus erit , cum experimenta Parifiis apud amicifi-
linum Tbevenotperafta exponam.

Retro oculor anfruBuefa in cranio cavitas vafculum ce» -
tinebat materia gnfea plenum. Ar ni hxc cavitas aurium
vice fungatur , dubitare licet.

Cerebri mole r admodum exigua , vix tres typici a r oqua-
batmtifce, cujui pondur ter midc librat fuperaverat. F. 4.

Sed pilcibus id familiare videtur, ut magna corporis
moles minuto cerebro animetur , fi alias in animalibus
quibufefinque animales operationes omnes A folo cere-
bro profluunt, nec pars earum fpinali medull* unquam
prima: fcaturigini adferibenda : qua de re , cum dubitandi
argumenta non levia mihifmt, hic eorum nonnulla re-
cenfcbo.

1. Ufque adeo pauci nervi i pifeium cerebro oriun-
tur , ut non videantur operationibus animalibus fuflScere.
InCaneCarcharia, de quo hic agimus, nonplures hic
nervi a cerebro oriebantur , quam qui per appolitum pla-
num fimu! tranlire poterant , quandoquidem planum
hoc compotitum Iit ex tranfveitis fe&ionibus omnium •
nervorum cerebri, fic ex tranfverfa fefhone fpinalis me-
dulla' immediati fub quarto ventriculo refeitx. Quij
facili libi perfuaderet , A tam exiguo nervearum fibra-
rum numero motum omnem , fic omnem fenfum in
hoc animali tam vaftx magnitudinis potuifle admini-
ftrarii Ut de vifu, reliquifqucfeniibus nihil dicam, qui-
bus folis dellinatos nervos (i ab hoc plano rcfecarera ,
minutum admodum foret idem planum ; folum motum
in prxfens confideremus. Motui deftinatarum carnium
tantus in hoc animali numerus erat , ut planum compo-
fitam ex tranfveriisfeilioniWs fingularum carnium bra-
chia quadrata Florentina plurima xquaflet. Cuilibet id
gprfpedu facili eft ii apud le rabonem inierit , quot car-
nes appolitx longitudinis contineri potuifiet in tam vallo
pifcc. Quis itaque non videt , miraculo quafi annume-
randum efle. Ii tot carnes tam paucis nervis ad motum
determinarentur f InAhomine non xqui urget prxfens
argumentum , quandoquidem carnium in homine nume-
rus multo minor , fic nervorum numerus major fit.

1. Plures 4 Spinali medulla exire videntur nervi ,
quAmqui a cerebro per tranfverfam fedionem fpinalis
rocdullx immediati lub quarto ventriculo refe&x tran- .
lire poflent , ut adeoque cum nervorum omnium extre-
mitas altera in cerebro non videatur efle , neque A cere-
bro animales operationes omnes videantur pofle dedu-
ci- Inpifcibus tantus nervorum A fpinali medulla pro-
deuntium numeras eft, ut planum compofitum ex eo-
rum (citioribus tranfvervciiis longi fuperet fpinalis me-
dulla: tranfveriimdifleihe planum, fdem confirmare vi-
detur quod fpinalis medullx crailities in pifeibus eadem
permaneat toto fpin* dudhi , cum tamen deberetfenfim
magis magifque verfus caudam attenuari ; quandocjfii-
dem et) plures nervos ex fe emiferit , qufi longius A cere-
bro recellit. Necin aliis.animantibusargumentadefide-
rantur idem confirmantia , cum in iis, quibus , praiter fpi-
nam artus dari funt , circa lumborum regionem fpina-
lis medullx crailities multhm augeatut , imo in avibus
eodum in loco cavitas rhomboidalis reperiatur. Q11* •
omnia confirmare videntur , plurimorum nervorum
extrema non in cerebro , fed in fpinali medulla exi-
licrc.

Cum

• Digitized by Google

De Came C

Cum itaque plure» i i>inati medulla nervi exeaqt,
quaroquipcr ejufdem mcdull* caput i cerebro defcen-
dere poliint; cum fibrarum i folocerebro exeuntium nu-
merum numerus fibrarum carnearum iiqgienfi excedat,
patet jure dubitari , an omne» operationes animale» a fo-
lo cerebro expeftanda; fint.

Scio ultima: difficultati reponi pofTe , eandem fibram
nerveam plures carnes ad motum pofie determinare: nec
ignoro, au primam difficultatem pofie refponderi , quan-
tum craffitiei (pinalis medullat decedit per nerveirum fi-
brarum emiilionem, tantundem, & amplius eidem ac-
cedere poib per novam fubftantUegrifoeacceflionem.
Sed cum certa hic defint experimenta, dubiis annume-
rantur. Poflem abo argumento cerebri officium haftc-
nu» i plerifque recepcum in dubium vocare , cum vide-
rim ligata aorta delcendente fine previa feftione , par-
tium pofleriorum omnium motum voluntarium toties
cafiare , quocies vinculum dringebam , iterumque tot vi-
cibus redire, quot vicibus nodum laxabam ; ict quod ali-
quot ab hinc annis ojjfervatum variis in locis demonftra-
vi , praxripui Florentia; , ubi fublato vinculo fupervixit
canis fine ullo matus incommodo. Cum verb reftent nec-
dum tentati alii modi idem experimentum peragendi ,
nihil amplias de illo hic addam. Plura de cerebro dubia
in illo diioorfu propofui , quem inter Amici manus Pari-
fiis reliqui.

'Ncrvurplici , non ut in alii/pifeibu/ at invicem J iparati
inoppofita c parte/ ferebantur , fcd ut in homine in loco con-
taSui arSijJimi uiuti coharehant. '

In verfo capite oris, & riftus & dentes , examen me-
rebantur. Non miror in abdomine horum pifeium re-
pertos integros homines cum riftus oris in hoc caneho-
* minem integrum nullo negotio tranfmiGflet. Tranfverja
diameter ora ah uno mandduhe angulo ad alterum conti-
nuata erat uniur brachii fbrentmi , diameter altera ad
priorem perpendiculari/ , five ro8a a media mandibulafu-
penori ad mediam mandibulam infcclbrcm , continebat
brachn Florentini quatuor quintae. Dentibus qua figu-
ram deieribendis Lefttirem non morabor , utpotc quos
ad vivum delineatostabiif» quarta exhibet.

Quod numerum fpeftat . cum aridum caput fuerit ,
quod Mercatus viderat , non mirum fex tantum dentium
ordines ab illoobfervatos , reliquis, imorum bafis mollior
fuerat , dum ficcaretur caput , delapfis , aliove modo de-
perditis. Nec mihi per eorum curiofitatem , in quorum
minus primum devenerat hocce caput, de numeroden-
tiumcq(ri quid pronunciare licuit , plcrofqueenimrelci-
derant , & quibufdam in locis refeftis cum dente gingivis
nevedigUquidem dentium integra reliquerant: idial-
tem ponum aflerere , in media mandibula inferiore t rede-
am dentium ordiner fiuijje , quorum interiore/ inferiora
uerfur recurvati gingivarum moEi iifungofa carne ita dc-
Utefcebant claqfi , ut non mft refodi/ gmgivn in con/pc-
8um prodirent ,

Cuiufuidentes ita incurvatos natura defiinarit, non
perfpicio , cum carnes intra fepulti efest comminuenda:
nulla ratione potuerint infervire. Quid quod ki generis
animalia obvia quique non comminuta deglutiunt, ut
reperti in eorum (lomacho integri homines t edantur , fi
' hiuoriis credimus. Retinendi predi , ne diffugiat, i'or-.
fitan , & diffringenda: majori , quam qui ventrem fubi-
re poilit , primi otdtncs wierviunt , reliqui vtrb , nifi ma-

A R C H A R I A. 2^7

teris neceflitate dicantur fafti , non video cujus gratia
iint confefti.

Dentium confijlenti * triplicem eorum differeutiam sx-
bibfbat : quidam euim ab omni parte molle/ erant , carneo/
dixijjer ./1 aha 1 pro carne habendum , quicquid in corpora
non durum reptntur : multi tota fua fulfiantia duri , non-
nulli parte limnollri , mhqua induruerant , t! eorum qui-
dam totam crufiam extentarem alii folum apicem habebant
induratum. Hae aurem feriedifpojiti erant , ut quatuor
iuferiore/ ordinet molle/ cfiint , l/cet , qua triangula/em fi-
guram ifi dentata latera d rehquij non d/jferrent. Hu
proximi apicem jam tum indurat urn habebant , implanorum
partem exiguam ; qui verbHfce fupra/lahant , eorum tota
(rufi a concreta erat ; reliqui omne/ iirtotum erant indu-
rati. DifiraBu ilh/ , quorum intonor fubjlontio mollii ad-
huc erat, patuit , efle eam corpiu craflum > IS eleganti moda
fibrofum.

Sic in porcellislndicis junioribus vidi, partem inte-
riorem dentium totam mollem, partem vero exteriorem,
qu^upra alveolos eminebat , duram', ciiera tanto mol-
lioretnefle, quanto profundius in alveolis defeendebat;
idem in vitellorum aliorumque animalium juniorum
dentibus obfervatur. In porcellorum Indicorum denti-
bus prsterea notavi , molares fingulos tanquam ex plu-
ribus minoribus compoiitos apparere, cum tamen, dif-
fraftis alveolis , unicus eos efle pateftt , plurimum figu-
ram exprimentes , ob cruils complicationem haud mul-
th diilimilam S majufculo Latinorum : ut ex appofica fi-
gura patet , planum tranfverfum dentis molarisexhiten-
te: Spatia hic nigro colore exprefla plena erant materia
tartarea , qus dentibus accrefcere iolet. Similis for-
ti dentium illorum fabrica eft, quos in hydri ce mihi
ante mondraverat in Anatomicis dexterrimus Tilcman-
nus-

Ex haftenusrecerfitis patet, primb, dentium, fub-
dantiam initio mollem, fucceflu temporis indurefeere >
id quod iis cum reliquis offibus commune eO : £cund6 ,
dentes non fimul toto duftu indurefeere, fedin apice
prima indurati fubdantix figna apparere , quo a reliquis
oflibiudifferunt , in quibus feri omnibus primi nodi circa
medium confpiciuntur : tertii , duplicem efle dentium
fubdantiam , externam alteram , alteram internam , quae
membrana- nomen non meretur. Etiam in hoc ab ahia
oflibus differunt dentes , cum illis medulla quadam in-
fit , his vero corpus fibrofum includatur.

Tria hic examinanda eflent; primo, fintne dentes con-
tinui reliquo corpori, an verieidem tantum contigui j
fecundo, (itne cruda ex corpore fibrofo excretus hu-
mor, an veri ipfiusfibrofi corporis continuatio; tertii,
in quo dentium mollium a duris differentia confidat : fed
pluribus experimentis opus ed , antequam certi quid hac
de re poilit determinari : quod tamen magnopere defi-
derar.dura eflet , cum ignora haftcnus eorum natura ef-
ficiat ut qui dentibus accidunt mala feri omnia foloca-
fu curentur. Quis femel coeptam eorum cariem impedi-
re quis dolores eorum levare 1 quis dentitioni fuperve-
nientia fymptomata vel evidenter explicare , vel pro vo-
to curare poterit. At verb fi beni peripefta ciiet illo-
rum fiibdantia , & cum aliis fubdar.tiis indituta compa-
ratio, non dubito, quin felicior multo tot malorum fu-
tura edet medela, & mult6 minor inveniendus eflet nu-
merus eorum, qui fe edentulos conqueruntur. *

Ll a tXs

a68 D e Cane C

*Degk>(Tbpetris majoribus necdum decilaliseft. fmt-
ne Canis Carchari* dentes, an 4 terra produfbi lapides.
Scilicet animalium partibus fimilia corpora , qua: ex ter-
riseruntur, animalium i ilis in locis olim degentium fpd- .
liaefTe, voluerunt nonnulli , alii fine anima iutnconcur-
fu ibidem produfti credunt. ■Nondum #a mihi rerum
cognitio eft, ut meum hic judiciufh mtcrpdRqpm ; & li-
cet mea me peregrinatio per W generis loca varia de-
duxerit, non auiim tamen fponderc, qua? in reliquo iti-
nere obfervaturus fum. hactenus obfervatij fimilia fu-
tura ede , pracipud cum necdum ea viderim , qua: Cele-
brimus Praceptor meus Bartholinus in fuo itinere Meli-
tenfi obfervavit. Ut itaque in foto, quidam Rei, alius
Aftoris partes fufcipit , uterque Judicis arbitrio fe fub-
ndttens; ficego, ex hadenus obfervntis illa argumenta
producam . quibus ea corpora animalibus adfcribuntur ,
forfitan alio tempore contraria: fententia: rationes ex-
politurus, femper verum judicium a meliora doftisex-
fpcitans. De ortu iraque corporum , qtix animalium
partibus fimilia i terris eruuntur , deque iifdem tc^sea
lege pixfcntem digrdlionem infiituo , ut de re incerta,
qu.e pronuntiaturus fum , incerta & ipfa habenda velim.
Ne verb multa fibi nova promittens Le&or , inde ex-
fpedtatione fua fru (Iratum fe conqueratur , praemoni-
tum illum volo , nonnulla exiis jam ante ab aliis propo-
fita fuifle ; multa Praceptoruin meorum obfervationi-
busdeberi; pauciflima ibi futura , quorum ipfcoculatus
tcftis non fuerim. PiJeFig.^.B.B. •

' HISTORIA.

i. Terra, unde aquatilium animantium partibus fimi-
lia corpora erouDtur , quibufdam in locis durior cii . ut
tophus , & alterius generis lapides, in aliis molfiior, ut ar-
gilla, fabulum.

а. Eadem terra , & mollior , & durior feri ubique
compa&a eft , & preiiioni minus violentae refiftens.

j. Iuevariis locis vidi eandem terram compofitam ef-
fe ex ftratis libi mutui» impolitis , & ad horizontem obli-
quis.

4. In terra argillofa vidi eadem lirata colore inter fe
diferepantia vanis in locis filii elle , & fifluras omnes u-
nius coloris materia {denas ad ipla (irata quali perpendi-
culares effe.

5 . In i|lii terris , qua: mihi videre haSemis contigit ,
varii generis corpora in eadem terra tum duiiori , tum
molliori delituere.

б. In argilla vidi corporum illorum numerum in ter-
rasfupeTficie admodum frequentem, intra ipfam terram
fatis rarum efie.

7. In eadem argilla vidi, quo proftfttdius in terram
delccnditnr , eo magis tenera clfe pradiffa copora ; imo
quidam illorum afleviflimum quemlibet contafhnn in
pulverem delabi : quar in fuperficie erant » & ipfa feri
omnia fine magno negotio in albicantem pulverem re-
digebantur.

8. In faxo fit frequentia magis corpora illa depre-
hendi, & per totum faxum ejulilem efie confiftenria: ,
eoque modo ipfi (axoinfixa, acficalce velgypfofuif-
fentconftriffa.

9. Corpora variis aquatilium animantium partibus
fimilia, five molliori 4 terra eruta, non morio fibi invi-
cem, fed etiam animalium partibus, quibus refpondrnt,

■ *

ARCUARIA.

fimillima funt ; nec ulla eft in (Ivi arum d uftu , in lamella-
rum textura , in cavitatum gyris, anfrafbbufque, inbi-
valvium coramifioris & cardinibus , differenda

is. Eadem qprpora vel folkiiora funt, faxi indar , vel
minus folida, qua: i»n difficulter in pulverem reducun-
tur.

ir. Quibufdam in locis oftreoram tefta plurima: dif-
formes reperiuntur , & in unam mafiam concretis: eru-
untur interdum etiam pe&ines , & concha: diffraSa: :
vili itidem nonnullis glofiopetrx plures eidem quali
matrici adliajrcntcs , qua* nec ejufdem f terfe magnitu-
dinis erant, nec omnes integra:. *

F.x allatis hiftoriis veri quandam fpeciem fibi pollicen-
tur fequentes conjc&ur*.

CONJECTURA I.

TF.rra, unde animalium partibus fimilia corpora eru-
untur , corpora ilb hodie non producere videtur.
Quod terram mollem (pedat , qum eb molliora fine
corpora illa nunufque conta&um ferant , quo profundius
latent; tantuni abeff , producat ea terra, ut potius ea-
dem deffruat. .Neceft, qund quis credat, ideomollio-
ra ea efie, quia necdum perfeita funt; qux enim mollia
funt, dum generantur quodam quafi glutine Unitas inter
fe partes continent , (ut videre eft in recentibus pinea-
rum & amygdalorum corticibus, at lxcc corpora omni

f;lutine privata in pulverem ditabuntur, adeoque mol-
itiesea deftru&ionis > no» produ&ionis , argumentum
videtur. Nec obffat, quod in fuperficie terrat numerus
eorum augeri videatur , id enim pluviis debetur inter-
mediam terram diluentibus : qmn ipla eorum iu fuper-
ficieexiftentiumfubftantia. dum levi negotio inpulve-'
rem teritur , demonflrat coeptam illorum m terra deftru-
dioncm pluvia: i iterventu fuifleinrerruptam
Quod in terra dura hodie non producantur , inde con-
jicitur . quod tdtojaxi dudu ejufdem confiftentix o-
mnia reperiancur , dequod undique dura illa materia ob-
fepta fint; quod fi enim hodie quxdam de novo inifta
duriori terra producerentur ^ deberent circumdantia
crefcentibus cedere polle , & ipfa corpora hodie prpdu-
&a haberent line duoio , in quo a produitis olim corpo-
ribus diff irent.

Cum itaque in duriori terra nulla de novo produci vi-
deartur corpora ; cum terra molljor eadem corpora
multis in locis verolimibtcr deftruat ; non ime ratione
fufpicari licebit , terram , unde animalium partibus fimi-
lia corpora eruuntur, corpora illa hodie non producere.

CONJECTURA II.

E Adem terra non videtur fuifle compa&a, dum prar-
di&a corpora ibi produ&a funt. *

Poliunt quidem, qua: crtffcendo lenti fe expandunt,
impolita dura elevare, imo faxorum dilatare rimas; quod
arborum radices in terra dura, in muris , in rupibus offen-
dunt : nihilominus dum eadem corpora congruens libi
fpaliumefibrmant, non poffiint non a durioris obftacu-
h renitentia fxpius impediri ; quod ei felem plantarum
radicibus evenit , nux in terra durior i milie modis in tor-
ta: , & compreflse a figura recedunt , quam in terra mol-
liori aliis confer vare lolent. At vero corpora illa de qur-

bufc

CjOO

De C a* n e C

bus hic agimus (ibi fimilia omnia funt, five i terra mol-
liori crura , five 4 faxo excifa , five ab animalibus evulla
intuemur, cum itaque illis in locis , ubi reperiantur cor-
pora illa , hodie non videantur produd ; cum , qui in lo-
cis compaflis crefcunt , mirediffbrmia re periuntur ; haec
vero corpora ubique fibiiimiliafunt; non videtur com-
pada fuiflc terra , cum pridi&a corpora ibi produ&a
wntT

CONJECTURA III.

NEc forti repugnat , qui» minus eandem terram aquis
olim te#.im luifle credamus.

Duobus modis id contigifle poterit , prout eandem
terram ftatuamus , vel eodem modo femper foifle litam ,
vel (Itum aliquando mutaflc.

Quod primum fpcitat . ex facra pagina difcimus, &
creationis initio, oc diluvii tempore aquis omnia oblita
fiuiflc ; quod eleganter hifcc exprimit Tertullianus : mo-
tavit & totus orbis aliquando aquis Omnibus obfitus :
adhuc maris conchi , & buccim peregrinantur in
„ mortibus , cupientes Platoni pr obare etiam ardua flui-
„tafle. Nec urgent, qui d contrarii fencentii patro-
nis afferuntur argumenta , tfcm dicunt, debuifie id ge-
neris corpora in omnibus locis repiriri , fi aquis loca o-
mnia tegentibus ea corpora debentur ; aut faltem ubi
reperiuntur ea corpora, non infolis editis locis effere-
periunda. Facili enim utrique objefboni rcfpondewr :
cum noo omnis aqua forat omnia , & fi videmus pluvia-
rum vi abralls quali ffrigmentis montium repleri loca
plana montibusfubje&a, quid mirum, in editis nuda ap-
parere illa corpora ; qui in depreilis latent oovis terris
obruta.

Quod fi quis crediderit / in locis unde di£ta corpora
eruuntur, mutaflc aliquando fitum filum terri partes ,
nec ille vel rationi, vel expetientii contrarium quid ad-
mittere tenetur. Sar.i fi ftratorura fifliiras unius coloris
materia plenas intuemur illis in locis, ubi ipfitftratadi-
verfi coloris funt ; vero admodum liraile videtur , ingen-
ti motu excudam eandem terram , cum relaberetur , dif-
fra&ara foifle; adeoque novum fitum obtinuifle. Quantas
in terra mutationes ten x mocus faipius producant , variis
exemplis demonftrare facili eflet, nifi unius Taciti auto-
ritas fiitticeret. Eodem anno . duodecim celebres Afii
„ urbes conlapfi no&urno motu tem , quo improvi-
,,fior, peffu tu it. Neque folitum in tali cafu effugium
„ fubveniebat, in aperta prorumpendi; quia dedudister-
,. ris hauriebantur. Sedifle immenfos montes , vifa in ar-
„ duo , qui plana fuerint , effulfifle inter ruinam ignes ,

,, memorant. Cum itaque , 8c ipfius terrifacies, & alio-
rum locorum exempla fuadeant , fuiflc terram illam ali-
ter olimfitam; cum videtur eadem terra olim minusfo-
ifle compa&a, quid obffat , quo miniis mollitiem illam ab
aquis deducamus, adeoque antequam terta fitum muta-
ret aquis illam tc&amfoilre credamus, five aqui illili-
bero aeri expoliti fuetint, live tetneruffa fuermtob-
duda:.

CONJECTURA IV.

Ihilquoqueobftarevidetur , qu6 miniis credamus,
jaridem tertam a^uiolim foifle imraiftam.
Pricedenti propofitione infmuavhnus, potuifle eam
terram aqubollmfuilletedaai, modo ulterius pergemus

ARCHARIA. 269

ad probandum , potuifle eandem terram aquis foifle im-
mittam.

Quod argilla, & fabulum aqui vehementius agitate
immifeeantur , priceps torrentium per id generis terra»
prolapfus, & aquarum a ventis agitatio notius reddide-
re , quAm quod pluribus expoli mercatur. Nec probatu
difficile elt , m aquis (tagnantibus , imo in timpidiflimiJ
aquis , (abulum , argillam , St tophos , omnifque gereris
folida fipius deliteTcere.

Duobus modis in aqua delitefount folida dum vel pul-
vereseorum . vel eorum elementa ibidelicefcunc.

Pulvis folidi vel folus aqui milcctur, quod omnis ge-
neris falia,& vitriola docent; vel tertii interventu aqui
jungitur : fic mineralia ope aridopjm . lixivioforum fi-
lium beneficio oleofa, in aquas refolvuntur ; ubi oleo fa! ,
acidum aqui gravitatem dat , qua in aquam deprimi
olqpn , Sc minerale in eandem aquam poffit elevari.

Pofliint & folidi elementa duobus modis in aqua late-
re ; vel enim ipfa folidi elementa five omnia , live ex par-
te ibi reperiunrur , vel fui genei is corpora ibi funt , qui
aliam inde figuram induentia infolidum transformantur.
Hac ratione credunt pletiquc minerales aquas clemene^
minerarum in (e continere , & ex hoc fundamento origi-
nem traxit radicatis illa metallorum (blutio, qua mercu-
rium , & fulpbur Sc lingulis metallis educere anxie labo-
rant.

Ethi quidem modi (ont, quibus aquarum fpeciefoli-
da pofliint apparere , nec folicito labore opusefl ad in-
venienda loca , unde hic folida aquis terras noftras occu-
pantibus fueriutcommunicata.

OmnisgencrisSt folida, Sc fluida tem gremium re-
condit, nec potermt per occultos terra meatus delaben-
tes fucci , vel oberrantes in iifdem lacis halitus inta&a re-
linquere, fi quxaliUs folida offenderint, quibus diilol#
vendis & natura deftinari funt Jam ver6 in aquas&aeri
expolitas . St tem cruda obte&asomni momento 4 ter-
ri venis illabentes fucci intra terram difloluta- folida per
aqui fubffanriam difjicrgunt. Sed & fn airera ab aqua , _
terra, piantis & animalibusexpulfa omnis generis cor-
pora , & miri ibi inter fe combinata pluviarum fpecie ,
vel alio fenfusnoftrosftgiente modo iifdem aquis com-
municari poterint Quid quod varii generis animalia ,
aquarum indigem, dum vivunt, corporis fui effluvia
ibi deponant , & a morte , quafi tota in aquas rcfolvan-
tur.

Cum itaque omnis generisfolida aquis immifocri po-
terint ; cum manifefta loca iint , undeeadem folida aquis
potuerint efle communicata , quid miramur argiUi , fa-
buli, tophorum , aliftrumque lapidum , vel pulvifculos,
vel elementa aquis iiidemdelituifle immixta * Neceff,
quod quifquam credat noffro fenfu acidos efle debuiflo
fuccos dura illa corpora diflolventes , adeoque animali-
bus nutriendis fuiflc ineptos. V idi amiflflimum Pricep-
torem Borrichium , durfflimum calculum infipida aqua
in aquam redigentem ; & quidni Id daremus naturi ,
quod arti denegare ngnpoffiirous i .

CONJECTURA V. *

NEcqulcquamobffare video, qu5 minus eandem ter-
ram jyo aqui fedimento fenfim congeftc^babea-

mus.

Vidimus modo nihil ohftare, quo minus terram illam
Lf } aqu*

jjo De Cani C

aqua foifTe Immiftsm credamus ; vifui autem patet , ede
eam vanis iu locis ea diverforum colorum Aratis fibi mu-
tuo incumbentibus compotitam , im6 illis in 4ocis , ubi
ejufdem coloris tota terra eft , ftratorum diverutatcm
nihilominus dignofci. Ipfa itaque ftrata invitant nos ad
tredendum , clfe eam tiram aqu* fcdiroentum ; itrato-
mm vero diverfitas feniim congeRam eandem terram
iuadent , ad minimum , fi non in totum perfuadent.

Ut veri) intelle&ui clariora haec evadant, oftendam ,
quibus modis' idem fedimentum potuerit efle congeftum.

Si credimus aquam, de quaagimus. potuifle turbidas
aquas vel ii mari , vel a torrentibus recipere , certum eft ,
debui fle corpora aquam turbidam reddentia, cefiartc
violento motu , fumum petere. Nec opuseft in eam rem
exempla ftudiosi conquirere , cura fluminum , & alvei ,
&ollia, ejus rei fidem certam faciant. Unicum hic no-
tandum; corpora illa aquam turbidam reddentia ^fion
efle omnia ejufdem pavitatis , quo fit , ut fenfim ad quie-
tem redeunte aqua , graviora primo , inde minus gravia
fubfidant , leviflima autem in fundi vicinia diutius flui-
tent antequam fundo fe jungant. Patet inde eodem in
Sedimento Cepius diverfa (Irata fieri.

. Quod fi credimus eandem aquam limpidam folida cor-
pora continuifle ab a6re , t»rra , & animalibus ipficom-
municata, nec inhoccafu difficile cft modos varios in-
venire, quibus ex limpidis aquis contenta ibi folida po-
tuerint effit fecreta: pracipuos eorum paucis bic expo-
nam. .

i. Si fluidi partes agitans fubtilior materia non fem-_
per eodem impetu fluidum permeat , qua; folida corpuf-'
cula majori ipfius motu cum fluidi particulis aquanter
movebantur , ceflante eadem vi , & fluidi amplexibus ex-
cidunt Sic fanguis non nifi dum caliduseft , totus fluit ,
•totus rubet; fuperveniente frigore in partes colore, &
confidentia di verfas fecedit ; Sic urina clara, fapius tranf-
parentiam cum calore amittit , refumptura eandem cum
igni imponitur. Pari ratione poterunt ex terra affluentes
calidi fucci, vel ab eadem terra fpirantes calidi halitus
aqua immiftiaddu&os fecum folidiores pulvifculos cefi-
fantecalore deponere. Nec opus fcmper magnus fuerit
ille calor i & vita animabam in iftis aquis degentium ad-
verfus ; fuSecerit fubtilem materiam aliunde advenientia
fluida agitantem folito velocius fuifle notam.

x. Si leviores fluidi partes fenfim exhalare poterunt
mutata diflolventis ad diflblutum proportione , ex diflo-
luto folido tantundem fubfidere debet , quantum exdif-
folvente pro rata proportione evolavit. Frequenti ex-
perientia id demonltratur tum in illis fluidis, quafolidi,
pulvifculum continent , tuminillfi, in qmbus (olidi ele-
menta delitefcunt. Primo modo falium cryftalli ex aquis
falfis , fecundo modo tartarus ex vino leparatur. Pari
ratione in omnibus aquis fedimenta congeri , frequenti-
bus adeo exemflis indies obfervatur , ut ea hic congerere
fupervacuum judicem.

j. Si credimus t diverfis locis tempore vel eodem ,
veldiverfodiverfa fluida confluere potuifle; facili ad-
mittempspotuifleex uno loco alfla fluidi fpecie (olida
aliunde allatis fluidis pracipitari. Sic acidis difloluta fa-
Ifum adventu , fic falfis difloluta adventu acidorum pra-
cipitajtur; cum acida, & felfa facilius fibi , quim aliis
■fiilidis uniantur. Poffunt & aliis modisacido refolutafo-
lida pracipitari , ut in metallis videmus , ubi foiutojn

APCWARlA.

acido metallum unum alterius metalli inje&ione prcci-
pitatur. Ob eandem rationem fpiritu volatili extradha
aflTufa aqua feparantur. Sed & duo fluida fibi affufa , in
folidum fimuleonerefcunt : fic vidi Parifiis in Academia
amicifiimi Hofpitis Thevenotii Chy micis multum ver-
fatum Borei Ium duos liquores limpidiflimos confundere ,
qui lllicoconcrefcebant adeo, ut everfo vitro ne gutta
quidem excideret. Quidni liceret itaque futpicari, di-
verfo tempore diverfe natura pluvias ab aSre , ex terra
diverfie natura fuccos , halitui ve aqua imrniflos mod6
pracipitatainea corpora refolvere f In unius ejufdem-
que hominis urina diverfo tempore colleAa id evidens
cft, quandoquidem fundo tenaciliimi adharens fedimen-
tum folidum , quod primis diebus depomtur perfape fe-
quenubus diebus a nova ejufdem hominis urina refolvi-
tur , brevi inde ab alia urina de novo cumulandum. Quod
Diatx diverfitas in microcofmi humoribus efficit, i3etn
Solis, & Lunaviciiiitudines, varueque mutationes alia
in terra humoriliis poterint producere. Manifeftiffinio
exemplo idem confirmat Gallis lumen Gaflendus ; dum
lapidum productionem in philoibphia explicat.

4 • Qui ex quolibet quodlibet fieri contendunt, aut
falcem variis mucarkmibusminima naturalia obnoxia ef-
fe admittunt, alio modo rem explicare poterint ; fatis
enim Sedari, & diftin&i imaginari nobis pofTumus ,
fubtilem materiam , dum aquam aCrcmque percurrit,
varias fluidorum partes nova figura fenfim indutas in fo-
lida corpora transformare. Vidi apud Borricbium no-
ftrum ex aqua purifflma albicantem terram, terram infi-
ptdamexfalelixiviofo, ex aere falem igni refiftentem:
id quod pro principiorum varietate vani poterit expli-
cari.

Et hi varii modi funt , quibus ex fluido folida imo ex
fluido fluida, (ut de iis qoxairi accidunt, demonftratu
facile eft) feparantur ; quibas omnibus modis fi terrae no-
Araftratacongefta non funt; eiidem modis congeri po-
tuifle certum eft.

Sed quocunque demum modo ex fluido fecemantur
folida, velpulverisfpccieapparent, ut ex acidis praci-
pitata metalla : vel fubftantiam cofiarerrem reprrrfeo-
tat, five molliorem ut in fanguine, quod fibrofum eft , in
Ude, quodcafeofumeft.inroremajali, & aqua pulvia
fedimentum vifeofum ; five duriorem , ut in vino tarta-
rus, in aquis falfis cryftalli , in variis fontibus lapidea
crafta. Hinc patet ex limpidiffimis aquis potuifle con-
credere cruftat inter feconfiftentia divertas, imo varii
generis mineralibus refertas.

Quam beni itaque conveniunt omnia ! quam unanimi
confenfu inter fe confpirant ! Agnofcimus terra- illius
fitum aquis continendis aptum efle potuifle , fcimusejuf-
dem terra & pulvifculos , & elementa aqua potuifle im-
raifceri , non ignoramus modos , quibus & inaquas illas
devehi , & ex iifiiem aquis potuerint reparari , imo in ip-
fa terra ftratorum diverfitatem intuemur : quidni poterit
itaque eadem terra pro aqua fedrmento haberi ?

Quibus hac non fufficiunt , fubterraneas cryptas in-
grediantur unde olim eduda faxa funt , & videbunt in
exhaufti faxi locum novum faxum concrefcere; imo a-
gnofeentex fluido aire fecreta corpora ftirias lapideas
conformare i fornicibus dependentes: qua ftiria intua
cava, & ex multis lamellis tanquam cylindris com-
potita, nec aquam uec faxum a fornicibus accipiunt, id
• quod

Digitized by Google

De Cane C

niod lamellarum ftru&ura r.on fuadet , fed demon-
trat

CONJECTURA VI.

Ihil obftare videtur , qu6 minus animalium partibus
furi ilia corpora , qui e terris eruuntur , pro anima*
iium partibus habeantur.

Cum terra unde animalium partibus fimilia corpora
eruuntur, hodie id gener is corpora non producat, cum
eandem terram mollem olim , imo aquis immiilam fuif-
(e vero fimile Iit, quidni liceret fufpicari id generis cor-
pora pro animalium in illis aquis degentium fpoliis efle
tabenda t Sani fi illorum in terra litum examinare libet ,
non videntur eo modo congeri potuifie, nili cum aqux
iedimento fcnfim dicantur congella- N:c adverfatur no-
bis, quod tanto numero in terra duriori reperiantur. Qui
enim attenti examinaverit , quo modo in terra: cryptis ,
unde olim edu&a faxa fuere , novum faxum concrcf-
fit , difficultatem ibi nullam inveniet. Sive enim in a-
qua: fuperficie cremoris indar concrefcens faxea cuticu-
la , ubi gravior reddita fuerit , fundum petat , fi ve ex tota
aqua sequaliter fccreta faxea corpufcula fcnfim fubfidant ,
non nili lenti id fedimentum concrefcit : unde non nifi
qux in fundo jarracu m haerent fi ve mortua animalia, mor-
tuorum fpolia, five viva, fed motui inepta novo fedi-
mento obruuntur; reliqua verb animalia viva, & fupra
diflum fedimentum enitentia numerofa prole aquas re-
plent , antequam novum ibi fedimentum deponatur. Ac-
cedit. i. Quod llagnans in illis cryptis aqua femel pro-
duda animalia femper confervet , fecus ac in fluentibus
contingit, i. Qnod teilacea , & id generis animalia in
propria vifeera non feviunt, quam ob caufam aquatilia
alia fc mutuo confumunt. j. Qnod eorundem tegmina
rar&confuroancur , cum alia aquatilia fere tota in aquam
refmvantur, Ha-c omnia argumenta ponderis non pa-
rum habere mihi videntur ad conje&uram meam ftabi-
liendam, prarfertitn cum i corporum ipforam figura,
& fubllantia nihil facili in contrarium polfit afferri.

Quod figuram corporum fpe&at , de quibus agimus ,
cum animalium partibus quam exa&ifUmi refpondeat ,
conformationis fimilitudo originis fimilitudinem inferre
videtur nec facili creditu ell , a quocunque demum prin-
cipio alio fa&a illa dicas conformitatem tantam fuifle
obfervandam- Etecce ejus rei evidentillimum argumen-
•turo. Quis non agnofeit hexidram cryflalli figuram,
marca litarum cubos, falium in Chymicis operationibus
cryflallos , & infinita alia in fluido concrefcentia corpora
figuras habere tnultb magis ordinatas , quam fune figura:
peftinum , bivalvium , turbinum > aliorumque > nihilomi-
nus videmus in fimplicibus hifce corporibus modi an-
guli {olidi apicem truncatum , modo plura fibi fine or-
dine adherentia corpora , mod6 magnitudine , & fitu in-
ter fe differentia plana , aliofquerariosmodos, quibus a
folita figura recedunt. Quanto majores plurcfque no-
. tandi eflent defeiflus in coi poribus figuram multo iqagis
compotitam habentibus, qualia funt illa, qua: anima-
lium partes imitantur. Quod fi quibufdam in locis oft reo-
rum tdla plurima m unam maflam concreta: detegun-
tur , nihil hic diverfi efl ab illo, quod in mari fit > cum
& inde extrahantur ingentes maflx oflreomm diverfie
magnitudinis qua: fibi mutuo mirum in modum hxrent
agglutinata. Si quadam concha media fui parte trun-

X • R C H A R I A. 271

cata reperiuntur , ip^ fragmenti limbus teflatur alteram
partenMUiolimadhififle. qua etiam interdum in prio-
ris vicina repetitur. Quod fi glofTopctrrt plures diverfa
magnitudinis , ncc omnes integra f muil eidem quali ma-
trici adharerc interdum videantur ; in vivi animalis man-
dibula idem confpicitur , ubir.ee ejufdem magnitudinis
funt omnes dentes, ncc in ordinibus interioribus confli.
Suti dentes omni fui parte funt indurati. Cum itaque in
corporibus plurimum compofitis illi defeiius rarius oc-
currant , qui in fimplicillimis corporibus frequentiffimi
funt ; cum r,u!li defedus obferventur in illis compofitis
corporibus, qui non eodem omniao modo inanimalium
partibus confpiciuntur ; cum eadem corpora undecun-
que eruta, & fibi & animalium partibus fimillimafint,
facile patet figuram illorum corporum non obftare , quo
minus pro animalium partibus habeantur.

Ut ad fubllantiam eorundem corporum pergam, nec
illa noftrx opinioai adverfatur. Sive enim lapidis indar
dura fit & gravis, five corporum calcinatorum more le-
vis in pulverem facile reducatur, nihil hic effe&tjm efl,
quod id generis partibus animabunt non potuerit conti-
gifle. Videmus lblidiora corpora , quae ab animantibus
eefumuntur, duas diverfas materias in fe continere; u-
nam, qua fluidi fubtrliorrs acceffu in fluidum refoluta
exhalationis vel liquoris fnecie apparet , alteram qu*
fluidi fubtilioris motui refiftens, ad tempus fic latis lon-
gum integra: partis figuram refervat donec tandem ni-
mia mora in pulverem’ dilabatur. Sic olla quxeunque»

& cornua aperto igniexpofita, fic Cerei cornua, alia-
que philofophici , ut dicunt , calcinata fubllantia: fluidi
plurimum deperdunt retenta nihilominus priftina fua fi-
gura, & quoad apparentiam magnitudine. Nec enim
affirmare aulim magnitudinem non imminui. Poterint
quidem in illis corporibus dari , poftexpulfum animalem
fuccum alio fluido ejufdem quantitatis repleri ; fed & po-
terint iidem pori imminui collabentibus in fc fuhdiormus
partibus : fic folrda metalla pro vario caloris frigorifque
gradu extenfionem fuam mutare vidi, non mutata figu-
ra , id quod mihi favore carillimi capitis Laurentii Maga-
lotti in armilla aenea, videre contigit, lrcebrtquc prope-
diem, omnibus naturalium rerum curiofis.

Hic experimenta Chymoe debemus , r.ec dubito,
quin fimili modo in terri gremio Natura operetur. Dum
longa annorum ferie fcnfim indurefeit una cum diflis
corporibus Congedum fedimentum , non poterit Ihbti-
lius fluidum intarea relinquere eadem cor pdfa fed opor-
tet pro ambientis terne natura , vel animalem fuccum
inde extrahat , vel mineralem fuccum illis fuperaddat ,
vel exhauito animali fucco fuccum mineralem introdu-
cat, vel, fi mutationis expertia nolumusminima natu-
ralia, in mineralem fuccum , fuccum animalem transfor-
met, Atque ita quidem fatis luculenter me oftendifle pu-
to , nec in terra , unde animalium partibus fimilia corpo-
raeruuntur, nec in i piis illis corporibus quicquam facili
reperiri, quodobftet, quo minus eadem corpora pro
animalium partibus habeantur.

Dum meam opinionem ver6 fimilem oflendo, con-
traree lententia: Patronos falfi non arguo. Pluribus mo-
dis idem phamomenon explicari poterit ; imo eundem
finem diverfis mediis in fuis operationibus aflequitur na-
tura. Imprudentis itaque enet unum ex omnibus mo-
dum folura pro vero agnofeere , reliquos omnes & erro-
neos *

272 De Pisce Ce. n* t e r' i n a Simie

reos damnate. Multi, & magni y iri fnnt . qui eadem
corpora fine animalium concurfu produfh credunt.
N aroqoe ut publico notos taceam , Mercatus Mlniaten-
fis 1 cujus mentionem fupra feci .veandem fententiam tue-
tur, quod etiam agit in fuis Scenis Hetrufcis Antonius
Nardi , quem librum manuferiptum problemata plurima
phyfica , & mathematica continentem poflidet Amicus
Clarillimus Francifcus Redi Seremlllmi Magni Hctrurix
Ducis Archiater. Habent & hi fuas rationes, quxtlhto
minusrejiciendx funt, quanto major numerus eil admi-
randarum Natura: operationum , qua: in fingulos dies
notum nobis incutiunt duporem.

Ut finita digredior* ad propolitum redeam , gloifo-
petris majoribus ex diftis nonnulla accommodabo. Elie
eas Canis Carcharix dentes figura illarum fuadet, cum
plar.a planis , latera lateribus , baiis baii quam limillima
lint. Si credimus hidoriis, i medio mari nova: fublilue-
te infula? , St quis Melita: prima incunabula novit f forfi-
tan mari olim fuppofita ca terra canuit! marinorum lati-
bulum fuit , quorum dentes ctraofo fundo olim infcpul-
ti > mutato fundi lite per fubtcrraneonun halituum prx-
eeps incendium , modo in media infula reperiuntur. Nec
frequens glofTopetrarum numerus , qux ex illa infula af-
feruntur, diHicultatem parit. In eodem pifcc ducenti
dentes, & amplius numerantur > quibus iivdies novi alii
fuccrefcunt.

Cum itaque arimalinm partibus fimilia corpora qua’
< terris eruuntur, proanimalium partibus haberi pote-
rint; cum glofiopetrafum figura, Canis Carchariat den-
tibus , ut ovum ovo , fimilis iit , cum nec carum nume-
rus, nec terne fitus coatrarium fuadeanr, a vero non mul-
tum reeedere mihi videntur, qui glofiopctras majores
Canis Carcharix dentes pronuntiant.

Stabat harc digreflio jam jam prxlo fubmittenda , cum
ob Angularem rerum naturalium notitiam, & indefati-
gatum in Mulio luo locupletando (ludium nulli non
cognitus Manfrcdus Settala Canonicus Mediolancniis
hafce oras traniiens mihi dixit , multa fc aflervare inter
rariora fua, qua: meis conjefhitis haud obfcuri favent :
id quod mihi inrelleftu gratum fiiit, utpote non ignaro
quantum ponderis iis accedat ab illius Viri aflenfu.

•

C A P. XI.

Dc Pifce cx canum genere

CENTERINf SIMILI.

NEcdum praecedenti difeurfui finem impofueram ,
cum alterius generis marinum Canem mihi dificcan-
dum Pifis transmitreretSereniifmus Magnus Dux; cu-
jus Hifioriam fuccinSi expofitam piroribus anneidere
volui , cum non pauca illisatfinia contineat.

Canis hic Centerinx leu Porco Salviam extera fimi-
lis, in eo illi dilfimilis erat, quod pinnatdorfi aculeisde-
(litucrentur. Liceret reponere : forte mafculis lolis da-
tos aculeos, fbemellis denegatos effe , quandoquidem
pifeis , de quo prxfens narratio inllituitur , fcquioris
1 esus fuerit. •

Pinnarum fub ventre duo paria erant , unum fub dia-
phragmate ad branchiarum finem , alrcrum ad latera po-

dicis. Erant etiam bilix dorfo pinnx, quarum poderior
caudx vicina admodum , anterior medio loco inter ro-
llrum, & modb nominatam pslteriorem pinnam cxfta-
bat. Sed& ex binis pinnis compofita cauda triangulum
fcalemim referebat, cujus fupeiius latus inferiore duplo
longius erat.

krjHchurum quinque paria fub cute delitefqentia fuos
fed exiguos hiatus habebant cuti infculptos haullam ore
aquam emittentes. Pon^ oculor foramen, pro eure ha-
bitum ab abis , in oris cavitatem patebat : ut manitedum
fit, etiam hac via tranfire aquas. An ex hoc foramine in
cavitatem an fraftuofam cranio infculptam via fit, meatui
auditorio analoga , necdum obfervare mihi licuit

Rsjlrum fuperiori parte planum , multis undique fo-
raminibus pertufum erat , qux comprcfia humorem vifi-
eidum effundebant Cum in Canis Carcharix , Galeique
Ixvis capitibus , &. in Rajx cute fimilia vafa obfervave-
rim ; non amplius dubito, quin ur.&uofus humor pifeium
fuperficiem oblinens ab hifce fontibus fit derivandus. Pa-
tet ir.de Naturx folertis iudullria , que fuperficiem pif-
cium unxit, qu6 facilius obftar.tes aquas finderent; in
roflroveibcopiofos hujus unftuoli humoris fontes eflfe
voluit , quo ipfa r di (lentis aqux vis cutim premendo hu-
me r:in un&uofum inde exprimeret

Venter in maxilla inferiore plani , iiffuperiori rotundi
erant, utrobique acuti. Planorum figuram ,& litum vix
quifquam eleganter adeo defcriplerit , ut natura cos , &
conformavit & difpofuir, quocirca miffa eorum per ver-
ba delineatione, numerum eorundem , & eonliltentiam
paucis attingam. O&o eorum ordines erant, novende-
cim dentibus indrudi linguli. Superior ordo creff us lia-
bat, reliqui introrfumrcfieximaxillx incumbebant. In-
feriores bini ordines nulla fui parte induruerant, licet
qua figuram reliquis fimillimi eflent, lateraque parircr
dentata haberent His proximis ordo fotum apiceqjdu-
rum habebat ; quartus ab imofolam bafin mollem con-
ferva verat : in omnibus ab exteriori cruda interioris iub-
dantix di verliras vifui obvia erat •

Superiortm maxillam rotundi dentes armabant, qo9-
rum fex ordines erant, & H quolibet ordine feptende-
cim. Interiores ordines fnrfum inverii gingivis firmiter
erant infixi ; ut adeoque ex ta u ubeie dentium numero
minima pars ufui effepoflit , nilidclaplis exterioribus in-
terioics fenlim fuccederer t.

Linju* cartilago numerofas mufculofarum fibrarum,
carnes excipiens, ex carundem carnium tendinibus maxi-
mam partem com polita videbatur.

Oeniorum mufculis obliquus fuperior trochlearis non
erat, fed fimilem cum inferiori ortum duftumque habe-
bat. R cffonnn mufculorum bini originem habebant in
cylindro cartilagineo, quem quatuor redi limulambi-
bant pari ratione ac in Cane Cardiana , imleque in Ga-
leolxvi obfervavi. Fortifan hoc aliis pifcibusctiamcom-
mune cd.

Crydallini humoris fubdantia triplex erat, media do-
ra ,»& ex lamellis compofita ; huic undique adhxrens *
alia multum glutinola ; tertia tunicx proxima omnino
aquea. Sed& hoepifeibus aliis plurimisdarumeft. Fa-
vet hoc illis.qui pro objefforum didantii crydallini con-
vexitatem proceffunm ciliarium ope muta; i credunt.

Cerebri conformationem ad junida hifce Figura primi
exhibet, ubi Aquarius ventriculus ed,C,cerebcllum C,C,

Digitized by Google

-- A

Digitized by Google

De Pisce C a rchar. C a n f.S i m ili: 273

duo corpora nervis opticis continuata , interius can,
quod & in avium cerebro confpicitur : cavitates ha: cum
quarto ventriculo continuabantur. D. D, nervi optici,
quorum connexio fine iiwerlione cerebri confpicua erat.
£, procefTUs mamillares. F, nervea filamenta in tunicam
narium i proccfiibus mammillaribus diffhfa. G , Hemif-
plvcrium membranofum plenum tenuiilimis lamellis iti-
dem membranofis , parallelis inter fe, & ad axin HI,
perpendicularibus Hinc patet, qua ratione fibi ubique
limilis natura per hafce membranulas idem in hoc pifcc
praftare voluit, quod in nobis aliifque animalibus pluri-
hiis edicit , nuir.erofas fpongiofoium oflium lamellas
membranis involvendo, Scilicet, quo facilius per am-
biens fluidum diffufa corpufcula fenlim iftius partis affi-
cerent , lamellarum numero id efficit , ut in exiguo fpatio
magna fupcificiei fit extenfio , adeoque receptum eo
fpatio ambiens fluidum, varieque inter lamellas aivifum ,
magnam corporis fuperficiem contingat ; at quo major
eft iupcrficies, qux ab ambiente contingitur, eo plura
ambientis corpufcula timui in illam paitem agere pof-
fune. Nonlucdifputo, an per medium humidum perci-
iantur od ires. Imponatur huic aftioni quodeumque
buci it nomen , mod6 non negetur , per medium humi-
dum diffufa corpufcula, (illius partis membranas , vel
nervos vellicare apta) ubi partem illam attigerint, vires
fuas exterere.

Ut Cerebri ad reliquum corpus proportionem inveni-
rem, lancem adhibui; qua patuit, cerebrum tres dena-
rios vix attingere , cum pileis evilccratus quindecim li-
bras excederet, Scunacura vifceribusfuisviginti fexli-
brasar quare.

Retefto abdomine peritonxum illico prodidit fibra-
rum tendinearum elegantem texturam , quarum alia; fla-
men, alue lubtegmen referebant: ex incumbentibus pe-
ritoneo mulculis oriundas fibras illas manifcflnm erat.

Hepatis pondus quinque libras fuperabat. Bini ejus
erant lobi, longitudine pares, quorum unus dextrur
abdominis latus . alter liniflrum occupabat. Media ejus

fiars utrumque lobumfub diaphragmate jungens , veficu-
am felleam abfcondebat; unde per iplain hepatis fub-
flantiam bilario duftui in inteflinum via erat. Sufpicari
licet, inanimalibus, quse velicula fellea deflitui credi-
mus latentem forte in lubflantia hepatis veficulam quar-
rentium induit riam eludere.

TrespifcicuUis, nullo dente latfos, ftomachus conti-
nebat, quorum fuperficies quibufdam in locis excoriata
erat, potiusdixerim humoris cujufdam diflblver.tis cor-
rofione adela.

Inteflinum pofl brevem fub pyrolo gyrum , quo gyro
pancreas , & lien involvebatur- Duo in hoc inteflino
crar.t notanda.

1. Tunica mufculofa medium digitum crafla, ex car-
neis fibris fpiralibus compoiita.

i. Cochlea membranofa totam cavitatem ejus replens.
Inteflinum ipfum longum erat fpithamam , cochlea; lim-
bus axim reipiciens longus fpithamas quinque; limbus
alter adharrens inteflino longus fpithamas ofto. Excre-
menta in hac cochlea flavum colorem contraxerant. Cae-
cum podici proximum minutum erat , & crufta rubicun-
da interius obductum.

Mcfenterium hic nullum , cum tota inftini pars in re-
ftumcxtcnfa ab omni parte libera eflet. Erat in vici-

nia ftomachiquaidam membrana: portio, & ipfiintefti-
no vifculum fatisinfigne ad horrebat.

V ifum effugere non poterant renum ureteres ; ea ipfis
erat amplitudo. In meuio vulva infigne tuberculum emi-
nebat, cujus apex ureterum oftiis erat pertufus.

Ovarium in utroque latere unum , quibus plurima ov*
continebantur magnitudine, colore, & figura inter fe
dilcrcpantia. Erant ibi magna , mediocria, minima;
erant alba, aquea , flavefeentia ; erant rotunda , oblon-
ga, multis tuberculis inxqualia. Oblongis duobus faccu-
ns fimilia erant ovaaia , nec videre mihi licuit , qua iude
exeunt oviduftum (ubituraova.

Oviduftus itidem geminus erat, licet utrique & exi-
tus ad podicem idem fuerit , St idem in abdomine infun-
dibuli oflium : ut patet Fig. i. ubi A , infundibuli oflium
eft i B , ovidufiuum exuus. Uterque oviduftus ubi fub
hepate ad diaphragma pervenerat, heparque inter , Sc
diaphragma aafcenderat, verfus inferiora reflexus medias
abdominis lirem (quam albam in aliis animalibus appel-
lant) eomodoai i eftebatur, ut fluitantia in abdomine
ova ir.fundibuh oflium excipire poftit. Ci edo fimili mo-
do conformatos fuifle oviduftus Rajm , quorum fuperius
oflium una cum hepate rcfecucram , quo faftum , ut fub
diaphragmate exit im invenerit aCr, quomodo in Raja:
anatome expoliri. In eadem Raja: anatome , comniu- (
nem opinionem fecutus, de utero dixi : illum id omne vi-
viparis prallare quod ab ovario, oviduftu, ovo cxfpe-
ftant ovipara. Inde ver6, cum viderim, viviparorum
tefles ova in fe continere ; cum eorundem uterum itidem
in abdomen , oviduftiis inftar , apertum notarim non am-
phusdubito, quin mulierum tefles ovario analogi fint,
quocunque demum modo ex teftibus m uterum , live ip-
faova, five ovis contenta materia traiiftnittatur: utali-.
bi ex profcflb oflendam , fi quando dabitur partium ge-
nitalium analogiam exponere , Sc errorem illum tollere,
dierum genitalia genitalibus virotum analoga cre-
cur.

Pars inferior oviduftuum, C, C inteftini Cylindrum
tumore fuperabat : qua diflcfta , liquor albus effluxit , cui
corpora qgfedain lor.ga > nec multum crafla innatabant ,
in figura», perii teram D, irdicata.

Non licuit milii efle tam oculato* ut in corporibo»
hifce oviduftu contentis quicquam viderem prseter bi-
nas tunicas, quarum exterior rugofa, & crafla erat , in-
terior Ixvis & humore cryftallino plena. Scilicet pro
ovis hrec corpora habenda crederem, in quibus necdum
ulla fcetus dilmeatio perafta erat adeoque exteriorem
membranam cborion , interiorem amnium fuifle ; humo-
rts verolafteieum fuifle ufum , & lenfim magis magifque
excoftus, & attenuatus diftas membranas penetraret,
fetui , Sc conformando , & nutriendo materiam fubmi-
niftratiirus : quomodo ranarum multorumque pifeitim
ova vifeido humore obdufta lenfim augeri confpiciuntur,
etiamfi matris corpori non amplius adluereanc.

Quo loco oviduftus anguftiorcs erant, annulus qui-
dam lolidior , Iit. E. Fig. i. ampliorque in iis confpicie-
batur, cui analogum quid in flaja vidi. Sed rec m avi-
bus, ferpcntibufve, quibus itidem oviduftus funt, fimi-
le quid confpexi , nec ufum ejus novi: mammas appel-
lant Zoographi.

Ut fiibllantiam ovidoftuum eb penitius introfpkerem,
coftos examinavi ; ubi quardam latis pulchra mihi ron-
M m fpcfta

#74 ^ t C r * * i n o L

fpeftafunt, ut ex figura ».& 4. patet. Fig. i|. exhibet
ovidudum tranfverfim diffedum ; Fie. 14. ejusdem ovi-
duvhus interiorem fime r ficiem. Tria Kic obfer vo.

t. Ipfam tutrici lubdantiam fibrofam mihi apparuif-
fe ; quod in alii» animali bus itidem obfervatur.

x. Totam interiorem fuperficiem plenam efle papillis
difpolitis per lineas parallelas fecundum longitudinem
ovidu&jsextenfas. Forte per illas ladeus humorexcer-
nitur in embryonis fub dandam abiturus; Forte eorun-
dem ope otidu&ul anneditur au&umcum tempore er-
vum.

). Relidam In ovUuftu ladei humoris copiam co-
ftione induruifle ; id quod evincit magnam huic humo-
ri cum albumine ori efle affinitatem. In hujns concieri
la&is fupcrficie . cum tunicam ovidudus , ejufque papil-
las eduxiflera, parallelus papillarum fituselegantiiluni
confpiciebatur , eadem ratione , qua in gypfeos modu-
los infidi informis cera , obi concrevit, moduli formam
remoto gypfo. reprefentat N.- veri quifqusm ingenio
potius, quim experienti* liate attribuat, Air icifiimum
mihi Vi centiuin Viriani Serenifluni Magni Ducis Ma-
thematicum teflem appello, qui hifce alnfque prxfenti
libro contentis plufquam (pedator adfuit.

, C A P. XII.

De Cyprino lato.

P licium Ciuiu MuriMossq»* in qui-
bus differunt ab humanis vide cap. ie Lucie.

Nihil Vm rneni hicadelle, vel faltem appa-
rere, prarier ftomachum, Obferv. fecundis tradunt AM-
STELODAMENS ES.

De Odoxatcs Foiaminiios vide qu* ex
SCHNEIDERO habemus Cef. ie L*pe Lxcie.

Pilees duas quafi V s s 1 c a s oblongas S. folliculos
naSi funt , ut viaere ed in Cyprino & Halece , in quibus
ut nullus cernitur uterus prarter Ovarium ita hoc Ovis
aliquando ita refertum ed , ut relique cochoris molem fa-
cili ex firperet- HARVEI ex >. •

VisiCAM UmsiituN hic reprehendit
HARVEUS «. j.

CAP. XIII.

De Cuculo.

Knerhaen Belgis.

QUz in pifce hoc obfervarunt figura duplici exhi-
bent AMSTELOD. Obf. <Anet. f. a. Tei. 7.
feg. 40.

Diapiiraoma totum membranofuro , ad magis
quam in aliis aquitihbus manifcdum.

OEsoviiaovs fibris redis dolabatur qua; in fine ver-
fus ventriculum minores.

Ventriculus refpedu corporis magnus erat, cir-
ca initium duodeni odo erant apophy fes cava* , ab ut ro-
que Utere quatuor, unica membrana connexa;, quam
plurimis fibris redis parte interia praeit*.

Mufculi duo circa Ventriculum pinnam moventes.

iro, & Cuculo.

Liin Ventriculo adhzrebat , verfus fpinara fitus,
proximus vefici fellis.

Lactis verfus inferiora conneduntur ; in fine
membrani unica jundz.

CAP. XIV.

De Crocodilo.

A N A T O M E ejus
Incitui*

O L. BORRICHIO,

IN Crocodilo mirum tota ipfuro vita (docente lArijlo-
iJe) co; tra morem animantium augeri
Kalio hujus i drudura & conformatione Oihum Cro-
codilinorum petenda.

Cum in difledi Ossa inquirerem diligentius obfcr-
vatum mihi in Jpix* animalis quod ad quatitor tantum
pedes in longit udinem e xlbat, fe xagi t > Fert.irei ordine
feexctpientes numerarii incollo quidem novem indor-
fo viginti in cauda reliquas. Quibus cum vertebris ani-
mantium aliorum hoc erat commune quod corpore toto,
maximi autem circa medullas fpongiofe edent , coque
alimenta continue bibere , 8c majora diu capere pollent
excrementa. Sed in reliquorum animalium genere his
odium incrementis dato xcatis tempore meta definitur.
Proinde aliud in Crocodilo invelligandum. Nec parum
forfan juvabit Crocodilum, quod maxima illaincarreris
animalibus xApephifir , qux podka parte vertebris adna-
fcitur , & proprii fpinam dorfi condituir , unA cumduo-
bus lateralibus apophyiibus in Crocodilo fit luculenta
epiphyfis, nequaquam Apophyfis, levi enim 1 n aqua co—
duria reliquo vertebrarum corpore feparabatur, pa-
tente ad fpinalem medullam ufque hiatu largo , coque ad
extentiones in vivo animali fequacior ed : quando enim
corpora continua ob rigorem duritiemque partium ex-
tendi impiius nequeurt contigua lucc propter ingeren-
tem fele utrinque rauciUginem , hurooremque nativum ,
duci adhuc p irrigique fe facile patiantur.

Sequitur valkmluna ratio petita ex conformatione
c;uhehmm in quibus capita Vertebrarum colli, dorfi. Se
caudxCrocoddinz vertuntur. Junguntur in animalibus
vertebrarum harum olla per gynglymum , feditautSc
fuperum& inferum vertebrz caput ad planam quidem
figuram accedat , fnperum tamen aliquid fimul convexi
offendat inferum aliquid concavi ; utrumquecaputfuae
ambiunt Epyphvles C appendices oflez exemptiles , Sc
ipfas vedit infuper mucus cartilagineus ad formam capi-
tum accurati figuratus. In crocodilo autem Vertebra-
rum caput inferius longi ultra corpus vertebri procur-
rit, exdante admodum tuberculo fuperiusautem pro-
fundacavitatefubfidit, utcaput (five dentem vocate li-
beat) proximz vertebrz commodi alveo fua excipiat,
pxi i in morem interioris illius capitis in Oflir femoris ,
quod profundi coxendicis acetabulum ingreditur , na-
turz archited > hac via luxationum periculis obviam e-
unte.Ita vertebrz Crocodili, quamvis paula tim a fele non

pa-

Digitized by Google

D i Crocodilo.

param cogantur recedere In longitudinem, porrigente fe
paulatim poft longam voracitatem beftise corpore ab ar-
ticulis tamen fui» ideo non exeunt , tuberculis illis adhuc
intra alveorum dimidia» remanentibus, atque ita omnem
praecludentibus metum luxationum.

Accedit mucofa illa cartilago qu* tum alveos, tum
capita Vertebrarum incingit , luee enim quo recedunt a
fe longius vertebra: , oo continuum nutrimentum e-
▼adit crailior, ocnipatque fpatium a recedei te tuber-
culo relidum.fempcr tamen& ipfacava ad formam ace-
tabuli deferri. Quo fit utfimilia Animalia quamdiu mu-
Cilago illa cava allapfu novi pabuli extendi potefl & con-
venie. ter denfari , tamdiu&illa in longum excrefcant,
licet incrementum vertebrarum oflearam diu ante eff-
laverit Denique extenfionis facilitati complementum
addunt quindecim Offe* Eptphjfci , furcellis quibmmih-
tumbombards incumbunt fimiies, qua: incipiunt (a po-
fterioribus Crocodili pedibus numerando) in primis
caodz vertebris, & quindecim fequentia vertebrarum
internodia antica flllriunt firmantque, adeo ut tj illae ,
quibas infifhint cauda: vertebr* tantillum 4 fc fe rece-
dant , contineantur tamen in officio , & a luxatione im-
■sunes fmt flantium harum furcellaram beneficio.

Lina exterior Crocodili ut ex fquamis loquacibus
8c facile cedentibus interiori augmento conflans expli-
cationem hanc reddit expeditiorem. Et hxc de longitu-
dine.

Sed cur& in amplitudinem tantam extuberat Crocodi-
lus Vetulus? Quia prattcr morem;ca:terorum Animalium
non tantum colla illi otica funt fed & cartilaginea , qua
medio odea, tribus locis diftinguuntur fingula cartila-
gine pellucida nequaquam odea. Igitur quatvdo cartila-
ginea illa Coda in amplum extendi ulterius nequeunt ,
adhuc reftant pellucida illa intermedia cartilagines, &
ipfaad nutrimenti copiolioris altapfnm morigera. His
accenfe ida eopiola pinguedo , qua ut omne animantium
genus ita vel maximi Crocodilum , animal voracitiimum
ultra metas ollinm facile exporrigit Se J ut columnas il-
las Herculeas ab Ariflotele inc lig-atas aliquantis per
tranfeamus > intuebimur porro alia in Crocodilis noltris
eonfpicua.

Caput illi latum erat , roflrum fuillum ,

Oculi fuillijexternafpecienondilliiniles fedquo-
rUm interiora exper dere non lic.iit ne fceleti nitor deflo-
raretur. Rictus Oxis ad locum aurium prodidus ;
Palpisxa inferior fine ulla n&atione. Dis i is
pedinatim locati, maxilla utiaquead motum p.omptilli-
ma. Psnss anteriores repraifcnt.ihant manum digitis
quinque conflantem , quorum tres priores jngnibus in-
curvis, & acutis lioirefcebai.t , reliqui duo vacui ungui-
bus i pedabantur.

Dorfum duri» rigidum , davatumque.

Pedum pofleriorum finguii quatuor numerabant di/i-
let , eodem feri modo quo anatum Anlerumque pedes
•uticula quadam i termedia connexos, de quibus boc
iufuper notandum quod priores armarentur unguibus,
quatuor vero ungue piani defl it nerentur.

Detradi Cure Caso apparuit alba , delicata, &
cuniculorum carni non diffundis , Pinguedo in uno
per exiguaina'ioi.ulla.

Lingua Crocodilo efl etiam lufco manifefla , lue-
ret illa loco ordinario, fatis eminens, fed crati qua-

*7J

damtnniciobduda, qu* forfan pifcatores perfbndo-
rii infpicientes, decepit. Divisa illatunici in confpc-
dnm prodit lingua , ]uilz magnitudinis, fubflanti* te-
ner rim* . glandulofa . albicans & compada pinguedine
circumdata, rangiferorum linguz non admodum diilimi-
lis j ne devorando afpera exulceraretur tunici didi ab
injnriis externis vindicatur.

Epiglottis fpedarir latiflima & feri femidreu-
laris torafqqe fauces claudens , idqoe fbrtaflis, nedum
animal aperto ridu dormit beflioi* irrepentes viam ad
ima vifcera inveniunt.

Musculus Cervicis Flexor odo digitos
tranfverfuslongus , tres crafliis , rotundulus& fubflanti*
folidiflimz, in qua uteique fibrarum mulcati verfits in-
termedio nervofo tendine pulchre eminebat , pennam
anferiiam uouimq ii refitiens.

Diaphragma illis teruiffimura , ut vix tela ara-
nearum tenuior*flimiri poliit.

Pulmones folle innati ad tadom tenerrimi erant
vifu pulcherrimi, colore fubrabic indi , fpongiofi, ex
perpetuo continuatis vef, culis conflantes , fine ullo pa-
renchymatis veftigio, pia .4 aefiquis pulmones Rana-
rum infpiciat

Hepar bifidam binis hHr infigne , fab dextro ade-
rat Vesica Fellea, eaque inlignis magnitudinis,
bile repleta.

Pes i tonsi membrana tenuiflira* nec vsfis faa-
guineis evidenter diflinda.

Pericardium denfum : Cor mediocre ;
rituU ejus grandiores quam animalis magnitudo fpon-
dere videbitur.

Ventriculi capacitas ampla at facile conflaret
de befli* edacitate. Incerior tunica rugofa, & infignV-
tererafla, in cujus gremio piures lapilli albi, pellucidi,
magnitadine nuclei avellana: iadabantur.

Circa regio nemOj/i/^vi// pirte fupera vifa fubflanda
qu* Hm nrtilaginofa, St propi offea eatme mobilis, de
qui ob feflinatam raptim diffedionem nihil temerd defi-
1 nicro.

. Sub dextro hepatis lobo notata fubflantia quzdam pe-
culiaris glandulofa, alba , multis minuri que glandulis re-
ferta, quzdificda, mambufque ronrradata prop4 dif-
flue.>at , ut Ovarium fiufle agi oleamus.

Renis oblongi , glandulofi , & rubicurdi , ex
quibusutiiqueDuduspatulus, amplus, membranace-
ufijoe tlcfceixlcnsprogi ediebatur ad ultima ufque inteftt-
m Redi , ut liquor em excrementitium urinofumque eo
amandaret , cum veiic* nullum ufquam vedigium reper-
tum fuerit

Ad principium inteftini Redi obfervata ell C o l i
m/v« 'a . qu* vento per follem immiflo nullum progref-
fiim permittebat.

L 1 1 n ad finiflra Ventriculi inventus efl nigricans , &
pyriformis, & ab eo vas breve ad fundum Ventriculi
porredum , cavitatem autem non ingredieris.

Arteria Aspira circuli continui nulla mem-
brana defedum gy . i complente.

Inomnibus Costis verisy.-uz novem paribus finie-
bantur) tuberculum eminebat ofleum ad digitbm unum
ab iplis vertebris diftans, quod iplum leviter impreflb
cultello facile dividebatur , oftendebatque fineulas Co-
llas ex duobus conflare oliibm quibus ddinentibus carti-
Mm i la-

37^ D B G A t

lagineecofta: incipiebant, & illa: tribuj interfic&ioni-
bus pellucidis , & mollioribus , adeoque ad extentiones
promptioribus diftin&arq. fierrium condituebant.

Ossa Pubis conum obtufiorem , fed planiorem
aliquatenus referebant.

MlDULLA S P 1 N AIIS exterius crafsa tunica ru-
bicunda tegebatur k dura matre delcendente. Secunda
& propria tunica Medullae pix matris foboles eft nigra
& tenuillima, intra emam medulla albicans & mollior
continebatur. BORRICH. in H er metit i$c. fapien-
tta vindicata ,

Stro&ura:olJium lacerta: refponclct ea qua: Crocodili
tefle COITERO.

C A P. XV.

Dc Galaso Ljevi.

IN Calain laivi , Italis fefee palomh , tres fartus in quo-
libet oviduftu, ejufdem magnitudinis, qui non excipie-
bant le invicem, ut ab iis animalibus fiet i (olet, fed mutuo
Cbi appofiti capita antrorfum vertebant.

Sua cuilibet h or. i c i erat membrana , qurr pro amnia
haberi poterit, cum more amnii proximi ambiret fartum
tumori limpido innatantem Ineo tamen ab amnio dif-
ferebat, quod placentae annefteretur, id quod chorio pro-
prium eflefolet, dubito an tunica fertus fimul omnes in
quolibet oviduiftu involvens Chorion fuerit, an vero inte-
rior ovidu&us membrana. In Uno firtu fubdartia ovo fi-
inilis adliarrebat irrue parti amnii, k cujus fubflantia' tunica
in amnium ferebatur linea quxdam afpera vafi non abfi-
miiis, qua? exhaudo liquore amnii modo defignato (pon-
te plicabatur. Unica tantum eaque exigua flarent a cui-
libet frrrui erat , qua; rubicunda adimebat ovidudhii cir-
ca inferius orificium, & membrana obducta cavitatem
formabat.

Per Rimam litam fub regione diaphragmatis inter bi-
nas pinnas anteriores Vasa Umbilicalia in ab
domen foetus penetrabant. Illorum du&umperfequcn-
doin «no bullas aereas intermediis liquoribus didindtas
ebfervavi, qua; ulterius propulde intedinum fubibant;
mox in altero fcetu inteuino i nflatodum varii illud a-
citaremin placentam ulque vi.im aeri aperui , paruit in-
di contineri inter vafa umbilicalia vafculum quoddam
non /anguineum cujus altera extr emitas cochlcaro intefti-
no intra abdomen latenti continua erat , altera pliccnta:
adimebat , quo loco fuperior placenta; fuperficies tenui
membrana otxi.idfa cavitatem format. Liquorem in h<>c
vafculo contentum k placenta in intedinum tranfmitti
evidens ed , cum odium quo in imeftinumhiatfrmile fit
duftus pancreatici odio, per quod pancreas fua contenta
exonerat in intedinum, quod (i ab intediro in placentam
tranfitus fuiflet fcedus intedir.i humor manifedum ejus rei
Indicium in ipfbcanaleexhibuiflit. Idem vafculum he’
lama notum fuit, ut cXu/llJra-janJo didici , fed nifi Od-
ior aliter conformatum , dicit enim contineri in abdomi-
ne perulam adduflo hac via alimento vitelli indar re-
plendam, qua? perula & a ftumacho & ab intellinisdi-
verfa fuerit oportet , cum in eodem pilee domachum va-
cuum & plenum exer.umentis intedinum deferibat. Ex fa-
brica vaiis patet in hoc pifeiuna genere a cavitate placeo-

E O L M V I.

w, quemadmodum in avibus i vitello ipfi intedlno ingeri
alimentupi , quamdiu ab humoribus matris fretui alimen-
tum fuppeditanir , feri & per os nutriri eundem foetum
vifain (tomacho ambienti limilis aqua evincit.

Adiatera podicis biree papilla extabant, quibus ex-
cernebatur (anguineum ferum illi fimile quod abdomen
continebat. Earum duflum inquirens nil nifi foramina ef-
fc deprehendi quibus effufa in abdomen liquida effluere
poter int, quis fcit anne tUftis meatibus analogum quid re-
liqua animalia poilideant f fani vix unquam humore va-
cuum repetitur abdomen, etiamfi in vivoaniinali ape-
riatur: & nifi quis dixerit, humorem illum per mediam
Corporis fubdar.liam tranfpirare.vias admittat oportet in
veficam intedina aut alia loca eundem derivantes.

Perpulchra erat cavitas , qua: poni oculos in cartila-
gineo cranio recondita fine omni dubio Aiiditvi in-
lervit. Tres circuli in cranio excavati erant , quomnt
unus quafi in plano fitus , reliqui duo & ad fc invicem &
ad primum crantperpendiculares. Hoc anfra&uofodu-
<hl continebatur canalia quidam ca^ilagmeus ; qui bis
terve in receptaculi rotundi formam expanfus illis in lo-
cis fibrillas a nervis auditoriis excipiebat. Eidem folidio-
ri canali mollior alius includebatur, urerque Iimpidilli-
ma aqua plenus Veniam merebor fi de canalis hujus ufu ,
deque morio quo pifces audiunt nihil hic attulero, cum
ne quidem noder audiendi morius cognitus milii fit De
fabrica id addere liceat . quod triplici gyro intortus cana-
lisquiinhocpifcecartilagireuserat, in homine &qua-
drupedibusfolidoolfi infculptusfit , & avibus pariter ol-
fers fporgiofoofle undique ambiatur. Ha-c illa cavitas
cd quam labyrinthum appellant Anatomici. Erat eodem
cranii loco amplior Cantas aha, unde extra&a fubdan-
tia mollis & alba in afire indurefceb.it , nec ab igne detri-
mentum patiebatur, ex illa materia calculos in pifeium
capite concrefcete verifimile ed.Qp.e alia in prarfenti pi fi-
ce obferv.avi in hidona pileis excamim genere deficripli.
STENONIUS obf. 89. hb. z. Aft. Dan.

H t n a a bic conflatur ex lobulis quales in pulmoni-
bus defcripfimus feii innumeris membratiofis nexibus
continuatis , quorum figura trifolium ruditer .xmulatur ,
licet id in duas confpicuas fibras & oblongos lobosdivi-
datur , velat infignes lineas abdominis longum petear-
rer.tes. MALPIGH. cap. z.

C A P. XVL
Dc Gammaro.

ejus HISTORIA
Tradita

i S A e H S I O

in Cammarologia,

Cornua ante oculos duo habet initio articulata,
longa, tenuia, qua? Icnfim adeb grarileteunr ut tan-
dem in tenuiflimum cirrhum definiant , & in omnem par-
tem indar pili flevdi polllnt. E media fronte exiftit aiiud
Cornu parvum latiuficulum utrinque ferratum His fub-.
fiunt Cornua velut cirthi, quatuoe aha , forma quidem

fimi-

Digitized by Google

De Gammaro 8c Haeece.

fimilia , fed multo tenuiora & brevillima quibus ut opi na-
tur S-aotifcidnu pifciculos allicit & venatur.

Erons acuta oc afpera veluti aculeos eminet.

Oculi fupra cornua parvi, cornei, femper promi-
nentes , exerti . & ex obliquo mobiles. Duriores faffci
oculi , ne facili ab aqua; falfetiine , qua: arrodit , laceren-
tur , palpebrarumque defe&um cornea; duritie penfavit
natura , qnx undique oculum ambit. Ptlpebrir carent ,
cum nifi celeri cutis officio ptidari poflit ; a lateribus
collocati oculi , quia fi fupra caput non viderent ante ver6
non poterant, quia caput habent immobile. neque ante fi-
mul os St oculi potuerunt effe, quoniam oportuiflet la-
tam efle faciem , qui in motu tardiores reddidiflet.

Os gammaris natura parvum dedit,- ne ii copia ma-
gna cibi ore cHet complc&cnda, cruda facile frangeretur,
aut drangularetur animal, quando non edet quo dilata-
retur cruda cavitatum.

Oris lateribus ex parte inferiore juxta pedes ori proxi-
mos tsipp.-ndicer bini frequenter hirfuti veluti parvi
pedes ad tutelam adnafarntur , & veluti branchii os cir-
cumdant. Retinent ii lllem qubd chelis ori admoverunt.

Nares non habent Caminari , nec ullum mam-
fcftum olfa&us organum , odorandi tamen fenfu priditi
funt efcas appetendo.

Manibus carent, ut omnes pifees. Horum loco iis funt
C ii * l e f. forcipis denticulati . his cibos apprehen-
dunt, acori admovent, iis fe defendant vel alios impe-
tunt , perinde ut homo manibus.

Auribus careat cum iis perfc&iore audita ac opus
non fit. %

Habent P i di S in ventre enatos dotor cum che-
lis, qui in obliquum dexiutrinque quini, quorum ante-
riores bini grandiores 8c cralliores donantur chelis ma-

§nis f. forcipibus grandioribus quali denticulatis , aquali-
us, quarum ad grandes difpoliti, utrinque bini, bilulcif-
bifurccs& hirfuti feuchelis glabris, rodris avium fimi-
libus indru&i , quarum fuperior pars movetur inferiore!
immobili, reliqui quatuor poderiores fimplicesdc indi-|
vili ex toto pertendunt. Metiuntur omnes in obliquum
Clieli vero introrfum.

PeJibui utuntur ad ambulandum , uti Crudo ad natan-
dum , Cfe7// ad apprehendendum. Pedes foris odei in-
tus carnofi.

Cauda livised fine aculeis , ex quinque tabellis con-
texta in quinque pinnas quinque extremitatibus hirfutis
natandicaufa dclinit.in fupina f. interiore parte appendi-
ces quidam hirfutiufculi ex utroque latere quatuor, pin-
nis fimilirer liirfutiufculis in quasfoemim foras panunt
ovaque difponunt , quibus etiam duplices funt ad conte-
genda & confervanda ova ut mari fimplices & parvi,
inter caudam fupernaii) ffc pedes novillimos vuluti cal-
caria majufeula prominent acuta, qui fcemina parva
habet Sc 'arviora.

Ex partibus internis notentur Dentit hr.i magni, pla-
ni . in intimo pedoris orificio ad latera pofiti. Sequitur in
•re caruncula Lingua fpeciem referens.

Gula brevis. Ventriculus membraneus in
capite , prope verticem , in hoc tres funt infixi deuti culi ,
duoadverfi , reliquus infra tnaxilli cuidam infertus miro
. arteficio.

Contiguum Intestino* in Ventriculi latere fim-
plcx pari femper craiUtudmc in caudam terminatur , qua

277

excrementa excernit, & ova edit, podex ergo ed in ex-
trema cauda fub pinna

Ventriculum ambit undique materia fpongiofa qui
pro M e s i N r s a i o aut Pancreati poted ta-
beri.

Qiiiritur Caneri an Cor habeant! faudo fidere hic
MicSoel Beem , Senator Dantiscanus dum Uratifiaviam
tranfiret, in tenebris cicutienti affulfit. Sumpto nam-
que vivo cancro fi. detra&a lcniifinfe fuperiore& medii
cruda qua collo ne&itur parte , cn fubito fc prodit velicu-
la alba validi latis pulfaus , qui & pulfare continuavit in-
je&o cancro in aquam per longiulculum fpatium , vefi-
cula hac vim principio transfodi illico canccr languel-
cere, & variis involuntariis motibus, pedibus reflexis,
expirare cipit.

Nunquam fibi deed natura , licet Pulmombur careanf ,
concedit Branchias, condant hi ex fibris tenuibus
f. filis & membranis in fquillis ab utraque parte corpo-
ris quibus continuo aquam attrahunt , & rudus amit-
tunt, refrigerat hic eque ac nutrit.

Renibus & Vesica carent, cum frnt exan-
guia , adeoque ut cum avibus conveniunt , quod ova pa-
riant, fic & in ifio quod cum avibus Renibus & vefica de-
ditu ta fint.

Genitalia quod fpe&at , alius meatus ed qui fi
pecore pendens in anum terminatur, in feminis V u l v a
ed, in maribus feminis receptaculum. Hic juxta carnis
cavum continetur ita ut media caro inter intedinum &
meatum fita fit , meatu carniscavum intedino ronnexum
contingenti. Hoc meatu mas dfeemina differt, namui
utroque a peftore pendet, tenuis ed, candidus, humo-
rem quenaam pallidum intra fe continens.

Alia

a W I L S I O

exhibita.

Vide qui hoc opere habemus ex W I L S I O cap>
de tsfjlaco.

NOTATUM

Ds VENTRICULO.

T N Gammaris tede VELSCHIO cbf 67. Uccjt r.
*prirer internos tergeminos in ipfoventricu'o Dentis
omnibus notos, alii etiam externi inciforii tanquam ma-
xilla inferti , qu* fi mufculis madoideisfatistortiter mo-
vetur. Ad manducationem etiam efei pedes anteriores
ferrati faciunt cum mufculorotundo pro modulo anima-
lisk>ngilfimi& validilUmitcndinis, his enim cibum con
tantum ori admovent , fed etiam comminuunt.

C A P. XVII.

De Halece.

I N'tcr Halecisrifcera& Alolse magna cft affinitas, pra-
2 (ertimfi 1'cntricuJum fpefies , erdpfendiccr, & Veficom
M m ) ts. 'Urctm

Digitized by Google

378 De Hi»i,oolos*o & Lamfetra.

Atreum, pneterquam quod tot* in hocpifce argentea
confpiciatur , & hoc colore manus tingat. Adde auod
p, ,[}>,, Jpcrmjtici ad laftium apicem non procedant.
Obf. p. i. p. j j. A M S T E L.

C A P. IV.

Dc Hippoglofib Rondeletii ,

Btilbtt.

VEvtucuius limpidtflimum continebat liquo-
rem, cumque fubfalfum.

Pancrias hic infigne, quatuor appendicibus glan-
dulofis longi Ihmts & ampliifimis conflans faecum copio-
fiffimum leviflimo manuum tra&u ad aliquot drachmas
promentibus, cumque amaricantem puris eoiorem con-
nftentiamque habentem.

Interior canalium conftitutio non tevis fed afpera in-
fmitifque dmfhbus lateralibus f. cavernulis prxdita cer-
nebatur. qurr inftar veficularum , in pulmo ibus rana-
rum obfervabilium feu cellularum apum fefe habebant,
nili quod obliquo admodum atque omnino irregulari litu
gaudebant.

Amplitudo JuBrn majoris ejosque in inteftinum exi-
tus unius pollicis cranfverfi , longitudo rer6 feptem pol-
licum transverforum erat.

Notandum inteflinorum flru&uram praecipui circa
du&uum en itum plani convenire cum ipfa interiori ca-
nalium ftru&ura, ex quibus, forte non mali, quiscolli-
geret , hanc fuceum falivalium duduum fucco analogum
efle, atque inteflinorum fiflulam illinere ejus que con-
tenta ad fermentationem difponere nunquam vero cum
bile vel minimum effervefeere.

F xitus biforii JuSm conftri&us plane atque anguftus
obfervabstur , circa infertiooem notabiliter ampliaba-
tur atque mox denuo conflringebatur. A M S T E L 0 D.

C A P. V.
Dc L A M F E T

exhibitum

R A

k JO AN. HIER. BRUNZERO.

Dubitationem de principatu Jecoris, cx Laropetrse
A na tome pluribus abhinc annis confcripfcram , &
cum felicis recordationis Praceptore.H/eroa/»*» Ftbricit
tb lAquapcnJtntc , communicaveram ; confidebam e-
tiam.quos novi flem ingenio atque eruditione confpicuos,
ut quid pro Ga/. dici, vel quid argumento tribui poflet ,
elicerem. Sed ut, quod pleni farisfaceret, a Galcnicis
non habui , ita vidi eos , qui propofito . Arifc. addidi ef-
fert , vel quomodo libet aliter i Gtl. diflenrirent , expe-
rimentum ejusmodi in evidentem illius dogmatis deftru-
dionein ifliimere , quo docemur, foluro hepatis paren-
chyma (anguinem per alEmilationem edicere. Ego
etfi meis (criptis parum firvere foleo , horum tamen fle-
tus judicio, facili credo, dubitationem hanc haud te

mere in meum animum irrepfifle proindeqoe efle , traai
ad te anatomica legentem mittatur , non prorfus indig-
nam. Me interim operas pretium fecifle putabo , fi quod
prorefolutione, & Gtl- patrocinio cogitavi , intellexe-
ro, vel tibi probari , vel tuis rationibus, quas ingcniofai
& do&as expe&o , corrigi & emendari. Dubitatio h*c
eft.

Memini me ex Gtl. leSione, prascipui ex libris illis
aureis de placil Hipp. & Piat fa-pe numero dtdicifle.
(Vide 4 . etiam de ufu parte. 1 1 fed rbife refert ad locum
de plac. qui etiam proprios. Vide etiam c.b. b. de plac.
Circa med. & c. 8 ejulitem libri ab initio) pro jecinoria
principatu flrmillimum illud efle argumentum, quodip-
le lib. 6. C- 8. conftruit hunc in modum : Si omne id,
quod in alimentum convertitur nutriendi particula; , k
qua elaboratur , fimilitudinem induit , neceflario
confcquitur folam carnem , qui hepatis venas coraple-
ftittir , fangnini gignendo dicatam efle. Aflumptum ,
ut fatis probatum , dimittit , confequens haud mul-
to negotio demonflrat : quoniam nullius vifceris ca-
ro molliti! , colore & humiditate evidentius fangumis
fiibftanriamrepriTentaC, auifidenferar, aut concref-
cat , nihil ab hepatis parenchymate diflare putabitur ; ut
proinde eandem efle utriulque temperaturam & formam,
fenfusratioque fuadeant. Et quoniam de corde poterat
dubitari, cui Peripatetici gignendi fanguinis munus in-
jungunt, quodque carne rubra donatum eft, quam du-
bio procul non ex femine, fed ex fanguine fabricavit Na-
tura, difcurfu apprime confenraneo patefacit , fubflan-
tiam illius vifccr is carne jecoris longe minus fangnini ve-
narum fimilem efle , & praeterea arterialem fanguinera ,
qui abfque ulla comroverli a elaboratur &difpenfatur k
corde, tenuioreminveniri , calidioremque , & magis fla-
vum , fcilicet k membri in quo excoquitur . caliditate in-
tentiore extenuatum, atque ad puriorem caloris vitalis
naturam cor-verfuro.

Hic GtUni ratio eft, quam exercitams in do&rin*
naturalium facultatum fatis firmam efle facili credat.
Ego quatuor naturales facultates abundi probataa de

Nattae recipio Recipio, in nutrimenti praeparatione
primas fibi altera tricem adfcifcere. Non eo inficias , huic
omnes alias infervire . atque eas ia hunc finem jugiter
exerceri . ac demum nuti iniei tum tanto magis tale eva-
dere, quanto ab allimilatrice ad agentis nmilitudi sera
transmutatur: ut fuftinere& cor eludere liceat . viven-
tem particulam perpetuo agere in nutrimentum . fibi il-
lud aifitnilando, nec fecus. Nonrego, jecoriscarnem,
quam primus S.rtfu trttur apud Gtl. i. de Temp. c. j.

nuncupavit, fimilitudinem prarferre ungui-
nis concreti & velut 4 calore affati : fed pr.efero experi-
mentum , quod mihi contigit obfer i ifle . undepolfirde
Galeniciratioms robore, imo de toto jecoris principa-
tu probabiliter dubitari. Lampctram venalem , anguilla:
grandioris craffitiein arquantem , breviorem tamen,
quantam etiam tradit Mutiiu libr. to.de Hoa vel. cap.
594. ad me attulit rufticus quidam pileator , quam uc pri-
mum adlpexi, recordatus fum me ejusmodi pileis quafi
fimilem iconem apud ConraJum Gejtu-nim , nota: erudi-
tionis Virum, depidam vidife, R majoris, licet ejuC.
dem figura & fpeciei , delcriptionem apud eundem Ao-
ftorem legifle , quam i’ rrgroro transferte hoc taediofum
foret , & praeter rem , furficiet , fi ex cafarufero , Lam-

pc-

Digitized by ^00

De Lameetra.

petram fcilTe longam dodrantes quatuor corpore , Hac fiippofita veritate, qu* experimento, Aeravif-
boi 1 branchiis craflitie tanti , ut circuli diameter ad fimorum Icriptorura teilimoniis comprobatur, nemo non
quinque digitos accefferir, cutem filiffe nigricantem, pal- videt, quomodo adverfus Galenum Argumentum tor-
lidis quibuTdam angulofis maculis diftinSam, tenacem queri poffit; etenim aperte m hoc animali fanguis pur-
quidem, fednon xque ut anguillis craflam , carnes, & pureocoloreflorefcit : niliil quod dijudicari pollitinac-
pulpaj , feu muiculos in corpore contorqaeri , & demum cidentibus temperamentum indicantibus, & tenfu per-
jecur viride eflei ceptibilibus , d fanguioe cacterorum pifeium , imo etiam

De mea hoc habeo quod proferam , fuifle ipfi pellem calidiorum animalium evarians, jecoris tamen ptrenchy-
nigricantem in tergore , quibusdam nigris maculis diftin- ma.quantumvis mollitie fubftantiat ab alku um |<xinorum
ftam , in partibus vero pedoris antei ioribus ferme fla- carne parum , aut nihil differ at , colore tamen neque cum
vam , nullis prorfus maculis infignem, fupra dorfum velu- aliorum animalium hepate convenit , neque cum fangui-
ti chorda per longitudinem extenfa , verfufque caudam ne, ouo pileis hic a natura donatus filit Quod autem color
fenfim deficiens , prominebat- Hec «trinfecus. Adin- in alDmilando , i naturali facultate co&rice procuretur
tenora quod attinet (utaliapnrtermittaro, quieaduro- haut expedit, ut probando laborem , etenimeii hoc in
politum nullius ede ufus exiftiroo) pulmonum tramcki* , Galeni philofophia notiilimum & pervulgatum : quod
ad feptena peftoris foramina hiantes , quibufdam fegre- ad deftruendum enunciatum univerUIe fufficiat , in uno
ganrur membranulis , ut videatur hoc vifcus quoad fui nequaquam verificari , veltyro Logica; certo credat,
expanfionem ad latera, longa, reda, feparatique illa Sed ad rem exa&ius enuclegidam videor mihi pofle
ferie triremium ferini tranftra, aut remorum ordinem ad hunc modum contra Galeri Ifiun pofitioneni ratioci-
prafe ferre. Sob fundo pulmonum in infimo thorace fi- nari: Color hic viridis cami hepatis vel eft proprius &
tumeBrar, maximi luoicundum, fed rubor elarus eft , naturalis , vel afeititius ; & fi afeititius , vel fympromati-
capfula quadam, qiz craflior membrana, feu potius cus, vel naturali conftitutioui non r^lugnans; ii pro- '
cartilago eft, cor involvit, quod etiamfi jam multas prius & naturalis, fuccum ab eo genitum omnino vii idem
horas animal exfpiraverat, adhuc evidenter pulfare con- Futurum , dubitandum non eft , tuncqoe partibus nutrien-
(pexi. Goriu involucrum , quale dixi , etiam obfervavit dis , quantum ex colore licet conjicere, erit ineptus : qua-
Bellon. apud Generum loco cit- Cor (inquit) habent re neque ultimum dici poterit alimentum , quippe quod
fub branchi i 8c foraminibus reconditum , cartilaginea carnibus nihil fimile habeateontra quam in reliquis oranl-
membrana , fpongiofa ac praetumida inclufum , fubro- bus fmguincis ufu veniat. Quod li colores humorum
tundum ciceris crailitie. noft ri corporis non fi mplicem lucidi permixtionem cum ♦

Capfulz illius, qua: Vicem gerere iiapiragmatie vtfa opaco, fed certa etiam quadam fequuntur temperanien-
eft , convexo deorfum ver genti tenaciter pars jecoris fu- ta ; ad quem modum bili colorem afiignaraus flavum vel
perior ne&ebatur, veluti appenfii Hoc vifcus promi- porraceum , melancholia; atrum , fanguini purpureum;
nens deorfum figura roftrum anaticula; fuperiue refere- aptior fani erit, qui in corde fuerit elaboratus i ubei colo-
bat, & quamvis pifeis multo & rubro abundaverit fin- ris. ideoque carnibus non diilimilis, qua complexioni St
guine, potiflimum in corde Sc pulmonibus , quas partes colori ultimum alimentum dixi debere congruere. Ra-
accurate feparavi , hujus tamen htpar ego mere , & in- tio ejus, quoniam Ixe 8c refolubiliores funt, ideoque pluri-
tenfi viride ftatim in animali adhuc vivente difle&o , bus nutrimentis indiga: , 6c immediati ex tali fucco i pri-
tum extra tum intia, totafui fubftantia notavi fellc n mo ortu fabricatae. Quapropter <siv:rreer. adeap. 1. 4.
vtftculn ne minimum quidem veftigium apparuit , quod de part. ani. quoniam cum i/lrijlnelt omnia animalis ex
Betlor.ius quoque animadvertit, & cum eo Rondcktius, fanguiue genita fuftinuit, fangumem calidum ultimum
apud Gefner. loco Cit Qui feribit ad verbum : Cor peri- effe alimentum re&iflime judicabat, fiquidem Naturae
cjrJic cartilagineo concluditur , cui annexum ejus hepar lege fancitum eft , ut ex iis nutriamur , ex quibusproxi-
caruleum, putidis aliquot notatum. Fel deeft. me conflamus. Sinoftra hsc Lampetra non carnes ha-

Verum, antequam ulterius progrediar 1 nonfilebo, beret, aut olla, fed proportionalia, ut infedorum & te-
rne ante hanc , de qua fei mo eft , Lampetram, alias vidif- flaccorum nonnulla , tale fbrfan poflemus ultimum als-
ie , qua; feroipedalera longitudinem , & digiti pollicis mentum comminifci& admittere: at enim carnes & re-
craflitiem non excederent colore cinereo, eoque ante- liqua membra talia prorfus apparent , qualia ejufdem ge-
rius lucido atque ad argenteum vergente, fupra tergus neris animalium, qua; rubeo fanguine citra cor'rover-
fufeo, in omnibus buicnoftr* majori limites, prieter- fiam nutriunt: & ne longius abeam fimilaria omnia ha-
quamin chorda illa, qua; flavts per dor fi longitudinem bent (fi pellem excipias' Lampetris, quse rubro jecore
extenditur ,( Nota hic me aliam ex grandioribus . & viri donatae funt , quam umillima-

disjecorisLampetramdiffecuiflemenfe juni» ovis refer- Gal. i.defem. can 5. longi probabilius exiftimat ex
tam, qua: chordam hanc non habuit fupra dorfum. Forte craflaroento femi. is, non ex (anguine a'has animalis
ea mafculis peculiaris ) nec non in colore jecoris , quo- particulas , ofla , nervos , dt reliquas . genei u 1 , quod id
niam minoribus illis ejufmodi vifcus rubrum , utcate- cum iftis majore.: imilitudinem obtineat, quodque Na-
rispifcihus, omnino eft .& fine fellc- Has in grandiores tura nihil frufti 1 agens, nullibique fuperflua. quartum
illas evadere non credit Gefnerva. Alii dubitant atque poteft paratis itatur mate, iis, neque unquam quoti per
rationes in utramque partem adducunt. pauciora aut faciliora confequi valet , id per plura exfc-

Scd ad primo propofit* Lampetrae viride hepar re- quatui , autdiftirihora : ita mih' 'icuiffe crediderim arbi-
vertor cujus incifa portio Hngua: admota infipidum rrari, a confenraneo minus reinofm , carrofis partes,
quid referebat , ac pannos lineos porraceo inficiebat co- indeque etiam cateras fanguine in corde deputaro,
lore- promptius nutriri & liturari , quod (ani nihil eft aliud ,

quam

De L a m » e t r a.

280

quam jecur ab utiiverfali illo regimine, alimentique ul-
timi difpenfatione dejicere , idqueeo magis . quod in vi-
ridi humore tingendo levem cor transmutationem non
adhibebit , qualem ubi fanguinis rubri colorem fe ipfo
clariorem reddit albidiorem ve, aut nugis flavum , Ma-
joris n. minonlque ratione : (ut x/dutior ille libelli de
coloribus ccnfuit : ) Cap. *. fit punicei in halurgutn ,
qui eft pupureus faturatus mutatio ; & vice vcria. Et
enim fi cor viudum aut coeruleum fuccum a membro
minus calido, multumque humido generatum , conle-
uenter pluribus exci ementis refertum , tenuiorem red-
ere, atque in rubeum colorem vertere debeat, camut
retro habui , & excrementorum feparationem exfeque-
tur, & temperamenti mutationem inducet, quam pu-
tant Medici jecinori neceflariam in chylo tingendo, at-
que in fuccum calidiorem mutando : quo in propoli-
to confidcranda Galeni do&rinaeft ubi fcripfic ad ver-
bum: 1. De Nat. fa cap. 10. Ut flavum rubrum & ru-
brum flavum , una * fimplici alteratione opus eft :
ut vero album nigrum reddatur , vel nigrum album ,
emnes , qux in medio boruui funt , alcerationcs re-
quiri. •

Quod fi fc ita res habeat , confequens omnino eft, in
corde elaboratum fuccum cum viridi jecoris arquivoci
fanguinem efle , argumento diftributionis , venarum, de-
Jiurationis alimenti ultimi, & quod in corde, de quo
efle poflet dubitatio, luccus ille in alienam fpecieifl non
convertatur. Duo prima ex Anatomc funt confpicua ;
de tertio poterit (enfus abfqueeriore ferre judicium. Pri-
mo , quoniam qui in dextro finu confpicitur fanguis, ne-
que fubftantia , neque colore a reliqua in venis , differt.
Deinde, «quoniam infiniftro ab eo, quo in dextro eft,
fola intentiore aut rerniliione ,- fcu : ( ut melius di-
cam :) claritate & obfcui itate coloris cjufdcni , addita
fempercaliditate, dilliinilis invenitur. Quod Ii edentuli
diferimine ditreit , ubi in confefloeft, cx hoc in corde
confecto pulmones nutriri , jecur ftatim ab univerfali
procuratione decideret. Demum, fi fuccus a jecoi e vi-
ridis generaretur, qui poftmodum in corde ruborem ac-
quireret , utique viridis in dextro ventriculo reperiretur ;
quinimo & vena1 eo eflent ic ferta1 A: fi quid arterialis fan-
guinis , quod tamen eflet perexiguum in venas migraret ,
ftatim a majori viridis copia foedaretur , & in illius fpe-
ciem ac fimilitudincm converteretur. Uno verbo, quid
poflit portentofms excogitari , nefeio , quam duplicem in
animali fanguinem , viridem ac rubentem , ambos ultimi
alimenti conditione gaudentes. Atque ha&enus de al-
tera parte dilemmatis quod ab initio difeutiendum pro-
ponebatur.

Remanet altera , cujus fupjsofitioerat , colerem jecuri/
viridem ajcititium efle , hunc que vel fy mpromaticum, vel
naturali conftitutioni non repugnantem Ut igitur adSym-
ptomaticum pertinet, eum primo admittere t on poflu-
mus, nifi dogmate perpetua: pallionis recepto. Pratcrea,
is non aliunde provenit, quam ex bile: at bilis non in-
ficit, nifiqu* 4 mada fanguinea fuerit (eparata, mox
difperfa, atque hxc non unam aut alteram partem folet
inficere, fed carnes univerfas, cutem, oculos, & reli-
quas errim partes fpcrmaticas. Jam vero primum Ii vi-
fui credere expediat , atque guftatui , nihil eft , quod car-
nes biliofb efle humore refertas oftendae . deinde non
ambigatur quin feparatio cjcciernentorura in jecoic fiat

ex ftraftione diverforum inftrumentoram , puta , pori
fellei, renum, lienis. Modbquidcft in fubftantia hujua
vifccris, de quo fermo eft , quod imaginemur poiie bi-
lem trahere ? Non velica bilis , quar non extat. Non pa-
renchyma, quod fi fanguineam luturam habeat , cali-
dam fcilicet atque humidam ■ ideeque dulcis placidique
faporis , bilem non prole&abit , calidam , liceam , ama-
ram . raturre advertam , flt penitus in fuavem; euuidem
quanquam fortaflc apud x/ Injlotclcm , qui fangui ficatio-
nem cordi acceptam refert , non inconvenit, jecur aut
fecundum fui fubflantiam , aut in venis , efle receptacu-
lum excrementi : ita 4 Gelem tuente hoc prorfus abhor-
ret ; etenim qui fieri poteli , ut qua- fanguinis, ex illius
placito, dulcis & amabilis fucci officina eft, excremen-
rum naturaliter admittat , quod alias tanquam fibi adver-
fum, ad ignobiliores particulas folet relegare, fanguine
ut libi familiari, avide attra&o , omnique induftria con-
(c&o ik repurgato? Profcfto fi aliqua parte cava hepa-
tis fet ipfum contineretur . ut de Elephanto & Camelo
feribit Philofopbu i. deHif.c. y. dc-ydepart. lap 1. part.
facile fangumcatio falvari poflet; fed quod carne ipla ex-
crementum bilis naturaliter excipiatur, 4 cotifentaneo
diftat toto coelo, quando nequit vifcus lioc fellere veiicu-
1* vicem gerere, nifi expolitatum fanguinis fympathia
fuaviter bfle gaudeat , ea nque ut fibi familiarem alli-
ciat. Nullus a. fana: mentis nefeius eft , calorem parti-
cularum qui naturalium facultatum inftrumentum & (e-
deseft ut quod ali iduo de illarum fubftantia deperditur,
femper reficiat, propinqui nutrimenti portionem illam
aggredi , traftatione primum advocandam . mox altera-
tiotieeUborandam, in quam ejus a3io imprimatur faci-
lius reliquas a. ablegare. Moris enim natura: eft , quod
ubi agens minus laboris impendit , id potillimum feligat
ut finem , adunem natura , nullibi filperflua , quantum
poteft enixi folet properare, citius aflequatur ; inde
evenit, ut particula quslibct quod non facile ab illius
calore patitur . id tanquam fuperfluum , fibique adver-
fum exeremer.tum expellat, lepnret , rejiciat.

breviter rationem ad hunc modum formatam habea-
mus : Bilishaic, qua hepar infedum fupponitur, vel
aliundi demandatur, vel ab ipfo jecore trahitur , vclu-
truinque fiiccedit ; Non primum , quia alibi celebrare-
tur fanguificatio : tenet confequentia , quando juxta
Gelem do&rinam de place, cap. 4. ibi perficitur fan-
guis ,ubi excrementa feparamur. Non fecundum , «juo-
niamtradio omnis ideoeft , ut quodtrahitur, afliinile-
tur , vel quia faltem co aliqua oble&etur particula : at
neutram efle potefl. Non haec, quoniam bilis jecinoris
fubftantia: qualitate ad verfatur : Non illud , quoniam ex-
crementum eft cluant itare noxium & qualitate , quas ob
caulas etiamfi aliunde non fiieiit demandatum, fed in
jecore genitum , fieri nequit , ut ab ipfo retineatur. Con-
firmat illa omnia amaritudo qua: nulla perfentitar , ubi
fcil. portio jecoris incila lingua: admoveatur.

Si infe&io haxadfcititia , neque fymptomatica eft,
neque ex bile, non facili fecurrit materia in quam hujus
effectus caufam referamus. Sufpicabar , quo tempore
capiunt verno fcil. has 4 latibulis prodire , plurimutnquc
herbarum ingurgitare inde ex harum fucco nimis multo
chy lum crudiorem generari , qui in jecur attra&us,
iftius vifceris colorem feJet, alioqui rubentem & flori-
dum. Eftn. haic natura parenchymatis , ut fuccis afto-

ma-

Digitized by Google

D E L

maelio atrra&is plenius exfaturetur, eorumque colores
contrahat. Ita jecinoraanferum, nuar diu miliaceis of-
fis fuerint enutriti , ufque adeo candida reddi confueve-
runt, ut concreto lafti ejuam fimiUima videantur. Sed pri-
mum Lampetrx hepar non videbatur in ampliorem mo-
lem, quampareflet, crevifle, quod tamen neceflarium
efle dictat ratio & experientia anferinorum. Deinde cur
non in aliis id evenit Lampetrisan qua minus voraces?
Non apparet vetiiimile , cum eadem fit organorum ftru-
&ura , carnes exdem. Si ergo aliud non argumentum ,
didtum hoc & voluntarium remanet , & non undique va-
cuum difficultate.

Ubi igitur in hoc milii ipfe non fatisfado , alio cogita-
tionem converto, pro evidenti recipiens, colore, viridem
neque effir partis fanguineae, neque fpcrmaticre, (altem in-
tnnlcc.e.non in exteris modi) animalibus, fed neque etiam
in hoc ipfo. Ratiopatet , quoniam neque carnium colo-
ri fimiliseft, neque nervorum ofliumve , & illius ordinis
reliquorum. Accipioquinetiam.affufionisomnium vifce-
rum in primo ortu eandem efle iubftantia, quse fcil. per
venas vel a materno , vel i primo in ovo genito principe
membro folet dilpenlari . Ut alia efle nequeat, qux in cor-
dis carnem evadit ab ea , qux jecoris conftituit paren-
chyma. Supereit igitur , ut in hepate Lampetra Ipefta-
tus viridis color omnino iit > fi non prxeer naturam &
fymptomaticus, faltem ex aliena a parenchymate ma-
teria, qux illius iubftaniiam inficiat ; Hxc autem quando
ron iit bilis eaque haud amara, fi non perfe faltem per
accidens, quatenus fanguineo parenchymati admixta,
quid pollit efle aliud , mihi in incerto eft.

Dicei em igitur fieri pofle , ut aliqua fit pars in cavo je-
coris, qux velicx tellex proportione refpondeat , atque
ab illa trahi bilem , inde reddi hepati ; haneque non efle
fuperfluitatem , qua abutatur Natura , cui aliquando vel
JirijiotcU teflimonio, 4. de part. c. 1. fua excrementa
commodo ufuiefle confueverunt. Is autem fi ignotus,
quid mirum i ubi tot naturalia neque habeamus, neque
habere poflimus explorata. Videancalii, anfic probabi-
le d»flu, quod quemadmodemvefiea bitis , fpermatica
cum fit , ex particulari proprietate bilem trahit , & nihi-
lominus hac neque faturatur, neque nutritur , fed femi-
ne , ouotl ex fanguine conficit , infui naturam converio :
ita fubflantia hujus vifccrisfanguinea, ex particulari fui
proprietate bilem in fe recipiat , qua licet obledetur ,
non tamen nutriatur , fed languinc ad fui naturam mu-
tato , qux fuccum calidum humidum qualem cumque ru-
boremque hunc ab adione cordis magis floridum fieri ,
ac vehiti clarificari, aut fi vis etiam , intenfiorem reddi ,
indcquc ex arteriis in venas per anaftomofes tranfire , &
cum fucco in hepate genito confundi Qu m. de-
mum totus fanguispei fede purpureus evadat.

Ha_-c ego pro rcfponlionc , atque utGalenicas partes
defenderem, cogitavi, & fcripfi, neque lamen mihi (fi in-
genui loquar) ufquequaque probantur , qui dicens ,
Jecur naturaliter rubrum , per accidens viride femper
efle , videor aflerere folcm tenebricofum , qui femper
luceat. Scripfi ut excitentur perfpicatiores : interim
alios hortabor , quod 8c ego jam diu facere inftitui, ne
a gravillimusaudoribus facili defeifeant, fed in abditis
contemplationibus , atque apprime controverfis , pro-
priant potius tenuitatem accufent , pro comperto haben-
tes, pius fe efle laudis conferventuros, fide rebus igno-

j c i o. 381

tis, ac prorfus reconditis judicia ferente» , contra eos»
qui oculum habent ab experientia ■ conatus non exapcuc-
rint.

C A P. XX.

De Ludo,

A N A T O M E
Tempore diverfo

ab AMSTELODAMENSIBUS

mfiitutt.

VAria in pilee hoc notarunt A MSTELOD.

A°. i6d6m.Jan. H 1 t a *. ipfi oblongum indar
linguxad fecundas pinnas extenfum» coloris ex flavo,
rubro» cinereo mixti.

Vesica Fillis in hepatis parte fupetiore hx-
ret, fupra quam minor ejus lobus apparet qui eamquaii
tegit.

Ventriculus oblongus fpithamx longitudine ,
inteflini inftar longus , fed latior» ita ut duplam latitudi-
nem intedinorum obtineat. Idem circa cefophagum pli-
cas habet oblongas ad gulam extenfas.

In principio OE s o r h a o 1 firimcn ed manifedura
ubi principium ed illius dudus per quemadr eam ingre-
ditur. Ad hoc foramen concurrunt fibrx, qux dem il-
illud tranfeunt , & fecundum longitudinem ad veGcam
di&am extenduntur.

Multa funt foraminula in veficil di&i pro tranfitu va-
forum fanguineorum , plura tamen funt ligamenta alba
veficulam dorfo armeScntia.

Ductus Choitdociius exVeficafellisipitha-
mx longitudine didribuitur ad inferiora, & in duode-
num inleritur.

Dudhis Hepaticus in tres ouatuorvi ramos diva-
cicatus in hepatis fubdantiam didribuitur.

Lien ad finem Ventriculi & initium Duodeni ad py-
lorum hxret , in interiori abdominis parte , ita ut non
i dire&o hepatis , fed potius in inferiori loco , heparin
fuperiori , hxreat pinguedine copiosi prxditus. Lien
hic ab una parte fuperneiem habebat planam ab altera
acuminatam . in totum tricuspidalis figurx erat.

Renes longi valdiac flaccidi ad dorii longitudinem
extenfi.

Circa tertiam partem ab inferiori loco Utimis
oriuntur in Veficam tranfeuntes.

Dentis funt in faucibus & ad branchia in anterior i
oris parte in maxilla inferiori . Horum feries ed intror-
fum fpeftarss.

Ao. 1671. menfemartio Vesicula Fillis «/«-
Efum bilanum admodum longum habebat, ita ut in eo
pilee cujus tum Anatome indituebatur quieratex ma-
joribus , fpithamx longitudinem xquaret , circa infer-
t Ionem notabiliter ampliebatur , at mox denuo condrin-
gebatur.

In lupo recens a partu menfe April Ovarium jam ob
omnibus ovisliherum, apertum &aqu*immerfum ad-
mirandam fuam exhibebat flru&uram : exterius glabrum
cd, interius villofum ex multis quali laminis fein vicem
fubfcquentibus compofitum (propemodurn ut in Ven-
triculo tertio Ruminaptium ) Hx a. lamina: funt mem-
Nn branx

litized by G

De Lucio & Murena.

branx tenniflim* quibus Ovaanne&untur. Ovlsverbex-
cretisijfdem laminis adimebat fubftantia quxdamglan-
dulofa pun&is aut granulis notati qux videbantur effe
ovorum rudimenta. Non tamen lamina hae per totam
ovarii internam luperfiriem extenduntur, fed A tergo

muniora obtinent, ex univerfali omnium analogia, fa-
cile in note fcunt.

Incipiunt Vafa (anguinea , qux repunt per membrana-
ceam fubftantiam digiti feri latitudine , dein fe invicem
accedunt,- uti fit in mefenterio , &fic ad laminas qux ibi
primum oriuntur pergunt.

De Pancrrai ico Ductum hoc vsm adfe-

DE Membranis pituitariis in homine, Vi-
tulo, avibus & fpeciatim anfere poftquam cmtSebnei-

runt. Quanquam inenumentis pifeibus pancreatis corpus
ejufqueduftus evidentiflimus fit, xgr4 tamen in hoc pilee

ipfius canalis Luflratur , noram licet iepties hunc no-
dum novacula folvere aggrefli fimus, necdum tamen ad

libitum ex hoc labyrintho extricare nos potuimus , qua-
re mirare liceat quod D. de Graef in pancreatis pifeium
confcribenda hiftoria illos tantummodo pifces protube-
rit, in quibus minutiflima funtvifceris lineamenta, &

vix agnofcendx nota: canalium , adde quod de fucco hu-
jus vuceris abundantiifimo nil minus quam acidum fpi-
rante ne per nebulam quid dixerit.

NOTATA

In Cerebro.

Pifeium Cerebra in quibus differant ab humanis \VI L-
SIUS exponis his verbis.In pifciumCerebris primo ob-

JL SIUS exponis his verbis.In pifciumCerebris primo ob-
fervamus, quod cum piicium Capua, refpeiftu totius cor-

Clris, fi nt ma/ar quam cujufquam alterius animalis, Cere-
um tamen prx exteris minimum in fe continent : Nam

irum tamen pr,x* exteris minimum in fe continent : Nam
duxmolecuix, anterius pofitx, totum Cerebri ita pro-

Jirie di&i locum fuftinent ; ex his duo nervi olfa&oriiin-
ignes procedunt , qui longo & redo itinere ad foramina
ex utroque oris latere excavata ■ quaeque inftar narium
funt , feruntur : atque hoc pifeibus lingulare eft. Porro
de nervi r Opticis advertimus , quod illi, uti m exteris ani-
malibus ad fe mutuo inclinati , haud tamen uniuntur , nifi
forfan fuperficietenus ; verum intercufTantur , nei vuf-
que i dextro medullx obiongatx latere oriundus, in fi—
niftrum oculum defertur, & 4 contra: itaquidemutra-
diiviforii non tantum in oculo, verum intra ipfa nervo-
rum corpora , refra&ionem fubcant. Medulla oblonga-
ta in pifeibus fimili omnino ritu , ac in avibus, duas m-

ftgnes protuberantia/ intus excavatas habet ; & revera
quoad motus locales , fpu itus in utrilque fimili modo ex-
erceri videntur, namuri pifcea aataut in aquare, ita a-
vium volatui videtur quoddam natationis fenus effe m
aere. Porro in his obfervare eft glandulam Pituitariam ,
Infundibulum, & , ydrteriasCarotidas , uti in exteris ani-
malibus ; item pleraque nervorum Pana eafdem origi-
nes & diftributiones habent ; excepto tamen quod ner-
vi auditorii hic deliderantur ; licet Cajferina Placentinus
hoc munus nervis olfadoi iis attribuat. Cerebelli figura
eademeftquxinperfe&ioribusanimalibus. Porro quod
de nervorum Pari vago in homine & quadrupedibus ad-

L/ tulo, avibus & fpeciatim anfere poftquam cgitScbttei-
dermlib. j. deCatharris ad pifces accedit , Lupum fpe-
ciatim atque Cyprinum , mimfter inquit ore pifcis pate-
fafto illam fummi palati membranam dabat in confpe-
ctum , eft plenior , in vulgus etiam fat nota, cum grati fit
faporis Hxc fub N. ». a. i. a. a. a. & 6.6. 6.6.6. hic
magis innotelcit. Preflir Chirurgus aliquantulum lenti
fucci elidebat , hunc priori ede fitnilem , ideroque utili-
tatis habere opinabatur. At ego aliquanti'» cundantiu*
aflenticbar , cum eundum pifeis corpus rolctdo humore
fit oblitum.

ORGANO ODORATUS.

T\F. Foraminibus Odoratus in hoc pilee.

I DEM hb. ). de Catbasie hxc habet : Minifter ali-
quid fimile foda tricis tunicx in pifeium extremo palato
aemonftrare aggreflus , primum foramina fenfus odora-

tus in capitibus pifeium , Cyprini & Lupi , fubafpeduo-
mnium omni ex parte fubjecit, qux u/lrijlotelem haud
quaquam fefellerunt: nam ejus interpres, aut, fi vis, comes
C. Pliniue , non alus animalium inquit nares eminent, avi-
bus , Jerpenttbus , pifeibus foramina tantum ad olfaBum
fne naiibus. Hxc utrinque funt gemina , intervenien-
te exigua membrana , qua foramen per vices obtendere
| poreft & aperire. Forfitan ea «, drijioteles attigit , tara
multa de operculo narium feripta reliquit. Hxc foramina

N. 9. 9. 9. 9. indicata ferunt in illam cavernulam qux.
N 10.10.10.10. hic fig.iificatur. Nervos minifter cre-
debat A primori parte Cerebri ad eam cavitatem pertin-
gere. At hoc non line cun&ationein medium proferre pa-
tiebar, nam alios nervos ad hoc loci infern4 per quim oc-
culto itinere tendere admodum adolefcens quondam dis-
ciflbpilcisTrutrxcapiteoftenderam. Illa pifeium & a-
vium foramina qux ad fenfum odoratus dantur paulum
oppidi inter fe differunt : Nam illa hic delinunt rotunda
quadam cavitate crmclufa , hxc ver6 ultra excurrentia
pergunt tendere ad pulmones. Quapropter aves vitio
aeris 4 medio volato , quo fpiritus in iftua vifcus adigitur
vehementius , prxfocari queunt.

OVARIO.

OVarium hic reperiri feribit SWAMMERDk
deficientibus Utero & Cornubus , ut fic Ovarium
utero fiuiul & Cornuum vices fubire videatur.

C A P. VI.

De Murena.

vertimus nempe quod pluribus ejus fibris una oriundis ,
ad eas nervi truncus a (pinali medulla accedit, omnino

pariter habet in Pifeibus. Verum iingula ulterius delen-
iere non opus eft : nam extera , cum ea quxlpfis tan-

bere non opus eft: nam extera , cum ea quxlpfis tan-
tum & avibus propria funt, tum etiam qux cum volu-
crum & perfectiorum quoque animalium genere com- 1

T N murena Dentis duo in medio palato , roftra
* fuperiori proximi , ficfhintur in inferiora , quafi ne no-
ceant occurrenti maxillx fubjeftx.

Orif icium utrinque unum fub quibus fmgulisqua-
ternx codduntur brancliix , qux refpondent arteriis.

Genitalia funt infra anum.

Pericardium fanguinc diluto plenum ,

Utriculus natatorius duplici membrana, gaudet
interior tenuiflima. S E V E R I N U S.

Digitized by Google

De Orbe & Ostreo.

183

C A P. XXIL-
De Orbe.

ORbem pifcem 1649. non feroel fe exentera (Te
BARTHOLINUS Cap.c.bift. t. teftatur. Diffe-
runt inter fe eodem referente Mac H femina Magnitu-
dine, ille minor hac& major & craflior. 1 Calere, ob-
fcutior hujus eft cutis , clavis albicantibus & ad nigrorem
declinantibus afpera , circulufque fub mento pali idio ;
illius contra clavi ad ruborem accedunt , cum eodem cir-
culo. 5. Voftr generationir , explicandis. 4. Cornu comft-
4c*ri»,huic flaccidiore illi (olidiores. S.H</>a r feminat pal-
lidius mari rubicundius, & mincaceo colore eleganter
•onfpicuum.

Im utroque obfervatione digna fuere

VF.ttraicut.us bifidus infinitis vafis gaftricis ftipa-
tus.

Intistina gyris innumeris , ficut in terreftribus ,
circumvoluta , in Iterquilinium abjeda cum reliquo cor-
pore femi putrida in tenebris fplenacnt.

MrsiNTiaiuu mefaraicis vafis refertilfimum , &
la&eis , candicante fucco turgentibus.

H a p a a maximum in finiftro latere, in dextro minor
lobus , G contundatur in adipem refolvitur.

VattraicuLi Amsoicis mule* curv*, chy-
lo plerue , & circulari tradu ambientes , duodeni princi-
pium.

V 1 s 1 c a Renum infernae parti coha-ret , altera par-
«e Peni& inteftino Redo , vel Pudendo feminino.

Pisis pergit ad cavitatem quandam , quatin lades
definit ficut pudendum femininum ad ova.

Utxaus Venis donatus plurimis.

Diaphragmati pertufo Coa apparet inter mediajii-
uum & bronchia t , tuiaram feries ordinatas ingreditur ar-
tenia ex Corde fimpfici, divila fuperius in duos ramos
utrinque unum , qui iterum in alios furculos divifi ad ex-
trema ufque fila branchiarum pundatim deferuntur.

Exortus Spinalis Midullx in cerebro bifi-
dus.

Circa initium calamo feriptorio incumbit corpufculum
variis venulis , nt rete mirabile, inftrudum. Succedunt
duo Ciami corpufcula rotunda majora medio lo-
to, ante qu* duo alia tenuiora vifuntur, fi invertatur fub-
jacent alia duo corpufcula Cerebelli indar, quibus remotis
in corpulculis mediis fuperioribus duo Ventriculi ro-
tundi v identur infeulpti , cum plexu clioroide eligantifli-
mo. Ex medio horum foramen in calamum feriptorium
tendit. Eat duobus mediis oriuntur Nervi Optici magni
infra anteriora corpora reptantes, deindeexlatere fupe-
xiore Nervorum duo paria ad fupemas oculi partes & pal-
pebras diffunduntur , ex pofleriore corpore oritur u-
numpar intra caput difteminarum . in anteriori cerebro
Nervi fuiit olfadorii, quam reliqui obfcunores , veftiti
membrana variegata.

Spma dotfi a dextris feda habet me Juliam membra-
na: variegatis irclufam. Verius finiftram ampla Vena
fpinam percurrit per fingulaj Vertebras ramulum traji-

ciens 1 & dividitur in duos Ramos, ampliflimus unos ad
caudam, alter ad latera anteriora fertur.

Exiles nervi totidem prodeunt quot vertebr*.

Vena inferior fpin* circumvallatur cartilagine me-
dulla: inflar.

Tres D t n T ■ u M fubtilifTimoratn & acutorum fent
ordines, non igitur caret dentibus ut tradit Gefnerut &
Scbttrweldiui in pifcibus balthicis, nec afpcrum ut fe-
runt habet palatum.

c a p. xxnr.

De Oftreo.

Strei partes pr*cipuas ut deferibat VILLIS A Te-
ftis initium furnit , quae quidem illi ab ovo connat* ,
8c primi molles, prout mole accrefcunt, fenfim induran-
tur : Utrique telis mufculus robuftus , in medio ojlrei
cotifitus, pertendinesfuosadnafcitur. Hujus fibra: mo-
trices (qu* velut Ciiordanim fafciculus videntur) re&A
afcendcntes , dum contrahuntur , reflas ardi occludunt ;
relaxata- veri , eas aperiri, & attolli finunt ,- quod mu-
nus aperiendi teflas Mufculus alter huic adjun&us exe-
quitur. Prseter hos mufculoi reBor , 8c ad teftarum pla-
na perpendiculares , funt bini alii arcularii , per utriufe
qu*teft* margines expanfi; qui ibidem inter fe Bran-
chiae comprehendentes , eorum motibus potiflimum in-
fervinr.t ; uti mox offendemus.

Infummitate Ojtrei mufculi circularer uniti quoddam
quafi velum, pro tegendo capite conftituunt; deinpau-
16 interius divifi , quatuor branchias fuperiores inclu-
dunt: in quarum medio rima dehifcens, procefTu obli-
quo ad Oftrei os ducit. Ab ore tranfitus brevis&redus
ad ventriculum eft. Hujuscavitas fatis ampla foraminu-
lis, in corpora fubfufca ei utrinque affixa ducentibus,
prsedita eft: Corpora ifth*c, & mefenterii , & bepatii
locoefle, eorumque munere defungi videntur; quate-
nus nempe puriotem chyli partem , mox i ventriculo fuf-
cipiunt ipsamque defaecatam humori vitali tradunt. Pa-
riter habet in pifabm cruftaccit , fbrfan ac in Brutis aliis ,
fcilicet quibufcunque inreftinum iimplcx & unicum fimi
plicis, vafifquemeferaicis, autladeis,A pylore ad anum
producitur.

Ita namque in Oftreo , intedinum ex imo ventriculo in-
cipiens, cum tubo plano, fle .-squali, veritis mufculi re-
di angulum dextrum defeendit, ubi in fe convolutum, &
retortum, rurfusfupra ventriculum, & hepar afeendit ;
indi demerfum, ac in finiftrum latus reflexum, juxta
mufculi redi limbum incedit > donec in anum definit :
ad hunc modum in Oftreo, inreftinum fimplex , & uni-
cum , longillimo gyro plufquam in aliis quibufcunque
animalibus circumducitur , quo quidem ftercora diutius
retinere queat ; fcilicet ne, cum in ficco degit ea impor-
tunius depofita, lymphas, ob vita: pabulum, reftis in-
dufas (dum iis mifcentur) polluant.

lntejlmo hoc j>er longum difledo , & aperto , in fun-
do ejus corpus fubdurum, & feri rotundum eminet,

2uod ab ano ad ventriculum afcendens , ibidem emergit ,
t fub oefophago verfus caput protenditur: Simile nuic
in lumbrico repentur , quod in eo cavum , mefenterii , &
vaforum la9corum loco elfe putamus : Secus ver6 in 0-
jlrco , hoc corpus durum, & co mpadum , tali muneri m>-
N n 1 sus

184 De O s t r e

ous aptam, /pmalt tue Julia non abfimile vitietur: Dufhis
autem chylifcros , corpora fubtufca ventriculo appenfa ,
fupplere oftendiimm

Infra V intricatum , Pericardium , Cor albicans cum
auricula ampla & nigricante includens , locatur, quo
aperta illud pulfare confpicirur , & quaque Duftotc , hu-
morem vitalem 4 veni cavi in auriculam admittere^ dein
quaque Syftole eundem in rAonam , 4 regione confitam ,
ropellere ; dein juxta vafis hujus ramo/ trjftntos , ifthia
umoris pars quidam fuperms tendit vermscaput, he-
par, & ftomacnum ; item [xwtio quidam in mufculum
redum refleditur , interim par? ejus maxima magno Ar-
tem trunco, ad hiuchtar delata , ibidem intra ductus
mmutiflimos & valde numerolbs , velut exiles rivutos ex-
plicatur , ut fecundum omnes fuas partes corpufculis m-
ttofis, ab aqui infpirandis, frui polTir. Et quo hoc ube-
rius liat , advertimus aquam non modo extimas branchia-
rum fuperficies, prout in pifeibusfanguineis , alluere,
verum ubique penitiores eorum dudus, & intimos quof-
que fecelTus fubire. Quinimo ipft hrancha per O.irei
nemifplixrium , & amplius expanfx , eunda alia vfee-
ra , fer4 item faner , mole fuperant. Adeo pifcibus .
quoniaminaqiiaparciusrefpirant, itaprovifum efl, ut
timui pluribus in focis refpirationis pabulum iis fuggera-
tur.

Branchiarum cirri juatuir , &cujufque illorum , hui
velut toh funt ; nempe fupenor , latior & crailior , ac
inferior , qui tenuior & paulo contraditor exifitr ; intra-
tis corum audibus unaquiqne duplicata ert , atque bi-
nas pinnarum feriescoafefccre vifas continet ; ad lingu-
las branchiae duo safa , fe. cArteria , & Vena fpedant ;
qua; in cirrorum aggeribus difpofita, propagines exiles
utriufquc generis per univerfas fimbrias dilponunt. Cete-
rum prxter hos qua tuor Vajbrum ordines, tot infiper
foraminum , vafaifl hic interjacentium, feries reperiun-
tur; qui item dudibus manifertis, in pinnarum inter-
ftitia aperiunt : & illic aquas mulculorum circularium
commifiui i inferiori abforptas deducunt ;

Quoad Branchiarum motur uvtriio patet, mufculot
circularer , qui eas includentes utrique terti innituntur ,
modo relaxator ad extremis tertarum margines pertin-

§ere; quo inftanti etiam Branchi* rota tata , aq las im-
ibunt, fimulque ex iis pabulum nitrofum Hauriunt ; mo-
do contrador introrfum deduci, limulqne bi anchias ad
exprimendum aquas recens admi flas cogere.

Si ratio inquiratur, cur fjccrtc/tacn (quod etiam te-
nere de crujlaccis alibi offendimus) poeter vafa humo-
rem vitalem circumducentia .etiam dudus , five canales
apertos, quibus lympha ad intimos eorum receffuscon-
vebuntur, habeant ; ea videtur, quoti utraque hic ani-
malia , flquidem iquore fubfidente , fipius aliquandiu
in ficco manere debeant , idcirco , ut tunc refpirare pot-
fint, (Creatore fapientifiimo iti providente) aquas co-
piolas intra proprias ipforum compages, velur utribus
repofitas continent; quarum penu durante, fub eho x-
queacin undu vivunt, illis ver6 abfumptis , effufisaut
per calorem evaporatis, utriufquc generis pifces brevi
emoriuntur: propter lias aquas, hi diutius, quam alii,
extra undas vitam agunt. Porr6 ut lnftxntjjimue Btrltur
obfervavic , OJlreurn & Gammarut globo vitreo impoliti ,
port aerem exudtum, non ficut pleraque alia animalia,
Itaurn expiuut , quia fc. pars aquaiinteftiiutraiefadla.

0 & Perca.

cito aeris exhaufti defedlum fupplet ; laltem illi intra
propriam piicis compagem detenta pro refpiratioBe fo-
mitem pribet. Saris notum ert , O/trea , quando undis
eximuntur, magnam a qui quantitatem intra tertas fuas
occludere: moco ^AJlacum (quem 4 pifcihur ernfloceu
perpendendum defumimus) etiam illud agere declarabi-
tur. Interim ad illuftrandam hanc nollram ojlrei anaro-
men, pai tium ejus figuras apt4 reprefentatas Tab. lingu-
lares exhibet.

C A P. XXIV.

De Perca.

1 N Perca femina AMSTEL0D. 1671. Ovattea

1 viderunt innumeris ovis plenum, qui laminis mem-
branaceis nectebantur velut de lucio notatum. Ad lin-
gulas autem laminas Vafo fanguinea deducebantur qui
Vafa ampla & notabilia pei fuperficiem ovaru difpei ne-
bantur. ^ 6

Pancxia* exiguum ex tribus tantum appendici-
bus conlfans quarum iinguli in Inteflinum patebant,
gtndulofumq icerat, & .ubftancia iutefhnis limile.

Li ih xm oblongum.

Vtsicut* Pn tu m a ric a ut in afello minori
unica erat

VsHTticuio adharentes appendices tres. Ir.te-
ftinuni coecum nullum.

Ovaiiu» hic reperiri feribit SWAMMERD.
deficientibus Utero & Cor ubus , ut fie. Ovarium Uteri
limul & Cornuum vices fubire videatur.

Lactis percarum fi ufum & ftntdhiram fpedles ve-
ficulasaccurat4 referre, abfeiitibus felliculis & proflatis
idem tradit SWAMMERD.

Pifcium Cuma in quibus differant ab humanis
videCap. de Lucto.

C A P. XXV.

Dc Phoca.

A N A T O M E ejus
Injhtkta

a S E V E R I N O

PHocx Anatomen lingulari capite T radiatus illiusqui
inlcribitur Phoca lCujlratur &c. M. SEVERINUS
exhibet his verbis :

Quamvis arque fi! aquaticum, quam terrenum hoca-
nimal , nihilominus tamen cetacei vigoris ergo partes
triplicis facultatis ferme omnes quadrupedis magis quam
pifcibus rcfpoodentes nadum ert , plerafquevero Del-
phinis fimiles nutritorias ,& vitales , quas nobis infpicere
lingulari Dei munere configit non dubitamus hic enar-
rare.

Epiptoon adipe nullo? quodmirumin carnivoris, &
Cetis ; quorum , ut advertit reA4 Rondeletius in cap. 6.
lib. 1 5. copiofam adipem ert aggregare ; veram id feire
licet , potuifle animal per longam captivitatem facile
contabefcere.

Meftnlcrium quam amptifliroum glandulis frequenti-
bus , ac multo plurimis venis , arteriifque contextum ,
qui glandulas multis allidentibus venis refpondcnt ufu

furti.

Digitized by Google

D K P

fufti nendis atque excrementis crudioribus excipien-
dis.

Ventriculus ovi ftruthio cameli forma , fubftanrtave-
ficxfaillz, id eft membrana funplici tantummodo, mi-
nime carnefa , nec rugofa, Quod propterea fodum ar-
bitror , qpia venofus totus , & complexu jecoris abfolu-
tiilimo fovetur : ut non improbabilis videatur opinio ,
ventriculum a calici ts vifceribus circumfeptum non tam
ineffabili c ralli , quam extimo vifcerum ampledentium
adjutum calore , fuas in dies codiones conficere ; cui

3uoque judicio adffipulatus eff Hofmannus Indit, me-
ic. L ).cap. 17. pag. (79. Porro ftomachus fuapte na-
tura frigidus moniiratur fympathia veficx , qu® pari
fcrmA f rigiditate confentit potationis algido (en fu per
illum in hanc continuo communicata. Addidit autem ,
& unit unico corpori natura multiplices infra , fupra-
que venas non fine fynaanftomofibus numero plurimis:de
quarum ego fecrctis uftbus difputabo privatim enarra-
tione poftrema- Interim pergo dicere oe jecinore , quod
fummitate tenus coalitum efl , & amice fubnexum (epto
tranfverfo , quod eft facie tota carnofa , fi tantum me-
dium unum punSum in centro fub duxeris quod fodura
eft minoris agitationis, majoris inferiorum adjutationis
gratia.

Inteflin* fongiffima ufque ad triginta quinque palmos,
vel feptem paffus , quantum cunque hos amplillimos ex-
tendere pouit homo ; luporum , vulpium , ferarumque
quarundam fimilia , qua: terretia, affatim ctaffa, angufti
meatus funt omnia prxterquam in extremis. Longitudi-
nem quidem voracitas , & excrementi plenitudo facit ;
crafltties& anguftiaconcodionisexada vi conjungitur.
Citra inteftini redi fitum femispitliamam valvula latior
confpicua , qu® propellenti per copiam excremento for-
taJlis obnititur. Adftat ventriculo proxime Pancreas in-
terpolitum hepatiatquelfeni , qu* eunda vifcera foven-
tur Epiploo late..

Pancreati corpus adenofom inferne additum, oblon-
gum , fufum multis quafi palmularum frudibus varie tu-
berofum , intertextum venis , arteiiifque, qu®fpedant
ad portam, in quam fefe exporrigit proxime pancreas,
& vena porta ventri ; tum quidem ob brevem corpoi is >
redudamque ad fuperiora rhoboidem prope formam ;
tum etiam ob ingluviem , cujus vi proxime deponendum
alimentum: cujus excrementi caufa fuccedentia fubin-
de cor.fertiiliraa intedina vaforum lnilrudumrn luperro-
ra traducunt

Fufcarum adenum fccenturiatum pancreati corpus-tan-
dem ingluviem fequitur; etenim aa proletmendam am-
plios contionem inditut® funt alioqui carnof® glandul® :
qu® Nicolai Antonii Stelliolx fpedatillirai magiftrimei
fuerat opinio.

Hepir benefardum fex majoribus lobi* difeiffum , ut
ventriculum undique complederetur, fed inter infimas
partis l®v® pinnas ven® port® ramus cradlufeulx , ac
prope cartilagjnezfubftantix nullius exitus extremo , ex
menfur* communitate c.-ecura hominis intedinura ; fub-
dantiaverb, & craflitudinc exterorum fuorumintedi-
nonim imaginem referebat fpitham* quadrante longus
excurrens, atque extra hepar, digitis tribus Ut isoblique
porredus adurgens. Quem ven® porta lingularem t & ,
mirum interruptum fatuis interpretandum nondixetis,
quam redundanti® (anguinis excipiendz fervatum, ed

H O C A. 085

hoc excedentis Port* fnpplementum , cartilaginea pro-
pe forma, ut nediftentum nftjiia copia difrumperetur.

Addipitem hujus rami ventre medio locatum maxi-
ma fobftat rndicatio ven® port®. Cuijyoxi me folliculus
ed follis , qui continuo ramum mittit ad Janitorem , quod
fel fermentando fortade chylo, vel reliquiisejufdem ex-
primendisdedinatumed. Fellis autem fundus abfeondi-
tus intimo corpore jecinoris ejufdemad fumma contra-
di corporis ergo-

Renes nodofi oblongi digitorum duorum fpatio in-
rerclufi venis emulgentibus ; cales graphice Rondeletius
in Delphino defcripfit: cujus ille drudur* cum ratio-
nem nullam reddiderit ; equidem non aliam puto , quam
Rboinboidis infeac redudiCeti Struduram hanc au-
tem in illo refero , quia duobus pedibus progreffuro, &
Pfoisprxcipue mufculis refuro, non prolixius erat cor-
pus protrahendum , verum ad ea commoda colligendum.

Vefic» qualis in quadrupedibus, fubdantia , magnicu-
ne , forma , fitu que partium.

Lien forma lingua- , vel pedis ruditer efformati , cum
rami fui fplenici (arculis diflindus hinc, & inde fpina-
tim exaratis

Lnrynx ut fuicanive confift.r , nimirum ad grunni-
tum i ac delatratum , fi confuderis cum prxindicato
boatu.

Linxi* acies bifida quantum extremo tenuis , tantun-
demcjufdeni exortas eft fuperne crallus, corporis um-
verfi fervata analogia.

Pulrme ater, & (ungofiffimus , & mollidimus lobis qnv-
nisdidudus eradis, acpralongis, quibus per thoracem
late fc fundere vifus eft , eoreor equidem confilio , que
fub prono fpiritalium litu tum intra aquas , & extracon*-
moda diftenderetur.

Car ptcffula forma cyclaminis modo trigoni figura,
cufptde fpathx latioris , cujus extrema acutiora fuperio-
rem, inferioremque fpedant mundi fitum. Hujns auri-
cula dextera fuperior, dniftra vero inferior offenditur
obfervanti ,fic oblique locati finus ad invicem fuere. Ca-
vitas exorientis Chylis, & auricul* cumprimofuo ve-
ftibdo fic ampla eft , ut faecum triquetrum reprxfentet ,
Aorta folidiilima , in primo exortu gibbo Ca , fic ut utri-
culum referat , ovi gatlin* magnitudine (tales AfrxGaW
lin* primis ven® cav® afeendentis ramis appendkulo
tuberof* , & cifternula quxdam ((anguine* quippe eon-

£ ruentes animanti) exornata autem erat arteria mem-
ranis tricuspidibus & valvulis, quales ad unguem ho-
minis, qusdrupedifque vifuntur, d lateribus fecundum
exteriorem faciem coalita cum exteriori vena arteriali,
qu® oblique de finu dextro accedit ; cum qua paululum
progrefla conneditur tranfvafamento medio brevi: cu-
jus arterialis ven® durities, ficcraffities ingreda pulmo-
nes in molliuiculam degenerat continuo, in exortu etiam-
num ampla, & atteri* femide gibbofa. Cum arteriali
pari paflu procedit arteria venalis tenuiffima.

No »: CA P.

a86 De Phoceke

CAP. XVL

Dc Phocen a f. Delphino fepten-
trionaliam.

A N A T O M E ejas
»JOAN. DA N. MAJORE
Injlrtuta.

ANni tfiit. m. April in mari balthlco, urbem hanc
Kiliam alluente , captus a piicatoribus , ad Ufum
Anatomicum flatim ime coemptus, publiceque in A-
cademii difledus Pifcis quidam Cetaceus , Phoc*-
na Gefnero , Bellonio , Ronaeletio , ac ^Iri/loteli , Tur-
fio apud Plinium Sc Bartholinum (cent. t. hift. Anat.
15.) Cimbris Marfuin (ob Lardi copiam) vel Porcus
Marinus; Sc Schoncveldio (d. Pifcib. Holfat. pag. 77.)
Delphinus Septentrionalium vacatus ; quamvis Chnjioph.
Mrrrettui (Pinae, rerum Nat. Britann. pag. 191.) vi-
deator ,. Phocamat» a Porco Marino diftinguere ; & rur-
fum alius fit Porcus Monftrofus Oceani Germanici , de

3uo OloutMagnut (Hift.Septentr. lib. 11. cap. 17.) vi-
eatur.

Longitudo totius erat quatuor pedum & dimidii , La-
titudo pedis unius : Profunditati erajjitiei itidem u-
rius pedis, demtis duabus unciis , ut ex breviore menfu-
rainicone, Fig. 1. videre eft.

Pondere arquabat libras civiles 1 14. cum media, vel
unicas medicas bis mille, demtis oda

Ac citra fedionem primum notanda: erant partes hae :
Cutu , inftar corii fubtilioris cordubani , glabra , lar-
vis , minimi fquammofa, pilofa , dura, aut hifpida,
& potius mollis , tenera , facili vulnerabilis, pro indole
Baltenarum ; unde Leviatban minus convenienter apud
Johum (cap. 41. iF. 6. 7. 8.) per cetum , & potius croco-
dilum , phyfici explicandus eft. Obfcuri carrulefcens
prmterea, aut potius nigricans, qua; vero in ventre candi-
cat, &inconcurfu horum colorum fecundum longitu-
dinem , maculis nigris pafTim , Sc. (Iriis tenuibus, in albe-
dinem evanefeentibus , pulcridiftinguitur, atque, fi ita
loqui liceat, marmoratur. F.xtenfc , a lardo liberata , &
arieti clavis aftixa , firmiter induruit , ufque ad termina-
a menfis Julii , quo haec feribo.

Caput & collum crafium , ea facie , qua apud Ronde-
Jetium , & paulo accuratius hic, depingitur, Branchias
non habet.

Superni in vertice Spiraculum Semilunare unum , cuti
Infculptum , fub qua gyrofus quidam Plexus , velut La-
byrinthus , ut Bsrtiolinur loquitur , vel potius plexui ,
cerebelli inftar, rurtfut duplex . unus fuperior, nigri-
cans , alteri candido (emi-incumbens. Hinc ftylo ada-
do diftindi duo Ju9ur , quos hydragogot , ab ufu , voca-
re liceat, manifefto deprehenduntur , profundi per cra-
nium, ad ipfam Palati Tunicam pertingentes, Scinter-
pofito Septo Offeo , cujus apex eft inftar criftm galli , craf-
uties vero penna: anferina;, ab invicem difereti. Perque
Dudus iftos, velFiftulas, Phocenaaquamorehauftam
potenter & tanquam ex Siphone ejicit , ficut Phyfetcr &
Balaena per duplicem prominentem T ubulum , de qui-

S. D E l V H I N O, &C.

busantelaudatusO/sm M. (l.d. cap. 6. & 9. ) potefteon-
fuli , verus Borealium Plinius, inquepluribus Autorfide
dignior, quim forte communiter cenfetur : vel ficut My-
tuli quidam Portus Kilienfis verno tempore i probofei-
defua , extra teftas prominulam, aquam hauftam fupra
fuperficiem Maris in altum expuunt : aut fidfc Bucci-
num parvum propi Neapolim ex lingua exferta , ca-
nali ciliata i folio Colurnum (d. Purp. c- 9.) Figura
certa depidum , facere (cribitur. Exiftimenique ru-
gofa illaPhocznx corpora, fub fpiraculo ejus Semilu-
nari conditura , defungi quodam Sphinderis officio , qui-
bus motus aqua: exfilientis modificetur, & totam fpira-
culi didi , cum corporibus iftis rugofis , duduum hydra-
gogorum, Sc mterpofiti fepti odei fl ruituram , eflepro
Nafo Turfionibus, capitibus ipforum infculpto , non
juxta longitudinem roftri , aut per maxilla: lupcrioris
interftitia,- fedperpendicuUriterautverticaUter, juxta
altitudinem ejusa (ede inter oculos media , redi deor-
fum, ufque ad partem Palati ,quse OLIophago, imminet :
quo etiam in cranio poftmodum confpirare vifa futit Of-
fa Roftn ejufdem fupenosa , in aperturas anterius non
excavata.

Oculorum Palpebra (verbis Bartholini utamur) angu-
ftiores , quibus refedis , fatis magnx prodeunt oculorum
Orbita:; fednonOfieae.

Oeult magnitudine humanos xquantes.
uAniitit foramwa parva , & tanquam Pun&ula tan-
tum , cuti infculpta ; fub quibus ver6 Ofla Petrofa maxi-
ma fubjacent , de quibus infri.

RiSut mediocris, limbo ejus glabro undique, citr»
eminentes Setas.

Dent et parvi ac nitidi , pulcra ferie , ac ita difpofiti , ut
inter fpaciola illorum excipiantur dentes Maxillae oppo-
fi tat ; acuti omnes , & quod mirum , obfcure- mobiles , in
quovis limbo Maxilla: i^.&ficuniverfim 96.

Lingua latiufcula & brevis, afpera quidem fopernfl
circa intimiorem fedem Faucium ; non fpinata tamen ,
dentata aut hifpida, fed molliufcula potius; 8t Palato
undique adhaerens , contra quam Plmiur (lib. 9. c. 8.) fle
Soliuu / (cap. 11.) in Delphinis dicunt efle mobilem.

Pinna totius corporis , quinque robuftse , nigra: , gla-
brat, nullis apicibus, fpinis, aut acutis cufpidicus a r ma-
te ; duae videlicet in colli & pedoris confinio, a que vis
latere una ; de quarum inftiturione interna mirabili in-
ferius agetur : Una dein fupra lumbos indorfo; & duae
in cauda , in quibus hoc eft peculiare i quod fitus ipfa-
rum, ut in aliis pifcibus , longitudini dorfi 6t caudx non
refpondet ; fed tratifverfim m angulos redas fedem fuam
obtinent, caucbeque luerent , ficut curvatura anchorae
fuperiori ejufdem T rabi non congruit.

Vmhihcut in ventre notabilis.

Hinc aliquanto infernis proximi fupra ^4num eon-
fpicua pudendi ftmmei Rima , uncias quatuor aut quin-

re longa, cum Alis, Clitoride parva (prorfus ficut ia
cine)& fub hac Urethrae orificium , Scc. occaiionem
dabant de pifrium coitu dicere aliquid , quod nempe ple-
rique eorum attritu quodam anrtdionevi fuperficiali
rantum coeant ; alii implexu , & mutua corporum impli-
catione, ficut de Anguillis ex Oppiano IsUdrevandut
(lib. j.d Pile. 1. 15.) admonet; aliqui vero etiam virg»
in uterum immiftione, ut Balaena. Rofmarus, & ipie
Turfio. Cujusgeneru Mafculo Naturam indubii etiam

Di Phocena S.

dedilfe Priapum intus rigidum, acfigillatim vel tendi-
nofiitn, ut Cervo, Tauro; vel cartilagineum , «Babe-
li*; vel corneum, ut Bombyci vel Api; vel plani of-
ieuEi, ut inter Quadrupedes Cani , Lupo , Vulpi , Civet-
t* , Porcellettoa India, vel Cuniculo Indico , Muftel* ,
Urfoalbo , inter Amphibia ver6 Rofmaro -, non tantum
coniedura aliqua fum aflequutus ; fed vel reipfe teftem
laudare habui HiuJIrem Tb. Bartholinum , qui ( fupra
c. ) de Anatome Foetus Mafculi Turfionis verba faciens ,
inter alia haec habet: PcmMbngiufculur. partim extra
prommulu, , partim intra Jatitan, , duobus ligamentis ner-
vis confiam uno tenui , altero craffiorc , circa radicem offa
cartilagmofio fulcitur infiaroffit Hyoidee.

Et proxime pudendum (id quod maximi omnium no-
tatu dignum elt) ab utroque ejns latere exile Foramen ,
Pili recentis magnitudine aut amplitudine circiter oblon-
gum, cameaueglanduloia repletum , videndum exftiti t
ut ex addita hic Figura I. Iit. f. f. patet.

Et h se Glandula mobiles ; & quod curiofitatem ma-
gis magifque augebat, flylo permeabiles erant, preflxque
protrudi foras le patiebantur , & ladefcebant ; relidx
ubi , retrahebantur iterum. Unde haud alio fine, nifiut
papillarum aut uberum loco eflent, videbatur natura ip-
ua effinxifle; ficut in quadrupedum TerreArium gene-
re novum etiam non elt , ut ubera eorum propi majora
corporis emundoria conditura fiot. Neque ulla alia pars,
qux la&ationi commoda aut dicata edet , in reliquo toto
Phocena: corpore, eft deprehenfa. Et crafsi magis quim
falso , P limus (libi 9. cap. 8.) Glandulas illas indigitat,
dum de Delphinis in genere ait ; Nutriunt utcrihu , fi-
ent Balaena : Porcumque Marinum cum Ecetu la&ante ,
Ann. 1641. i fe ac diile&um, Cbrifiopborus Merrettu,
memorat (Pinae. Kerum Natural. Britann- pag. 191.)
confer imprimis diligentifiimum Samuelem Becbartum ,
qui (Hierozoic. part. 1. lib. r. cap. 7. pag. 46.) prarter
loca Autorum Gentilium, i/lrfiotelis , Solini , Plinii,
tsfhani , Vppiani, ladantes Balamar & Phocamse papil-
las fpedawia, ex facris quoque teftimonium fubinfert ,
& nullum dubium efle ait, quin Jenmiae (Thren. 4. v.j.)
eodem refpexcrit , fieferibens: Etiam Cete mammam
educunt , ut laBent catulo, fuo,. Quem locum tamen
Lutherusde Draconibus vtr tit.

Et hucufque dePhocxni velTurfione, citra fedio-
nem fpedato , fatis. Sequantur partes aliqux , qua* ope
Anatomes comparuerunt , tam communiores , pingue-
do , carnes , fanguis & vafa , quam ventri , thoraci ,
capiti magis propria:.

Pinguedo candida , nt in fimia , porco ac homine ,
proximi cuti fubjacet. Aderatqne tanta undique, ut in
pedore faltem acven§e notaretur trium feri unciarum
aut pollicum altitudine , Lardo per omnia fimilis. Unde
ex eo , citra additionem aqua: , familiariter oleum coqui-
tur, cujus ufus ad pauperum Lychnos penfiles eft.

Et quo magis ad intimiora perveniretur, hoc magis
humano corpori pleraquMbfervabantur fimilia.

Tantusenimaderat tMrfculorum apparatus, ut nihil
minus , quam pifcem potiiifque hominem , lupum , aut
vitulum , fub Anatomico cultro verfari , ignari credi-
diflent , & crederem , nullo alio Pifcium genere vefei me
velle lubentius ultimo ifto , quo ledio peragebatur , qua-
dragcfimali tempore , qmlmPliocxna. Cujufmodi pif-
ces edules utique funt, ac tefte Gefncro (d. Aquatil. lib. 4.

D E L P H I N O, &C. 28 7

Corollar. pag. 71).) Lutetiam in forum fnbinde allati
funt, prsfemm Veneris Diebus.

V marum item, Arteriarum ac Sanguini, per Pingue-
dinem, MufcuJos, V ifcera, longi Iatique difTeminatarum
copia maxima adfuit ; ne Nervo , ac extera hic addam.

Nam ad Parte, Abdomine propria t propero : ex qui-
bus Omentum ddiderabatur : nudaque fub Peritocxo In-
teftina comparebant.

Ventriculus verh erat triplex , anguftis orificiis diftin-
dns. Primus candicans interni Rugis pratditus, in quo
cibi folidiores primum in firufta aliqua difcei puntur, quip-
pe Spinas pifcium, tellinas parvas, aut teftacea alia , &
ex cruftatis , Locuftarum particulas arenulasque conti-
nebat , iifdem turgens. Alter rubicundus , Rugas utcun-
que fubtiliores ac ordinatiores habens; fed vacuus. Tcr-
tiusplanior, & velut additamentum reliquorum, colli-
quamentum chylofum livido-albefcens gerens.

Ventriculi fundo exterius adhxrebant quatuor aut
quinque Globuli glandulofi ■ rubri , duriufculi , fubftan-
tix Splenis fimiles , fed dilparis magnitudinis , majore
videlicet fabam circiter aut avellanam, mediocri pha-
feolum , minoribus pifa xquantibus , ut viderentur , toti-
dem fplenes efle. Celcberr. Bartholinus duos tantum
Iftius modi Globulos notavit.

Et ipfe Lien quidem peculiaris ac diftindus in pro-
pria fede quoque comparuit , fed ex multis fimilibus glo-
bulis veluti coni padus.

Pancrea , itidem glandulofum , fed mollius , ut folet ,
ac minus rubens : non triquetrum tamen , ut in fubjedo
fuo laudatus Baribohnu, obfervavit, fed longum valdi
& exporredum. Clar. Blafim (Obfcrvat. A nat. feled.
pag. 4).) inAupo pifce Pancreas ad omnes inteftinorum
partes pertingens arguit. Du8u, Pancreaticu , , & in-
fertio ejus in Duodenum plani confpicui

Quoad lntcfiina hoc occurrebat notatu dignum ,
quod" dum longitudo eorum communiter in homine ac
animalibus aliis eft fcxtupla, in Turfione nofiro plani
cuoJecupla exflitit , vel LIV. pedum. Sexies novem
enim , vel novies lex, cor.ftituunt,quirquafpnta quatuor.
Et quatuor pedum ac medii longitudo inTurfione erat.
Qui diftributi in pedes medios , exhibent xquales illius
partes novem , ita , ut fi ngiilis eorum fex pedes InSellini ,
velfingulis pedibus integris, duodecim pedes ejufdem
relpondeanr. Slafius modo citatus (pag. 14.) inCunicu-
lo fermina vidit » longitudinem corporis ab Inteftinis un-
decies xquari.

Mefer.terii glandulam magnam Vafcula La9ea tri*
quatuor ampledebantur.

Hepar ampliflimum , & totam , qux eft inter Dia-
phragma & Ventriculum , Abdomins cavitatem feri oc-
cupans. ^

Vena Umbilicali, in Hepar fe recipiens.

Vena Cava , & Vena Porta , ampliflimx.

Ve ficulam Fellis nullam vel Bartholinus obfervavit,
vel ego notalfe memini. Scrihitque Phniu, (lib. 10. cap.
j7.) Delphinos Fcl non habere.

Rene, magni utrinque , oblongi , & tunica veftiti ,• fed
non folidi , quin ex Renibus multis minoribus triquetris ,
quadrangula: ibus 8c hexagonis , per lingula vafculorum
paria ardi fibi coheerentibus &veftitis peculiari mem-
branula, compadi: quales olim in Lutra etiam obferva-
vi, £c, quantum recordor, inCaftorc.
i

288 De Phocena S.

Rem >/ Succenturiat i tales , quales laudatus Di>. D.
Bartholinus deprehendit.

Vrctercs exiles aut graciles.

Vrfca Urinari» mediocris & valida , orifigo tnani-
feftofupridercripto hians in vulvam fub Clitoride. Un-
de mingere Phocenas , nullum dubium efl.

Vtja Spermatica prorfus confpeda eadem , atque
idem Bartholinus nobis defcripfiL

Tefhcuh contra exiles , & flaccidi, ad Ju jubae frudus
'magnitudinem vix pleni accedentes, figuee iniqualis
aut tuberofit , preuione , pofl factam fui compunctio-
nem, vixfeminalequidautchylofumexfudantes; con-
nexi Utero, fine notabili duitu intermedio. In hoc ta-
men perviam partem Uteri utcunque exftitifle, nota-
tum invenio in pugillaribus illis, quibus, dum admini-
ftratione Anatomica occuparer, flridim ac cito infcribi
ab aliquo Dn.Studioforum notatu digniora curaveram:
Sed dum ad pugillares illos vel Diarium jam redeo , max-
imopcr£ piget , quod vel non connotatum ibidem , vel
occaiione quadam obliterarum experior , ex quanam
Uteri parte Meatur ille in Tejlieulum tenderet : an ex
eavitate majore Uteri, vel minore , vel Stridura fibrosa ,
interhasduasmedia, de quibus omnibus moxmox)vel
ex ^Appendice Uteri alterutra.

Fagina aut Callum Utcn amplum , robuftum ac ru-
gofuro.

Uterur veri) ipfe conceptu vacuus , & in duasquafi
Cameras diflindus ; quarum anterior amplior , altera
fundum (pedans , multo Aridior , cum intermedia Stri-
dura aut Auguftiis, quar impervia: primum credeban-
tur. Sed Stylus leniter immiflus , & obfervatio ulterior
docuitftriduram hanc jpotius refulcafle esyromigatione
Fibrarum redaramardifiimi, qua; repanda: reduplica-
taeque in orbem difpofita: erant eo modo , quo burfx
Orificium aliquod , valide (Iridum ,in plicas quaqua ver-
fumrugatur; eaque magnitudine, qua folent efle Stelli-
formia illa corpora qu.e apparent in Capitibus Papave-
rum,vel apex rotundus ac crenatus.qui in Floribus Nym-
phe® lute* ctt , poftquam hi defloruerunt. Ha-que
hir» media Uterina , repande , ac in Orbem coeuntes ,
ac recedentes A centro iterum, vel reduplicata; , Mtteni
quadam iltaU vifciJ» obduda- erant , ante cujus abla-
tionem non patebant. Et quia fulpicabar , efle illam for-
ti Genitale colliquamcntum aliquod, nec cultri duritie
eandem abrafi , nec Spongia deterfi , fed aqua calidi di-
lutam , in vafcuhnu vitreum iinmifi , ut ibi in fibrillas , in
ualefcunquc fponti vellet , fefe difpergeret , licutTe-
iculorum vafcula , abfque'inftrumentis ullis abfque mv-
leftia aut laborfc , in Tefticulo Gliris majoris, intra pel-
vim aqua plenam injedo , a fe invicem fecederc notavit
ac admonet C/ar. Regner» r Jc Gr»af (de Oigan. Geni-
tal. VfForum pag. j6.) aut ficut tiebl. Dn. D. Henr. Vol-
gnadus , (S Jcach. Gearg. EJnerus , ^Amici iS Collega cu-
ria/i, intricatiflimam «miri perplexam Secuudinx hu-
mante, unquam Retis mirabilis Uterini, vafbrum ftiu-
duram, 3qu*injcdam , atqueacruoreomnimodd libe-
ratam , forma quamplurium fubtiliumque candicantium
plnmuiarum , natare aut fluduarc pulcerrimi in pelvi
viderunt ; ut conflat ex Ephemeridum Curiof. German.
Anno I. recens edite, (Obferv. qo.) in illo autem Pho-
caruecolliquaniento, aqux immiflo, nullo Partium for-
ti quar undam rudimenta diflindim erant confpicua :

Delphino, &c.

quin Lentor ifte aut Mucus uteri candidas , in flocculos
nebulofbs tantum , fedimeneo a que Rofarum fimiles , &
leviculo vitri motu facili diflipabiles , in aqua di (fluebat :
& five Juvencula nimis adhuc, five ad conceptum jam
paulh maturiori Phocena fuerit,- in vitule etiam recens
nate non Utero quidem , vagina Uteri tamen , tenacem
quandam glutinofamque fubftantiam . cryftallinam, 8c
gelatir* limpide ftmilem, oblervafle Geri. Blajium vi-
deo. (Obf. A nat. feled. pag. 7.)

Zoologi Phocenam in» unipara ac gemellipara re-
ferunt; pro Delphinorum more, de quibus Plimut (lib.
9. cap. 8. ) Rari uni catula 1 decima menje , ajhvo tempore ;
interdum 2f Unet. Vel , ut Scimur pali, elegantius krrfan
loquitur (cap. n.) Catule/ edunt : Decmu/ men/ir ma-
turum facit partum : Lucinam ajhvus die t falvit : Uhe-
rihus Fartus alunt ■ tenera/ in Faucihus receptant. Ipfam-
que Anatomen Fcetus tam mafculi , quam femine Pho-
cene , vide apud (epi-nobis laudatum Bartholinum.
Undefimul conflat, quemadmodum Animal id in gene-
re viviparum efl , ita prepofteri aliquos , folo anagram-
matefcdudos, Sturioncm , (quipifcisoviparuscft)cum
Turiione confundere ; de quo vide plura apud Paulum
Jovium, (d.Pifcib. Rom-cap. <j.p. m. jt. edition. Ital.)

Hifque miliis, ut ad partesLlaracis progrediar;

Diaphragma , pedus ac ventrem dividens , amplum ,
coftisundique adherens, more in quadrupedibus (blito,
cum alias Pifces cai nofo hoc partiam genere careant ,
& loco ejus habeant tantum membranofum quid.

Mcdtafhna connexum Pericardium :■

Et in eo lierens Car fat confpicuum & magnum juxta
proportionem Corporis : cum /iurtcnht .

Pulmones itidem magni , uno lobo continui , pallidi
rubri, fuperni lati , inferiora verius Aridiores , fadaqoe
infpiratione , ope Follis , manifeflo fatis , ut reliquorum
Animalinm , at' rem ducentium , ex innumeris veficulis ,
qaibus vafa & Bronchia implicantur, compofiti. Unde
Phocinam refpirare, fuffrag-v te ipliffima Experientia,
in aprico efl & fubfiflere aliquandiu extra aquas,- fed
non diu , prout prifens fujedum Anatomicum in cym-
bam primo , hinc terram illatum , horas feptem tan-
tum vel odo vixit fibilumque aut flridoi em , T eftimonio
Pifcatorum in & proximi A captura edidit : & ^Anfta-
teler jam olim. Citante Lrlquapendcnte , (deLo-
quution. cap. $.) Delphinos firidere JC rnutirefei iplit. Ar-
ticulati ver6 non vociferatur , aut literam format Tur-
fio , qui lingua libera St molli ac mobili labro caret.

lAJper» ^Arteria ampla.

Laryngem, lingularis liguri delineatam dare volui:
Sed invenire in fupelledile mea ,variA difpersa , jam ne-
queo. Videatur interea Barthalmus.

Occaiione OEfaphagi, qui iniigniterfe dilatari patie-
batur, & in vivente Animali harengis integris quando-
que tranfitum dat , aut magnis eorum frudis , in memo-
riam retuli inteftinum in Corpore non efle nifi unum , cu-
jus principium fit OF.fophagi^ medium ventriculus , &
Inteftina . fitudiverfoft ani (Mationc potius, quam nu-
mero diflinda finis ver() alvus.

DuQur Tboracien/ laBcus non exploratus.

Thymus veri) infignis in Jugulo: cuius locofruftum
Pinguedinis in Fele Zibethici Blafiar (Obferv. Anatom.
feled. pag. 10.) notavit,

MufcaJi peBer alti validiiTuni duo , utrinque unus, A

Pin-

'De Phocen a.

389

T toni» anterioribus exorti iifvi inferti, tanquam brachii*.

Claviculaque totidem breve* & incurve. 0

0/ Sterni unicum & breve ac incurvum ; fed in pro-
cedi» duos, unquam Crura divaricatum, & utrinque
inferiptione eminente una notatum , unde in pilee adhuc
tenero extribus dtftin&is Oflibiu conditifle , haud ob-
fcure mtelligitur , uti ex Figura III- liquet.

Coftrt utrinque tredecim , graciles ; ied non verte-
bris totidem agglutinate : quin lecunda cum intetmediis ,
ae decima tertii vertebra, ad natas codas gerunt , prima
non itero. Et potiua , quod rarum , in hujus & fecunde
interftitio Colla prima enafeitur , beneficio tendinis car-
tilaginei tantum Spine doriali herens, deinde, A nulla
vertebra tanquam fuftentaculo exorta , in fummum Ster-
ni fcfe recipiens. In Teftudine Natura rurfus alio arti-
ficio ufa en , ibiquetam Codas, quam vertebras facil
deficere, quarum loce Clypeum Oileum firmMTunum fa-
brefecit.

Vertebra cervicis nulle, Sc fic collum proprii etiam
nullum , quod fuperius craffum diximus : nili quis pri-
mam , eamque omnium latidimam , atque fuperri indar
patelle concavam , fupraquam, codis utrinque deditu-
ram, tanquam Atlantem Anatomicis diftum, caput ob-
fcuri vertitur : pro folo ac unico fulcro cervicis velit a-
gnofeere. Hinc vertebra: vulgares duodecim » coftisu-
trinque, & longis Fpiphyfibus dipat* feqnuntur. In
ftquentibusfexautofto , aliquanti longius adhuc Epi-
phyfesexcrefcunt, preiertim ad latera . ficfedemlum-
txarum firmant. Attamen tam hequdmprioresaltefe,
admodum tenues funt , & lamina ferri , Stanne obdu-
Qa , non multum crafliores. ‘Hinc fenfim iterum ad
cauds partem aliquam decrefcunt. An univerfim , quot
pedes longa Intcdina fuifle , fuperius diximus , tot verte-
bris etiam tota ab Atlante , ufque ad apicem Caudas . Spi-
na gaudet; videlicet quinquaginta quatuor; qua: har-
monia magnitudinis Sc numeri notatu utique non indigna
eft. Dc vario numeroOllium Spinae in variis Animalibus ,
erteroqui CaficLu/ (d. Hyaena Odorif. cap. ult) videa-
tur.

Scapularum Offa lata ac plana , tenuiaque , proceflibus
duobus infignibnsinfignia uti figura IV. exhibet.

De Pinnarum mnriorum conditutione externa jam
fupra aliquid a&um ed. Interior ex Odibus, Cartilagi-
ne, Tendinibus, Nervis. Mufcutis (in ufum natandi) ac
Venis condans , elegantiflimi exprimit Brachium quod-
dam cum Manu, a Naturi inEpitemen reda&um, &
delineatum proinde hic Figura ( in fua nativa magni-
tudine. Ubi primum ac firmidimum Os, litcra a. &b.
notatum ed Brachii vel Humeri Os; liquentia duo pla-
niora, funt Os cubiti 'Iit c.Jcum fuoRadio^litd ) Hinc
Carpi Oflkula fex. (lir.e) rotunda & plana , cartilagine
firmata , demum quinque digiti , ex Aiticulis itidem pla-
nis, ex interpofita Cartilagine conftru&i. Similem Ma-
num Picofam , fed Sirenis , dep&am vide apud D. Bar-
tholinum (Cent. * Hid Anat. 11.) qualem noviffimi
etiam Manfredu/ Septaliur in fuo Musio (cap. j 1. pag.
178-) Mediolani fe habere ait. Et huculque cie Partibus
Thoracis.

Denique ad Caput fpe&ant Oculi • quorum Humore/
parum aut nihil differebant ab Humoribus in Oculis Ho-
minum. ,

Nervi Optici graciles. Ex quibus tranfverfim diflefiia

& compreffi» , guttulas minimat Roris denfi ac albican-
tis, una: penes alteras erumpentes probabile dogma red-
diderunt , Corpora nervorum iftiusmodi etiam mollium,
ex tubulis medullaribus plgribus in longitudinem com-
poni.

Hinc Offa Petrofa, utrinque unum , paulb infra perexi-
guum meatum Auditorium fupra-deferiptum , notaban-
tur , ampla fatis: eaque Magnitudine & Figura, qua
Fig. 6 . & 7. bicdelincata funt , irregulariter finuofa&
contorta, ut partim Labyrintho, partim Concha; aut
Turbini comparanda fint. Et notare convenit. Cranio
illa ar&i non conncfri, fed libera recubare inter carne*
& lardum , proximi Bafin cerebri ac Occiput , A latere
Cranii, in fmu Temporum, fupra procelliis duos of-
feos, non pleni fibi occurrentes, & notatos Figura 8.
litera n. n.

0/ Hyoideum reduplicatum

Cerebri Partes non perfpe&st, ne cogeretur effringi
Cranium. Haud obfcuri tamen podicam illius regionem
in partem dextram &liinidram divifam fuifle, doceba*
eminens in concavo Ollis Occipitis ofleus vomer aut pro-
cefTus, ad verticem circiter in Cranio excurrens, & vi-
dendus per Foramen amplidimum , literi m. ejufdetn
Figura- 8. notatum.

Ubi reliquam demum ejnfdem Cranii conditutioticm
exteriorem , didin&is literis notatam , vide.

Ea parre , qua in aliorum Animalium Craniis Ordbra-
Jum elrefolet, nullum comparet ejus indicium; daufa-
queprorfus anterior illius Pars, & concamerata: prout
inapice Rofirt etiam Apertura pro Naribus deficiunt,
utpoti quarum vice* tueri fpiraculum Hydragogum cura
Plexibus Rngofis , jam fupra circa initium preientis Hi-
dori* confcripfimu*.

Maxilla inferiore/ , quarum unam Figura 3. exhibet,
tenues 8c piarer.

Plura accuratius rimari in unico ido fub jefto non li-
cuit, ob metum rancoris , & brevitatem tempor».

a TH. BARTHOLINO

perada.

Tv a s 1 o n 1 m Delphini fpedem non femel diflecnl.

feminam & fetam , Figura exafti eum ea convo-
mit quam Rondclet. I.t.de ptfe. e. 10. exhibet. Interio-
ra vifqera ab humanis non multum differunt fi pauca ex-
cipias jam fignanda.

Vimtxicuius triplex , fed angudis orificiis pa-
tentibus. Primu/ loculus rugofus & candidior. Secun-
da/, rubicundior, rugis multis, fed magis quam in illo ^

ordinati* Tertia/ appendix tantum reliquorum vide- *

tur.

Intestina ut in homine longa &anfra&uofa.
Omintum hic nullum.

L 1 1 n Ventriculo fubje&u* ex multis globulis paren-
chymate lienis rubicundo non didimilibus condat. Duo
globuli maxime confpicui nucis avellana: magnitudinem
■equantes , ex quibus vafa brevia ad Ventriculum ten-
dunt.

Pancmas figura triquetra.glandnlofuia, candidum.

Oo Hx-

Digitized by Google

39O U E t

. Hepar rotundius quam humanum. Ventriculum
utroque latere ample&ens , pallidius , cava & porta am-
phlfimis. .

Vssic* Bilari* nullum indicium.

Renes ampliifimi , rubicundi , Racemis Uvarum fi-
miles, infinitis glandulis quadrangularibus at triangula-
ribus diftinfti , qu* membrana tenui invicem junguntur.

Renis Succen niti aii triangulares, glan-
dulofi, fedfine manifefla cavitate proxime trunco adli*-

Vasa Spermatica cum varicofis anfra&ibus ad
tedes feruntur mmtroque latere. .

Testiculus fimiler tumidior juglandem facile
yquatqua parte fcemina tortum gerit , fea fine humidica-
te , dexter longior 8c tenuior.

Collum Umi amplum definens in pudendum
fupra anum rima triangulari.

In Ani lateribus duo alia y>rA'»'«AConfpiciuntur, in
quibus glandula: totidem interins ad Nervos deducun-

IUI.

In finiftra uteri parte F ot r u s indufus partui vi-
cinus mafculus exiguo pene, capite ad Os Uteri verfo,
credo fi tu. umbilico quadruplici vafe piotenfo , qui in
medio itinere dividitur in funiculos utrinque ad placenta:
latera diffufos. Uterque funiculus duo habet Vafa craf-

fiora , in medio tenuior.

Placenta exilis concreto fanguini fimilis parieti-
bus Chorn agglutinatur. Tenuis , sAUantotict

humorem ferofum continet , farciminibus inclufum.

Uteri appendix dextra five loculus dexter vacuus.

Diapiieagna amplum, pro collarum longitudi-
ne protenfum.

Coa grandius, humano per omnia fintile, in medio
Titum , etiam mucrone. In difledo quatuor prima fronte
Ventriculi videntur , unum Cava cum auricula e (format ,
carnofo pariete dilbndum» fed inferius patulum , qualis
paricsdcnfusinterauriculamfic Aortam in finiftroquo-
que vifitur.

Pericardium humore cruento refertum.

Pulmones amplillimi fubpallidi , unico lobo con-
tinui, lati fuperius, angufUri ver6 in cavitate infcriori_
thoracis a longo collarum cradu formata. Nodis durio-
ribus hinc ind4 exterius inrequales , in quibus folliculi
vermibus pleni erant infixi.

’ Aspera Arteria ampla. iar/«* fingularis fi-
gura: anferinum caput refert , qux aperiri claudiquepqr
teli . ofleafcri & libere fuperius patet in dudum , qui
bifidus fertur ad bmafpiracula in capite excavata (fcr qux
feu aPrem feu aquam recipit :

Lingua latiufcula , fed palato firmius undique
nexa , fibilum enim turfio edit quem.pifcatores undique

exaudiunt.

Spiraculi illa duo in capite obvallantur gyrofo quo-
dam flexu, vclut labyrintho, ad aerem vel aquam tempe-
randam.

In Thorace addat OEfophago magnoT iiimvi ma-
gnus , Cordis ut videtur tegmen , ex hoc Thymo utrin-
que circa mediadinum & pulmones difperguntur ali*
glandulrquamplurim*.

Exigua Auditus foramina , cantu tamen & dre-
piru a pifcatoribusalliciuntur. dsdate creduntur furdi >
necdrepitumfcqui, hyme fatis auriti.

AN A.

Qcu lorum palpebra angudiores, quibus refert»
fatffinagn* prodeunt orbitae oculorum.

OJJi j capula conneduntur dux Pisst exteriores
Venis donatae & Nervis copiofis, quibus in natatione
moventur , feparata carne feu cartilagine Manus hu-
roanx rudem formam exprimunt

Dentes quadraginta lex in una quaque maxilla ,
acuti omnes , & ita fiti , ut inter omnes Dentes fpatium
vacuum alterius maxilla Dentes excipiat.

Vertebra in univerfum trigi.ta fex in fpina dorfi
produdx.

Indiffedofoetu Umbilicalis Vena dibper-
tentata ducebat nos ad Venam portam hepatis.

Per uraebum pervium ad veneam dy Ius pervenit. U-
trinque more nouro arteri* umbilicales polit*.

Renis Succenturiati exiles.

Tedes utrinque intra abdomen latitantescum fiiis Epi-
didymidibus& valis praqi arantibus , ex quibus ad Epidi-
dymida tranfeunt.

Inter utrumque tediculum plexus quidam glandula-
rum exilium , Rete in morem involutarum ; aa penis ra-
dicem Proflat*.

Penis longiufculus , partim intra latitqns , duobus liga-
mentis nerveis conlfans , uno tenui , altero cradiorc circa
radicem olle cai tilaginofo fulcitur indar offis hyoidis.

Cor in medio , ejulque mucro fub cartilagine enfifdt-
mi.

%/lnaflomofis Vente cava ES arteria venofa manifeda, ut
4c circulus membranaceus in arteria venofa. Canahcului
inter Venam artenofamjS arteriam aortam maximus ffc
hanc Scillam amplitudine *quans. Cent. i. hid. e;.

NOTATUM

CIRCA TESTEM.

FOCiculum Testis, de quo plenius ubi de Lepore
agit I. VAL. W ILLIUS, 4 quo ovum foecun-
datum elapfum in tediculo dextro Turfionis fcetu vix
quatuor traverfos digitos longo praegnantis a fe difieChe
ubfcrvafle fc tedatur Obf. 8 i. 1. }. aci. Uan.

C A P. XXIV.

De Rana aquatica.

HAbet Rara quod curiofum fatiget , licet nfpe&u vi-
lisfic ciconiarum viftuna. Miramur in illa motum
compagem , Nervorum funiculos candi-
cantes, Corporis pulilli flabella 8c ventilabra, Tvtt
Fauofias* gyros & m*andros , ahaque fidem ex-
cedentia. qu* Democrito infpelunca fua negotium fa-
ceflunt. Summum igitur natur* arte^dum quod refera-
tis claudris mihi ramcodemlerunt.in medium proferam,
ut Creatorem in creatura mecum alii admirentur.

In fletu r ani no , feu Ranula

IN r r s t i N a omnia in pturimos gyros eleganti plane
fpc&aculo fe involvunt duafquc helices fibi invicem
impolitas condituunt , qualem haedinorum (itum in Da’-
j ma & Rangifcro norwegico deprehendit Stcnomm.

t" Ht-

Digitized by Google

D E R

Hipu ex rubicundo flavefcens.

Folliculus Bilis ex aureo rutilans.

Pascuis albicans cum dudu valdi notabili in
Intcftinum tendente.

L i is rubellus.

Tisticuli rotundi & albicantes , quibus copiola-
pinguedinis Ari* utrinque adh*rent.

r u l sos is ex veliculis conflati longoque dudu in-
fra inteflina tendentes , quales feri in Salamandra aqua-
tici deprehendi.

A A.

In Rana adulta aquatica

P Artes hoc apparatu i nobis vil*.

Cutis qua: plurima habet vafa far.guin*» abdo-
mini laxi adlueret , in pedore vero muiculo cutaneo
laxi anneditur.

Qtiatuor funt Musculosum A bdominir Intcr-
fc9ionei. Tendinum omnium Mufculorum color ex ar-
genteo ccmileus , imprimis verb line® alba: & Mufcu-
lorum abdofcinis, quo colore & pars cutis interior tin-
gitur.

PunosrUM fingulas Abdominis partes obvelans
altius auTccndit ufque ad regionem pedum anteriorum &

{(ulmones infra fe comprehendit, ut Diaphragma faccu-
os ai reos in pifeibus. In pericardium abit , & Cor a pul-
monibus abdominifque vifcer ibus , ceu Diaphragma , ie-
parat.

Stomachus & Intestina integris fcarabxis
plena aliifque infedis qua; in alimentum cedunt. Pra:ter
illa nihil unquam inlnteltinis reperi, voldi dubius an
rebus aliis rana’ velitantur.

OE sophagus juxta fauces valdi amplus & didudus
palatum fuperiusinveflit, & in totam maxilla: inferioris
circumferentiam iiferitur.

Huic nonabfimilcm nuper in Salamandra deprehendi.
Lien parvus rubicundus figura: ovalis non exadi
in latere fini Aro quin ad dextrum tantillum vergat.

Sturnum utraque extremitate obtufum & rotun-
dum qualis eA inglire figura cartilaginis enfiformis.

Htm ex rubro flavefcens , parti pulmonum &
Ventriculi incumbit. Tribus Lobu majoribus unoque
parvulo diAinguitur , quorum alter a reliquis plani liber
eA.

Viva Cava antequam hepar intrat, in duos in-
fignes rami dividitur, quorum alter aA unicum lobum
omnino a reliquis liberum > alter ad binos alios cum illo
parvulo rranfit.

Folliculus bilis ex viridiufculo lividus.

Ductus B 1 l a r i u s & Hepaticus extra he-

Inr Aatim junguntur , & unicum conAituuntcanalem bi-
arium , qui per pancreas ad IntcAinum pergit.

Pulmones utrinque Cordi adharrentes adlibitum
animalis tenfi manent , nec ut in exteris animalibus Aa-
tim flaccefcunt. Tota eorum Jubilantia cx leviflimis [
membraris aggregna , qua' cxtenfx & finuatx pene in-
finitaj veliculas orbiculares efformant velut in apum ta-
ris alveolos ab extensa cera, quod primus obfervavit fa
gacitlimus Malpigbiuo , inquefua de pulmonum fabrica
EpiAola erudite exaggerat.

Unicus (altem Cordis fentrieuhu , velut in teflu-
dine aliifque amphibiis, cujus vas iigiediens Arteria, in

cujus exitu Valvula elegantis Anidurg: confpidtur , quse
membrana qnadam folidiore quafi cartilaginem refert
veramque figuram Epiglottidis, qua: fanguini dat exi-
tum , regredam denegat.

R * s 1 s Pifcium Renibus andlogi.

Sacculi multiplices oblongi , oteofa fubfiantia referti ,
renibus utrinque adiment & velut trunco vena porta:
propi jecur adnaci, qui procul dubio adibit renatu &
ementi vicem fupplent. Obfervavit Malpighmt in RanA
dum languidi ad Cor redit fanguis in trunco vena’ por-
ta: cui appenduntur expoliris oleofx Ari* videri olei
guttas conipicuas , comprellis prxeipui Uriis, ui* una
cum fanguine in cavum hepatis rapiuntur,- in (Knnati)
in quibus vafa mefenterii tere funt diaphanahoc idem de-
prehendit. Quam follicita fuerit natura circa colledio-
nem Pinguedinis , pro qua confpicua eftormavit
receptacula, facili hinc liquet , ut pinguedinem fortuito
fieri vero non fit confentaneum , licet vafa propria pin-
guedinem excludentia & reforbentia ab Anatomicis non
nntobfcrvara, nec an materia illa immediati per porbs
tunicarum Vafa componentium ultro citroque meet pro
nutrimenti exceflii vetdefedu , vel alia via afferatur , ad-
huc conflet , fbrfan Ranis pinguedo hxc in oblongis fae-
culis contenta in nutritionem corporis inedia faceffrf»
dum velut narcofi opprefla tempore brumali 3b(que ci-
bo in latebris degunt, donec exhaufla pinguedine fanguis
acrior redditus vigiliasexcitat, ut videmus befliolasnis
vero tempore prorumpere , hyemifque frigore ad manes
fuos redire.

T ims prope Renes locati adipofis Ari is intimi
conceduntur, ut aliqua adipis portio inter corporis glau-
dulofr interflitia locari evidens videatur.

I11 Maribus nullum Penis vefligium reperi.

Ovarium infoemellis duplex, quod&inferpenti-
bus, lacertis, falamandris, deprehendi, in medio fub-
Aautixalbx punda funt nigricantia qux foetum raninum

e punda funt nigricantia qux I
conAituunt, Ari* adipofx , quas fuperius memoravi , co-

fiiufrs ovarii propaginibus neduntur , ut fubflantix oleo-
x- portionem ovorum compagem ingredi appareat, cum
arte chy mica ex vitello ovi oleum extrahatur.

Tuba Fallomaka plurimos gyros flexuofo»
inteAinorum inAar, effbrmat. Aqua: injeda mirum in
modum extenditur atque intumefeit, haud feeusac gum-
ini tragacanthum liquori immerfum > vel fungus quem
auriculam judx vocamus. Tuba hxc fuperius intra re-
gionemCordis, hepatis, pulmonum feabfcendit, quo
poflea pergat ignoro , cum immifliis per tubulum a£r al-
tius penetrare nequiverit. Inferius ubi infra ovarium ten-
dit. inoAiumovale, fatis amplum aperitur, fibrasque
mittit, quas Renibus atque ovario annedit , reliqua fui
parte ab oAio ovali pollicis tranfverfi latitudine in Intc-
Ainum redum inferitur.

OAium hoc ovale a Snvammerdamtnie in exteris alias
oculatilUmo non videtur obfervatum , dum libro de Uteri
muliebri/ fabrica motum ovi ranini ex ovario in tubam
& uterum ex obfctiro obfcnriorem reddi ait, curo cor-
nuum ureii vel tubarum duorum circiter digitorum lati-
tudine ab ovario diflare dicat, & non modo valdbangu-
ftum fedetim immobile, nec applicare fefe ad ovarium
ut in Avib is&fexu miliebii.

Ab utraque S r 1 k a l 1 s M e n u l l * parte fub-
Aantiaquxuam albicans calcis inAar adkerefcit,quaro va-
Oo a ’ fa

<1 by Caoos

55L

292

De Rana.

fa plurima perreptant, fubflantia ha?c fali volatili eft ana-
loga, cum ex oDfervatione SirammerJammu afftifo fp.

_ _Tj_ _/r r ^ • r • - •

acido effervefcat. Cui ufui cum tot varorum plexibus
inferviat admodum obfcurum efl.

In Oculis adcA mrmhrant m3 itans avibus&qui'
bufdam animalibus peculiaris, cum fui* mufculis, quorum
alter membranam adducit , alter abducit , analogi illis
qui in avibus primum detefti & deferipti a Struant qui
alterum horum pyriformem vocat cujus tendo membra-
na; inferitur , alterum verb quadratum , cujus una extre-
mitas comete anneditar , altera nulli parti annexa cana-
lem tendineum format, per quem mufculi pyriformis ten-
do tranii*.’ A periendx membrana: niditanti fufficere pu-
tat Stena vim elaAiam f refultatricem membr anx con
currentem cum convexitate tunicteeornear.

Dum matris elongatio circa nervum opticum in tu-
nica fderotica manifeila eA. Httmor taurus copiofiAimus.

Fit reus (altem mucilago qusdam calicem efformans iu
quo reconditur cn fla limus.

Pori» Ranis fanguinem derogat nifi in oculis, idem-
que cx aliis refert Nurenbergius H >ji ■ nat. t. 7. csp.
ira falfo, cum vafa fanguincaiAentaubiqueapparcant ,
& velut in pifeibus ex nigro purpurafeant.

* Duaselevatas Veficulat in capite pellucentes, quibus
mas fi femina certi diAinguitur primus obfervavit
Sncammerdammiur Si in bijt. mftSorum figura exprctlit.

Auditus organa talem oflendunt fabricam : in Cra-
nio utrinque circulus olfeos , vel ad minimum cartilagi-
neus efl, cui obtenditur eadem fubflantia Curis, qux re-
liquum corpus inveflit, iu autem circulum ambit fub-
ilantia lixc Cutis , membranam tympano analogam
intus latentem inveflicns , ut aperturam & foraminulum
quoddam meatui auditorio ftmile relinquat : Dixi tympa-
no ita appellato adhxrcre auditur ojjicul» . qux duo tan-
tum videre contuit, ita.invicem connexa, ut unicum
conflituere videantur , nHi quod fujpAantia diverfa ali-
quam demonftret differentiam. Quippe illud quod tym-
panoadhxrere vidi , convexo & rotundo quodam capi-
tulo cartilagineum efl , & adharret fecundo officulo ,
quod offea; efl & fubflantia: & folid itatis . atque nonnihil
incurvum in baii feu extremo fno plano crura profert tri-
' pticia , qux an omnia cranio annexa fuerint propter exi-
litatem non dixero , duo faltem antica qux fibi oppoGta
fuirt , pari magnitudine , illi implantata affirmo-
. CumoM non attingo cum famem ledoris abun-
de fatier Ccmfobrini Cafp. Bartholini Epillola meis la-
cyniis velut illuflris purpura afliita.

Dibiis Ranarum obfervatione digni. Maxilla
fuperior dentibus feriefua difpofitis ornatur fed minutis.
Etprxter dentium ordinem confpicuum binos in palato
obfervo dentes majore», quorum alter in dextra alter io
finiAra palari parte fitus tribus aaiminatis eminentiis in-
tro fpc&antibus dentcfquc annutantibus affingit , qua-
lem ope microfcopii vifum depinxi.

L 1 n o u a velut in pifeibus parte anteriore firmiter
adhxret , intimi vero fi gutture abibiuta efl , quod nota-
. »it etiam Plinius 1. 1. cap. 17.

Mufculi lingua Sc ojjis hyoiiss notatu digni. Primi
extremitas una eA in cornu oAis hyoiJu qua: adfcendens
cura oppofiti mufculi latere unitur, indeque linguae im-
plantarur.

Secundus extremitate una admodum gracilis quem-

admodum & toto dudu inferitur in apicem lingua: in-
ferius.

Tertius priori latior in lingua: apicem ad latera utrir,-
que inferitur.

A parte interna Aerr.ifupra cartilaginem oritur muf-
culur qui in partem anticam oflkhyoidtsdefcendit, cui
dudu toto fibras I argitur. .

ullius fi parte inferiore fcapulx ubi cum humero ar-
ticulatur, tam circa extrema quam toto dudu gracilis in
Os byoider miplantatur fub mufculo prxccdenre.

Pedes po/ferionr parcim prioribus multo funt longio-
res , ut commodius (altet , qualibus lepores , cervos, run-
giferosi locuAas, aliaque animalia faltus gratia natuia
inii ruxjt; pittim digitos membranis connexos habent,
qualem mcygno, anfere, arate, aliisque avibus vide-
mus hadenus qux aquis innatant. Hadenus JACO-

ba:us tr. d« r anis.

Spedant huc nonnulla. Ciimvn imprimis fpe-
flanriaqux EpiAola Jacohai obfervationibus addita pro-
ponit CASP. iSARTHOI. filius hjsvetbis-

De mufculonum motu qux in Ranis onfervavi fub-
jungara, ubi accuratam Cerebri &nervofi generis miis
deferiptionem fi frequenti & accurata indagine acceptam
abfolvero quam potero breviAimis.

In Rana aquatica fpiualis medullx 1 tum verfus caput,
ubi in monticulos varios affingit & tubercula cerebrtm
efformantia, tum in toto fuo dudu , ubi ad omnes ver-
tebras in nervos elongatur exteriora phrenomena hxc
(unt , prout hebeti oculorum acie attii gei e , & rudimen-
tis indagine perferutari licuit

In capite ante elongaram medullam , tubercula , qu*
cerebro refpondebart, hoc ordine fefe obtulere : (Qux
omnia in annexarum Figurarum Taiula III. Figura
III. ruditer expreffa videntur) Ex tuberculorum pari A
oriuntur nervi optici qui nos eodem ab ortu loco cra-
nium vel potius orbitam oculi perforant, fed anterius
paulatira feruntur . fle ubi per ciiiaftnum uniti iterum fe-
parantur , ad exitum tandem properant, atque oculis
implantantor. Huic anneditur aliud minus B inftar te-
rtium , qui in ovibus Sc vitulis non diAimili modo natibus >
ab auriioribus ita didis, adhxrent. Ante prima dida tu-
bercula (qux thalamos nervorum opticorum veri no-
minavernn , utpotc illis continuata, qux an hic cava fint
utinavibusfltnannullispifcibos dubito, videor tamen
hoc haud obfcuriobfervafle, licet mihi vix adhucfatis-
faciam) duo alii intumuere monticuli C fed prioribus ob-
longiores , qui ubi in anguAiut collum depreffi funt,
moxerumpenribusdilobus tuberculorum, fed minuto-
rum, proaudionibus deturbantur. Hos proceflibus ma-
millaribus analogos dixerim , quia per os quod cribofo
refpondct erumpentes vidi, 8c inngnem oltidus appa-
ratum promere , cui inferius poulatim ionaorabor.

Subftantia proceflits mamillaris extra os cribrofum
elongata definit ia membranam Dcolore fi prxdifta par-
te, unde. prodit , diftindam , utpotc nigram , inter-
media cartilagine in utrumque latus Hivifam, plenam tc-
miiifimi» Ariis qux in toto ejus dudu apparent. Inveflit
autem illa membrana undique cavitatem naribus refpon-

dentem, & utrinque in progrefTu fenfim latror , ad ex-
tremum naris fertur , ubi inita

ar hcmifphaaii lati termi-
natur in extremo maxillx fuger loris « cavitate, qoafi
concamerata “

, effortuata, oiliola duo relinquit, unam

exte-

Diaitized by Gooqle

0 7 O

De R * r a.

exterius confpJcuom narium fpiraculo ntrinqoe refpon-
dct, alterum interius in palato aperitur.

Memoratorum hadtenuj tuberculorum fubfiantiaqua;
eadem efle debuit cum medulla fpinali , in qua emer-
gunt, non ita tamen albicat , quin potius livida & fub-
tufca iit. Spinalis medulla; fubftantia, infra quartum ven-
triculum E, ita nominandum, nerveam pr« fc fert na-
turam , & veluti chorda ex plurimis aliis minutis chordis
compagi nata , fubalba eft , & in bmosdivifa fafcinilns
communi involucro recolligitur . quod nigris punfhrlis
& venulis refertum, propagationem durat matris credi-
derim , nigras autem valorum Produ&iones , pro vafis
fanguineiyiabeo , qua: non raro in his animalibus nigri-
cant. Hoc cum pifeibus commune habet ranarum fpina-
lis medulla , quod non toto fuo du&u attenuetur , fed
eandem in progrefTu fuo fervateraffitiem, quamvisde-
beret cum tot nervorum produ&ionibus fenfim gracilef-
cere.

Prseter didam hadenusfubftantiam , aliam reperio ,
fed qux mihi ha&emis regocium taceflit ut veram ejus
naturam explorarem. Nimirum aperta rana & omnibus
vifceribus vel extrudo vel rerootfe apparent illicocor-
pufcula ceu pundula quaedam , ad omnes vertebras in
toto dorfi dufhi ucrinque fita , colore matris perlarnm.
Hia corpufcula indicio S-MirnnerJimmii , quod ex pro-
pria tua relatione habeo , dt cujus fine dubio in polito
concinni &curiofi operis contextu memimfii, cum aci-
do effervefturrt, ceu alcaliaqua:dam.Egodiu anxius fui
ut quid rei edet indagarem. Tandemcum in perferutan-
do cerebro & medulla fpmali totus eflem, eccequidde
his animadverti. Videbam lianc fubflantiam nervis &
mctlullx fpinali continuari, fed non irt toto du&u con-
fpici nifi ubi exeunt nervi. Circumaffunditur autem illis ,
veluti in ganglio unitis, htec mollis Sc iere fluida fub-
ftantia, intertextis intus plurimis venalis rubello colore.
At in lumborum regione ubi exeunt nervi ad pedes po-
fleriores non lolum ad eorum exitum reperi nane lub-
ftantitm , fed etiam lati intra vertebras m medio jun&a
reliquum medullre obtegit, non fccus ac liquor ille glu-
tinoius, qui in cavitate rhomboidali, ita a Stenme ap.
peltata , in avibus circa lumbos reperitur , fed diverfi co-
loris, utpote qui in avibus livet. Fluidam hanc fere vel
mucaginofamdixifubftantjam, quare etiam elongatio-
ne dura: matris invellitur, perquam tranfparens h.xc al-
bida fubftantia, blandientem illum St argenteum pro-
dit colorem. ErfiHBrfa extrahi poteft cum inveftiente
dura matre , obfer vav l m microfcopio exado , figuram
•valem F habere, cujus una extremicas urdefcendcntes
nervorum propagines recipit, ita alterXfrn erumpentes
eorundem produd iones elongatur.

Ad orantum nervorum egreffumbanc ovalem depre-
hendi figuram dico, fed in cranii bafi cavitatem G aurium
cavitati refpondenrempauto aliter implmobfervo, non
fecusacin cranio Canis Carcharia: Stnunmi retro ocu-
los obfervavit anfraduofam cavitatem , quae vafculum
continebat materia grifea plenum, & anne haec cavitas
aurium vice fungatur dubitat ipfis ,• Ego de nofira non
dubito . quia inter illam & officufa auditus commercium
haudobfcumm deprehendi. DtxiTwgulhs hafce ovales
figuras pradida materia conflantes in fuprema fui parte
nervos recipere , quos ab Inferiori & oppofita paneite-
nmi promunt. Nimirum ab utroque fpiree latae nervi

3 93

orioutur duplices, qui fibi invicem in pdftica & antica
parte latais utriufqae oppofiti , non eodem loco quo i
fpinali medulla feparantur vertebrasegrediuntur, (ex-
ceptis iisqmld pedes anteriores pergunt) fed longe fo-
pra cgrcffionem luam oriuntur. Quod etiam in aliis ari-
malibuscertumdeprchenditur , fecus ac i multis Anato-
micis hi nervi cum lua medulla fpinali depinguntur. Ita.
originefua duplices ad locum egreflus tendunt , ubi fub-
flanta dida vel circumaifunduntur tantum, vel in ean'
deni piari abeunt, ex qua iterum exeuntes, initiouni-
cumcur.ftititimt , poflea in duos dividuntur ramos, qui
tam ad paites internas quam externas diffunduntur. Illi
autem qui ad pedes anteriores propagantur, uti pecu-
liariter intra vertebras i medio partis anterioris fpma-
lis medulla: emergunt , ita extra vertebras unico trunco
H elongari in pede* diflribuuntur. Atinferius extremum
fpinatconfticuum terna: propagines nervorum, qua-po-
ltea ad ingreffum femoris uniuntur, & deinde in mulcu-
los pedum polieriorum taceflunt. De utroque hoc fir.-
gulare mihi oblervatum refero , quod quoties hos ner-
vos acie vel cultri vel forficis irritabam, toties motum
mufculorum inpedibus, quibus nervi irritati profpicie-
bant, manifeftum deprehendi mirando fpedaculo. Imo
etiam horam unam alteramve , poftquam refecuerain
caput atque cor, hunc motum iterare ad libitum pote-
ram, Unde nefeio quo pado experimentum Nobilifl'.
BayUn fibi conflare pollit , qui Uefionem cerebri ranam
ferre non pofle pronunciat , cum tamen capite & corde
abfciflis nihil vel parum de motibus fuis naturalibus per
aliquod tempus remittat. Sed quid ex his colligo mox
viaebis, cum jam circa deferiptam fabricam cerebrrfie
nervofi generis , cogitata mea Tibi proponere decreve-
verim, ur tuo vel adjuta calculo probentur , velpoliex
mentis tu* exad iori judicio corrigantur.

Ex modo confidnata fabrica primum mihi idem oc-
curritdubhim, quod de cane carcharia proponit Stem ,
nimirum quomoao omnes corporis partes , in iifque mo-
tus tam minuta cerebri portione animari poflir t Nifi
dicendum edet animales omnes opaationes non i «cre-
bro dependere quia nervorum omnium altaa extremi-
tas ab iplb deduci non poteft, ex argumento Stmonii ,
qui in pifeibus plutea c fpmali medulla exire vidit nervos ,
quam quid cerebro per tranfvafam fedionem fpinslis
medullae , immediate fub quarto ventriculo refedae,
tranfire poflent. Idem etiam in T eftudine terreflti ingen-
tis magnitudinis apud amicum Clariifimum Jefephm Au
Vcrttty , Regium Parifienfium Anatomicum induftrium ,
nuper vidi , ubi tot muTculis vafliflimis atque membro-
rum tantae compagi minutiffimam cerebri molem non
exmquorefjjondere meriti) mirati fumus; ipfa cerebri
fabrica ab illa modb in Ranis deferipta , parum aut ni-
hil diverfa fuit, tantum in magnitudine differentia erat,
non tamen ad proportionem utriufque animalis fatis no-
tabilis- Unde cerebrum appendicem effc fpinalis medul-
lae , quod jam feculorum vitio ab hominum memoria
exciderat , in locem primus revocavit & firmavit furem
meus , edam tefle Mtl/n^lne, Et fane cum re fc&o ce-
rebro motum & fenfum non remittae viderim , non pa-
rum hanc fcntentiam confirmari arbitror. Major mihi
reftitar difficultas , quidnam loco daplicis cerebri fub-
ftanti* . quae in plerifque animalibus diftinguirur , hic
aflignare aebeam. Non alti repetam ex reetndarum
Oo r pb-

294 D E R A K A.

obfervationibus cerebri glandulas corticales , nec me- da relinquo, qui majori ingenii acumine in hanc (ceru»
dullaris fubflanti® vel tubulos vel fibrillas ex Anatomi- prodituri funt. Nec dubito quin a Tuo, Confobrinp
eorum aut libris provocabo aut fcrimis protraham , cui chariifime, folido, Sc exafto judicio aliquam lucem ha-
fufficict duplici huic fubflanti® analogam In Ranis in- bituri (imus , fi rem hanc juiia lance , ut omnia foles , cru-
veftigafle. Primus creditur Ptccolommcur cerebri iub- tinaredjgnatus fueris-

damam in crneritiam & medullarem divififle. Quod ad Promifimus nos olfadus apparatum , qui per membra-
. hanc attinet , in ranis nodum in fcirpo non quarram cui nam illam ftriatam in ranis perficitur , paululum explica-
medulla occurrit plurimis compa&a fibrillis , cum tuber- turos. Incomparabilis Stato in pilee ex canum genere
culorum paribus quibus in cranio eminet & nervorum pbfervavit nanbus analogam cavitatem , nempe Hemif-
produSionibus , quibus extra cranium & vertebras Cum plucrium membranorum . plenum tenuillimis lamellis iti-
omnibus partibus communionem habet. Subtlantiam ve- dem membranofis , pafalelis inter fe , & ad axin in medio
terum crneritiam corticem cerebri vocat Lyncei feculi perpendicularibus, quod idem in pifce Barhato eleganti
Anatomicus oculatiffimus M. Malptfkiur, & minima- fpeciaculo memini me non ita pridem vjdifle. Hinc pu-
rum glandularum congeriem credit, qu® in cerebri gy- tat Steno per has membranas idem effici quo3 inhorni-
ris & protradis veluti inteftinulis , adqu® oriuntur alb® ne aliifque animalibus nurnerofre odium fpongioforun»
nervorum radices, ita ad invicem adaptantur, utexte- hmell® prxdant membranis involuti , m facilius per
rior cerebri fuperficies harum congerie efformetur. Qnid ambiens fluidum diffufa corpufcula fenfnm iftius partis
de his in ranis noftris dicendum, difpiriemus. InBom- afficerent, dum lamellarum numero id effici credit, ut
byce deprehendit laudatus Melpt/rbiur infpinali medul- in exiguo (patio magna fuperficiei fit extenfio , adeoque
Ia interponi identidem ovales quafi nodulos . qui, quia receptum ambiens fluidum , variequ* inter lamellas di-
cerebri molem in capite ab his difparatam deprehende- vifum magnam corporis fupcrficiem contingeret, 8ceJ>
re nequiverit (reclamante tamen Sveammerdamnno qui plui a ambientis corpufcula in eam partem agere pollent,
contarium aflerit) dubitat arinefint cerebri difperfa; por- lngeniofam conje&uram ipfum natura:, ne in minimis
tiones conglomerat®, fcilicet corticis, ut ait, glandul®, quidem deficientis, artificium confirmat , quippe cum
a quibus nervorum fibr® enafeantur ; cum perf*&orum obfervare fit oflahxc narium fnongiofa efmumerofiora
etiam fpin® interiora occupare corticem demoiidret.In- membranis qu®que fuls involuta frequentiores facere
geniofam hanc fuppofitioneni aptillimi etiam ovalibus gyros, & fpatiola intermedia efformando, tranfitum flui-
no(lrisglobuli5 applicari poiTe judico, cum prxter fu- do dare copiofiorem , quoperfefriusin odotatu & faga-
periusexpofita tubercula , fubftantia a fpina vixdiverfa , cius animal experimur. Id quod facile demonftrant ca-
aliud cortici affimilare non polTim. Ovales enim fub- nes, qui in horum oilium tam numeio , quam circumvo-
ftanti® , quas ante difcripfimus .apti omnium nervorum lutione reliqua animalia excellor, t,& inter hos etiam vc-
egrefiui refpondent ; fcd hoc difiuadet, quod, ablatam- natici leliquos tanes fuperant quamvis majores , itaut
vefiiente membrana nonnihil fiuid® fint & mucagino- numerus oilium fpengioforum ex hoc dignofei pol fit ,
fie. Quod idem etiam milii refragatur , quo minus opi- quod membrana > qua: illorum anfra&usubique invertit,
nionem, quam alias couccpcram , probabiliter aflruam. in immenfam extenlionem enodari poillt. Modumcon-
Nimirum & in homine 8c brutis in nervorum infignium cipiendi quomodo fingul® ha: lamella; eadem membrana
circa collum & lumbos ogreflii notabiles funt globuli d invediuntur > qua narium interna fuperficies , nullum ap-
filamencorum concurfu efformati , & , docente Bauhino , tiorem novi ; quam fi quis fibi meme fingat pannum ali-
licet nervi ex funiculis d medullari fubilantia exortis fi- quod lingulis ficus indic® foliis undique anfli circumda-
ant, ad vertebrarum tamen foramina junguntur nodum tum ad terram nfque continuari , & inde iterum furfum
efficientes. De iis Wtllis r. i j. Plexus in nervis qua f nodi reflexum unico communi involucro omnia fimul folia in-
itt canna aut arborts caudice conjhtutt funt , quoties ra- veftire. Quomodo autem ofla ha;c fpongiofa membranis
mus e trunce prodit aut aliunde tllapfuttn eundem recipi- circumdata fpatiola ioter fe advenieitijfluido relinquant ,
tur ; cumque cedent fupe loco furcult quidam abfcedunt , menti facillime imprimi poteft, adhibita fimilitudine,
aliique advemunt , plexus ibi major evadit. Inparisvagi quam ex pulmonibus defumo hoc modo pra-paratis ; In-
trunco hujufmodi plexum ganpltoformcm idem ponit IVtl- jiciatur aqua tepida fiiflicientt quantitate per arteriam in
lis, ubi ramus intercoftalis ei inofculatur, quia ibi in tu- pulmones quoicunque, in aqua tepida itidem detinen-
morem quendam , corpori callofo , feu ganglio iimilem dos, donec exhaurio omni fanguinc in pulmonibus his,
attolli videtur. Talis nodus in nervis, cum oblongus fit, quanis nive ctndidioribus , ron foluincellulxclegantiF-
aptillimo vocabulo d Fallopie dicitur corpus olivare. At- limas , qu® Malpighio debentur . illudi i fpe&aculo ap-
quehocidem corpufculis nodris ad nervorum exitum, parcant, fed etiam fpatiola intermedia inter quofubet
indai ganglii , fitis , competeret , nifi fubdantia illa non- non folum lobulos , fed & cellulas membranaceas ; quod
nihil fluida , quas intus latet , reclamaret. Noflram ta- dilucidius erif , fi prater aquam contentam infuper per
men de his fuppofitionem & comedurain tai.tuin, non- tracheam flatum immiferis, ut omnia turgida fint , &ad
\ nihilconfirmat Malpigbtur , qui de cerebro , fatetur fe cellulas atque lobulos fingulos aqua cum flatu in fpatio-

nodum illum innervis veluti oblongum & ovale corpus lis intermediis appellat, non fecus ac fingi pollit fluidum
elandulof® natur.® nerveis fibris immixtum i.epms ob- externum illud , quodcunque, fit de quo fupra , corpuC-
fervafle. Forfan etiam dubitari pollet, anne h®c mare- cula membranas vel nervos vellicare apta , deferens , ad
riamollisatquefluidain nervosabfumatur , advolunta- membranam oilium fpongiofbrum attingere & ibi vires
tisinmotu mufculorum inflin&um , vel alium aliquem fuas exferere. Dixi in canibus venaticis i.umerolioreseC-
ufum , quippe qu® ad omnium & lirgulorum nervorum fe lamellarum fpongiofamm plcxus& membranarum in-
c fpiiwli medulla exitum fica eft. Scdlixcaliisdijudicaiv- veflicnoum circumvolutiones, quam uiquamalrbi. Sane

non

•*

D e R

non tantus hujus organi in bobus vadllTimn ed appara-
tus > in quibus duobus vel tribus interfeflionibusfpongio-
lorum oiTium fubdantia abfolvitur , ,au* non folura in ca-
nibus fcd etiam nonnullis aliis animalibus lamellas innu-
meras promit , in quas offa divaricantur & cum iis mem-
brate involventes , quemadmodum in Dama memini
atque etiam Rangifero.

Sed de his' fatis. CASP. BARTHOL. Epfi. ad

Jaceinum.

Lucis haud minimum prxgredis imo toti arti Anato-
miGEadfcrent ca qua; cap. i. de generatione Ranarum
proponit JACOBdEUS his verbis; Pliniunrin mul-
tis falli , & generationis ordinem invertere docuit me
fequens experimentum . cum fperma ranarum 4 lacu
deiumtum vitro excipeiem radiifque folaribus expone-
rem , ut vera carum genefis mihi innotefccret- Sequen-
tes ergo obfervationes , qui- in mufeo meo fenfim e-
merferunt , totamque mutationum feriem defcripfi , fi-
gurifquc adumbravi, ut emendentur ea in quibus vete-
res titabarunt.

Ficti a a I. In medio ovi globus eftrotnndus ac ni-
gricans vclut femen cataputise minoris, qui eftipfe fe-
tus raninus: liquor venS albicans A; circumfufus ipfius
ed alimentum , quod ipfum fenlim dilatatum ita attenua-
tur, ut ranunculus demum facile exi. e queat. .

I I. Sinus , feu trflura medio globi nigricantis im-
jnefTa.

III. Pars anterior globi obtufa poderior anita ex lo-
co fuo aliquantulum recedit , ubi cavitas apparet. Obfer-
varunt Anatomici tn ovario mulierum , qua; pepererunt ,
tales cavitates & veftigia, in quibus ova vel delituerint
vel tranfierint.

IV. Ranula, cauda remigante, in aquis natat. Ap-

paret quafi vermiculus craflb obtuioque capite , quali
forma Plinio atiilquc gyrinus vocatur , a gyro & rotun-
ditate, aliis ranula, 'feu quibufdam moluris,

'ob caudam agitabilem. ^

V. Excreicentise, feu rami minuti juxta caput
tuberantes , qui fenfim evanuerunt.

V I. Oculi apparent, auxilio microfcopii fatis mflgnes.
Harvrfiu in oviparis , dum generantur , oculosquaroin
viviparis mult6 majores ait, & confpe&iores. Et infe-
piofa , maximos ab initio oculos apparere aderit u Irijto -
tolet hb. 5. hid. c. io.

V I L Rotundum oris veftigium. Ab illo tempore, in-
jcftum gramen & lenticulam paluftrcm orc quidem vi-
debanturjttingere , an comederint , ignoro. Docuit me
anatome ranaium , pneter fcarabaeos aliaquc infe&a ,
vix quicquam bediolas has vorare.

VIII Appendicula intedino timilis , qua; in afluam
dclapfa gyrinis ceflit in alimentum. Rem accuratius exa-
minans excrementa elle deprehendi.

I X. Macula; per cutim hinc inde fparfe , drfeqoe
elegantes in cauda.

X. Pedes polleriores apparentes; duorum digiti ad-
huc tenui cute circumdati : pedes vero anteriores intra
cutem adhuc latitantes dideaio mondravit.

X I. Pedes anteriores emergentes Quo tempore , ra-
nula cauda oblonga quatuorque pedibus infignis, figura
lacertam mentiebatur.

XII. Cauda feniim angullior fafta, totumque cor-
pus i membrana: fua: involucro liberatum, fallitur Ph-

M A. .295

. qui in prxdi^a fua defciiptione , caudam gyrino-
rum in pedes fe findere ait, cum pedibus poderioribus
enatis,. ^cauda adhuc fuperfit , manifirdd a cateris mem-
bris diftii fla, Plinium feqmintur Renidetiut, Ctrda-
nut , l^irkerut , padimque alii.

XI II. Rana perfe&a , cauda depoliti! membriJque
omnibus exertis.

Ranarum h.vc generatio fecundum principia hinni ,
per epigeuefin erit , non metamorphoiin , per quam ver-
mis ex ovo nafdtur , Srexerucaad perfeflam magnitu-
dinem au&a, velaurelia, papilio oritur. Omnes paites
fiinul |>er metaroor|)hofui oriti vult, & didingui, per-
feftumaue animal cnafci. Per Epigcnefin vero feu par-
tium auditionem animalia fanguiiea perfe&iora, pod-
quam nata funt , adolefcere & ari pertingere. Ver-
ba Hinni funt Exerc. qj. dq generarione animalium:
Per melamorphofm quoji figido imprrjjir vel prolapjmitr
eeuc. fimnito , finguntur , motent Jcihcct toti trlnjflnni-
to ■ t^nimil aulem quod per Eptgtnrfin procreitur , n:o~
teriim fimul ittnbit , porlt, concoquit iS eodem utitur ,
formotur funul tS lugetur. In iCit piiflieo vii r undem fi-
miltrem materiam fecot , fcBtuique dijponit & in membro
redigit , ftcitque ex fiunt in motent dijjimilorem , fi ve
exJui/eBo moterio Jtinilari organi dijjimilaria, In Ite
vero, dum portet o/ioe ahterque dijfiofitat ordine procreat ,
oliotp quoque atqnc aliter dijpofitam materiam requirit ac
facit, iit nempe vel illie partiiui. Verba Ii.tc Har mei nu-
mero magis quam veritate condare aderit curiofillimus
S-wimmcrdammiut , in hid. infettorum , qui genefim ra*
narum per roetaniorphofin fieri nervofe demonftrat,
planeque ut in familia infe&orum , contingere, .planta-
rum exemplo rem eandem illudrans femen fuiim ha-
bentium, unde pullulant , ubi germen fbliaque tenerri-
ma in fe convoluta delitefcunt , podeaque explicantur ;
ut tanto natura: ferutatore digna fimilitudine elegantius
nil fingi queat.

P U L

ONE.

DE Pulmone ranino ita differit MALPlGHIUS
Et1 fi- 1, ari ^filphnfium Boredium .

Ea cil inveniendis in rebus phyfieij obfem itas , ac dif-
ficultas, ut aliquid penitus rteterminaie integrum non
omnino fenftbus nodrisedevidearur, & licet improbo
pervicaces in labore , fuis in feti bus , vcluti in exarato
per myderia volumine, naturam parentem rorfemple-
mur , obfeura magis in edoflis animantium vifccribus re-
cludere tentemus , nodris demum conatibus r.on r ifi per
immenfaobfervationum t.edia veritatem condare colli-
gimus , dum modo infe&orum , modo perfe&orum ani-
mantium fe&ione veluti per gradus |pcem mutuamur ,
folet n. quibufdam licet vilioribus, magnis, & omni-
bus numeris abfolutis natura prxludere , & inimperfe-
&is rudimenta perfedorum animantium ponere , ut pro-
pius ca.meq Vir praiclarifliine , rem tangam, duo erant,
quae in mea de Pulmonum obfervationibusEpidola, ut
dubia , indaganda «xaidion dudio reliqui , Primum erat ,
quodnam fit rete illud deferiptum , quo fingufe vefica: ,
Br fimis quodammodo vinciuntur it) pulmonibus , alte-
rum erat an pulmonum fubdantiam, & finus; Proble-
mata ,

2 96

De Rana.

mata, quae Colat», majoribus Gbl«*Um agent, & ob
oculos natura operationes dartos funt pofitu ra , pro qu i -
bu j enodandis feri totum ranarum genus perdidi , quod
non contigit iiyffcra illa Homeri Datrachomyomaclua.

In ranarum, n. anatorae , quam favente Excetlentiilimo , 1
D Carolo Fracaflato Collega meo inftsnieram , ut cer-
tior fierem circa membraneam pulmonum fubftantiam ,
talia mihi videre contigit , ut non immerito illud Home-
ri ufurpare poflim ad rem prafentem melius ; A iugnum

certum oput oculi tviia. .

Nam in lac propter ftruftur* fimplicitatem. vafonim
que & fer? totius diaphaneitatem , qua: oculos in peni-
tiora admittit evidentius res ita demonftantur, ut exte-
ris Oblcurioribus lucem fii.t tandem allatura.

In rana igitur, feiflo per longum abdomine, erum-
punt pulmones utrimque cordi adhatrentes, qui non ut
in catte ris animantibus illico flacce (eunt , fed tenli ad aij-
malis libitum perdurant, hi nil aliud funt , quam mem-
branea quxdam vefica , queprimh intuitu minimis corv-
fpergi videtur maculis ex ordine difbofitis indar corii pi-
leis fquatinz , vulgo di&i Sugrmo , figura & extimis pro-
tuberantes atmulatur conum pineum: colligatur autem
interius , & exterius textura quxdam vaforum diverfi-
modi propagatorum , qua: ex pdlfu , contrario motu , &
infertionc vena:, & artenat pulmonares funt , in ejus con-
cava , & interiori parte tota fere fiacefcit in inane fpatium
aeri recipiendo dicatum , non undequaque carnei! levis
efl , fed intercipitur occurrentibus alveolis , qui ex ela-
tis in pufillam altitudinem membraoofis parietibus con-
* flantur, non funt ver6 omnes ejufdem figura, fed dum
parietes in longum, & latum ducuntur, Scneffuntur,
fcriin hexagoaos fmus efformantur: ad angulos linuum,
dum flexa aiiquantifper extenditur membrana , infundi-
bulum veluti conflituitur , & ita minorum canarum pul-
mones effinguntur : in grandioribus autem in majorem
altitudinem elevantur parietes , & i medio contenta:
areat tres ut plurimum ienlitn augefeendo excurrunt , fi-
biqueotcurunt parietes in minoribus ranis feri mobfer-
vabiles, hi cum fibi invicem, & majoribus nefiamtur in
tres alios finus , ut plurimum finum majotem partiuntur.
Sinuum area , feu fundus vafa fuperius teff* admittit , &
quoad arteriam ipfa aliquando non confpicuo definit in
medium furculo, fed ulterius fuo majori du&u exporri-

§itur , & aliquando manifedi unnm vel alterum ramum
epromit, vena autem parietum interna faftigia alabi-
tur, hifque immifcerur , oc demiflis inferius ramis per pa-
rietem tandem excurrit in aream.

His vifis meram (fru&utam, & compagem attinenti-
bus mirabiliora, microfcopica deteget obfccvatio, nam
pulfante adhuc corde fanguinis contrarius motus, libet
difficulturinvafisobfervatur , ita ut evidenter detega-
tur ("anguinis circulatio , qua: fcelicius etiam inmefente-
rio, cartenfque venis majoribus abdomine contentis de-
prehenditur. Sanguis itaque hoc impetu per arterias in
quafcunquecellulas uno , vel altero ramo confpicuo per-
tranfeur.te, fenibidriinenteper modum effluvii in mi-
nima depluit, Sf ita multipliciter divifius rubrum colo-
rem exuit , 8c iinuofe circumduffus , undique fpargitur ,
donec ad parietes , angulos , & venajum ramos refurben-
tesappellat.

Non ulterius visoculi in vivente animante aperto po-
tuit extendi , hinc credideram fangutoeum corpus in

fpattatn inane erompere . hiante vafe , & parietum ftn>-

ttura recolligi , huic anlam prabebant tortuofot, deto
diverfa diffulus (anguinis motus, & ejus ad determina-
tam partem unio : fidem tamen meam dubiam fecit ex-
ficcatusAnx pulmo, qui forti in minimis (ut poAeado-
prehenlum) vifculu (anguineam rubedinem lentave-
rat, ubi 11. peifeffiori vitro oculis non amplius pun&»
effbrmantia corium, quod dicitur Sugnuo ; fed vafcula
anulatim immixta ocurrebant; & tanta eft horum vaf-
culonim divancatio , dum hinc inde k vena, & arteria
prodeunt, ut Don amplios vafis ordo fervetur, fed rete
conflatumex d noram vaforum produdiombus appareat,
lioc letenon folum totam aream occupat , verum ad pa-
rietes extenditur , & excurrenti vafi adnafeitur , pro at
copiolias licet difficilius potui intefbidinis oblongo pul-
jponepariter membraneo, &diaphanoobfcrvafle , ninc
patuit ad fenfum fanguinem per tortnofa vafa divifuiu
excurrere , nec in foatia effundi , fed per tubulos fem per
agi & multiplici nexu vaforum disjici. Nec novus eft
natura mosextrema vaforum ora invicem jungere , cum
in inteftinis , aliifve partibus idem ipfa fervet, quinio»
quod mirabilius videbitur , venarum fines fuperiores cum
interioribus fpe&abili invicem ne&it anaftomofi , ut op-
time oblervavir DoSiUmus KaHanpius.

Ut autem propofita 'facilius obtinere pofDs, 8t vifii
aflcquil fedbe ranae emergentem, turgidumque pulmo-
nem , dum copiofo undique aluitur fanguine , filo qua *
jungitur cordi neftes, etenim hic exficcatus fervabit va-
fa (argui ne turgei.tia, qua: tunc optimi videbis fi coo-
j tra 01 izontalem folem expolita pulicari unius lenris per-
, feruteris microlcopio , vel alum mftituere poteris in hi»

; videndis methodum, fupra laminam cryffalli im pul-
■ monem penes fubtus lucerna: lumincper tubum illujt ra-
tam , huic microfcopium duarum lentium admovebis,
& ita annulatim propagata vafa tibi aperientur , eadem

B'>oiitioneinflrumeiitonim , & luminis motum fangui-
per tada vafa ubfervabis , & ipfe ex te alia commi»-
poteris per diverfos lucis gradus, qui calami lubter-
iunt defer iptionem-, circa ver6 motum fanguinis tua
j dignum fpeculatione unum fe promit, ligatis n- auricu-
la, & corde , & ita fublatis motu , & imputfu , qui poflet
a corde in appenfa derivari , adhuc fanguis per venas
movetur ad cor, ut vafa fuo conatu, & affluente copia
! diftendat , & hoc per plutes perfeverat horas , in fine ta-
1 roen , fi pracipuc talaribus exponatur radiis, non eodem
continuato agitur motu, fed veluti per vices impulfut, -
( flu&dar» eadem limul progreditur, regrediturque via,

I quodde aceuletavlfiscoraeSc auricula * .

Ex his igitur ad prima problemata refolvenda ex atja-
logia , iimplicitateque qua utitur natura in fuis operibus ,
colitgi poteff rete illud, quod alias nerveum credidi,
veficis , Si finibus immixtum , vas effit deferens fangui-
neum corpus , feu idem efferens , & quamvis in pertecto-
rum animantium pulmonibus in medio annuloraan retis,
aliquando vas definerefit hiare videatur, probabile tamen
efl, pro ut fit in cellulis ranarum, &teftudinum, illud
vas minima ulteri.us propagata vafa ad modnm retis ha-
bere, q ira propter exiguitatem fuam exquifitura etiam
fenfum effugiant.

Ex his etiam fumma curo probabilitate illud folvipo-
tefl de mutua vaforum unione , & anaftomofi , etenim
ii lemclintia vafa natura fanguinem voluit, & vaforum

fines

De R a k a. 10}

fines ln rete confbndit. probabile eft etiam in aliis ano-
ftomofim jungere , hoc evidenter deprehenditur in ra-
narum velic* ab urina turgente , in qua citatus (anguinis
motus per diaphana vafa mutua invicem anaftomofi jun-
&a oblervatur , quin & vafa ifta illum fortita funt ne-
xam , & progrefium , quem in foliis omnium feri arbo-
rum iitarum vena: , live fibra; perpetuo defignant.

Inquemverb finem ha* omnia fiant, ultra ea, qu®
alia cpiftob tetigi de pulmonaris mifcella, tu ipfe vi-
fusedappnmideprehendifie, nec celeberrimo tuo hoc
invento mens eft fraudanda , quod humanitate tua ad me
exararis litteris commififti , quibus fubtiliter philofopha-
baris mira in vegetabilibus portenta nature obfervando ,
dum miramur poma ex trunco non fuo pendere , planra-
ramque adulterii jucunda mixtura legitimis nothos fu-
perinduxifle partus : videmusenimunam eandemarbo-
rcm in ramis fuudiverfosindmfle mores, dum hic grata
acidititeguftom penduli nroledbnt frufius, illic necta-
rea dulcedine omne defioerium implent , & ipfe fidem
veritati aftruis, dum Romae miratus es 4 maliilici mali
trunco vitem , & jetimimum prodiifle ; h*c ingenia, qua:
viridadaria excoluit levi indito furculo grandioribus ra-
mis fecit , & ad diverftrum rerum ficturam non relu&an
tes arbores erudivit, nam in hanc rem appoliti cecinit
Virg. inGeor-

, - m lient tx arbore germen

Includunt, udoque docent imdcfceeelibra.

M iri hujus effeftui tua philofbphandi methodo fecre-
tum aperis , exiftimare enim debemus eatenus maliilici
mali acidum fuccum in meri naturam dulcefcere', quate-
nus particula; illius lucci, licet fieliciter excurrant per
exiles meatus proprii trunci , non eodem tamen modo
poliunt continuatos vitis tubulos fubire, hinc fuo perci-
ta: motu , & fubfequentium impulfu exrra funm ordi-
nem divulfe , & fra&a: , necefic eft ut ad fuperindu&am
meatus figuram fc componant , & novam induanm, itu-
ram , qua 8c jefimimum producitur. Similem operatio-
nisxnodum in pulmonibus natura perficit, redit enim ab
ambitu corporis viduatus alibilibus particulis turbatus
(anguis, cui novus 4 venafobclavia humor additur ulte-
riori natura: a&ione perficiendus. Hicigitur, utinpar-
ticnlarutn carnis , ollis, nervi, 8cc. naturam difpona-
tur, & pncparctur, dum fubit pulmonarium vafculo-
rummiriades, velutiindiverfa minima flamina divitur ,
& ita (anguineis particulis conciliatur hova figura , ficus ,
& motus, quibus carnes, olla & fpiritns poflint effor-
mari ; cumulatur tui di&i fides 4 confimili feminalium
vaforum (Iru&ura, ac fi animantis nutritio qu-xdam ef-
fit ejuftlem regeneratio.

Ha* paucula in epiflolam coegi, ut inventa jam de
pulmonibus augerem ; fi pun&um tuli hoc totum mea-
*n obfervat ionum additamentum rame debui. Illis re-
bus tua audoritate , & invento pretium concilias . & di-
gnitatem. Interim Leti philoiophare , pevgalque me
omnino felicem reddere has minimas cogitationes meas
tuorum fcriptonim de animalium motu , particula adau-
gendo.

Declarat hinc mutonem fkfint Bertbcl. m Diatriba de
Pulmonum fubjlantia fS Metu , addit a Epiftelit Bartba-
Uttimu.

Ner inquit BORRI CHIUS tanh. 76.

Ccnt. 4. cx quo prodiit fer ip tum Malpigbit , ranarum
vifiera diligentius Jierfcrutati loco pulmonum duas ve fi-
culas crebri offendimus , lineolis quibufdam fcu can-
cetlqto interna facie diftin&as, non autem, quales ille
adumbrat , infinitas veficulas minutas. Vide funt mihi
duat illx pulmonaria: veficula: fimile quiddam habere
cum apum favis , itaapertacavitatevcrfus interiora hia-
bant emindem eminentia interftitia ; vejicnla unnann
ranarum. pr.rfertim mafcularum, itidem duplex eft,
magnitudine a pnlmonum veiiculis non multum ablu-
dens, Vivaciorem beftiolam vidifie me non memini in-
ter tormenta; Cor excifum cum pulmonibus &fepofi-
tum in menfii ultra horam fyftolen 8c diaflolen fuam ma-
nifirfli continuavit , reliquo corpore feorfum pofito in-
terea , fe quoque per intervalla movente , prefcrtim cir-
ca dorfi extrema ubi quafi novum cor novam fyftolen
moliebatur. Abufrm, fi infletur , deprehenditur cana-
lis varii intortus afeendere ad ufque fauces, novo Natu-
ra arteficio.

Rana & bufo cum .rftate vehementius refpirent aifris
plus folito in veficulas numerofiflimas abforbent, undo
earum tam ingens tumor. HARVEJUS.

In Ranis Vinam AimioitM defiderari literi*
14. Jan.& 14. Martii 1671 ad focictatcoi Regiam Lon-
dinenfem datis Swammerdammiui tradit. Exnis huc fa-
cientia excerpere utile : In Ranis Vena trteriofe d*Ii-
deratur: quare nec eorum fanguis ullo modo per pul-
mones circulatur, in iisv4 cribratur ; verberatur aut com-
minuitur, cum mox ex ilmplici eorum Cordis fimi per
totum coipus, pulmonibus muftis, reli&ifque difpcfi-
catur.

Arteria tamen manifefta (bronchiali S. potius pul-
monali analoga) in Ranarum pulmonum fuccingentc tu-
nica adeft , qu.e mirandum in modum ac retis mirabilis
inftar, per coram fuperficiem tenditur , atque minutiflS-
mis fuis propaginibus fenfim ad interiores Veficulas pro-
greditur , ubi (ut ego quidem arbitror) cum Vena pul-
monali Anaftomofin patitur, etiam oculis manifeftam.
Venofum illud vas arteriofo duplo majus, in cavo pul-
monum ac precipud in veftcularum ejus oris ac limbis
fitum , aquo omnibus cellulis imo & ipfi tunica fuccin-
genti capillaribus ac fcr4 invifibilibus ramufculis profpi-
cit.

Animalia qua; fufpicor eandem cum Ranis pulmonis
ftru&uram obtinere liant Bnfiner , Lacerta , Strprnter ,
Cbamoclconter , 7 ejlndntrr , Salamandra aquatica ,
& fi quae funt alia uulmonibus membranulis inftructa

SWAM MERDAM.

LINGUA.

RAnisdeefle Lihoua* ANONIMUS habet

Obf. 1 j 6. I. 1. tmje. cur .

UTERO.

COrnua uteri iorgiilima funt , fub diaphragmate
orta , quse indi multis plicis convolata , ovif-
quefha&enus albicantibus turgida, ad inferiorem abdo-
minis partem pergunt. Primo marfupium quoddam gri-
fei cdtaris attingunt , ubi prima coloris mutatio ap-
Pp pa-j

«9®

D i Raja.

paret, inde ad ooepos nfiu tendunt , ubi tedx j*m
fiuurati nigredine tinguntur fimulquc tenaci glutine ob
ducuntur. Hinc tandem per dupueera vaginam conti-
nuato funiculo exeunt; Eos invicem Conjungente gluti-
ne przd&o > quod perperam i vulgo fpernia Ranm-uro
nuncupatur. Ego non rarb Ranae parturienti ObRetii-
cavi , funiculum illum jam prodeuntem manu trahendo
in plufquam ulinae longitudinem. Sic elapfa Ova in unum
acervum colluuntur , & cjuafi nido ex hoc muco extru-
do folis incubantia beneficio paulatim emergunt gyrini.
NEEDHAM. cap. 7.

OVARIO.

IN Ranis utnt Ova omnia haud fecoa atque io mulie-
ribus una communi memhruua conclula lint , ova ta-
men illa fefe mutuo tangunt , & praeterquam quod nihil
inter ea intercedit ipfa etiam membrana qua cinguntur
exiguo flatu diftenortur. SWAMMERD. ie ume.

OSSIBUS.

Caput Ranis infigne valde, in eoque OeuU magni
Maxillae fuperiori Dtntu inlerti paivi afperique, or-
dine ut in pifcibqs varibua difpofiti, inferiori decem. Cel-
te dedituuntur.

PeBeri/ os triplici parte condat, harum prima tenuis
in medio iecundz junflaubi proceflu gaudet lingulari.
Secunda latior priori firmiter ade6 unitur ut pro uno ofle
haberi queant. Tertia primo angufia hinc latior fa&a
formam adimit cultri illius quo futores corium icindunt ,
formam lunae media: obtinentis.

GejU ab brevitatem ftemo non uniantur.

Scepulu capiti connafcuntur ope cartilaginum luta-
tum, brevium , figuram calculi carpionis obt inentium.
Dbrlum exterius Icuti infiar tegunt proceflusque latera-
les collarum ufum hic obtinentes.

Scapula: os cohaeret humere zquiparandum , huic co-
bsret et iupkx in principio unitum hinc (eparatum ma-
xima parte (equitur Cerpur variis condaris oflibua, quibus
gmguntur Jg<r> utrinque quatuor , oilibus compohri cri-

. fcrtibu dorfiproctfGbus ornatae lateralibus, qui co-
llarum locofunt.

Lumhet olla tria lingularis longitudinis conflituunt ,
horum ime ex vertebras ultim* proceiTibus tranfveifis o-
riginem ducunt > recedunt i fe invicem ad digiti tranf-
verfi latitudinem donec in ofle facro iterum uniantur. Ex
vertebrae dkfbe medio es aliud exfurgit, cujus redo- du-
ftu procedentis terminus jn ofle facro.

Os fecrum cum ofle pubis unicum os confiituunt mi-
nime perforatum , proccfliis hic adeft externus mternuf-
que acutus.

Pe it i pofi triere t prioribus longiores; partes bic adfir ■ t
qnatuor, earum prima femoris os noflro fimile, ollis ia-
cri acetabulo, juncum; altera Trhi* ei unicum eiufdem
•um femore longitudinis .tertia duplici condat ofle , ac fi
ulnam cum radio diceres ; fequimtui^fra/s quetueept-
ji/ infimi , tum pellicit e/fihur duobus, hinc digiti qua-
tuor ofliculis didis junguntur memhreui lingulari ad na-
tandum conferente copulati , longi vald£ , eorum prinips
pollici proximus brcviiluBus otanuax exdaobascwmpj-

nitar offibos , fecundus longior , tribu* confiat offibut,

tertiut longiffimu* quatuor partes ex bibat, quartus fe-
cundo in omnibus fimiht. COITER.

cap. xxv.

De Raja.

AN A TOME ejus •

lu/Htutt

a S T E N O N I O.

CL STENONIUS in Epi/Ut de Re re

terne treBetm ie gteui.iS muft. eiiiti fuieboe fa-
cienda tradat, ex qua pnecipua addocemus.

Binae inquit nobis erant rajae, ejufdem utraque fexu»,
fed magnitudinis direrft, Beet earum altera , quae mi-
nor, pro mare i quibuldam habita, quod mteftim per
vulvam prolapfus virgam mentiretur. Ad lancem ap-
pen larum minori e penius decem fuperabst libras , cum
majoris non infra tnginra fubfiftertt ,■ cujus etiam, ma-
joris fcilicct , tranfverfa/arirnA» quatuor erat fpit hama-
rum cura (em ille , unaque leueituiiuem , feti redam ab
extremo ori prretenfo apice ad cauda: 'mitium extenfam ,
fpithama fuperabat. Quadratam itaque fiturum diago-
nalium illi denegat Imequalkas , nec veri ipfi competit
Rhomboidea , cum , qure fibi aqualia , latera paralldlum
non obtineant litum, fed ad eurxteol angulum conciir-
rant comprehendendum.

Inverlam inruentibus tota undique fuperficies imm-
ineris nigris perfperfii meeulit , (ex vitro nigro globu-
los dixifles , ni planae fuiflent) totidem iis continuas,
minus tamen, quod profundius fine, nigricantes offen-
debat /Irus , quas non modd vaforum adindar cavas,
feta; per foramen, quo pertufe maculae, immifiio ar-
guebat, fed fit veri vala efle humerem fympheeincoo»
glomeratis altorum animantium glandulis fecretat, non
colore minus , quum confidentia lunilem per fuperfi-
aem corporis excernentia, tum in ipfis contentus ho-
mor non obfcuni indicabat , tpns humoris vitreum ocu-
li referentis per macularam odia exprelGo demonftra-
batmanifefti. Hune Hlum ede humorem, qui lubricam
reddit rajam, facile mihi largientur, qui fenfibus fuis
credunt: - Ii vero dicerem me non ex hoc tantam phae-
nomeno, fed 8cck phirlbu j altis , in eam devenifle opi-
nionem, utexdimem, pifces alios lubricos timnesli non
omnino fimilia , laltem ipfis aliquo modo analoga , per
cutem habere decurrentia vaCe , adeoque minutas macu-
las quafcunque per fuperficies pifcium difperfiwee no-
mine fufpe&u habendas , iis ver6 ablentibus alia atte-
renda non tin&apun&ula , non omnium mererer fident»
in quorundara etiam incurrerem reprehenfionem , qti
me vitio Anatomicis admodum familiari obnoxiam ur-
guerent, ixpote ab unica obfervatione ad generalem iH-
co conclufionem abreptum. Nigros intra du&us ferri,
uioraouc per olfia liquorem purrlhm* admftar lympha»
fpiendentem excerni miratus fuifTem , ni in ovium A or*
& naribus id vidiflem frpius. Et haec quidem Imefe&io-
ne cuilibet obvia quemadmodum & ipfc grumum litus
varius, qui varnsiu locis clegantiffimus,

. Ab

Digitized by Google

D t ' R A J A.

Ab fBewsbendba» nbdotaim mufiutu inAiatam ipfi» ra. Crediderim tamen carabi fibra, qti-r in fauci bus
culem feparanti iri cutem , aut faltem jun&am aiti aretifi- eraflsr .‘«Imodurn valida-que, (velur fpi rad: quadam h-
fiml membranam , abentites tendinofie quffdam fibr* , nca, vel, cocbfearis) fuperiuj orificium ambrunt Jar^*
ut magnam feeartdi difficultatem manffius parior» , fic fphinftcris manere in vivis funguntur ab ore ilc-maeham
oculos non exiguo recreant obleriarnento ,- tranfverfo parvo quodam trajedhi diftircuere. Non tamen OEso-
namqueduriu fe alternarim fecantes pulcherrimam con- phagi nomine pars ea m» Judicio venire poterit,
ficiurt plexum , vel G «navia, telam illi non abfimitem , cum quotquot ego fecuerim oefophagi fiftulas, omnes
quam mteBs non ufque adeo fubtili textura compofitis duabus contrario dudu incedentibus cochleis fuerint
detegunt microfcopia. Ad latera fedionem longms ac- contexta:, ut communia alia cefophagi taceam requlfi-
curariufqocfi continuaveris, etiam carnofas inter fibras ra. Utverofit, unde conjicias, quot animantium mor»
tendinofas aliasad cutem adfccndere notabis. Sic & in tibus unum vivat animal , qu* vifceribus fuis cordide-
media pubis cartilagine fe interfecant adfce ndentes muf- rantvilcera, narrabo. Major a felium minorem (Dorfe.
calorum in oppofitis lateribus fitorum tendines- Obiter vocamus) fcfqtii fpithamam longum cum foleanonmul-
hasc tantum Iuli rata, non minus ac ipfi abdominis maforti, to minore famelica hauferat alvo , ex minore paflei em
qtue tamen non adeo a&a perfun&orie , quin viderim & marinum prteter , novemque marinos cancros medi*
exiliis quadam qu* mc in aliis» quos fecare contigit, magnitudinis, ir.tegram fipmjsm nefeto cujus pifeis , cec-
mnfculisobfervalle , ni fallor, nolti; carneas fcilicet fi- tiafellofispra nominato non minoris excudimus. Noa
bras tn tendinem utrinque defmere , & pofle in ventre miror mollem pifeium ingelfonmi carnem haec intta
mufculi longo brevdfimas obfervari camcs numero ta- clauftra, tabida adindar .feraimdiffluerc.fedcarrilagi-
men magnitudin is deforium fupplentes. nes molliores fieri imo ipfas cancrorum teifaceas cruttas

Abdoromedccuflstim aperto eleganrifTtmus Him- communi (quod in pylori vicinia cremorem hinc inde
r is fimsinfeunumnoflros vertebat oculos. Ipfam ca- rubore tingentes minuta- illarum particula; non tam in-
/«rqsflavo ad pallidum vergente rinfhim , quoti infum- nuebant , 'quam demonftrabant,) id vero mirarer ma-
mo abdomine fub fterno a dextris ad finiftrum patet, gnopere, fi i folo fieret calore nullius humoris interver,-
fpatiumbafifiu admodum tenui occupans , tribus inde tir. Certi interiorem ventriculi fuperficiem integens
Mi/, vehit totidem linguis, aut dentibus Neptuni filici- crufi.i (quas cnria reliqua fubftantia firmior duriorque
nam imitantibus in inferiora excurrebat ad palma exten- evadit , nec ulla certarum fibrarum prodit veftigja) nul-
lae longitudinem , uno pet medium ventrem pytorntn in- Ii quam glandularum fubftantix mi bl videtur fimiiior , fit
ter & ventriculum defendente, cum reliqui duo ipfa in vivis etiam vifeido quodam obdufta fucco» fi beni
utrinque contingerent abdominis latera. Hos inter Io- prematur , ejuldem genens novum denuo fuccum cx-
bosjjuo hiabant intervalla, quorum finiftrum ventrieu- ludat,- feddehifce millushicdiflerendilocus. Utdex-
li repebat amplitudo, dextrum fuperius veficulam fel- trum ventriculi orificium validus cingebat fphinfler,
bs continebat infertus accipiebat, cum inteftini portio- fictmiftrumarriiadcb daufum, ut r.on nifi vi intrufp
ne pylorum. dipto pateret via.

Cum vero totum firdftrshypehondrii pars non pofli- Pylorum ultra circa inteftini flexum bini dndhis tun(-

deret hepar, nec dextra Litutu fibi poterat vcndicare, cas inter lati in interiora inteflir, i aperiebantur , nec eo-
qui intensi ruliens cum tranfverfa fummi abdominis dem in loco, nec in eadem reda, fed in partibus fibi mu-
faritudo hepate plena eflet,medium fibi locum fub medio tuo i diametro oppofirn , quorum pancreaticus alter al-
be patis lobo inter duo ventriculi orificia , vel ut huic ter hilarius, inteilinalisdicius, fcic&cyftico continuus
fubjetSo convenientius loquar , ventriculi inter amptam & hepatico.

cavitatem & pylorum elegerat, cui ftomachi angulo 8c Isttmsi interior fades etiam fua erat intefta
membranis. & per membranas currentibus fanguineis senilia , non tamen aqud ac in ventriculo cralsh. Sinop
vafis jungebatur. difle&uro inverteris , proximi fub pyloro videbis extu-

Ab attero pytori latere quem inferiora verfus reflexum nicisejus elevatam quaertam quafi fimbriam ipfiffimara
inteftinum facit, angulus Pamcxiati commodam cochlfe referre figuram, & ad cmci ufque regionem de-
pnebebat fedem, quod ibi nontninus quam in altero feendere, non aliter ac in ceco amiculorum inteflino
animantium genere, fuo ornatum eratduffu. faepius amicis demonftravi. Tres in hac cochlea fibrarum

Ab ore ad anum, qua aiTumpta feruntur, Via qua- feries, exteriores du.e ab inteftini tunica obliqui ad ex-
toor ,8c , quod excedit, fpithamas longa , pauciflimis in- tremam ejus oram adfcendentes, intermedia unafecuo-
fteditur locis. Primo drea finem ventriculi, ubiaugu- dura longitudinem decurrens, fed nec illa refla «cedit ;
flior redditus ad pylorum adfcendit , inde paulo fupra non procul a fine hujus cochlearis laminx videtur ’exte-
pylorom, ubi verius dextras intortum defcendit intelli- rior crepido quafmervea, ita fi albicat, & in filamenta
mim, tertio in loco inguini dextro aliorum animalium refolvitur, qua; opinor nil efie nifi fibras ejus eo loco
refpondenti, ubi fmiflrorfum tendens circa fpmam m te- colleflas, & verfus inferiora intortas. Ne veropuliilum

fli definit vefligium. credas efle corpus, duos digitos , quod excedit , la-

Luiouam inore, ubi omnia plana , necollavdec- tum oflo invenum, uti dixi, inteftmumorbibusimpli-
phffis eminet vel apophyfis, firuitra qoatres. cans- Sic gyrorum, quos in alus long illima faciunt mtc-

Ori continuos fmeu E fophago Vismcnt! u- fima vices cochleae in brevifiimo inteuiro fuftinent gyri,
nam eandemque cum illo in mortuis videtur conficere Quod in his contentum cremoris mftar liquidum bilo ad-
qpv itarem faris pro mole integri animalis vaftam , itant miflionetn colore prodebat. In c;eco quod breve admo-
amplusorisri&m, geminos iimul pugnos trarsmittens dum, & fubftantia parenchymati fimile . pra-ter vifo-
facife , deglutieticbruni corporum ba&en pofljt raenfu- dam interiori fuperfic ici in multis cavernulis alperre ob-

Pp t duriam

aoo De Raja.

du&am humiditatem , nihil repertum, Unde non obfcu-
ra lux partis hademisobfcurxufui videtur accedere, ut
ex illis propediem elucefcet, qux Celeberrimus Simos-
P a u i i de hoc inteftino meditata quadripartito Tuo
brevi, Deo volente, recidendo fusi inferuit, ubi va-
rix& Anatomica: , & prAicx hitlori.r ignobilem bu-
cufque partem , & inertium otiofarumque quas «vm*.

tantum dicimus , claflibus adfcriptam , nec iner-
tem , nec otiofam , fed alius , maeifque necelferii mune-
ris, quam muit fadam elegantes docebunt.

Misixmi u m hic quali nullum , cum inteAinuro
extera Uberum non nili pauciAimis iu locis recipiat vafa
intra membranam minimi latam procedentia , & hinc
facilis ejus prolapfus, quem initio dixi pifcatoribus im-
pofuifie, ut penem crederent.

Circa imum abdominis ad fpinx latera cornos rubicun-
dum fpithamam longum , digitum latura, fca minus craf-
fum, varii fedum fifiumque illi per omnia funileerat
•orpori , quod in avibus analoga occupat loca , quod in
omnibus avibus , ferpentibus > quadrupedibus oviparis
atque etiam pifeibus renes appellat Harvejus Je genera-
tion: t^JnimaUumy quodque AriAoteiem, aiiofque 1‘lulo-
fophos latuifle ibidem ipfe pronunciar.

Remotis quxnutritioni dicata, inArumentis, genera-
tioni) organa in confpedum prodiere , quorum magna
in hoc pari differentia, cum junior altera necdum con-
cepiffe videretur, altera grandior, ovis plena, partum
non infrequentem viarum teAaretur amplitudine.

Oviparum hoc animal ovis &generai,dis& cxciuden-
d is duo diftinda obtinuit organa , utroque putainiatere
unum , magno partium apparatu , nec artificio minori
COnAruda.

In O v a x i o prater ova, qux numero plurima ,
magnitudine diverfa , & prarter integentes ova mem-
branas excurrentia fanguinea vafa , 8c omnia comeden-
tes varios fibrarum plexus etiam fabtlar.tia, cui incum-
bunt notanda, quamprimoqmdem intuitu pancreas 6-
lutarcs , is illi & color & mollities , difledam verd liquo-
re quodam craOo fanguineis Anis album colorem infi
cientibus repletum invenies , dubito tamen anne paren-
chyma fuerit tabefedum , cura expreffo lioc fucco re-
tnanferit nihilominus membranx accumbens ejufdcui co-B
loris folidior fubAantia multis vaiis inAruda , qux nulli ,
quam glandulofx , magis videbatur affinis.

Licet U r c x i nomen qux mereatur pars , in qua
nempe conceptio fiat , & conformatio, cor.formatique
nutritio, defideretur, pro utero tamen, licit parum com-
modi haberi poterit , quod ab ovario non ufque ndeo
remotum albicans corpus figura renem imitatur, a cu-
jus cavitate media , qux totam feri lat itudi nem ejus x-
quat , ‘cloacam verfus uteri defeendit colium latis & am-
plum , & crafium, furfum verri ad diaphragma ulque cor-
nu ejufdem tendit , tenui admodum , ruptuque valdi fa-
cile fubAantia conAatum cujus verus finis neutro in la-
tere quxrentibus fe*fi Aere voluit. Utrumque cornu fla-
tu diAentum ad diaphragma ufque continuavimus, ubi
liberum air invenleoat exitum.

Ipfom uteri hic ita diAindionis tantum gratia didi
corpusabintegentetunicaliberatum , diffedumqut du-
plici conAat fubAantia , exteriore albicante , inter lore ci-
neritia, eandem fcri colorum diverlitatcm fortita , qux
cerebri medullam I cortice diftinguit. Sed nec totum ,

ejufdem fubftanti* ttorpas: invenies enim fibras piari*
mas ab intima tunica ad extimam latas , in medio longio-
res fenfim verius latera decrefcere , & libras prxter in la-
teribus prxeipui aliam fibris non diAindam glandulo-
Ge Gmilcm. Diverfa diverforum uterorum colU non
confluunt in unum oAium, fedfuo quodlibet ornatum
orificio fercinas uteri depottant in commone utrique re-
ceptaculum, quocbolias cloacam in avibus dicunt, licet
illud ab inttllino feparet integerino pariete membrana.

Injur.iori folum , quod ovisfubOratum . alba fua mol-
litie fcconfpicuuro reddidit, in utroque latere, pluri-
mas ejufdem magnitudinis quali aqua Splendentes bullas
fibi mutuo oppoiitas circa medium fui exhibens. Ipfi ve-
r6 cum comibus & collis uteri , non nifi teDuilfimum
membranx referebant tubulum , unde in communem
cavernam exitus Ailo , flatuive r,on magis patens , quam
e caverna furfum ; qux mtnifeAi nondum violata virgi-
nitatis clauAra indicabant.

Ad maris lirtora, maximi cum contradis Oceani in
refluxu limitibus arenarum termini extenduntur , inter
alia, qux recedens unda in arido deAitait , teftulx fre-
quentes vifuntur figuram rcdanguli oblongi exprimen-
tes , cujus qux longiora latera , non fecus ac in Sandxii-
la , utrinque parailelogrammi extra fuperficiera fimeex-
tenfa. Inanes eas deprehendere quxrentibus feroper ob-
vium , rarum verri ab aSre , vel aqua marina > arenave
diuci feni iti tumido illarum ventre (ubfiantiani reperire ,
quo<l clarilllmo Simam Paulii contigit, qui binas didis,
limites vifcolb humore quaii diffluentem tabe rnytulo-
rum fubAanriam referente turgidas , vidit cxcufib con-
tento interiori fua fuperficie reflatum , qux mytulqfab-
fcondnnt. cremleum imus colorem imitari: & tiasTen-
triculo rajx fuiiie indiifas , qui eduxerant , pro certo af-
firmabant. Qui animalium luAoriam figuris exornatam
nobis dedere . didis Ciniiem depingunt tefianv, cum in-
cumbente illi ovorum racemo , voluntque & ovaeffe , 8t
teAam rajx uterum appellandam rquam id beni non dixe-
ro, mihiautcmcurminosvideaturverofimile, rationes
edam. Miror RonAcleuum , Gefnernm , Jonfionam tan-
tos viros, inec tam ixviter exanimata , fimpliciter adeo.
&abfolutri promi nciafie, nec ad uteri in animalium ge-
neratione diligentius attendiffe ufum. Quod quatio ani-
mal cum partu exciufuin rejicit uterum? & quot uteri
tot fufficerent ovis, quibus numero carentibus rajarum
in utroque latere luxuriant ovaria? Sunt fateor in Ana-
tomicisexercitatiflimi Viri, quibus ovum uterus eA ex-

Eofitus , quod fi iraque teAula hxc rajx eflet ovum , cx
orum fectcntia etiam oteii mereretur nomen. Ne ve-
rri vei fallamur ipfi , vel alios videamur fallere , omnes Sc
ovi & uteri imprxgnari perferutemur partes , quo pa-
teat an riti omnu perpenderint , qni ovum uterum ex-
politum dixere.

O v i partes vel 'm pulli abeunt fubftanriaro , ut albu-
men & vkellus, vel pullum ambiunt , ut involucra,
quorum alia ipfi animali adhxrent , ut coliiquamento in-
natantem pullum claudens amnion, inte Alnis annexus
vitelli feccuius , & omnia in volvens chorion , alia a vafis
ab omni parte libera funt, qux triplicia : tenuis nempe,
qux chorion proximi ambit, membrana, & hanc ex-
cipiens cralhor alia , qux alba eA , tandemque amnia du-
ritie fua tutiora reddens , exterior cortex.

Et lix quidem quas in ovo diffindas numeramus , par-
te*

De Raja.

te* fune ; quibutqaid turgens foeta Gmile poflideat ute-
ros indi tuta cotnparatiooe patebit. Id utero quidem &
humores unde fcetusexfurgir , colligantur, necdefunt,
qua; humores fetumque involvunt, fetui conunus mem-
brana, faltem in bruus triplices, cum allantoidem hon
in vaccino tantum , fed in ovillo integram feparaverim ,
etiamG illam fe in ovillo non invenifle fateatur Harvejos
Exerc. 68. Cum vcr6 lixc illa non lint , qua; uteri in vi-
viparis veniunt nomine , fatis Ijguet, illarum ratione id
non ovo attribuendum nomen. Quid ergo refiduum >
certi corticem una cum duabus membranisabomniva-
forum commuuionc liberis , qua: fola fuperfunt , nemo
uterum dixerit, nififimulid uteri folum diceret munus ,
ut fatum contineret, nullum praterea vel cum matre,
vdfafli commercium habentis, quod eflet longi infra
partis artificiolillima: dignitatem : cum fblus uterus id
omne viviparis praftet , quod ab ovario, ovidu&q , ovo
exfoe&ant ovipara.

Ea namque illius fubftantte fabrica cfl , ut certis in
locis arteria* matris omnem ibi *tranfudent humorem ,
quem ab ovarii calice, Scovidudlus incralTato fedmoUi
«albicante corpore accipiunt ova. Ipfum vero corpus
uteri non modo idem ,• quod exteriora tri3 ovi involucra ,
prreftat, fed A matre vitam habens, fenfumqnc Semo-
tum , ut fatum , dum geftat , moderato calore fovet , ita
jufto partus tempore, 'ad eundem in lucem protruden-
dum confert plurimum ; qualis uteri motus in fdione
vivorum animalium manifeftifliraus. Adde quod omnis
uterus dum fetum gerit, ovum eeflet: quod licet ovo
expofito hac in parte cedat , quod ante formatum fatum
non omnia, qua- fetui formando augendoque neceflaria,
pollide.it , fed eo feniim crefeente nova i matre aedpiat
incrementa, in eo tamen fi mile e (i, quod nullum cum ma-
tris vafis habeat commercium , ut ut contrarium ha&e-
nus a plerifquc creditum.

Cum itaque, qua utero eum ovo communia, non fine
ea .«quorum gratia id uterus obtinuit nomen, qua ve-
ro relidua in ovo , non nili mortua quaedam involucra
fint, nccA matre, nec i fetu vitam habentia ; cumipfe
infuper uterus fetui largiarur ea omnia , qua- ab ovario ,
oviduSu , uvo accipit puUus , imo verum intra fe fo-
veat ovum , juftoque tempore fartum luci exponat , non
poterit niti admodum «•&,&»«*•* ovum uterus appel-
lari.

Liquet inde manifelUjetiamfi difta teflula raj* conti-
nuifleoovu*», uterum tamen minimi dicendam. Re-
(latdifquiramus an certa dentur phaenomena, quibuse-
vincere liceat, rajat fuille ovum. Si efleat nobis, quse
rajarum evagandi licentiam coircerent , vivaria, brevi
decideret illam controverfiam autopfia ; quibus cum de-
ftituamur , merebimur veniam , * fi nihil , nifi quod ex da-
tis veri colligere integrum admiferimus. Ovaria raja:
& ovidu&us cum iifdem in terreflriom genere confpi-
ciend is organis conferenti haud facili fuaferis, ovum,

Jjuod dum ovario inharret, rotundum eft, indeprolap-
um tenues quatuor tenerafque etiamG longas ecphyfcs
alfumpturum : i quadrato non multum recedens into-
nor ejns , quod ovario proximum , corporis cav itas qua-
dratam teftm figuram, planamque produceret forte, fed
unde ejufdem tefia- deduceremus ecphyfcs ? nec bene
conveniunt ipter fe hiitoria: , fac vifum illi ad ferere er-
vorum racemum , quod pi&ura autorum dcmonflrat ■

301

quid aliud inde colliget, qusm plfcem qoendam, forte
rajam fua fuper id corpes effudiife ova > At i ventricu-
lo extradbe nihil omninoprobant , cum-patens oris ri&u»
obvia quaque abfumat 1‘otuiflet, fateor ejedum utero
ovum haufifle mater, propria: prolis fepulchrum, fed
fpeciem hoc qua udaro veri habet, pnterea vero nihil,
oim eadem evidentia liceat digere , zoophytvquoddani
fuille genus a raja abforprum. Quoufque enim vel in
j ovidudu rajae non reperta Dmilrs tefta, vel non vifaex
: tali tegmine prodire raj* proles, cum magnorum viro-
rum autoritatem non temere-velim convellendam , alio-
rum lvsc deferam judicio ulterius examinanda. SuBecc-
rit id demonftrafle, didam teihilam , fi vel naxime rajae
fuille ovum uterum tamen raja: minimi fuille dicendam.

Et Gc quidem relido abdomine ad ipfa vitat penetra-
lia ferro aperiebatur via , ubi diibndum ab integente to-
tam cavitatem membrana Puicaidium defidera-
batur. Totius formam, fed inverlam. Cordis imi-
tabatur Ggura. Planum namque & illud apice caput ex-
primens pto cauda carnofam acceperat pOftioi#m Abali
aort. e orificium feparantjpi , laterum vero extantes an-
gulos baieos angulis eleganter referebat. Unusipfr ven.
triculut , necr.ifiunacor inter faucelquefita auncul»,
quam cava: trar.fitus hoc nomine jubet appellandam.Car-
nofis fibris contextum utrumque corpus codi docuit re-
folutio. Quo loco arteria fe in ramos findit , oris tunica
vicina latet gUnJu’a flavo colore tinda.

Pvlmomcu nec clarius hic, necobfeurius, quam
alii* inpifeibus, vcftigium. In ore interius utroque ia
latere quinque dehifcentes rimas fi infpexeris peuitius,
Brauchiaru m videbis latibula, ita formata, ut han-
ftaoreaqua, bisubiemifla fuerit portis ■ iifdem regredi
nequeat , quod exterius fupra quodhbet foramen def-
ceudens cutis illud tegat-

Jam ver6 qnid innumeri , quibus ornata fuperbiunt
branchis, vaforam fanguineorum ordines.almd clficitmt ,
quam ut contentus in illis fanguis ab ambiente mutatio-
nem patiatur, live id contingat de fuo aliquid emitten-
do, fi ve recipiendo externa, Gvc una & eadem opera
utrumque prseftando. Et rem ipfam potius , quam rei
vel conceptus, ve! verba intuentes obfecro, videant num-
ni eodem res tandem recidat, frve receptum cavitate
ambienseadem, quaadmiflum , viaemittatur, fiveuna
via ingeflum egeratur alia, modo in trariGru vaforum fan-
guineorum contingat extrema , quae in pulmonibus afpe-
ra: atteris ramos ambiunt , in branchiis prominent nuda.
Namque vel id faltem in tefpiratione certum , requiri , ut
ambiens, five id aqua fuerit fiveaiir, femper novum ad
vaforum feratur extrema. Beni quidem videntur agere ,
qui pulmones pifeibus denegant , cum diverfis organis di-
ver6 competant nomina: inde tamen non fequicur de-
efle pifeibus, quafimile quid praftent, partem. Nec
male fuadent refpirationis vocc cautrb utendum , fi dei i-
vationem refpicimus ; cum aqua fpiritus nomine venire
commode nequeat. Sed cum crediderim terreftrium vafa
non magis, qui nos circumflat , reraflum haurire aSrem ,
nuam vafa pifeium aquam imbibere , quis fcit , anne idem
illis prxftet aqua, quod nobis aHr, fubtiKora fui? amplexi-
bus contenta corpora, qua: quorundam Tunt fpiritus, il--
lis largiendo , fi alias largiuntur quicquam ; nam fi tan-
tum recipiunt egcftu , resfaciiisfic nulli controvetfixob-
noxiacft.

PP f

Maxi-

3ot

D * Rhombo.

Maximam parie difficultatem cordi denegatos «Iter
vtu tnculur. Stxl nec lac , fi alias riti perpendantur fm-
*uh tanti nobis erit. Demus non omnem per branchias
ferri fanguinem , certe nec renes , nec hepar , nec alia
vifcera omnis permeat fanguit & toti nihilominoa eadem
fanguinis ferviunt maflic. Sedpreffius: ut taceam embryo-
nes, quibas quid reponi poibti non me fugit, in adultis
etiam fi credimus Anatomicis , i dextra infinifiram auri-
culam via patens aliquando reperta teftatur , quibufdam
in hominibus non omnem per pulmones tranlmitti fan-
guinem : Sed ne ab infolitis ad folita procedere videar .
confUeretur quzio illa fanguinis quantitas, qua: per bran-
chias transfertur , &patebit fufbcere illam, utcumreli-
quo inde fanguine in auricula concurrens ad convenien-
teraomnia prO[>ortionem facile reducat.

Cum itaque quem in aliis animantibus pulmones , eun-
dem ianguinem in pifdbus branchiae przftent ufum, li-
cet ha: rrn illis in quibufdam dilcrepent, non eflquodaf-
fixam fpui* nigricantem fubftantiam hic ad partes vo-
cemus , aut ad alia confugiamus diverticula. Anima-
lium vit* confervanda: nihil Aque ncceflariom ac reci-
procus ambientis ad /anguinea vafa acceffus recefluf-
que, quod fi ve fiat eo in interiora recepto, (idquevel
multifidis afpera arteriae ramis, ut in quadrupedibus vo-
latilibufqut , vel veficarum cavitatibus , ut in ranis , ) five
exterius prominula branchiarum vafa lambente , eodem
tandem recidit , cum pulmonum ubique p radietur mu-
nus. Non itaque quod pulmonibus deftituantur, muti
vocandi funt pifces , fed quod pulmones obtinuerint in-
verfos, adeoque ab ambiente poflint affici, etiamfi illud
cavitate receptum per fifiulam quandam non ejiciant. Ad
fbnum namque ab animalibus edendum , id tantum vide-
mus requiri ut per angufiias tranficns fluidum fonorum
in ipfo per obfidentia angufiias offendicula tranfitu eli-
datur.

Extidiflet feri vifu digniflunum Punit* eptrcu-
lum. Solis difcum fulgentibus radiis undique corufcan-
tem vix elegantius depinxerit Apelles , quam in rajse o-
culo ex parte fadum ab illa , qua: colores omnes animat ,
natura : ufque adeo & radiorum , qui medium fiipabant
orbem, accuratiflimus erat ordo, & totius difci aureus
micabat fulgor : fotum hoc defiderabatur , quod inte-
gram radii non abfol verent coronam , relido , quo iridi
non minus aure* fuperius operculum nedebatur, arcu.
Veri namque uve* pars erat, kleoque inverfa parte mo-
re uvear fufcocolore imbuta. M iranda fabri cie elegantia ,
fed & mirandus magis ufus. Quod a palpebris (quarum
(aperior plane milia inferior vix notanda) fperare non
poterat pupilla , id deicriptum hic organum ipli largitur,
radios modo admittens, modo excludens pro diverfoa-
eentium internoram externorumve impuifu. Ufque a-
deo cettisagendiorganis non alligata eft natura, quin
diverfis idem prsedare munus valeat inflramentis , quod
hic uvea , pulmones , inteft ina demonftrant. Cui non ita-
luevelhoccertffimum erit, organorum diverfos mo-
!os quo felicius pleniulque a priori deduxerit ratio ,

NOTATA

R O.

eo minus in certis certam eam efle fubjedis nifi per expe-
rimenta rem determinaverint fenfus

TV E U r a a o hze habet Nccditm cap. vij. In genere
I-^pifcofo avibos maximi affinis eft Raja Cujus uterus
vitellaritim habet gallmReb fimile fcu ovarium duplex,
quod in communem quandam cloacam bina ova utim-
que unum effundit. Undi-cft quod rara in ipfo parturi»
tionis articulo fimul illae delabentia deprehenderim. O-
vum ipfum mirat figarz eft (quod in oris piicium marino-
rumcomplurimum contingit) quadratum nempe -obloo-
gum connituit, T efhmquc molli lanugjnefuperindmftanj
gerirzx cujus quatuor angulis totidem lingula excrefcunt
quas ariftoteles ..A», comparat Aperta te-

fta exhibet albumen fimplex, idque tenuius. Vitellum
feri punicei coloris cutn cicatricula fatis inGgni. Propi
mgrefium ovarii occurrunt corpora duo albicantia glan»
dmofa quz fuccum albugineum copiofiun ovario *infun- .
dunt fpermati teftium aprunorum bmilem, albuminis ma-
teriam. Tefta ipfa confici videtur ex illius humoris par-
te cralfiore. Ego intra illius corporis cavitatem tcftam
imperfe&amiatpi invenio. N E E DH A M.

OVO.

OV a pifeium cartilagineorum , ut Raja , Paftinacz ,
& Canicula bicolora efle, & vitellum fatiscolora-
tum liabere , cum tamen eorundem piicium omnes partes
(ipfum etiam hepar) alba, exfangues & frigida appareat,
HARVEUS habet Ex. 60.

Ova hac ejufdem omnia magnitudinis idem HAR-
VEUS dicit, qu* foras emifla fimul augentur, perfi-
ciuntur 8c foetus excludunt , Ex. j. .

CAP. XX VL

De Rhombo

Belgii Vccdte
Een B O T.

O Hombi vifcera quadantenus cum vifceribusHippo-
a^glofli convenire AMSTELOD. in obf. tradunt
ubi etiam fingulari figura ca proponunt

CAP. XXVII.

De Rhombo aculeato

Een T A R B O T
D,8e.

C Tiam vifcera hujuspifascumHippoglofli vifceribas
“pancreatis ratione convenire AMSTELOD. in
obierv. docent , addita figura. .

CAP.

Ds Salmone

C A P. XXVIIL
De Salmone .

NOTATUM

UTERO.

S Almonis Ur imi folo vitellario conflat, nt&
omnium fer4 pifcium flaviatilium. Neque enim his
Ovum eft bicolor. Ego Salmonem pro paradigmate po-
no ob infignem magnitudinem. Hk facile eft Uterum
prorfus membranaceam firt ut reftius loquar vitdlarium
integrum pervadere , & lingulis ovis Ungulas arterias
deftinatas invenire , quarum majores trunci ab aorta pro-
deunt. Venar Itidem ex utroque latere in unum ramum
majorem colliguntur . & cava- tandem intra diaphragma
Uniuntur. Modus quo ad Uteri orificium delcendunt
captu non mimis difficilis eft quam in vitellario gpllina-
ceo. N E E D H A M cap. 7.

BRANCHIIS.

& S a lama nora. "303

Ina tranfvafari fiveab trimi/ fn venae, Tjun totus de
novo ab aura irfpirenir , deferri at fiquidem illi ptiu-
h Mitnfi mitim /i/tcjfme , prout oftendemus, ex fe fru-
uotur > ideo fufficrat iis (krgulnem folummodo per par-
ter , nitri externi affluxuj exponi

E* his conflare videtur , etiam fifeas , per baneh/ar
rrfptrdre , five ouid nitrofum ex aquis haurire , eoque
tanquam riti pabulo neccflario frui ; quod etiam plures
alii rationes manifcfti declarant • Nempe , fiquidem
and* , ubi pifces degunt, diu ftagnantes verius putredi-
nem tendunt , aut , fi nimium calore , aut frigore , aliifve
modis , quibus particula; nitroii abigi , aut perverti fo-
lent , afficiuntur , incolas fuos fuffbcanr Porro fi aquis
parcioribus , & nimis angufto limite pifies clauduntur ,
etiam, fi plures quam par eft , in eadem fatis ampla pi-
cina, ubertim licet parti degunt, pridcfirdu poMtm-
trsfi interibunt ; quod infuper mortis caufim arguit , an-
te obitum ora undis exerentes, nudum agra captabunt!
Proinde ut concludere liceat , his aquarum incolis anima/
etiam irnea/ inetle ; quarum nempe hyprfitje/ , Atomo-
rum fubtilium congrries funt, qui accenfiaeu quadam
in motus conciti, pro fubfiftentiafuS continuanda, prl-
ter alimentum interius , quod depafcuntur fulphureum ,
aliud i medio ambiente mtrofim exigunt.

DE Branchiarum firufhjra i pluribus accnra-
1 4 fatis deferipea non eft ut multa dicamus : Quoad
fribricam (unt femicirculi odei , ad utrumque imi oris la-
tus, juxta ieneciarumapertiooesconfiti, qui icrobicu-
hs quali pennac^per totum excavantur > ut vafa ad il-
las mifla, & plurimum ramificata excipiant, & contra
Injurias muniant.

Vafa Branchiali* funt Arteria , & Vena , quas in
Sturione, Salmone , & Ofello , ad hunc modum con-
formatas reperi. <Ae/t* corde egrefla , & verius men-
tum afeendens. ramosi dextra livjque emittit; horum
quifqueftatimbipartituj, duabus lateris ejufdem Bran-
chi® arteriam accommodat , qu* mox iterum div ifa ,
binos furcutos arteriofos per cujufque branchii a/cum
prope bafmod^am trajicit ; dein ex illis propagines aln
minores denfillim*, in cujufque pitma pedinitorm is la-
tera , & medietatem tendunt : Poft Branchias traje&as ,
rami arteriofi omnes rarius conveniunt. St eundempUn-
eum , qui mox reflexus ceteris quibufque partibus pro—
fpicit.conflituunt udorta in branchias afeenieasti , ve-
na cava truncus dtfcenienr fefc applicat , & juxta ince-
dit. Porr6 In fingnfe Branchiarum pinnis , propagines
minore / , ac in arcubus , JuBu t venofi majores totidem
arteriofi/ refpondent. Infuper utrinque i lingulis bran-
chiarampartibus, /ama/ venofui trunco JefccnJeati in-
feritur. Hoc plani liquet, quoniam fi ramos branchia-
rum arcubus jacentes , tum vsnofor j tum arteriofi t a-
perias, foraminum m pinnas ducentium feries appare-
bunt; Porri liquor atratus arteriis iftisinje&us per ve-
nar redibit. Obftrvavi tamen liquoris iftius injefti quan-
dam folummodo partem per foramina in pinnas diverte-
re, partem vero alteram canales refta pertrmfire , & de-
inde u/lorta truncam icficndc/ttcm (quem rami Bran-
chiales denuo omnes uniti conftituunt) influere : Hinc
colligo/anguinem in pifcihur, (non uri in Bruti/ Pui/no-
ua/iit) quoque circuitu, totum intra refprratwmscrga-

CORDE.

Coa ipfi angulatum eft ,- Venta icutirs oblon-
gus & anguilus, Hepar in nuifos lobor divifum
cui Vesica F illis annexa ; Splen ex rubro sii-
grlcat. JONSTON.

CAP. XXIX.

De Salamandra.

TOta Cutis fuperficies lento quodam glutine ro-
ftar vernicis folendente oblinitur.

Sali immifla beiliapofl pauculos gyros & cuntorfio-
nes veluti in fpiram convoluta moritur.

Humor laaeat 4 toto corpore diflbdiocopios4pro-
dit.

Pi»'i ton esx ponfliculis nigricantibus hinc ind4
confperfuro altius adlcendit ad pedum anteriorum regio-
nem , & Cor a pulmonibus non fecus ac Diaphragma fe-
parat.

OE sophaous, quemadmodum in Ranis , jus ta
fauces valdi amplius palatum fuperius inveflit totamqoe
maxill* inferioris circumferentiam comitatur.

Stomachus ad partem finiftram velut in citeris
Animalibus non vergit , verum reflo dufbn ab OEfopha-
go protenditur , femner a me vacuus inventus , ut quid in
alimentum Salamandris cedat plan4 ignorem, cum in fola
aqua, annuo fcr4 fpatio a rac aflcrvati fine ullo cibo'
vixerint.

Lien oblongusex rubro nigricans.

Hepar ingentis magnitudinis rubicundum quatuor
lobis diftinflum , longo dudtu Ventriculo partique In-
tel! inorum incumbit dextromque pulmonem tegit.

Foi-

Digitized b’

gc>4‘ De Saeva &

Folliculus Bitis ex cceruleo albicans.

Duo oblongi facculi . acri recipiendo dicati Pulmo-
n ii conftituurt.qoi valdi nitidi & pellucentes ab initio
OKfophagi du&um alimentorum comitantur. & ad Ova-
ria ulque protenduntur.

Coa albicans punfticulis nigris adfpcrgitur ut in bu-
fone. Exempto i corpore cum reliquis vifceribos corde
Salamandra adhuc plurium horarum fpatio per interval-
la fe movit uti etiam ranx & bufones.

Rrsis obkmgi, quibus facculi oleosa materU re-
dundantes annectuntur.

O v a a i u M duplex , quemadmodum in Lacerti com-
muni, Ranl.Serpente.Puu&a minuta nigricantia in medio
(ubilantix albx foetus falamandrx conftituunt.

Tuba Fallofiama varios anfra&ns effbnnans
ad pedum anteriorum regionem adCrendit, & utraque
extremitate jungitur.

T r. s te s in maribus majores quatuor , quidam ex
*&i rotundi, quidam pyriformes , cumquibufdam abis
minoribus annexis , qui an Epididy mkies corrftjtuant non
dixero, facculi memorati oleofi teftibus anne&tmtur , ve-
lutin Ranis. One. JACOBjEUS in %AB. Da-
ni cir , Obf t. vol. i».

Ossium flru&ura refpondet ei qux eft lacertx , te-
fte Coitsxo.

C A P. XXX
De Salpa.

P Ilei huic Ventriculus latior cum tpfeniicibut
quatuor paulo iatra ecphyfm > quo in loco interni
Circulus.

Intestina beni ampla & numerofa , uniformi
magnitudine.

Mesenterium duplex . hoc eft , Inteflinis duo-
bus t lateribus alligatam , ita fcil. ut faccus quidam ex-
arat. Venx per hoc fatis ooflfpicux.

Rictum camofum folidumque . ubi primum iDCipit
circulo inferni didiodum , qui deorfum vergit.

L 1 1 m portx ramis appenfus, ftomachum longo inter-
vallo reunquens. SE VER INUS.

C A P. XXXI.

De Teftudine.

A N A T O M E ejus
InJiitUI «

1 SEVERINO.

INteftudine marina prioris fpeciei Omimtum nul-
lum. Nullum Coi cum, fed Inteflma fuperni de-
orfum gracilefeentia , contra quam in exteris quadrnpe-
. dibus. Tunica externa nervofa , interna caroofa villoia
harc lentore quodam pingui madida.

Parte priore & primo du&uOEfbphagi aculei crebri
tranfferfim pofiti majores quam in bovina lingua.

Va sic* cervix rpftornteftirointrbrefpondenijBt
atriufijue recrementum uno duftu exitum habeat-

Te*tudime.

Liem rotundius mftar Cor . Inteftino fu perior! alli-
gatum.

Renes plani 8c oblongi , quifi ex parvis pluribus
compofita.

Coa trifidum cum vafis valdi implexis in primo ex-
ortu. Auriculx magnx & pendulx tenui membrana prx-
ditxacnigrefcentes.

Pulmonis ampli multi inferius quam Cor def-
cendentes *

Cia vix inflexa cum crebris mqfculis, fedduolon-
g illimi mtro in corticem caput trahunt.

A L

C O I T E R I.

TE.ftudo nemoralis beneficio Curis durx,crafl3e,&
fquammofx orx livi ambitui tefhe putaminifvi an-
natx , quam firmiflimi putamini & fuperiori & inferiori ,
capite , cauda , Sc pedibus liberis . agglutinatur. Aliis
in locis caro ita validi teflx anneftitur , ut abfquc carnis
dilactranonc vel avelli vel abfeindi nequeat.

ViariBa* omnes i colli fine ad caudx principium uf-
que medix teflx ad vertebrarum exceptionem leviter
fecundum longitudinem protuberanti connalcuntur :
Une fit quod tcftudo immobile habeat totum dorfum.
Pulmonem habet ut rana inflatum , fpongiofum.
T estis hic funt , intus in lumbis har cotes , latis

magni, colo
Nullos hic

colore flari.

inveni Renis.

Alia

V E L S C H I I.

T N animali hocann- 1649. paucula hxc
*& Severim indi&aobfervare licuit.

Dentes in utraque maxilla nulli erant, fed illorum
loco utraque acuta plani erat , qux cultri feri inflar fc in-
deret , & herbas depaftas incideret.

Musculi Ceotaphit* f rnjfll-tcrcr fat ampli
poftenuscranio inftrati, vahdiilirao tendine inferiori lna-
xillx inferti erant.

Paucis capacjflinix&infigniterdilatabiles, utia
viperis.

Nullum L a a r N o 1 s veftigium.fcd afpera arteria.u-
biquefibi fimilis, antequam ad pulmones pertingeret, ma-
nifefte bifida, fub lingua in glottidero delinebat, rimu-
lam valdi exiguam.

Ab ore ad anum ufque continuus Ihtistini du-
ftus , nec Ventriculi ullam cavitatem majorem
difeemere potuimus.

Hepar bifidum , ut in avibus coloris atro (anguinei.

Vesicula Fellea bile viridiffima plena qux
chatam illitu tingebat tanta coloris gratia in pi&oribus
expetenda vifa fit.

Ova rotunda fublutea plurima continebat , rubris
maculis variata •

SciLsros ex olTibm longi elegantius nobis extra -
dum , quam lignea fcnlptura JiUmnndi olleodit
in obf. n j fice media/.

caf.

Digitized by Google

D* S;i na, Tinca, & Torpedine.

5°5

C A P. XXXIL .

De Spina.

DOrfum binis aculeit annatur fed incrqualibus , ma-
jore exiflente eo qui cauci® propior eft, utrumque
aculeum (iia proxima excipit pinna ;

Canit triangulo fcaleno fimilis habet bafm longiorem
inferiori latere , breviorem latere fuperiori , cui bafi iu-
fculptus eft finus admodum profundus. •

In parte prona corporis duo f mnarum paria feie ex-
pandunt.

Hepar in duos loboi filium.

Vesicula Fillis oblonga in acutum apicem
definit.

Ovi ductuum corpora cum eorundem infundibu-
lo & oflio inferiori fimilia erant iis i qua; in diflcfto pifcc
exCanumgenereobfeivavi , patulus inflmJibuli hiatus
multas fibrarum rugas oftendeoat, quo facilius mufculo-
fum crederem ; in utroque ovario plurima minuta Ova
erant la&eum humorem continentia, aderant Scquatuor
alia ova ovisgallinarum fi non majora ceiti paria , vitel-
li more flaveicentia omnia , fi unum exceperis quod to-
tum la&eum erat > & plurimis rugis afperum ; cuilibet
ovario peculiaris membrana erat , Ova omnia quafibur-
fe inclufa continens. Ex Ovis majoribus tria dextro la-
tere quartum fmiftro continebatur.

Unus m altero oviduAu erat Foitus, in alteroge-
mini, omnium capita uteri odio obvertebantur , quo
etiam reflexa erat cauda: extremitas, loci brevitate impe-
diente pifeis extenfionem in Redam. Mirabar tumorem
cui innababat foetus fotis oviduftuum tunicis contineri
nulla ibi confpicua nec membrani peculiari, nec placenta
Mox iplos pilciculos attentius examinando fub cordis re-
gione tuberculum albicans obfervavi , cavum quidem
fed vacuum. Diflecfo pifciculorum abdomine prodiit
Veficula oblonga deferipto tuberculo per exiguum ca-
naliculum continuata, ipfi vefica: medi.t anneftebatur
Tnteftini cochleati fuperior pars oflio fic fatis magno exi-
flente, quo in Inteflinum vefica hiabat. Apftta vefica
diluxit humor ex albo flavefeers , quo humore jam tura
bile tindo Inteflinum plenum erat , In flofnacho eorum
humor erat fimilis humori intra Ovidu&um contento, cui
innatabant, ut adeoque & ha* hiftoria robis oflendat !
pifces itidem , utaves, tum per Os tum per Intcflina ali-
mentum excipere- •

Secundum longitudinem Oviduftuum in fuperficie il-
lorum interiori decurrebant vafa fanguinea finuofis flexi-
bus eleganter crifpata , quorum flexuum alrerni anguli
fupra tunicam elevari poterant. STENONIUS
obf. 109. *S13. IX

C A P. XXXIII.

Dc Tinca. ' ,

■pXObfcrvatione A MSTELOD A M E NSIU M
April 1671. habita flatimpofl Dixris ingula
pofitos fcquitur cavitas fibris Retis donata, quam 0E-

sopiiagum dixeris, hanc excipit glandulofus tubus
ad finem corporis ufque , quem Intestinum con-
tinuatum merito appellaberis , in cujus initio inferitur
du&us pori bilarii , ita nt nee Vpitriculi pcc pylori ob-
fervabilis diftin&io appareat.

Obfcurum & feri nullum Pancreatis lineamen-
tum obfervabatur.

Hepar fecus ac in aliis ad Inteftinorum duflum di-
vifum iifque adhicrens , ac inter eorum plicas delitcfcens ,
ita ut lienem inter & Inteflinum & fele contineat , &
complectatur.

C A P. XXXIV.

Dc Torpedine.

A N A T O M E ejus ,

lnjiituta •

a SEVERINO.

1 N Torpedine qua: raptim-cum J. G. Volckamho , t.'
1 febr. 1641. obfervavi h*c funt. Summe torpedini
longo ufque adoris cartilagines difleiflu fluito confpe-
■flum Diaphragma membranofum totum modico circulo.

Apparuit Cc Corculum tab® minufcula: magni-
tudine ex albo rubens, laxa: fubflantia: , cuifubftratum
veiuti pulvinar corpufculum ipfo corde laxius , quod
Pulmonem fufpicati fumus, maximi cum flatu immifi-
fo extenderetur.

Peritonitum hic luculentum

H 1 p a t 1 5 fibra; dua; dextra & finiftra longe didu»
te una intercipiente fibra tenui & longi, in quas tluas
hepatis fibras & Vesiculam fcllis in dextro latere
polium difeurrit Vena porta:

Splen triangulus adluerens flomacho propi ejuf-
dem oijficium.

Nervus adStqmachum confpicuus, duriffimus, de-
finens in membranam.

Gula ampbilima.

Pancreas fub porta citreum , feri ichoroidis con-
ceptaculum.

Prima V entriculi tunica fubfilis , rugofa , quas
digitis didufta eft facile, fub cujus parte fupcriore fub-
ftans Mufculus qd flom«chios. SubMufculo veru fub-
fl rata lau glandula ipfi mufculo par, coloris cinerei. St-
eunda & tertia tunica Venti icuii crafla rugofa lutea in-
terna, media albifliroaduriilima.

Colon amplum, paulo minus quam Ventriculus,
inferius verb Inteflinum fpiris coracoidis affabre inftru-
&um intci na parti , quales Raj* , Canicula: , & Lupo
pifcibus alias die dixi.

Alia

S T E N O N I I

STENONIUS, ut liabetur Obf. 88. lib. 1. ^3.
Dan. fequentia notavit.

Parvula utrir.anc hepati pofterius adhxrebant Ova-
ria, quorumalteraextieiuitasinfur.dibulovicinaerat,
Q_q magnus

Digitized by Google

6 De Tursione.

magnus ibi Ovomjm r.umerns erat, quorum majora j ravifcera ab humanis non multum differunt, fi pauca ex
luteo colore fulgebant , minora aqua: indar dlapbana. \ cipias jam lignanda.

Inalta majori torpedine ex fitbrufis qui novem libras [ Vtx r ucviy s triplex, fed anguftis orificiis pa.

pondere aequabant plurimis Ovis referta erant Ovaria ,
quorum pleratjbc vel al6a vel flavefeentia erant, pauca
omnino aquoa.

Sub Ovariis qu.-e hepati accumbebant contus erat
quam ego crediderim portionem Vena: cava: extra he-
par cgreilx.

InOvidu&udextro fex erant Ova, in finidrooeto, qux
nccoviduAui, nec ftbi invicem adlurrebant , fed omnia
intimabant huntori , cujus pars vitreum oculi , pars a-
quam limpidillimam reterebat.

Ovorum in oviduAu color auibufdam in locis intcnfc
viridis erat , cattera ex viridi albicabant, confidentia eo-
rum cafei recentiotis inftar mollis, figura non amplius
rotunda fed ob mutuam a contaftu compreffionem pla-
nior r^dita a torpedinis figura non multum tecede-
bat. -

Crccfiderim in ovidu&u torpedinis formari & crefoerc
fcctus, licet nulla fui parte Ovidufhiiadhxreant.

Intra exteriorem & interiorem tunicam Siomaciii
contit*batur corpus molle, album , licfatiscrafliim; in-
terius in domacho certi papilla: extabant, ut refolven-
fis humoris vafa viderentur.

Vasa fuperficiem torpedinis unfhiofo humore ob-
linientia irmltA erant , Sc pulcherrimo ordine diipofitu a
capite poderiora verfus pergebant , quo facilius aqua:
occurfu contentus humor exprimatur.

Notatu digna: erant Fisa* majufculis anferura
pennis crafliores , molles & alba’ , qua- io utroque latere
perpendiculari du&u inter fuperiorem S: inferiorem cor-
poris tunicam jit. e tranfverfis fibris ab invicem fepaia-
bantur , & manifedos nervos recipiebant i tranfvcrfo ac-
cedentes, ut non dubitarem moti ices dicere : occupa-
bant locum qui ed inter pinnas laterales & branchias
atque caput tifque 'ad Regionem abdominis, anterio-
res poderioribus erant breviores , co&e mollillimam
carnem exhibebant. Animali vivo hiq locus taftu qui-
dem mollis erat . fed fi eodem tempore quo quis il-
lum tangebat , animal fefe contraheret , fentiebatur
In extremis digitis contra&io cum fpecie quadam do-
loris formicantis per brachium adfcendentis , qui per ali-
quod tempus continuabat , quiefeente animali nihil fen-
tiebatur , quemadmodum nec eodem mortuo.

CrijlaSim triplex fubdantia ,• Ut.v .illa figura qui
pupillam claudere valeat : ciliixlrus cartilagineus duras ,
& occuli globo firmiter adlixrens.

C A P. XXXV.

Dc Turfione

A N A T O M E eju»
i T/BARTHOL IN O.
peraSs*

TU x s i o m i m Delphini fpecicm non femel diflc-
cui fteminam & foetum , figura cxa.de cum ea con-
vc:. quam Kondetct. 1. 1 6. depife. r. io. exhibet. Interio-

tentibus. Pnmur loculus rugofior & candidior , Sccun -
Ju> rubicundior, rugis multis fed magis quam in illo or-
dinatis. Tertius appendix tantum reliquorum videtur.

Intrstina .ut in homine longa & anfra&uofa.

Omis n1 m hic nullum.

Li i n Ventriculo fubje&us.ex mulrisglabulis paren-
chymati lienis rubicundo non diJtimilibus condat. Duo
globuli maximi confpicui , nucis avellam magnitudi-
nem xquantes , ex quibus vafa brevia ad ventriculum
tendunt.

Pascuas figura triquetra glandulofum , candi-
dum.

Hepar. rotundiusquam humanum, ventriculum utro-
que latere ampleffens, Pallidius, cava & porta amphiliims.

Ve sic* Bn. ari* nullum indicium.

R r s r s amplilfimi, rubicundi , racemis uvarum fimi-
les, infinitis glandulis quadrangulanbus & triangulari-
bus didinfti , qua: membrana tenui invicem junguntur.

R enes fuccenturiati triangulares, glanduloti, fed
fine manjfeda cavitate , proxime «unco adherentes.

Vasa Spermatica cum varicofis anfra&ibus
ad tedes feruntur , in utroque latere.

Testiculus fimder tumidior juglandem facili ae-
quat, qua parte foemrna fictum gerit, fed fine humt-
ditate, dexter longior , & tenuior.

Collum Uteri amplum , delinens in pudendum
fupra anum rima triangulari.

In A n i lateribus duo alia for» mino confpiciuntur ,
in quibus ghnJuU totidem interiusad nervos deducun-
tur.

In finidra uteri parte fktus includis partni vicinus,
mafculus exiguo pene , capite ad os uteri verfo , ereido
litu, umbilico quadruplici vafe protenfo , qui in medio
itinere dividitur in funiculos utrinqtie ad placenti la-
tera diffufos. Uterque funiculus duo habet vafa craflio-
ra, in medio tenuior.

Placenta exilis concreto fanguini fimilis , parie-
tibuschorii agglutinatur, Tenuis tShnwoi . ^ylUantoidos
hurr.orei^ferofiim continet , farciminibm inclufum.

Vten appendix dextra, five loculus dexter vacuus.

DiaphrXuma amplum , pro codarum longitudi-
ne protenfum.

Cor grandius, humano per omnia fimile, in medio
fitum etiam mucrone. In difleflo quatuor prima fronte
Ventriculi videntutf, unum cava cum ourtcul » efformat ,
carnofo pariete didin&um , fed inferius patulum , qualis
pariesdenfus inter auriculam & aortam m fimftro quo-
que vifitur.

Pericardium humore cruento refertum.

Pulmones ampliffuni, fubpallidj , unico lobo con-
tinui, lati fuperius , angudati ver6 in cavitate inferiori
thoracis a longo codarum tradu formata. Nodis durio-
ribus hinc inde exterius mxquales, in quibus folliculi ver-
mibus pleni erant infixi

Asiira Arteria ampla, htrjn* lingularis fi-
gura, anferinum caput refert, quod aperiri cl.mdique
potelt, oflea feri, & libere fuperius patet in duftum ,
qui bifidus fertur ad bina fpiracula in capite excavata,
per qui fcu aii crn fcu aquam recipi t.

. L t !f»

Digitiied by Google

De X i p h

Lisgua latiufcula, fed palato firmius undique nexa.

Sibilum enim turfio edit , quegi pifcatores undique ex-
audiunt.

Spiracula illaauo in capite obvallantur gyrofo quo-
qaodam Sexu velut labyrintho, ad ai rem vel aquam
temperandam.

In Thorace ad flat ctfophago magno Tiiratl ma-
gnus . cordis ut videretur tegmen. Ex hoc thymo utrin-
que circa mediadinum & pulmones difperguntur alia:
glandula: quam plurima:.

Exigua Auditus foramina. Cantu tamen & dre-
pitu a pifcatoribus alliciantur. /E (late creduntur furdi ,
nec (Vrepitum (equi, hyeme fatis auriti.

Oculorum palpebra: angudiores , quibus refe&is ,
fatismagnxprodeunt orbita: oculorum.

Offi jcapuU conne&untur dux pinnx exteriores, ve-
nis donatae & nervis copiofis, quibus in natatione mo-
ventur.

Separata carne feu cartilagine, Manus humana: ru-
dem formam exprimunt.

D « N r i s quadraginta (ex in unaquaqne maxilla,
acuti omnes, & ita fiti ut inter omnes dentes fpatium
vacuum alterius maxillx dentes excipiat.

Viunti in univerfum triginta fex infpinadorfi
produffcu.

In difle&o fretu , uuper extra&o , U m b n i c A l i s
V in Allylo pertentata ducebat nos ad venam portam
hepatis.

Per urachum pervium ad veficam Hilus pervenit U-
tfinque more noftro arteria umbilicales polit*.

Risis Succ in t u a i a ti exiles.

Tejier utrinque intra abdomen latitantes cum fuis epi-
didy midibus & vafis pr*parantibus , ex quibus ad epidy-
dymida tranfeunt.

Inter utrumque tefticulum plexas quidam ell glandu-
larum exilium , rete in morem involutarum , ad penis
radicem Proflat*.

Peni/ fongiuiculus partim extta prominulus , par-
tim i tra latitans , duobus ligamentis nerveis condans
onotenui, altero crafliore , circa radicem oflecartilagi-
nolo fulcitur, indar olfs hyofdts.

Cor in medio e jufque mucro fnb cartilagine enfiformi.
^Anafto.nofi ! Tona cava 2f arteria venoj* raanifeda, ut
St drcnliw membraneus m arteria venosa. Canaliculur
noter aenam trteriofamiS arteriam aeriam maximus, &
hanc 4* illam amplitudine equnns. Cent. r. Hili. ij.

NOTATUM

CIRCA TESTEM.

FOBiculum T istis, de quo plenius ubi de tepore
agit J. V A L. WIILIUS, t1 quo ovum frecun-
datum elapfum in tediculo dextro Turfionis fretu vix
quatuor tranfvcrfos digitos longo prxgnantjf a fe difle-
cta- obfervafle le tellatur Ohf. gt. I. |. aS. Dan.

Hzcqu* clc Turfone hic adferuntur eadem funt cum
iis qu* Cupra cap. de pboccua 1 labentur. Placuit nominis
gratia repetere-

5^7

CAP. XXX VL
De Xiphia

A N A T O M E ejus
JbfUtut 4

i T «. BARTHOLINO.

C Aptam in portu Hafnienfi Xiphiam 16(1. cum D.

Fuirenio diilecabat Bartkol. ut habet obf- 16. Cent. i .
Hijhr. Fepiina erat & fatis vallo corpore. Icones hu-
jus pifeis exhibet Gejncrut, fed rudes , quia ipfum nun-
quam viderat. Meliori colore depingunt ^iJrcvandut
Si Jonflvtut, fed necipfi accurati ratis omnia. Omnes
in cauda peccant , qu* lunata eft feu femicirculari figo-’
ra, ficut optimi BcBamui deferibit, & rodrum inferius
nimium protendunt , quod curtum ell. Rodndefcriptio-
nem accuratam tradit ex fccletbfuo Jo. C*\u/ apud GeJI-
neram , nec in eo occupabor , quia copia illius paflim ha-
beri poted. Nodrum ad reliquum corpus comparatum,
velut tria ad navem erat.

Aliarum partium deferiptionem , qu* curiofo Natu-
ri indagatori fatisfaciat , trudra feu ab «y lUrovando exi-
gas , feu Gefnsro , uterqueenim aut aliorum fidit relatio-
nibus , aut exiiccatum pileem contemplatus ed.

In variis aliis partibus errarunt tam antiqui quitmno-
vitii Natur* Interpretes , quod breviter monendum exi-
dimavi.

i. os Irijlotcler fellis veficulam inteflino committi af-
firmat ; qu* tamen hepar longo canale intedinis jungit.

i. Ofpunu^ gladii acumen extirxfto pifce (imul cor-
rumpi prodidit. At acutiilimam aciem quivis poteft ex-
periri.

) . Bethmiui fqttunas latentes fub cute ponit. C*te-
rum fub cute tenerrima expanditur tantum panniculus
carnofus , quo dempto , cutis fervari nullo padto poteft.
Unde nos cum cute feparavimus, ut commodius exlie-
carctur & impleretur.

4. Gcfncrui narrat quofdam voluide unienm tantum
intedinum xiphi* ede . refla extenfum. Redii ille du-
bitat, quia altum cadere apud omnesiilcnrium. Reve-
ra enim intedina refla non funt , fed *quahbus gyris in-
torta, quemadmodum artificialis ille intedinorum (itus
ed apud .yhfuar. n Jentem Sc TeJimjium , ut initio puta-
verimus codas fuifle.

5. RonJeletiui Coriam caudam verfas dufla manu
1* ve ede tedatur, afpenim vero veifus caput. Vidimus
nos l*veef!e conum lerici irllar , nofte fplender.s , prx-
(crtim ubicandicantes inacui* ndfpergunwr.

Qu* pixterca in xiphi* fcdione obfe. vavimus h*c
feri funt:

1. Dintis in palato inferiori medio gulam verfus
Angulares erant .membrar.xaffixi : Utrinquetrcsordi-
ncs. In ordine p. imo circa medium palati funt duo , ma-
jor& minor, utcrqnc oblongus A dutus , faxoxmulus
& afper . nucleum daflyli reterens, invicem jundhisde
palato per membranam Alter ordo huic per eandem
membranam continuus , ad ollis fubftantiam magis acce-
Q,q 1 <ht,

Digitized by Google

30$

D E X

dit", ut te tertius , circa extrema verb cartilaginorus ,
mediam «ellam radiis luis exprimens.

i_ B r o n c u t * odera liint 8c duplices , ut Kon,le-
lctiui & Stlvmnut redi quoque annotarunt, quadru-
plices credit GiSiut, quod obfervare non potui, foris
afperas.

). Cor fub capite ftatim (itum, triangulare, unico
Ventriculo exiguo fanguinepleno , cui adlatus implan-
tatur vena cava valvulis binis, & auricula magna dupli-
ci quali burfa propendens flaccida , fed unico tantum fi-
nu. In bali addat veficula illa , magna hic Pcwirtilagino-
fa feri, ad cujus exortum bini quoque valvuli apponun-
tur , regrcfliim impedientes.

4. Costas nullas habet , quarum vicem (lippient
pinna: externi magni ad cordis regionem defenden-
dam.

5. H t ? a x grande fatis & exfangue > loco fanguinis
humor craiTiufculus flavefeens cernebatur , quo colore
/eri totum hepar erat infedum , exteriori facie lurida.
In hepate vafa varia. Inprimis rami cralfi fucco flavo
cratTopleni, qui in truncum definebant, inteflino con-
junctum , & fuprahos ramos exigua vafa rubicunda ex-
currebant.

6. Fellis Vesiculam a jecore femotam redi

obfervat Wottonui, Adliirct tamen per longumfunem
& canalem, qui femiulnam iquat. *

7. Ventriculus bifidus, quorum alter craiTus
interius rugofus , alga viridi refertus, una parte cxcus ,
cujus extremitas acuminata velut cornu.

8. Lien exiguus , rotundus.

9. Intestina ordine ingyrumdifpofita.

10. Testes utrinque oblongi & crafliiDmi, pugni
magnitudine.

ir. Foetus duos nuper formatos in redo intefti-
nocontinebat. Necenim alium Uterum invenimus,
quim Intedinum , quod aliis Inteftinis erft continuum.
Csfitir foetus rudior forma , oculi magni , & gladii qux-
damvefligia cartilaginea. Car nullum, fed vafa candi-
cantia tria, bepatir rudior forma, Intejtina oblonga indar
vermium concretorum.

1 1. Per fpinam dorfi excurrebat Vas fanguineum
ampllflimum , fed congelato fanguine refertum, cujus
tunica elegantiflima nervea indar texturi cruciati. Cent.

16.

I P H I A.

NOTATUM

*In

NERVO OPTICO.

DF. Nervo Optico pifeis hujus ita trad. de Cerebro
Malpigbwf. nervis his cum Cerebrum intimi con-
tinuetur , illorumnue ftrudura apud Anatomicos dubia
reperiatur , nonnulla qua: in Pifcibus ipfis ingentis ma-
gnitudinis ex repetitis fedionibus fuperiori anno collegi ,
tibi communicanda duxi, ut tuo fxc mdata ingenio lon-
gi majorem fegetem Poderis largiantur.

Vulgatum dt, nervum opticum in fmgulis animali-
bus conflare multiplici fubftantia , bini» fcilicet membra-
nis, ex quarum terminatione effbrmantur Cornea, &
Uvea , & medullari in retinam delinente ; palam autem
ed, hanc A Cerebro propagari, ita ut (icadem Cerebri
medulla compadior, magifque denfata. Ftftliut & Cn-
tcr piures in funiculos refolvi docuerunt , quos nonnulli
peripatetici coardatas arteria» credidere. Qui tamea
ab exarata drudura difiona obfervavi , paucis accipe.

InXiphia, qui ingentem oculum fortitused, opticus-
nervus (olitisquidem membranis involutus fed non inti-
mi folidu» , & continuus , nec nerveis libralis, vel funicu-
lisdidindusnonadfenfutnporofus, vel infigni cavitate
donatus ohfervatur; fed ab his longi diverfa confpicitur
flrudura : Huius enim meditullium nil aliud eft, quam
alba Cerebri fubdantia non leviter comprefla in exren-
fam veluti placentam , vel mavis crafliorem laminam pia
matre contentam, & in plicas infignes circumducta , qui
totam quandoque nervi diametrum rodo proceflu excur-
runt , quandoque tortuofe in gyros deduntur , ut in exa-
rata icone confpiccre poteris.

Singula- autem plicarum circumvolutiones hinc inde
tenui obvelantur matre ; perquam excurrunt fanguinea
vafa fatis confpicua, qui undique propagines mittunt,
ita ut non leviter Ilis firmetur. Inveftitur cota hic moles
dura matre, i qua optici figura, & robur emergit, &
velut in fafeiculum recolligitur: Unde fi hic perlon-
gum fecetur , & vafornm ramuli , fimulque nervei fibru-
li membranas redentes lacerentur, totus opticus ner-
vus in infignis latitudinis placentulam, vel mavis craflio-
rem membranam vafcufis irrigatam extenditur; ex hac
in poflica oculi parte cxtenfa cfFormatur retina , unde
mihi cum antiquo Vaflko dubitandum venit, retinam
non membranam , fed potius Cerebri expanfionem cen-
fendam efle. Hoc in Xiphia fxpius expertus fum, in T yn-
no pariter, cxterifque grandioribus pifcibus, qui mihi
fecandi occurrerunt ; quare hoc in omnibus pifcibus per-
petuum probabiliter cenfeo, MAtPIGHIUS hpill.
ad FracalTatum.

EINIS PARTIS T€RTI£

ANA-

Digitized by Google

B°9

ANATOMES

BRUTORUM

P A * S I V.

DE INSECTIS;

CAP. 1
De Araneo.

• j

IN Araneo cinereo 0 c u t i vel ipforum vefligia
alrquoverfum difpofita micantia fcintillantiaque nu-
mero funtquatuor, bini in fronte , binifecus, qua:
nova per intcrofcopiom eft obfervatio.

Manus dua: cum hamulis, quos credo injicere pra-
ti* capienda;.

Dimtis duo cum aduncis apprehcnforiis.

Sida or e toruli duo , »t albi vermiculi , quos puto muf-
culorum officio fungi.

Via ad alvum patens, fcd nullus OEsophagus,
mi 11 ib etiam Vinxiculus

Ihtvstisulum ad anum confpicuum.

Araneus dividitur in duo maxima Tegmenta , qui tho-
rax & venter funt : ex horum media commiiTura exur-
eit genitale cum articulo uno, intortum, nigricans, &
forma referens mufce aculeum-

Vivm ampli diftcntus lenti quadam fubftantia ,
ex cujus alba quadam portione interne difpofita per a-
num fila du&ilia mittuntur.

In hujus medio du&us duo ex mollitudine & colore
cerei, veni uni, ut puto, fe lateribus adnitentes, Inte-
ftinula fortafie , qua: & principio, & exitu communi con-
veniunt

Intra molem prididafnfubflantiam hinc atque hinc
corpufculacandidiffima, compadioraque quam utci-
tera contenta lacerti figura, quseadenibus refpondere
vifum Nicolai Sulliel * , Anatomico.

Manus externi quaruor elpitulis vix apparentibus mu-
nitus veluti digitis quibufdam, qui meatum intro cohi-
bentes filum tenuilhme ducant.

In Thorace ver6 Psdis quini utrinque , quorum is
qui medius maximus exiftit, cancri proportionaliterfe
imminuentes.

In bucculis Disin primores maximi , mox & alii
multo minutiores & molliores. SEVEKINUS.

| ' C A P. II:

Dc Bombyce

Ex M A L P I G H I O.

BOmtjx , quem Serem , feu vermem IitJum vel lanifi*
cum, vel Erucam Bombycivoram dixere, notiffimum
apud Noflrates infe&um eft ; in quo tam mira; Meta»
morphofes fuccedunt , & natura: opificium ita elueefeit ,
ut necefle fit lingula ejus viti momenta perpendere.

Ab Oro , communiori Viventium principio , originem
ducit. Hoc per annum cor.fervatum t incalefcer.tis in
vere Aeris tepore, vel triduo feminarum finu fotum,
Bombycem promit. Dura incubantur ova , Camilea ex
Violaceis, mox Sulphurea redduntur, & tandem Cine-
rea , qu e fucceiliva Colorum varietas i genito revoluto-
que intus verme, per corticem, veluti per diaphanum
Cornn, erumpente, producinii Aperitur autem Cor-
jexfeuTefta , dum Vermis, fortaile percitus fame , Ov i
acumen perforat , deniibufque ipfum erodendo, brevi
quadrantis horse fpatio viam fibi facit. Exit lue capite
erumpens interdum etiam oppofita corpoiis extremita-
te. Nulla fuperfunt membranea involucra ; totum enim
putamen mundum remanet; quin nec pei forati corticis
fuperfunt pro tegmina.

Nati mox Bomkycn Color foliginofus efi -.circa pi imuna
annulnm & fuperiores pedes , modicum cinerei emergit.
Infigni polietCapite, fi reliquo corporis comparetur,
hocque coracino. In dorfo , & continuatis lateribus pro-
tuberantias habet, quarum extrema oblongis pila, &
Ziziphinis horrent , ita ut vera videatur Eruca I. vid. At-
drov. hb.de inf. Tab. ;. t. 9. Sc 10.

Statim ac luce fruitur Bombyx , tenella Meri folia vo-
raciter edit , excitatis exiguis foraminulis , & feriens
plexusinipfo viti limine, erudato ftamine, promit,
quo interdum tota corporis moles fufpenditur. Indies
autem audus fenfim novum induit colorem ; nam fubal-
bus ille feu cinereus color , in primo tantum annulo de-
prehenfus, in quinto etiam emergit , & fenfim in conti-
guos extenditur; intermedii autem anmili, i quibus an-
teriora erumpunt crura , Ziziphina redduntur, iicutUc
reliquum corporis ultra quintam incifurara . quodeirtef-
• Q_q } cer.te

Digitized by Googte

^ i o D e B o

cente colore , cinereas redditur habitas , haerentibus ta- 1
rnen minimis quibufdam Ziziphinisftigmatihus. ex qui-
bus , & lubviridi devorato alimento , cutis inficitur , nor
parum ad hoc etiam conterentibus exaratis protubcran-
tiis, pilorum lene confperfis , & fuliginofum adhuc fer-
vantibus colorei» Propfi tamen prifnuni fomnum, ca-
pitis & crurum color ita remittitur, ut de toto periit m
evadat; quod etiam accidit tuberculis indeque exortis
pilis, qua: cum proportionale incrementum non fubeart .
parum obfcurantur Exarata hrec dierum circiterdecem
curriculo peraguntur ;

Jam in promptu fiuyer occurrit , qore ultra diemquan-
doque extenditur ; qua cefiinte excutitur Senium , quod
jam deciium , inter (ubjcd.a mon folia conlpicitur > cum
ratio , ob Vermis exiguitatem adhuc dehtclcat.

Novus hic corporis habitus albidus candido vcluti fur
fure afpcrgitur , prrecipue in fuperioribus annalis ; ex-
tremitas autem fuliginolis quibuldam maculis inficitur,

& cauda , pedes , anique appendices Ziziphina: reddun-
tur. Novum Cranium .tripla portione aflum, cinereum
colorem , cum modica flavi mixtura, lllico refiri t , tranf-
a&is tamen tribus horis obicunus fit, vclut Cydonio-
rum carni accidit. Immobilis lunet Bombyx extremo
prarcipui corporis, folumque dimovet caput , nec ap-
pofitum per diem devorat folium ; voraciter tandem ci-
bum captat. terque in die nutritur.

Continuata liombycu nutritione , Cranii color fatu-
ratior redditur , ut coracinus iterum reddatur. Indorfo
tubercula erumpunt , iplorumque extrema brevibus ih-
p.intur pilis : luperioi corporis portio arger.tea . reli-
quum vero fpiralibus fuliginofifque maculis , annulfirum
latitudinem excurrentibus . condecoratur

Ut plurimam quatuor dies cum dimi.iioante novam
quietem infumuntur; imminente otio > a cibo abdi nere
incipit , illudque durat per diem integrum cum dimidio ,
6c novum excitatum cranium debitu colorem cor.fer-
vat. Recens corporis color fiibalbidus Ziziphinis macu-
lis, hifquefaturatiorib® afpcrgitur, in quinto pariter &
oftavo annulo; in medio dorfi bina erumpunt lligmata
inverfos femicirculos reprzlcntintia. Auttainfuper nu-
tritione oblongius redditur corpus , coriumque quafi dia-
phanam, ita ut fubjeftus foliorum color emergat. T ran-
l.i cto triduo , fi Ju/ij menfe nutriantur, iterum tertio
in fomnum prolabuntur, Autumno aurem , & Vere in
longius protahitur hoc fpatium , cum in hoc quinque in-
fumantur dies. Imminentis fomni prodroma figi a emer-
gant , qua: in ar tecedentibns mutationibus ob iuiexigui-
t atem , non ita facile in oculos intuentium incurrebant.
Toti itaque corpori, & praxbpti fuperioribus annults
diaphar.citas quredam cumuliquali luciditate ex lubjeflo
forti icoi e fupervenit. Corpus in dorfo ad fecundum ,
tertium, & quartum annulum impenfe furgit. utipfo-
rum , alloquio confpicux , ruga: delitefcant. In membra-
neo interftitio , mter cervicem & primam annulum loca-
to, triangularis quredam macula cinerei coloris cum levi
flavedinismixturaerumpit: hrec bafi fupra cranium fir-
mata, oppofitb angulo, dorli medium defignante , fe-
cundum attingit annulum : nec diu durat hrec figura , fed
fenfim produSislaterilw, veluti Zona extenditur, qua:
pirum ulterius progrella faturatiori inficitur colore. Diu
haHitavi, quidnam cflet hocphoenomenon, videbatur-
que arridere , folam -cHc portionem elongat i extenlique

M B Y C E.

corii , qua? alias continuata cranio fubprimo annulo re-
voluta oDlcurari folebat ; nec me fefellit opinio ; difrupto
etenim quiefcenos Bombycis corio , antiquum Cranium
jam vacuum valde ab erumpente dillare comperii , unde
fubprimo latitans annulo exteriorem hunc producebat
colorem.

Futuram infuper quietem indicant abftincntiaadbo,
capitis elatio (qua: quafi flolidos arguit,) corpofflque
moles , brevior & contrafitior reddita ; his enim appa-
rentibus, vermis perquirit receflum, ut quietius ibidem
laceaf , quo conquifrto immobilis hairet , inclinato verfus
iiuinum capite, quod interdum ad luperiora attollitur,
vel ad latera curvatur. Diei unius fpatio cum dimidio
ita cubat, quo tranfafto excitatur , hinc inde jaifatur.
totus convellitur brevior redditus, & externum ipliu*
corium in rugas & plicas , & prrecipufi annuiorum inter-
(litia circumi olvumur , lateia etiam celeri contra&ione
corrugantur , tantufque eft labor & angor , quibuf-cum ,
antequam excutiat lenium, ludatur, ut immutatu ex fub-
aibo in coccinum corporis habitu lupinus decumbat per
aliquod tempus . & tandem fejun&um i recenti corium ,
longa pedum |aftacione, excutere incipiat, fa&a circa cra -
pium ieparatione. & deductis per latera nigris quibuf-
dam quali lineis, qu* Excoratioms progreflum exhibent.
Ut poftremo fencCfam ex toto abjiciat , extremam cor-
pons cohibet, furfumque vifcera abigit, ita ut propulfa
fuperius corporis pqrs vi prementium infer «oram per ex-
citatam paulo ante cicatricem erumpat , qux dum cenla
permanet , fuo tumore in rugas contra&um & compli-
catum antiquum corium in infernas neceflario repelli-
partes: quod fucceffive in fingulo annutorum tradhi pe-
ragitur, donec ad extremum corporis convolutum pro-
trudatur, Aquopofteaconfficaciohe circa adjacentium
ar.gulos repetita, tandem excutitur. In hoc fuperfiint
ungues , pedum vrftigia. appenf* in lateribus linere,
quas ligamenta feu umbilicalia vafa incongrue credide-
runt nonnulli.

Exarato deftdTus jam labore Bombyx , donec novis
dentibus utatur , quiefeit , & tranfitdhs horis appofita
olefacit folia . quorum extremos fines tenellas adhuc den-
tibus degtiftare tentat ; fed excitato forte dolore abiii-
net, iterumque decumbit per diem abique cibo, quo
trar fafto demum renutritur.

Vermis Color, margarita:, abfquc Inciditate tamen,
feri lirailis- l'rope caput , in ptmio annulo filiginofa
quxdam , fed brevis , linea in dorfo erumpit : Pili , humi-
liorem annuiorum partem ornantes . oblongi, diaphani-
queemergunt: Cranium, pilishirtum , J4cb*ti/ colo-
rem fere refert ; Cauda Ziziphina ereda manet : eun-
demt|ue colorem pollidenr pedes fit ani appendices : co-
piofas per tranfverfum plic.t in motu erumpur.t . ut )am
novum animal , excufla Eme* fartna , viaeatur. T ota
tamen novitatis ratio , que Btiubyccm a priori i rue* Ita-
tudivcifumefticit, in eb tantum conftftit, utfnliginofre
■II* priores maculredillipentor , pili , tuberaila jam con-
fpicua dorfumque oi aintia , paium delitefcant. Scio ta-
men . prope etiam ultimum Senium primreva tubercula ,
qu x Erue* naturam iixiicarc credebantur, adhuc Mi-
crofcopio detegi , pilorum copia confperfa ; minora au-
tem jam redduntur , utcenfeo, exanimalis fubfequenri
iiKiies augmento , cum laxatis externis tegumentis fuli-
ginofre particulae , quibus corium inficiebatur , laxius di-

duiire ,

-£±2fc_

De B o

du&se, non atrum amplios reddunt corium ; eadem e-
tiamdecaufa, quoniam alio rapitur cunis laxitas, tu-
mores, & tubercula in primordiis luxui itntia pene dc-
litefcunt

Quatuor vel quinque dierum termino , juxta Aeris
temperiem , abunde nutritus .emergentibus futuri & po-
ftremi Senii nuntiis, per duoscum dimidio diestorque-
tur , podrcmamque exerit fenefUm. Firmatis interea
mox emerfis partibus, totus cibationi fe tradit, unde
brevi nova moles longe major redditur , & quali ad con-
fidentem mtatem provedxis , fuarura partium pcrfe&am
ablblutamque copiam habere videtur ; & quoniam opi-
ficium, metamoiphofes , aliaqueabeodemmireedita,
inferius rimanda veniunt , ideo minimarum mirabilium-
que Bomhycii partium Hiftoriam .rudi licet ftylo exara-
tam , addere placuit , ut lingula , prout permittitur , pa-
teant.

Bonttycii primo occurrens externa configuratio oblon-
ga cd . Vermium more, undecim compaginatur Annu-
us feu Incifuris , quarum extremi^, Capmt ik Anus , cum
appendicibus , aptatur. Primus annulus A , capiti con-
tiguus, quia analogam cura cervice fervat exteniionem ,
ficarteris comparetur , minor ed. Ab hocbinainhumi-
liori& prona fui parte b. exigua crura erumpant- Sub-*
fequunturbiniannuliC- D. qui longi majores, qain &
interdum maximi , ii cum coxeris conferantur cenfcndi
veniunt. Horum fuperior porti«£ , qua: dorfi tuber x-
mulari videtur, conlpicuis infigmbufquc rugis afperatui ;
ha: , antefblliculi fabricam , violaceo, cum modic*xe-
rampeliui coloris , fuffunduntur. Subiequens quartus an-
milus F , fervat» priorum proportione , parum decref-
cit , & praecipue extremitate illa , qua quinto G- necti-
tur ; qui & ipfe angudior redditus, corporis hanc re-

f onem parum cogit. Subfequuntur quintus H , fextus
j feptimus K. , dc octavus L , quorum tres anteriores H ,
I , K , paulo auctiores redditi , ventris aliqualem formam
referunt ; ultimus tamen L , fenfim imminuitur; reliqui
extremi bini annuli M , N, proportionali ordine immi-
nuti, alvi extremum gracile reddunt; poftrcma: aufem
incifur*triaappcnJuiiturcoiporaO. videfig. r.

Annulorum /jura , ubi crura non erumpunt , rotun-
da ed, in humiliori autem ventris parte pedibus inter-
cepta reditudinem acquirit , ita ut totus annulus arcum
chorda retraftum simuletur : dorfi enim & laterum par-
rescurvantur, reliqua: diriguntur; turgente tamen iu-
figniter ventre , & ipfc tument.

Qdfclibet Annulorum pars non eandem fortitur ma-
gnitudinem , ita ut ex ipforum contiguitate linea per
dorfum du&a reftitudineni fervet , fed ut plurimum 4
fingulis Annulis media quadibet portio elatior aflurgit ;
Gcterz , hinc inde locata , humiliores parum fublidenc ,
ita ut ex harum ferie fiat thipjlr.

Annulorum fubdantia membranea ed , & valida, non-
dum tamen Cartilaginea ; hac , cum non ubique fimilis
fit , in fingulo quoque annulo duplicem videtur fortiri
nataram , ob geminam partem , qua in ipfo obfervatur ;
alteraenim annuliportio fuperior df, quamajorem du-
ritiem , & foliditaten» nancifci videtur , & perpaucis
rugis afperatur , quamvis valida fuccedente contrattione
bini fulci excitantor , quibufdam pun&is , 4 quibus erum-
punt pili , deferipti : fubfequens acrnulj pars eandem fere
latitudinem & exteniionem forti» , tota in plicas ad ani-

M B Y C E, ^ j j

malis libitum adducitor. H* rugas utplurimum in gran-
dioribus annulis quamordeeim & quandoque pltires funt ,
& per longum annuli du&a non totum explent circu-
lum , fcd ab occurrcntibas confinii! ibus parum devia* dc*
litefcunr. Harum quidem fines in recurvatas inferius po^#
fitas rugas abfumuntur.

Bombycis color ex enarratis jam patet ; enim annuto-
rum portio , qua: rugis exaratur , obfui tenuitatem fub-
jcftorura refert colorem , & in feipfam revoluta diditi,
colorem exhibet: reliquum corporis fubalbum, & fere
argemeamed. praeter maculas quafdam P. in quinro 6c
odavo annulo excitatas , qua: duplici deferibuntur linea .
quarum interior vero parum fuligmofa : in quibufdam
vero Bombycibus fufea: quadam copioffe macula: to-
tum fere replent habitum , ut parum argentei emergat.

Extremis lateribus hinc inde nigra quadam digmata
per longum infixa obfervantur quorum accuratior <le-
fcrtptio&ufus inferius habebitur : h.vc decem «t odo
funt, fmgulier.ini annuli bina habent, prater fecundum
& tertium. Sub his copiofe rugas per longum du&c , in-
fignes & recurvae erumpunt , pilifque oblongis & dia-
phanis ornantur ; verfus extremum corporis in ultimo
annulo 4 medio dorii cauda erigitur indar ftyli, qui in
implantatione latior , fenfim gracilefcit, ultra tamen me-
dietatem ardior redditus in Conum definit.

F.xtremo Annulo tria appenduntur corpora, quae ad
libitum diducuntur , &fimul coeuntia corporis ultimum
claudunt tei ramum. Nam a medio dorfi deorfum incli-
nata pendet carnea quaedam portio T. qua ani foramen
tegit , & in egdlionibus furfum attollitur : huic bina ad-
dant corpora V. conlimili conflata fubdantia , qua- o-
blonga & angulari ipforum portione verfus medium nro-
du&a reliquum extremi corporis muniunt , eique fulci-
men & motum prrfll nt : Fig. i.

Remanet exponenda Cupitu exterior conditutio. Cra-
nium primo annulo appenditur , feu magis ab ipfo eru-
tum emergit. Corpus ed fubrotundum , parum tamen
deprefliim , infuperiore pnecipue parte binis femifph*-
rulisA. ovalibus compaginatur, unde angulatur , u^je
angularisqu.xdam portio B. intercipitur , qua: L.i« i)Wi-
dalem aunulatur figuram ; ab hac rugofii quaedam pendet
quafi carnea zona C, rugis excavata, qu.-e pro animalis li-
bitu in ipfiun rctradh , lub Cranio non paium delitefcit,
& frequenter exeritur , fecumque retrahit lotium D , ni
Imgutm dicere velitis , qua: lupra Or pendet. Sub his
Oriseavitas aperitur ampla, &abofleis hinc inde loca-
tis mandibulis E. clauditur. Inferiorem Oris partem pen-
dula & parum acumina» occupat fubdantia F, Menti
indar , cujus humiliorem partem parum acuminatus te-
net dylus. Hinc inde in humiliori loco maxillares bini
rocefTus G- folidi locamur , qui una cum Mento , ad li-
itum animalis , furfum, & intro etiam parumper rapi-
untur. In anteriori parte , ad latera tamen , globuli H.
quidam , numero fex, diaphani , protuberant, qui Oculi
cenfcntur. Ab his parum didant bini Mamillares quafi
proceflus E , deferiptis majores , d quorum finibus bini
gxeunt pili. Singula autem hac ex inferius dicendis ma-
gis patebunt. Fig. y.

Totus corporis habitus pilis confpergitnr una cum
capite : hi miro ordine iinplantantur , colore pollent
Ziziphino j qui vero circa crura , & rugas infignes,
mox dclineatas , locantur .lucidi , & argentei funt . mo-

lcqili

by Google

gi2 D E B O

leque fua csteros , per dorfum & ventrem difleminatos ,
fuperant. In dorfo , ubi pili lmplantartur , cxrulea qua-
dam ftigmata non raro deprehenduntur , quibus pilorum
radices ambiuntur.

Bombycis corpus multiplicibus fulcitur cruribus , hif-
qnediverfis ,■ verfus enim corporis medium a fexto, fc-

fitimo , odavo , & nono annulo > quatuor crurum paria
line inde in humiliori parte erumpunt : Eorum figura
rotunda eft , & latiori lui parte a ventre emanans , inter-
nodium feu flexuram patitur. In hac eadem parte cavi-
tas interdum excitatur, utretradum crusintuscumap-
perfopcdcobfcuretur; reliquum cruris binis ulterius ar-
ticulationibus flectitur, tandem in pedem definit, qui
recurvis unguibus mire munitur.

Talis efl appenfi ftits flruthrra. Ab extremo cru-
ris , ubi in pai te exteriori femicirculus fubniger , & quali
ofleus deferibitur , & in citata fuperius Eruca, r.igra qua-
dam ^ina , quafi ex villuto fcu viUolo, ferpit , pes A car-
neas erumpit , qui lemifphirra parum com proflat for-
mam Itabet. Ambitur autem ejus protuberans pars i bi-
no unguium ordine B, qui , cinguli inflar vel feroicirculi ,
juxta longitudinem corporis dedudi , parum verfus inte-
riora declinat; unde ex hoc fegmento licebit pedis par-
tes diferimmare: parsi>orro. qua: ultra ungues exterius
feu foris locatur, C. Sjlvr^ris appellabitur , opjrolita
fcil. Vol»-, qua veru ultra (egraenta interiora verius ex-

frarrigitur, D, V*!s nonunanitur , qua cvmen minoris
aritudinis efl ac fit oppofita. Kig. q.

Vola & Sylviftris portio , ad animalis placitum, diver-
fts fua: indigenti c temporibus gracilefcunt , inoxque pro
tuberant; nam interdum pars Sylvcjlris turget , totaque
eruitur a cruris profundo,- interdum, ut m polyporum
acetabulis feucirramentis i intro retrada dclitclcit, quod
in Vola etiam ptoportionaSiter oWfcvatur. Ex quibus
motibus , qui frequenter & celerrime contingunt , va-
rius pedum ft unguium fi tus, fit robur . oriuntur.

XJnsuium fufcftantia ofiea efl , folida, & quafi fulva.
Numero pluresfunr ungues , nt plurimum in lingulo pe-
de quadraginta- Difparem magnitudinem farciuntur, &
delici fub ordine . eque diftanri locantur. Grandiores A
Vola confinio , i. e. ab interiori parte orti , fupra ipfam
inclinati, verfus exteriora deducuntur , & tandem ele-
vari in recurvas apicds dcfinnnt ; minores vero ab eodem
orti termino . inter priores eodem ritu fe: pecte* , rrqna-
li perpetuo fervam diftanria , cum non eadem polleant
longitudine, non eundem fortiuntur finem, fed paulo
infra terminantur i ecurvatn apice , ita ut per acuminatas
unguium extremitates protrad* linea: parallelas refe-
rant pedis, ambitum fecantes. Hinc inde ab ano extre-
ma- jam exarata’ appendicis , crurum munus explent ,
binosque pedes promunt , jam defei ipris conlimiles.

Prope caput in primo, fecundo, & tertio annulo,
tria crurum vel bucluorum paria fituantur , non inaequa-
lis in totum magnitudinis. F.orum figura Conum aemu-
latur. Implantantnr in hisannulis latiori principio, quod
a copiofillimis rugis excipitur , una retrada etiam obfcu-
rantur: tribus gaudere videntur internodiis , quibus a^
interiora precipue fleftuntur : Honim extremitas unco ,
verfus interioi a , armatur, cui ex diametro ofiei fiyli op-
ponuntur, in ccneruautem articulatioi. ibus bini pariter
liyli leftiiniplatcantur. Fig. j.

futuatis Bombyciscxtcrioribus , fuperfuiit interior» :

M B Y C K.

Difciflb itaque corio, quod fuperius expOfi tum efl, 7<w
quidam fubnavus erumpit , qui manuum calore vel etiam
ipfo igne leviter concrefcit , cruft atnque relinquit. Hunc
probabile efl ab officinis alimenti derivari, & per mea-
tus, vel valcula per cutem difpergi.

Diduda eute , altera fupereft Membrana fubrofea , &
mucofa. Ha.-c probabiliter nova curis eft, quae difcuflb
Senio , vel Bombycis forma > emerfirraeft , quin & reli-
quas, qua jam excuflae lunt , fimu! extitifle dubito. In-
terior nare tunica, una cum corio, fi lamiri objiciatur ,
tranfucentes quafdam lineas , tranfverfum Bombycis te-
nentes , exhibet , qua rugis & furculis corium excavanti-
bus excitantur. Inter has rugas rotunda quaxlam fpatia
uafidiapbana elucent, qua pilorum radicibus circum-
ucuntur.

Exaratae Membrana: , feu corio , ardi liarent carneae
fibra? per longum dedudx , qu* revuliis ad latera vifce-
nbus patent : b* per longum corporis exporriguntur ,
&incrfuris, ea aracipui m parte, ubi finguliannuline-
duuntur ad inviwm , arde figuntur. Ipfarum color car-
neus eft , 8c fubalbidus , ceu cinereus ; figura verf) fubro-
tunda; attentius tamen luftrata unaquaque ipfarum, fi.
lamentorum fafciculum, vel faltem exiguarum quafi cor-
idarum plexum exhibet : & in quodam Bombyce, jam
extindo , parumqueconvulfo, futgula hac filamenta non
reda, nec libi paralleta , fed quali fpiras efformamia con-
fpiciebantur ; quod Sflfn tendinibus quorundam mufcir-
lorum in pragrsndi animali non raro obfervavi. Fibra
batanukipliccs funt , variamque inclinationem forriun-
tur, unde pene dicereris contextos mulculos, quorum
feriem , 8t litum recolligere rmpoHibfle videtur , ob
eorundem exilitatem, fragilitatem, & perpetuam con-
tradionem, quibus inplantatio & exortus obfcurantur.
Hoc tamen videtur minus dubium, in unoquoque angu-
lo determinatam adefle mufculorum feu fibrarum col-
ledionem , qua ipfius latitndo undequaque cooperia-
tur; prrter anguli um & oblongum quoddam fparium,
longitudinem dorfi excurrens , in quo non obfervantur.
Quare in interiori corii regione , qu* ventriculum alia-
qne vifcera ambit , reda ha fibra excurrunt , ab extre-
mo corporis ad aliud extremum produd* : In lingulis ta-
men intermcdiisannulorum confiniis , ubi inferior annu-
tus in progrefiivo motu anterioris cavitatem parum fub-
mrrat ha? mufculonim fibra arde ha-rent, ibiq re alte in-
feruntur, velut in mafculornm vulgarium finibus acci-
dit , liocquefueceifivc contingit , ita uchareatis , an eae-
dem fint fibra , qua: tot continuatos mufculos promant,
an veris fint diverfa, eodem ordine fe invicem fubfequen-
tes. Certum tamen eft, licet valida fibrarnm applicatio
& nexus in interflitiisannulorum, ut ita dicam , fucce-
dat, earum plures ulterius ad fubfequentes etiam annu-
loselongari , fer vata continuitate ,qnod inelixato Bom-
byce pracipue fit manifeftum : &fi Atramentum affun-
datur, rigtefada fpatia, hinc inde fibras ambientia, fu-
perata incifura parte, ubi alti figuntur , a luperiori in
Inferiorem annulum reda , & eadem fervata proportio-
ne, deducuntur; quod idem accidit interceptis fibris,
etiam in valido iiloncxu, cum ipfarum continuitas ut
plurimum non tollatur, nec obfcuretur > licet inaliqui-
bus non it* pateat.

Exteriores fibra- . & qua primo oculos incurrunt , non
fiii invicem parallela , nec perpendiculares funt , fed

aliqi:*

De B o

allqu* contiguis lateralibus occurrentes obfcurantur ,
quod parum tonge ab ineifura contingit; aliae vero , &
qu* pnecipue circa medium dor (i, ubi oblongum ar-
dumque fpatium locari diximis , proxima excurrant,
rerfus ipfum parum declinant , ita ut in fingulo quoque
annulo quadam Tuum fortiantur finem , & ita quali pyra-
■mit fiat. Etenim in fnperioribus annulis verius caput,
ex fibrarum applicitis finibus bafis eifititur : & quoniam
deorfum deduttas fibras hafce verfus medium dorfi in-
ctmiri diximus , binceft, quod ex fuccefiivis ipfarum fi-
nibus ad medium dorfi, fit pyramidi* latus , ac Undem
angulus ;^uod in grandioribus pracipue Erucis obfcr-
vatur. ~

Subdefcriptis ttSn hifce fibris, ali* fubfeqirantur ,
thhtjud tamen, quas in Bombyce ditficilimum cft attin-
gere ; interdum tamen aliquas in ubidis&elixatis tranf-
locerevidi. Ut autem ipfarum & fubfequenthim etiam
fibrarum rudem aliquam notitiam habeatis , confugien-
dum nobis erit ad grandiorem jam citatam Erucam ,
qua obfui magnitudinem minus obfcuros habet mufcu-
los : non tamen tanta efl ipiotum moles , cateraque
ita conlentiunt, ut dilucide fingutarOm fibrarum verus
& certus habeatur terminus: qua vero ex plurium fe-
dione minus dubia collegi , fub unius tantum Annuti
Icone exarabo. Et pro faciliori notitia recolligendum
ed , quod fuperius habuimus , in hac grandiori Eruca
fingulum quemque annulum quafi iniignibus rugis con-
flare, qua, dum ipfarumlatiwdoarfBorredditur, pa-
rum aflurgunt , & ita totus annulus his rugis compagina- i
tus breviatur.

Primo itaque fibra rcBu A- occurrunt , qua totum
annulum co-opcriunt , & afupremo ejufdem dedudx,
implantantur in fubfequentis incifura proximam par-
tem. His ablatis , in confpedum veniunt tHiqu* B,
qua eofdem fortita terminos, non omnem tamen annu-
li capacitatem occupant, fed gracilesvidenturmufculi,
longo intervallo diditi, ad extra inclinati. Subfequun-
tur Mitfud C , in oppofitum inclinata , quarum portio ,
amplior tamen , veifusmedium dorfi D. deducitur ; re-
liqua vero , anr.uli inferiorem & fuperiorem portio netn
attingit. Tripriceshi fibrarum ordines perpetuo infm-
gulis indfuris patent; catenantem, utpote minores,

3uia in diverfas ejufdem partes deftinantur , & profun-
ins etiam locantur , nec perpetuo ipfis 2 natura unos
ftatuiturfitus, ideo non param variam in infertione &
munero. Subexaratis fibris afcendurt furum otliiuu E.
qua fuperiori extremitate in fecundam rugam definunt ,
«harum tanta efl copia, ut infignis fiat mufculus. In
aliquibus annulis fuccedunt Jef ceu Jentet F , qua ad fex-
ta ruga confinium terminantur. Pofl has emergunt o-
bliqua afeen Jentet G> ad medietatem annuli exporre-
fta, & in latiflimum expande mufculum. Tandem oc-
currunt his fubjed* obliqaaafcendcntes ll,qua in quin-
ta ruga abfumuntnr ; & poflremo fub hia latet exiguus
quidam mufculus I. fuper extremam rugam extenfus.
Vide Fig 6.

An ao lingulas plicas alii ulterius i fuperioribus exor-
ti tranfmittantur mufculi , adhuc ambigo ; boc tamen
fapiflimeobfervavi , extremos enarratorum mufculorum
fines , ficut in perfedioribus etiam accidit , ii aquales ef-
fe. ita ut ab uno bin* attingantur rag*. In Bombyce
redi quandoque mufculi inaequali fuarum fibrarum lott-

M B Y C E. 3IJ

gitudine pluribus unius annuli rugis appenduntur. An
unguli hi breviores mufculi fintprodudiones redoram,
6c quafi flex* ipforam extremitates, dnbitari poffet:
cum in Cancrorum mirabili cauda , inter redas fibras
contorti quidam, veluticord*, fibrarum fafdculi , afu-
premaannuh parte orti, illicoac fubfequentem inferio-
rem attingunt annulum , obliquentur , Sc ad ipfius me-
dium defmant. Hisaccedit, interdum ( ut fzpius habui)
circa annutorum interfliria redas fibras obfcurari , & ex-
ternas parum obliquatas fubire.

Mufculorum ope Bombycis motus fubfequitur , cuti»
exteriora Phammena h*cfunt. Poftremi Bombycis bi-
ni pedes, ab appendicibus ani erumpentes , ante-gradi-
untur, & tunc corrugati & tenfi redduntur, extremi
duo annuii ; ex progreflii deinde fado a binis paribus
fubfequentium crurqm enarrati annuli elongantur , &
iplorum rug* extenduntur ; proximi autem bini annuli
crifpantur& turgent : decumcfcunt autem , & longiores
fiunt motis reliquis cruribus , quibus inferior alvus firma-
tur, tandem motis minoribus pedibus, vel brachiis non
longe i capite lacatis , quadrupedum more , contrada
mox corporis portio ulterius rapitur , & demum caput
anti exporrigitur, & ita Bombycis progreilivus fubfe-
qmtur motus.

Sub exaratis fibris ex reditudine digmatum , qu* hinc
inde in fmgulis annulis , praeter fecundum & tertium , ex-
citari exterius, jam habuimus, ortum trahunt mirabi-
les quaedam toforum propagines, qu* lingulas corpo-
ris partes irrigant. H*c confpicuo trunco carent, fed
in iingulo quoque orificio decem & quandoque plure*
grandiores rami f incommunem hiatum delinentes, ci-
catrici exarat* aptantur, ita ut in Bombyce decem &
odo fint hujufraodi ramorum plexus feu exortus. Ab
hoc hiatu igitur , feu mavis brevi trunco A. bini exorti
circuli B. in inferius & fuperius locatos deducuntur ple-
xu? , ita ut mutua fiat Anaflomoiis 2 capite ad imum. Ab
eodem pariter fonte tres elongantur circuli C. qui cor-
poris habitum & mufculus ipfos mirabili efformato reti
pervadunt ; contigui vero D. v ici na ambinnt vifcera : Re-
liqui E- in venti tculum , cor , ventrem , aliaque proxima
deducuntur, & in medio proni ventris occurrentes hu-
jufmodi oppofiti rami evidentem Anaflomofin patiun-
tur. Propagantur hax vafa, Arteriarum more; fenfim
enim 2 fuo elongata trunco gracikfcunt , & frequentes
hinc inde geminant ramulos, qui ut plurimum reticula-
res plexus, ut in arborum folnfobfervarar , efFormant;
quod-praecipue inter mufculos , & corium mirari licet,
ubi tanta cft frudicatio harum vaforum, tam mir* im-
plicationes , ut nii pulchrius confpici pofiit. In lingulas
corporis Partes exporriguntur, ut nulla ipfius fennbilis
confpiciatur portio . qu* vafculorum horam propagi-
nes non admittat. Fig. 7. Vafa h*c camrico feu plum-
beo pollent colore, qui fenfim argenteus edicitur, va-
rius tamen in confimilibus infedis confpicitur , ut pluri-
mum argenteus cd, vel periatur , interdum palearis,
vel aurei diffunditur mixrurl.

Horam fubdantia membranea ed , cum hoc tamen,
quod annulofis hifque folidis firmetur , ita ut in quo-
cunque fitu feda , aperto pateat ore , unde ex his 8t
inferius dicendis conjedatus fum ,• traclieas efle, qu*
fuis produdionibus Pulmonei efforarent , Sc exaratas
Bombycis iociluras biuis pollere pulmoneus. Totum
Rr hoc

gi4 0 e B o

hoc conii milium Infidorum , CietJ * fcil. Luctui f. Cer-
vi volatili/ , lacuJU , Vejftmm apum, fit c- indagine, fir-
matur. *

Defcripti Pulmmti proprium habent orificium . quod
In Bombycis lateribus extare diximus, ita ut fmeuli qui-
que annuli, pneter fecundum & tertium, duobus pol-
leant hiatibut. Hi, nigra circum ambiente zona ornati ,
nudis oculis patent , eorum tamen ftru&ura altiorem
requirit indaginem. Prout autem in citata Eruca aliifque
confimilibusTiquet intueri , tahs e II. Extimum corium
digmatibus ovalibus Une inde pertunditur : hae per
longitudinem annuli infiguntur , ita ut acumine verfus
humiliorem ventrem dirigantur , altero autem verfus
dorfum. CutitextremicasA, cicatricem defignarts, ni-
gra ell , & parum reflexa, & contento trachea: capiti
unitur, quod ovale hoc fpatium replet, in cujus medio
fcifliiraB, per longum dufla , obfervatur, quz identi-
dem a reda declinat,- reliquum fpatii fibruHsC, cine-
rei coloris, repletur , fig. 8. lue ab exteriori cicatricis
ambitn exorte , rede verfus fcifluram deducuntur , &
quadam Analogia intcrfhtium ciliare simulantur , faltem
in munere -, quare levi ipfarum contradione curvus ille
hiatus ita dilatatur , ut Aer pro libitu egredi , & fubin -
eredi poUic. Et licet vivinte animali nunquam hiantem
oeprtnendenm hujufroodi fcifluram , poli mortem ta-
men levi fucccdcnte exficeatione oblonga patet via. Ut
veritati huic aliquid lucis addqrem, afpenis leviter , e-
riam penicillo oleo intindo , trachea: fingulis hiatibut,
illico convulfum concidit animal intra Vcm mica oratio-
*// fpatium. Et ut vulgatum illud de natura Olei, Infe-
disinfenfa, explorarem , varia molit» fum.. Afperiis
orificiis trachea; fuperioribus i corporis medio ad caput
ufque , hinc inde , illjco quafi paralyticus jacuit Vermis,
nec fecundum fuperiora loco movebatur , reliquum cor-
poris motum fervabat , per nodem ita jacuit . mane re-
vixit, etiamquo-ad fuperiora , & fenfim nutritus , tan-
dem folliculum confecit ; quod & in aliis comprobatum
vitii. Aliorum infuper inferioribus tracheis ulque ad
medium corporis , oleum affudi , & mox convullionibus
tentatx funt obiit* partes , quin & fuperioces particula: ,
dum movebantur, reliquas velmi paralyticas fecum tra-
hebant; cordis pulfus verfus extremas partes rarillimus
Orat , & affedre portiones mole fua non parum immu-
tabantur, & in his , quibusfucceflitmors, ventriculiin-
fibrior portio impenfe coardata erat. Horum aliqui bi-
nktranfadis horis cibum guffaveie, & (lato tempore
folliculum peregere. Inter hos unus vel alter , elapfis
pluribus diebus, mtcriit: quidam autem poti confuetos
dies , quibus copiofius ca-ten cibum fumunt , (lamcn
•mittere camit, fed brevi relido opere jacuit , taodem-
qneobiit. Cseterorum trachea: orificia , modo fmiilra in
aliquibus, modo in aliis dextera oblini vi, & excitato
quafi corpore vix movebantur ; tandem expergetadn
fbperioribus partibus (nam in reliquo torpidior erat mo
tus) cibum aftuaipfcrc , fuumque opus [ici fecere, quod
& fere fingulis accidit.

Ut autem intimius rem hanc perfpedam haberem ,
"Veutiem, Caput, Os, & Dorfum, illa-fis tamen tra-
di ea orificiis , iaepius oleo afoerii, nec unquam extmdos
vadi, nec etiam inde feva (uborta fymptomata. Quare
isteiitum ex Oleo eatenus contingere conjeci , quate-
ousoodufis trachea orifiuiis, luffociuo, vel quidfinnle

M BT Cl.

fuccedit -, quod placitum fubfequenidbui tentaminibus
firmatum volui. Butyro illevi trachea fingula orificia ,
dc liliCO perierf . Idem accidit ufu Lardi , levi, & fin.i-
lium: necadipofis tantum & oleofis inefthrec mortife-
ra vis, fed afperfo meile liquido confidere; cum hoc ta-
men diferimine, quod aliqui expergefadi . interdum ipfo ,
latemm fridione , deterfo, revixere; hi vero, quibus*
alti hamebat mei, perpetuo jacuerunt.

Placuit eadem tentare in conlimilibus infedis, ut in
Loculi is , Grillis, & hujufmodi, in quibus mors pariter
fucceflit Congruum ereo videtur , Aerepi in hac Bom,
bycis vafa continuatim fubingredi & egredi , ut in cate,
ris, quibus infunt Pulmones. ^

In Bombycis poftremis tribus annulis circa dorii late-
ra non obfcurus perpetuatur conftridionis & dilatatio-
nis Motus , ita ut flato tempore hujufmodi laterales
portiones intro rapiantur vd pellantur , & fuccefli ve ex-
tra turgeant. An vero hocin Cordis gratiam , quod pra-
cipuc in intermedia ibi dorfi parte fyftolen & diallolen
habet; an vero in refpirationis ufum fubfeauatur, ad-
huc dubito , confiderarihk merentur qua *n locuBis ob-
fervata fuo loco tradu itur.

Per longum dorfi , i rter exaratas Mufculorum fibras,

& pulmomes bine inde appenfos , Cor locatur , afura-
mo capite ad extremum ufque corporis exporredum;
quare , vivente animali, ejufdrm pulfatie exterite per
loogum fubobfcure emergit. Corpus hoc tenuibus con-
flat membramsqu* contenti Icoris colore imbuuntur ;
diaplian* enim iunt , progreflu tamen temporis lutee
fiunt, nec ita facile tranflucent- An prater membranas
came* adfmt fibr* (ut reor) quibus conflrrdio fubfe-
quatur, fenfus nequit attingere. Ejus figura mira eft •
nam in ca-teris animatibus , ex fibris carnee in gyrum de-
dudis Cernet quadam confurg.i moles; at in Bombyce ,
& confimilibus , unicus tubus eft , a cauda ad caput con-
tinuus, necobfervare potui, in iftius finibus, vel al-
tero tantum , amplior quxdam capacitas locatur a qua
principium motuserumpat , nec etiam qualibet exarati
tubi portio eandem fortitur latitudinem , Sc figuram ,
fefl identidem extenditur , pofimodum aoguftatur , ita
ut dudus ifte in tot diftwiguatur quafi Ovales tubulos A B,
fibi invicem continuatos ; quare ex inferius etiam dicen-
dis dubitari potetl , tot Corcula effe , fibi mutuam opem
ferentia. Fig. 9. Ipforum numerus multiplex eft , adhuc
tamen non omnino mihi notus ; nam ex vario cordis rhy-
thmo inpulfu, ex valida infuper convulfione , qua fedi
Bombyces tentantor , diftitidio non ita patet. Tot au-
tem efle , quot annutos , vel faltem pulmonum paria , ex
his , qu* fa-pius depradiendi probabile eft. Corcula hic ,
dum placida fuccedit ipforum Syjfolc , taliter moventur.

Extrema Utera produdi cordis , dum fyfiolc fua cor-
ripiuntur , ad medium cordis procedunt , & crallior»
feu prominula reddita , non intimi fibi approximantur,
fed intercepta media cordis portiooodermiiiori. bmaa
lineas paleares. videntur effingere ; atubi Cor validius
movetur, concurrunt exarata 1 inez , & in ardiori cor-
dis parte D. fefuperequitare videntur, quo cafu elatio
quaedam five tumor in cordis medio (ufcttatur. tibi autem
deficiente animalis vita , foU cordium latera parum ver—
fus medium lente deducuntur, tunc nulla fere fenfibili*
onfurgit elatio.

Cordium ruo tus non eadem omnino temporis diffe-
»' " rea.-

De B o i

«entia fuccedunt, fed in Bombycibus, ficut & in aliis1
-etiam ab extremo corculo, ad caudam lomto, primus
conftndiouis motus emergit. Latiori enim C. compreffo,
contentus illico tenuis humor exprimitur per D. in fub-
lequens corculum B. A quo in E. Ot ita fucceilivus fit tu-
mor , qui in celeri diaftole adeo confufus eft , at drftingui
nequeat. Patet autem, dum prope extiodionein mani-
fefte fuccedunt compreifiones propullo vitali illo humo-
re ex corculo i n corculum , veluj ex auricula in cor, vel
ex corde in arterias.

An a corde ^rfrtcri* oriantur vitalem fuccum defe-
rentes , nondum certo afleqmitrts fum ; vifus tamen in-
terdum fum in ^Aurelia conipicuos ramos in annutorum
interftitiis*deprehendere , unde Arteriarum truncos efie
conjcd.

Circa elotigatum cor, feu lingula corcula tracheae ra-
mi E. fernunt , unde minores iphus produdiones , extre-
mis luis finibus , arde Cordis membranis, qua; dorfum
refpiciutit ; adhaerent , & quoniam Cor cum contento li-
quore diaphanum eft , ideo ^ifarum emergiQpccies.

Aliud etiam corpus , Cordis ambitum ftipat, & fuis
produdionibus hinc inde lateribus ipfrushirer, quin&
in fingulis Incifuris , ubi fibricarne* definuot i'cu inter-
cipiuntur, fiunt tranfverfalcs novae hujus produdi cor-
poris diramationes, ut redi qua tuor anguli fere defignen-
tar ; ex quo deduci etiam poteft , d Corculis , eo inioco ,
binoshiociadepromiramos. Cordis igiturdudum mu-
cofiquirftm ambiunt produdiones, quarum corpora-
tura Mufculorum progreflus teguntur , fpatiaque in vif-
cer ibus rclida pcr-belle replentur; tanta enim efthujus
corporis luxuries, utfua mole catteras Bombycis fupe-
ret partes, cum univerfa ventriscavitasfuificicntcripfo
repleatur. Tenellum eft hoc corpus , ejttfque fubftantia
in oblongas ftirias tam lancinatur &tmire implicatur , ut ,
quacunque licet diligentia pertradetur, non tamen iplius
contexturam attingere liceat.

Hanc eandem ftruduram in Bombycibus poftremo
collegi, dum ipforumfruftulum rimabar. Diu dubitavi,
an cava eflent , aliquoqu: referta fucco, cum vaforum
diramationem ruditer aemulentur; in Lacufl* tamen ipfo-
rum configurationem primo nadus fum, in hac etenim
latiora ha-c corpora B. rotundis parumque deprelliscot-
poribus D. compaginantur ; quod deinde in Bomby-
cum fruftulis , affufo atramento . collegi. Quare ex hac
extima configfir titione GtanJuhfum parenchyma , &
inde vifcerolam carnem dicendam putabam ; led fado
ulteriori tentamine , aliud mihi philofophandum occur-
rit Igni etenim approximata harc globofa fubftantia in
oleum funditur , nammafnque concipit ; quare pinguedi-
nofi globuli, reticularibus produdionibus, velut mem-
braneis faeculis , contenti , cumomento comparari pof-
funt ; rurfulque dubitandi anfa occurrit , pinguedinis
promptuaria elfe , valdeque follicitam reddi naturam in
recolligendo oleofo hoc fucco. Omenti hujus produdio-
nes.minimi trachea; rami irrigant , & ipfarum tradum
etiam firmant. *

Ventris cavum replet vetetricului A , mole infignis , &
ab ore ad oppolitum extremum oblongus & redus. Ejus
fubftantia nrcmbraneaeft ; hiecque multiplex, ut incal-
leris anflfcalibus patet , interna Icil. & externa : Illa tra-
chea- B. ramis , mir.iqnifque cjnfdem propaginibus irri-
gatur, fub hac exeui runt confpicui quadam fibri fub-

A B Y C E. 31$

alba; , quarum feries duplex extat ; aliae enim red*
C. abOEfbphago exorti , verfus anum dedncur.tur, gra-
ciles tamen & rotundi , alii autem per tranfverfum du-
d*D, Ventriculi latitudinem coHigunt, unde ex per-
petua fortique hujufmodi fibrarum contradione & am-
plexu intercepti minimi ventriculi portiones E- exte-
rius protuberant , velati tot globuli ; fedis autem hu-
jufmodi fibris , vel aqua maceratis , ita detumefeunt exa-
rati protuberanti! , ut oblongus reddatur ventriculus ,
levifque exterior fupcrficies, nullo vigente rugarum ve-
ftigio. Bim infuper carne* fibri F. quali chordi, per
longum exporredi , anteriorem & pofteriorem ve ntn-
culi partem cingentes, ligamentorum vicero fupplent,
ut in colo aliifqueconfimilibus accidit.

Avullbhoc extimo carnofoque facculo, Ventriculu»
totus continetur, & conftnngitur , tenuis fkdiaphan*
occurrit membrana , in oblongi faccuii pariter fpeciem
efibrmata , qui nullam fere videtur cum exteriore car-
nofo<|ue amiculo connexionem habere, quia fedo pri-
mo involucro integra , contentoque alimento turgen*
eruitur. In hac nil confpicui deprehendere potui oblu-
ciditatem fummamque tenuitatem.

Visrnctu figura oblonga eft , inftar faccuii pa-
rum deprclli , & ex fibrarum Hgamentorumqne rexd
identidem anguftatur, ut fex femicirculares protuberan-
tias edat , qui a totidem trache* ramis irrigantur. Ex-
ternus color viridis eft , fenfim tamen , non amimpto ali-
mento , & dum proxime ad -folliculi fcbricara difponi-
tur, carneus elficitur.

In fuperiori corporis parte non parum conftringitor
Vcntnculur , ita ut membraneos cludus G • efficiatur , qui
inoris cavitatem definens, alimentum dentibus conci-
fum excipit. Verfus inferiora, ad fitum feptimi trache*
orificii, Ventriculut in Intcflmi formam H. mox in or-
biculos I.-Vclut in exiguos ventres extenditur , & tandem
poft brevem coardationem K. iterum ex contenti» fae-
cibus parum dilatatus , in anum L. hiat, ubi exitura ex-
cremer,ta continentur. Hic poftrema ventriculi cavi-
tas M , rcSi vices gerens , hinc inde per longum fex pro-
tuberandas . ex laxata propin fubftantia , promit, a qub
bu, tices lexagonam recipiunt figuram.

T antus ventrium apparatus , feu continuatus Bomby-
cisftomachus, non minimo contentus eft alimento (ut
traditum ab ^Ariflatelc legimus ;) naro fi fiat comparati)
cum citeris inledis, quin& cum fanguineis iplisperfe-
diorib-as , qui mole longe excedunt , efu ipfa fuperaf ;
cum alimenti unius diei, & proprii jejuni-corporis , *-
qualia fint pondera.

Inter alimenti excrcmencique receptacula, hoc eft,
inanguftata ventriculi parte H, tenuia, quihit pluri-
mum palearis vel crocei colorisfunt- Hic per ventri-
euh dorfum exporreda , deorfum celabuntur ; ita ut fex
reflexiones numerentur , quibus fubjeda ventriculi por-
tio ambitur. Horum exortum diu quifivi, & tandefa
vifus fum ipfumattigifle ,-ineafcil. parte H , ubi Intefiihi
formam venter fubit, Aqua conlpicuns auidam trunefis
0 , brevis licet, emergit , qui mox diviuitur in geminos
ramos furfum ferpentes , qui iterum relabentesfubdtvi-
duntur in ulteriorem fobolem. Hnjusin Inttjhnum hia-
tus patet, quotiefeunque fedo per rranfvcrfum , jam exi-
nanito ventricula, non longe ab inltftionc hujus trunci,
coropreflifque varicofis ejuUiem produdronibui , »»-
Krr te-

De Bombyci.

teriora ventri» erumpit expreffu» i vafculis flavus, in-
terdum albus, icor, & per fetium ucatriculum patenter
emanat. His contigua obfervantur in inferiori ven-
tris parte M. tenuia quxdam vafcula P, lutei ut pluri-
mum colori» , qux luis propaginibus bino» I. utricu-
los ambiunt ; copiofius tamen inferiorem percurrant
partem M. Horum' ftra&ura & gracilitas , novum
genus , & k defcriptis diverfum , indicare viderentur ,
nili in quibufdam Bombycibus , hydrope feu cacache-
xia laborantibus , albus quidam humor atque defcripta
infignia vafa N , ac minora P, occuparet, r.obilque ali-
qlaalcm indicaret continuitatem. Haerent ii.vc minima
vala luttjlmr prxripue redo M , 8c quia diaphana funt ,
'& varicofe implicantur , ideo globulorum feu glandula-
rum racemostcmulantur. Fig. io. Exortum habent a fi-
ne primi f ' 'cutriculi , & furfum excurrunt ; mox reflexa ,
reliquis exiguis utriculis, & coartato ventriculo fubor-
tis, ar&e hxrent, & circa reftum , in gyrum deduda,
ludunt. Ob excedentem longitudinem , ipforumque mol-
litiem., nunquam licuit evidentem aflequi continuatio-
nem,- probabile tamen eft, in ipfis dari ,■ & licet, dum
impcnfe nutritur animal , contentus fuccus duplici infi-
ciatur colore, certum tamen eft ; quod in eadem valis
continuata portione contigui binique fucci , diverfos
ferentes colores obfervantur , & tandem temporis pro-
greflu oblongus horam vafculoram tra&u* unico & un-
ae quaque fibi fimili , vitellinoicil. fucco, refercitur.

Longa & ferax Infedorura invefligatio deflderare-
tur , ut horam vafculorom progrefliis , indeque ulus,
eluccfireret; probabile enim videtur , tenuiorem cibi ,
jam in Ifcuiriculo macerati & foluti , portionem inhxc
propelli , longofque ipforam anfra&us fubire , & forte
lucci» non paramimmutari , & tandem in Cor, vel fal-
cem in corium , & inde inieliquas corporis partes rapi.

An vero fuperfluum aliquod, ineptumque nutritioni ,
peralteramex defcriptis vafculis (bina enim funt invi-
cem fociata) revehatur , hxfirari potefl . cum in Bomby-
cibus, ceflante cibatione, contentus fuccus in fubalbam
quafi fansem immutetur, & poftremo in excremento-
rum vefioamderivetur.

In Ventris lateribus hinc inde circa Vcntr. culum oblon-
gus valbrum A. progrefliis circumducitur, qixe pro Se-
rico cflbrmando flamine fuccum continent. Talis au-
tem eft ipfbrum progrefliis: Unumquodque horam ab
oris confinio exordium trahit , fenlim autem fuperato
capite deorfumelabens, alatereparum dcfle&ensinB,
.verfus interiora corpori» deorfum producitur ulcra cor-
poris medietatem , & iterum extra reflexum inC. furr
fom verfus caput afcendit, & tandem circa FcntricuJum
ferpens ad inferiora deducitur, & in gyros miroique m*-
androsD. implicitum, verfus primi ventris terminum,
fortitur finem. De extremo hujus fine diu follicitus fui ,
cum enim hujus vafi» mucofa fragilifque fit contextura;
quae multiplicibus trachcx ramis colligatur, ideo dilfi-
cillima videtur extremi fui termini indago Longa ta-
men ufu» patientia, fedis Angulis tracbc.e vafculis, ul-
timum attigi finem , qui caecum reprefentat Ijitcfiiuu-
lum E, quod a proximo trachea: ramo gracilem recipit
fiipra fe excurrentem diramationem.

Horam du&uum fubflantia membranea eft , ut in
esceris Ixtiftiuulu j folidior tamen in fui exortu prop:
caput i in reliquo fragilis cfl. Nec eandem unuiu reti-

net figuram ; etenim, lieet vafa hate ubique perforata
exiftant, e«rum caraen principium F. gracile eft, ipfo-
rumque foramina angufla funt; fiibfequens vero portio
G. laxior eft , quz undem rotundi inteftinuli H. for-
mam jam adepta, poft plures circumvolutiones extre-
mum fortitur finem £. Longitudo unius d udus Buhuhicu-
fem zquat pedem. Inxquahs horum duduuru confor-
matio non eadem eft in fingulis Infedis; nam in prx-
grandi Eruca Intcfiiuulum gracile , fibique omnino fi-
mile , deprehenditur , palearis ubique coloris.

Contentus fuccus vario inficitur co'ore , qui in fingu-
lis Bombycibus etiam variat. Duplex tamen vulgariter
foletefflorefcere color, luteus fcil. feu auratus , & fub-
albus, cum modica quafi fulturis tindura., Et quoniam
<x vario exaratorum fuccorum fitu , (laminis fuboritur
textura , ideo produdi inde folliculi diverfi funt , vulgo-
que etiam diverfis appellationibus infigniuntur. Solet
autem in Bombycibus , i quibus folliculi , vulgariter Su-
rism appellati . efformantur , fubalbus primo occurre-
re fuccus , qui ab I in K, dqftus portionem occupat ; fub-
fequensvetTicrairioris Intcjlinuli ufquc adL, aureo re-
pletur fhcco , reliqu ini ufquc ad extremum E , fubalbo
itemm occupatur humore : In alii» porro inverfa vii
contingere folet, occupante flavo corpore primam fe-
lici du&us regionem. Succusifte, aqua communielixa-
tus , non folvitur , ficut nec igne liquricit , flammamque
nequaquam concipit, fedgummi indar glutinofam reti-
net naturam. Fig il.

T rachez ramulis per longum dudus , ad minimaque
gracilefcentlbus , totus horum Intcjiiuulurum irrigatur
traftus, cum proximi quique thrachex trunci furculo»
tranfmittaut.

In prona corporis parte, poft avulfa vifcera, inmedio
fcil. imi ventris, d capite ad extremum co moris-, fub
adipofts dudibus , Spinalis excurrens medulla emergit.
Propria hzc gaudet compage & figura, cujus progeflus
talis eft: non uniformem habet fubflanciam , fenum ad
imum ufquedccrcfcentero (ut fcreaflblet,) fed, vcluti
chorda , inteipofitis ovalibus identidem quafi nodulis
compaginatur. Intermedii globuli figuram feri ovalem
habent, quz erumpentibus nervorum produdionibus
deturbatur, ejufque forma parum convexa eft, placerv-
t )lx inftar valde deprimitur. Hujusfubftantia gemina vi-
detur , altera enim exterior ambiens A. fubalba eft , eao-
detpque fapit naturam cum reliquo fpirtx ; interior au-
tem B , parum elata , m fuprema fui parte C curvatur , in
inferiori autem quandoque binas quafdam promit ap-
pendices D, breves tamen, ex nervorum E reditudire ,
quos ibi geminat. Hxc ob fui exiguitatem , cum nec
cultri acie feparari poffit, nec exteris tentaminibus ex-
plorari, adhuc mihi ignota latet Unum tamen ob fer-
vo , coloribus cireumaflufis, non parum ab altera parte
A , quz vel ipfam ambit , vel globulos nedit , diftingui:
nam tue fubalbida & candida eft ; illa vero Leoniqi co-
loris ; quiu & in cancro fluviali, ubi eadem patet ftru-
dura, non cantum di verfus erumpit qpldr, fed ex eo-
dem ftigmata fuborta rades quafdam velut arborum ra-
dices deferibunt. Quare interdum dubitandum mihi-
occurrit , cum in capite deprehendere nequiverim cere-
bri molem, ab his difparatam, globulos h(^:e cerebri
cfle difperfas portiones congkimeratas,fcil. corticis glan-
dula», a quibus nervortun hbrx enafcantur j cum perfe-
ci»-

De Bom»yc*.

floram etiam Spina interiora per longum occupet cor-
tex , i quo quorundam nervorum fibras enafci probabile
eft. Corticalis hac fubftantia , nodulos efformans^n ea
eminet parte, qua Bombycis annulos tangit; inTntera
. autem huic oppofitn , fcil. verfus interiora lupercxtenfa ,
medullari A fubftar, tia tegitur & ambitur.

Singulus itaque globulus binis exaratis corOans parti-
culis, in fui fuprema parte C , defcendentem recipit (pi-
nam, eamque ab inferiori & oppofita parte promit : Hinc
ind^erb bina nervorum paria l)*c inlignla erumpunt,
morem alterum £ , inferius fcilicet , oblique deorium ad
Utera producitur in roufeuIos& artus j alterum veroF,
fuperius ad trachea: proximos truncos exporrigitur. Fig.
aa.& i).

Globuli, prout videre licuit, funttredecim, fuprae-
nim prunum trachea orificium bini , parumque curtan-
tes G, fuB eadem reflitudine locati, verfus caput alccn-
dunt i ab his poft brevem fpina productionem poftre-
mus promitur nodulus H , a cujus fupremis partibus bini
erumpentes procefliis , duos geminant globulos I , qui in
Cranii bafi non longe i mandibulis nervulos mittunt, fi-
ent & ad oculorum radices. Biferiores globuli ultra pri-
mum annutum , fervato proportionali (patio ex reflitu-
dine trachea: orificiorum fituantur ; bini tamen poftremi
K L.fibi fuct edentes, i fc invicem parum didant, & in-
ter fepeimum & oflavum tracheae orificium pendentes ,
extremum gracilefcentis (pina M.tafcrius promunt ; a
quo, velutidilperfis fibris, corpOTis extremi appendices
irrigantor & foventur- Refidtuim fpina N, globulis in-
terjeflum , nerveam pra fe fert naturam ; namfubalburo
eft, & in binos recolligitur fafciculos communi involu-
«ro conternes , & alfufo atramento in cancri (pina patet ;
Inipii etiam Bombyce, inter primum & fecundum O
trachea orificium non parum didant bina (pinalis me-
dulla partes. Eagtemas nervorum produfliones ad ar-
tus & mulculos non licuit in totum attingere ob lucidi ta-
tem , & albedinem. Noduli fupra expofiti a minimis
trachea ramis P. irrigantur ; a fingulo enim trachea ori-
ficio verfirs interceptam fpinam binioccurrunt rami , qui
in medio libi occurrentes mutuam pariant Arudornofin ,
& produflis minimis ramulis arfle expofitos amplexan-
tur globulos', & elongaram inde fpinam.#

An prater exaratas Bombycis partes alia fuperfint vif-
eera, non audeo negare altorum enim follicitaindagcr
& dexteritas forti luculentiora deteget

Luftratis interioribus vifceribus, unum vel alterum de
Cxanii ilrufluraed expendendum. Solet natura in ftn-
fMineu animalibus Cranium pluribus unitis oflibus com-
paginare : unde in ipforum mutua infertionc & adapta-
tione plures contingunt futura: , propriis diferinnnata
, nominibus , qua minimas quafdam rimulas inter contigua
& articulata o(Ta defignar.t. In Bombyce autem Cranium
oflns multiplicibus , vel falcem cartilagineis particulis
coagmentatur, variaqne ipfms futura, feti intermedia
particula, inter contiguum verumque os, nigra quadam
Zona , cateris (olidiori , defcribuncur. Hac eundem co-
lorem & fubftantia modum exhibet , qualem in ungui-
bus & ofleis particulis obfervaraus; cralfior ed reliqua
cranii lamina , nam interius etiam protuberat. An hac
oflea portio ex addenfau contentarum laminarum ex-
tremitate contingat , multum probabilitatis habet , cum
•libi quid proportionale accidat: Oilea hac zona primo

3 '7

Cranii bafim • firmat, ubi collo (eu primo annulo nefli'
turi & quoniam c.ipnt ipfum (ut alias retulimus) in du-
plicem quafi femifpharam fccatUr , hinceft , quod ofleu*
ille circulus A, cranii baiirr» firmans , verfus fuperiora
fcrpens , futuram lambdoidalem exprimit , cujus mentio
jam fafla ert. In anteriori autem parte, ubi os infcuipcutn
eft , elongat i hojufmodi odei procefius varias defcnbunt
futuras, quin & parum ad latera reflexi diaphanos quof-
dam globulos B , quos pro Oculi t habendos c fle reor ,
arflefirmanr. Spatia xonis hifce contenta cartilagineis
lamellis , parum extra protuberantibus , ut Cranio debita
concilietur concsvitas,replentur : ilta verb, quibus os col-
ligatur , diverfis emergentibus partibus locum prabent :
ItaC. dentium apicibus foras erumpentibus aditum lar-
gitur ; D veri hiat, ut oris concavitas pro ingerendo
cibopateat. Supra ipfum eminens quasdam porno Elo-
catur , qua , velut acuminatum Mentum , exeunti Ita-
mini aditum largitur : Hinc inde ab Fmammifbrmes qui-
dam proce diis , alias deferipti , continemur & dabiliun-
tur. Fig. 14.

Crtnn concavitas plbribus repletur, fpinalis fcil. me-
dulla parte , extremis trachea ramis , & binis ftyliformK-
bus proceflibos , qui i futuris , dentibus proximis , in-
tro producuntur ; major tamen Cranii portio i binis
dentium Mufculis occupatur ,• qualibet enim exarata fe-
mifpbara , qua Cranii moles excitatur , prxgraudi fSt fi-
brofo repletur mufculo , quo appenfus dens ad late-
ra diducitur, & adducitur. Nam in Bombyce , deoe»
fum vel liirfum rctraflts mandibulis nequaquam 01 ape*
ritur (qt in (anguineis fere femper*accidit ,) fed, cutn
ipfius Jenta fub eodem plano locentur , mutuo ipfo-
rum accefltr & receflu cibum caput animal , ipfumqoe
atterit;

•Usntis bini funt ; fmgulus etenim utrinque pro-
prio alligatur mufculo. Eornm fubrtantia oflea eft & fii-
liginofa; figuram habent quafi inciforiam ; coocavocifr-
v oq ue apice A terminantur. Pars ipforum exterior B gib-
ba eft , interier vero , eique oppofita concava A , balis ,
abfque rumpentibus radicibusomninolaviseft , & quali
quadrangulari conftac figura. Cavi intus funt ; & ab 1 phs
erumpit tenuis quadam alba lamella C. qua forte ex ten-
dinibus, feu ex fibrajpm fblidefcentibusextieinitatibus
excitatur: In hanc delinunt copkila carnea fibra, in-
fignemmufailumefformantes, quarum mole bina cra-
nii partes affabre replent qf. Fig. 1 1. Et qqoniam mamil-
lares illa protuberantia, quasforas hinc i«le circa Jen-
ta eminere diximus, mommhabent, probatu fc eft pe-
culiares etiam mufculos in ipfaram concavitate, vel fal-
tem intra cranium recondi ; cum natura lbcalcm motum
abfque mufculis prpmere non (oleat.

Taliter igitur conftruflus Bombyx, poft ultimum fe-
ni um per dies feri decem impeofe nutritur , & vorat , ut
ad notabilem perveniat motem.

Bombycesfatisnutriti cor.tabefcere incipiunt , ipfo-
rpmque corporis moles param minuitur; pmdiem Cal-
tem a cibo poftremo abttinent , alvi excrementa cum fa-
niofo quodam icore mellei coloris ex toto excernuntur ,
ita ut in ventre niljuperfit. Externus corporis color im-
mutatur, quadam enim lucidius feu diaplianeitas cum
aliqqali flavieici tinfluca obfervatur , & fub ventrctir-
ncus-luxuriat color. Anterior corporis portio, fecundo
& tertio excitata suwulo, turgida redditur, & purpureo
Rr ) C0‘

318 D e B o

colore perlucet: Eandem etiam colorem referunt ma-
tnacalx quaedam in quinto & O&avo annuloinlbulpt®,-
‘ portio pariter intermedia annalorum fublutea r rdditur ,
iicutSc imi ventris appendices. Interius Vcntriculeu pa-
rum depreflusvitellino quodam refertur icore , qualem
ex Cedo corio erumpere videmuJ. Divagari tandem in-
cipiunt Bombyces, & litum pro texendo folliculo apeum
nancifcuntur. Opportunum jam locum nadus Bombyx ,
propriis i vafculis fuccum, fuccini inflar, fub (laminis
Forma effundere incipit , & ligneo fmiluto vel occurrenti
fcabritiei applicat , indeque celeriter recedens , filum
nere perpetuat , & diverfo fub fitu locatis adaptat : quod
cumglutinofumfit, a2ri dum exponitur, facillimi con-
crefcit ardequ^hxrct , & ita laxum quoddam rete , vel
mavis, rudes qua.-d.tm contexturae inchoantur , in qua-
rum centro , ex ejebita diflantia , ovalis fblliculiilrudura
& unita compages commode fubfequi poteft. Utautcm
Bombyx flamen promat , retrahit caput, deinde attol-
lit, & ad polleriora recurvat , compreliifque fuperiori-
busannulis, quafi eradat, & ad latera diverberando ca-
put flamen exerit.

Inter agendum per vices caput retrahit , parumque
hxret, deinde elongato corpore muntoque grefTu ma-
jori cum alacritate opus aggreditur. Nec diu venit harll-
tandum , anaborevclab extremoalvi llamen emittat,
cum fer.fuimanifefli pateat, fub ore brevem quandam
probofeidem pendere veluti Mentum , a cujus extremo
perforato ex delato illuc glutinofo fucco d fericis dudi-
bus exprimitur. .

Filum feu (lamen , quod unum .hocque perpetuo con-
tinuum, exerit Bombyx, diverfo ritu interferitur ; nam
animal dimidium corporis, hoc crt , extremam alvum
immobiliter figit , dum grandioribus pedibus tcnfa
flamina applebcndit , & tunc reliquo corporis , capite
prwipue, continuatis comprefhonibus , flamen ab inte-
rioribustrahit: ubi vero ulteriorem optat progreffum,
mutatis fex anterioribus pedibus , quorum unguibus , fla-
minibus applicitis, corporis moles fufpcnditur, caput
anterius protrudit , cuji» vario motu circumducitur lla-
men, diverfequa? figura’ defcribuntur ; ut plurimum ta-
men Jpiralcr funt, vel faltem adhasproximeaccedunt.
Peragitur folliculi textura quafi i*r triduum , vel faltem
per biduum , juxta Bombycis robur, praegreflam cibatio-
nem, adrifque ambientis temperiem. Hujus compagi-
nata fubftajjianon undequafjuefibifiroiUseil; nam ex-
teriora primaque filamenta, qua: aliis fiilcimento fue-
runt , nullam colligantiam flabilemque connexionem ha-
bent, & eam fblhculi portionem conflituur.t, qua: vul-
go pilum dicitur, & apud aliquos inutilis lar.ugo. Plu-
res autem funt putes, quibus intime compaginatur fol-
liculus. naminfexlaminulas dividi potefl , haeque non
uno pollent colore, juxta fcil portionem & naturam fuc-
d, quem diverfum in fericis vafis contineri diximus; qua-
r<? prima operisdie exterior folliculi . mollis tiroen , tex-
tura hqplhir ; fubfequenti autem dic novo exprcflb fuc-
co diverfix adduntur lamina:, & reliquo tridui poftrema
valdeque friabilis additur textura, dum interira rcfacca-
to flamine folidior redditur fblhcultft.

pinguius Bombyx ut plurimum folliculum fibi parat,-
interdum tamen hui circa unius tantum folliculi fabri-
cam fatagunt , ynde ex filamentorum implicatiore im-
poOibih: efl, iervata flaminum continuitate ; ipfum re1

M * Y C B.

texere. Hujus craflities dupla efl, & duodecim circiter
laminuiis conflans ; interius nullum adefl feptum, fcd
una^ntum concavitas ; exterius parum diverfa a mox
defcripta folliculi forma gaudet , cum fere femper de-
prelbor (it , & latior , geminis quafi juxta fe pofitis folli-
culis coagmentata ; Oblonga , papyri inftar , loco follicu-
li obltrvatiir contextura, quxquaxlrangulariseft. Non
rarofiipervcniente hyemeflomby», in fe ipfum retra-
dus, nullo edito (lamine, in Aureliam immutatur.

Inclufi intra folliculum Bombycis ferica mtei%ula,
proprio exhaufto humore, non parum detumefcaftt , li-
cet aliquid etiam fucci fuperfit. T rachex vafa minos tur-
gida redduntur , & intellinub, i Ventriculi fundo orta ,
Aurar.tiorum colore perfufa vigent. Cor crebris pulta-
tionibus ab imis ad fuperiora movetur ; reliquus corpo-
lis habitus contradior redditur , & rugofus , ita ut fmgu-
lorumannulorum latitudo in arcum Acdatur , & paruftt
etiam faperloris citum (obintret; unde excitatae rugae,
ficut& ani appendices , purpurea: redduntur.

Perado triduo , abfblutaque folliculi fabrica , Bom-
byx (contradus tamen) per longum decumbens quiefeit ;
externus ejus color ex carneo vitdlinus redditur ; viola-
cea quxdam linea adfitum trachea orificiorum tranflo-
ect ; 8c triangularis illa macula , in fupiua dorfi parte , in
primo , fecundo & tertio anhulo excitata , purpurea qui-
dem, fed dilutior, redditur; ungues, quibus pedes ar-
mantur intro retrahiilitur crura gracilefcunt , ut exter-
na tantum tegumenta remaoeant, & patula olim tra-
cheae orificia anguiliora redduntur- Interius trachea: va-
fa plumbeum colorem ferunt, in extremitatibus autem
argenteum. Vrntricului exinanitus, parumque depref-
fusfubfidct, fubflavo fuffufus colore. Tefles ampliores
redduntur eorumque vafculum patentius redditur. O-
menti dudus adhuc florent , & ubi trrchex ramis irruan-
tur, roleum acquirunt colotem. Vemrieuli pariter vaf-
cula partim vitellina redduntur ; fingnla tamen varicoft.
Cranii cavitas aquofo & fubflavo refertur fucco , craf-
fumque & denfijm fub Bombycis corio latitat involu-
crum. Intra quatriduum tandem , quo tempore Bomby-
cis cortard4 movetur coiporifque moles anguflior red-
ditur, dilcuflp exteriori corio, (fereda: mflar) *Aurr-
ha , quafi noVum animal , emergit. Expoliatio comple-
tur fpqtio minuti unius hora: cum decem fecundis, hac-
que ratione (ut forte mihi videre contigit,) primo, ce-
lerrimus eil cordis motus , totius corporis habitus con-
vellitur, ita ut finguhe circulares Tegmentorum plicxe-
mergant , & ex tranfverfali lateium conllrtdione ex-
ternum corium ab interiori feparctur,- unde impetu fa-
do, propulfa infigni corporis crailitie verius caput, fe-
nium deorfum repellitur , & trachea: portiones a pro-
priis exterioribus orificiis divullx rapiuntur una cum fe-
nio , quod tunc deponitur. Interim ex motu fciflura ex-
citatur in dorfo prope caput , per quam reliquum corpo-
ris exit , rctrada fenfim deorfum feneda verfus anum ,
juvante non parum flavo quodatp icore, 4 cranii cavjta-
tibus erumpente, ita ut libera appareat ^Aurcha , feu
Nympha.

Durii exit Animal , antenrx craifiores & mucofiores
d reliquo Aurelse corpore fcjuiicte. pr.-cter implantatio-
nem, a binis cranii cavitatibus eruuntur; ubi revoluta
ipfarum produdio eundem occupat fatum , qualem man-
dibularum bini olim M uihili. Ala: pariter, & Crura,

fuis

De B o

Aiii terminis drcumfcriptt , apparent, h*r ifirn ante-
riorum in Bombyce pedum ex»ahuntur, tlU vero a la-
teralibus dorfi partibus , quae olim purpurea florebant.

Ha vero exarata: partes quoniam adhuc mucofc funt,
hinc eft , quod invicem de facili haerent, & fenfim ficces-
fentes ita arfU uniuntur, ut unum videatur indumen-
tum . quod Aureliae fpcciem exhibet. Quare cum ha: par-
tes fint PapiheJum propria; , ipforutnque ufibus dedina-
tat , videtur Papilionqm natura citius , ac vulso creditur ,
emergere , altiufquc radicari ; cum in Bombyce , ante
folliculi texturam , Alarum inchoamenta , fub fecundo fic
tertio annulo latitent ; antennarum etiam delineationes
in Cranio fiant, & expleto folliculo, proprio gaudeant
termino: Nec i ncongruum erit dubi tare , novum Aure-
li* vitae genus non-niA jam geniti Papilionis larvam &
velamen cfle , ut nequaquam excitatus vd percoffus ex-
ternorum injuriis fi&e firmetur, & adolefcat, quafi fe-
tus in Utero.

Excitat* n»Ox Aurelia: configuratio , praecipui ex-
terior-, rimanda fete objicit. Corporis extima figura fere
Ovalis eft, fcgmentis feuannulis , per tranfveilum am-
bientibus, conftans: Ventris medium parum protube-
rat: verfus caput 8t anum fenfim decrefcit , ut extrema
alvo in acutum delinit ; ut Icones dcmonftrant, In fu-
penori dorfi parte fuper fecundum & tertium annulum
extenditur quoddam corpus A . parum eminens a reliquo
■orii, quinque obsufis angulis conftans; ondeUmhunx
(peciem habet. Hoc communem cum reliquo exteriori
involucro fubftantiam ibrtitur . qua tamen refris fibris ,
copiofe per tranfverfiwn dufiis parum exafperatur. Su-
pra Umbonem hunc (ut ita dicam) fitus adeft reconditi
capit» B. i lateribus deferipei corporis exortum tra-
hunt eminentue bina: C , quadeorfum produ&r , ficcir-
- <■ imum ventrem extenf* , & revoluta: , pofl renium
ibi fortiuntur finem. Ha frequentibus per obliquum du-
ftus fibrulis.alar um compagem denotant ; reliquum dorti
odo compaginatur annuis , qui reflexa quadam plicabi-^1 rnm cortici perfundis color t mergat ; quin & traiftu tem-

n9poris infer " "

M B T C E.

tur , qui propria Concretione , contentarum partium
foliditatem , una cum rpfarum natura , mani feliar. In in-
teriori ventre adhuc fupereft veftigtum SeriCbrum inte-
ftinulorum, fi pracipue flavo fcatear.t fucco. Kerr/r/r*.
/a/parum contradns & rugofus apparet; ejus color in
medio roleus eft . in lateribus autem diu elixatam carnem
a-mulatur ; interius concreto quodam fucco, mellis in-
{tar ^abundat , qui nullo adhuc pollet fapore : circa ipfum
tenuia lntefimala , feu vafcula olim crocea producun-
tur, propria & antiqua fervata figura , & Vitellina red-
duntur. C' er Jis motus ut plurimum a fuperioribus ad ima
perpetuatur, rarustametv Tr/les l-inc inde medium ven-
tris occupant, propriumque manifeftatur vafculum.quod
bytnpharicopcrfirnile eft. Adipoli dudus ultra propriam
albedinem parum rubedinis referunt. In interiori corii
parte , exporredi adhuc per longum Mufculi obfervan-
tur,- conciguieniroannuli, quibus Aurei te corpus com-
paginatur, non ita uniuntur, ut redam defignent lineam >
fed intermediis pheabilibus & revolutis intro infifuri*
owineduntur , ita ut inferior annulus fuperioris fegmenti
caEtatem fubintret quod Mufculorum ope conti ngitl
Namipfonimfibraexordiumfumunt afuperiori annuli
parte, & dcorlum dedudx in (ubfequerris portionem
inferuntur; unde quotiefeunque Mufculi tenfi manent'
(ut in Aurelia accidit ) necefle eft, ut annulorum bina par-
tes, quibus Mufculi affiguntur, parum fibi invicem ap-
proximentur,& ita retrado furfum inferioris annuli prin-
cipio , fecum etiam intro revoluta rapiatur annuli extre-
mitas.

Ausui* configuratio hucufque roditer Vobis ex-
prefla, temporis proqrcflu mutationes fubit, donec Ai-
pihe roanifeftetur Dierum enim decem fpatio, aftate;
autumno autem & hyeme, menfis unius curriculo fuc-
ceftiva perpetuantur difpofitiones. Quare externus cor- '
porri color faturatior in dies redditur , cum circa caput,
caudam , & per longum dorfi . exficcatorum Aorantio-

li fubflantia continuantur ; iplbrum color aureus in prin
cip», fenfim tamen faturatior obfcuriorque redditur , &
perpetuo linea quadam, quafi Citria, dorfi longitudinem
oefignat. Fig. 16.

- . In prona ventris ~4lreh* parte plures obfervantur in
fu penori corporis regione parum protuberantes ; Ete-
nim, qua ultra medium ventris occurrunt, latiorelque
funt, alarum C extremitates conftituunr, quas a dorfi
lateribus enafei diximus : qua: Vero his proxime emer-
gunt; a fummo corporis exorta, derirfumque latera-
Iiter produdte , antennarum D funt inchoamenta; pro-
pe harum exordium protuberant bini monticuli E, qua
Papilionis latitantia labia indicant, reliqua vero infe-
riores excrefcentiaG, crurum divaricatorum progref-
Ibs exhibent. Reliquus venter fex diftingmtur annutis,
ntflluiDque fexuum veftigium exterius emergit. In la-
teribus Digmata , olim trachea patula orificio , adhuc
feperfunt, non tamen hiantia. Fig. 17.

Dtftedo corio , feu potius peculia ribui concavitati-
bus, qua fingularum partium inchoamenta continent,
iispracipoein locis, turi tumore* mox deferiptos adeffe
diximus , cfnereus quidam tnrbidufqoe icor erumpit :
exarata enim qqchbet particula membranis quibufdam,
veluti faeculis , qui partiam configurationem pollident ,
ooqftauc t ipferomque cavitates humore quodam replcr.-

:rior& reflexa qualibet annulorum portio, zo-
na indar, eundem referat colorem reliquum vero cor-
poris , venter fcil. & latera , vitellinum diu teneant co-
lorem.

Externus habituspifis fubflavis condecoratur , a quo-
rum radicibus , vigente adris calore, fudoris guttula e-
rumpunt. Annuli , quibus Aureli* corpus coiiftat , foli-
dioresfiunr, Sc quafi cartilaginei. Al®, antenrue ,& cru-
ra propriis involucris contenta extra fenfim protube-
rant. & manifeftiora fiunt , & ex fuperius deferipto mu-
colo fucco , poftremo coocrcfcente , ipforumfoliditas,
& fpecies emergunt; Dum proxime etiam proditurus
eft P Mfi/10 , nigra quadam macula circa caput obfer-
vantur , qu* latentes oculos indicant.

Interiora pariter immutantur. Trache* rami , amiflo
annulorum vigore, molliores redduntur , ita ut !n feipfos
collabantur, & ex plumbeis argentei fiant. Ipforum e-
tiam tunica vulgarium ferpentum exuvias amulantur,
cum minimis quali fqoamulis componi videantur. Tra-
chea ex teriusorifidum occluditur , ut a«ri non ampliua
pateat in greflus. Omenti reticulares plexus fubpaleares
fiunt , ipforumque membrana non parum lacerantur , ut
amilla propria continuitate , reliquum pinguedinis , hoc-
que exiguum, quod in um longa inedia noneftabfum-
ptum , agre contineant , cum univerfa luse moles in-ff u-

Ito-

520 D r. B o

fUiU contriti videatur- Ventriculi rfloles ar&ior & bre-
vior redditur, ut quafi diliteftrat : Nam primo Ipfius tu-
mor pirun» deprimitur , deinde re tradis 6bris redis,
ejufdem longitudinem firmantibus, abrumpitur cefopha-
gus, & ita fu perior ventriculi portio deorfum retrahi-
tur, reliqua vero, inferior fciiicet , verfus ventris medium
afeendit , nullumque fubfequentium Ventriculorum feu
cavitatum remanet vedigium , cum forte in du&um , &
veficam , mox exponendam , abfumatur. Vemnculi fi-
gura varia fuccedit , ex diverfa contenti fucei natura , &
fibrarum retraftione ; nam ipfius membranas extra fibra-
rum colligandam eminent , ita ut Vcntnculur crifpus ru-
gifque refertus appareat. Qua: tamen frequentior acci-
dit, illa eft, quam propofui, in qua A firum fuperiorisoris
defignat ' B vero inferioris. Ventriculi color varius con-
tingit ; nam hic a latitante intus fucco emanat , unde
ipfius tunicat , primis Aurelia: diebus , carnei coloris , di-
luti tamen funt , mox rofei , deinde pyropum aemulan-
tur, & tandem eyrneum , fi in longum plus jufto protra-
hatur Papilionis eruptio. Ccmfimitis etiam fuccus in ipfius
«vitate luxuriat, qui primo melliacolorem&ferecfln-
fi dentiam pofiidct , nulloquc pollet fapore; mox rubi-
cundus efficitur, &fo!idior, & interdum amaritiem ac-
quirit; non raro etiam liquatur & in humorem perfimi-
)em ei . qui in exponenda inferius vefica colligitur , abit.
Fig. 18.

Ab extremo Ventriculi B , crocea pendent vate C , feu
Intcftinula ; hac contento fucco diu turgent : mox vi-
tellina ,& tandem quafi ladea, exftabulanre intus fanio-
fo quodam humore , qui tamen fingulas ipforum partes
ron inficit , cum quasdam vitellina adhuc vel fubcrocea
perfeverent, ex nondum immutato contento icare. Ipfo-
rirm figura varicafa redditur, & hinc inde eminula tu-
- betcula emergunt. Hiant vafcola h*c in longum quen-
dam du&um D, ab imo ventriculi prodtsftum, inprs-

f pandem quandam membraneam veficam E , humi-
iorem alvi partem occupantem. Hic igitur duftusex-
porreflos , « latus , peridalrico quodam motu infignf

pollet ; unde lafteum hunsorem, fanguinis laniem , quem
> continuatisvafculisCperpetuorecipit, fuccefliva Ilia-
rum partium eonftridione , ita agitat , ut mirum redda-
tur fpe&aculum ; interdum namque exaratus humor fuc-
ceflivis pluribus condrfeionibus deorfum in veficam ex-
primitur ; modo iterum furfum abigitur verfus ventricu-
li fundum, itant perennis fiat fluSuatio; tia&u tandem
temporis, faniofum boc excrementum' in vefica E re-
colligitur. Hec piri figuram habet, mole infigni pol-
let , & perpetuo excrementis (caret ,• ejus fubftantia
membranea ed . & exterius minimis eminentiis , quali
papillulis, exafperatur. Duplex videtur excrementum,
hac vefica contentum ; aliud etenim faniofum ed, &
quafi cinereum , quod perpetuo vefica: fundum occupat,
« excrecum tabis indar concrefcit; alterum auteni fa-
turato & melleo pollet colore, & femper fiipernatat,
etiamfi fumma agitatione confnudatur cum fucco con-
focio. H.vc excrementofamateria , per alvum excreta ,
ita linteamina & tabulas inficit, ut pei petua fublit macu-
la. Ab hac vefica alter erumpit dufeus F, qui in anum
hians hujuftnodi excrementis viam parat : membranea
pariter condat fubdantia, eaque molli, ut ron parum
etiam extendatur.

in feminis, primis diebus , quibus Aureli* fbrrm e-

M B Y C t.

mergit, Ovorum tndioamenu erumpere & manifedari
incipiunt; horum fubdantia , inter primordia, mucofa
ed indar concreti nervei fucei, cinereum ferens colo-
rem , mox fulphureum : Ipforum magnitudo inaqua-
liseft ; etenim cum multiplices fint (ut infra earolicabi-
tur) Ovarii tubas , hirque veluti oblonga IntefiitOt , in
communem commeatum tendentia, ideo Ova , quo ma-
gis ab hoc communi dufiu didant, co th inora reddun-
tur , proportionali fervato ordine ; ut in Praeurta corono ,
qux vulgo Covohere dicitur , obferramus.

Perficidntur, & augentur ova , ita utante novam Pa-
pilionis manifedariemem fingula rite conformata repo-
rtantur ; licet interdum quasdam imperfecta adhuc in
tubarum extrcmitatibmdeprehcnderim. Obfervantur e-
tiam, in imo alvi, veficularum & gloi nilorum quoran-
dam ineboamunta , de quibus uberius infra dicetur.

T rante&a exaratorum novem dierum (patio , vel in-
terdum menfe ipfo , quibus fub A urelie fpecie Pap itio-
nis vifcera firmantur , nova ejufdem futcedit manifie-
datio, quam fummopere*)uvat icor, inter Aurehac co-
rium & Papilionis curem ftagnans. Etenim excitata fcjfi-
fura in Aurei ia: dorfo ( ubi Xjmhnir fpeciem extare dixi-
mus&, circa caput & alarum implantationem, crebra
pedum & alarum agitatione , qua hujufmodi i propriis
extrahuntur faeculis, humeSati papilionis cute , & ibi-
dem implantatis plumis , de facili excutitur A ure ha lar-
va ,& manifedus erumpit Papilio-, unde duplex Senium
in folliculo fubed , Aurelia: (cilicet & Bombycis-
Papiln , libertatem adeptas , novam exoptans auram ,
folliculi claudra urget ; ab ore itaque copiofum eradat
phlegma , quo proximum folliculi acumen madefcit;
tum, furfum elongato capite turgee, ejufdem texturam
fenfim laxando, oedamen ad latera diducendo; hocque
capite velat ariete , peragit , quoufque data via erumpat
anteriori corporis parte , qtue fuper externum folliculi
corpus revoluta , fixatis firmiterpedum unguibus, ex-
Urenium corporis . adhuc folliculo inclufum , extrahit,
Metit

[ ita nova gaudens I uce expandit alas , in fi nidris ut plu-
rimum circumvolutas & contortas, qtuefcnfira ex motu
& aeris temperie eriguntur & vigent. Excrementum a-
rugi nofum impetu, & mdiftans ejicitur: AI® , non elati
4 foto corporis machini, freqae*cr& celeriter dimo-
ventur, & fonitus, quem Ionium appellant, cerebro
auditur.

Mole differunt Papiliones, cum inter ipfos adiit fc-
xuara dillinftio , ut cx pudendorum addenaa hidoria pa-
tebit; Mafeulu/ minor ed , gracilior item , & vegetior ;
alvi extremitas furfum in motu recurvatur ; fuperiore*
ejufdem partes , capiti viciniores, impenfc turgent, 8c
licet alis gaudeat, non tamen volatu fruitur. Famina
oblongo pollet corpore, ita turgido, ut multiplices zo-
nasglabras, tranfverfutt) corporis ambientes , exhibeat,
qua- ni! aliud funt quam annuforatn portiones, quxolim
in Bombyce in rugas contra&a: fub annulis latitabant , &
in Aurelia etiam furfum revolut*. corporis molem bre-
viorem rerldebant ; nuqc vero , ut ingenti Ovorum co-
pia: locus detur , laxatis mufculorum fibris neceffirio
venter elongatur , & ita in annutorum confiruis glabri
hse intermedia: patent zona:, *

Ut ipfarum vero lingula: , utlicet , pateant partes , at-
tentius ludranda: veniunt, Iconibufquc manifedanda:;
quare ab exteriori earundero habitu exoriemur. ((»-

D e B o

rom corpus quafi Ovale eft,& , fi deplumetur , eamcir-
cumfcriptionem fortitur , quam hic habetis : Ejus enim
annuli circulares funt , & qui medium ventris occupant ,
latioresfunt ; reliqui vero verfus extremfcexporredi ar-
diores fiunt, ita ut ovalis fere confurga*gura. Fig. 19.
Caput habet A, exiguum tamen , in quo bini locantur
oculi B. (ut in confimilibus oblervatur) qui femifphatram
multis fegmentisdiftindam exhibent,unde innumeri qua-
fi intercepti aflurgunt oculi. In fuprema capitis parte an-
tenna; , feu ignava 'corqicuIaC. extenduntur, quatinfig-
tsiter foras eminent; eorum fubftantia fui generis eft. oc
fere olTea , color ad caftaneum vergit, figura vero filicis
ramum «mulatur; etenim per longum articulate ad in-
vicem fuccedunt quam plurima: partes fenfim decrefcen-
tes D , qua faji» procera, parum deorfum curvantur , &
trunci indar hinc inde curvas geminant confundes ramos
£• & quorum lateribus fiifci exiguique pili pendent: fu-
periorem fero trunci partem, pilorum & plumarum,
qaaksmreliquoabundant corpore, ingens copia tegit.
Hanc confimilcm articulationem in reliquorum Infeao-
rum antennis pailim oblcrvamus , unde in lingula ipla.
rum parte flexionis motus excitari potcfl. Fig. 10.

Inter oculos ad extremum oris finem bina pendent ,
palearis coloris, lata corpora F, qua dum patula foras
ex toto eminent , bubulum umjuem referunt , & Labio-
rum appellationem fortiri poliunt. Hax latiori fui par-
te oculorum lateribus luerent , & libera deorfum pen-
dent, folent autem intus retrada corrugari; quocafu,
diminuta longitudine , ipforum latitudo amplior reddi-
tur: fponte vero Papiliones, vel comprelli ventris tor-
tura foras exerunt, & aquam etiam fundunt , feu mavis,
exeunti ab ore humori locum pratbent. Inter radicem
antennarum , oculos , & Ubia triangulare fpatium , quo
os completur, refultat, Iblis pilis hirfutum , nullaqre
forma extuberans. Motum habet caput ad Utera, uir-
fum , & deorfum , cum aliqualem habeat cum fubfe-
quenti thorace articulationem.

Proxima Capiti occurrit corporis portio , Carneus
fcil. fui generis circulus, ardus tamen, feu membrana,
qua: , aum exficcarur , cartilaginis naturam acquirit;
haec cranium cum reliquo ventre continuat, C ollum que
annulari videtpr. A prona hujus parte ventrem conlli-
tuente , bina erumpunt crura G, quorum furiantia carti-
laginea ell , & folida , & interius excavata > ut mufeu-
lis iit locus (ut pailim in Crujltecit videmus.) Exarata
crura G , ficut & fublequent ia , quatuor habent inlignes
portiones ad invicem articulatas, quibus poftremo pe-
des H appenduntur , qui multiplici articulationum ferie
componuntur ; quibus tandem bini adduntur ungues
verfus interiora recurvi. Prima igitur crura G, capiti pro-
xima, impfantantur in ima primi circuli portione fub jplis
oculis & deorfum quafi perpendiculariter elongata , pri-
mam articulationem fortiuntur, qua mfignis eft; liib-
fequen* vero articulus furfum , ad exteriora tamen, di-
ducitur , 8c exporrigitur verfus antennansm implantatio,
nero, ubi articulatio fubfequens deorfum reliquum cru-
ris & pedi* dirigit , ita ut ex vario partium cruris fitu bini
defignentur trianguli : Hoc tamen peculiare in his pri-
mis crunbus oblervatur, quod prima articulatio unde-
quaque libera eft, 8cad extra divaricatur, reliquis au-
tem tubfcqucntibus binis cmrum paribus ita arde unitur
propriis aunulis,quibus connafcitut , ut immobilis baicat |

M B Y C E.

Subfequitur corporis pars , Thoraci analoga , d qua
bina hinc inde pendent crura I, pari ordine locata : ti.ee
a lateribus proni ventris orta , & interiora verfus de-
doda , prima articulatione fibi occurrunt; reliquo au-
tem eundem progreflum habent , quem nuper defcripfi-
mus; in hoc tantum differunt, quod prima articulatio
ardi haeret ventri, ipfique unitur : fingula hac crura bre-
vibus plumis & pihs commode teguntur , hifque albis,
& candidis. Crura lixc motum reliquo corpori commu-
nicant, & his valide animal objeda apprehendit ; unde
necefiario non tantum in cavis ipforum aiticulis latitant
mufculi, fed etiam in pedoris cavitate, ubi implantan-
tur.

Superior Thoracis pars , humores amulam , iifdera
excitatur annulis , i r|uibus exordium fumunt exarata
crura; h«c eminentes quafdam habet particulas in Au-
relia ipla adurgentes , parumque figura diferepantes:
Etenim prope antennarum A implantationem , elata
quardam circuli portio B , Cervici/ inftar , emergit^ fub
qua (ut reor) crurum vel antennarum mufculi locantur,
lubfcquirur fcuri-formis quidam tumor C , cui alter qua-
drangularis appenditur. Hi omnes eadem annulorum
fubflantia femi-car tilaginea excitantur , pilifque & pen-
nis ognteguntur. Sub his valida; & copiolae fibras carnea? ,
luteicolorisconduntur, qua: totam pene hanc pedoris
cavitatem replent, & verfus fuperiora diriguntur, &
pandem recolled® mufculos efformant , qui alarum radi-
cibuj inferuntur. Fig. n. A lateribus fcutiformis hujus
protuberantia; , non longe ab alarum implantatione,
bini quidam proceflus D cartilaginei , deorfum inclinati ,
foras erumpunt Ala: E , feu , cum .sinftotclc , penna? ,
non longi d deferipto dorfo & in Umbone implantan-
tur: binae hinc inde funt,- fuperioresK, quae ab hume-
rorum apice ei nmpentes ad 1 utera extenduntur, & am-
pliores funt; reliquae vero L , humiliorem fitum verfus
pronam pedoris partem occupant , & minori pollent
latitudine, fmgulm folidioribus quibufdam componun-
tur gracilibus fle oblongis partibus M , qua; caseris firmi-
tudinem pnbent; earumque fubflantia quafi odea e(t ;
fig. 10. ha:, arborum vel plantarum more, i quodam
communi quafi trunco pendent, qui alarum radicem fir-
mat, & ulterius prrxiuila: diffociantnr, & alias ulterius
germinant fibras, quae ad alarum extremitatem expor-
redaeobliterantur; fpatiaveroint#r folidas hafce fibras
fuborta tenui quadam diaphana replentur fub-

flantia , quae ipccularel^Ppidem annutatur ,- unde ex
hisomnibusalarumconfurgitexpanlto, ipfarumque le-
vitas. Tota alarum moles undique pennulis, feu plu-
mis, tegitur,- foramina etenim determinato ordine per
tranfverfum obfervantur , in quibus exigua: penna- infe-
runtur, qua: ex levi tamen manuum comradatione deci-
dunt , unde hujufmodi al.T ftrinteut dide funt.

Reliquum papilionis corpus, abalarum implantatio-
ne ufque ad alvum , odo compaginatur annulis (eu fcg-
mentis, que molli adhuc fubitantia fuccrni colorem re-
ferunt, pilifque & pennis confperfa conflare. Horum

Sortio (utfuperiustadumefl) denudata pdu furfum re-
exa in mafculis latitat , in terminis autem Ovis turgens ,
una cum annulorum reliquo foras eminet.

Ventrisextremitas ob pudendorum varietatem diverfi
mode terminatur; etenim in mafculis ultimus annulus
A in proua ventris parte cartilagineos, feu potius ofiem

511 D e B o

eft , & verfm alvum in Appendices quafdam B. lancina-
tur Fig i}- Apoftremn hoc annulo membrana quidam
gilva pendet , qui fenfim acuminata ofleam pudendi &
ani machinam ambit & continet, ficque ventris cavitas
clauditur; hic inflabilis cll, & ad libitum, dumprici-
pue ficibus datur aditus, qu3 anus componitur , Sc pe-
niscufloditur, mirabilis eft. Ut autem hujus lingula pa-
teant, papilionis venter digitis ita comprimatur, ut ex-
tremus tantum annulus cum erumpente fexu Ubere pa-
teat, St tota Papilionis corporis longitudo perpendicu-
lari ter pendeati silico occurrent bina hinc inde corpora
ingyrum horizontaliter dufta , qui in prona B ventris

f larte orta , lateraliter furfmn produ&a, fenfim graci-
iora reddita incurvantur, ultraque prominent, velut ir,-
fignes ungues, velrollra; eorum color flavedinem re-
fert, fumantia vero , in bafi pneipue , folida Sc fere
©fleaeft : hoc tamen interdum obfervavi , quod dum vi
Papilio ipfa adunca reddit, non tantum mutari radicis
ficum', fed mediam Sc qnafi acutiorem iplorum partem
fletti , Sc curvari quafi articulationem haberent.

In medio fpatii , abhisdeferipti, Sc circumdati, of-
feum quoddam, velutflosC, locatur corpus, quodin
fuperiori tegionc , hoc eft, in extima parte foras erum-
pente , retortis finibus D, patens os exhibet, anique ^ex-
tremum oiftodit orificium. Pluribus oflicuhs conflatum
diceretis gibbum Sc convexum hoc corpus, fi compagi-
nationes, rimulafque attenderetis. Interior hujus cavi-
tas tenui Sc gilva membrana inveftitur , qui parum acu-
minata in modum Utcftmuh , extremum anumEcon-
ftituit ,■ unde ad animalis libitum exeritur , forafque pro-
• pellitur. In primo roftrorum exortu A, ubi in Bfc con-
tingunt primi ipforum produ&kmes , convexa quantam
fuwtantia F , Umbonis inllar , continetur , vel quafi pha-
retra : Harc propria fubflava inveftitur membrana , in-
tufque aftulam G cuftodit , qui interdum foras exeritur ,
pentfquc veram refert naturam. Fig. n. Situm igitur
habet penis inter extremum odeum annulum , qui pro-
nam ventris partem cingit , 8c anum , qui ofleo fepimen-
fo fulcitur : ejus cannula ollea eft , fui tamen generis , or-
tumque habet inter apophy fes, feu extrema pharetra,
mox deferipti , intra ramen ventrem condita. Hujus r*.
dix A modice arcuata eft , Sc ejaculaterio vafe, a parafta-
tibus B feu aflervantibus tendente , ar&e ne&itur , ita uc
ptntt videatur ejufdedl continuati vafis extremitas. To-
tus Cannuli feu fiftuli duftnsjtf foratur , ut exeunti fe-
mini pateat via. Circa ijifanfllcabilis quidam tunica
Cv veluti preputium, ludit, inferiorem pricipue par-
tem inveftiens. Superior penis aftuli extremitas fenfim
gracilelcit , 6c tandem fub foecie folidi acuroinatique
roftriD definit, quod verfus fuperiora recurvatur. Ab
hac eadem parte, qui verfus humom dirigitur in papi-
lionis incerni , proportionalis gUru E , qua penis extre-
mitas ornatur , erumpit : Hic interdum turgida . St tu-
berofa redditur; tribus autem carunculis F.G. H. non
taro inflaris componitur , qui rugi* Sc foveis afpera
redduntur ; harum prima F cum reliquis rudem efforroa-
tura triangulum , apice fuique acutiore portione ab aftu-
Ii mucrone D pendet , Sc fenfim latior cffcfta , trianguli
partem effbrmat : fhb ipfa hinc inde bimaffurguntex-
crefcentti carne* G , H, quiab oflei cannuli cavo e-
mer gentes ad latera erumpunt , Sc acuminatis finibus
Us., vclatuoftris, verfus penis tergum parum revol-

M B Y C *.

vuntur.ut hu jufmodi glans.floris inflar, apertis fle revolo-
tis tribus foliis compaginetur. In medio harum meator
ocnfpicuus L hiat, per quem femen emittitur. Fig- sq-Sc q.

Papilionis pqMs frequenter exeritur, St extra eminet
more ammaliunT qui averfo corpore coeunt; etenim.
Glans penis, verfus ultimum corporis direfta; dim ul-
terius horizontaliter movetur, ultra extremum alvi ex-
porrigitur ejufque motus fpirjlem quafi delignat lineam,;
nam vibrata penis aftula revolvi videtur , ex quo proba-
bile eft , binos mulculos, quibus pgins foras exeritur , fpt-
ralem infertionem habere , uti in pici lingua , ut exeratut
obfervareeft.

Pammabfimilem Ptmr ftru&uram lnkl genus Infe&is
aliisobfervarous ut Papilione vulgari. Cicada, Stc. -

A mafculino pudendo ad fremineum tranfitum faciam.
Ventris extremitas annulo A, qui in prona fuj parte of-
feus eft , completur, ejus forma lara St per- ampla eft , pi-
lis Sc pennis tegitur. Ab hoc annulo complicabilis pen-
det membrana B , qui lenfim anguftata ofleo quodam
circulo C , anguli iori tamen , circumambitur. Hic tribu»
lamellis ofleisconllat, in gyrum dodis, quibus ultima
alvi cuftodia paratur. Inter d iftofannulos km/m D, qui
faturatiori pollet colore , Sc fohdiori etiam fubftanoa :
Ejus forma fcmi-lunarem concham, vel apertum cali-
cem miulatrJr , Sc in profundiore fui parte fcifliiram E,
qua penis admittitur , habet. Extremi tandem oflei cir-
iculi fpatium i membranea quadam tunica occupatur;
hic flato tempore ad animalis libitum , vel fortiter com-
prefla alvo , ita turgida redditur verfus imam ventris par-
rem , uc foris eminens protuberandas F quafdam effbr-
met, Coronei pomi fpeciem referentes. Ad harum medio
bini erumpunt ovales tumores G , quipiliseonfperfi , in-
termedii fcifluri H , anum efformanti, locum pribeot;
unde probabile eft, interius communem quandam cavita-
tem adede , ( velut in pomatit accidit) qua ultimo feces -
Sc ova, mox per anum exitura, parum detineatur. Obfer-
vandum tamen, ani foramen fuperiora verius dirigi ; quin
Sc mondculosG, quibus cuftoditur hujufmodi fcifluri (
non ita facile luftranhbus imam & pronam ventris par-
tem patere. Fig. ad. . . .r

Externum papilionis habitum hucufque deferiptum,
pennis Sc pilis tegi diximus. Pennarum copfiguratio illa
eft, qui panynm grandioribus pennatisapparet ; aftu-
la enim A, ceu calamo, firmantur, qui fenlim gracilef-
cens, hinc inde plumas Bappenfas habet; Hoc tamen
peculiare in hujufmodi pennis obfervatur , ab ipfarum
fcil. extremo confinio aliquas prominere proceras plu-
mas C. non eandem fortitmtur magnitudinem , ut in con-
fimiiibus palfim obfervatur ; fed aliqui proceriores ob-
longa firmantor aftula , reliqui vero brevi,- illi ab ex-
tremo alarum limbo pendent, Sc pilis promifeui habi-
tum corporis tegunt ; reliqui vero alarum e xpanfas car-
tilagines cooperiunt. Fie- 17- .

Coniideratis exter ioribus, interiora pandenda veniunt ;
qui cum multum mucofitatis habeant , ar Aeque trachei
vafculisimplicentur , difficilem ipforum indagiiiem red-
dunt

Lacerata itaque cute , Sc annutis, qui totius corpori»
operimenta funt, dubitandum occurrit , an altera lubfit
membrana , cum interdum ipfius veftigia deprehende-
rim : Et in natura penu tam ferax eft membranarum pro*
ventus, ut ndcopiobusm animalibus oWcrvetur. Cer-
tum

De B o

tntn tamen eta, carneas illis fibras , quibas uni vertam re-
trahitur corpus, ad huc extare: h* corporis longitudinem
excurrunt-, nec obliquarum *el tranlverfalium veftigia
deprehendere potui.

Hinc inde in lateribus ab Interiori cute pendent tra-
cheae rami , qui acttingula vifcera diramificantur , in feip-
fos ita coilapfi , ut circulorum loco minimis quali (qua-
esis compaginentur. Veutriculur , & lultftini olim cro-
cea adhuc obfervantur ; qualia in Aurelia defcripfi-
juus. Medium dorli , bini te(lesM> ampliores redditi ,
occupant : Hi fafeolorum figuram aemulantur , & a
quam plurimis tracheae ramis gibba ipforum pars con-
tegitur. In concava foi parte vafcula N emittunt , qu.r
vertas extremum alvi produda, fenlim laxata, vel (al-
tem aderrantium , ufum tapplent. H*c ulterius fubva-
forum fpecie elongata , ejaculatoria vafa conftituunt ,

rrinunumdu&um defineotia» ad penis radicem po
mo deducuntur, & ita femini in teftibus produco
wa patet iqaflervantia , ab His in penis meatum Fig. 14.

Tssras adulto jam Bombyce emergunt , inAure-
Ife (latu permanent, & au&iores redduntur , &poftre-
mo impunfe contento femine ita turgent, ut foli vigeant ,
propriaque mole extera , vifcera jam fenfim cadavera-
ca, teperent : Horum color palearis eft , dilutus tamen,
fub liantia vero friabilis , 8t mucofif.

Feeminaram ventris cavitas Ovini contiguifque vif-
ceribus repletur 1 itautipfarum moles impenfe emineat.
Or ahium produdlio quaedam luiefliiulu eft , exor-
tum habens ab extremo ano membranea condat fub-
ftantia, quae de facili extenditur, corrugatur, multum
<jlie roboris poilidet. Hujus truncus A, in anum defi-
nens , minoris unguis latitudinem xquat: dum interius
procedit , in binos dividitur ramos B , qui ulterius parum
produdi ftnguli in quatuor xque oblonga IutefimuliC
subdividuntur , & tandem unitis extremitatibus , ad cen-
trum ventris reflexi , ultimum habent terminum. Ho-
rum quilibet in tota tai expanlionefimilis eft, & longi-
tudinem Indicis xquat. In noftris Papilionibus (exagin-
ta , St ultra , ova 0. in fingulo exarato ramulo C conti-
nentur. Tubarum interior cavitas ovorum generatio-
nem & commeatum promovet; in odo enim elongatis

M B T C E, 32J

dam; ejufdem figura variat, interdum enim bina ova-
lia corpora F , arde invicem contigua , prxeipuam
huic torpori molem prxbent ; interdum tamen unicu*
eft venter, piri vel olear frudus fpeciem refgrcns. Huic
F perpetuo additur alterum rotundum modiceque latum
corpus G , ovalis pariter figurx , quod altera extremita-
te czcasquafi radices proruit, in imo ventris conditaa;
altera autem extremitate colum feu dudum emittit , qui
unitus portioni ovalium cOiporumF, communem pro
exaratis finibus canalem Helrormat: hic autem inOtu-
rium hians abfumitur, unde lentus humor , hujus vifce-
tis ope recolledus , in Omni truncum exprimitur.

Ab oppofita Omni parte , vertas tamen anum , aliud
pendet corpus I , majoris tamen magnitudinis ,- bocglo-
bofum eft , & colore figuraque Occidentalem margari-
tam xmulatur.

Duplicem dudum habet , alter enim brevis & latus K ,
qui tendit ad radicem extrema: oflex coronae L , ubi in
excitata oftea concha Vulvam hiare diximus: aliud au-
tem colum M, quod longius eft , Ovini appenditur»
ibique aperto ore definit. Corpus hoc I interius habet
configurationem , non enim facculi inftar ipfius concavi-
tas laxatur vel aperitur, fed lacerata exteriori tunica,
quae margarita: fuperficiem imitatur , globulorum N
quinque oc feptem ut plurimum racemus emergit, qui
pedunculo communi O , huicque peforato appentas,
elongatus ulterius ad Ovinum M , & ad fcemineum pu-
dendum L , propriam Ifortitar ftruduram. Fig. 19. In-
terior cavitas mucofo quodam, perfimili ptifanx hordea-
cea:, tacco refertur , quarecuminhauc, ut inferius pa-
tebit, imrninbpenefemenejaculetur, ibidemque deti-
neatur & foveatur , illam Uterum ede credidi , a quo fe-
men cum commixto fucco fenfim (ita enim probabiliter
reor) per proprium dudum M pertranfeuntibus ovis as-
pergatur ; unde fubfequentibusobfervatiODibusfiimare
placuit non femel conceptam conjeduram. Papilionis
tceminx . qux mafculi concubitu foecundata , ovorum
feturam incoeperat, ventrem aperui, & Ovinum una
cum comentis ovis, reliquilque adjacentibus vifceribus
extraxi, utprxflo eflent pro eliciendo Ume. Singula
igitur Ova in tubis contenta , parum comprefla , fulphu-

iprodudionibus C, ova exortum & iucremer.tum reique coloris , &confequeotcrinibe*indaperman(ere.

habent , adftatumufqueexcretiomstempusdetincr.tLir ;
quo apparente, fenfim per continuatos geminosdudus
B in ultimum A, velut in communem truncum exone-
rantur , & ita ovorum fetura fuccedit. Ovini tubz-.tu-
oteiscopflarxvafculiscopiofis, admodum retuimplici-
rfs, irrigantur, a quibus probabile eft ovorum materiam
decidere; utinuterisGailirce non improbabiliter vere-
mur. His adduntur evidentes trachea: rami, quibus non
tantum ipfammcxtremitas firmatur, verum St totus pro-
greiTus irrigatur. Motqm habet Ovirjum periftalticum ; .
piteuter enim impetu quodam retrahuntur ipfius partes ,
S< przcipoe truncus ptope anum , unde probabile eft ,
fibris (velutin quadrupedum lutcfkmii accidit) donari ,
cum ejas corpus maxime ibidem craliius extftat. Fig. 18.

Plura circa Ovtrium natura locavit , qu;e , cum in
ipfura-bient, hiepariter exponenda veniunt. Ovari» trun-
cus A , antequam binos promat ramos B , oblongo cui-
dam corpori K neftitur . cujus interior cavitas cum tr un-
em A pariter communicat. Corpus hoc E colorem &
- tabftantiam quali nerveam poilidet , & aliqualiter foli-

ovum autem , quod m Ovim trunco prope Uteri lita-
tum haaebat , turgidum. St violaceum ftato tempore
redditum permanlit , utpotc fecundum. Quid iiroile
etiam miratus fum in fponte diu defiin&a papilione . cu-
jus ventrem , cumplus jufto turgidum intuerer , diifccui,
& tota ovis copiofe fcatebat : Nou longe ab ano, in ex-
tremo Ovini trunco quaxlam aderant ova violaceo per-
fufa colore, qui tanfa&o certo temporis fpatio indui ab
his folet tantum , qua- fecundata jam funt : Interior con-
tinuatus Ovirn truncus in tumorem aflurgebat. DumigH
turfoecundaabftuliova, en fuccedit lmtjimulum , far-
ciminis inftar . ex concreto. fctodam fucco, in quo oc-
cludebanturqu.Tdam ova viaaeei pariter coloris, affu-
tam vero corpus , cx fubftannz modo , colore , exterif-
que accidentibus , femen ab utero cruciatum , ibique
pratefi natura: legem concretum conjeci, curo in exte-
riori V ulva: orificio eundem deprehenderim fuccum ; &
inMafculisetianiabcxtremitate uietrx, in fpiram cir-
cumvolutum perfimile femen jiendere viderim. Quare
cx lus veritus fum, Ovorum produdionemabfquc maf-
Sf x culi

,324 De Bombyce.

culi ope, ut in Gallinis accidit, peragi,- ipforum vero bus.hxrere, ut nifi affufo vino diluantur , vel fumroa vj
fecunditatem ex af|>erfo mafenhno remitte, lamin ute- evellantur , nunquam a priroavo dimoveantur loco. Nee
ro recepto fubfequi, dum lingula ova a tubis decidua multum diflimilia refert lamorraUs Harvcur, qiue in Sct-
Ovam trujjcum fubeunt , In quem femen , jam utero "a infula obfervantur , qua-damemm ova , dum naicun-
conditura , aliaque ab adjacentibus vifceribus erudantur. tur , lenta quadam madent humiditatrt qua , veluti femj-
Et ut elicita jam conjedura fenfatis , proutlicet, firma- mine , fubftrato faxo agglutinantur-
re tur obfervationibus , alia molienda duxi. Ova igitur AvuIfoOvario , cietenfqoe vifceribns , ventris cavum
famellar , qua: malculum diu admiferat , ipforumqtie fe- occupantibus . occurrit Cor , longitudinem dorii excoc-
turam inchoaverat , i ventre extraxi , caaue ab Ovant rens , quod in Bombycibus jam vigere diximus. Eadem
tubis, quibus continebantur, libera reddidi, iilatan- eft omnimoda ilrudura , quamfaperiuspropofui , fiex-
tum cudod>cndo , qua- adhuc tubis contenta Ovan/ trun- ternum colorem motumque inverfum excipiat» : Corda-
cum non attigerant . luecadftatum tempus fervavi: In um enim tunicie , deniiores tacfe , amifla diaphaneitate
'his itaque primrevus & nativu**fulpliurcus color perpe- fubcroceum induunt colorem, unde in Papilione magis
tuo duravit quin, & gracilia reddita funt, emergente in- eminet cor, quam in Bombyce : Motus etiamcordium ,
figniquadam fovea in ipforum medio, & exhauilo ut primis Aurclixdicbusacquificus, adhuc perdurat , a lu-
plurimum liumido , arida quafi omnia permanfere , quod perioribus fed. ad inferiora expreflus , « fuccefliva Sy-
fubventancisovis familiare eft ; pollremo Ova harc blan- llolefuccus propellitur. Nec ita conflans eft h*c natur»
do virginis calore & rellatis temperie feta , nunquam femira, quin levi etiam ex caufa varia reddatur, unde
Bombycem edidere. Ut rurfuscv.dentius & propius rem nil forte inconftantius ; tot namque anomalia: in hoc cor-
»t tingerem , Papilionis ova fubventanea, expreilo ab dium motu contingunt , ut fas fio, parumper ^os det me-
Utero femine , vel allcrvantibus mafculitiisafperfi , ipfa- re eorum hitloriam, que fopius obfervavi. Memini m
que (lato tempore fovenda curavi ; fed cum ipforum Papilione motum Cordis (quod rarum ell) ab inferiori-
tolor liilphureus perpetuo duraffet, infecunda per man- bos (iipei iora verfus me obfervaflTe ; deinde tamen, tranf-
fere : At maxima fanefuiflet experiendi felicitas. Ii jux- ado brevi temporis featio mutatis carceribus, inc«piffc
ta praconcepta fuccelliflet- Confimilia interim veflrx a fupcrioribusmferift-a verfus, diuque durafie: Incun-
fegacitati committo , dum reliqua Ovino adnexa vifce- fimiliCor movebatur verfus extremum corporis,- cor-
ra perludro. dium vero, fuperiorem corporis partem occupantium^

Prope igitur extremum Ovarii Afinem, oblo»gam& diaflolerara erat; infei iorum vero celer &fiequens,&
infignem locavit natura veficam P ,- haec imam alvum oc- <tu,-e corporis medium occupabant , raro pulfabant ,- tan-
cupat, & per rranfverfum locata Ovarii truncum luper- dem circa caput pullus perduravit, quiclcentibus reli-
xquitat, longifque produdionibits ad latera clorgatis , quis corculis, motufqoe undoius erat , verfus fuperiora
moxque reflexis verfus extremum ventrem , ciccis qui- diredus.

bufdam radicibus fuos fortitur terminos : Ejus fubltar.ria In Papilione pariter Cor pulfare carpit ab imis verfus
membranea eft , tenuifque texturar-, unde de facili fran- caput; fefto interim per tranfverfum cordisdudu infe-
gitur, & diaphaneicatem aliqualem prar fe fert. E|us nor portio ab imis ad fuperiora movebatur, hac tamen
forma, bina Brutorum Uteri cornua unita, abfqueU- ratione, ut humilior hujus pars celerrime moveretur,
teri intermedio corpore «mulatur ; oblongum enim fuhfequens autem raro , altera autem pars n oppofitum
lutc/lmulum , vel veiicam, qualis in pifeium ver.treob- pullaret. Inalus etiam fada eadem cordis fediooe, di-
fervatur, praefefert, & modo c-xtuberat inglobulos, vifataraba: partes primo verfus caput, pollremo verfus
modoinformam vafiscoar&atur, & tandem extremis caudam conftringebantur , & contentus Icor in fingo-
finibos in oecos ablumitvir ramulos. A centro hujus ve- lis pullationibus exprimebatur.

fice, ubi fcil. eadem Ovine incumbit , canalis quidam Alias in Bombyce, proxime evafuro in Aoretiara, cor-
R, brevis & ardus, eadein vefic* tunica cxcitatuse- d smotusantcventfisfeftionemabimis ad fuperiora di-
mergit , qui in fobjedum Ovarium hiat. Repletur oblon- rigebatur, pcrafta tamen fedione , mutato termino , fep-
ga hirc luttjlmaha veiica Paquofo quodam & diaplu- cuagmta edidit pullationes , quae univerfhm coi dium
no humore, qni aliqualem pollidct amaritiem , &per tradum libere excurrebant ,- fenfim autem iterum rediit
exaratum colum RinOwr/ain derivatur. Laterales nu- motus i cauda ad caput , & pollremo param didudoun-
jus veficae produdiones , lunc inde ab Ovarii locata; , fibi guibus humiliori corculo , i fuperioribus inferiora verfus
invicem communicant, cum pars fupra Ovarium cu- revixitdiorea. Frequentiilime 4 mortuo animali diverfi
bans nullo polleat fepto , unue comprelTione media promuntur motus in tot corculis fibi invicem communi-
concentus humor omnes pervadit produdiones veficac, cantibus; nam in unico tres fiunt pullationes, inconti-
quiti & fortiter comprdfisfingulis vellem particulis nui- guo una tantum , vel binae faltem ; quin & in eodem"*
lus erumpit humor per ca-cos fines Q_, fed totus perdu- corculo diverfitas fuccedit; etenim fi portio cordis ad
dum R in Ovarium exinabitur. Parura abfimilem ilru- latusmclinetur.cclcrrimas&frequentiiliinasproniitpul-
duran: in Locujh/, Carah, & aliis obfervamus. Con- (.itiones, tremorisinilar reliqua vero-, proprium fervans
tenti humoris naturam tentaminibus aflequi mihi non Ii- fitum, demote pullat. Motus etiam extindioniproxi-
cuit ob «pilus paucitatem ; interdum tamen fufpicatus mus non unum perpetuo fervat rhythmum; interdum
fom, naturam hunc liquorem ad majorem affutfleminis namque frcquentilfimus eft , aliquando tamen fuaexrir.-
penetrationem , ve! ad leniendum ovorum exitum, vel guitur raritate , d afftifa aqua vel faliva revivifeit.
faltem ad ipfa cullodianda , parafle ; cumconllet. Ova, Ut tandem pulfuum varietatem expediam , binas ad-
dum id lucem eduntur, parum madida efie , moxexfic- daminfpedior.es, quas contigit cum dodiilimo Ootn.
cala ita fui uter occurncnu tabul.c , linteis, & coniimili- Lartio Iracajjata , Collega meo, deprehendere,- qua-

1 • runa

De Bombyce.

ruro prfma in B*uea corde, vulgariter P/«* di&a , fuccef-
Ct. In hac igitur, corcula invicem hiantia ab inferioribus
ad fuperiora (ut in exteris conii milibus, qua; ad meas de-
venere manus, perpetuo obfervavi) moveri experant;
Tunicae eorum, diaphanx& ipfx, fubjedarum membra-
narum colore parum inficiuntur; interea tamen exarata
corcula modo furfum modo deorfum verfus confringe-
bantur , unde contentus icor variis hifce motibus percuf-
fus fluduabat , & quia pinguedinis bini globuli invicem
hanentes in contento intra cordis cavitatem humore pa-
rum lmmerii jadabantur, ideo mirum reddebatur fpeda-
cuium-

Hi itaque, ex Cordis Syf ole expcdTo humore, in
quo nataoant , ab imis furfum periebantur , & fre-
quenter impetu regrediebantur ; at ubi in latiori corculi
parte commorabantur , fuperveniente Syftole motum
recipiebant verius fuperiora , fumma cum velocitate, &
quandoque afeendebant ultra tria corcula; quotiefeun-
quevero in auguftiori corculi parte ftagnabant , fubfe-
qoente compreifionc ut plurimum verfus caudam expri-
mebantur. Non raro, perdurantibus Corculorum pul-
lationibus motum vertiginis habebant , 8c interdum,
& frequenter etiam fluttuabant enarrati globuli abfque
coniiderabili progrefla •

Alteram obfervationem ex Aureliacollegi nuperrimi
excitata, in quaCordium motusa capite adimumdiri-
■ gebantur , deinde ab boc ad medium , i quo in oppofi-
um caudam remittebatur propulius icor, velut imoria
pila, & ita non param duravit hic natura: ludus , donec
bini motus in oppofitos terminos diredi, i medio Tur-
ium & deorfutn erumperent: & tandem unicus (ii per-
fles perdu ravitmotus, a fupcrioribusicil. ad inferiora.

Haec funt ea , qua: circa motum Cordis in Papilionibus
& Bombycibus frequenter obfervata.Vobiscommunica-
ta volui , ut inde penfitatisfingulis ulteriora eruatis , dum
Ventris fuperior portio utriufque Papilionis luftranda :
Ab hac turgens quadam A pendet , qux aere re-
fitrtapiri formam fortitur, Scinaudiori fui parte tubu-
lum B habet, qui in os Papilionis defmk. Hujus fub-
flantia membranea eft , & tenutilima, ita ut de fiicili lace-
retur, & perluceat j quare fiexquifitoMicrofcopio lu-
ftrensr , fibralas C, ipfam angentes , exhibet. Ha: omnes
VeGcx circumferentiam ambiunt, alie enim per tranfver-
fum deducuntur, reliqua: vero per longum ita ut fingula:
ipfius partes fubfequente comprelfione exinaniantur.
Exarata fibra: ita implicantur, ut rete confurgat. An
fint valorum produdiones an camcx fibrx , interdum
dubitavi; quoniam tamen non abfimilem ftruduramin
quibufdam pifcibus , quibus membranei infunt Pulmo-
nes , quin & inipiis Teftudinibus reperii , ideo carneos
mufculos efle cenfeo, quales m urinaria vefica extant.
Aire intus contento turget , eodemque expreflo de-
tumefeit ad animalis libitum unde non parum ovo-
rum excretioni in fueminis , & feminis in mafculis eam
conferre rationi confonum videtur- Nec probabile efl ,
veficam hanc eundem fortir i uiutn cum vehculis , t)uas in
Pifcibus pafiim obfervamus ; erenimPapilionci pedibus
folo hxrentes corporis molem urgent.

Inter enarrata micufquevifcera graciles Ornati produ-
diones locantur; hx viteilimim referunt colorem, & cum
«ram fere orbentur pinguedine, dc facili oblcurantur.

Qipttu interior compages , ob fui exiguitatem &

3 = 5

friabiiitatem, non undequaqne mihi patuit. Hoc unum
obfervavi, antennas interiorem cranii cavitatem fubire
binis rotundis truncis, feu radicibus , quiinftyii-formi-
bus procdlibus occurrentibus implantantur , & forte
carneis fibris pro ipforum motu continuantur. Reliquum
Cranii replet Opiicui nemn per tranfverfum dudus , ci-
nerei coloris & cylindri figuram tenens; in medio ta-
men anguftatusncditur.Spi»s// medulla, deorfum pro-
dudx. Hicnervusad balim oculorum , iuiexpaniionc,
exteriorem mnicam , haneque nigram, conflituit, inte-
riorem pariter , quafi argentea , ulterius promit : Reli-
quos humores non licuit in totum afiequi 00 exiguitatem.

Sed longo forte Papilionis partium hiftoria vos radio
affeci, unde reliquum ejufdem vitx, quod, ni fallor.
Bombycis ultimutn eft fenium , compendio compledar.
Papilionesillicoaclucemadepti funt, coitum tentant;
nam mafculis incurvata corporis extremitateceierrime
progreditur Sc regreditur , donec in prxhenfam fermi-
nam extremam jlvum , ubi proprium locatur penden-
dum, vibret, S illico raptam tormina Vulvam ungui-
bus & aculeis ad fe trahi* , libique jungit ; pronam enim
membrar*, anum ambientis, partem ita unguibus re-
trahit, ut utriufque averfi corporis extrema' fe contin-
gant: Mox penem exerit, ejaculatur, iittraque puden-
dum focmineum condit , & tunc contrado corpore alas
per vites quatit , & capite ipfo Ixtabundus annuere vi-
actur.Placuit editos alarum fucceflivos idus dinumerare,
& fxpius in ipfo coitu continuatim fumma cum celeritate
centum & triginta Sc ultra promit , quibus peradiscon-
quiefeit quafi mortuus , vel i conjugio feparatuSperho-
rxqaadrantem jacet ; iterum rcaflumpto coitu folitum
alarum motum «Iit, longe tamen minus , cumfxpenon
excedant triginta fex idus: A quibus feriatur, hilarita-
tem tamen adhuc fervat , eredas tenendo alas ; quo tem-
pore femella elongato corpore , humique denudo ven-
tre & dejedis alis jacet , mari tamen adhuc junda. Ho-
ra interim excurrit quietis, quam alarum pauci fubfe-
quuntur motus. Durat bxc chorea quatuor dierum fpa-
tio, in finetamen otia longiora funt. Tranfado primo
biduo folent mulieres ipfas liqiarare , & fponte etiam in-
terdum Bombyces ipti poft primos concubitus non ite-
rum coeunt; quare mafculus curvato corpore, eodem
fere fervato fitu , celeri vertigine tentatur , editque bom-
bum. Abrupta copula , brevi reliquoque vitae curicolo
fxmina ova edit. Horum feeturaurplurimum quatuor
partitis vicibus, quas repetiri cottas intercedere folent ,
completur; comprimendo enim 8ccoardando mediam
& extremam corporis regionem , foras elongato ano »
ova in fubjedam humum vel linteolum propellit-, qui-
busita hxrent, ut vix cultro & unguibus amoveri pof-
fint. Singulam ovorum excretionem fubfcquitur brevis
quxdam quies , qua vix ^ingehe* ftlautio recitare-
tur. Et licet Papilio novum femper mutet fitum, con-
tiguitas tamen, & proportionalis intercapedo, quin&
ordo in excretis-Sc humi hxrentibus ovis obfervatur , ut
nneam flexuofam defignenc Excreta ova uc plurimum
funr 5 16 vel j»4, interdum minor eft ipforum (numeras ,
eum aliquando 446. dinumeraverim , & interdum jgj.
Non omma tamen ova- tubis contenta m lucem erum-
punt, fed interdum fucco In Ovtrn trunco quafi fingula
detinentur : interdum in Ovtrio triginta anhuc reman-
fide obfervavi, & in foemuus , qua- mafculi concubitum
Sf 3 non

• 26 De B o 1

non funt pa flx , frequenter ovorum fupprimitur fatura ,

• ita ut parum vivant.

Perdurat Papilionum vi» juxta diverfam agris tempe-
riem; nam vigente xdu citius intereunt, unde quintum
-tantum diem attingere vidi interdum tamen , ut i/htgufti
menfe . duodecim dierum fpatio vixit Papilio ; in prin-
cipio autem hyemis ad menicm perduSuseft: fupcrftitc
mafculo per auquot dies obire primo frequenter folet fce-

mma. Ante interituro adorfo decidunt plumx& pili, ita-

ot fubje&i corii citrinus color erumpat ; alarum extrema
corroduntur, totum impenfe turget corpus veifusfupe-
riora. I11 foeminx cadavere aliqua interdum ova fuper-
funt ; vifcera circa Ovarium locata obfervantur , St in
oblongis vcficulis, fuperius defcriptis , exiguum diapha-
oi humoris ftagnat

Stercoris vencainterdum etiam turgida faniofoexcre-
mento emergit, nec appenfa haeftmuU ex toto deli-
tefcunt. Trachea vafcula mollia oc flaccida fuperfunt.
Vaarttu\u> ad fuperiora retra&us obfcuratur ; Vterur
imer extera vifcera , majorem na&urfolidiratem & fir-
* mitudinem, evidenter patet, •& viget. Aeris vciica ita
turget, ut Papilionis corpus au&ius reddatur, St tan-
dem exficcato cadavere , vacua quxdam interior rema-
neat concavitas. In extremi»te interioris alvi, quatuor
vel quinque acuminati oflei proce flus , k mafculino pu-
dendo derivati , obfervantur. Et quoniam liare fmgula
cadaver conftituunt, ideo abjiciuntur , lbiaquc mox fa-
ta fuperfunt cud odienda ova. Hxc illico ac edita funt.
citrium feu helvum dilutum referunt colorem , qui in
rubis etiam effbrefccbat , fenlim tamen immutatur, ut
Xerimfstltnut fiat, Se tandem hyacinthinus vel purpu-

• reus evadat. Hanc fuccedivam colorum mutationem
multum juvat ambiens Aer ; unde vigenti calore per bi-
duum tantum Citrius perdurat color , & intra quatri-
duum Violacea redduntur, : Interdum feptem dierum
fpatio hoc totum peragitur negotium , Sc ingruente hye-
me in longius protrahitur hxc colorum mutatio. Non
idem tamen emorefot color in lingulis ovis etenim ,
qux fubvciitanea funt , quorum fcif faturam non prae-
cedit utriufpue papilionis concubitus , primxvum ci-
trium fervant eoiorem , ficut Se ova , qua? ii tubi? Ovtru
papilioniseruuntur, licecfoemina jam vivens faecunda-
» fuerit; interdum etiam afbemina, mafculo conjun-
£ta , fubventanea quadam . inter extera facunda , edun-
tur, in quibus Citrius perpetuatur color.

Ovorum figura A ovalis eft, parum tamen depreda,
unde binas habet laterales concavitates B , qux fenlim ,

• fcnefcenteovo, patentiores redduntur; in fubvenuneis
vero ovis frequentidime tanta excitatur concavitas &
depreflio , ut contufa videantur ova. In altero etiam
ovorum acumine exigua quadam obfervatur fovea . pe-
ni fimilia illi , qux in acino, avulfo pedunculo relinqui-
tur- Fig. jo.

Tefta , ut exterorum animalium , ova teguntur ; 'hxc
nequaquam friabili condat materia, qualis in Gallinaceo-
rum genere obfervatur , fed veluti cornuum lamina , dia-
phana & fiexibiliseft, unde in frudula. forci)>ibus ad
placitum, fcinditur. Exterior tedx foperficies nonab-
. folate Ixvised , fed rotundis minimifque tumoribus fibi

contiguis afpera redditur , ut Squttin* corium xmule-
tur.

Ovi concavi» tem luteus occupat bumor , qui foli-

IBYCE.

lium refert colorem , deleri Mutatione concrefcit. An
ultra luteum aliud adfit , fenfus non atttingit. Mem-
brana quadam crafliori Vitellus continetur : haec plura
habet, quorum dilucida cognitio phy fica? meditationes
valde promoveret , illius exiguitas non obflaret. Iiiice-
cundis itaque Oris violacea quaedam corpora fupra ipfaai
excurrunt: hxc non, rafomm in modum , tubulofbfie
fenfim decrefeente canali componuntur , fed grammis
vel hederae indar , duobus conflantur gracilibus fcil. pe-
dunculis, & latioribus quibnfdam corporibus, velurifo-
liis annexis; hxc communem non habent truncum, fed
i nvicem implicantur ; qux vero intercedant fpatia , ova-
libus replentur corporibus , circa qux ludunt fuperius
expoiitx prodi; itiones Has diaphano fucco replentur,
& proinde pellucida funt, 8t in crudis elixatilqueoris
patent Hoc evidentius fperabamme in Gallinaceis oris
repertarum , fed excidit fpes ; nam hoc anum attingere
potui in mox apertis ovis , Sc adhuc humedbta exteriori
membrana, cujus fubftantia furculis fere diaphaniaexa-
ratur, qui ramorum arboris indar in minores geminao-
tur produftioncs, Sc mutua implicatione folitum rore
efficiunt; Noned autem unius truncus, k quo finguii
pendeant rami ; intercepta vero membrana ab exaratis
furculis, albis quibufdam fsudulis & globulis etiam con-
dat qux omnia videntur correfpondere mox deprehenfis
in Papilionum ovis. His addiderim , tedam gallinaceo-
rum ovorum cicatricibus frequentibus referrem efle ; un-
de ex his veritus fum , affiifuni humorem in 0*tm trun-
co pe r hxc tedx digmata in continuatos dufhis, in mem-
brana exaratos , propagari polle , cum avulfo ovi corti-
ce, quidam proceffus , qui ii fnbjefta emanant mem-
brana , lacerentur ; Sc, cum reticularis ille plexus in pa-
pilionum ovis violaceo fucco turgeat in iis tantum, qux
mafculino femine afperfa funt. (infacunda enim nullum
hujus vedigium habent, fed frequentiTrme exiiccatain
pulverem teruntur,) ideo dubitari poted , fubmtran-
tem feminis partem in membranarum alveolis contineri,
ibique confervari , & turgere , iive hoc contingat in ova-
libus illis corporibus feu in reliquis violaceis productio-
nibus. Pervia foramina in Gallinaceorum ovorra teftis in-
dicare videntur guttula? concreti cujufdam fucci, quim
recentibus ovis du m igni ad movent ur , a AipradiCFis dig-
matibus erumpunt. Placuit interdum , ovum recenter
editum in fpiritu vini una cum atramento, aliquando in
oleo fulphuris , atramento commixto, incoquere , ut fub-
ingredientibus liquoris maculx, & progreflus in indu-
tis membranis hxrerent, copiofa igitur nigra digmata
inlinuari atramenti emerfere in fubje&is membranis, &
in albumine ipfb.

Relata Papilionum ova linteolis hxrent , & per totam
xdatem in cella viairia , vel alia frigidori manlione con-
fervantur, hyeme autem rigentegelu, fub le&ulorum
dratis, ne glaciem concipiant, locantur; 'apparente in-
terimvere, vino & aqua commixtis, modice calefa&if,
afperguntur. St ita a linteolis abraduntur, & tandem
prope finem isfprilu blando mulierum calare incuban-
tur, ut brevi Bombyces erumpant.

Qnxdam tamen Papilionum fpecies apud nos ed . qux
ter hr anno facundi redditur. Namipfius ova fub finem
Aprilis Bombycem edunt, a cujus mox nat» feminibus
novus ante principium Julu promitur vermis, hujufque
geni» ova fub >jii fine animal producunt. At quo-

niam

De Cochlea Terrestri, Cicada, &c.

nl.im Bombycum cura non in folam (peeici propagatio-
nem dirigitur, fed artificum prsdpuus fcopns eft, ut
ipforum fpoliain mercimoniam ufurpcntur, ideo ferva-
tur follicolorqp debita copia, ut venturo vere Bomby-
cum fuccedat loboles ; reliqui , ne erumpente papilione ,
flaminis continuitatem foivente, inepti reddantur, ar-
denti foli exponuntur , & ira inclufa Aurelia fuffocatur-
In folliculis igitur , qui fortiori pollent ftruftura , feptem
horarum fparium exigitur , quo folaribus radiis perva-
dantur: in languidis ver6 quinque, & itapermenfes
confervantur follieuh. .1

Ut retexantur autem folliculi, parumper calenti aqua
macerantur , & (coparum apicibus ita agitantur , do^p:
Raminum capita emergant unde in falciculum comw-
ta , per foramen , in ferrea lamina excitatum , ne folliculi
afeendant furfumque rapiantur , fed in aqua immerfi de-
finwtur, &fuper harpedone multiplicatis circuitibus
evdmiriMr.

Non tota femper (laminis longitudo retexitur, nec
pro ferico componendo filo apta cenfetur,- nam laxior
folliculi portio 8t tenuior, qua: Bombycem immediate
circumdat, cum fragilis valde fit, nec ka facile reparari
poflit , ut inepta rejicitur , & i nollratibus Slrighta ap-
pellatur ; quod vero retexitur (ut interdum expertus
Ium) nongentos & triginta Bononienfes aequat pedes,
adhuc (uperftke exteriori lanugine , & podrema follicu-
li illaque inepta parte , qua- quartam , ut (ufoioor , totius
referre poterat. Edufhim flamen, & in filum «intor-
tum , in plures ufus facefcit ; & nemo ed , qui veffiura &
Ornamentorum varia inde produ&a genera ignorer.

Hac fune quae ex Traditu M A L P I G H I I
Bombyce excerpere utile duximus , plura in ipfo T ra&atu
legere potell lefior.

P JG H. e ab. 1 .it Hepate : H ic conglomerata quzdam ,
inuOTts fi ad totius corporis molem referatur , glandula ,
confpicitur, f»fci coloris, in infignes fibras divifa fupra In-
tettinorum longitudinem exctlh ens, quzexiltu , ex va-
forum connexione evidenter hepatis naturam & munus
explet. Hax in quamplurimos lobulos dividitur , non
fpncerica , fed conica potius figura donatos ; nec fat eft
naturas hanc paralie divifionem , fed minimarum , va!d£
amica, ulteriorem, foloque microfcopio confpicuara ,
molita eft ; rjm finguli mox expoliti lobuli , velut ex
parcis uva? racemi conglobatis , fubrotundis corporibus ,
acinorum inftar condantur , qua; cum toto lobulo mediis
rafis connexionem habent : fingula tamen proprio de-
feribuntur termino.

CAP. IV.

De Cicada.

IN Cicadis Tr acui* ramificatiolwced: confpfe
1 cuus ramus A , qui cum exteriori cicatrice ommumo-
nem habet, in minore» fubdividitur circulos, quifcnfim
in ovalem extenduntur veficam B .eadem continuata lub-
(lantia ; haec altera extremitate condri&a C , iterum
vafis naturam fubit.quam metamorphofm fsepius repetit.
St tandem extremis finibus , fibi invicem occurrentibus
rete effor matur . quo vifcera aliaque foventur. MAL-
PIGHIUS ie Bombyce.

P *n 1 s binis condat ofiibus quorum extremitas pio-
ribus eminentiis afpcra glandem conilituit, cuftoditur
autem vagina qua: etipfa in binos aperiturparte» non lon-
ge ab ano. IDEM.

CAP. IIL

De Cochlea terreftri.

COchle* terredris OEsofhaous ac Viani-
culus fupremam dorfi partem perreptantes ad ex-
tremam volutam difcnrrunr. Ed autem voluta teda hu-
jus reptilis ad anteriora recurrens ; hme revertitur eadem
feri via in anticam capitis partem, ut ex hoc fecum fiat
excretio. •

Dixtis duo eonfpicui , obliqui, nigricantes, mem-
brana colligati.

Mufculi obfcutiqui commovent os ad manducatum
infimi pedamenti mucronis dextram aefinidram endodi-
entes.Ed autem pedamentum bafis membranca.lata, cor-
pori fubtenfa, figura ad ovi formam accedente, fic ta-
men, ut fit in extremis ferme acuta.

H e p a a m fibras tres diffe&um, atrum non adeb, ut
non Gtftlbviridc.

C 01 c u m infigne m extrema volutat. SEVERI-
NUS inZootomia.

In Cochlea abfquetedS Viutxiculi quatuor In-
terdum numerantur, quorum prima t ingluviei indar in
orbem extenditur , fecandue majori poller longitudi-
■e , extremae a. m tenue Inted mum definit. M A L-
PIGH. de Bombyce.

H s r a x 1 a deleriptioncm hanc exhibet MAL-

C A P. V.*

De Ephemera.

Ex TraSjla

JOAN SWAMMERDAM.

C Xtenarnm partiam deferiptionem Capp.de Ephttae -
^«proponit SWAMMERDAMMIUS, ex
quo excerpere fapientia confultum.

Dividitur animalculum hoc in lmterfcBioaa XIV.
Incifiirarum harum prior Caput tres infequentes pe&us
reliquae ventrem cum cauda efficiunt.

In Capite coofiderabdes Oculi, tumcS aequali te-
Si, &utrinque fetis fubtilibus ornati. Indante depoli-
tione fenea* membrana hme fenfim abfcedit , reticui*.
rifque hinc in animali hoc volante fe bk exhibet dru-
ftura.

Inferius Como» fe offerunt acuminata , fubtiUa,
variis articulis praxlita ; hinc Diniiioi ai matae ma-
xilla rodrumcondituentes, ad quarum initia partee va-
ri* fe exhibent membranacea, ptlefavc , fimilcs iis qua-
les in cancris octurrunt.

Annuto pedoris primo ooba-rent Pedes anteriora
duo , in dru&ura eorum talis hic qualis in talpis , aliilque
animalcuhs terram fodere natis variis nempe modis ex-
uor-

3i8

De Euhemero.

trorfum moveri polle. Quivis LMerwdi;/ conflat 4 prx-
ter unguem , primum pedori unitor , fecundam pa-
rum incurratur , fimilitcrac tertium , quod cornu magis
refpondet variis afperitapbus indar diutium gaudens.
Quartum valdi exiguum ed, ungue armatum , curiofum
omnino Mufculos hic contemplari articulorum horum
motui dicatos.

Ad incifuram pedoris fecundam , qua; corporis to-
tius tertia ed, /cuti quodam fuperius intcriufque te-
fiam , lumbos referentem, Pedum par fecundum occur-
rit. Componunt hoc internodia quinque & unguis, va-
rii hic etiam pili.

Ad pofhca magis procedenti futui occurrunt illi qui
utrinque Alam anticam excipiunt.

Varii in his pori exterius venarum nervorumque (pecie
fc exhibentes.

Ad incifuram pedoris tertiam , qu* corporis quarta
A l a a 0 51 par alterum, priori longe hoc minos , ab co-
que tedum , occultant Exdem etiam pedes podicos qui
ex internodiis quinque praeter unguem, pilifque variis
Wdem conflant

iSlnnului ventri 1 primu/ , qui corporis quintus xqua-
lisomnino&hevised, nullis alis pedibusve fundamen-
tum prxbcns.

Sex annuli/ reliquis utroque latere cohxrent partes
continuo mobiles quas veri maxillas hujus animalis ju-
dicamus Similes his partes in canens notamus. Sex in
quovis Utere hic fe offerunt. T

Annutu 1 ventris oBavu/ Sc umu/ qui corporis ■ 1 8c
t j . funditer pbni & larves funt.

Dceimut ver6 ventris, qui corporis ultimus cauda tri-
plici pilosi gaudet jungunt fe his appendices recurva*
dux . in feminis haud adeo notabiles , quibus etiam infe-
rius alix in viris accedunt.

Color animal^tijusfubcxruleus ed parum ad viridi-
tatem vergens, nft vifceribus iDtemis plurimum hic de-
be ri conjicimus.

Oculi fubnigricantesfunt. Dorfum maculis nigrican-
tibus variegatur , rodrum albicat , Jenter ex rubro nigri-
eant, fimiliter ac ungues atque maxillx. Alxfenlimex
alboflavefcent

Quoad fexum , Oculi in viro duplo majores quam in
femina. Corpus ipfum in illo multo minus cdquam in
hac, in illo caudx longiores.

Parttum internarum prxeipuarutu hidoriam Swam-
merdammiur proponit Cap. 6. quxdamhuc facientia col-
ligere placet.

A figatur vermiculus mas ope ariculx chartx nigrx,
hinc lignex , dorfo incumbens ; mox tqueum tenuem hu-
moremloco vulnerato notamus , qui verus animalculi fan-
guis ed , licet minus rubicundus.

Curis hinc diflecetur forficis fubtilioris ope, imo &
a fubjedis partibus acus acutioris opera feparetur, of-
fert fe membrana tenuis, & fub ea Musculorum re-
Sirum , obliquarum , tranfverforumque compages , cum
etiam alii fe jungunt motioni defiinati. Omnes mem-
brar, x didx firmiter cohxrenr.

Mufculis fuccumbit, nediturque membrana fummi
tenuisqux P 11 1 ros * u m. Huic jungitur Pixcuedo,
qux veliculis plurimis ex fubriliffiroa membrana conftru-
dis olei liquidi indar includitur.

Ad interiora procedenti Vzntriculus occurrit

cum InrisriMo connexo, Ventriculo unitur fbpe-
rius Gula ab ore fili tenuis forma defeendens, circa lo-
cum unionis ardior nonnihil , fimili ter ac angudia ma-
jor notatur obi orificium datur inferius.

VimtriCulus variis ex partibus iicwcompofitus,
proprie tamen membrani condat tenuiilirai inferius pli-
cis plurimis gaudente . exterius Ixvi omnino

Vsmis AaTiRiAsq.ua in hoc animalculo nota-
re txm licet fanguinisob conftitutionem aqueam, atque
hinc exfangue femper habitum. In Ventriculo tamen
canaliculos plurimos reprehendimus, qui vaforum fan-
guineorum formam referunt , licet microfcopia eviden-
tff Ramulo/ eas ede Bronchiale/ mamfeftent , qui non
Ventriculo folum fed & externis internifque omnibus
exhibentur, adeo ut etiam pedes ipii eorum que unguis
dudibushic pneumaticis gaudeant.

I m r 1 s r 1 n i tres paries , compofitione figuraqoe
diverfx , Ileon , Colon , & ReBum. In Ileo plicx orifa ri-
tu r leviores, valvulas comuventibus in homine occur-
rentibus haud abfimiles cond ituens. In Cole V alvulx hx
multo evidentiores funt. In RcBo ruga; quam plurima;
funt. Mufculique duo excrementorum exclufioni infer-
vientes.

Inter partes Internas fpedabilis valde Trachsa, qux
ex duplici trunco, ferpentinodudn procedente, utrin-
que uno , condat. Didribuuntur hi non ad pe&us fo-
lum, fed etiam ad caput, abdomen pedes. Ventricu-
lum , Intedina , partefque alias , aerii ad partes omnes
dedudfcmi rcdudionique dicati.

T rachea hxc ex innumeris , firmifque , etreuhe piiris
modis implicatis , membranarumque tenuium beneficio
connexis, componitur. Coloris canales hi pneumatici
cinerei funt , aut albicantes , in defundo ac jam putrefa-
d 0 animalculo, adeoque nigricante confidentia atque
colore fatis femanifedante. Ad maxillas infignis eorum
defertur numerus , tres imprimjs magnitud i ne notabiles ,
quorum medius nigricans femper , reliquis candicanti-
bus.

Maxillx utrinque fex occurrunt , exade albican-
tes fplendentefque. Succumbunt iis utrimque pinna: quin-
que, qux coloris aurei fupt, natationi dicatx.

Cor ad dorfum fuperius reddet , fimi liter ac in bom-
byce , aliifque variis , inxquale aliqui modo.

Spinalis Midvlla admirabilis druduxx ed,
conponitur enim ex partibus nodofifundecim. Prima ha-
rum Crresrum exprimit , ex quo nervi optici mani-
fede procedunt, fimiliter ac ex nodi» reliquis nervi alii
corporis univerfi. •

Variis locis medulla hxc ligamentis gaudet , duris ad-
modum, imprimis in pedore, ubi nervos exhibet vali-
do® valdi Mufculis pedum alarumvi motui dicatis.

Ad eandem Ducius Pnrumatici magno de-
feruntur numero, fimiliter ac ad partes alias, underefo-
cillatio etiam hic continua.

G 1 m 1 t a l 1 a quod foedat , in Mafculo circa Ven-
triculumatque Intedira Vafcula refidenc feminaria l'e-
fcuh/ femina! tbu/ Virorum, Talparum.Echinorumquo-
dammodo (imilia ; longa valde funt Ventrem torum oc-
cupantia. Materiam cortinent ladeam, alba omnino,
tenui ex tunica conltruda, poris pneumaticis plurimis
etiam gaudentes.

Ovarium in femina duplex cd , eundem locum
. quem

De Eruca Mustela.

quemin pifcibds occupans, utilnquenempe circa Ven-
trismollia, moxfub cute. Et hic quoque canales refpi-
eatorii plurimi , tenui tunicaaomma hic colligante.

C A P. VI.

Dc Eruca.

•

Peotuiexantis! quas in dorfo & continuatis la-
teribus habet Bombyx primo ex Qao erumpens , qua-
rum mentionem Mulfifhiut facit tractatu de Bombyce,
patentiores funt in Eruca praegrandi qu e ab Aldro-
vando delcribicur libro de infercis Tab. j. fubfig. 9. &
10. A cujus dorfo miro ordine tubercula quxdam fcu
papilla* numero feptuaginta odo alTurgunt , quarum
extremitas qu* cyrnet ornatur, unde fpina; pilorum lo-
co quandoque 7 interdum 10. exeunt, qua: in longum
produffae ovali quodam capitulo terminantur.

In hac Annulus quilibet, quibus condat bombyx , odo
compaginatur minoribus annulis, qui invicem contigui
latitudinem annularis digiti .equant, hi abbreviato ani-
malis corpore attolluntur , & ita tota annuti latitudo ar-
dior redditur.

Corpora illa qua» in Bombyce extremum corporis mu
niunt, eique fulcimen & motum prabent , hicfolidioris
funt fubdantiar , & quafi cartilaginea: , ni i reque coloran-
tur. MALPIGHiUS Jc Bcmtycc.

In Eruca did4 corcula invicem hiantia ab inferioribus
ad faperiora moveri incipiunt , tunicir eorum , diaphanar
& ipfe , fubjedarum membranasum colore parum in-
ficiuntur ; interca tamen exarata corcula modo deor-
fiimverfuscondringebantur, unde contentus icor variis
hifce motibus percuffiis fluduabat ; & quia pinguedinis
bini globuli invicem haaentes in contento intra cordis
cavitatem humore parnni immerfi jadabantur , ideo mi-
nim reddebatur fpedaculum.

Hi itaque, ex Cordis Sydole expreflo humore , in quo
innatabant , ab imis furtum pellebantur , & frequenter
impetu regrediebamur ; at ubi in latiori corcali parte
commorabantur, fuper veniente Sydole motum recipie-
bant verius fuperiora , Limma cum velocitate , & quan-
doque afeendebant ultra tria corcula ; quotielcunque ve-
ro in angudiori corculi parte dagnabant , fubfequente
comprdfione ut plurimum verius caudam exprimeban-
tur. Non raro, perdurantibus Corculorum pullationi-
bus, motum vertiginis habebant , & interdum, & fre-
quenter etiam fi arcuabant enarrati globuli abfque conli-
ocrabili progredu.

In F-rudi didis Peoductiones Ats* quatin
Bombycibus Cordis ambitum dipant totum interiorem
Ventrem obliniunt & contenfa vifcera dipant: harum
portio ab animali e vulfa & aqua excepta fupra vitrum
extendatur, ita enim rudis ipfius progrefliis&dru&u-
ra babebitur. Elongantur vaforum indar & proximis
confimilibus occurcr tibus inofculantur , ita ut tota hate
«Ibonim corporum fedes laxum condituant rete A. Ho-
rum figura oblonga ed, parumque depreda, nec ean-
dem omnino latitudinem lervanr , fed impenfe interdum
•ngudiora redduntur mox extenduntur quafi in foliorum
formam B, iterum coardantur, & ramorum indar e-

Fossili, & Papilione. 329

longata fibique inofculata & implicita laxum rete effor-
mant. .

Vasa qixein Ventriculi parte interiore In Bomby-
ce notantur , tenuia valdi etiam in Erucfi , pilis oblongis
& aculeatis referta notantur , funditer ac in alia grandio-
ri. Ibi ab eadem Ventriculi parteconfimile erumpit vaf-
culum, quodfurfumdedudum, iterumque refiexum, ad
inferiora continuitatem fervat Hic horum vafculomm
duplex conformatio exdat; alia n. alba funt, reliqua ,
vero flava f. crocea ; illa varicofa , Intcdini Coli indar,
funt, eorumqucfemicirculares protuberantia:, interius
cava:, cum intiniocomnuiniquedudu communicant, un-
de eodem replentur fucco altera a. vulgarium vaforum
ritu parum depreda latqrum fuorum omnimodam levi-
tatem fervant , cum fere rotunda funt IDEM.

c A p. vir.

DeMuftclaFoflili.

MUftelas Fofliles aliquot nobis attulit pifcator in la-
cunis captas. Has diu in vitro amplillimo angudi
orificii aluimus. Sed podea pcrtatfi , nihil Cibi ultra pra-
buimus . aquam etiam raro permutavimus, quod camo &
mucolls humoribus dclc&entur , fic autem ultra feraedre
perdurarunt per hycinem inhypocauflo repofita. Una
ver6 ex illis vitro exfiliens elapfa nobis infeiis in arenam
devoluta aliquot feptimanis pod in venta ed tota exfic-
cata& arida, arena uixllque involuta, unde & Mu-
miam arenariam appwlavimus, ultra 1 s, annos jam afler-
vatam. Reliquas Anatome fubjicimus , in qua paucula
idaadnotavimus, anno 1661.

Rictus Oxis, pro pifciculi magnitudine fat in-
gens & amplus , D k n i e s nulli.

O s iffum quafi cartilagineum , barbatis prominenti! r
carneis cinfium , quas natando expandunt , extra aquam
claudunt.

Ante Oculos dua* exigu.rq. fifiuln ♦ .

A n&u V isniciLU! oblongus , fatis capax,
juxta hunc C o x & Pulmon es, & Hittt
coloris propemoduni albi.

Vesica utinaliispifcibusnnlla.

A Ventriculounicum&Reftum Intestinum uf-
quead aqpm , qui tribus tranfveriis digitis ab extrema
cauda didat.

Ad Intedirum ntrinque Ova quamplura exigua,
flavelcentiv coloris. VELSCHIU S ir, oblerv.

C A P. VIII.

Dc Papilione.

IN Papilione vulgari recurvus U n 0 u 1 s A M®re- ® 0

mum ventris terminat, i cujus bafi Bbini acuminati
pracedus erumpunt, inelufum autem fpatium limem-
brar.ofo facculo E inextremum anum delinente occupa-
tur. Non lorei ab appendicibus B Penis preputium
Dinferitur, a, quo emergit ejuldem adula Ecumpro-
priaglande- hac autem peculiari quadam vagina Fcu-
Tt ftodi-

'igitized by Google

230 E) e Grillo,

ft oditur , quae citerius pilis & plumis tegitur
concava eft, & cum duplici confiet parte, hinc eft quod
de facili duip coiturum eft animal , hinc inde diduftis &
apertis partibus per.is eft iD propatulo. MALP1GHIUS
A: Bomhyce. *

C A P. IX:

De Grillo.

IN Gttuo C in i s io Os cum fpperiori inferio-
* rique Labio, illo quidem continuo , hoc vero in
Partes aliquot fiflb , item cum tenuibus quibufdam appre-
lienforiis pendulis vclut funiculis* quales & araneis funt,

L i n o t a obtufa, rotundata > mcmbranofa , labro in-
feriori incumbens.

Oculi in fummo capite oblique difpofiti , oblongi ,
feniculi femen referentes. F.xterna tunica , qua: cornea:
inftareft, nigris apparet lineis didinda, quae quidem
cognate illi non funt, fed curo diaphana fit varietatem
accipit ab interna tunica , qua reprafentat uveam
Supra Oculum in fronte utrinque Coanu mobile.
Aspira Aitiiia tenuiliima-
OEsophacus nigricans cum conceptaculo nutri-
menti cinereo.

Scapularis cruda velut monachi cuculla.
DiAPtiaAGMA tenuiilimum & album , cujus mo-
tio ac refpiratio qualis in perfe&is animantibus.

Thorax fupernetedudinatus, inferni complana-
tus -

Parte dextra finidraque Musculi multi tranfverfi
interni conditi, moventes ternos pedes maximos , mi-
nores , minimos , quorum fmgulis partibusbini videntur
dedinati, alter, quem movet fuperne, alter quem inferni.
In utrorumque medio duo alii Rcdti , qui motui famu-
lantur alarum.

ViNtsa Inferior oblongus compaginatis
condat membranis circular ibus fupcrms infernis, utlo-
cudae. •

Fides maximi fupra Ventris initia, per quorum fe-
mur tendo quidain viridis discurrit, & qui movet tibiam
& qui pedem contrahit in feipftim

In Crure externe canalis, cui incumbens plicatur tibia ,
cum fe animal ad faltum incitat. Cujus quidem canalis
fuperciliis aculei plurimi recurs i non redo fibi ordine
refpondentes.

In podremis |jpi.-e finibus tres veluti ungues recurvi ,
in medio vero obtufus & rotundus quidam digitus levis
qui pes retro verfused quam ut quadrupedis aut avibus.

Anus quatuor condat aculei/ fuperne atque inferni
oppofitis , & fibi invicem averfis , cum extremorum ca-
nis XJuguium formam referant utrique, magis verofu-
periores.

Fulciuntur interni & fortafle commoventur medii
» feptem duobus odiculisdylifbrmfous.

™ IntCxi llo Viridi quatuor alis pinnato D in-
iis duo ferrati a latere politi , forma dentium feri can-
cri taripcdisi

In Utero Ova numerofa, oblorga, nigra, femen
referentia

Cauda bifulca duobus quafi canalibus coaptata , cu-

jus initio meatus utero fortafle dicatus. Inferne fub cau -
dam meatus alter , ani putarim.

Grillo vero incurvo Alis ntdlis ornato caudz cornicula
fex fibris, externis quidem maximis, intimis vero mini-
mis, certeris media magnitudine condat > ad feminis im-
mittendi compellendique commoditatem fortafle parati.
SEVERINUS mZooiom.

In Grillo bini infignes occurrunt Ventriculi quorum
1 poderior rotundus hinc inde appendices promit : reli-
quum Ventriculi in quinque minores utriculus diflingui-
tur. MALPIGHIUS Jc Bombyce.

C A P. X, •

Dc Locufta^

fNLoeudis talis eft T i a c h ■ * produ&o : ab exte-
* riori orificio , annulis infixo , arctum pendet tracheae
caput, quod dorfi latitudinem in altero latere excurrit, in
amplum extenfa tubulum Bqui contiguis communicans
minori quodam ramo , tandem aequi ftta vafis natura, ar-
ftiori tubulo minimasulterius, ad Cor pracipui promit
ramificationes. MALPIGHIUS at Bombyce .

In loculi is quas obfervare potui evidens ed toiiui Vcu-
trit conftnBio Cf dilatatio , ea in parte praicipui , qu*
prona ed , & dorfo opponitur , intei ius n. miram habent
machinam, in fingulisenim annulis A oflea vel cartilagi-
nea bina lamina B fub eodem plano locantur , alteia
a dextris altera vero a finidns, ita ut latior lamina: portio
cum cxporreCka C cjus<parte , inferiorem Ventrem tan-
gat, reliqua vero fuperius dorfum. Ha: ab incifurarum
fubdantia cajterifeue aliqualiter fejun&x locantur , ita ut
liberi moveri poihnt : quare laxato ventre probabile eft ,
velut tot arcus extendi , indeque capaciorem reddi ejufe
dem cavitatem , vel faltem jam compreflam in proprium
reliiire ftatum hujusmodi arcuum om. I DE M.

Copiola: hic Ovarii prodnttioncs , fed fingula;
unicum tantum ovum continent. IDEM.

, C A P. XI.

Dc Searabxo.

SCarabxoforcipato Intestinum dorlb ftatim
fuppofitum, fub quo Utc rus Bicornis prielonga cer-
vice cumOvis& fceobus pufilbs uniformibus. SEVE-
RINUS.

Circa Ventriculum fearabxi fubatbos quofdam repe-
riri globo/ , qui trachez ramos recipiunt imo ipforum
copia Ventriculi portionem inferiorem przcipue eu-
cumdari MALPIGHIUS docet r r. Ac Bombyce.

De Genitalibus fcarabsi naii cornis hzc habet SWAM-
MERDAM, htt. If Jaa. iS 1 4- Marti, ai Jbcirta-
t:m Rfjf tam Scarabzi hujus Genitalia quoad

Vasa Testicularia ad amullim conveniunt cum
humanis tefliculis , atque ex unico tantum funiculo , lon-
go, cavo, innumerabiliter flexo . aeque (quod nondum
in honaiue uuiu viium) pi incipio f. apree czco , conftaic

non

Locusta, & Scarabjio.

interius

m #

• Digitized by Google

D E v

E R M E

C U C V

R B I T A R I O.

tionfine aliquo dupore ludravi. Delineatio eorum hax
eft quam hic exhibemus , in qua Ttfiiculi ex unico funi-
culo duos peti es & fex pollices longo, P'afa Afferentia
femen album copiofumque ubi la-duntur flillantia, Vcfi-
tuU itidem f. potius fanAula feminalcr fex , rlandula-
rumque femirujium duBur protenfi materiam fcminalem
♦* fubffavam , (ut in hominibus quoque obfervatur) conti-
nentes proponuntur.

C A P. XII.

De Talpa ^errantis Imperati

VERME CUCURBITARIO.

IN hoc animalculo vivo diffe&o omnia fiefe habere
comperimu? , c\ns ^IdmanAurAe illo hi. Ae InJtBn
prodidit , obfervavimus tamen praricrea l«c paucula.
/ 'e nter inferior ( tres enim funt, caput, peftus,& ille quem
dicimus) digitum latus Owrminutis flavefeentibus , &
digitorum comprefTu facile in aquam glutinofam tranfe-
mitibus totus repletus erat , pcrovaidn& Ventrem reli-
quum difperfa filamenta plurima & minutiffima ac fub-
tiliilima Iquie Intedina cerre non poterant dici, s^pr aut
nervi potius dicendi fint aliis decernendum relinquo) in
medio ovorum quendam quafi plexum repri-fcr.tabant ,
miro fare fpc&aculo.

Loco cirmt mufeulcfn mucilaginofa qumdam fub-
ftantia ad ferfum uniformis exuviis indrata erat , fere ut
in aliis vermibus , qui ideo f anniculo carnati majorum
animalium analogia quadam comparari polle exiflimavi-
mus.

In fccnnAo t~cnlre qui ,y4!ArovanAa peftus dicitur ri-
lu! pt a- ter materiam minagini Aenfttri fitmltm mufculo-

rum vicem fupplere vidimus, qua? in pedes ufquc feu che-
Ios tedaceo tegumento munitas fereoatur , & , interdi-
tium quafi quoddam tedaceqm i quo tanquam bafi fcAa
quibus terram fodit prodeunt.

In Cafite eadem mucago nihil ab inferiori differens ,
nifi quod parumper compa&ior appareret. Mandar ha-
bent dentata/ quibuscibum comminuit & hanc pedibus
quibufdam feu vcluti corniculis emifliciis admovet miri
mobilitate. His fuperincumbir corpu (culum quoddari
exiguum rotundum nigrum duriufculum, quod retrahi Sc
protendi poted , id nanum tegumentum nobis videbatur.

yentr/enint & Imcjima in medio ovorum & filamen-
torum qua; diximus confpiciebar.tur. Hunc quadrifidam
velnt m ruminantibus advertimus, ut hoc fani infahim
ad illa referendum exidimemus, ctfi nimis novum qui-
bufdamvideri pofiit. Prima enim far/ intus re-

ferebat. altera globofa, & podquam ab externa tamci
liberavimus tota afpeia, figura quafi cancellata jucundo
nobis adfpe&uechinumexlubebat, reliqui- dus, tertia
& quarta parum a primif differebant , nifi quod oblon-
giores erant , & in Intefl inum mox definentes protende-
bantur.

Nihil tamen nos magis in admirationem rapuit quam
pedum anteriorum drucfura, quibus terram fodit. Chelae
non inepti dixeris , quia plane crudacci funt . nec minus
feri duri quam gammarorum articulati trinis flexuris
1 conlpicui , acutos quafi digitos extremo fui feptem ha-
bent.

Caler aninalir non fuit totus fubcadaneus ut ,^lAn~
vanAut vocat. Ventre enim ex flavo albicabat. Huncla-
nofum o&ocotnp.ifium annulis refert, fed fi quid nos
vifu valemus non lana hic dici poted , fed pedes funt roi-
nulculiad annutorum numerum titrinquegemini. VEL-
S C H I U S m ahf. fbyfi mtAicir.

Vide qua; hoc de animalculo habet 01. 1 G. JACO-
B .E U S in uilii Da met r .

F I *N> I S.

Tt »

A N A- .

Digitized by Google

33’ ■

ANATOMES

B R U T O R U M*

Pars V. *

DE SERPENTE.

A N A T O M E
InfHtut*

i G. B L A S I O. <

Pericardium liic valdi denfitm, firmnmque ,
notabili fpario a fubftanria Cordis diftans conti-
net idem liquoris clari inlignem fatis quantita-
tem.

Cor exiguum hic valdi , lingularis omnino figurrr,
pollicis tranfverfi longitudinem habens , digiti minimi la-
titudinem. XJmcur ipii tantum Ventricula , qui omnem
(anguinem ex auricula addita, molis fat magna: accipit
per Venam notabilem fatis , eundemque eidem reddit
per arteriam non minus infignem, exinde ulterius pro-
movendum. Carnex- fatis fuiftstttin eft , valideque ad
modum motetur , etiam diu poftquam capite privatus
eft ferpens , imo etiam extra corpus detentum ad aliquot
tempus motu notabili gaudet i partibus omnibus re-
paratum. In hujus corpore adhuc dententi motu eviden-
tillimi notare licet, quoties laxatur longiulque evadit,
toties fanguinem ex eo ad partes adfitas ablegari , con-
tra ac in aliis Animalibus duplici Ventriculo Cqfdisprs-
ditis obfervamus. Vena atque arteria quas in Auricula
Cordis reperirimododocuimus levi quodam fepimento
diftinguuntur , eo loco ubi Auricula: uniuntur , quod fa-
cti: videre licet ubi Ventriculus Cordis cum Auricula
djfcecantur.

Pulmo hic duplex divertit omnino fubftantfce , ho-
rum primus, qui locofuperior, Tracheam immediate re-
cipit. rubicundi hic coloris eft , carnis mollis , fporgio-
fa: , facile extenfibilis fpeeiem referens ; Cavitate intus
notabili gaudet, firtulari quafi. Continua huic Cavitas
eft altera , inferior , priori longe major , fivc lorgitudi-
nem Ipcflcs , livi amplitudinem, quam Pulmo alter,
membraneus omnino, conftituit. Immiflusper Tracheam
Aer ufrumqne notabilitcrdifter.dll Sc hoc in ftat.i prior
fcriccara bjrlam repradentat, pofterior Veiicam oblon-

gam ad Renes ipfos fe extendentem. Dorio uterque po-
fteriori parte adliatret , fub OEfophago , Corde, hepa-
teque recumbens.

T n v m u s Vafis circa collum fituatis accumbens fir-
mr Jjmodum conditionis , hordei magnitudinem vix
exctWns-

Gul a , ejufdem ubique capacitatis , i cito duihi ab ore
fe extendit ad corporis medium, ubi Ventriculum ejuf
dem fere cum gula magi itudinis conftituit, fpithamz
unius Sc media: TongituJi nem habei.t , ar.teriora corporis
occupantes. Saccum oblongum haud inconcinne refe-
runt, ubi lntrftma initium lumerc videntur, anguftum hoc
receptaculum, fpatio duorum triumvA digitorumtranf-
verlorum capacitate ordinaria remittente. Amplum ade6
receptaculum, ut vel pollicem viri robufti recipere va-
leat. Parshatc, qua:, fuperiore arguftior , parum obli-
que in latus dextrum inclinat, a figura ordinaria fic re-
cedit, camofiorefubftantiaconft.it ea, qua amplior fu-
periorque eft , utpote quae nil nili membranae duplicis ■
«enuillnna:, conftitutionem exhibet. £t Iixc fubltantii
dilparitxscui non ar.Iam prarberet partem fuperiorem,
(impliciter membrano lam , OEfopliagum dicere, infe-
riorem vero carneis pixter membranas fibtis gauden-
tem Ventriculum 3

H i s> a R mollioris fubftantke nitidi fatis rubicantif-
qae coloi is. Figura ipfi oblonga , complanata. Parte
pnftica . qux concava aliquomodo , OEfophigo incum-
bit, anteriore parum protqberante. Longitudinem ha-
bet infignem , at latitudinis di exiguae, bx*c enim vix mi-
nimi digiti tranfverfi latitudini refpondet , cum illa ipi-
thamum integram excedat, aut decem digitorum tranf-
verforum latitudinem.

Renis humiliorem obtinent litum teftibus ipfis quo-
rum (itui diverfo diverfimode refpondent dum dexter
Ren fuperior , finifter inferior, cx quimplurimis quali
glandulis coagmentati videntur , quarum quxlibet ex ar-
teria circa latus internum cor prxterlabenre ramulos fibi
adfumit varios.

U R t r e R circa inferiorem Renis cujufvis partem fe-
fe mimleftat , ejusprogrclliistucvis icctulque verfus In-
teftiui extremum.

Vi-

Digitized by Google

De Sereente.

V i s i c a Utituu hicdefideratur , eo quod in
doacam mtcftinalem urina axjue ablegetur ac llercus
ipfum. „

Vesica Fiuia (patio notabili ab hepate
dift.it , fubtili equidem aft valida fatis tunica conftans . hi-
larius duftus ipli lingularis , qui incurvatus primo , hinc
re&us magis, obliqui a dextris, ubi velica recumbit,
adfiniftra defcendit, ubi Inteftinum Ventriculo vicinum
intrare videtur»aft non nifi intercedente corpufculo glan-
dulofo firmo.

Idem Inteftinum accedit du3m alius , priorem capaci-
tate haud excedens, longo itinere ab Hepatis extremo
inferiori produ&us , unitur hic duihii bilario , modo
uno, modo duplici ramulo, antequam corpufculum gtan-
dulofum intret , hicaneidemmilceatur, fic ut unico fo-
ramine uterque cluihis in Inteftmi cavitatem hiet , an
vero reparati i idem permaneant diftin&oque exitu gau-
deant determinare non audeo, ulteriore dilquilitione nax
res indiget.

Corpufculum glandulofiim , quod Inteftino adhxrere
modo diximus, du&ufquc bilarios excipere, Pancreas
verum efle conjicio, ex hoc an (tbCius lingularis adln-
teftinuni deferarur , uec dum notare contigit.

Pancreati huic fiqnidem tale haberi debeat , exigua
quzdam particula fnperius colixret fubrubicundi colo-
ris , pancreate iplb longi mollior , roinorque , Liisim
eam effe cum Severino dicere , non video quid inhibeat ,
cum partem aliam qux pro liene haberi queat reperire
non liceat.

333

Inteftinum ejufilem ubique conftitutionis & capaci-
tatis, aliquot fpitham.irum longitudinem habens, nifi
circa extremitatem ad duodecim digitemim tranfverfb-

rum longitudinem , ubi amplitudinem multo majorem
habet, fic ut harc particula Coli Recbique nomen adlurne-
re queat. Definit ea circa Ventris inferiora manus tranf-
verlx latitudine ii caudx apice , ait cooftri&ior hic eft
quam fuerat in fui principio, medioque. Foecesin Inte-
ftmishilce, imprimis crailis , hxrentes,globol* omnino
funt, unde variis locis tuberoia hxc Intclfina repei iuntur.
Gyrofa Inteftina omnia funt, multifque modis ifexuola ,
tenuia imprimis.

Pinis hic duplex , adeo ut cuivis tefticulo , ejusvi
continuato duiftu i excretorio, continuus fit unus , dextro
dexter, finiftro finifter. Contortus hic valde quamdiu
capfiulx fux inclufus , at extra eam longioris figura: oc-
currit.

T xsricuti duo, utroq* latere urus, fisu valdi
difpares, dexter enim finiftro fuperiorem longi locum
obtinet , imo diftat hic ab ano fpatio fpithamx unius cum
dimidia. Subftamia eorum vix aliquiii prxter Vafis fpe-
marici tortuofo du&u procedentis congeriem. Albicans
totus teliis apparet , quafi ex funiculo albicante varii cir-
cumduco antequam extremum fuperius attingat com-
potitus.

Accumbit Tefti ntrinque interiore parte , qua «Ii
prxdifba fpeCat .fuijltius qn*Jam mellis , tenuis val-
dAcarnekrae coloris , hxc quid fit , & an Tefti ipfi auxi-
haW , necdum nobis conftat , inquirant nobiscum curio-
fao,

Tuniculus hic, quem fis Jprrmsticum diximus , quam-
primum teflis limites trar.liit, continua gyrorum con-
tinuatione , longo admodum itinere ad locum cum ubi

Inteftinum finem fuum nancifcitur procedit ubi peni u-
nirividctui. Initium circa teftis fuperioi a agnofcic.

i GEORG. SEGERO.

In Femella

1 6%&. Injhmta.

Arteria Aspera teres fuit & longa, cujus an
nuli non erant toti cartilaginei, fed abeapmteubi
ei adhxlit OEfophagus tunica nimix diftenfioni aprillima
cartilaginum deteCum fupplevit. Deiiit auteifl arteria
hxc lato orificio in Pulmonem.

Cor Pericardio fuo , quod paucam aquam
continebat, inclufum, oblorgum erat, triangulaie, &
albicans, in alio nigricans. Non habebat autem cavita-
tem infignem, fed ejus loco pori aderant multi. Ea tamen
parte ubi Vena Cava ortum furoit pelvis excavata cerne-
batur.

Inferiori Pulmonis parti adhafit Hepar oblongum,
cujus parenchyma pertranfiit Vena quidam, quxinfu-
periori parte unica erat , mox vero in duos Ramos , quo-
rum furculi plurimi, varii inter fe concurrebant , finde-
batur, & tandem circa finem fere , concurrcntibusdi&is
binis ramis , unica rurfum apparebat.

Ventriculus, longe infra hepar Gtus , vacuus e-
rat, atque i duplici tunica conflatus- Harum exterior,
qux tenuior , circa fnperius orificium plurimis donata
erat rugis, extetequin glabra hxc facile fepaiabatur ab
interiore, quxcralhoracdenfior.

Fundo Ventriculi adhxferunt Vesica Bilaria,
oblongi rotunda , ac fucco flavelcentc tenui repleta , fc
lien perexiguus , lentis formam 8c magnitudinem x-
quans.

Sub liene & Ventriculo apparebat glandula alba & ro-
tunda, avellanx mediocris magnitudinem non excedens ,
per cujus fubtiantiam ferebatur du-ftus a Veficula tollis
ad Inteftini principium tendens , & in itinere Ramulos de
le fpnrgei s, unde prdfa veficula fella implebatur du-
ibus ille cum ramuhs luis

Circa finem feri didx glandulx initium fumpfit recep-
taculum Ovorum. Horum duodecim numeravi pila-
feoli figura &arridlli auricularis digiti longitudine cor>-
fpicua; qux immatura adhuc efle exinde judicavi, quia
ex iis difcifhs luteus emanavit liquor, fecusac in alio
fubjedo.in quo fedecim ova majora offendi , qux difeifia
fubftantiam cralhorem.& teftium fubftanttx fimilem, ha-
bebant, prxterea etiam liquor luteus, fimilis illi qui ex dif-
oflisovis effluxerat, circa receptaculi fundum flu&ua-
vit, quia fcil. omnis in ova nondum erat diftributus. Ova
quoque a pinguedine libera erant, fecus acinaliofubje-
cbo , in quo ova pinguedine prorlus erant immerfa.

Intestinum unicum tic uniforme apparebat , ad
cujus latera utrinque excurrebat Corpus album , oblon-
gum , latum, cavum , & rugofiim , & hujus externo late-
ri utrique Ren incumbebat. Sevrrmus in figura difle&i
viperx maris corpora illa notavit htera X & vaforum de-
ferentium nomen iis indidir. Ego dixerim ea in ferpenre
noftrafuilie Cornua Uterina; fed certi quicquam deter-
minate minime pofTum.

T t j Alias

Google

De Serpente.

334

Alias Inteftimm reftutn , at & hscc duo corpora , & ,
Renes eundem plane fervarunt litum qualem rcpnien-
tat difta figura, (j uar habetur Zootom ix p. Mifccu*

curiof. /. t, Ohf. j,

Dc ANGUE CAPRIMULGO

QUem dicunt Itali Cervm , varia proponit S E V E-
K I NUS. Larynx inquit exerta & confpicua
quacunque oris diductione-

Sub larynge Lingua per meatum ultro citroque
excurrens. Quod Tibulum ergoedit non mirum

D t n t i u m ordo fupenie quadruplex , inferne du-
plex

OciIli veluti vitrei.

Aspira Artrria parte anteriori circulis carti-
lagineis pofleriori membrana tenui & amplo fatis con-
ftru&a.

OF.sopuagus latiflimus pro corporis ratione.

V rntriculus item amplus
Cor vifcerum omnium fupremum
Pulmones Corde inferiores , cavi & fiflulofi.
Maos* Ar mu defendentis reverfivi duo
Rami, alter ad OEfophagum, alter ad Pulmones
Vena Cava in parte hepatis cava : porta vero in
gibba , haspoftquam fines hepatis .exceflcrint commit-
tuntur , & non ante diftirguuntur , quam ad tellium con-

finia pervenerint ; ubi primum fpermatica vafa promun-
tur.

Filus V r $ i c a longe infra hepar duplicem duftum
habet, alteri porta infertus duodeno per mediam glan-
dulam forma: «figura tonfilla: humana: : cujus & i la-
tere vifitur fplen pan iculus fetis & ex rubro candicans.
Alter vero Veficul* fellis Ramus ab eadem glandula ad
baitn didi Veficulz procedit , media membrana cum
corpore vefic* ad alligatus.

t ims (itu difpares; nam dexter fuperior, ad quem
mittit aorta fpermaticum&varicofum ramum, colore
albidum unum : minores deinde alios huic oblique mit-
tit inferni. Idem in finii! ro , fed ramus fpermaricus a
vena cavi fimplex cil participatus ab utroque tefle.

R s n i s infra teftes confifiunt , ex multis quafi Reni-
bus conflati , ab arteria magna Rami confphmi defen-
dentes oblique ad teftes utroque.

Omentum i fine hepatis ad ufque anum.

Inter nervofem & carneam Ventriculi membranam
glandula- miliares.

Ut irus nonlnteftino, fed huic Inteftinum incum-
bit qua cervicis meci^i.

Maribus P in t s<luo fpinofi , uti vipera*,
i Uterus itcmfpinofusduplicicomii.qunrumutrornm-
| que fines inacutumdefioentescuin cauda finiunt, &pi-
i ricjufdcra gracilitate.

finis. •

Digitized by Google

INDEX

LIBRORUM

CAPITUM.

PARTIS PRIM£

Qus

TERRESTRIA

PARTIS SECUNDI

Qn*

VOLATILIA

exhibet.

proponit.

Cap.

11. D

, E Alino& Alina.

Bove & Tauro.

IV.

VI.

VIII.

IX.

Vacci.

Vitula

Camelo.

Cane.

Capra.

Capra Africani.
Caftore.

X. ,

X I

Cervo Sc Cerri.

XII.

Chamaeleonte.

XIII.

Cuniculo.

XIV.

Da mi.

XV.

Echino.

XVI.

Elephante.

XVII.

Equo, Ectu, Mula.

XVIII.

Fele.

XIX.

Fele Zibet bici.

‘XX.

Glire.

XX.

Hyceni.

XXI.

Hiftricc.

XXII.

Lacerta.

XXIII.

Leone.

XXIV.

Lepore.

XXV.

Luxa.

XXVI.

Lutra.

XXVII.

Marie.

XXVIII.

Mure.

XXIX.

Ove.

XXX.

Porca

XXXI.

XXXII.

Raneifoo

Rana.

XXX 1 1 1.

Simii.

XXXIV.

Sciura

XXXV.

XXXVI.

Talpa.

TeRudine.

xxxvu.

Tigride.

XXXVIII.

Vacca & Vitula

XXX IX.

Vipera .

XI.

UrfoBt Uria.

Vulpe.

Soagraphia n u tririonis animalium.

•

Pag.

■

»f

4»

7«

7°

7«

78
7»

79
86
90
90
9'
9»
94

104
108
108
108
1 16
1 16

118
110
a 11
»»3
»»7
■ 11

119

Cip.

II.

III.
IY.
V.

vr.

VII-

VIII. *

IX.

XI.

XII.
XIII-

XIV.

XV.

XVI.

XVII.
XVIII.

XIX.

XX.

XXI. *

XXII.
XXIII.

XXIV.

XXV.

XXVI.

xxvii.

DE Accipitre.
Anate.

Anlcre.

Aquila.

Ardea.

Ciconia.
Columba.
Cortice Variat
Coiro.

Cono Aquatico.

Coturnice.

Cuculo.

Cpgno.

Fulica.

Callo.

Gallina.

Grege.

Grue.

Mergo.

Nooua.

Otide f Tardi.
OlB fraga.
Patrone.
Phafiano.

Pico.

Pfittaco.

Vefpcrtilione.

Ulula.

OBSERVATA
Dc Ovo & Pullo.

UT Ippocratii.

“ Hier. Fab. ab Aquapcnrfeotc.
Coiteri. >

Veflingii.

Hareei.

Langlii.

Seraderi.

Th. Aliei.

Srenonif.

Ncedhammi.

.Vlalpighu.

f->k-

•3»

'3'

•33

>3<S

i+<

»47

■4*

»49

»4»

»49

»7®

»7»

*73

161

■ ia

■ ia
lia
ii;
16}
ii}
165
ii+
ii+

»<7

ii«

166
1 ii
»94
»97
aoa

»39

»43

»4«

»48

»73

PAR-

Digitized by Google

INDEX.

PARTIS TERTU

Qu*

AQ^UATILI

*~\ E Acti Marino.

^ Accipcnfere f. Statione.

Alnfi.

AIUco.

Anguilla.

A fello majore.

Minore.

Eofoae.

Carpiote.

Cane Cardialia.’
Ccnremix fimili pifce.
Cyprino Lato.

Cuculo.

Crocodilo.

GalzoLeri.

Gammaro.

Halecr.

Hippogloflo.

Lampet^u

Lucio.

Murena.

Orbe.

Oftteo.

Perca.

Pboca. • ’

Phoceu.

Raru.

Raja.

XXIX.

XXX.

XXXI.
XXXII.
XXXIIL
XXXIV.
XXXV.
XXXVI.
XXXVII.
XXXVIII.
XXXIX.

Rhombo.

Aculeato.

Salmone.

Salamantln.

Salpa.

Teltudioe.

Spina.

Tinca.

Torpedine.

T urlroot.

Xipha.

PARTIS Q_U A R T A

£« 4 *Z‘t

DE I N S E C T < S.

C*P Pag.

! I. r\ E Araneo. a a%

II. Bombyce. ,o,

III. Cicada.

IV. Codilc*. |aj

V. Ephcraero. aat

V I. Eroca. a 10

VII. MudelafcflilL «J

V1IL Papilione.

IX. Grillo.

X. Locufta. ,,o

XI. Scarabato. jj0

XII. Verme cucurbitatio. jji

PARTIS Q_U INTrS *

qu* »fit

C‘P- Pag.

I. D« SERPENTE. a»

FINIS.

E X-

Digitized by Google

EXPLICATIO

FIGURARUM,

VARIA

A N A T O M E

BRUTORUM

Exhibita

ILLUSTRANTIUM

Digitized byGoOgl

338

Explicatio

T A B U L

F i o.

Qui

BOVIS, VITULI, EO QJJ E SPECTANTIUM

Animalium partes varias Caput conti ttuentes proponit.

F. r - „ .. &I1. S T E N O N IO debemus, 8 SCHNEIDERO,

leurarum i. i< -t- t- 6. 7.9. 10.1l.ee o *

11. MEIBOMIO. . VTT

aaa

bb.

E.
FG
H.

MEIBOM

Fig. I.

DuSui falivali/ extemur.

Parotis conglomerata , Stenomi t glandula
maxillaris externa

Parotis conglobata St tuo. Parotis vera Blajtt.
Lymphaticum ex conglobata deorfum ten-
dens.

Radices duftus falivaris exterioris.

Truncus duftus falivaris.

Vena: jugularis Rami exteriores.

Nervi qui ut intra glandulam Sc caput , fic
& extra illum locum ut in h. libi lnne-
ftuntur.

Nervi funiculi du&um falivarem comitantes

II. & III.

Glandula maxillaris eum Dullu falivali infriori .

Potlerior pars glandular.

Radices pofteriorci dufhis falivalis.

Anterior pars glanduli.

Radices anteriores du&us ejus.

Truncus polleriores du&us ejutdem tendi-
nem mufculi biveatris confcendens.
Reditus ejus & unio cum du&u anteriore
Truncus communis du&its falivalis.

Mufculus biventer.

ProgretTus trunci difti verfus dentes arterio-
res maxillae inferioris.

Apertio du&us falivalis fub apice lingua: pro-
pe dentes inciforcs maxilla: di&i.
Glandula rotunda maxillari allidens.
Afperitatum feries fub iingure latere-
Lingua extra fedem ut vaus exitus cernatur.
Tonlillae.

Auricula: foramen.

VII.

DuSus palatini.

Foramina palati per qua: humor expr imitus.
Tonfillar.

VIII.

XX.

Os dijltnfum Vitulinum.

Vituli palatum : cujus afperitas gradatiradiG. •

creta cernitur.

YYY. Etiam membrana palati plenior & pinguior :red- T
d it haxpreflura mucum, qui fparum prodit „
per tcnuillimos rores & guttulas qua: ad fbf- • j»V
mam margaritarum albicant.

ZZZ. Membrana a tunica oifis Vomer di&itra&a le- K

emoranaa tunica otiis vomer aicn tracta le- ix
catur in multiplicem longitudinem. Vocator r?
fimpliciter cancellata, quodjtranfverfican- j?
celli defint

dii defint , efl plena muci. Ea jam ar&ata 1.
prope afaeft a gula.

BBB.

UlA.ll u

Lamina olfis vomer didi, prout fua membrana
involvitur.

ddd

IV.

DuSus buccales, <Se.

0(1 ia vaforum a glandula buccarum inferiori
prodeuntium, quorum nonnullis feta im-
milfi eft.

Apertio dufhis falivalis exterioris in papilla-
rum fumn» & pollrcm.i occurrens. Reli-
qua punfta innuunt cetera foramina per
quie compr eifione vifeidus humor exit.

DuSus fub linguales.

Glandula fub lingualis.

Valaejus.

Vaforum exteriorum ofcula.

Sinus ad latus lingua* obfcrvatus.

VI.

Vafculum unum ex illis qua e glandula buccarum
snf.rtore parte projeustt.

b bb.

ddd.

bbb.

cc.

dd.

bb.

Lingua.

- IX. X. X I. XII.

Vafa lachrymaha.

& quidem I X.

Glandula oculi fuperior , lannominata dicta.
Angulus major.

Minor. ,

Lobi in quos anterior glandula limbus divifitf
per quorum interftitia lymphatica e ce. ex-
eunt.

Interior palpebra: fupcrficies.

Glandula Innominuta , qua una cum vafcutrs
c ceper tenuem palpebs* tunicam tranfparct
Ofcula vaforum lacnrymalium. L

XI-

Glandula lachry matis in Interiori angulo (ita. 5

Cartilago ex ipfa glandula prodiens.

Limbus cartilaginofus. „ ''

Membrana.

Otlia duo , ad utrumvis cartilaginis latus unum.

XII.

Pun&orum lachrymaliura ad extremos liares
continuatio.

Naribus proprium vas excrctomum.

XIII.

Palpebra dextra ab oculo abfeiffa quo vafcula palpe-
brarum queant notari.

. Cutis palpebrarum il capite abfeiffa.

Angulus oculi minor.

— — — Major.

Palpebra: inferioris tarfus invoslus , in quo linea
dudus punSa odia duihium in limbo notant.
Palpebra: fuperioris tarfus , in quo eadem ob-
tinent.

Pili palpebrarum.

Puncta lachry mala ante hac cognita.

Digitized by Google

44©

aaaa.

bb.

ec.

dd.

ffi

gg-

bbbh.

ii.

kk.

11.
m m.
nnnn.

oooo.

PP-

qq.

rr.

aaaa.

bb.

ccce.

dd.

ff.

Explicatio Fio. TABULiE II.

. ex

CASSERIO PLACENTINO

defumpta» ,

Capiti t , Ijryngifqui partu varia "*
Fig. L

Laryrtgn parter.

Cutis portio maxima, fa&a fe&ione a men-
to ad os ufque ftcrni, qua; cum fit majori ex
parte inverfa , membranis fril. & fubftantia
quadam mucofa fereque adipofa conflet,
...primo fc confpiciendam pra-bet.

(Wa mandibula: inferioris fatis evidentia.
Mufculus perlongus quodam fibrarum gene-
re oblique delcendentium , ac in lineam
candidam tanquam in centrum definentiura
exornati* , ab offe mandibula: inferioris
hinc inde intrinfccus enatus in os hyoides
implantatus ; Deglutitioni infervit.

Corpora quadrilatcra motui linguz dicati
Ollis Hyoidis proceflus.

Mufculi malfeteres.

His mufcuhs in homine fimiles non reperiun-
tur, a procelbbus Vertebrarum Colli ori-
untur, & oblique furfum vergentes fine
tendinofo in os hyoides inferuntor.

Mufculi laryngis interiores & communes fi-
tu naturali , a demo refta furfum extenfi ,
diviti tk quali bicornes , uno crure in os hy-
oides altero in fcutiforme delinentes.
Diftorum mufculorum portiones alterius cru-
ris vicem gerentes, in os hyoides abeuntes.
Reliquae dua portiones olli fcutiformi con-
nexa.

Cartilago fcutifortnis.

Afpcra arteria.

Longiflimi mufculi A (terni principio in mam-
millares capitis procefius extenfi.

Mufculi cralti a ftcmoinColb vertebrarum
procefius proterfi.

Mufculi a fupemis thoracis partibus lato car-
neoque principio orientes , anguftioresdc-
in, in Vertebrarum Colli tranfverfos pi o-
du&i.

Scapula portio.

Mufculorum mammillarium portio.

II.

Laryngis partti .

Corium ut in priori figura excoriatum.
Mandibula otia ab omnibus camofis partibus
liberata.

Mufculus deglutitioni dicatus in priori deli"
neatus figura.

Mufculi in praced. fig. iifdem literis notati.
Os hyoides.

Mufculi Mafletercs.

Cavitas glandulis variis repleta.

Mufculi duo pyramidales (ab olle hyoide in
lingua bafin adfcendentes , linguam re-
trotiabentet.

Bovi,

kk.

II.

mm.

nn.

oooo.

pp.

qq.

rr.

ffff

tt.

tr.

yy-

a a.

bb.

cccc.

FF.

dd.

GG.

V i T u t o , tSe. txhhentii.

Cartilago lentiformis.

Communes laryngis mufculi fu per io res ab of-
fe hyoide enati in inferiorem lateralemque
ollis thyroidis extremitatem vergentes.
Communes inferiores Mufculi A llcrno ad la-
ryngem progredientes , quorum extremi-
tates pradtftorum initia funt.

Qui confefto medio itinere in bina e 3 que ina-
qualia finduntur crura , quorum inferiora
exter ioribus duplo longiora & tenuiora.
Pars externa pradnfti Mufculi inferioris.

Pars interna in os hyoides conquiefccni.

Parvi mufculi fcutiiormi proprii.

Afpcra arteria.

Mufculi cornuum faciem pra fe ferentes, ad
mufculos os hyoides ad latus trahentes fpe-
ftantes.

Longi , lati mufculi in fitu , qui J fuperiore io-
terioreque ftcrni pane exorti in tranfver-
fos Vertebrarum Colli procefius inferun-
tur, quorum munus eft cervicem flectere.
Abi mufcuh quoad originem lati fcd nondum
cratfi A primisthoracis cortis orientes circa
finem tenuiores , in tranfverfos Vertebra-
rum colli proccfliisflefi nentes.

Alii qui A fuperiori ftcrni parte erumpentes
lata propagine furfum elati propi priores
implantantur.

A!iu~ oropemodum frmilis intra alios latitans.
Mufculi duo crafli motui fcapulac dicati.
Portiones mufculorum pedes moventium.

III.

Laryngis parter.

Dentium inferioris maxilla: ordo & confor-
matio.

Cutis cum pilis & panniculo carneo reclinata.
Ofiea mandibula: ai&a: pars.

Mufculi duo infignes & longi, qui ab olle hy-
oide fecundum latusexorientcs expanfio-
nc quadam in larus tendunt , medioque i te-
nere proprii fubftantia: expanlionem a-
mittentes in duos longilfimos teretefque
tendines litteris O notatos abeunt , quo-
rum denique extremitates in interioribus
atque lateralibus maxilla diAfce partibus
terminantur.

Duo mufculi longi qui ab ofle menti erum-
pentes contigui ac linea fecundum longi-
tudinem confpicua divifi olli hyoidi anne-
fiuntur.

Os hyoides variis mufcul is obvelatnm-
Duo communia Mufculorum laryngis conju-
gia , primo quidem quoad originem pro-
priam membranofa lataque, poftmoaum
ver6 carnolj vergunt laryngem verius: in

medio

tiigitized by Google

Explicatio Fio. T A B U L £ II.

hli.

ii*

II.

mm.

oo.

pp.

bb.

dd.

e e.

K.K.

II.

PP-

medio tamen itinere m duo delinunt crura j
mufculofa, quorum alterum in utroque Ia- 1
•ere ad os hyoides adlcendens nervolb li-
gamento adfurapto tandem odi hyoidi im
plantatur . alterum vero in fuperiore fcuti-
Formis olfis extremitate colligatur.

Mufculi obliqui lati, & expatiii oblique lin-
guam agitantes.

Mufculi duo robufli ab ofleltyoide in linguae
radicem vergentes, illamque varii moven-
tes.

Mufculi Temporales.

Mafculi MafTeteres.

Scut normis Car tilogo-

Bina illa corpora 1'ubloneiffimis illis & com-
munibus laryngis Mulculis propredientes
qui etiamfi oblcuii admodum confpician-
tur, nihilomimus tamen proprios ex ordi-
ne primi paris conilituunt Muiculcts.

Afpera Arteria.

IV.

Larjngit f arter.

Cartilago Cricoides.

Dorfum Sc baliscartilaginisdidi.

Dividitur ab arythenoidc interventu illius
fpatli.

In cujus medio fecundum ejus reditudinem
candicans quidam eminentia cernitur ad
robur partis , mulculorumquc diviiionem
faciens.

Partes laterales & excavati didi cartilaginis

Ejufdem encoidis pars poflerior , interior,

Spatium ejus quod aeris motui patet.

Scutifbrmis cartilago expanfa.

Ejus procelfiis quibus cartilagini innominati
per vincula copulatur.

Mufculi pedoralcs, f. cucullares.

Circoidis principium cui Cucullares Mufculi
anne&untur.

Mufculus parvus tranfverfi arythenoidi.
fubftratus , aeris cohibitioni mirum in mo-
dum fubferviens.

Mufculi duopenesfui originem latitantes in
fcutiformis antro antequam diducuntur;
erumpunt ab interiori didi cartilaginis
parte & fine robullo ac tendinofo in annu-
larem inferti.

Aperiuntur nervorum quorundam recurren-
tium dudus , fimiliter etiam qua ratione
foramen fcutiformis penetrent.

Sic etiam in fuperioribus locis duo alii nervi
copiofa fotxile difperfi , ac variis mulculis
annexi proponuntur.

a a.
bb.

Laryngi» fartu.

Olfis hyoidis crura.
Crurum pedes.

34*

cc. Alii odis hujus proceflus femoris vicemge-
rer.tes.

D. Ba lis ejus.

E E. E jufdem bafeos fi corporis cornua,
f f. Superiores fcutiformis proceflus.

gg. Duomulculi olfis hyoidis difledi oblique ad
latus trahentes.

hh. ii. Mufculi Epiglottales in medioquendam qua-
fi reflexum oflendentes
K. Univerfum ollis hyoidis corpus.

1 1. Subflantia cai tilagmola gutturniolum in Epi-

glottide effingens.

m.m. m. Scutiformis cartilaginis latera ctalla & o-
blonga.

nn. Mufculorum propriorum fecundum par, in

fitu.

o o. Cartilaginis annularis extuberantia,

pp. Mufculus fine pari.

q. Cavum cujus ope arythenois & cricoisab in-

vicem diftinguuntur.

r r. T rachei partes laterales abjundi.

f. Subflantia membranofa, cujus interventu car-

tilagines i Ai dedudi adducuntur.

VI.

lAuricul* Mufculi.

aaa. Cutis circa auricula.- regionem , in diverias
partes apertio , cum aliquali pinguedini»
portione confpicua , tum etiam ablatio,
bb. Mufculus a cornuum quafi radice carr.eoffc

quali fibrofo principio in latum tendente
exoriens fimilique fine in ipfam vergens au-
riculam , furfum reda eandem contrahens.
CC- Alter mufculus, circa regionem olfis feri fcu-

tiformam habentis , erumpens , & ad auri-
culam*rependo ipfam deorfum , oblique
paululum, ad anterius deprimens,
d d d d. Mufculus alius.craflior.fuoque exortu quadri-

partito fciflus varii auriculi motioni o-
mnium maximi mferviens.

eee. Cartilaginea fubftanti a, aiirem circumcirca

muniens.

f. Mufculus in auris quafi cavernam tendens, &

circulari auriculi motui apprime infcr-
viens.

g. Cartilaginea fubftantia , fcuti feri faciem re-

pnfentans.

h. Auriculi facies anterior, piloia.

VII.

^Auricula utrfa , tS ai anteriur traSa , Mufculi alii cam
•aric mivente/ cfu* fatcaat.

A A. Mufculus elegans principio carneo prope
cornua emergens, qui reda dein progref-
fus in tendinem teretem degenerans in
auriculam fertur, motuque redo retrorfum
vrrfus amiculam vellit.

B. Huic fubjedus alius , paulo minor , aurem o-

bliqu: furfu m ducens.

Vt j Alius ,

Digitized by Google

c n

XU1CATIO

Fio. TABULA II.

c c. Alius , hrfignis , pradiftiscraflior , auriculam j
evidenter deorfum trahens,

d. Crafliis alius, reflo motui ad pofterius infer-

viens.

e. Alius eidem aftiori dicatus.

fgh. Alii parvoli Mufculi, qui una cum fuperiori-
bus mufculis moventes auriculam in gyrum
circum agunt.

i. Cartilago lentiformis

k k. Subftantia alia cartilaginea auriculam confli-

tuens.

1. Auricula- pars poftica, pilofa.

VIII.

isiuric*!* cjrtHjgmtr , eum Mufculi/ , fpitialiut
exhibentur.

a a.
bbb.

IX.

0/ mtSoidet cum tjjiculit , Mufculo, Nerve 'j CocUei , "'B

>M SI

hb.

ff.

gg-

hh.

kk.

11.

nn.

ppp.

Corium pilofum auriculam involvens.

Cartilaginis fubflantia fufquc deque a cute li-
berata.

Altera mufculi auricularis extremitas tum d
fua origine 1 efefta , tum in altum retra&a.

Ejus infeitio , cujus beneficio auricula ad po-
lleriora trahitur.

Alius auricularis , extra locum naturalem
conii itutus , auricula: motui ad pofleriora
& ad latus parumper vergenti fubmini-
ftrans.

Tertius ordine non ufque adeoperfpicuus,
fecundum latus extenfus , auriculam in ea-
dem politione fuftinens.

Infigniscamofa fubilantia in mufculi formam
effigiata , fuperius deferipto mufculo i dia-
metro oppolita , fecundum alteram regio-
nem lateralem progiediens,divcrfa a dicio
mufculo perficiens.

Aliuspbliqueincedcrs*, ab olle petrofo pro- c.

rumpens, aurem oblique movens. d.

Similis huic ; iic ut horum mutua adione au- e.

ricnla oblioue vertatur. f.

Cartilago mobilis , fereque ab auricula fepa- g.
rata , dypei faciem pra- fc ferens , meatura n.
que acunicum abextemis defendens, ex i.
caitilagiiiibutaliis& membranis conflata. K.
Mufculustianfverfalis perbrevis, auriculam I.

in orbem agens. m.

Parvi at robore maximi mufculi cartilagini
clypeata: inditi ut tutiori citatioreque nto- j n.
tu auricula in gyrum aci poifit. o.

Particulares duo Mufculi in latitudinem ex- p.

pnrfi, a cartilagine clyjieata orientes. q.
Vinculum breve , teres robuflum, clypeatam r.

cartilaginem auricula: coniicften s. f.

Os variegatum exdiverlis oll.bus conflatum. 1 1.

Tympanum ftriatofuo circulo ofleo implan-
tatum.

Os annulare.

Mallei enoda.

Mufculis ovalis.

Chorda.

Incudis corpus.

Antrum oilts mafloidis aere plenum.

Corporis offis mammillans fuperficies exter-
na gibbofa.

Cavitas mufculum excipiens.

Nervus quidam internus ad olfis mafloidis an-
trumpertingens.

Foramen concrue.

Crufla concham aperiens.

Mallei caput.

Organen auditur.

Cochlea ex toto purgata.

Nervus fili inllar coclilcam circumiens
Foramen cochlem.

Nervus major.

XI.

OfficuU auditui-

Mufculus internus ovali figura prxditusfine
brevi, tereti ac tendinoio in quendam md- '
lei proceflum implantatus.

Caput mallei, bafi incudis per gynglimum co-
pulatum.

Ejufdem mallei cauda.

Stapeda altei i incudis cruri jun&a.

Incudis corpus f. Venter.

Stapedis crus alterum.

Mufculus ovalis.

Caput mallei qua parte incudi ne&itur.
Proceflus cralfior mallei.

Tendo tenuiflimus mufculi ovalis.

Mallei cauda.

Pars incudis latarum balis dicitur in qua mal-
leus fuo capite articulatur.

Crus incudis a quo feparatus flapes.

Crus alteruip cavitati ollis mafloidis inhmrcns.
Venter incudis.

Pars elatior ftapedis.

Latus dextrum ejufdem,

Latus fimflrum.

Pars ftapedis inferior.

Ear-

Digitized by Google

344 Explicatio

' P A R T
BOVI

Fio. T A B U L £

S V
V I T

exhibentium

quarum

Primam & II , debemus VC'’ i lsio, III Rbuuinoio, IV. Blasi o,
V & VII H ichmoho, VI & VIII Rutschio, XIV Tu.
BmuouNo, XII & XIILCasp. Basthouno.

Fig. I.

Ctlvin* vitulin. btjit , uH eJfcmJitur quo fitu vif*
fub duri matre demerguntur.

• a. * Cavitates offis fpongioG.

b b. Proce flos rmmilliiM , qui nervis olfaAoiiis abfciffij cavi ap-

parem.

c. Nervi optici unici mox iterum fcjunfii.

d. Glandula pituitarii.

te. Arter i «carotides, juxti latera ejus emergentes,

ff. Nervi ocutocum motorii.

g g. Nervi oculorum pathetici fub duri matre reconditi
bn. Nervorum par quintum.

|j. Par fartum fub duri marredemerfum eodem foramine compari
tectio 8c quarto exiens.

II.

m m.

n a

Par feptimum cum duplici proccflu 01 petrofum fubiena.
Far oftavum cum multia fibris Ac netvo acccUbrio coalitis.
Par nonum.

Par decimum deorfum tendens.

Rete mirabile cum glandula pituitaria.

*. Arterix canalis dirrAos.

b. Yaforum plexus retiformia 1 canali ifto verfus glandulam pi-
tuitariam protenius.
e. Glandula pituiutis.

* III.

Vena jugularis bovi t , in qua , ut etiam H iCT- Fabr. ab
Aquap. animadvertit fepius invenitur valvu-
larum triplicatura.

b. Valvula triplex. * *

c. Altera triplex valvula in eadem veni.

IV.

Ventriculus bovis , vituli , funtHumque ruminantium-

a. OEiophagi portio Ventriculum intrans.

b. Ventriculus fecundus.

C. ■■■■ — Primus. •

4. " Tetrius.

e. ■■ Quarius.

f. Eaitus ad lotcfiina.

Uenis bovis interiora.

Subftantia Lienis.

Venx portx portio.

A A.

C. Eius ramus fplenicus

D. Rauvjt htc prope lienem apertus ut valvula ofteodatur.

E E. Tunica diflefta fle invctfa ut valorum fle fibratum progfeffits ac
plexus metuis oftendatur.

Artet x fplcnicx ponio qux totam lienis fubQantiam percur-
rens 1 1. io illam
Surculos fuos diflribuir.

Ftbrz quxdam nervo f* mirecomplicarx , inter quas arterix fur-
cul i excurrunt fle qutbus parenchyma affixum adnafritur.
Valvula m ramofplenicoexxroffum verfus portam fpe&ani.
Foramina quxdarn intermino tami fplcmcii lienis fabftantia
ducentia confpicua.

Novi per lucra anetis fplcnicx percurrentes.

JJen cum vafis /anguineis 2? Jjmphd.

Lien.

Vafa fangtainea 9c ly mphatica ligati.

FF.

aa a.

SI-

ccc.

fff.

Vena fplenica.

Arteria (imilis.

Nervi fplcnici iocert i numeri.

Vafa Lymphatica is extima liet ia parte ortum docentia.

Va vulx in bis vafa.

Linimenta.

VIL

DuSus pancreatici infert io.

Inteftinam jejunum.

Mea rus bilarii infert io. ;

Dudlus pancreatici mfertio.

V II L

Arteria bronchialis .

Trachea 1 poftica parte , abfeifla larynge.

Ramus dexter.

■ i. ■ S initier.

Arteria broochiatis . cujus ramuli bronchia id fauces ufque co-
mitantur.

Arteris aorrcl corde det runca tx pari poftica. 1 qua Inter coda-
la proveniunt.

. Abfaffi trunculi Imerco&aliam.

Summus ramus quem in nullis Animalibus quam in vaccis fle
viralis inveni.

IX.

CapfuU atrabildrist.

Capfula integra.

— ■ Aperta, quo cavitas pateat.

Vens fle atteris , ab aorta , cava fle emulgente ecuts.

Vena Cava.

Arteria aorta.

Vafa emulgentia.

Rena decurtati.

Planum ordinum in duobus diaphragmatis tranfverfi
abdominis Mufculo s ubi

A a a. Parallelo gramraum ordinum in fibris mufaili inferioris.

bb- Tendoqui inter utriufquelarerii fibtas eat. eas intermedios io
vertebras lumbare» terminatur.

ccflf'. Tendinei inter fupenorem fle inferiorem velat in digaftricoin- *
ter repti.

d J flt c. Paralclogrammum ordinum fibrarum carnearum in fuperiori
muiculo.

c c. Tendo A fuperiori diaphragmati» mufculo in tranfverfum abdo-
minis continuatus.

f f. Tendo fuperior fupetioru mufaili fterno infertus.

g g. Ordo carnium in tranfverfo abdominis.

h h. Tendo oppofaus tranfverfi qui in lineam albam abit.

Ordines fibrarum motricium m fuperiori diaphragma-
tis Mufculo.

Ad. Planum ordinum fibrarum inxqualiter arqualium in pane cjts
interiore, ubi

A b. Tendo eft fuperior, qui fterrw vel coAis implantatur,

Cd. Tendo inferior qui in inferioris mufaili fibras carneas abit, &
quafi in digaftrico interceptus cenuum diaphragmatis net
veum conftmiit.

F f. Farafelo

Abcd. Latera funt tendinofa.

flt F. Latera catoofa.

TAU*

etogTammum carnium, in quo
ra luor — J' — r~

Dlgitized by Google

Digitized by Google

34° E x ? t. Figurarum TABULAE IV.
TAURI, VACCAE Q^U E GENITALIA' VARIA

PROPONENTIUM

Harum I. II. IU IV. Gaafius, V.&VI. Blasius, VII. VlfL
IX. X. & XI. SWAMMIRDAMMIUS
exhibuerunt.

Fig. i.
exhibet.

Tefiieulum vacca pojl coitum diffcBum.

A A. Tefticulusfecundum longitudinem apertus.

BB. Glandulofafubftantia qui1 poft ovi expullionem
in Teftibus reperitur per medium divifa.

C. Cav itas , in qua Ovum contentum fuit , feri abo-

let i.

D D. Ova diverfe magnitudinis in Ovario contenta.

£. V afa fanguinea ad Ova excurrentia,

F. Tuba: Fallopianat membranofa expando com-
" plicata,

G. ’ Foramen in extremitate Tubarum exiftens.

H. Tub$ fallopianat pars abfeifla.

II.

Tejliculum necdum apertum.

A. T efticulus.

B. Glandulofa fubftantia extra Teflieulum protube-

rans. •

C. Foramen in ejus medioexiflens.

D. Tuba: fallopiana: membrandae expanfionis por-

i tio.

Fig. III. & IV.

Ovarium vaccinum apertum , prout ante coitum
ohfcrvari folct.

A. Tefticulus fecundum longitudinem apertus.

B. Ovum maximum f. maturum in tefticulo adhuc

contentum.

GC. Ovaminoraf immatura in eo haerentia.

D D. MembranaTelliculorum Dartos appellata.

E. Ovum maximum 4 tefticulo exemptum.

F. Tub® Fallopianx membranofa expanfia

G. Foramen coardatum in tuba: extremitate exi-

ftens.

H. Tubtedidm extremitas.

II. E jus pars reliqua.

K. Corna uterini parsobfeifia.
h. Tub.eligamentutpinhominibus alis vefpertilio-
num ailumlatum.

Orificii interni uteri vaccini flruBuram .

3ta. Plicarum feries prima.

-- Secunda.

cc. - — — ■ - — - Tertia.

<ld. — Quarta.

ee. Vaginae portio orificio dido vicina.

VI.

Vafa XJteri vaccini.

a a. Vati fpermatica.

bb. Hypogaftrica.

c. Eorum anaftomolis.

VII.

Eorundem pcrfuhjitnliam Vterigyrofam difiri-
hutionem.

VIII.

Vena/tS arteria/ Jpermaticaj inhovt , in fit»
naturali.

A. Arteria. B. Vena- C. Valvulae.

DDD. Arteria* contorfion^s f. capreoli.

E. Locus ubi arteria denuo fimplex fit , fit anguis io
modum per tefiem decurt.

F F. Venarum lurculi capillares Rete mirabile expri-
mentes. ' ’

G. Arteriae in fupcrficie teftis.

H. Vena. I. ena abfeifia.

K. Vafis deferentis portio.

LL. Fpididymis.

M. Locus ubi Epididymis tefti neditur.

IX.

Vafa lymphatica , alia que.

A Arteria- & verte fpermatica: in fitu.

B. Vafalymphaticaexplicita.

C- Vasdeferens.

E E. Epididymis. F. Tefticulus.

G. Lymphaticorum anaftomofis.

Contorfionei arteria fpermatica ex f licita.

XI.

Eadem in fitu.

Digitized by Google

Xx *

Digtoed by Google

348 Explicatu» Fio.' TABULA V.

Quas

defumpfimus

ex .A N A T O M E
SECUNDIN/E VI. TULIN/B
NICOLAI HOBOOKENI.

Fig.I.

Delineatio Fatu r vaccini , Jrh irnhranir Chorio 13 Amnio ,
liquori proprio di flent i /, adhuc invol uti ac eoncluft , Jed
fatis tran/par-ntir. Qua 3 Glandula uterina , (3 fuii
quaque glandulis rrjpondcntcs Caruncula , cum t aft
Chorii connexis , cum calens conjpiaunt ur.

A A A. Vitulus . per membrana* invdlientcstranfparer.s.
B B B. Membrana Chorion , Vitulum cum Jiquorc co-
piofo eam diftendente , comprehendens.

CCC. Uteri fubllrati interior facies , ita propofrta , ut
Glandula fhagno numero connexa; , feorfus
confpiciar.tur.

D. Uteri extremitas arcuata. Cornu referens, cum
vafis perreptat, tibas fanguiteris tranfpatenti-
bus.

EE. Vagina, (eu Collum Uteri difle&um & explica-
tum : quod valde tumidum , & arftillimi clau-
fum, abobfervatoreconlpicifolet.

FFF. Pinguedo glandulofa Uteri Collo exttinfecusad-
nata, per Anatomen ita fejunfta , m prorum-
pentis Chorii , qmrque ad Kottum porro perti-
nent fuppetat clara obfervatio.

GG. Exemplum duplex Glandi adhuc fibi refpond-
denti Caruncula: incumbentis.

H . Caruncula egregii protuberans , propter gravita-

tem & impetum cum Fretu inclufi limpidi val-
di, per Chorion tranfparentis , Liquoris,
a a a a. Glandula Uteri tunica interiori annexa* , majo-
res minorelque.

b b bb. Caruncula memorata; Chorii , majores minoref-
que , fuis jam feparatis Glandulis uterinis fingu-
lafingulisrefpondcntcs.

cccc. Trunci vaforum umbilicalium, Venoforum& Ar-
terialium , f uniculo prodeuntium , & per Cho-
rion tminque , varia ramorum connexione,
tramitioi e, coitione ac comitatu dirempto-
rum.

II.

Bmi vaccini , cum omni TrSTicutOxUH , 13
Vaforum feminalium , tum praparanttum , tum defe-
rentium jjcd fuh fui t fert involucris latentium , ap-
paratu , objcrvati Ex T i x N A facies accurate juxta
cblatatn wjgni:uJmeml3fgura1ioncm delineata.

A- Int oitus in uteri vaccini Vagirjrfl.

B B B. Vagina & co'lt:m uterinum.

CCC. Uteri Cornua , quorum dextrum , inaqualiter
&c. turgidum ac durum , conceptionem fimulars;

ftniilrum t ero laxius , molle 8c valdi rugofum.
D D. T eftes involucris tunitffque luis adhuc cooperti.
E &c. Appendices adipola.

K. Vchca urinaria corpus. •

G, Anteriora Colli Velica, orificio excretorio pro-
xima neg! igentcr rcfe&a ; cum ad pudendi aa-

• teriora Velka dudus protendi foleat , in com-
munem cum his duSum concurrens,
aaaa. Cornuum uterinorum extrema, vafis deferenti-
bus intermediis Teftibus junda. m
b b b. Valoruin feminalium deferentium congyratioaes
6c involutiones.

c c. Extuberantia Cornu dextri candidiores , valorura
(anguiferorum raraificationibus fubtilillimis
conipicua.

ddd. Cornu liniftri laxioris Ruga , juxta Uteri longi-
tudinem fafta.

CCCC/ Lateralia inveflitura uteri, & eorum qua huic
conjunguntur , inaqqplis, mollis, laxa rugofx-
que, a confiniis aliarum partium rcfe&a.
f. Summitas obtuiiorTeflicuhfiniftri, croceo, &
veri aurea Ducatorum colore infignis.
ggg. Rugula tunica exterioris Vefica urinaria, nunc
contrada , propria.

hhh- Inaqualitasadipolarum partium, tunica illi ex-
teriori laxiori hic annexarum
ii. Protuberantia Cornu dextri femilunaris, rugis &
pliculis oblique magis minufque defeendenti-
tms, dtferiminata.

kk k. Vaforum praparantium, fub involucris membra-
nofis latifentium veftigia.

111111. Veftigiutn proccfTus vernis Uteri penetralia
I II;

Delineatio Glandula XJtcri , cum fuo Ligamento , Carun-
cula Chorii , t unquam capfula , asBtjjimc com;un8u.

A A. Glandula uterina extrema , circum circa ex cavo
Caruncula BBB. eminentia.

B B B. Caruncula Chorii, membrana quafi obvoluta.dum
capfula vice glandulam tegit ,■ ut introrfum
verfus Fretum protolleret.

CCC. Membrana Chorii , ad conjunctiorem hanc ar-
dam oflendcndam dilienta: uti Glandula uteri-
na eadem opera in altum elevata , Ligamento •
iplius D. D. dignofeendo fervit. *

D D. Ligamentum Glandula inemoi atum , cum vafis
perreptantibus verfus Glandulam ab uteri inte-
riore tunica.

F. F, E. Uteri tunica & facies interior.

FF. Vafa ex Uteri dicta tunica per Ligamentum D,D
verfus Glandulam A, A- prorcptantia.

IV.

Dehnrat partet membrari Amnii, qua tota feri egregii
contexta 13 ornata cjl ramijicationibur Arteriarum 13
Venarum. Jnfuperin qua Glandula difiminarn quaf ,
orbiculares; 13 inter eas qua tuor majores mmorefque in-
ftar Perlarum ohfervabilcsjitpoil Figuratione 13 Colo-
re conftmiUima .

A A. R.unificationesin Amnio maximi notabiles, un-
* di-mincues&miiuma qua innumera, &lribt?-

llE»

Digitized by Google

Explicatio Fio. TABULA

liflim , *c mirum in -modum contextx confpi-
ciuntur) originem ac propaginem trahunt.

aa a a. Glandula: Feriis confimillimx dux majores , fle
totidem minores.

bbb. Glandulx orbicalares, planiores, majorefque,
cum vaforum raroificationibuS communicantes.

Delineatio Vaforum umbilicalium , FunieuU vitulino,
comprehendi /olitorum , puter Urachum quatuor : Ve-
narum putaduam/n , U totidem Arteriarum, contor-
■tarum , per Amnion Chononque divertentium , jux-
ta oblatam Magnitudinem , & Figurationem.

A A. Venter V itulx infimus.

B. Umbilici regio.

CC. Membrana Amnios negligenter extenta juxta
Chorion.

D D D. Membrana Chorion, cum tranfparcntibus Carun-
culis , & percurrentibus Vaforum umbilica-
lium ramificationibus.

£ E. Urachi , medio funiculi prodeuntis , refc&i extre-
mum.

a. . Pudendorum vitulx regio.

b. Anteriora abdominis.

ccc. Vasunumi quad Venxfpecie obveniebat.

d d d. Alterum vas, quod Ipecie Arterix ad unum Amnii
Choriique latus divertebat.

eec. Tertium vas, quod Arterix fpecie ad alterum la-
tus procedebat.

fff. Quartum vas , qdod Venx fpecje Arteriam in al-

. terolatere, trunco tenus comitatur, variain-

tcrim ramorum , modo divaricatione modo
tranfilitione, &c. obtinente.

g. Arteriarum, per quali Anafiomofm , velreftius

per tunicarum earundem continuationem fa-
&a , conjunftio , ibidem in Chorio oblcrvata.

h h h. Ramificationes vaforum memoratorum, per CUo-
rion duemptx , in prioribus elat ius oltenfx.

V I.

Delineatio Embryoni e Vitulini , Jeulitulu xytero cxfeBd :

Sua Vafa umbilicalia clari t , uti naturaliter fita Junt,
[. juxta mjymtudiru.ni ac figurationem obfervatam ,
ofienduntur.

A A.

Liene fubiisla-

Ventriculus cum appendicibus
tente.

B. Hepatis pars gibba.

CC. Hepa tisejufdem cavitas.

D. Folliculus feltis.

E E. Intellinrcrafiiora.

F. Intcilina tenuia quam accuratiflimi depicta

G. Ren fmiiter.

H. Uterus cum cornibus , & adjunfiis teftibus.

II. Teftes Uteri vitulini cornibus proximi connexi.

K. Vena umbilicalis, uno quafi trunco ad Hepatis

(imam, & penetralia procedens.

L. &c. Venx umbilicales dux. Funiculo includi folitx.

M. Locus concurfus , circa umbilicum , Arterixdu

plicis , Urachum medio loco intercipientis qua
lifufiincutis. -

v- w

N N. Arterix dux , tum extra umbilicum , Funiculo in-
clulx , tum intra Abdomen , Urachum inter-
ceptum, ad Velicam urinariam ufque fori co-
mitantes ; indeque ad Arterix magnx delcen-
dentem truncum progredientes.

Urachus, qua abdomini includitur, parte infla-
• tus, & hc ipliflimam juxta magnitudinem ac
Figurationem depiihis.

Vefica urinaria.

Q_Qi Cutis , cum Abdominis connexis communibus
continentibus paitibus , dilfefta . foparata , &
ita lepofita , ut interiora Abdominis optato
conlpiciaatur. ‘

a a. Ofcula Venarum umbilicalium, Chorion relpici-
entia.

Ofcula Arteriarum umbilicalium , Chorion quo-
que refpicientia.

Orificium ablcilli illic Urachi," medio tramite In-
ter Arterias umbilicales memoratas proceden-
tis.

Arteriarum mutua conjuftio , mediante arteriali
ramo, quam per Analiomolin fieri volunt.
Extrema abfciux Vaforum umbilicalium com-
munis.

oo;

bb.

cc.

dd.

e e.

VII.

Delineatio JiffinSa Vaforum umbilicalium : ut ti Nume-1
rus , (5 Figuratio , CJ Conjumfoio , (5 contrarium Divor-
tium manifrjliffimc confpiciantur ; prater Fatue ipji-
ufmct interiora , qua vaja ditia rcjpiciunt , t>r/ ut ter-
minum a quo , vei ad quem .

A. Gilibola & fuperior pars Hepatis.

B. Cor , qua pai te dexter ejus videtur Vcntriculuf.

C. Vefica urinaria i cum fundo conjunflis ureteri-

busfle Uracho.

DD. Vena, qua intermedia, Venx umbilicales jun-
guntur Hepatis penetralibus, adeoque venx
portx . proccifo lado in Venam cavam , & in-
di in Cordisdextrum Ventricalum. .

E E E. Truncus Venx unius umbilicalis i ex unoChorii
latere verius Hepar, & ineo venam portx pro-
grediens.

FFF. TruncusVenx alterius umbilicalis altero ex Cho-
rii Utere verfus portx vei iam progrediens.

GGG. Arteria magna , juxta divortium cx abdominis
medio verfus Inguina.

H H. Venxcavx truncus defeendens, juxta divortium ■
ex abdominis medio verfus Inguina.

1 1 1 1. Arterix umbilicalis unius truccus , ex Arterix
mag, xtruncodefcendente(cui cumaltero in-
feritnr in</.) procedens verfus unum Chorii fo-
tus.

K K. Arterix umbilicalis alterius truncus , ex infertio-
msfux termino, puta Arteria magna, verfus
alterum Chorii fotus progrediens.

L. &c. Urachus , quatenus intra Abdomen recondi folet.

M M. Alfontoides cum Uracho exteriore, adhuc fuo li-
quore repleta ac diftenta.

N. Duo Renesconvenientc litu ac Figuratione deli-
ncati , cum annexis Ureteribus , ad Veficx fun-
dum tendentibus.

Xx j Ven-

Digitized by Google

3<5o

Exfti -catio Fio. TABULA V.

O. Ventric ulus cum appendicibus Inteftinahbus.

P. Convexum Hepatis- ' . .

Q. Q. Pulmo, qua parte dextrum occupat Thoracis la-

R R. Membrana Amnios , ab Allantokle , A Chorio, &
A Funiculo itafeparata . ut ei inlongum latum
que extende Fretus fuperincunibat.
a a. Ureterum duftus, utririque ex luo quoque rene
procedentes verfus Velici urinaria; fundum.

b. Locus iniertionis Ureterum* ad radicem fi adit ,

in Vefrcamdi&am. ,

c. Colli Veiici urinariae, & duftus verius Urethram

tendentis, veftigium.

d. Locus con jundionis , ex quo Arteriae umbilicales

ex Aorta procedunt , divertentes verfus unum
atque alterum Chorii latus,
e e e. Ramificationes venofrr , Chorion perreptantes,
fff. Ramificationes artenoCf, Chorion limihter per-

« g g. Caruncula: Chorii , Placentularum fpecie , ei qun
Foetum refpiciunt i parte obvenientes.

h h h. Coloris albicantis magis minufque, & pellucidi-
tatis Varietas , nubeculas ftriafque reterens , a
reliquiis membrana: Chorii polt reparatio-
nem, Allantoidi adhaerentibus & negligenter
incumbentibus dependens ; ut Marmoris albi-
cantis imaginem videre te affirmares.

i i. Urachus , quatenus umbilicum & Allantoidcnr
ipfam intercipit , utpote ab illo ad hanc expor-
reftus , huicque exordium & Liquoris copiam

k Appendicula Inteftinorum , abfciflbrflm & fubla-
torum, ut Vaforum optati confpiceretur me-
morata Conjunfbo , memoratum Divortium.

11. Ramus Arteriarum umbilicalium conjunctivus,
hicditTe&us.

VIII.

Ddinrotio Coitionis Vtnnrum umtiUedlium in /ictu e itu"
Imo, in Venam venn portu Hcpotu junBgm ; VS ftc
continui t ni foBd, rotundem Infertionis oc Produ-
dionis, ftr venam Porta: in veni cavi truncum def-
er ndtnt em , EJ ftc in dextrum Cordis ventriculum.

AA. Veni dui umbilicales in unam venamB,B. He-
pati jundam coeuntes , adaperti.

B B. Vena una , Veta porta: Hepatis coojunda , ad-
aperta. .

CC. Vena portae Hepatis adaperta quoque , ut conti-
nua proceffio verfus venae cavae truncum def-
ccndentem obfervarida monftretur.

D. Cor, ejulque Ventriculus dexter in quem inferi-
tor vena porta: , mediante veni 4- d. diftae ve-
nae cavae partea

E E E. Venae cava: truncus defeendent.

F F. Venae cavi truncus afeendens verfus CSput.

G.&c. Pulmonis Lobi.

H H. Stylus commonftrans dudum trunci venae cavae,'
i Cordis auricula & ventriculo
IL Alter ftylus, ad commonflrandam cum cavae ve-
nae trunco connexionem, & ineam fieri fbH-
tam Inlertionem , immifius.

KK. Tertius ftylus, infertus ad commonftrandum da-
dum magnum ac proceflum per Hepatis fub-
ftantiam , hic feparatam ablatamque.

L L. Quartus ftylus , ad divortihm ramorum Hepatis
commonftrandum infertus: uti ejus procellas
ptindulis defignatur.

M M. Suoftantia Hepatis ita ablata , ut memorata pro-
cellio , & conjundio vaforum umbilicalium
cum veni porta: inelarefcat.

N. Vena emulgetis finiftra.

a a aa. Foramina, concurfum &divortia vaforum He-
patis tignificantia.

b. Proceflio veni porri mediante veni cav® parte ,

in dextrum Cordis ventriculum.

c. Infertio ftyli in venae cavi truncum afeendentem. •

d . Infertio ftyli , oftendens continuationem procer-

ius veni cavi deorfuqj, juxta dudum E E E.

e. Infertio ftyli L. L. in dudum Hepatis tranfver-

fum.

• Digitized by Google

W ' y

LT\ • •

i4 ) '

.. x>

vn .

Digitized by Google

35^

£x?t i,c4Tio Ero. T AB UL £ VL

. quibus

C. A M E L U M

DROMEDARIUM

deftribunt

P A R 1 S I E N S E S.

A. Ventriculus primus,
r. 'OEfophagus.

B. Ventriculus fecundus.

C. - Tertius.

D. Quartus.

A. Pylorus.

p F G H. Lingua.

HG. — Afperitatcs leviores.
E F. Majores.

E. Centrum eminentiarum.
I. Glandulajpincaiis.

K. Pars inferior pedi? foiida , cute molli

tc&a.

L. Pars fuperior parum fi fla.

M. Virga.

N. Apertura Ventriculi primi in fecun-

dum.

O oo. Ventriculus fecundus in partes qua-
tuor difle&us.

P p. Aperturae faccorum qui fuqt in tunica
Ventriculi fecundi.

Digitized by Google

' Digitized by Google

374

aaa.

bb.

cc.

dd.

ce.

fff.

id.

213.

oo.

pp.

qq.

rr.

a a.
bb.
cc.

bb.

cc.

dd.

e e;

ff.

frhh

Explicatio Fio. T A 6 U L £ VIL

Quibus

CANIS

Tortet viri* , Capuli Thtraeem fpcBantn , proponuntur r

Earuml- II. III. IV. V. VI. VIII. & X. exhibet Placintinvs 8. IX.

CaSP. BaRTHOMKUS, XVII KtRXIUMOtUS,
reliquas Blasius.

Fig. I. II. I II. IV. V. & VI.

Tarjngit parier proponuntur iS quidem

Fig. L

Cutis cum panniculo c3rno(b, feparata.

Mufculi mandibulam deorfum trahentes.

Eorum linis tendinofiis.

Mulculi mafleteres.

■ ■ Temporales.

Mufculus OEfophag.rus, bifidus.

Cartilago Thyroidea
Mufculi Thyroidei proprii.

Trachea.

Mufculus communis , inferior laryngis, cujus pars
una os hyoides accedir,a!tera cartilaginem fcu-
tiformen.

Idem in dextro latere i fede remotus.

Altera ejus portio extra litum , os hyoides acce-
dens.

Altera pars latus fcutiformis cartilaginis accedens.
Mufculi communes , fuperiores.

Mufculi cervicem anrrorfum moventes ubi fimul
agunt , altero verb agente obliqui & ad latus
neftentes.

Mufculi in afiione concurrentes caput retro Se-
dentes.

Mulculi pe&orales.

II.

Olfis hyoidis corpus
Superiores ejus proceiTus.

Piocefiusalii tenuiores in os fcatiForme delinen-
tes.

Mufculus Epiglottidis re&usdcfcendens.

Corpus Epiglottidis.

Scutiform is cartilago , a mufculisdenudata.
Primum par mufe. propriorum fcutiformis
Trachea.

ii r.

Epiglottis furfum rctrada.

Balis olfis hyoidis
Crura ejus.

Cartilago arythenois..

Mufculus fine pari.

Mufculi pefforales.

Cartilago annularis..

Laterales T rachca: psrtes.

Membranofum Trachea: corpus gjlsc adimens.

aaa.

bb.

dd.

ff.

cc:

dd.

rv.

Mufculus in medio apicis linguae fi ws,4 me inven-
ventus,feparatim propofitus ut integri conports
ilru&ura & longitudo innotefeeret.

Lingua- corpus, quod linea per medium du&a di-
rimit bifarian.

Principium gula dilfcdum, ut fubflrat* partit
innotefeatit.

Epiglottis

1’rincipium nefophagi divifum.

Laryngis corpus.

Nervi vocales.

T rachca; membranola fubftantii.

Cartilaginei ejus circuli.

IJhjuj faeii advtrfaiSc.

Lingua fungofum corpus.

Mulculus in medio apicis linguae occultatus ad
lingendum fa&us , aliis huc ufquc ignotus.

Dilata t$ gula portio.

Mufculi duo truncati ad fuperioraot hyoides du-
centes.

Odis hyoidis praicipua pars

Cartilago fcudformis a mufculis feri omnibus nu-
data.

Superior & communis laryngis mufculus.

Duo parvi mufculi laryngi proprii cartilaginem
conftringentcs.

b.&e.

cccc

dd.

1 ii..

VII.

Cranii interior faciet .

Septum ofieum ex proceffus petrofi anteriore
parte furfum intra cerebrum & Cerebellum ad-
fcendens.

Septum aliud, notabilius, ex cranio intra Cere-
orum & Cerebellum defeendens , fmubus variir
cerebello fe accommodans, in uno majus in alio
minus.

Septi hujus lamina poftica, minor priore.

Canalis intra duas has laminas contentus finibus
meningis dura: lateralibus ex falfi formidefeen-
dentibus , iter tutum concedens.

Occipitis foramen fpinali mcdulli dicatum.

Via ad os Ethmoides.

Cav itas offis frontis ad nares perducens.

Foramen per quod nervi optici feruntur.'

Erincipium canalis ofTci, clcqpoD.

Digitized by Google

355

Explicatio Fio.'

viil

Tutuli nurium, puri fituHtrii , ulitque bue
fucicntiu.

a'aa. Cranium dete&um.

b b. Rupta exteriori lamina pori, per quo* pitoitofum
excrementum in narer trmfludat , adumbrati,
ccc. Os nafi per medium difle&um.
d d d. T ubulorum fuperiorum ordo.

e. Tubuli inferiores.

ff. Septi narium bafis. •

g g. Maxill* fuperiorii o» denudatum.

LumtlUrum in t it utri/ Nurium ficiu , fcBimu
tranfiicrfi fuBu.

ZurunJem furier , fi8hnefa8i fecundum nujilun-
gituJmem.

x. Lamella? di&z.

b. Cartilaginea naii pars quxeum membrana lamel-

las inveiliente continuatur.

IX.

DuBur falivulir fuperior.

a. Glandula maxillaris externa , Stenonio parotis

conglomerata

b. Stylus in orificium du&us falivalis fuperioris im-

mitius.

c. Duitui hujus fiylive progrefTui.

ddd. Cucis cum panniculo carnofo diflefta & reclinata.

uduJitu/ arguntt unitu , fscie rcBu.

a. Mallei caput incudi articulatum.

b. M ufculus 1 ntemus major figuram globofam refe-

rens tendine fuo breviflimo tuberculo mallei in-
fertus.

c. Mallei pedunculus acutas.

d. Mallei proce (Tus al terminor.

«. Nervus veluti ligamentum, cui mufculus minor

nuper d me inventus totus jundus eft.

f. Corpus mufculi interni exigui orbicularis.

E. Stapeda alteri jucudis cruri articulata.

n. Alterum crus incudis.

i. Reliquum ejus in oppofito latere exfculptum.

Unitu 2J fucte inverfi,

k. Mufculus internus crailior.

1- Mallei caput incudi articulatum,

m. Crus incudis alterum.

TABULiE VII.

n. Stapes reliquo incudis cruri articulatus.

o. Parvulus mufculus internus.

p. Nervus indar ligamenti fe habens praedum njuf-

culum alligatum continens.

q. Mallei caput.

DifiinBs.

r. Corpus mufcnli majorispn apopbyfin tendine bre-

vi infixus.

C Mallei caput.

t. — — - Minorapophyfis.

u. — Caudarcxtreniiim.

x. Incudis pars latior , deprefltor.

y. — — Crus alterum Maftoidi ftabilitum,

x- - Crus a ftapede feparatum.

t. Stapedis pars rotunda.

i. ... — Lacus dextrum.

j. — - ■ Parsrefta.

« Latus finiftrum.

•

XI.

Nervi fixi puriiextru crunium Jijlritutiu.

a. Nervus ipfe.

b. Divifio ejus in ramum externum & internum.

c. Ramus internus f. coilalis.

t. — Externus.

h. Ganglion.

Nervus ad glandulas colli varias.t

e. Idem.

i. Ramus ad linguam partefque adfitas.

f. Recurrens finiftri lateris. *

g- Minores propagines , alias confufionis vitanda»
gratia omitto.

XII.

CurutiJi/ urterid Jijlritutiu.

a a. Carotides arterie , quarum finiftra paulo inferius
oritur,
b. Axillares.

c c. Dc (cender s ad cervicis & colli externa.

d. Divifus varii ramus ad cerebrum tranfiens per fa»

ramenperquodexit nervus fexti paris.

e. Ramus ad laryngem.

f. — Capitis externa.

g- • Linguam.

n. Oris interiora

*• Cerebri anteriora , cum jugulari venii

XIII.

Pe** jugulari* Jijlritutiu.

a. Ramus ad brachia.

b. -- . Thymum.

c. Utriufque lateris ven® fub ofle byoidc urfo’

h. Varii rami ad laryngis partes, inpntnis mufco»

Yy » Ra-

Digitized by Google

3$6

Exhicatio Fig. TABULA VII.

|. Ramus ramarotide ad interiora penetrant,
k. ——.Superiorem maxillam pererrans.

|. Interiorem accedens.

m. Exiles venae ad gland. OEfophag*as fr thyroi-

d*as, ab abis pro jugulari interea habita:.

XIV.

JW ufculi iuttrcojlihu

C olte.

Locus vicinus (lerno.

cc. Mufculuaextemu*.

d. Hujus portio ab intereo feparata, dcorlum re-

flexa.

« e. Mttfcului internus.

XV.

Veutt izyi°‘ jijbiiutio communii'.

Vena cava.

- Azygo».

cec. Vena: intcrcollales dextra: inferiores,
ddd. - fmiftne.

XYL

• Cor cum pulmtnc.

abedef. Sex lobi pulmoni*,
g. Trachea.

E. Cor.

xvu;

Veia juguhrii opem.
aaa. Valvutecjus,

Digitized by Google

35* Explicatio Fit. TABULA VIII.*

Spinali medulla

ANI

agentes

ex delineatione B IA sil.

Fig. I

Spinalem medullam ex Vertebri/ Csitit exemptam in trei
ferta dieifam exhibet , uti latendum

I. Nervos hic a fpinali medulla procedente» duplici

linea denotari , fic ut album quod inter duas li-
neas nigrieantes interjacet Nervum defignet.
Spinalem medullam proponi prout a parte polli-
ci que fpinam refpicit 1 pedatui.

Cerebellum.

— Quartus Ventriculus.

CCC. Dura mater fecundum longitudinem fpinalis me-
dulla?, a capite ad caudamjdiflcda.utrinque re-
clinata.

Pars mcdullx {pinalis cervicalis ufque ad E.

Pars dorfalis ufque ad F.

Pars lumbalis ufque ad G.

Pars inclufa olfi lacro & Cauda: offibus.

Nervus accelTorius D. WUfi.

»■ &c Tranfitus nervorum per duram meningem in ali-
quibus tantum reprxfentatus , infequentiume-
nim eadem ratio.

Conjun&iodurac meningis cum tenui permem-
branacea filamenta , nervofa.

Nodi extra duram meningem ex concurfu plu-
rium filamentorum nerveorumexoiti, quibus
fimiles etiam variis aliis in locis fe exhibere lo-
lent.

Nervi duplici exitu gaudentes.

G.
H

KK.

Exortu/ Norvorum a ffmeh medulla eorumque tam e fer-
te anteriore quam e peprtore prodeuntium fer Jurem
meningem tranftu/ , Une extra eam conjunBio, proponi-
tur.

A a.

bb.

CCC.

Nervi a parte pofieriore.

i parte anteriore.

Dura mater i parte pofteriore. quo vertebrarum

SroceiTus fpinofos refpicit fecundum longitu-
inem diflefta , & ad latus utrumque reclinata,
d d. Conjundio nervorum di&orum extra duram me-

ningem.

e. FilTura poftica , major,

f. FilTura antica , minor.

g. Interna fubftantia rubicundior.

XI.

In fpinali medulla per medium ditJhBl ptopeftt
aceuratiu/ exhibentur.

aa. bb. dd. Idem quod in fig. praegrefla defignant.
c c. Dura: marris particula , ut nervorum per ean»
tranfitus, & extra eam conjuu&io melius queat
dignofei.

XII. & XIV.

In fp. med. per trtnfverfum diffcBa fijfurem utremque ex-
hibet t utriufque lateri/ medulla arBe adhuc cohnrente.

c c.
cc.

linea ha:c fiffiiram denotat anticam.
' pofticam.

In hac medietate cavitatem quafi figurant.

Extra hanc albicantiora corpufcula in fubftantia
alba.

XIII. & XV.

Fifurn hic magi/ deteguntur digitorum inftrumenterum-
vi ope ubi utri ufque lateri/ medulla dextri feparatur.

a. Fidura antica , minor.

b- Poftica, rnijor.

c. Subftantia media, medullaris,

c c. Cavitas.

xvr.

Perlongum fejfure anterior fpinali/ medulla detcBa et,
ut eju/ interior cond/tio patefcerct.

a 3. Linea hxc nigricans terminum fiifurx denotat,

bbb. CinericeafubiUntia, integra,
c c c. A Iba fubftantia.

XVII.

Eadem reprafentantur , ajl

bbb. Cincriceum hoc difle&um exhibet, ut cavitas
quam id replet exhiberetur.

XVIII. & XIX.

Portione/ dua fpinali/ medulla , quarum una anteriora re-
prajentat , ad id ut fibrofa ille corpora utrinqur d fupe-
riorihu/ ad inferiore dcjcendcntia CJ ncrvoium quafi
principia compluentia exhiberentur.

a a. Corpora fibrofa.

bbb. Principia Nervorum a corporibus riiflis proce-
dentia, ubi notandum crafliora jufio ca efie de-
lincata.

Digitized by Google

360 Eku. Fjourarum TABULA IX.

quibus

• Faf/t Isflea, Lymphtduttus , dliaqut huc ftrtintntu ,

CANE

exhibentur.

Harum I. Hoamo, II. III. IV. VI. VII. R
X. XI. XII. XIII. XIV. XV. X
XIX. XX. XXL & xxl

Fig-I.

DuBu/ Chylijiru/.
a a a . Veni & a rterii mcfaraicx.
b b b. Verne lafiea1.
ccc. Pancreas Afellii.

dd. Rami duo infignes per medium ramum conjur.fli
a glandula pancreatica Afellii ad Renalem per-
gentes.

f. Glandula Reni finiit ro firper jacens.

g. Anfra&us, gyri plexulaue quamplurimi arteria:

magna- trunco incumbentes,
h h. Du&us chyllferus novus per thoracem adfcendens.
i i. Ejus bifurcatio ir.tra quartam & fextam verte-

bram.

k. Portio du&us difli OEfopbago incumbens ubi

Cor funeravit.

l. Du&us miertio in jugularem finiflran».

Lympha 4u3

./! . Ventriculur canit. ,

B. Pylsru/.

C C. Duodenum,

D \Sc. Jejunum.

E tt. l!eum.
f Cacum.

C G. Colon.

H. Principium Intcfiin/ rcBi.

Jl.iSc. Quinque Ioh Hepati/.

/f I cficult pelli/.

L I- R.ner.

id M. Vena emulgente/.

A' V. V ena cava.

0. Vena porta.

R. Ve fi ea chyli.

B S. Mejcntcrium.

‘I 7*. Par/nieJenterii fraBa ut ligatura diiBuum Hepa-
tieorumeommode injhtui potuifiet.
i S. Panercat gUnduiofinn , in medio Mefeniei u.

h h. Pancrea r carnojum duodeno annexum 15 Ventricu-
lo fui/lratum.

cc cc e. Vera latlca inter intejhna & pancrea/ glanjule-
Jum.

ibjuio, VIII. Bilsio, IX. Hm», Pauli,
II. XVII. & XVIII. Stikonio,

1. Amstclodam. debemus.

ra. Eiufdcm ingreflus in axillaris principium f. fub-
claviam.

n. Vena: cavi portio fu pra Cor.

00. Eiufdem vena: finitos bifurcatio,
p p. OEfophagus.

q. Cor.

r r. Pulmones,

f. Trachea.

tt. Arteria magna defeendens.
v v v. Diaphragmatis difcilli portiones.

X. Ventriculi corpus ad latus pofitum.
y. Inteflini Refti portio ifuo loco remota.

2. Ren finiller cum vena & arteria emulgente.

«. Venula tranfiens glandulam renalem & ad lum-

borum muiculos terminans.
fi fi. Ramuli interco (tales ab aorta dcdu&i.

y y . Inteilini jejuni pars.

• >. Ilepatislobus Ventriculo incumbens.

/hepati/, tSc.

d d d. Vena laBen pancrea/ hoc egrediente/ Ii veficula
chyli inferta.

a.rSJc. DuBuum hepaticorum extra hepar origo,
f f f. torum ad Glandulam m. EJ ah illa m veficulam
Chyli progrejfur.

Xl (• Rami duo duBu/ cltlidochi.
k- Uuju/ duBu/ m duodenum infertio.
i /i ii. Vena mefcraica.

m. Glandula fub Porta Jit a duBu/ hepatico/ recipien/.

n n. XJnu/ horum duBnuw veficam feliia pcrreptanrfa -
pijjlme vifiur.

0000. Vena porta m hepar ramificationt/ .
rrr. DuBu/ hepatici qui ( arBj/iinc vena cava adha -
rente/) veficulam Chyli mgrejfi Junt .
tt. Vena cyfttca.

ppSSc. Valvularum inhfceduBihu/ feder.

111.

A. Corafiniflraparte,

B B. Pulmones in uextrum reflexi.

CC. Vena cava.

D. Vcnaaxillarisdextra.

E. Vena axillaris finiltra.

Pars

Digitized by Google

Explicatio Fig.

F. Parscjufdem aperta ut in confpeflum veniret

vena: cliylifcrx infcrtio.

C- . Sternum , punflis folU delineatum.

H. Vena jugularis finiftra.

It Arteria aorta.

KK. Vtficuta Chyli.

L. Ramuli venx cava: hepatici,

a a. Venx emulgentes,

bb. Venxlumbares.

dd. Venx Crurales.

eeee. Vafa ferofa qnx fiib inteftino rcfto ad veficu-
lam Chyli terdur.t.

fffff. Glandula' ad crurales venas fitx.

ggg. Harum Glandularum vafa ferofa veficulam

profpici entia.

h b h. Ejufdetn generis vafa , inter abdominis Mulcu-
los progredientia, qux fimilitcr veficulam
Chyli ingrediuntur.

i i i i- V ena: la&ea- inter Pancreas glandulofum Sc ve-

ftculam chyli repentes. •

kkk. Pancreas Glandulofum.

1 1 1. Venx laflex mefenterii inter pancreas & inte-

(tina.

m m. Duftus Chyli ferus.

n. Ejus in venam axillarem infcrtio.

o. Glandulx demi.

p p. Harum ductus ferofus ramo chylifero inhians,
q. Ramulus liujus ad collas progrediens,

rr. Glandulx Cordis.

ff. Harum Glandularum vas ferofum, quod fub

Corde du&ui chylifero inferi tur.

IV.

e, Odendit bifurcationem cludus Chyliferi fub

Corde , ut plerumque illam inveni.

V. *

x. Vcnx axillaris cum jugulari finiftra y.

u. Dudtus Chyliferi triplex Infertio.

VI.

z. Rami ficario varia duflus chyliferi, ut ter in ani-
mal ibus repertus cd.

VII.

«a. OEfophagus.

$. Glandula lpti adjurda.

V y. Vas ferofum inde ortum traliens & dudui in-

fertum.

t i. Du&us Chyliferus.

VIII. .

Labyrinthus JuHktThoracici qui Roriferur dicitur.

Z. Dudus roriferas 4 ciderna ufque ad ejus gyros

& anfradus.

b. Divifio f. fifliira qux in du&u Rorifero cernitur
circa 5 aut 6. Thoracis vertebram,
e. Receptaculum tortuofum quod dudtus rorite-

tps fuper furculis Venx jugularis & Cavx
conficit

y Pars Cavx fub rcccptacnlo tottuofo.

T A B U L £ . IJf. .561

f. Gyri quos dudtus roriferos circa receptaculum

tortuofum exhibet.

g. Ductus roriferi ramus ex receptaculo tortuofb

glandulam thoracicam verfus.
a. . Glandula thoracis.

h. Ramus qui fubter gyros dudtus roriferi ex eo in

Glandulas thoracicas coit.

i. Ramus dudtus roriferi fupremam colli glandulam

verfus Jdfcendcns. .

k. Surculus hujus Rami fuperiora verfus tendens.

l. EjulJem intimam colli glandulam verfus ad ice n-

dens.

m. Rami i.feparatio.

y. InfimaColliglandula.

n. OEIbphagus.

o. Vena jugularis.

p. Surculus hujus Venx.

g. Surculus Rami arterialis,

r. Truncus a rterix magnx.

v. lntefliuadiflorta.

w. Rami mefenterici venx portx & arterix coeliac*.

x. Venx roriferx ante hac diftx ladtex.
yy. Pancreatica afeilii glandula, cumaliis.

6. Inteftinum duodAum abfcifliim.

9. H epat is par s cava cu m lobis.

10. Vefica fellis.

11. Pars pulmonis. * *

ia. Vertebrx cum codis.

IX.

Lymphaticorum jugulari um Jchneatio eorrtSior.
a a. Mufculi demo hyoidei i ftcrnoSc Trachea fepa-

rati.

b- Cartilago Icutiformis.

c. Trachea.

d d. Otfophagus.

e e. Mufculi t olli tranfverfim fcidl.

fr. Mufculi cervicis llexores fubgula.

g- Vena cava adfcendens , dkregio Thymi.

hh. Vena Sxillaris.

ii.&c. Venx jugulares externx extra (itum,
k ic. Surculus jugularisexternxad cerv icem tendens.

I l.&c. Jugulares intemx, qux arteriam Carotidem , &
Nervum recurrentem utrinque comitantur.
m nl* Canalis lymphaticorum jugularium (olitarhls 4
• glandula maxillari oblonga veniens , & OEfo-
phago exparte indratus , extra litum,
nn.oo. Duo vafa lymphatica ex glandulis cervicalibus
proficifcentia.

P- Communis alveus ampullxfimilis.

d- d- Geminx appendices , quarum altera venam axilla-

rem , altera jugularem externam intrat,
rr. Lymphatica axillaria.

I f. Ductus Thoracicus infinidro latere ex recepta-

culo chyli adfcendens.
tt- Codx fuperiores.

w. Sternum bipartito divifum.

t- Parotis conglobata inferior,

a. Glandula parva exterius fupra fauces fita.'

Maxillaris rotunda.

4* ■■■ oblonga.

I- — — * Minor, quandoque deficiens,

Zz Carnea

Digitized by Google

g6 2 Exm catio Fig.

6. Carnea Thyroidza.

7. Clandulx cervicis racematim compariz.

8. Glandula colli nonnunquam jugulari extern* fed
* rarius appofita.

9. ■ ■ ■ Sub axillari!.

Fig. X. XI. XII. XIII. XIV. XV. XVI.
XVII. X V 1 1 1.

TAB U L JE IX.

XX.

Idem vas in umbra exficcatum, fu» cum valvulis, pun-
riulis notaris , & flatu didentis demonflrat ; ubi omnet
valvulas earumque fitum naturalem , modo ordine fe-
cundum annotatum numerum 1. a. $ . -y. 5 6.7. &c.
fucccdanca flat amputatio , facillime luflrabis.

XXI.

f.ymphatirorum in Cati: miram ojtcnjunt varietatem.

Prima carum diligentiae Sw shmisdanni debe-
tur , fecunda & 'tertia parum difl in34 a Stsnonio
prxparatx. Singularum peculiares explicationes fu-
pervacuas judicavit Stino , cum eadem commu-
munis omnium futficiat.

It»

Vena: cavx truncus fupra Cor.

, - ramus jugularis.

- Axillaris.

, Tendens in colli pofteriora.

Tendens in jnteriora.

Lymphatica Colli.

Sinidri pedis anterioris.

Lymphaticorum infra jugulum communis truncus
dirius thoracicus.

Rami quibus continuantur lymphatica Cava:.
Annuh lymphaticorum per quos ut plurimum vel
vafa vel nervi tranfeunt.

Lymphatica ab intedinis & hepate.

— — . A lumbis & pedibus pod icis.

Glandulx conglobatur.

XIX.

Lymphaticorum vaforum eam lolum condruriionem ,
qua: vel pod Lympha: retentionem , vel etiam pod a
flatu dideniionem obfervatur, exprimit: alias enim
xgerrime noduli hi , duplici fua cumvalvub , aliquan-
do etiam triplici , oculis odei uritur, fed vafcula .equa
lia folumtnodo apparent. Lympha? jam illa retentio ,
inieriis io tempore vinculis , commodiflune edicitur ;
tubulorum vero tenuidimorum ope inflatio , in quem
finem, fi voto fuccefluui cupias, phlebotomiacicro uni
tubulo jungere, fimulque 111 veimbin penetrare opor-
tet. Verum modum hur.coperar.di circa Lymphatica
tenuiora tenta.* latius erit, in majora enim pii arti-
ficiofam phlebotomo fariam inciliorem 1 facile tubu-
luiq introduces . ubi poftmodam in utroque cafu , fla-
rim poii tubuli immilhoi em, ligaturam injicere , ne-
Ceficerit , ac fic vas inflare, quod tamen polivafis fepa-
ratuncni.nc aliquid lasdas.intlando perficere conducit.

A. Lymphaticum vas influam '3 exficcatum exhibet :

uhnitare Uret latera bu/usvafr prepter tenui-
tatem, ah inflatione vel alta Jijlemtone , miram
in inojumaipuais ioexpanJi , quod cicca 3 an-
leipfss nodulos majorem propter vafsr crajjiticm
non itemaecijit.

bbbb.Itfad«.'i Lymphatici hujus vafts varii , in quibus
femperfire Jua , raro triplicas , r. periuntur val-
vula. .

Vas illud apertam odendit , ubi unico oculi iriu , in o-
mnibus nodulis, binu valvulas obiervare , rariilimi
triplices lufirare , licebit.

XXII.

Lymphatica vafa in dextro latere , ubi nulla omnino cum
duriu thoraico vel aliis vafis chyliferis communicatio-
nem habent, exhibet, ita utliic pateat infertio eorum
immediate in ipfamelfc venam jugularem, non vero
axillarem , & lioc eo femper fereYoco , ubi jugularis
& axillaris venae divaricatio confpicitur , accidit.
Inferticf autem illa pluries tribus, hic vero duobus,
olliolis prxdita , anparet ; apertiones autem illae prae-
ter proprias valvulas, peculiares propriifque multo
majores ab ipfa vena valvulas accipiunt.

a. fena jugularis externa.

b- Jugularis interna.

c. Ramulus aliquis jugularis extima.

d. tolxiSarii resta. •

e. _ Ejus divarieatio.

ft f t. Principia vaforum Lymphaticorum, uhi a glandulis
origmem ducunt.

g g g. Tres eorum ramtficationes minores,
ll. Ma/orcjus ramtji catio , cujus exortus fuh angulo

dextro maxilla inferioris , prope JuSuumfahva-
hum inferiorum origines , confpicitur.

III- Tres mofculationcs horum vaforum inter fe.
e e. Dua eorum apertiones fiv) o/hola circa vina jugu-
laris EJ axillaris divaricat ionem , uhi pr ater pro-
prias valvulas , peculiares, ah tpfa vena exortas ,
valvulas , adepta funt.

XXIII.

A. Hepatis Lobus.

C. Glandula inter venamporta: & pylorum fita.

C. Glandula vena: cavzfub Renibus impolita.

U. Capfulaatrabilaria.

E. Locus Renum.

F. Receptaculum Chyli&Lymphz.

G. Durius Thoracicus.

H. &c. Durius Lympliz ab Hepate ad Reeeptaeultira

tendens fine communione cum glandulis.

1 1. Communicatio hujus durius cum chyli recepta-
culo.

K. Ejus divifio fub centro metenterii.

L. Alia bifurcatio circa venam portx.

M M. V afa Lympluc hepatis lobo impofita.

N. Eo.-um cum duriu dirio connexio, mediante du-

riu minore.

O. Vas Lymphaticum a glandula renali proveniens.

P. Durius Lymphx a Renibus procedentes.

Darius a glandula H. ad . receptaculum tendens.

i \

Digitized by Google

Z * x

Digitized by Google

364 Explicatio Fio. T A B L £ X.

CANIS

Ventre me Jio infi/noque defumptas partes varias proponentium.

Haram I. II. III. VI. VIII. XII. Blasius, IV. & V. Casp. Bar riioLixvs,
V1I.& IX. H I C II M O R H s, X. & X I. Hinr. Pauii,

XII. XIII. & XIV. Louwerus,

exhibent.

Fig. I.

OEfoplagus.

t. Fibri caroex gulvencrni. b. Eadem reclinari. c. Interni.

Tuaiufcx.

II. & III.

OEfophagi fibrx.

Fibri intermitteris dextri , qui in linidro fiunt externi.
k * interni lateris limrtr i , qui in dextro fiam extern*.

>>• Eitanxa Utere dettro prodeuntes. //. e- 5 multo.

• i. Locus ubi fc st lingunt.

V IV. & v.

Diaphragma.

• sa. Verfui fibrarum carnearum m fjpcrion mufeuio , qui reftai

collis in centrum

b. Seu tendinofau partem, feruntur , in cujus dextra pane foramen

c. Pro tranliru Veni Cavi relinquit ui .

d d. Mufcu' ui inferior , qui in fuperiort lui pute foramiae
r. Pro idlccndenie OClophago . m mieriori
£ Pro deicendcmeaorti.tcli&isutrmquc terni» fui» extremitati»
bot

c g. Teniinofi t in vertebras lumborum,

a. In caruodca» procellas iraalvcdb» termina cur.

V I.

Hepar C5V.

f. 1. j. 4. J. fi. 7. Lobi feptem divcrfirmgnitodinii fle figar*.

8- latcftinura duodenum JutUra choliiJocfiuni recipiens.

999- Duftu» hepatia bilaiii. 10. Ve fica fellea. 11. Vena poni.

VII.

Pancreas eum mefenterio .

DuAui propagines pet totum pancreati» gorpu» dilperGc.

Meatus bilatiu» in irueilinuoa ducens.

Pancreatis pars (aperior integra. B a Inferior <kdc£a.
Meatu» hcpaucu» Cydico junctu*.

Intcdinum jejunum. D O. Ve fica felit».

Inccrtinurp apertum. FF. Lobi hepati».

Venti iculu» lubvcrfui. H. Imdliouin duodenum.

Lien. K. Mcfcmerium. L. Venaportx.

Eat- tus meatus bilaris In Intcdinum. F. Pancreatici.
Meant» bilaris inier binas tunicas Intcdini ptoereflus.
licmde.Huau pancteatico. gg, Ramus Iplenicus.

Art.rta fptemea. i i. Anaftamofi» horum valbrum.

Surculi 1 ramo fplenico in pmereas.

Veni fplenici lienem ingreijemes. mm. ArterlxGmiles.
Vafa in Ventriculi fudum inferta. ppp. Vetueladei.

qqq. m Mcfvatci. t r r. Artem melaralf*. 11 C Intedii» tenuia

> V 1 1 1.

JJcn canirturd tunica invefitente parcnchymatequc omni ,
Uberatus , quo reticularis ejus interna firuBura notari
queat.

IX.

Ucn cum v a fis •

A, Vena porri, b. Ramus (plcnicua • Ct- Lien in fiiu.

3. Rajju» arteriae ciuati ipUfuco». «s. Vcouiwir fundo?*

• aa.
b b.
A A.
dd.
CC.
E.

GG.

II.

hh.

kk.

II.

000.

a a a.

bb.

ff.

M’

itu

II.

m m.

nn/

00.

Venarum i liene prodeuntium apertio, otvalvulx oftendiDtw
Gailnta arteria finiUra. ce. Vas breve arter iofiam.

Vena gadrica minor. e. A rteriaga (trica major.

Ramus gaftrq Epiploi» Gnidcr rtvetiu» ad Ventriculum.

Vena gaftrica major, h h h. Vafa in fundo Ventriculi difperfc.
Arter.i fuceult Itent deligati, k k. Attexia Epiploi» finiOra.
Vena (ocia > cum valvula dilucidat A.

Epiploi» podsea renali».

Vena in pancreas difleminata.

Veni racfenterici. p. Vas breve reno furo.

Veru gaftto Epiploi» reflua.

x. & x r.

Vafrum mrjari eorum arcus , C3V.

a. Ventriculi portio. b. Orificium inferto»,
c c. lnuflioum duodenum apertum.

d. Fundus duodeni chylum t veni» la&cis expredum quo imbutos
ed exhibens.

e e e«. Pciiftroma fponeiolum carnei 8c albi colori»,
f, korammula , abrala interiore tumci io vivo fubjccio coa~
fpicua , (anguine cx rafis mefaraicis fcaturientia.
gg. Pancrea». h. Panicula jejuni diitcfta.

it. fiet Intedina alia mefenterio conoeia.
k. Intcftioum caecum. b Redam,

m. Centri mefenterii glandula alclliana. n. Trunco» Veni pofir.
000. Kami ror Urticarum in trunco concurrentium,
p p. MeleamUnneipanfuro.

qq flcc.Arocatidudu» pinguedine clrconafufi.
r r. flcc. Surculi eorum Imeuina perreptantes,
ff. Vena duodenali». t. Vena & arteria prope caecum,
u. ficc. Veni U&ci ab Intcftkus ad glandulas mclcmcrii abeuntes.

XII.

A. Imdin. Color». b. Ileon. c c. Cocctjm.

XIII. X IV. XV.

A ufcuh lumbaris varia facies , quo biventris mufcuU
ftmphcts conditio pateat , # quidem

XIII.

MufcuU i)lius pars abdomini proxima cum fibris reSis m
longum tendinem dcfincnUbus > ubi

a. Par» ejus catnofi propi Renes.

b. — • Inferior ubi tendo olli cruri» adigitur,

c c. Fibri te&d uainque in tendinem dcdactue.

XIV.

Ejut latus qua fpin a accumbit quod Jiverjis qua ft mufcu -
lis confiat , quorum cujufqui tendo in diverfam verte •
bram affigitur. Ubi

a. Mufculi par» interior deorfum in tendinem abiens,
bbbb. Mufculi parvi adverti larem , quorum tendine»
c c. flec. In lingula» vertebra» juata dta» tmpiantaouu , & fuxfura «8-
duoc.

XV.

Hujus utriuf que lateris duBut atque ordines hic fimulrc*
prafentantury ut uno intuitu confiet eundem cjfe mufcu -
lum , fcJ fibrie in d/verfa tenders .

Digitized by Google

Zz 3

Digitized by Google

%66 Exm. Figurarum TABULA XI.

CANIS

Genitalia , aliaque

exhibentium.

f* I. .

A iufculus penis eredonut.

*. Mucronata pe Aoi ia cartilago. b. Linea albi.

cc. Teftei d. Fenis. «e. Mulculi addudores peni*. «

ff. Membrana carnofa , pofterius Coluta.

III.

Mtsfenlus obhquuj abdominis.

•* i. ^u^cu,‘ °Wiqut tendo Reftum cc. k parte amici (egens,
b n. Eius tendo Rcfli parti pofticafubiefli**

* *• tendine obliqui awerius dertitutum.

II.

Mujcult abdominis obliqui .

a. Mulcatus obliquus tendinem ad poflica Refli dimittens,
b b. Obliqui tendo iupetiuj Ac inferius Reflo incumbens,
c. Reflua icodine obliqui in medio anterius caxcm.

VII.

0/ penis d latere.

a. Odea fubftantia , excavata.

b. CartilagiimfiMneatrtmumfotidum. c Radit aen-oPa.

0 s idem d parte poflica .

• b c. Eadem qua in fig. praced . d. Sinus odi infculptus.

Vefica Urinaria t$c.

». Vefica Urinaria I pane poftica. b- Vaforum deferentium extrema
c c. Glandula proflata. d. Mufculus urethra conftri flor.
c c Mufiuti penis creflores difli.

f. Uret bram di latanrcs difli , tendine unico praditi , uniti adbuc, d

fiiu naturali remoti-

fg. Arteria. hh. Nervi,

i» Frxpuitum per longum dtfleflum quo interiores slandfela pateant,
oo o. Glandula ha. x x. Principium ofli* penis.

K. Glans ptaputiQ deflitutum.

VIII.

Uterus cum annexis.

a.8cc. Ligamenti aliform* portio facculi f. feroei vtecm gerens,
b b. i 1 1 uterina vera circa x aperta.

a. Orificium uteri internum cactUagiaofo qtufi annulo incriflatum.
dd d. Ligamentum ipfum alifonne.

h. Tefli* facculo unq latere adrutus. I. Vagina uterina integra,
nt. Vefica urinaria reclinata,
n. Ejus in vaginam ingteflu».

o o. Vagina perlongum dtflefla Ac uttioque reclinata,
f f. Ligamentum tere» uteri.
t. ProcrlTus perironxi ligamentum Koe excipient,
u. Mufculorum abdominis obliquorum tendi imperforati » cum pin-
guedine.

b IX.

Bicorni» Canis uterus cum efij Catellis ,
x. Vdici. b- Cervi* uteri.

tecc. Rami ad fin^uloi «texi locos progredientes ia quibus ogntincnen*

tui fmtua.

d d. Rami duo majores per tttnqae uteri earoutfc fparjemet.
ce. Membrana i peritooao ora glaodulola.

Uterus unius fictus apertus.

a. Uterus imius foeius reparatus,
b b. Foramina per qua foetus exir.
e. Zonaf. cingulus carneus eum vafi».
d d. Mcmbcana fudoiem Ac urinam cqntiaentes.

XII.

Scelcton Canis.

XIII. XIV. XV. Ac X VL
Tefiieuli cum vafts fpermaticis , U quidem
X 1 1 L

a a a. Tunica vaginalis ad Utera dedufla.

b. Attrfia prxpararw qua antequam ad teflem accedit de latueln
latus furfum deoruimqud volvitur,
c Vafa praparantia tenui membrani adime nexa,
d d. Arteria prrparxm per ventrem tefticuli furfitm adfccndens.

e. Vena prapararuia propagine».

f. Teflis «minas cum Epidtd. feome turgidus.

z. Globus Epididym. major. h. Minor,
i. Principium vafit femen deferent».

K. Vas femen deferens ante coitura ligatam.

# XIV.

t. Vafa prapaxamta abfciflk.

b. ■ ■ Nimia confufo ordine ut in priori ) (culptote exprelTa.

c. Vaformn pcapar. ramificationea ad Epididymide» teodentei;

d d. Arteria Prapar. ramus maximus per ventrem tefticuli excurrens,
e c. Venatura prapar. ramificationea.

f. Terti culus canis femine turgidus.

g. Globus Epididymidis nutor femine turgidos, h. Minor,
i. Finis Epididymidis Gve principium viua femen deferentia.

k. Vas femen deferens fimi liter ante coitum itlafis vafii praparasi-
t ibus in inguine canis ligatum , u vsfcuti femioatia femine re-
pleta darius coofpiciantur.

XV.

a a. Globus Epididymidis major inverfus , at videantar duflus Epididy-
midis divtricntiones . eanimqueprogrcflus.
b. Superior pars tefticuti , ex qua va ferula feminina egrediuntur qua
globum Epididymidi» majorem conftnuunt.

C. Vafa prapaxantia abfcitla.
d d. Va forum praparintium dimicationes,
e. Corpus tcfttculi canini.

X VL

a. Teflieulus caninus trsnfveriim difleflus.

bb b- Vafcula feminaria prout inter membranas *ttO ordine collotttl

C Radit Epididymidis Hiclunon difla.

Digitized by Google

Exuicatio Fio. TABULA XXI.

368

quae

An At omen exhibet

I C

N ./E

PAR

I S I E

NSIBUS

In dirutam.

Fig I.

A. OEfopbagas.

B. Membrana media Ventriculi magni.
c.C e.—.- — Interna.

D. ■ Separata, tjuo potlica pateant.

E. Valvula fecundum Ventriculum claudens-
E. Ventriculus fecundus.

G. . — Tertius.

H. Ventriculi tertii laccui.

I. Py forus.

KK. Pars Hepatis gibba, elevata.

LL. Lobus dexter.

M M.— Similet.

N. . . Medius, minor.

O. Velicabilaria.

P. Inteftinnmduodenum.

Pylorus.

R. Ventriculus elevati*.

$. Lien.

TT. Vafaduoliunphatica.

VV. Renes.

X. Portio membrani: B. microfcopio exami-

nata.

IV.

Portio membrani C microfcopio vlTa.

iv*

A. Pars inferior flerni.

t. Cartilago Xipboide*.

« ». Pes unus.

ligitized by Google

Digitized by Google

370 Exhicatio Fic. TABULiE XI II.

Qo HC

ANATOMEN

CA STORIS

parisiensibus

inftitutani

exhibet.

Eig. I

A h. Offa pubis.

B. Velle* fundus.

C C. Capfulx priores , majora , quibus Ca-
ftoreum prxparatur & continetur.

D D. Dux alix minores,
c c. Dux aliz , fecundis indufx ,

F. Foramen commune virgje Se inteftino

G. Virgx pars.

H H.Epididy nudes.

II. Tefticuli.

K K. Vafafpcrmatica prxparantia.

LL. Deferentia.

M. Mufculi Crcmafkrcs.

Digitized by Google

N. Pes i parte antica.

OO. Colon Intdtinum.

P. Coccum.

Q;_ Ligamentum coeci~

IV.

R R. Cerebrum.

S. Sinus durx meningis.

T&c.Sinus q tu tuor alii ad Cerebellum
fparfi.

V V. Cerebellum.

XY. Os virgx.

')■ 1 !tH|Ht»HH-: m

372 Explicatio Fio. TABULA XIV.

quibus

CH A ME L E ON TIS

partes varias

exhibent

P A R I S I

Fig- I.

A. Vefica fellea.

R. Lobus hepatis fittiiler,

C C, . Dexter.

D. Oefophagus.

F- Ventriculus.

F. Pylorus.

G. Caralis cholydochus.

H. Vena porta.

I. - — ■ - Cava.

K K. Intel tina.

L M. Membrana omnes has partes conneSetvs & fu-
fpenden*.

N. Sterni Os.

O. Hepatis lobos finifter.

P. Pulmonis pars fuperior, inflata, rubicundis ma-

culiscon.rperfa.

Q_Q. Par ;reik)Ua inflata.

R. Afpera arteria , ligata.

ENSES.

11. & m.

S S. Os liyoidp s.

T . Stylus cartilagineus, coi tuba quae (uftinet linguam

di aihxa.

VV. Tuba

X. Lingua.

Y. Tuba contra&a.

1 1. Renes,
r r. Cornua Uteri.

A. Collum Uteri.

K K. Intefliaum.

VI.

VIII.

Delinat ii lAnirntUi Ji3i.

VI L

Seektsn cjm.

Digitized by Google

374

E x p l i e J*ri o Fi». TABHU XV.

quibus

CHAMELEONTIS

interiora

delimavit

swammerdammius.

Fig. I.

A A. Dentes.

B. Divilio palati.

C C. Mufculi maxillx inferioris abfeifli, uni
cumoffibus.

D D. Meatus auditorii in extremitate palati.

E. Oculus fmiftcr.

F. Caput afpcrz arterix.

G . Os pecoris cum fuis mutulis.

U. Cor cum auriculis.

1 1. Pulmones.

KK Eorum extremitates.

L. Ovarium ovis repletum.

A. Cor in fitu cum auriculis.

B. Pars pulmonis.

C Ventriculus.

D. Hepar.

£. Venzcavx pars in pedore confpicua.

F. Ejus pars in abdomine.

G. Folliculus fcllis.

H. Uteri pars.

1 1. Ovarium cum Ovis.

K. Lien.

L L. InteAinum tenue.

M. Craflum nigerima tunica in-

cruftatum.

N N. Pinguedo.

O. Podex.

IIL

A A .Uteri extremitates , quz oculi aciem
tandem fugiunt

B. Cornu uterinum in fioiftro latere.

C. — ln latere dextro, inflatum.
D D. Vafa uteri in tenui tunici confpicua.

E. Renes.

Digitized by Google

Digiiized by Go apffc

^•j6 Expl. Figurarum TABULAE XVI.

quibas

CU NICULI

A N a t o m e

exhibetur.

ilarura I II. IV. debetur Ansteloo amiksibd* , III. Blasio, Reliqu* Graus,
# X. X 1. XII* NftCDll AMMIO.

Fig- X.

Intejlma amnij.
a a. Ventriculos. bb. Imfftini «nuU.

c Colon cellulitum. d. Idem uno latere cellulis deftitutom.
e. Coctum. f. Redum globulis fteteus continentibus praditum

i r.

ht te fimum Ctecum ab a! iit fcpsr.it mu.

a. Elevata inflitaeiu* pars. .

b. Valvula membraaofa cochlex inflat in eo u exhibens,
ce, Ligatura duplex.

JJem ex clavo fufpenfum , quo interior firuBura
m confpeiium ventat.

a. Inteynm caecum , extrinfecus adlpicicndum.

b. Portio «jus fecundum longitudinem diflecti ,adlatus reclinata, u»

qua cc. particula valvul* cochleari*.
te. Valvu* hujus poruo reliqua. . . r.

t'f. Valvula eadem ad externum continuata ab ipfius ifiteltim lw>-
1! anna omni fere ex parte (nili quod poftenu* par ncula exigua
conari ionia gratia icli&a) foluia.

. IV.

Colon apertum.

• . Connata Coli eum i'co.
b. Ligamentum primum e. Secundum.

d. ■ ' — Tertium, diflc&um. e. Glandula.

f. Albicante» ha linea plica* ftgnificant membtancas.

g. N'gr cjauia lac cdlulata*.

P artet genit alet.

Vagina. b. Vefica urinaria.
c e, Uteri cornua imroifumptotra&a.
dj. Oviduilu* principium a cornu exOTtum.

« c. Ov-du&us extremitas inftar infundibuli fcnfim dilatata.

fC Infundibuli cavtu* refles exci pien*. #

p e. Membxanofum vinculum infuixlibulum uteri cornu anneaens.

h h. Infundibuli portio tefttbus annexa.

ii. Ovaria f. tcfticuli lurium protrahi.

k k. Merabranofum vinculum ovarium uteri cornu anneaens.

11. Membrana tenuiflima inter duo vi ocula exiilcni.

tn m. Vafi languinea ad refles excurrentia,
nn. Vena cava fle artenx magna portio.

oo. Tefticulus in quo fecunda i coitu die folliculorum papul*.

f , Tefliculu* in eruo tertio i coitud.e folliculorum crafluies fle cavi'

tate» in quibus ova delituerunt appatent.

VI. in X. Figuras divifa.

Variat ovorum figurat compleBit ur.
s. Exhibet Ova prout tertio a coitu dic in cuniculorum utero repe-

tiuntur. .

X. Cuniculorum Ova quarta! coitu diei.

Cuniculorum Ova quinta diei. 4. Cuniculorum Ova fexiadiet.
5. Cun-.culorum Ora ffptmi* diei.

g. Cuniculorum Ova odavadiei in utero cellulas eflormantia.

A. Cellula uterina Ova compteftens. ... ...

B. C Ilula apertanto cujas Ovo praticrliquorrm nihil confpicitur.

«i, Cuniculorum Ova nonx diei. A. Cellula uterina.

It. C:'. ula aperta , in cujus Ovo exili* nubecula comparci,

y. Curriculorum Ova decimae diei.

A. CctluUvafcuhsfangumci» referti.

B. Cellula apeita , in cujus Ovo Embryo ut informis galba coofpi-
citur. .. .

g. CuniciTorum Ova duodecim* diei. A. Cellula.^

S. Cellula aperta , in cujus Ovo Embryonis dd incamcDti.appaiem.
13. Cuniculorum Ova decima quarta dici.

A. Ccllulx. B. Embryo cum placenti ficvaCsumbutoliDU*.

VII. #

Cuniculut 19 dierum eunt fecunJmit.

A. Cuniculus in Merobraoi Amnio condufua.

BB. Membrana Amnios flatu diftenta. -

C C. Membrana urinaria inflata varias quali centuai enormtns.

D- Corpus glandulofum Evixharoi , teu albicans Placent* porti&

E E.* Rubican» placent* portio. . , .

F. Vafa Omphalomelcnterica Nsiohxm* ad ChoriOo (quod
ablatum cflj cxcun entia.

vili.

placenta part pefierior abXJtero avulfa»

u H. Corpu gUndolorum E « i «*»«■> • <a vel ftpum foliolo:-
bus perforatum.

1 1. Rubra placent* portio.

IX.

Placenta pars anterior.

K. Linea placentam quafi in duas partes dividens.

L L. Arterur variis 'rartuficationibu* per placentam dilpctlx.

M- Vena Umbilicali» fimtlucr per Placentam difpctfa.

Cuniculut ex utero Jefumptut , cum omnibut membrani/ ,
& placenti t, mfitu .

9. Corpcs glandulofum Evxaxxnt, quod fatum utero conne&it.
b Placenta cuniculatis quam ille duplicem reptarlcntat ob hfluram

quam in medio labet, fle toivlidoncsf.cuuoculas vocat pag.67
d. Valorum fuper cborion fparionvn uuncus qui funiculo 10 E
jungitur , fle cum eodem umbilicum perforat . placenti ptoc-
fus neglc&a.

a a. Ejuidivaricationes in chorio.

E. In funiculo fle locus coitionis inter funiculum Ac vafa prcdicta ,
item ubi vafa umbilicalia d d d d dividuntur , fle ad placem*
latera progredientia fpacium pyramidak conftituuot mem-
brana urinaris dcifinatum.

E E E. Extra funiculum eft portio membrana quart* <fz vafis ompha-
lo mefentet icis intervit, choriolibcxa.

F F F. Eft lanugo illa fuper membratum prsdiliam quam ego chorioa
voco.

XI.

a. Corpui glandubfum una cum placenta . ut peius.

c. V afoiuni que m ptior 1 figura lupet chortou ipa/gi dicuntur UUn-

ci extra litum.

d. Locos coitionis funicuto.

E. Vena umbilicalis ad hepar tendens. ... . . -

ff. Vafa omphalo mefcnttxica quibus vafa C iniervium, fle ip.O-

rum paries funt ad tnefcnicrii glandulam teodentei.
g g. Intcftina. h. Ventriculus. 1. Hepar.

K. Vcfica , quam urtinque ftipant d d. Arteris umbilicale* c u-
mit iliaci* prodeuntes.

te. Spatium pyramidale l. membrana urinaria. t

Vcbm ut inhis fc itionibus eligatur cuniculus Jgceiw.

XII.

Corpui glioduloikin feparatuna.

Digitized by Google

37§ Explicatio Fio. TABULA XVII.

• quibus

E CL U O

agitur. •

Harum l & IX. Blasio, II. Witsio
V. VI. VII. VUL

Fig-I.

Spinali/ meJullapTcgreJfu, Cf iiflributio.

. Ubi confiderari merentur qui in examine fpina-
lir medulli in Cane fuo loco proponuntur.

II.

Arteriarum CaretiJum aifccnfui iS ftui mtra
cranium equinum .

A A. Utraque carotis verfus cranium adfcendens.

BB. Utriufque truncus, cranio fuperato, quali in
convallem deprefTus.

C C. Utriufque communicationes per ramos tranf-
verfos. »

DD. Ramus ab utroque trunco In duram meningem
de (li natus.

tdddd. Surculi utrinque in glandulam pituitariam di-
mifli.

EE. FF. Utraque Carotis antequam cerebrum petat divi-
fa ot cum duplici ramo afeendens.'

III.

Arteria /pinalitcirca medulla /pintlir fuperfiriem pofti-
cam qua vertebrarum /pinam rifpicitfejc exhibenti, Jj-
vijione i U raini/catiener.

aaa.

Corpus medulla: fpinalis.

bb.

Arteria fpinalis.

ccc.

Ejus rami laterales,- ex mente Wilsii late-

•

ralia principia.

Vertebrales arteris.

Bifurcatio arterii didli , ubi alia notatur unio
cum axillaribus quam in figura Wilsii.

• ff.

Spinalis med ulli principium rutra cranium.
IV.

Vtna jugulari, aperta.

Vena di ficeta, 8c reclinata.

a a.

Valvula in ea.

Squinar venar IxBcxr primi pari, SS fccunJi , glanJulam
mefenterit , 01 receptaculi chyli portionem rrprafentat .

a. Glandula mefenrerii equini ab Afellio pancreas
diVt. in cnjMsjnitcm ar.ticatn vetu l.rftci

piuoigi:,.-tL.'Uc irluucr.t , apolhcjactem

, III. Amsthod. IV. Kixkxinoi»
Rwrscuto debemus.

parte vera la&ex fecundi generis initium fu*
rnunt.

b bb. Primi generis la&ei . in iilque valvuli.
ccc. Earum radices ab inteftinis tenuibus feparat*.
dd. Veni laflci fecundi generis, in quibus valvulae

numerofiores exiOunt , adeo ut ratione forma:
i vaiis lymphaticis non diferepent. ,

E. Receptaculum chyli.

VI.

Hepar equinum b parte curavi cum vafu lymphatici t ,
eerumque volvuli,.

a. ’ Hepatis pars concava

b. Vcnacavafubdiaphragtnateabfcifla.

c. Vena porta.

dd. Glandula: conglobat* bini in cava hepatis par-

te fine. Nota plurcs ibi quandoque obfervari
glandulas.

ee.8cc.Vaja lymphatica ab extimi hepatis parte pro-
fedfca , lefe in anticam glandularum partem in-
finuantla.

f. Vena umbilicalis in ligamentum degeneratum,

ggg. Vafa lymphatica a poltica glandularu* parte
ortum fumentia, 8c ad receptaculum chyli
tendentia , in iifque valvuli confpicui recep-
taculum refpicientes.

Notal. Vvafa lymphatica refpeftu hepatis delineat!
paulo majorajffformata quo valvuli melius
confpicerenroE ii. quafdam tantum glandulas
expreflas , cum nunc non adeo hasquam va-
fa lymphatica delineare animus.

VIII.

Aaa. Venula laftea cum valvulis.

B. Venula la&ea aperta.

VIL

A. Portio dudns thoracici equini, in quo valvuli

a a. confpiciuntur.

B. Pars duftus thoracici, chyli Receptaculum cavi*

tate fua rclpiciens.

IX.

■ i* tfa hilaria.

hb. Duftusbilarii per hepar dilperfi.

a- EuruacoiicunusubiloteltiaumaccedunC.

. Digltlzed by Google

tii!1’ •" riRI

' i

ili

380 Ext i, Figurarum TABUL.® XVIII.

quibus

E U I

partibus variis
Agunt

Hir*. Fab. *b Auuapixd. & JC. Pj. aCiktin v«.

Fig. I.

luryngn parte» vana a farte Ut erili.

a. Primi paris Mufculus alter inverfue.

b. Tertii paris unus utrinque.

c. Quarti paris alter ad ary thenoidem demiflus.

»1. Quintum par» revera impar.

ec. Guttumy figuraelegansexarythenoidecartilagi-

ne produffa.

f. Cavitas, quat ligula: f. glottidis principium,

e . Epiglottis,

nhh. Thyroklis corpus,
i i. Media annularis cartilaginis particula,

k. Ejus portio tenuior circularis.

1. Ammli traclicx feri feparati.

II.

Parte/ vari a a parte poflica.

a. Offis hyoidis proceffus quidam.

b. Proceffus alii cornuum inflarie habentes.

cc. Pars abfeifla cui olla fpatularia hyoidis ne&un-
tur.

e e- Mufculus Epiglottalis dorfo Epiglottidis adhx-
rens.

d d. Oflis hyoidis cum fcutiformis cruribus unia
f f. Epiglottis cum incurvata ary thenoide.

c. Foramen aifris motui dicatum.

h h. Mufculus line pari pro altero quinti parisab aliis
habitus.

i. Mufculus fecundi paris , cucultaris di&us, loco
motus.

k. Farsfimilisdi&omufculo, focio proprio.

1111. Cartil. Cricoidei. '
mm. E|us linea extuberans.
d n . T rachea: annuli.

III.

GhttiJi/ Ventre t , (SV.

foramina Ventre t glotti Jit confli tuent i a , em»
glotti Je.

a. Epiglottis.

b. Cavitas in ea , ubi arythenoidi jungitur.

c. Utra foramina Ventrium glottidis,

dd. Rimula per quam aiir fertur.

cc. Ary thenois cartilago dwifa guttflrnii figuram pro-

ducens.

f f. Mufculus fub Ary thenoide , fimplex , nequaquam

duplex.

g. Cartilaginis annularis pars fuperior.

Trachea f artet varia fpeeiahut eonJiJerantkr. 41

A. Epiglottis.

11. Cartilago Aritlienois.

C. Glottis 1. rimula.

dd dd. Cartilago arithainoidis pofteriora (labiliens.
c e. Mufculus fine pari glotridem ar&ar.s.

f. Hic non efl geminus, etfi biventer confnjciatur.

g g g- Memhrana invefliens tracheam , glottitiem effbr-
maRs.

h h. T racheaTpars poftica membranea , difciffa.

i i. Ejus facies interna Uncis circularibus affecta.

.VI.

*/iritenoilet Cartilago ft parata.

a. Proceffus dentatus facieexterna partisfiniffrara-

rytenoidis.

b. Extremitas intima partis, quae intercedente mem-

brana cum extremitate limilii appofita: cartila-
ginis copulatur.

c. rroceflus mammillaris di^us.

ia. Primum par propriorum mufculorum inverforum
laryngi;.

bb. — — Quartum par.

cc. Tertium par.

d d. Membrana in medio utriufque conjugii,
e e. Cartilaginis annularis pars antica,
ff. Trachea: annuli.

• VII. . •

Cartilago annularir facieexterna.

a a a. Tars ejus cui mufeuti cuniliares infiderit,
bb. Pars cujus per medium fecundum longitudinem
liueaquxdam fatis prominens deprohendirur. (

cc. Pro-

Digitized by Google

Exuicatio Fio.

Prorfuaduo laterales.

Annuit complementum.

VIII. .

Cartilaginis fcutifhrmis facies lateralis.

Unio ambarum fcutiformis cartilaginis partium-
interventu hujus corporis cartilaginei.

Utriufque intervenienre corpore inembranofo .
duro, &Craflo , ad invicem copulatio.

Facies externa & convexa.

Cavitates in ejus parte fuperiori.

• Cornua inferiora.

Epiglottis parte pejlic a.

Ejus facies inverla.

Bafis ejus.

Crura f. cornua.

' IX.

■Mufculus internus , novus , in organo auJitus.

Propago nervi ii rmm in olle petrofoexfculptum
excurrentis.

Mufculus par vulus , rotundus , nuper inventus, in
olle petrofo coi locatus , fii leque ner veo ac ten-
dinofo in latus (lapeors implantatus. -

Foramen ovale labyrinthi principium , cui flape-
da appofita.

Stapedis forma , & magnitudo parvo mufculo
tendinis brevis interventu copulati.

Foramen conftituens cochlea: da&us principium.

Corpus & figura cochlex.

Os petrofum.

•

IO*

DjJicuJs i/fuJitus , cum Mufculis .

Facio nBJ.

Caput Mallei.

Venterincudis.

Crusejus alterum.

Stapes alteri incudis cruri coagmlntatus.
Mufculusorbicularis internus organi auditus hoc
Anno 1601.A me obfervatus.

Nervus ligamenti inltar fe habens , qui in prxdi-
ftum mufculum infixus eft.

Mufculus alter priore major.

Nervus tcmiiilimus , fili modo fe habcr.s , in muf-
culum infertus.

Mallei cauda; extremum.

TABUL£ XVIII. 381

Faeieoppofita.

k. Nervus quidam craffus inftar ligamenti.

l. Parvulus mufculus nuper inventus.

m. Stapedialcericruriincudisaffixa.

n. Crus reliquum incudis.

o. Incudis Venter.

p. Caput mallei incudi per gynglimum articulatum

q. Caput totius majoris interni mufculi.

r. Cauda f pedunculus perelegans Mallei.

f. Nervus tenuillimus mufculum majorem ofrcr.-

dens.

}•

Separata.

t. Locus mallei.

u. Caput ejus.

x. Cauda.

y. Mulculus major internus.

z. Nervus ejus perexiguus.

1. Stapedis pars rotunda.
x. Latus dextrum.

3. Smifhum.

4. Pars re&aftapctlisequeftrisbafin referens.

5. Superficies lata cui inarticulatur Mallei caput.

6. Crus alterum incudis.

7. Crusejusreliquum.

XJteri equini pars integra pars aperta.

a a. Cornua Uteri.

bb. Uteri collum apertum.

cc. Pudendum apertum, ut interior fuperficies videa-
tur.

DD. Pars integra uteri , cumvafis.

E E. Venarum rami fatis magni per exteriorem colli
uteri partem fe fparcentes.

FF. Glandula; dua: vafis refertae,
ggg. Pars uteri aperta, in qua chormn videtur magnis
vafis irrigatum foetum continens.

h. Capnt fartus.

i. Dotfum fartus.

XI.

Chorio aperte monflratur fatus Jitus & amnion.

A a. Cornua uteri chorio te£f a.

BB. Chorii partes a fictu feparatae ut interna chorii
forma videatur.

C. Aquaf.uiina inter chorion Scammion contenta

colore rufiaf. arniginofa.

D D. Vafa plurima inchorio propi cornua.

E. Amnio involutus fictus.

F F. Vafa infgn ia per amnion difpetfa.

Bbb 3

XII.

v>>

XII.

fseuti /itum ejlinJit . jUjU mimirtuj Sirmio , f»*
Juffe/it* tft.

A a Antiioi.

bbb. Vafapcr ipftJ.-n difiicrfa.
r c c. Va forum umbilicalium trunci trei libi lotkem
convolati

XIII.

XJt:ri ZytiiniM chsrii pcrtif,

, Uteri pm tio exiguis cavitatibus refert*.

i>’ Chorii portio innumeris tubercali* plena qua
funt vtce cotyledonum.

XIV.

Scelete» Zjuien Ojhihfi*

D. van DYCK.

A. Caput c&o confiatis oflibiM.

b. Maxilla olfibus duobus conflans.'

c. Vertebratcollifex.

d. . . ... Dorii ofto-

e. — — I.u rubo tum. XIV.

f. Cofta. X X V II I.

g. CautteoQioSo.

K. Ofia duo pubis, praeter cartilaginem,

i. Femoris ntprem, & infimi o (Ta odo.

t. Oflium Tibi* partes. XVI.

l. Pedum pofterrorum partes. X.

m. Scapulae dua.

n. Clavicula; duae. >

o. Os facrnra tribus compofitiutnpsrtibsB.

p. Appendices fcapularura.

q. Pedum anteriorum ofla. XXVI.

In univerfum ergo (celeton Equi olfibus componi»
tur. CXLV1.

Digitized by Google

S4 Explicatio Fio. TABULA XIX.

• quae

FELIS

ANATOMEN

tradunt

Harum XI. & XII. Bi asius, XIII. Nudiiah, relinquas
J. C. Placin riti us

exhibent.

Fig. L

rarus laryngis vicina que varia .

a a a a. Cutis fcparata.

b. Integens capitis varias partes.

cc. Temporales mufculi.

d d. Mufculi maffctcrcs.

e. Mufculi ftomachici, deglutitioni di-

cati.

f. Linea mufculos hos difcernens.

g. Primus laryngis mufculus commu-

nis ab offc hyoide exortus ad carti-
laginem fcutiformcm tendens, cu-
jus lateri implantatur , laryngem
furfum trahens.

h h. Alter mufculus communis paulo dc-
prelliori loco a fterni parte fupe-
riorc emergens, furfumque pro-
cedens in fcutiformcm deprimens
laryngem.

ii. Mufculus alter oflis hvoidis inverfus

dependens.

kk. Idem in finiftro latere, infitu.

Scutiformis canilago.

mm. Mufculorum laryngis propriorum
par primum fub cartilagine difta.

nn. Trachea.

o o. Mufculus teres, tenuis, longitudinem
cervicis perreptans , motioni il-
lius obediens.

p p p. M ufculi varii alii caput moventes.

qq. Peculiaris in hoc latere mufculus ca-
pitis motui dicatus.

r r. Nervi ex colli vertebris prodeuntes,

fff. Mufculi caput moventes,

tttt Mufculi peftoralcs.
v v. Linea eos dividens.

II.

* farte laterali.

a a. Duo offis hyoidis proccffus, ftylol*
des di&i.

b. Eorum bafis.

c. Eorum proccffus laterales, breves.

d. Epiglottidis portio.

c. Mufculus laryngis communis.

f. Alter eodem loco delinens.

g. Cartilago fcutiformis.

h h. Par propriorum mufculorum.

i. Mufculus OEfophagi.

kk. Trachea. »

III.

h farte fojlica.

a a. Proccffus offis hyoidis flyloides.

b. Epiglottis,

c c. Scutiformis cartilago,

d d. In centro ejus Cricoidcs cartilago fc«
eundum par mufculorum candida
linea fepararorum continens,
e e. Sine pari mufculus glottidem f. ary-
tenoidem arfte conftringens.
f f. Cartilagines arytenoides.

g g. Membranea T rachca.

hhhh. Trachea ipfa.

IV.

Digitized by Google

E x> l. F i curarum

IV.

Auris extern*.

a. Auricula; pars fima.

b b. Earum partes laterales reflexae,

e. T ubulus cartilagineus duabus ex par-

tibus ab invicem diltindis coag-
mentatus, cujus haec altera lupe
rior. .

d. Altera inferior , priore anguftior.

e. Os jugale.

f. Os petrofum.
gg. Offa cranii.

Ejus mifculi fingulares.

a a. Auriculae cartilago ab integumentis
liberata.

bb.&c. Mufculi varie eam moventes,
e e. Mufculi duo tenuiffuni eam retro tra-

hentes.

dd. Duo alii tenues , latiores, cranio in-

cumbentes ad cutis motum,
e e. Duo alii occiput moventes,

fff. Linea alba futurae fagittalis inflar c-

minens , afpcraque.

gg. Alia afpcra linea cum fagittaliin con-

curfu crucis figuram effingens,
hh. Os jugale,

ii. Mufculi temporales,

k k. Maffeteres.

VII.

Mufculus oculi cujus adminiculo trochlearis
fuam aci tonem abfolvit.

a a. Os cute denudatum.

b. Mufculus obliquus inferior trochlea-

ri oppofltus.
cc,9 Oculi corpus.

TABUL/E XIX. 3S5

VIII.

In oculo Cerebri pars denudata , mufculus
trochlearis , tpfaaue trochlea & chorda
mufculi.

a a. Offis rupti vefligia.

b. Cerebrum,

e. Mufculus trochlearis.

d. Trochlea ipfa.

e. Chorda trochlearis mufculi per quam

in trochlea foramine fufpcnditur
mufculus.

f. Bulbus oculi.

g g. Os a cute denudatum,

h. Pellis revoluta.

IX.

Caput felis cum integro ore , cute pilifque ad-
huc vef ito, tubulorum na fi fuper torum &
inferiorum , fuper ter tjquc maxilla effigies.

a a a. Cutis non excoriata , ut fuperius nafi

os inveftir.

b b. Os nafi integrum , partim cute dete-
fiutn.

e e e. Os abfeiffum , cujus medium poro-
fitatibus fcatct plurimis,
dddd. Tubulorum fuperiorura feries Scor-
do.

e. Inferiorum fabrica admi-

rabilis variis quali cancellis inter-
• fiinffa.

ff. Os frontis, fubquo oculus recondi-

tur.

g. Maxilla: fuperioris os.

Officula auditus.

a. Mallei caput ubi incudi copulatur.

b. Ejus proveffus major cui mufculus

internus fine tcndinolo ncclituc.

e. Cauda ejus acuta,

d. Apophylis altera.

Cee

e, Sta-

Digitized by Google

33 6

b.
cc
d.

Eo-

XHl CATIO

Fro, TABULA XIX.

Stapes.

Crus incudis maftoidi intus acquies-
cens.

Crus alterum fb.pcdi junclum.
Venter incudis.

Afperitas mallei qua incudi neditut;
Ejufdcm caput rotundum.

Minor ejus apophylis.

Major, priori oppoiirus.

Cauda.

Venter incudis.

Pars lata cui malleus articulatur.

Crus alterum incudis.

Crus reliquum;

Stapedis pars luperior.

Dextrum latus.

Siniftrum latus.

Bafis.

XI.

Vafa biUria & pancreatica.

Veftca fellea.

Dudus cyfticus»

Ductus hepatici.

Dutius communis.

— Pancreaticus fuperior.

Inferior ii dcfccndens.

Horum duduum unio.

Inteftinum duodenum apertum.

XII.

Jnte/fitmm coccum, ere,

a. Ilei particula colon intrans,

b. Coli portio.

c. Coccum.

d. Portio reclinata membrans quo in

confpcdum veniat

c. Ilei i n colon ingreflus.

XIII.

Vafa umbilicali a, Crc.

a. Hepar.

b. Vclica cum arteriis umbilicalibus

vulgo notis.

cc. Vafaontphalomcfcntcrtca.

d. Locus coitionis ubi funiculo jun-

guntur, vid. umbilicus.

c. Tunica quarta felis aut Canis qu«

fub cingulo invenitur , cum ap-
pendiculis fuis quibus membratus
vicinis alligatur.

f; Locus divaricacionis vaforam ubi ca-

vitas incipit quartae tunicae defti-
naca.

g gg g. Cingulum diffedum.
h. Alter divaricationum ramus (Me-

dus.

aa.&c. Vaforum umbilicalium propagines.

XIV.

Eel/1 delineatio'.

Digitized by Google

U i . , ,r,S (, i It tigf i |V ii « i

388 E x p l. F i g. T A B U L M XX.’

quibus *

FELIS ZIBETHICiE

partes varias delineari curavit
B L A s

FiS. I.

A A. Integumenta Ventris imi dille&a& reclinata.
b b. Hepar.

e- ligamentum ejus fufpcnforium.

e e e e. Omentum furfum convolutum,
f f C Intdlina in lita.

II.

a. Inleftinum Ileum.

b. Rectum.

e. Ccecum.

d. Podex.

e e. Capful*.

III.

A A. Diaphragma.

». z.j. 4. (. 6. 6. Hepatis lobi,
b- Veiicula fellea,

a. Lien.

c- Du&us bilarius ad Intell. defeendens-
«L Nervuscx plexu mefenterico.

*• Vena: port* truncus.

f. ■ Ramus tncfentericus.

g. Arteria aorta defeendens.

0. Arteria hatmorroidalis interna,
p. Vena!i*morhoid- irterna.

■x. Diaphragmatis tendines.

1. Arteria mefenteric*.

sn m, Atterix- fplenica* Rami,
ti n. Venae fplcnic* Rami.

h. Vena gaftrica coronaria,

k. Arteria gailrica coronaria.

*. Arterianepatica.

IV.

Sacenlut ZiktHem.
a a- Extuberantia: ejus.

hb. Sinus ipiitjinbusZibctbicus liquor reftrvatur.
c c c. Labia piloQu

I U S.

Genitalia, C it. in ftxu femia j

a a. Arteria aorta,

b. Vena Cava,

c c. Renes.

d. Ren liiccenturiatus dexter,

ef. Vafa Renalia,

g g. Ureteres.

hfi. Vala fpermatica utriufqne lateris,
ij. Ligamentum uteri aliforme.

k k. Uteri cornua.

11. Tcfticuli-

m m. Ligamenta uteri teretia»

n. Veficas urinari» fundus.

o. - . Cervix.

p. p, q. (|. Sacculi Zibethici protuberanti*,
r. Orificium vefies & uteri.

VI.

a a. Arteri» aorta: Rami Carotides,

b. Trachea,
cc. Nervi Recurrente*
dd. OEfophagus.

g. Arteria ax filaris finiftra.

h. - -1 ■ Dextra.

1 i. Nerviad pericardium.

q. Nervus fexti paris fimfier.

f. Diaphragmaticus finifterabfcifluai

j. Cor pericardio tedum.
mm. Pulmones. k. Vena cava adfcendens.
n. Portio mediaftini.

V1L

ftt/rta».

Digitized by Google

DFgitized by Google

Explicatio Fio, TABULA XXL

quibus

FELIS ZIBETHICiE

Genitalia , aliaquc

proponuntur.

PrimamHarum, II- HI- & IV. Biasius exhibet, V. VI. VII- VIII. X. Siva mhimj a m m.

a a a.

^bb.

ddd*

f. •

P-

X*.

ff-

I !•

33-

4+-

22.

bb.

c.
dd.
e e.
f n.

m.
P-

«F

a a.
b.

Fig. I.

Diaphragma furfure expanlum.

Hepatis lobi fupra Ventriculum fe extendentes.
Velica fellea.

Ventriculi parsconfpicua.

Lien ad latus depofirus.
lnteftinum duodenum.

Pancreas omento ablato confpicuum.

Ren firifler.

lnceftiiai Redi principium.

Vala mefaraica abfcifla , vena, arteria, nervus,
reni incumbentia.

Inteflimim rcdum. .

Arteria aorta fub intcftino defcendens.

Eadem circa renem.

Intellumm Coccum.

Veni&arterii fpcrmaticiprap.

Membrana peritorum cxpanla.

Ureteres.

Vafa fpermatica deferentia.

Velica urinaria.

Mufculi cremafteres.

_ Penis qui funt in panniculo camofo ab-

fcitli.

Alii.

Sacculi Zibethici.

Penis.

Sacculus Zibethicus.

II.

cc. - Siniderinfitufuo.

d. Vena ad Renem fucc. dextrum.

e. Vcnaemulgensdextra.

f. ... . . — — — Siniitra.

x. A r teria emulg. dextra.

g. Ureteres abfciiii.

i. Vena Cara.

k. Arteria aorta.

IV.

XJtcrur cum r ejl/, tSc.

A. Uteri vagina. B. Orificium internum,

c c. — — Cornua.

d. Vefica Urinaria reclinata.

e. F.jus ingreflus in uteri vaginam.

f. Ligamentum uteri teres.

g. Veni fpermati c*.

h. Arteria; fperra. ad Te Aem procedentes,

m. — Ad uterum.

k. Earum tortuofa diftributio per

i. Ligamentum aliformc.

o. Tcfticulus dexter denudatus.

Secculut Ziicth , G U. i ferte fojliee.

A a. Te Aes. b. Anus,

c. renis. DD. Sacculi cavitates,
e. Ejusfeptum. f. Cauda elevata.

Vefica urinaria.

Ureteres abfciiii.

renis verfus faecum reflexus.

Sacculi Zibethici.

Glandula: Angulares mufciih > ne.

Vafa fpertnatica pr.Tparantia , ur.ita.

Deferentia.

M ulculus Teflis crcmailer , cum tunica vaginali
feparatus & extra fitum remotus.

Idem tunica; didi unitus.

Glandula- nroftatse.

Teflis tunica; adhuc indufus vaginali.

Idan ib ea liberatus,
lngrefliisad facculum Ziherhiciim.

Membrana vaginalis loluta.

III.

Rener eunt ar.ntxis*

Pcne«.

Ren fucccnturiacus dexter p.uum e lcde iua re-
motus.

V. VL VII. VI II. X.

Ser culi fubflautie exenimeta.

B. Utriculi ab altera parte confpicui.

XX. GUn lute conglomerata: utriculorum.

■C. Unus ex utriculis per medium divifus circa
a a. quo pateant

D D. Foramina utriculorum , per qua: Zibcthum natu-
raliter exit in acetabula A A. f Utriculos.

F. Glandularum minutiliimanim feu conglobatarum

congeries, i quibus proprii Zibcthum fecer-
nitur.

GG. Foraminula glandularum aln methodo difleda ut
. eorum cavitates in confpedum veniant.

H H. Cavitates didi.

III. Glandula; minores in ambitu cavitatum confpicui
glandulas conglomeratas efficientes.

IX.

Deli met io felit bujut.

Digitized by Google

vm.

vn .

Ccc 4

Digitized by Google

Explicatio Fio. TABULAE XXH/

quibus illuftratur

L E O^N I S

ASATOMI CJA |
defcripcio
inJlituU

a P A R I S I

Fig. I.

A. Origo mufculiCrotapliites.

13 13. Ipfius infert io.

C C. zygoma.

UOD. Dences molare».

K E. Car.ini.

F. Radius.

G. Dentes incilorii. *

H. Cubitus.

1 1. Carpus.

«.1.3.4. Metacarpus.

(.6.7.8. Prima olla digitorum.

9. 9. 9. 9. Secunda.

o. o.o. o. Tertia.

II.

A. Cutis lingua'.

B B B. Cufpides lingua; cuti infixae.

C C C. Parva tubercula ad bafin cufpidum.

D. Culpis una.

III.

A. Veficula fellea.

13. Porus cliolidochus.

IV.

A. Vefica. B. C. Proflari.

D E. Ligamenta duo virgam confti tuent ia.

F. Balanus. G.‘ H. Urethra.

A. Humor cryftallinus in plano.

B. TranfleSus.

VI.

A. lingua.

B. C. D. E.F. G. Laryrvx.

ENSIBUS.

H&c. Pharynx.

B. Cartilago cricoides.

C. Thyroides.

DF. — . 1» Arythenoides.

E. Glottis.

G. Epiglottis.

I. OEIophagus.

K K. Trachea.

L.M.N.Cor.

L. Auricula dextra.

N. Crux aorta'.

O. P.Q^ Rami arteria: fubclavi* dextra;.

P. Q. Carotides.

R. Arteria finiftra-
SS. Diaphragma.

W W- Pulmones

T. V. X. Y. Z. Ventriculus.

T. Orificium fuperius.

U X. Duo T ubercula qu* habet fuperius.

Y. Fundus Ventriculi.

Z. Pylorus.

VII.

Pollicet procmnUur figunt , c xeeptir 1 1. CJ V. qtut
feri fuHt mlurilit mignituJimt.

VIII.

JJntd ai fig. II.

IX.

Lcoait firmi. •

Sceleto» ejut , ex mife. curio/. Germ.

Digitized by Google

ifflBIffiHti:

3?+ Explicati

io. T A B U L JE XXIII.

Quae

LEPORE

Rg. I. II. III. IV. V. VI. VII. ex J. Cas. Placentini operibus defumptee, XIL
ex Ofteologia Coitexi» VIII. IX. & X. B t a s i y • addidit

ce.

fc.

ff.

fig.i.

In Capite Centri futflantiamiS praccffut mamnuSaret ,
sc oculum cum ojfe circumdante , tubulos quoque pitui-
tario/ , ncc non meditullium cum cartilagine cxpri~
mit. 1

Cerebrum (rinoiccritTi meninge denudatum.

O* oculo continendo rdt&um.

ProcelKn mamillare».

i ^' arn «' 'l^rum 61uIji pituita in nuo cfairitor.
Mediaftmum nafi.

Tubuli inferiores.

Cartilago nafi. - * !.

Catu pilorumque nafi portio relidi.

ii.

Larynx anterius .

Bifis C fundamentum hyoidij.

Cornua ejus.

Musculi ex hae in fcutiformen delati.

Mufculi communei fed inferiores.

Cartilago thyroidea.

Tunica tegens.

Mufculorum propriorum par primum.

Tiacbea.

III.

Larynx poftenu /.

Bafis offis fjoidij.

Cornua e [tu.

Proceflu» fcutiformis cartilaginis.

Epiglottis.

Froceilus dentati lentiformis. .

Muiculojnm par fecundam.

C^^gin3Kwt ^ 'Sn 4<i^CCD^cnl ar)rtcno^ra* confli ingens .
— — — ■ Scuti formis.

Membrana gulam comitatu.

Cartilago anauiaru.

IV.

Larynx anterius ,

Epiglottidis pars.

Cartilago thyrotd is.

Ejus proceffiu I upenores , inferiores.

Fumum par mulculotum invciforum*

Csrtilagoaoaularis.

Foramen.

Trachea.

«c.

dddd.

bb.

cc.

ce.

ff.

ai.

kkk.

»ll.

bb.
c e. d d.
ce.
ff.

Ot byoides foparatum,
VI.

Organa auditur.

«. Cochlea Organi auditus.

b. Locut inakuli.

c. Mulculu» catra (Vdsra poficuj.'

d. Malleus pcrcxgiguu),

e. Tympanum.

i • Cuculus o ileus.

VIL

Ojjtcula auditus junBatf feparata.

Caput mallei incudi coarticulaiom,

Cius incudis ofli mammillari firmatum.

Stapes reliquo crari incudi» adnexus.

Mallei caudas extremum. ’

Staocdz magnitudo Ac figita.

Mallei capur .

- ■- 1’rocHTus major.

— ■ Pedunculi f cauJzeztrcmum.

Cni' alterum incudit.

’ 1 Reliquum.

Latior pari » malleo inarticulata.

VIII.

Genitalia Leporis.

R-

bb.

oo.

PP-

PP*

a. Vefica reclinata.

b. £|u» in vaginam inferio»

c. Vaginx pars dilatata.

d. — — - ■ - Angufiipr.
c, Fndenduro. •

Clitoris acuminata.

Cornu dextri psrs ea qtnr fcetum tdhuc continet
p ■ Pars ea qu* boc graeidationis tempore millamfce-

tum exhibuit , adeoque contradi nunfit.

.... ... . Siniftri partes du* m quibm foetus duo derenri.ounc
Tcftis dexter” ^1 * ™nC uuo^ae cdu^° complicat*.

■ • Sinifter.

Tuba utratjuc rario (m ab utroque cornu procedent . eirc*

reflent ampliata, ’

Ltgimcuiutn iliforme.

IX.

fatur ex utera extra Sui ia fttu naturali invaluerit
_ . iuclufut.

flaceou efl oterioa traolparem per meoibraiianL

t/iliui ,uii invaluere /aluta.

,l corpore KmoaquguinbiliMUa*tflTl<)eit

b. Vafaeaobtltcalia.
cccc. Mcrabtnu f«nu,

xr.

Leparii effliiet\

XII.

Sedetani

Digitfzed by Google

Tai XXW

vnr

h ‘~A f A

Digitized by Google

Explicatio Fig.. T A B U L £ XXIV.

Cerebrum

OVIS

Wilsii ANATOMIA

proponentis.

Fig. L

Txhibet Figuram cerebri ovini evoluti , O"
quilufdamin locisderaji, & velut excar-
nati , ut traclus Medullares aonfptciantur.

A A. Protuberanti! medullares teftcs di-
£tx , qui medulla: oblongata: epi-
phyfes quidam , atque cerebelli
caudicibus adjun&x , illinc ver
fus cerebrum fpcctanr.

B B. Protubcrantix natiformes , quarum
fubftantia in ove , capra , & mul-
tis aliis partim corticalis, a. a. par-
tim medullaris . b. b. in homine ,
cane, vulpe, aliifquc, per totum
medullolaeft..

C. Cavitas , five ventriculus , promi-
nentiis fubftrata,qux his dilTc&is ,
& apertis patet.

D D. Caudicis medullaris dux chordx
medullares , ad corpora ftriata rc
£la pergentes.

5EE. Thalami navorum opticorum.

c c. Glandulx pinealis ,• per medium fc
ftx, partes fcpofitx.

I F. Duftus medullaris live nerveus , a
prominentiis procedens , qui mox
bifurcatus, ramum unum G. ad
corporis ftriati conum, alterum- j
que H. ad balin ejus mittit.

2. Surculus e ramo medullari corporis

ftriati bafin petente , in medium
ejus limbum ptotenfus.

X. Corporis ftriati limbus pofterior .

ductus nerveos excipiens , & fub
radice fornicis, pari fuo alterius
lateris limbo unitus.

Corpus ftriatum integrum , cum va-
fis corticem ejus perreptantibus.
Corpus alterum ftriatum , cum cor-
tice deraio, ut nervi live tra&us
medullares appareant.

Utriufquc corporis ftriati limbus an-
terior, corpori callofo conj un-
ii us.

Fornicis bafis.

Fornicis truncus abfeiflus, & cum
cerebro evoluto procul amotus.
Dux fornicis radices.

Corporis calloli fupcrficics interior
ftriis medullaribus tranlVcrlis in-
lignita.

Sepimcntum medullare ftrias unius
lateris , ab iftis alterius dividens.
Cerebri difeifli & evoluti portiones ,
qux (uti & tota ejus compages)
fubftantia medullari, & corticali
interlperlis conftat.

Cerebelli divili portiones fcpofitx.
Medullx oblongati portio ultra ce-
rebellum coniita. .

II.

Medullam oblngatam Capite Ovino exem-
ptam , cum Cerebro alfcijfu & amoto , cum-
que Cerebello & corpore uno firiato , per
medium dijfctfis , altaqye pracipue ad Cau -
-dicem medullarem pertinentia reprafentat

NN.

0.0^

R.R.

TT.-

VV.

A A.

UB.

Corpus ftriatum in medio difeiflum,
ut illius ftrix medullares appa-
reant.

Corpus alterum ftriatum, integrum

plexu

Digitized by Google

Expt. Figurarum

plexu Chorocule obtectum , cum

. corporis Calloli portione extre-

ma , C C. eidem cohaerente.

€ G. Corporis Calloli ora . live extremi-
tas , corpori itnato cohxrens.

D. Fornicis balis.

E. Plexus choroideos ala dextra.

F. Ductus venofus a linu quarto pro-

* tenfus , qui mox bilidus , utriul*
que plexus choroideos alx por-
tionem venolam conflituitj fub-
ter hujus ductus principium, li-
bris & valis languifcris valde Iti-
patum Glandula pinealis dclitcl-
cit.

G. Foramen, live rima ad Infundibu-

lum ducens.

H H. Thalami nervorum opticorum.

II. Proceflus medullares, live tranfitus

vix , qui a caudice medullari in
protuberandas orbiculares ducunt

K K. Protuberantia- orbiculares Natifor-

; mcs. •

LL. Protuberanti* minores, Tcftcs di-

&x.

M. Gommiflura procefluum , a Tefli-

bus in Cerebellum oblique afccn-
d entium.

N. Foramen inferius vcntrieuli, protu-
• bcrantiis orbicularibus iubjcCti.

O. Nervi oculorum Pathetici

PP. Procclliis medullares a Tcltibus in

Cerebellum protcnll
Procclliis alii medullares , qui i Ce-
rebello verius medullam oblon-
gatam dimitti , ejus Caudicem
circumdant , & protubetantiam
annularem conftituunt.

RR, Cerebelli Proceflus medullares infi-

mi live tertii , qui medullariCau-
dici inferti , ejus Chordx additio-
nalcs evadunt.

S. Cerebelli ramificationcs medullares.

T T. Utriufque Cerebelli meditullia , in

quibus tres ejus proceflus racdul-

TABUL£ XXIV. 397

lares utrumque ejus pedunculum
conftituentes, coalefcunt.

V. Scrobs in medullari Caudice quar-
tum ventriculum conftitucns.

X. Meduli* oblongatx , in fpinaiem
ccflurx , extremitas.

III.

tixhibct Cerebri ovini bajin , i» cujus parti-
bus quibit jiam de rajis , 4 'iifque nude ex*
pofitts ,Jlrit,five tractus medullat U . quaji
totidem nervi, apparent.

A A. Proceflus mammillares ad utriufque
corporis ftriati bafes delati , iilqufi
inferti.

BB. Cerebri quoad molem ejus maxi*

mam abfcifll portiones quadam
rclidux.

C C. Corpora ttriata derafa & quali ex»
carnata , ut ftdx mcdullarcsctiam
in parte inferiore appareant.

D D. Thalami nervorum opticorum , in
quibus ftrix medullares redx &
deni illima; verfus corpora ttriata-
protenduntur.

E. Tradus ad infundibulum ducens.

F. Glandula pone infundibulum coa-

lita , qux in homine duplex ctt.

G G. Nervorum opticorum trunci coali-'

tlone lua ante infundibulum divili
& fepoliti.

H H. ff. Meduli* oblongatx crura promi-
nentiis orbicularibus fubftrata , in
,is ftrix medullares redae <ie
im* etiam verfus corpora
a protenduntur.

1 1 L Tractus medullares tranfvcrfi me-

dull* oblongatx regiones diftin-
guentes.

KK. Proceflus annulares medullam o-

blongatam juxta cerebellum cir-
cumdantes.

L. Meduli* oblongatx in fpinalcm ce-

dentis extremitas.

M- Meduli* fpinalis fummitas.

D d d $ , Cere -

Digitized by Google

3^8 E x h. F i -o. T i

IV.

Cerebri Ovini cremio exempti bajin & vt fo-
rum abfajforum radicts ofiend.it , ubi ar-
teria omnes ab atramento um caro, idum in-
jeci o , atrata & confpeSliores redduntur.

A A. Duo Cerebri Hemifphxria abfquc
lobis , fccus ac in homine.

B B. Cerebelli portiones laterales.

C C C* Medulla oblongati

D. D. Nervi olfactorii juxta proceflus ma-

millares abfeifli , ut illorum cavi-
tates appareant.

E. Nervorum opticorum coalitio.

F F. Nervi oculorum motorii, live Par
tertium.

G G. Nervi Pathetici , fcu Par quartum. *

H H. Par quintum , cujus nervi truncus
ftatim in duos ramos dirimitur.

I f. Par fextum.

KK.kk. Parfeptimum, five nervi auditorii,
quorum utrinque duo funt pro-
ceflus.

i B U L M XXIV.

L L Par odavum, five vagum , cujus ori-

go pluribus fibris una coalcfccrc-
vifis , conflat.

M M. Nervus e fpinali mcdullaParis vagi
exortum accedens

N N. Par nonum . diverfis etiam fibris di-
ftincte oriundis conflans , quae po-
(tea in eundem truncum coaicf-

• eunt.

O O. Par decimum deorfum tendens.

PP. Arteriae carotidis truncus abfeiflus,
ubi in ramum anteriorem <Sc po-
fteriorem dividitur.

QJ^_ Ramorum anteriorum inofculatio.

R. Carotidum Rami pofleriores uniti &

trunco vcrrcbrali occurrentes.

SSS. Arteria vertebralis triplici ramoaf-
ccndens.

T T. Ubi carotides vertebrali occurrunt,
utrinque arteriae plures ad plexum
Choroeiden afeendunt.

V. Ramorum vertebralium in eundem

truncum «oalitio.

W. Infundibulum.

X. Glandula alba pone ipfum confita.

Digitized by Google

1 1,1 "■

Digiiizedty. Qougl?

400

Explicatio Fig. TABULAE XXV(j

quibus

ad Caput & Collum

O V I s

fpechantii varia

delineamur.

e.
k.
h.

f.
d.
h.
a.
1>
c.

<*.

a a.

bb.

gg-

I larum XII- & XIII. CaSp
J. C. P.1A

Fig. I.

OcuJv/ ovillut •

Kervus opticus. •

Mu 'culus Ke&us.

Oculi bulbus.

Septimus mufculas nervum opticum ambiens.

Mu 1'culus Rodus.

Mulculus Trochlearis.

Trochlea.

Os orbita: cui trochlea anneditur.

Tunica cornea.

Tendo mufculi trochlearis.

II.

Auricula Pofieriur.

Corium auricute a parte podica , hirfutuni.

Tai s cartilaginea corio exuta.

Mulculus auricula'.

Locus ubi os petrofum relidet.

Cranii partes variat.

III.

Auricula interitu.

Sedes anterior in concavo auricula:, corio glabro
teda. 4

Pollcrior convexa , cute pilola teda, cujus hic re-
flcxat ac adduibe interius extremitates.

Corpus cartilagineum tubulum conftituens exco-
riatum.

Cui quidem corpori indudafeiflura.

Similiter paulo infra portiuncula cartilaginea ab
eo feparata.

In os implantatur petrofum , quod ab olle ajjo ob-
fcuratum necdum apparet.

Cranii partes varia:.

II*

Otganon auditur.

Canalis olfeus f. meatus auditorius in tympanum
terminans.

T ympanum cui r.editur malleus.

BsrruoLixvi, XX. Louwta. reliquat
cisnsus mhiiflrant.

Semicirculus olfeus undique ab ofie reliquo pro-
tuberans , cujus tenues ora: membranam at-
tenfam fudioent.

Procelfus mammillaris
Cavernolitas magna offis malloidis.

dd.

ee.

Idem.

Labyrinthi foramen , feneftra ovalis di&ural
Fencdra cochlea:.

Cochleq
crull

:ltra cochlea:.

rlea^gnra perelegans k fubllantia odea ic-
ullWc libere.

g- llhus ,

VI.

Offa auditur.

Pars incudis lata ftiallei caput fpedans.

Crus eius alterum aliquantum cratium verfus otiis
malloidis cavitatem diredum.

Crus reliquum d apedi alligatum.

Stapes.

Venter incudis.

Mallei caput,
llhus Apophyfis.

— - Pedunculus.

Mallei caput didindius videndum.

Procelfus.

- - — Cauda.

Incudis latus , cui offis mallei caput incumbic.
Crus ejus , cui dapes roditur.

Crus alterum madoidi iuliften*.

Pars dapedis rotunda.

Dextrum ejus latus.

Sinidrum latus.

Pars teda.

VIW

dn capite ovinaoffe abljtotripli^T naji tubulos , eorumqua
cavitates . plicat, ligamenta . nee non ot maxilla Jio-
penoris cum antro ejus eximio delineat.

a a a. Os denudatum quod tanquam fepimentum ocu-
lum ambit.

bb. Os uali ruptum. *

►ec.Ce.

Digitized by Google

Explicatio Fio.

ecc. Cerebrum cranio dete<dum.

d- Proceflus mammillares Cerebri,

ce. Mediadinum nafi.

fl' Tubuli primi minores oflicribrifbrmiappofiti.

g g- T ubulus fecundus ex natura fua in hunc modum
complicatas.

h- Plica- quibus tubulus fecundus exafperarus.

i i i- Pars fuperior tubuli tertii , quem mihi Concham

veneris licet appellare,
k k. Pars inferior ejuidem tubuli.

l. Cavitas difii tubuli intermedia.

m. Ligamentumcjusquo cartilagini nafi interius ar-

ticulatur.

r. Ligamentum fuperius quo odeo oculi fepto nebi-
tur.

o. Cavitas maxilla: fuperioris, qua: in homine genam

condituit.

pp. Ruptura ollis maxillae. *

fi «,• Maxilla- fuperioris os.

TABULrE XXV. 401

D. Lamella: in via aeris , quarum circumvolutio non

potcd videri nifi ia&afe&ione tranfverla ut in
>iR. feq.

E. V ia acris ubi in afperam arteriam dednit.

F F. T ubuli cceci in aSris diverticulo.

XIII.

Lamella in via atrii.

a. Os nafi externum in cujus interno pariete lamell*
cxlurgunt, tranfveriim fa&a ieftione perpen-
diculari ad palatum b.

c. Circumvolutiones majoris lamella: (eu ofliculi
quod in priori figura indicatum per literam. O-

XIV.

VIII.

Laryngn f artet attUriut.

bb.

ccc.

dd.

a a.

Ctnchx ventri t firma externa cum cartilagine
njfi tn Jitu.

Cartilago nafi fecundum aliquam fui partem tu-
bulo rcli&a.

T ubuli nafi loco fuo exempti pars fuperior.

Odiculum huic tubulo fecundum interfiam margi-
nem intermedium.

Tubuli illiusfccundum naturalem fitum pars in-
ferior.

IX.

Corpus ejufdcm tubuli inverfi , feu fecundum po-
dicam fui partem membrana fpoliatum & ca-
vernulis confpicuum. <

Tuiuiut tcrtwr , inverfur.

Tubuli quem concham veneris vocamus inverfi
corpus.

Nali cartilago ligamenti beneficio tubulo adlia-
rens.

Tubuli exempti & tam J cartilagine nafi quam a
propria fua membrana denudati pars fuperior

Odiculum intermedium.

Pars tubuli inferior fecundum anticam partem
confiderati. .

XII.

.1.1. Procediis fpatularis ollis hyoidis.

, bbbb. Divilioejufdem ollis quibuldam locis vix divifibi-
lis.

cc. Balls ejus.

j d d. Alii jii ocellus quo fcutiformi fungitur,
e. Muliulus Epigloctalis.

ff. Epiglottidis pars poiterior.

' g. Ejus vinculum,

j o h. 1'rocedus dyloidisf. corr.ua tbyroidij.
jii. Corpus thyroidis.

; kk. Plinium mufculorum par.

l. Locuscavus mufculos didinguens.

m. T rachea.

XV.

EaJent pefiica parte.

1 a a. Procedas fpatularcs.

bb. Proceflusahi.

icc. Corpus odis hyoidis.

dd. Ejus piocdluscornubus thyroidis jun&i.

e. MulculiiS Epiglottalis.

f. Epiglottidis pais interior.

C R. Pi ocediis d y Ii lidcs Icutiformis.

nh. Portio lecundum partem fupcrioretn &po(lcrio-
rem thyroidis vix confpicua.
i i. Pars fuperior ar ytrenoidis.

k. Mufculus tranfverfalis parvulus.

1 1. Mufculi cucullares.

m. Linea alba annularis cartilaginis.

n. Pars membranofa trachea--

0 o. Ejus cartilagines fcmicii culares.

Ojjicuh turbinata X trium . cum annexu Cxctilaginitnu
& Mcmbranii.

XVI.

* l attere.

A A. Os Nafi fecundum longitudinem fepti divifum-
B. Palatum eodem modo divilum in C C.

Epiglottislateralifitu, facie convexa multis fo»
raminulis confpicua.

E c e b. Muf-

Digitized by Google

402 Exn. Fio. T

b- Mufculas exilii,

e. Scuriformis pars anterior.

d. Tertmmparnuifculorum, conltringens.

e. Quartani par.

f. Pr imum par ab internis lentiformis.

g. Annulari» pars lateralis,

fi. Trachea pars lateralis.

XVII

BUL£ XXVI.

xvin.

criaidn.

a. Parspoflica.

b. — Antica.

XIX.

CtniUgitU' intimide* , fteit rtS*.

ca. Cartilaginis fcutifbrmis torntut
fpiciia.

bb. - Proceflbs inferiore*.

CC. Corpus.

anterius con-

XX.

Mufculiir phtmttii Louvxn di 8* u inertnmitttt cruri»
crini occurrim »t d]fc JfmerutwrtHlf Imi» fH* temdir
uc tiHd m ** tHMtn.

Digitized by Google

404 Ext t. Figurarum TABULA XXIV.

quibus
Renes aliique

OVIS.

delineantur.

Haram I. II- III. IV. V. Swamw*
reliquas

Fig. I.

a. Trachea f. afpera arteria,

bb. Vena pulmonalis
c c. Arteria pulmonalis.

II.

abed. Hami cartilaginei.

Connexio naturalis cart ilagi itum extra pulmones.

a. Cartilaginis pars fuperior, fquami in modum fub-

fequenti connexa.

b. Ejus pars interior ac depreflior.

c. Medias f. fubfcqueutis cartilaginis pars qui tegi-

t r.

d. Altera ejus extremitas qui tegit.

IV.

xrfnnnli t neten in pulmones wgrtfus.

nnuh hujut cartilagines.

■ VI.

In intcjlinum DuBus Matii » SSe. inftrtio ,

3. Inteflini jejuni portio,

b. Dudhis pancreaticus.

_ — Cyrtrcus.

~ — Communis.

VII.

Ren vervecinus a fimi parte per longum feBus 1 & pelvi
denudatur , ut vafa videantur.

a a. Arterias emulgentis Rami maiores,

bb. Vcm emulgentis Rami majores,
c c. Arteria: divifro in minores hirculos,
d. Aliae minores i dittis furculis prodeuntes,

e c> Extrema tibrofa carnis filamenta ad fupcrficiem
aenis dclmeutia.

DAMMto debemus, VI. IIichmoro,

ILLINO.

nn. vcmrtmulgentis Ramuli.

00. Vafa minora quiapum loculamentis HiCilMORO
comparantur.

VIII.

Renvervecinuta funi parte perlongum fcBur , i quo f*
hrofa caro ad pelvim pendent feparata cft , ut rotund a
va forum Jivaricationes appareant.

a a. Ren per longum fc&us.
bb. Pelvisdifcifla.

cc. VenxSc irternem ilgsnris ramuli tunici pelvis
• incluti Sc orbicularem figuraraexprimentes.

00. Vaforum minores circuli f. alveoli i majoribus
procedentes.

IX.

Ren vervecinus a fimi parte perlongum feUui , ut fibrofe
carnis unie ad pelvim appareat.

a a Rendifle&us,
bb. Pelvis divifa.

d. Fibrofarcarnisf. Renalium drsfhtum unio detex-
tura in pelvi.

Renalium JuSuum extremitas qua papillare
corpus ad pelvim conjhtuit.

a r Papilla Renis vaccini (eparata.
b b. Pars inferior adhi rens alveolis,
cc. Papilli extremitas albicans, in qua omnes rena-

les ductus terminantur.

Xt.

E;Ufdem papillaris corporis portis confpicillo vifs
ii digitis exprcjfa.

a a. Papilli pars ut microfcopio reprifentatur.

ccc. Guttula: ferofz ab illa portione papilli albicantis
erumpentes.

XII.

Renis vervecini fuperficies confpicillo vifa , pofiquam in
emulgentes injeSus cfi liquor coloratur.

a a. Renis fuperficies, ut microfcopio reprifentatur.
b b. Spatiola inania.

ccc. Sinuli quidam vermiculares & tortuofi diftafpa-
tiola circumambientes, in quos liquor itifulua
eru&ari cernitur.

Digitized by Google

Eee 3

Tab. XXVJ

xrr

i fi*

.i&m

'4*

Digitized by Google

\o6 Explicatio Fio. TABULjE XXVII.

Genitalia

OVIS

exhibentium

Haram I. III. IV. Ciaii»! V. VL V II. Blasius, VIII. IX. XL Fai. A*
A^wapendinte fubminiftrant.

r.6. i.

Uterus ovillus eum annexis , ut quor undam cires vafa
deferentis lapfus demonflrctur.

•• Utens. «

b b. Uteri cornua.

• c. Tubarum principia.

4 4. — • — utictna.

ff. Merabranof* Tubarum expanfiones.

ce. Tubarum foramina.

CC. Membranofx etjunltonum partes ad Tcftes tendentes.
h h. TeJTcs abfooevafit deferent. but veterum in membranofo liga-
mento alis vespertilionum aEmtltto hxrentes.
ii. Ligamentum merabramfutn alis vclpcrtilioniim afllmitatum
cum vafu per i plura ad Cornua fle Tuba* excurrentibus,
k k. Vafa fpertnanca ad Tcftes tendentia.

1. Uteri cervix,

ra. ■ i Olculum.

B. • — — Vagina apecta , io qua rugo fa ejus fubftantia.

T 'efliculus ovillus enm ovis tranjparentibus , necdum
maj culmo feintn: irroratu .

IU.

GlanJuhfa globulorum fubflantia ex Ovis tefliculo
exempta , prout ovum adhuc continebat .

A. Glandulofa Juec fubftaniia aperta,

b. Locus ex quo ovum exemptum,

C ovum caco cxeinptuaa.

IV.

Tefliculus ovis , ex quo ovum ab aliquot diebus
txpulfum fuit.

a. Tefticulus per modium divitat.

b. Clanduiofa globulorum fubftaniia cum cavitate fui propemo-

dim» abolita.

«c. Ova di veri* magnitudinis in Tertium fupcrficic bxrentia,

di. Vafa {anguinea ad ova excairentia.
c Li^irncnu 1'dhculoruin portio.

Vafotum fpermaticorumin fexu femines
dijlnbuho anfrailuofa •

Tefliculus femineus .

a a. Subftantiae]us veficularis.

b. — — GlaoduloUk

«c. Vafafpennatica.

VIL

Tefliculus virilis ex abortu.

a. Terti culos verua.

b. Eius appendix.

c. vali fpciiiuuca*

VII L

Uterus ovis in quo foetus jam grandis ae partus
vicinus continetur , prnterea Cotyledonum
vefligta multa.

o. Collum areri.

b b b. Vafa ab uteri cervice adeornua tendentia,
cccc. Pan uten aperta . ut melius appareant CaxuncuLc, fle quomodo
e* applicentur «tero fle cbo/iu.
d d d d. Cotyledones f. carunculae,
eeee Interna uteri tapcrficies.
ff. Cornua uteri

IX.

Flaeentulas ab utero feparstae & tn utero rei Mae , pra-
t er ea fetus fit um a communi diverfum , vides , IS
aliter vafa umbilicalia dtflribui.

a. Vafr umbilicalia.

b b b b. Propagino eorum.

c c. Chorton cum Coty Icdonib as.

4 4. Cornua meri in quo apparent earoncidxnun qax aetnaz fe-
tant vefttgia,

e e. Alantoidis appendices f extrema,
f. Uteri Cervix.

t Pudendum.

Umbilicalis vena intra foetam progrediens.

Situm communem fartus , Cotyledonum ordines , C? *Alan-
toidis inflat* magnitudinem exprimit , ac partes ejus
longitudine m* quales.

a a. Membrana Amn ios.
b b. Vafa umbilicalia,
c. Urachus.

dd. Chorii pars atraque, <ui adhxrent cotyledon»,
e e. Alanroidis pars utraque in&ua ac ipiricu tumcfa&a.
f f. AI atttoldia appendiculae,

fle c. Cotyledones.

Intcftinuhim alantoidis ad urachum tendetis,
i i. 8cc. Vafa chorii.

k. flcc. Cotyledonum cav ius qua foetum rcfpiciuat.

XI.

foetum cum membranis oflendit.

a. Vafa umbilicalia contorta,

b bb. Propagines eorum,
ce. Chorion cum Cotyledonibus,
d d. Alantoia.
e e. Eius appendices.

'ff. Ammos.

E Placenta. *••••••

Uracho* ♦ - i.

Digitized by Google

4-oS Explicatio F i c. TABULAE XXVIII.

Qux

PORCO

aaa a,

d.
e e.

ff.

fit

kk.

ppp.

qqqq.

agit

Figuram J. II. III. IV. V. VI. V II. VIII. IX. X. XI XII. XIII. ex J. Cass. Piacestini
Opere dcfumpfiffinins, XIV. exobf. Amjiuoo. XV. ex Actis Angi, icis,

XVI. & XVII. extr.Pab. ab Aqjvapend. dcfbrmftt.

Glandularum qua.’ communi offis (Verni mufculo
ambiuntur poitiuncula.

Mufculi Colli & capitis communes , qui prsedi&os
mulculosq. inveflire (olebant.

Mufculi duo ab ofle petVoi is procenicntes fine ten-
dinofo capiti implantati.

Ab eodem olle orti ad os hyoides procedentes, a
quo nunc liberat, penduli hirent.
a ufculi pe&orales bracilium moventes.

Ollis peitoris facies.

Ijrynx i parte amica.

Nervi lingua: motui frmularites , abfeiffi.

Mufculi ti un ati & q. bifurcati ad Itiigui exertio-
nem concurrentes.

. Mufculi I V. utrinque duo introrfum linguam
vario modo moventes.

Mufculi extra litum pofiti direfto furfumOs hy-
oidea deferentes.

Mufculi cralfi, robufli , obique deorfum ad latus
os hyoides & fic etiam linguam moventes.
Mulculi obliqui os hyoides ad latus dirigentes.
Ollis liyoidis corpus.

Msilculi laryngis communes, fuperiores. extenfi

Flg. I.

Ijryagi impaflta partes &c.

Cutisa mufculisfeparatacum pinguedine & pan-
niculo camofo.

Mulculi furfum reflexi diverfis fibrarum generibus
tum inexternooblique defeendentibus , tum in ff.
interno piare tranfveriis infigniti faciliori de-
glutitioni infervientis portio.

Reliqua ejufdem Mufculi pari diverfis fibrarum i u.
generibus infignita , fuoloco lira.

Mufculi duo fimplici linea inter fe diflinfVi lingua;
tum motui tnm exertioni infementes.

Abi mufculi motui mandibuli inferior isdeflinati ,
horum dexter in fitu liio hirct iiiufter i fitu
proprio liberatus folo apice . communi lary ngis
nrjlculoanncxus , pendulus luerer.

Duo alii , cralli , robuflique internam cavitatem
mandibuli occupantes , mafleteres ditVi , nian-
dibill.e motui dicati.

T emporales mufculi , in externa parte.

Externorum intcrnorumqne Mufcnlorum fepa-
rario per lineam candidam ab ofle mandibuli
fa&am.

Hi duo mufculi a (Verno ortum latum membrano-
fum trahentes , furfilrucarnofi vergentes, olli
hyoidi fine acuto, carneo i erveoque alfigttntur .
hic fcfiione ab ofle peifloiis liberati penduli in !
urraque parte confpiciuntur.

Os hyoides.

Mufculuslaryrgiscommunisfuperior.qui propter \ 1 k.
nimiam longitudinem reduplicatusclt, ac in la-
tus fcutiformisoffis implantatur.

Radix mufe. communium, qui fundaturin flcr-
no, & furfum vergenscirca * lignum {Velli duos
emittit ramos, qui utrinque ver fusos fcutifor-
me tendentes inmedio itinera in candidum cor-
pus in feq. figura magis confpicuum terminan- ,|.
tur , ex quorum abductione pars altera brevior m.
ad humiliorem latcralemque laryngis partem n.
pervenit , altera elatiorem extremam ledeui ad , o
oritur.

Parcus.

a a.

bb.

dd.

fih.

Hoc loco ubi corpus illud album reperitur cartila-
go em fcutifoi mem relidere (Vacuatur.

Paulo intra afpera- arterii vcIVigium apparet.

ab ofle hyoide ad cartilaginem fcutifor mem.

Intermedium prope cartilaginem fcutiformem in
quatit Mufculiaboflehyoidcdefcendentes, &
Mufculi ab ofle pe&ons adfcei.dentesincarti-
liginem thyroideam dcfimmt.

Bitiiiiduo mulculi a iVcrno tanquam centro & ra-
dice unitim inembranofo principio in latum ten-
dente orientes, inmedio itineris notluin tendi-
nofuni perigraphas ditium acquirentes fuccc-
dunt , ex quibus tenuior longiorve in extremum
fcutifbmiis fuperioris, cratTior veri) in extre-
mum eiufdcm inferius infigitur.

(ixpus afperi arterii.

Carlilagii.ola ollis liyoidis portio.

Laryngis lublVantia , ubi & fcutiformis cartilago.

Corpus membranofum & excavatum , in quo par-
tes laryngis interni fitxfunt, 6c A quo varii
vocum dtlFerentii eduntur.

III.

F.piylol l idu partei iifejue connexa.

Mulcultu Epiglottitis illam furflim attollens.

Cavitas, qui ab Epiglottide in deglutitione alimen-
torum tegitur. • C Pro-

Digitized by Google

K-

hh.

ii.

. c.

aaa

£xrL. CATIO Fio. T A S U L K. XXVIII. 4o,

orefTasauidam frmirirmlar/» i*Armw n/To LnMi a ’ • *

ii.

kk.

bb.

cc.

dd.

Procefrusquidamfemicircnlare corpus offis hyoi-
dis conftituentes.

Membrana Epiglottidem, ejus mufculum, partes-
oa4 circumjacentes inveftiensiope cujus vocum
differentis abfolvuntur. .

Os byoides.

Froceflus quidam os hvoides conftituentes.
Cartilago Thyroides I. fcutifbrmis.

Primum parpropriorum laryngis mufculorum.
Portio cartilaginis annularis.

Tracheas portio.

IV.

Mufculi larjmgit a parte antica.

I.. Cartilago fcutifbrmis.

Mufculus finiller primi paris in fitu.

Socius ejus , dexter , 4 (ede remotus pauloque de-
orfum inrerfe rctradus. ,

Ubi eft afperitas , f. caro lacerata ibi robufte cri-
coidi jungitur, quo fortius moveat.

Cricois & tnyrois interventu vinculi copulat* ,
quod cum ab invicem fegreget primi paris muf-
culos feptum & diaphragma nuncupari meretur.
Portio ouu annularis. ,

Cavitas in qua copiofa pinguedo pro irroranda la-
rynge, ne cx motu exliccata labefa&aretur.
Trachea.

Mufculi a parte laterali.

Interior pars fima thyroidis.

Ad hujus finem mufculi in praxed. figura declarati
origo , qua? non ut exterius apparet judicatur ,
fed paulo fupra 8c altius in interiori facie ori-
ginem trahit.

Penes ejufdcm cartilaginis longitudinem in fui
medio membrana glotridem conftituent valde
ipfi neditur.

Ut verfus Epiglottidem ac arythenoidem iter
faciens inanguftum vertatur, ac illius corpus
magis videatur

Qu* definens poftea in Epiglottidem fecundum
illius latus pars lateralis Epiglottidis agnofea-
tur. *

Ac membrana in illo obfeure videatnr.

Tertium par mufculorum oblique ac deorfum ri-
mulam qpnftringens.

Quartum par prxdido opem ferens.

Cartilaginis annularis pars lateralis.

Circulo trachea: cartilagineo paulum lato copu-
lata. v

Corpus tracheae.

e e.
f.

« VI.

Mufculi in fitte preprii.

Epiglottidis portio dimidia
Primum par mufculorum propriorum laryngis.
Secundum par mufculorum cucullares f. pedora-
leseonftituens.

Tertium par lateralium mufculorum tunica; glot-
tidis inhorrentium.

Quartum par minorum mufculorum.

Quintum par fecundum meam pofitionem & de-
feriptionemnondatur, conftiruo tamen unum
mufculum purum ac fimplicem efle.

Corpus cricoidis paulo amplius.

Ejus pars tenuior interiorque.

Centrum foraminis.

VII.

Glattit cum vetetre utroque.

membrano fle ex quibus glottis f. rimula ta-
daeft.

Fiflura qo.t ligula f. rimula dicitur.

Foramina duorum ventrium per qua; aer ingredi-
tur ad grunnitum in porcis efficiendum.

Pars inferior & tenuior carfilaginis annularis.

T rachear coipus.

VIII.

Larjngitptrtrt varia , prate^nertet recurrente/.

a a a. Maxilla; inferioris furfiim retradx facies perfeda
dentium ordine decorata.

bb. Mufculi duoOs hyoidesfurfum trahentes, quo-
. rum appendices litteris iisdem dcfignatxauos
roufculos linguam exerentes exprimunt.

Ollis hyoidis fubftantia femrcircularem figuram
circumfcribens.

dd dd. Mufculi communes lanjngis in itinere fupra thy-
toidem flexionem efTormantes paulo fupra pro-
grefli lato fine carnofo in os hyoides infixi.
c' Cartilago fcutifbrmis femicircularem propriat
fubftantix cartilaginem mufculis detedam ex-
hibens.

cc.

dd.

Propriorum laryngis mufculorurn p
Trachexcorpusinferioiem fcutifo.

irimum par.
irmli extremi-

ii.

tatem contingens,
lui hh. Nervi a fexta Cerebri conjugatione delcenden-
tes , utrinque unus , fecundum arteria; jugularis
longitudinem dimenfus uterque ad Cor,pulmo-
nes ISc Ventriculum tendit.

Ejufdem nervi duo ramuli, qui & lingua; radici
inferuntur , & inferiorem maxillam utrinque
perforantes dentium radicibus impluntanrur.
kkkk. Nervirecurrcntes, quorum dexter circa arteria,
carotidis divifionem recurrit , alter circa aor-
ta defeendentis truncum.

Arteria aorta defeendentis, fpinas iqfumbentis,
truncus amplior.

Arteria carotidis ramuli duo fecundum trachea
longitudinem decurrentes i magno trunco pro-
fedi. .

Divcrfi ejufdem adfcendentis arteria trunci.

IX.

i/iuricula.

a a. Auricula fima f. concava facies,
bb. Ejus lareraintrorfum reflexa.

Corpus memhranof m intrinfecasMbnhm’ eartl-
l.t.V eumoibicuhim-i fucci g-'ns.

y n' l Pac

Digitized by Google '

410 Explicatio Tio.

d Pars cartilaginis ex qua tubulus auditorius con-
iti tuitur , citra fitutn.

ce. Eius portio in fitu, qux tubuli figuram exprimit,
ff. Os lapidofuru ab aliis ortibus te&um.
gg. Oflaalia ad omniibafin pertingentia.

Organo i» iuiitur.

a 3. Meatus acurticus ab aure incipiens ad tympanum
procedens , infignislongitudinis latitudmifque.
b. Locus ubi tympani membrana lita,
cc. Os mammillare figuram longe divertens ac in aliis

animalibus obtinens,
dd. ProcefTusttyloides.

ee. Alius . qui ratione figar* pyramidalis merito fty-
loidcsdicipptell.

f. Pare cranii lateralis arteriorem auditorii meatus

regionem fpe&ans.

g. . Ollis jugalis portio.

E. Alterapare lateralis cranii ad poficriora vergens-

• XI.

liem .

a. Concha cruda odea tanquam proprio integu-

mento libera. *

b. Foramen cochlear-

c. Cavitas mufculum continens,
d d dd. Os petrofuiu.

XII.
liem .

tabula XXVIII.

XV.

Teftiesprupei, ex ieferiptieuo Vttbirii.

a a. Tedis per medium fcifliu.
bb. Tunica albuginea.

c. Vaforum prarparantium in albugineam infertio.
dd. Hichmorianus du&us per medios cedes expor-
reftus, an linea fibrofa Riolani infeparabilis a
teftis tunica (

eeee.Vafa praeparantia, albugineam perforantia , &
du&ui fcmicirculari nexu committe,
ffff. Vafata tertis fubftantia, cui x x x x- leve dratum
proprie camis fff. interjacet iu aprugno , qux
dees in virio.

g g. Exiles fiftul* , modo plures , modo pauciores , 4
du&u ubi datim ex albuginea emerfit in capite
teftisexort*.

hb. Principium Epididymidis non glandulofum ex
Hicbmon fed folis contextum vafis ex Rulam
valida (ibi membranula invicem adfutis. Hinc*
videre eftEpidymida ex fiftulis fuborta, fifta-
las ex duau. Atque adeo femen inchoa-
tivi generatur in terte intra vafa terticularia ,
iquib is moxdeftillat induftum , i durtudein
per fiftulas convehitur ad Epididymida in cu-
jus perolexitate tandem perficitur,
i i. Reliqua Epididymidis leriesplani vafculofa.
kk. Vas ejaculatorium , reda Epididymidis conti-
nuatio.

V , XVI.

a. Foramen cochle*.

b. .Corpus cochlear.

c. Cavitas ip qua rtiufculus delitefcit.

d. Vinculum nerveum cavitatem fubiens.
e e e. Ospctrofura.

XIII.

Ojjicul» iuiitur.
g. Mallei caput rotundum.

b> Ejus cauda & pedunculus.

c. Corpus incudis.

Stapes incudi annexus.

d. Proceflus mallei.

e. Illius cauda.

E. — Caput.

b. Superficies incudis lata,

i. E)U» crus alterum.

k. Ejus crus reliquum.

l. Staprda feparata ab aliis ortibus.

• XIV.

Vetetriculue pertinui,

bh. Tunic* extern*. .

k k. T unica interna. , deficiens.

'Ultram porcinam depingit quinque fktue
gerentem.

a Cervix uteri.

b. Pudendum.

c. Foetus habens caput verfus os uteri.

ddd. Uteri partes i chorio feparatar, ut chorion Tine

cotyledonibus utero anne&i demonftretur.

e. Pars uteri , in quo foetus integer continebatur
aperta, ut quomodo vetue per uterum fpar-
guntur confpiciatur.

fff. Uteri partes in quibus fingulis fmguli funt foetus.

gg. Cornuum uteri principia

n n h. Majora uteri vafa.

i i. Glandul* multa funul juo&£ in utraque uteri
parte.

XVII.

fenum tx utere exemptum ofleniit tribuo
membrani r circumdatum .

a a Alantoidis appendices,
bb. Chorii extremitates au* triplo longioresipfo fce-
tu, & fine cotyledonibus.
c-&c. Vate chorii.

• Digitized by Google

Digitized by Google

4 1 t Explicatio Fio. TABULAE XXIX.

quibus

S I M I M

A N A T O M E
declaratur.

(• It IL III. IV. P l acin tin os communicavit , V. VL X. XI. Blasius, VII. VIII. IX. |
XVI. Baatuoiinus III. Comatis, XIV. & XV. Aes d. Cuaioss Collis*.

* Fig. I. IV.

Oculorum Mufculi quidam. j Organi auditus clarior demmfl ratio.

a a a.

Os excoriatum.

Oculi corpus.

Chorda trochlearis mufculi.

Trochlea.

Mufculus trochlearis.

Mufculus obliquus interior Tro-
chleari oppoiicus.

II..

• '

Auris interna offuulis defit ut a.

Meatus auditorius apertus ,•& abo-
mni membranofo genere pror-
fus immunis.

b..

Portio cutancx fubftantix , qua uni-
verfus duclus ofleus acufticus

' fuccingitur.

Ex qua deinceps Tympanum Gale-
no minime ignotum conftruttum
«fle nullo padfo admitto.

Corpus ollis lythoidis.

. IU-

Concha auris aferta, cum foraminibus.

Meatus acufticus ab omni impedi-
mento denudatus.

b>.

Fencftella ovalis labyrinthi,.

Foramen cochlcx.

ddtf.

Circumferentia conchi.

Qs lapidofuniv

a . Meatus auditorius ferai apertus.

b. Foramen ovale ad labyrinthum,

e. Cochlcx.

d. Figura cochlcx concinne i confor-

mata.

Larynx farte anteriore.

VI.

Eadem farte foflica.

VII.

Ventris imi f artes varia.

A A.

Arteria magna

BB.

Vena cava.

CCi

Renes fuccenturiati.

DD.

Renes.

dd.

Venx emulgentes.

E E.

Ureteres.

e e.

• Arterix emulgentes.

FF.

Vafa prxparantia conjun&a.

ff.

Venx fpermaticx.

GG.

Vafa deferentia.

es-

Arterix fpermaticx.'

Tefticuihs finifter.

Epididymis. '

Vdiculx feminarix."

Eocamea capfula munitum per

quod

Digitized by GoogI

Explicatio Fio. 1

quod tranfitus femini datur e vc-
ficulis in urethram.

SS. Dudus ad foramen K. tendentes.

LL. . Mufculi ad radicem penis fici.

X X. Proftatx.

M. Urethra.

N. Prxputium.

O. Glans oblonga rima perforata.

P. Vefica Urinaria.

VIII.

Genitalia , aliaque. •

A. Inteftinum Redum in parte fuperio-

re b. ligatum,
fi. Anus.

B B. Vefica Urinaria.

C C. Vcficulx feminales.

d d. Dudus e veQculis feminariis pro-

deuntes.

f. • Exitus duduum in Urerhra , val-
vulis munitus.

G G. Proftatx.

HH. Mufculi penem erigentes, & dila-
tantes.

K K. Urethra.

LL. Corpora penis nervofa.

M. Glans,

N. Prxputium.

O. Fiffura penis oblonga.

IX.

H. Ipfc penis.*

II. Mufculi erigentes.

L. Urethrx exitus in glande tantx ca-

pacitatis , ut digitum minimum
admittere potuerit.

•

A farte fofiica genitalia quadam.

A. ’ Vefica urinaria.

B. Urethra.

CC. Ureteres.

' A B U L £ XXIX. 4,5

DD. Vafa deferentia circa extremum di-
latata.

E E. Veficulx feminales,

F. Eorum exitus.

G G, Glandula utrinque vcficis adftans ,

. albidior, folidiorque. .

^ ^ Alia , major , rubicunda ,

plexu nervorum , vaforumque a-
m liorum prxdita,

II. Mufculi.

Nota. Omnia hxc ufquc ad F. Sifleda efie

feparataque , quo pateat urethra
aperta.

XI.

Interior facies feminalis Ve ficui* fer
medium dijfctf*.

XII.

Coccum Intejlinum.

a. Inteftinum Ileon,

c. Redum.

b. Caecum.

d d. Difledi Caeci portjp reclinata,

cc Valvula: varix.

XIII.

Steleton Simi * Caudata.

XIV. & XV..

Offa Capitis.

A. Os triquetrum bregmatis..

B. Offa temporum.

S. Petrofa eorum portio. *

C. Os Zygomaticum.

D D. Protuberant ix dux offis eribrofi vau

riis foraminibus pertufl ..

E E. Orbitx oculorum.

F. Proceflus mammillaris.-

EFf J. Portio

Digitized by Google

4*4

GG.

LL.

MM.

NN.

QSL

RR.

SS.

Extl. Fio. T ABULf XXXI.

Portio offis occipitis.

Dentes molares.

• Canini.

Duo inciforii primores;

. — Proximi duo lallffimi.

.Maxilla fu perior dentibus armata
Nares.

Maxilla inferior.

Corone diausproccflu*. m

Condylus.

TT.

zz.

Cavernula Inter utrumque proccf*
fum excavata.

Dentes molares pofteriores i V.
Alius ipfignitcr latus.

Canini.

Primores inciforii.

IffiiM Ctrcofithtctmtxhibtt.

♦

Digitized by Google

416 Explicatio Fio. TABULA XXX,

quibus

TESTUDINI

A N A T O M E

dteUrttur ,

• Authore B L A S I O.

r,.t

'Tejludo aperti.

A. Cot cirkue on« cooftuu.

B. Auricula.

C. fiec. Hepar extra cavitatem ventri» extentam.

D. Ventriculus.

E. Inteft ini Coli principium 1 «tia corpus ramasim.

1F. Colon.

G G. Inteft raa tenuia.

H H. Trachea.

hh. Eiu» in ramos duos divifio,

1 1. Circumvolutio circa juguli lateri,
ii. Bafis ltngox.

4K K. OFfojphaeuj.

LL'L MuteulicoUi
M. Venar varie diftritweod*.

N- Artetur aortae difiribotio varia.

OO. Teflcs. -\

£ E£?ES£. C Cquideoi tali. haberi AebttW.

|L Peni». ** .

S S, Mu (culi circa quo* penem extrarium movente* «11 unquam cir-

ca trochleam ducuntur.

T T. Olla pubis k Ce invicem remota loco eo ubi coalefcunt reparata.

V V. Ligamenta membranea varia.

X X. Imeft ini Aefti difletti panes reclinat* quo peni» videri queat

T. Veficat infert io in laicfliniim .

Z. Cauda recurvata.

Lingua cum farte trache*.

A. Linrua \ pane fnperiore.

B B. Omi hyoidis cornua.

C. Trachea.

D. Rima ad tracheam f. glotti». .

S C. Cartilaginea dux afpczz rimam hanc efficientes.

IIL

vAJfora arteria eum pulmone ex uno latere .

A A. Trache* divifie ramua dexter finiftrO abfeiflo.
bbb. Pulmonis partes. '

ccc. Trachex apertor* , per quam m qoamvj* pulmoni* partem
txanfiua*

I V.

Cor 0 fartibus alii/ feparatum.

t. Ventriculo» fobftantis carnea folid iore conflans,
q. Auricula Ventriculum ambieni membranea,
c. Atteiia cs cotdc prodiens.

Jnteflina varia»

A. Hei portio. B B. Coli.

C G. Valvula Coli sd ingrefliim Ilei.

D D. Reclinat* Imeftini partes ,

E. Coh principium, amplum juigofum, qood pro Caeco hicfaabaS
foceO.

• VII.

Penis a parte pojlici .

n. Fovea peni».

bb. Prominenti* anteriore*.

Genitalia , i ifque connexa.

A. VcCca urinaria, b. Fjus Collum,

cccc. Colli per trans verfumdifleai panes reclinat* , at pateat ejus ia
doacsm apertio.

IO. Nigricantia hac duo pun&s foramina deftgnint per quz oniri
dudus paraftiramm fle re ficularum feminalium io collam vt-
fic* fit exonerant,
e e. Cloaca ipfa integra.

f t Eadem aperta Ac reclinata quo io confpe&um veniat penii pttt
anterior.

gg. Mufculi penis. hh. Teftes.

Iu Parailar*. kk. Vcficx fcnuules.

VIII.

Penem JeJueens aJ anteriora Mufculus , C Se.

a. Inteftinum Reftum a merius ex parte diflc&um quo
e. Peni» radius videri quest.

b b. Mufcttlut r utrinque unus , circa olla pubi» reflexus . ficque quii
per trochleam ducendo penem arvtrotfum morefls .

IX.

S celet on TeftuJinis.

Hoc Offibus XXV. conflare in oftcologU tmdil
vah DYK.

XI.

"Effigies ejus ♦.

Offa capitis i latere.

Digitized by Google

p-p

418 Exn, Figurarum T A B U L 1 XXXI.

quibus

T IGRI DIS

partes varias delineari curavit

B L A s I U s.

% t * ,

Crit parte/ vari d.

a. - Lirgurr papilla; acuminati.

b b b. Oris tunica; glandulis referta: , a palato 'undique
feparar» . portio.

c c c c. Tunica gula; circa d continuata, qui furfum
cxtenfa ingluviem quali hic coniliciut.

e. Epiglottis erefta.

f. Cartilago Thyrois.

g. T racliea.

i. Ingrediis ad tracheam , quem Cartilagines aryte-

noidei conlli tuu nt .

k k. Locus ubi Cibus d lingua fuper Epiglottidem ad
gulam fub tunica priore b b b circa f de-
fertur.

II.

Ceu tricati orificium fu feriar.

a a. Partiaila Ventriculi interius confptcicnda , valdi
rugola.

b. Orificium ipfum corrugatum.

III.

Vefiea Maria eum duBibu/ hlariit,

a. Vefiea fellea.

b. Cervix contorta.

Duftus Cyflicus.

— — Communis.

e e e. Du&us hepatici varii,
f. Hepatis particula.

o.
P-

«.

bb.

cc.

dd.

e e.

ff.

!•

o.
P*

r r.
ff.

u.
XX.

ii.

IV.

^ Ren cum vafir tf r. i parte pejliea.

Tunica propria feparata & expanfa quo ejus ad
interiora Renis progreiTus notari queat circa 1.
Vena mufculafuperior.

Ren fuccenturiatus.

Vena ad Renem fuccenturiatum.

Arteria.

Parte/ genitale/, aliaqut connexa.

Vefiea urinaria.

Ureteres.

Proflati.,

Vena; fpermatica».

Arteria' fpcrmatici.

Corpus pyramidale.

Vas deferens.

Teflis linifler.

Dexter.

Tunica vaginalis reclinata.

Eadem , cui mufculus CremaAcr iohiret.
Epididymis dextra.

Penis.

Ejus praeputium retra&um.

— Pars antica odea.

M ufculi ei eftores.

Dilatatores.

Nervca filamenta.

Intefbnum reihrm.

Ejus cum ofle caudse nexui.

Vefiea: glandulofx.

Foramen ejus.

Foramen anui.

VI.

Caput Tigridi/.

VII.

aa. Ren per medium diffefhis. .
bbb. Caruncula; papillares.

c c c. Vafa emulgentia tunica Renis propria pelvim
conllituente hic te&a.

d. Urcer.

e. I j;« ingrcdus. *

f. Arteria aorta. ,

«?. Vena Cava.

Ii. Arteriar emulgentes,

i i. Venx emulgentes.

Pedi/ anteriori/ ofa.

VIII. IX. & X.

OJJiculum ultimum digiti , cui ungula obarat (Minient |
C i quidem.

viij. A latere,
i x. A parte pollici,
x. — Antici.

Digitized by Google

Ggr a

Digitized by Google

420 Ex fL ICAT IO Fio. T A B U L £ XXXIL

URSO,

cujus ANATOMEN
exhibuerunt

PAR ISIENSES.

* Fig. V.

ABC. Pes inferior dexter, ipartcantica.

B. Parvus digitus quieft loco pollicis.

A. Digitus magnus loco parvi.

G. Callofitas loco tali.

D E F. Pes inferior dexter i parte poftica.

E. Articulus minor quieft loco majoris

D. Ma jor qui loco minoris.

E. Talus inverfus.

H r. Duo Vcnrriculi.

H. OEfophagus.

I. Pylorus.

II. & III.

K L. Ren dexter.

MM. Ureteres.

N N. Venx emulgentes.

OO. Arteris emulgentes.

P. CX Idem Ren inverfus , quo vala con-
fpici queant.

IV.

R S T T. Ren exiguus per medium diffc&us,
K. Arteria ejus emulgens.

S. Vena ejus.

T T. Ureter ejus per longum diffc&us.

V V. Papillx.

YY. Medium Infundibuli.

X X. Exigui linus qui funt inter papillas
& infundibulum.

VI.

V elinett io Urji.

Digitized by Google

412

Exju catio F io. TABULA XXXIII.

VITULO, HIRCO, CAPRA,

VULPE, CAPREOLO,

CERVO,

notanda

exhibentium.

Harum I. & IX. communicabit Ana. CorsaitoinG, III* & IV. Bsiiitru*
VI. l>t ACeXTINUS, VIII. & IX. Coim»s.

Rg. I.

Siclctcn PituU.

VIII.

Ctprn.

IX.

vAntiit liithuj.

XI.

JVph.

II.

DdineathCJprtvIi.

V. .

Cttwd.

III.

y,rt (mini Reni,iriM p*«‘ P" ta**»./*®
i/Urttn ttnuUktrnt».

bt E^ptodoftione» fc proceflbs.quibusemuSgcntia
vafaveiliuncur.

c. Vafe apum alveolos referentia,
d d. Vafa capillaria ad extimam Reni, fupcrficiem es*
canentia.

IV.

Ccrvin* pnpilln portis i Rene fepnrtu.

a. Cerrinae papillx albicans pars, exqui ferum ex.

primitur.

b. Filamenta ejufdem a pelvi ad ufqae Renis fupet-

ficiem continua. ®

VI.

i/luricnld Capreoli.

a. Auricula corio tefta , pilis obfita.

b b. Ejus fubftantiacartilaginea plunbus tuberculis dor
nata, abomniconopiliiquc libera.

c. Alterius lubftanti* cartilagine* portio a cuticula

fere fcgvegata.

d. Mufculus oblongus , tenuis , teresfie camofus ,ab

auricula ortus Se in auriculam implantatus,
e e. Locus odis petrofi.
f. Os jugale,

gg. Cranii portio.

K#m ia

Gcg 4

Digitized by Google

424 Explicatio Fi*. TABUL/E XXIX.

quibus

GLIRIS, TALH, MURIS

Genitalia , aliaque } proponuntur .

Haram J. debetur Sw am* ird a *. VII. VIII. X. Bt asio, XI. Grapio» III. Coitiro,
IV. Dtrio, V. & VL Wormio.

C C
D D.
E E.
FF.

HH.

I i.

K K-
M M.
OO.
<*.

SB*

flff.

Talpa gemtalia,

feni». B. Cori* par* abferfla in ambito.

Duo vafcula materiam lem.ni analogam eo in loco excernenti»
Corpora duo gl ani* dola . in quibus nate materia conficitur.
Mufeuti penis.

Duo tocnnJa . glandulofa . corpora., proflatis analoga, qa* ma-
teriam ad ureihram deducant.

Vcfica urinaria extra fitum.

Duo corpora tubulofa vrfi.ufii feminalibus analoga.
Duofimilia corpora aft elegantius confpicua.

Veficul* feminal es. I L. Vafa fpermatiea.

Ven* fpeitnaticac in teflium fuperficie. H N. Arteric.

Vafa ejaculatoria. P P P. Epididymi».

Tunicae rafu deferentibus fle prxparanubu* ioter je&x.

IT.

Talpa delineatio.

111.

Ejus fceleton.

▼II

Gula cum Ventriculo t* glire.

A. Ventriculi orificium fiolfltura.

B. ■- ■« Dextrum. t

C. In inr cr fo eo tun ica duriorj

D. OEfoptugua. E- Portio Inteftml

VIII.

lnteflinum Csx eum , &c. ex eodem *

■. Intefti Coli particula.

bb. C«c«m. c. Hei portio.

IX.

Gltrts delineatio

Ejus genitalia.

IV.

A lurir fceleton,

Muris nero agi c i , vulgo leming vivi icon.

Seeleton ejus.

Dentes anteriores falcati fuperiom maxiltx cranio infici.

Denccs anteriore* falcati maxillx inferioris.

Lingua eiafEt fatis fic magna. dd. Molares dentes.

Triple* apophyfis qua inferior maxilla fuperiori nefluur.

Scaputz.

Pedes anteriores , in quibus digiti quinque totidem aduncis &
acutis unguibus armati.

Deni unus ametiorex alveo exemptus ut radicis longitudo ap-
parear. *

Dens molarii primos latiffimus , e* quartior quafi compofitui.
Huic vicinus ex tribus quafi conflant.

Ultimus et duobus. m. Ofla auiuus circulo iodufa.

Coftar urrinqe quatuordecim.

Vetrcbrx lumbales ad caudam ufqvic duodecim. p. Ofla ilii. -

O» ffiROrb triplici nodo conflans ur ulli ilti jungatur.

Penis ofli ilu membranula adhxrens.

Pa<e Ia m genubua.

OfT. erun» frafla per callum confolidara.

Pe.fe*po'lcriores, cum dignis fle anguibus , quorum po'ler fle ’
m mmus longitodinexqtialcs fl< mir-orc* tubus reliquis.

Cauda decem conflans atuculauooibus.

a. Vafica urinaria. b. Vefica urraque feminalis,

e. An lr»aiK>fusvefic* ut riufqoe «««tui in

d. Urethram, qua: etiam mufcuJofa cft.

e. f g. Mulculitres. h. Prarputium externum retta&um.

Pp. Vas defer eu i tranfien* ad

k. Epididymidem. L Epididymis.

m. Eim rrrtmura redi rvcxu.n.

n. • Tcfli* , in eoque

o. A rteriavafid nexa per tumeam transpatens.
qq q q. Glandut*.

r . Glandul a prxputio externo e«t remo uno nexa.

1 1. Circa v .fis deferentis ingtefluur in veliez feminali» extremum ‘
minime capfulx.

XI.

Teflis cum annexi/.

TeflicuTtis gjiria in quo vafcula feminaris nulla prxpuiationc
pTzviairafircninr turgent» ut pet membranam albugineam
clard fle diftm&e appareant . caquc ablata Ipomc a fe mvtccoi
recedant.

Vsfa ptxparantiaabfcifla.

Attetia prxparans.

Veo* prxparanm ramificationes.

Eqreflus vafculorunt feminat ium b tefliailis.

Globi Epididym. maioris pars concava Tcfliculo naturaliter
adjacent jam lurlum pror ratta.

Globus Epididymis m:nor cujus ptjcna divifio io hoc animali
quafi in orbem vertitur. *

Vafis femen deferentis portio.

V alorum p«pa«mio*n umi6ci;ioocs ad Epididym excut

icotci, 4

Digitized by Google

426 E x p i. Fio. TABULA XXXV.

quibus
curiofa viri»

MURE, PORCELLO INDICO,

ECHINO, MARTE

per Anatomen
obfervata
delineantur.

Harum L II. III. IV. V. VI. exhibet Piacintinus, XV. XVI. & XVII. Fab. A*

A qj; a v. VIII. XII. & XIII. CotTiavs, X. JBi asius.

FigTl.

Laryngis f artes varia , domefiico in Mure ,
iifjue connexa.

a a a. Cutis pilofa, detratta.
b b. Mandibula i nferior , bipartita, duo-

bus acutiffimis dentibus ornata.

c c. — Superior roftrum barba

ornatnm conftituens.
d d. Mufculi temporales.

c c. Maflctcrcs.

f f. Alii duo ofli hvoidis mo-

* • tui dicati.

g g g. — Os hyoides.

h. Cartilago fcutiformis.

j i. Primum par mufculorum.

k k k. Mufculi laryngis communes.

11 Trachea,

m. Mufculi caput moventes.

n n. Scapulae dicati.

o o o o. Nervi motorii,
p p. Mufculi T hor aciei,

q q. Claviculae.

II.

P artes eadem, alia ve huc facientes.

a a. Lingua,

b. Offis hyoidis bafis.

c c. Cornua.

d. Cartilago fcutiformis.

ccc. Mufe. laryngi* communis inferior.

f. OEfophagus.

g. Primum par mufe. propriorum

h. Trachea.

III.

r artes eadem, aliave, k farte fojlica.

a a. Lingua,

bb. Offis hyoidis cornua,

cc. Gulx partes dilfc&x , inverfar.

d. Pars ejus membranofas inferior , u-

nita adhuc,
e f. Epiglottis,

gg. Trachea.

ir.

Digitized by Google

-i M

Explicatio Fio. T

IV. & v.

Auricula putes in Mure .

a. Antica facies.

*b. Tubulus mcmbcanofus.

c. Os petrofum receptaculum organo-

rum auditus.

d. Poftica auricul* facies non pilofa.

c. — — Pilofa.

f. T ubulus membranofus.

gg. Os petrofum.

h. , Foramen per quod nervus audito-

rius ingreditur.

VI.

Ojficula auditus in Eodem.

ABUL£ XXXV. 4 27

c c. Teftes fcu ovarium,

d d. Ligamentum teres uterinum,

cc. Vala fpcrmatica utriufquc condi-
tionis , venx arque ac arteria:,
ff. Vcfica urinaria reflexa,

g g. Ligamentum uteri aliforme.

h. Vagina uteri rugofa, aperta.

i. Vcficar urinarix exitus.

k. Externum pudendum pilofum.

XI.

Sciuri delineatio.

XII.

Sceleton ejus.

XIII.

a. Malleus feparatus.

b. Incus fimHiter ab aliis fejundus.

c. Stapes eadem facie.

d. Mallei caput fcu proceflus obtufus.

c. Pars qua incudi committitur mal-

leus.

f. Tuberculum mallei.

g. Ejus cauda acuta.

h. — Pars lata.

Crus alterum.

reliquum.

VII.

Mus domejlieus naturali facie delineat us.

VIII.

Sceleton Echini terrefiris.

IX.

Velcneatio ejufdem.

Genitalia in fexu feminino

a. Orificium internum uteri,

bb. Tubxfeu cornua uterina.

Sceleton M artit.

XIV.

Ejus facies.

XV. XVI. & XVII.

Foetus illius quadrupedis , qui porcello dTndia
it alis dicitur, quibusdam C rica tus , 'e mu-
rium genere.

XV.

Placenta ac fuperior fatus ab utero feparatus ,
quo utraque placenta facies notetur.

a. Supplaccntx pars utero proxima &
meditantibus vafis cum eo jun-
da.

b b b. Tria vafa integra relida ex multis
ruptis quibus mediantibus utero
fubplacenta neditur.

c. Cavitas relida ex ablata placenta.

d. Placenta inverfa ut fupcrficies alia

videatur.

c.’ Alia fubplacenta monftrans eam

partem qua utero neditur, qux
cava videtur.

Hhh z XVI. •

Digitized by Google

41S Explicatio F ig..

XVI.

TAB.ULI XXXV.

b b b. Cavitates 4 fubplacentis feparatis in
utero relidar.

Fatus cum duabus membranis ruptis ,
alam eide enim caret.

a. Chorioa membrana exterior di&a

b. Amnios membrana interior vocata,

e. Umbilcalia vafa venx a:que ac ar-

teria:, per chorion difperfa.

d. a placenta orta.

e. Placenta L Hepar uterinum.

XVIL

Subplacenta ab utero feparata & curvamine
fuo cum utero conjuncta.

aaa. Subplacentx.

e.. Placenta ipfa.

Nota Nos in hac Tabula, flmiliterac
in variis aliis Animalium diveriorum Sceleta ,
exhibuifle , non nominatis, adeoque nec nu-
meratis oflibus.co quod ex iis qux in variis a.
liis iuis locis propoiita haud difficile quxnam
iniisreperiantur, adeoque quid diverfitatis
occurrat, coUigere. Imo quxeunque & hic Se
alibi circa odium in Animalibus do&rinam
adducuntur, curiofitatis pias quam utilita-
tis continere , quis cft quem lateat 5 .

. .

. 4 "■ •

Digitized by

-p

Digitized by Google

430 Ex.pucatio Fio. TABULA XXXVI.

quibus

OVI, VITULO, BOVI,

Similibufque animalibus , communia quadam circa
NERVOS
proponit

W I L

Kg.L

Exhibet Nervorum Paris quinti CS fixli origines, ab iif-
que Nerv t tntcrccpahs rajicet profeSas ; porro cjuf-
dem Nervi intercojfalis ,i£ Pani vagi, atque nervi i
Jpma ad Par vagum aceejforii origine s, ramfieatio-

net ufqus aJ ventriculi regionem produHai : lnfuper
hic Nervorum Pan feptimi , noni , Je anu , atque Ner-
vi diaphragmati i principia tS diftributiones reprajin-
tantm ; atque m tolotraSu i regione Nervorum pra-
corJiu tS vjcenbui infertorum , origines Nervorum Ver-
tebralium , torumque cum prionbiti communicatione /
ieferibuntur.

litteris vero figura additi* non nifieaexhibenturin
quibus animalia bruta ab homine differunt , Reliqua' fi-
gur.eillitrifculpt.-e, qai Nervorum diftoruin in Homi-
ne hyporypofm refert , quam fuo loco Anatome hominis
exhibebit, ex qua qui hic defiderantur defumi poterunt.
Eli autem litterar um figura: hujus hic explicatio.

A. Nervi irtercodalis truncus Cranio egrcfliirus.

B. Plexus Gmglioforniis fupetior, in trunco Nervi

intero tllalii excitatus.

C. Nervus intcrcodalis 4 Plexu pridi&o proprio

emergens , inque alterum Paris vagi Plexunt
vicinum dimidiis.

D. Surculus c plexu litperiori in fphimderem gul*.

E. Utiique Nervi eadent vagina inclufi, quali idem

truncus efler.t, verius Thoracem defeendunt:
4 quo trunco apparente hic loci ramus in Ner-
vum i ccurrentem emittitur.

F. Plexus inferior in trunco Paris vagi , feu potius in

communi utriufque Nervi vagina confidens.

f. E plexu hoc furculas in ramum brachialem inter-

medium , in quo ramo diaphragmatis Nervus
radicem habet.

G. Ab eodem plexu Nervus intercoflalis abfcedens ,

& arteriam axillarem fubtergicfliis , Plexui
Thoracio inferitnr.

g. Ramus alter duos Plexus inrercedens, & arte-

riam axillarem fuperans, adeo ut bini hi Nervi ,
f iTa vehit anlula , Artet iam circumligent.

H. Surculus infignis 4 praxhito Paris vagi plexu, in

Plexum ca.-diacum.

i I U S.

i i i i. Exinde plures fibri nervofi in vafa cordi appen-
di & pericardium dimittuntur.

kk kk. Nerv i brachiales majores , qui paulo inferius pro-
ducuntur in Brutis animalibus quam in Homi-
ne : proindeque Diaphragmatis nervus infe-
rius oritur.

L LL. Nervi brachiales per proceflus nerveos tranfver-
fos, &femutuointercufiantcs, invicem com-
municant.

M. Nervus Diaphragmatis tribus radicibus conftans ,
cum in Homine fint dui tantum,
i. Ejufdem Nervi radix prima,
a. Radix ejus fecunda.

J. Ejus radix tertia , qui mediate , (c. per rami bra-
chialis truncum cui infigitur, cum Plexu Paria
vagi communicat.

n. Nervus 4 ramo fecundo brachiali in plexum in-
iercodalem delatus , qui in tranfitus artetiam
vertebralem circumligat.

N- Surculi, &nropagincs ab utrrovis Nervi recur-
rentis nodo , verfus Cor & appendicem ejus
dimidi.

II.

Exhibet Nervorum Parii vagi Etf intercofttlit rtmficatio-
net inferiora , ventriculo fc.O totiui ajbdomim/ vif
ceribui diftributai ; item Nervorum vertebralium , qui
priorum c regione confijluut , cumque aliquibui eorum
inofculantur , origines Jefcribuntur. Horum configu-
ratio in homine ac quadrupedibus fircfiiiuiirextjht , ut
hnclabula Jit utrifque communis,

A. Ramus domachicus inferior, qui ex ramis Paris
vagi utriufque lateris internis fimul unitis con-
flatur, & ventriculi fundum obducens, pro-
pagines in toto trafku quaquaverfusdifpergit.

B- Ramus domachicus fupetior, qui ex ramis Paris
vagi utriufque lateris externis fimul unitis con-
dat, Sc ventriculi lummitatem perreptat. *

C. Ramorum exteriorum coalitio-

D. Plexus nerveus 4 fibris utriufque Nervi domachi-

ci, juxta orificium fimul unitis, & vclutinre-
ticulum contextis.

* »• Extremitates utriufque Nervi domachici , qui il-
lic Nervis hepaticis occurrunt cumque iis com-
municant.

E E, Ner-

Digitized by Google

Expl. Figurarum

E E. Nervus intetcoflalis in utroque latere juxta co-
darum radices defcendens, ac in totodeicen-
fu 4 lingulis Nervis vertebralibus « «. ramum
accipiens.

r. Ramus 4 Nervo intercollali lateris iinillri pro-
diens, & verius plexus mefentericos dimillus.

G. Idem Nervus mefentericus , bifidus , ramum ma-
. jorem in plexum, qui & Stomachicus & Lie-

nariseft, ac minorem in plexum Renalem e-
mittit.

U. Par ramus Mefentericus 4 Nervo intercoflali dex-

tri lateris prodiens, & verfus plexus mefen-
tericos inclinatus.

J. Hujus Nervi , pariter bifidi , ramus major in ple-
xum Hepaticum , & minor in plexum Rena-
lem.

Plexus Mefentericus finiftri lateris primus , qui &
flomachicus& Licnariseil , 4 quoplures Ner-
vorum fafciculi , five conjugationes numero-
fz , multifariam emittuntur.

Plexus Mefentericus Renalis fmiflri lateris , in
quem , pfirtcr lurculum mcfentcricum

/Sfl. Duo alii Nervi 4 Nervo intercollali immediate
inferuntur.

y y y. E plexu hoc prope eapfulam biliarium confito ,
plures Nervi & tibi x in Renem mittuntur.

It. Nervi & fibr.T , quibus hic plexus cum plexu mc-
fenreiii maximo communicat.

jj Nervorum fafciculus primus, c priore plexu in
Lienem tendens , quem afiecutus , exinde fi-
bras quafdam in ventriculi fundum reflectit.

». Nervorum conjugatio fecunda 4 pradido plexu
in ventriculi fundum, cujus fibra- cum ferculis
& fibris Nervi flomadiici inferioris communi-
cant.

I. Nervorum conjugatio tertia inter hunc plexum
& vicinum hepaticum

i. Quarta Nervorum conjugatio inter bur>c& ple-
xum mefenterii maximum

Tlexus mefentericus Renalis dextri lateris , in
• quem (fimilitcracinariejus ,)prater ramum

mefentericum.

K K. Duo Nervie Nervo intercoflali producuntur.

x. Nervi& fibra inter hunc plexum & maximum
mefenterii.

Ramus infignis inter hunc plexum & vicinum he-
paticum.

v. Infignis nervorum & fibrarum cohors 4 Plexu hoc
in Renem , qui vafa emulgentia fcandunt , tk
varie circumligant.

Plexus mefentericus fuperior dextri lateris, qui
Ce hepaticus.

». Magna Nervorum conjugatio ex hoc plexu in
hepar & cy flim folleant , 4 qua plures item fur-
culi in pylorum & Pancreas dillribuuntur. Hu-
jus Nervi & fibra in aicerfe verfus hepar Ar-
teriam liepaticam velut reticulo fadio obdu-
cunt & truncum ejus fere abfeondunt : Ho-
rum furcuti cum Nervorum flomachicorum a-
picibus « «. conveniunt.

« «•. Sirculi circa pylorum diilributi.

ff. Alii furculiiu Pancreas difperfi.

TABULA XXXVI. 431

| • *• ^*ervi inter hunc Plexum & mefenterii maximum
protenii. Hic Plexus Cu:n Renali vicino per
r* « cum uomachico per f communicat.

Plexus Mefentericus maximus , 4 quo ingens

Nervorum faiciculus febmagrame-

lenterii 1 glandula oriundus , exinde quaquaver-
lus tu plurimas propagines & ramos difpefci-
» ,nque omnia Jnteilina (prater rcdlum)
dillribuuntur. Nervi ik fibra; quaquaverfus
protcnfi , arteriis & venis mcfentencis toto am-

• bicu innituntur, cafque varie flringunt & cir-
cumligant.

T r. Propagines nervofe ab hoc plexu in tefles fa-mi-

• nec», five glandulas uterinas, qu* ramis ner-
vorum vertebralium Paris vigefimi primi m caf-
dem partes cmillis occurrunt, cumque iis iti-
ofeulantur.

» ». Rami vertebrales in T cfles firmineos.

Plexus mefenterii infimus longe infra priores con-
iitus, & pro origine fua tres utrinque Nervos
ab intercofialibus inferiusoriundos liabens.

Vff. Tres Nervi utrinque 4 Nervo intercollali in ple-
xum mefenterii infimum dimifii.

X x • Nervus ab iilo plexu dncdle in maximum mefen-
tciii plexum protenfus , qui in tranlitu furrult»
aliquot ab intercoflali nervo utrinque accipit,
fc. s- 4. 5. j. 5, &ipfe furculosduosinteiles
firmineos mittit.

CC.

K K.

dd.

Duo rami a nervo pradido in tefles firmineos.

Plexus alter exiguus paulo fupra Imnc infimum
conlillens.

Proceniisnervofus A plexu pradido infimo in vi-
cinum perexiguum protenfus.

E Plexu minimo Nervus infignis in plexum me-
fenterii maximum elatus, qui in totoafcenfis
inteflmum rcdlum 8: coli partem fubtendit, iif-
que propagines crebras inierit.

Ramus alter ab eodem plexu deorfum milTus , qui
cjufdem intcflim redii partejn inferiorem luo-
tendi», eique propagi nes crebras impei tit.

Duo nervi 4 plexu mefenterii infimo deorfum
milii, qui circa imam ventris cavitatem in pel-
vim dimilli, binos ibidem plexus K K. fciL
unum in alterutro latere corditum , fubeunt.

Plexus gemini intra pelvim confiti , quorum Ner-
vi excrctionibus lingulis, fc urna?, ilcicors
& feminis, ibidem radiis proipiciunt,- hi Ner-
vos dd. verfus plexum infimum incfentciicun
emittunt.

Nervus a praxlido plexu utrinque juxta latus in-
teilini redi afeendens , ei propagines inferit ,
quibus geminis Nervus alter (b) 4 plexum». i-
mo delcendens occurrit.

Duo Nervi ab eodem plexu in uterum.

Nervus ab eodem plexu in veficatn.

Nervus in glandulas Proflatas.

Nervus 4 radice viginti odavi Paris vertebralis m
mufculum ani

i. Par vjgcfiirum n>noi%vertebra1e .1 quo

k- Nervus in fp..i l -. m & rcliqiKis mufatlos a i.

l. Nervus lnfig ••d-Plo Pari in p*nem>

m. Ramus ait'

L L. Xer-

Digitized by Google

432 Explicatio F i e.

L L. Nervus intercoflalis infra renes.

m. Nervulus a ramo vertebrali in teftis virilis mufcu-

luin cremaflerem.

n. Par verrehrale ii ; cujus origo pone renesconfi-

tadelitefcit. : Ab hoc Nervo plures utrinque
propagines in tedes frcminei fexus mittuntur ,
qui furculis aliis mefentericis eidem parti di-
fiributis occurrunt.

o. Nervus i Pari vercebrali », 4 quo etiam furcub

quidam in teftes fbemineos.

p. &c. Nervi in crus dellinati, quorum qui fuperias ori-

untur, in defcenfu ramos a Nervis inferius ori-
undis fufcipmnt.

«]• Nervi intercodales , jrjyta principium olfivfacri
ad fe mutuo inclinati , per procefliim tranfver-
fum r communicant.

r. ProceflUs alter tranfverfiis , intra ollis facri curva-

turam, duos inteicoftales Nervos connedens.

s. Uterque Nervus intercoflalis in fibras minutas de-

finitqua: fibra inipfum fphinderem amdiflri-
buuntur

t. Nervus 4 Paris 14 Vertebrali , qui in glandulas

inguinales pefcrtur.

v. &c. Propagines 4 Nervo Intercollali utrinque in Ure-
teris Corpus dimiflx.

x. Nervusquiad Teftem& Mufculum cremaflerem
dellinacur, ubi abdomine egreditur > ablullus

III.

u vorum fariiQjimtitS Sexti Remiji-
retieuc r exhibet.

A. Paris fe3i Nervus, (quem ideo prius, quoniam
in Schemate extimus c(l , referimus) 4 cujus
trunco duo furcub a a. in binos oculi mufeu-
los feruntur.

A. Surculus ANeivofexti Paris pro radice Nervi in-

tercoftalis reflexus.

B. Pai is Quinti truncus, flatim in duos ramos ma-

jore? diviius. t

bb. Duo furcub ab hoc ramo pro Nervi intercoflalis
radice reflexi.

C. Divifio Caudicis fuperioris in quatuor minores ra-

mos quorum fuperiorc > ophthalmicus, oculi
orbitam ingreflus , quatuor furculos cipittic.

TABUL/E XXXVI.

£• Primus juxta ocub orbitam delatus , in nares re-

fl editur.

0- Secundus exteriorem oculi orbitam pr*teriens,

in mufculos frontis effertur.

ee. Tertius 8c quartus, in palpebras & glandulas ocu-
li interiores diftribuuntur.

D- Ramus fecundus fecundaMivffionis, etiam oph-

thalmicus , qui oculi orbitam iugrcflus , & ver-
fus oculi angulum exteriorem delatus, in pal-
pebras ac glandolas exteriores dillribuitur.
Ramus tertius fecunda; divifionis, five maxillaris
' qui oculi orbitam pntergreflus , foramen in
ofle maxilla; proprium ingreditur , in quo tran-
fitu furculum e. per aliud foramen emittit in
mufculum malfeterem , dein 4 foramine emer-
gens offert

>• Surculum in mufculos naris,

gg* Multas propagines deorfum mittit in labium fu-
perius.

‘‘ Ramus inferior , fi ve quartus, fecunda; divifionis ,

ui teda veifus oris lacun*r defeendens , in
uos ramos dividitur , quorum
“• Primus in gingivas diltribuinir.

'• Secundus in Palatum cum multis propaginibus
difleminatur.

G* Ramus fecundus pritn-T divifionis Paris quinti.,
qui reda deorfum verfus maxillam inferiorem
tendens , in itinere plures furculos dimittit,
x. Propago ejus in glandulas pardidas.

1- Surculus ad mafticatorium internum.

m. Surculus cpii inferioris maxilla procefliimcircun-

dans ad maflicatorii externi partem exteriorem
defertur.

n. Surculus alter inprioris oppofitum tendens, qui

eodem proccflu circundato , in ejufdcm niaiti-
catorli partem internam dillribuitur.

H. Ejufdem rami majoris Truncus ulterius prove-
dus, in multos fui culos dirimitur, quorum

o. In radicemlingua; tendit.

P P- In totius linguie compagem cum multis propagi-
nibus defertur. ‘ 6 *

q. In partes fublingualcs.

r. Os maxilla; pertranfiens , in plures propagines di-

rimitur , qua; partim in labrum interius s s s. &
partim in mentum difpefcuntur t tt.

Digitized by Google

Digiti? ed by Google

434 Exph c iTio* Fio. TABUL1 XXXVII.

quibus

circa

SPINALEM MEDULLAM

QJJ ADKUPEDIBUS'
notandi delineat

W I L S I U S.

** I.

Exhibet integram medullam Spinalem , fpecu ojfeo exem-
ptam t & membrana mvefltente difJeSa femrexemptam ,
ut nervotum omnium vertebralium origine / proauQio-
ner conjpiciamtur.

A A. Medullx fpinalis fummitas . ubi 1 colix&one cum medulli o'
blongata abfaodirut.

B. Arteria Spinalis per totam medullam defeendere vifa , qux ta-
men ab arteriis . inter lingulas vertebratum conunifluias in
ipfiun illatis , conflatur.

C C. Nervus fpinalis i quinta vd ferta cervicis venebra ad Pari* vagi
originem accedent,

DD. Membranx medullam invefticmts diflc&x ficcvolut* portio,

E E E. Nervi fpirula, ifupcnori medulla margine per manipulo* e-
milh , quibus paret falci culi etiam ii margine inferiore dati
occurram , omnefque intra vertebrarum jun&uras In eundem
truncum coac Icunt : deinexua illas iterum fqun&i in pro-
vincias refpett i vas feruntur.

E f. Nervi intra cervicis regionem produ&i.

G g. Nervi bamero fle brachio deftinati , ubi fle medollatmpliot » Se
nervorum fafciculi majores exiilunr.

Hh. Nervi circa dorfum fic lumbos exeuntes , ubi 8e medullx corpus
iterum gracilius , flt nervorum fafciculi paulo reriuiores funt.

•Ii, Nervi ad cmra delimati ,|ubi fle corpus medullate, fle nervorum

fa IckuI i deruio ampliantur.

X» Nctviofle Sacro extume*.

II.

E (bibet Venar vertebrale r , qux arteriis paret funt • item
Sinus vertebrali t portionem fuperiorem , ac utriufque
rnter fe*ac ftnut laterales capitis , <3 tntervena/ ju-
gularer , communicationes-

A. Sinui tertias Capiris abfeiffas , ubi in Gtms ejua laarales tranfit.

B 8. Smus Capitis laterales.

C C. Specus rotundus , ubi finus Uteraksutrinque tn venam jnga>
larem cedit.

D O. Vena jugularis.

B. Sinuum vertebralium :ommtffi*a (opertor.

F F. Sinus vetiebralh utrinque intra cranium pcrdu&us > ibidemque

in inuro ‘atcrcleia tianficcs.

CG. Utuufqiiavrnx vrrtcbraLs truncus, i vena cava profe^us » ac
ibidem incipiens.

lUi. Uierque finus vertebralis t-tneos ibidem ab fciffus , qui inferius
per tenon fyinardu&um continuatur.

htuflcc. Anaflomofca uuinqucintta vcc :cbr a ruro coram iflaras inter ve-
pam vertebralem.

ii i i. Diict js venoG . q jievtra vertebras anterius ptotcnfi , 1 rena
uiiku* U.cru ad parem alrenua Utuntur.

ix. a Sinuum fle venarum in furamitaqp fpinx communicatio,
k. c Du&us veoofus e pinuum fle vcoaram concurla utrinque in ve-
naro jugularem.

IL flcc. Sinuum utriufque lamis juxta veTtcbrarum internodia com-
miflurtr.

m. A c. Dudtui venofi , fangainem d medulla in Unus reducentes.

n. flcc. Catulo rcaofi , fangumem i mufculis cervicis regeeemer .

11L

Exhibet Arteriam Spinalem , qua intra fpecu m ojfeum ,
juxta interiorem medulla fuperficiem , ab occipite ad os
Sacrum , ad formam lnjhta reticularis , producitur.

a a a a. Surculi arteriofi ab arteria vertebrali , intra procefluum fpina-
lium foramina afccodcute , verfus fpinaro mifli.
b b &c. Surculi arteriofi ab Aorca ver fus (pinam m i (fi .
cc.flcc.Ftopagoazraiofaa quolibet prxaifto furculo in medullam an-
teriorem protenfa.

e e. flcc. Srncul os quii ibet prxd i&w arteriofus ,

quamprimum intra fpccum ofleuui defertur . ftatim bifidas
ramulum in utramque partem emittit , quo utrimque cura
proximo eiufdemlaiem . 8 c per procedam tranfvdrfum, cum
pari altcrio» lateris ramulo communicat,
f f f f. Arteriarum utriufque lateris per furculum iranfvexfinn commif.
hira. «

g g. Surculi arteriofi ode facro exeuntes,
hh. Fropaginesarteriofx in occipitia meninge*,
ii. Surculi arteriofi cum nervis Faris fepi imi cranio «redientes.
k k. Surculi in Retejni rabile ptotenfi , oui in procreflu inter fc mu-

tuo ac demum cum arteriis carotidibus inofculantoc.

IVr

Sinus fphtalir divaricationes in tote d uQu ejus 9

exhibet.

A . Sintram utriufque lateris commiflwa fuprema.
fi B. Canales ab utroque fiou vertebrali in finus capitis laterales pro-
tenfi. #

C C. Canales * communi finuum fle venarum vertebralium concurfia
io venas lugulares ptoduftl
D D. Vcnx vertebrales.

e e. Commuoicario inter fimim fpinalem fle venam vertebralem,
f f f f. Dudas venofi ab utroque fitju . in ven* vertebralis truncum,
gg.flcc. Dudus paritet venofi , qui inferius in ramos venx Aeygx , «c
ultimo in veoxeavx propagines lumbare* comiauaniur.
bb.flce. Du^us venofi , qui fanguinem k fpituli medulla eacipiemes , ia
finus reducum.

ii. Ace.5inuu$n utriufque latetis, juxta fiogulas vertebrarum jundU*
m, commiflura.

Digitized by Google

43 6 .Explicatio Fio. TABULi XXXVIII.

quibus.

PULM ONUM

. . {ku&uram

OVE, BOVE,

Jimilibufquc quadrupedibus ,

exhibet

W I L S I U S pbarm. rat.

rig. i.

Exhibet pulmonis lobum unum integrum revolutum > iu cu-
jus fuperficie IjmpbaduBus buc illuc pAreptantes con-
fpieiuntur.

A. Trachea medici vaforum jacentis refeftae orifi-

cium-

B. Arteria pneumonica fubjacentis orificium.

G. Venajpneumonica fuperpofita orificium.

<ld d d. Lymphadu&us exteriores per lobi illius fuperfi-
ciem difleminati.

e eee. Lymphzdu&us plures Indorfo luijus lobi coeun-
tes , unde tranfeunt in dudus thoracicos.

II.

Exhibet pulmonis ovini lobum unum in medio feBum , ut
portione fupenore [in quo venu cauJcx t ft) amota IS af-
pera arteria trunco fepofito arteria pneumentea per to-
tam ejus compagem Jcil. Lobulos minoret C i minimos >
ramifeatio ojtendatur. Hujus tluBtu omnes fcil. propa-
gines IS furculi , ut ut minuti a liquido quodam injcBo
impleti IS colorati aJ vivum delineantur,

A.&C. Lobi pulmonaris diviti inferior medietas, arteria
pneumonica ramificationem continens.

B B B. Arteria pneumonica truncusad hunc lobum per-
tinens.

. Foramen unde ramus ejus alter amotus refecab*-
tur.

Dl&c. Caudices i quibus rami ejtts alii (fiauidem in hac
tabula exprimi nequibant) refecabantur.

E. Scc. Trunci hujus arterioli in longum protenti , rami
laterales utrinque in lavam & dextram pro-
tenfi.

F F F. Surculi & propagines minores , qui paribus ve-
nofis, ec bronchialibus ubique complentur,
ac ultimo cum venofis velut contexti veliculas
orbiculares ubique circumdant , & quali co-
rymbis vinciunt.

G. Rami bronchiales , rJTii A T racheir [caudice Icpo-
iitorefcSi, St lotio huic pulmonari unmcrli .
ramis fanguiferis alJbcidhtur.

H H. Alpera: arterias caudex ad hunc lobum pertinens,

. qui arteria: pneumonicae incumbebat , refe&u»
• & (epofitus.

ffff. Caudices ramorum bronchialium qui partiminlo-
bi portione deferipta g g g g immerguntur
artim in medietate ejus (altera abit illa diilri-
uuntur.

ni.

Exprimit pulmonis lobum unum , juxta arteria ajpeta
ramijicationes , in lobulos minoresiS minimos divijum ,
cujus vafir furculilS propagines d liquideo prius injeBo
implctt , IS deinde quoad lobulos ab invicem fejunBi .
etiam ad vivumdslineantur.

A. Aljterae arteria: truncus A reliquo ejusjeorpore ab-

bbbb. Pars ejuj inferior per (eftionem aperta, ut tum
foramina in Ungulos ramos ducentia , Cum villi
ejus re fti piufcularesconfpiciantur.
a a a. Foiarnina^hedi&a in ramos huc illuc protenfos
ducentia.

bbb. Villi mufcularcs rcSi, quibus alii circulares .in-
cumbunt.

CC. Caudicis hujus trachealis pars fuperior integra,
livi claufa , ut cartilagines annulares appa-
reant.

D. &c. Rami Tracheales lobulos minores conii it nentes

ibidem integri & elauti , etiam ut in iis cartilagi-
nes annulares appareant.

E. &c. Rami pares per lectionem aperti ut foramina &

villi mulcularesre&iconfpiciantiir.

F. &c. Caudices i quibus Rami tracheales abfeifli remo-

ventur , ut reliquis pofl divifioncm expanden-
, dis fpatium concedatur.

G. &c. Lobuli fccundarii bronchiorum caudicibus tan-

qmra uvx-appenfi , qui etiam in lobulos mino-
res dividi poliunt, quorum omnium duitus inte-
riores 4 bronchiis in cellulas reticulares trans-
eunt.

bhhli. Vala (anguifera lobulorum illorum fuperficiem
perreptantia.

Digitized by Google

Expl. Figurarum TABULAE XXXVIII. 437

IV.

Jtxfrimil portionem lobi pulmonaris m quo, mterfiitiis gt!tn'
krsnofis inflatu lobuli omne* in proprta figura apparent ,
atque pohpodis folium non nihil icprnfcm ant. •

A A. Afpera» arteria: cum reliquis vafis complicatae
portio, cui caudici cx omnibus iftis conflato
lobuli inftar foliorum arbOr fc> accrefcunt.
bbbb. Lobuli ipfi.

c c c c. Vafa (anguifera eos perreptantia,
dd d d. Lobulorum interfticia membranofa quar item fafis
(anguiferis e e e obducuntur.

V. VI. & VII.

Vafa exprimunt um Trachealia tum J, anguifer a pro uno Io*
ha conflit nendo ah invicem feparata 3 Ji/linctj . nec non
cv/ujqu * carum confirmationes peculiaret, efl quidem

Reprafentat rami trachea Iit intra lobulum unum dijlri •
luti Jivarieationem , inqun Tubo t tS l^efic ula t orbi cu-
laret rannficationem.

A A. Afpera: arter i* caudex , in cujus fu perfide annu-
lares cartilagines apparent.

bbbb. Rami minores a caudice ifto profe&i in quibus
etiam annuli apparent.

cccc Ramorum illorum in veficulas orbiculares, qui
Uvarum racemis limiles videntur , tranfitus.
dd. Vafafanguiferaa pneumonicis diftin&a qu;e tra-
cheam obducunt , eique nutriendo inferviunt.

V. & VI.

•

^Arteria & Vcn* Pneumonicae , intra eundem lobulum pa-
rtt ramificattonc* difhndim ojlendunt , qua atuba cum
vafis trachealibus complica t* compagis pulmonarie tex-
turam maxima-ex parte confhtuunt.

VIJI.

Exhibet Nervum pulmonarem fubfldio micrtfcopn paulo
accuratius dcfcnptum , adeo ut plah i confiet , truncum
Cjur fibrillarum innumerabilium una colligatarum quaft
fafeiculum efib , quin uno <5 caudicem ejus , dum in fer -
pilit modum pulmones perreptat , fur culos dje varios
buc illuc propagare, & quidem.

VIII. IX. & X.

Trunci portionem ahfctfiam referi , cujus extremitas una
aperta & per microfcopntm m fibras fere innumerae ex-
plicabilis videtur.

A. Nervi truncus.

aaaa. Fibrilla: circa extremitatem abfciflaifl ab invicem
divik & lati expahf*.

• IX. & X.

Tum trunci tum rami eujufquc fibras quaflam explicata* ,
ac infuper fureuJorum e vana flirpe propagationes , cre-
bre iteratae , ojlendunt.

B. Truncus primarius.

bb bb. Fibrillx circa extremitatem abfeiflam explicata:.

c-c cc. Surculi i fibrillarum fafciculis propagati.

XI. XII. XIII. & XIV.

Imprimis artiri* fanguifer* ^yfinatomen, quam m IraBatu
noflro defcripfimus aptis iconibus dei ineat am exhibet .

Harum Figura.

XI.

Tunica intima Ncrvea , qu* forfin ahquatentu mufeu -
lofa efl , fibris reBis fc . longitudinalibus conflans , qu*
contraB* arteria tubum abbreviari faciunt.

XII.

Tunica proprii mufcularis , fibrarum circularium conge-
rie conflans , qua cum fuccejjive pone fangumis rivum
contrahuntur , circuitum ejus concipi factant, t^db ha-
rum t notu efl quod arteri* puljant.

XIII.

Tunica glanduhfa , quo {fictu ac m i nt e fimis habet) tu -
stien mufculoj* fupcrpojita e glandulis perexiguis ii> nu-
mtroftjjimis contexitur •

XIV.

Tunica extima vafculofa , fivi veficularii , q%* c vafie
Jdngutferit inter fc , cumque propaginibus , C/ fibris ner-
viis vane complicata CS» contorta , quoddam quajsicti-
cnlum videtur. t

XV. XVI. XVII. & XVIII.

Tena k/1 nat omen j fivi quatuor ejus tunicat, eflendnnt ,
qu*tumc* ut i vafis portione quadam {exterius inci-
piendo ) fucsejjivi^ eximuntur, mtegr* apparent, if
quidem.

XV.

Tunica extima , fibris tterveis ( au* forfan aliquatenus
tu uj culans funi ) quodammodo reffis fivi m longum
(licet feris minus regulari) protenfis conflans .

XVI. & XVII.

Tunica Vafculofa $ glanduhfa qu* pariter ac in arteria
habent. ■

XVIII.

Tunica intima Tdiufcularis ,-mtiam fibris circularibus fi e ut 4
in arteria conflans, qu*j}nt fanguinu nvun cont radu,
curfum ejus reducent ace oie rari faciunt.

Iii } XIX.

Digitized by Google

438 Explicatio Fio. TABULA XXXVIIl

xix. xx. xxi. & XXII.

^Ifirro arteria tunica, fcparata, ll invicto! exprimit >
H quidem

XIX.

'Tumeam intimam , fibris mu/cularibut reBit /. longitudi-
nalibus proditum qflendit.

XX.

Tunicam glandulo/am.

XXI.

Tunicam vafentofam. Et ho fari ftre.ritu ac in uafu /an-
guifero, acetiaminlntefiinu , tabent.

XXII-

Tumeam exteriorem , (quo poftica cartilaginea , Cf par-
titu mufcnlarir ejl) exprimit. Hu/ur fibro tranfvcrfo ,
fivi annulare s cartilaginum interfinia adimplent 15
comteBunt.

XXIII. XXIV. XXV.

Tupico pulmonaris extimo totam ejus compagem obducen-
tit portionem microfcopii ope elegantifiime fimulque ac-
curat ijfime deferiptam exbibet , CJ quidem

XX HI.

Exbibet prodiBo tunico portionem quo partim ob va forum
eujufque generis in ea terminatorum extremitates fo-
veolis quafi funBuris dcnf/Jimis excudi videtur , (5
partim i vaforum /anguiferorum complicationibus vel ut
corymbis , ve/iculai orbiculares cingentibus j in plure,
areas *taut£uhu dijlmguitur.

XXIV.

Reprofentat membrano extimo portionem i vaforum co-
rymbii avulftr /paratam ,15 /me areis, fotummodo fo-
veis minutijjimis qua /i punBuris in/ignitam.

XXV.

Exprimit tunico prodiBo aream quandam / egui arem ,
ope microfcopii magnitudmt auBam.

II-

Digitized by Google

440 E x j x.

AQUILA,

quas

Fio. TABUL£ XXXIX.

<!c

PAVONE, & ULULA

aientium

ACTA DANICA imprimis

txbibent. .

Fig. I.

CfturV/ nhmenicrumXJlul* extra fitunicum vii/ aiirij &
ii mu. £x delineatione Jacoici.

a- Lingua. b. Rima Epiglottidis,
cc. 'Cornu odis hyoidis. d. Afpera arteria,

er. Mufculi afpera arteria;,

ff. Pulmones. g. OEfopliagus.

H. Stomachus. .

h. Tubuli glandulofi t unde humor rcfolvcns.

1 1. T ubercula rubicunda in ftomacho.

K. Lien. L. Cor. M. Hepar,
m:. Dufhis bilarii. O. Pancreas.

P P. Intcdinacceca. Ovarium,

q. Parenchyma flavefccns, ovariibalis.

IV. Ovidu&us. S. Renes,

tt. Ureteres. V. Cloaca.

II.

Cani' it alimentorum Pavonit ex delineatione
C a s p. Baktuol.

A. Lingua: apex.

B. Afpera arteria cum mufculis bb.

C C- Pulmones.

D D. Pec ai iare arteficium annulorum afpera: arteriae.

E. OEfophagus.

F. Ingluvies.

G- Okfopbagi corpus glandulofum.

H. Ventriculus.

L Scc. Intedina tenuia eo modo difpofita ut eo facilius
vera longitudinis proportio obfervaretur.

K’ Hepar. L. Bini dudhrs bilarii.

M. Pancreas.

NN. Intedina caxa. O. Reftum.

ri i.

t/tijuHn lingua ex delineat. B o a s i c H i r. (

A . Lingua fubconcava fuperni.

B. Dentes in lingua liti cornei.

C. Lingusecaropun&iculata.

D. Caro faucium fpongiofiori & rugoBori tunica do-

nata.

F. Afperar arteria: initium.

F. Series dux dentium cartilagineorum tranfveifa:,

& tres obliqua;.

G. OEfophagus.

H. Super refophagum eminens dentium cartilagioo-

forum feries.

I. Cornua interius offea exterius carnea fuperius car-
tilaginea, utrinque in maxillas implantata. Os
hyoidis Angulare.

K. Afpera arteria.

IV.

Seeleton Jlrutkioni/ ex delin. vas Drt.

A. Caput odibus IV. conflans.

b. Maxilla: oda duo.

c. Vertebra colli XIV.

d. Dorfi vertebra feptem.

e. Ollis facri partes I V.

f. Oflis coccygis partes 1 X,

g. Coda: 1 X.

n. Os facrum. • .

i. Alarum partes XIV.

k. Lumborum oda V.

l. Pedum oda XIV.

m. Claviculx dux.

Inuntverfum L XX XIV. Oda hic numerantur.

fentriculu/ uf juita , ex delineat B o K a I c H 1 1.

A. ' Ventriculus fecundum longitudinem dHle&us.

B. Inferior ejus pars.

C. Fundus ejus. D. Pylorus.

E. Rugx partis inferioris.

F. Glandula: nigro liquore repleta:.

G. Pori in glandulis aperti.

H. Cornua minuta pceni cartilaginea fimul quatuor.

I. InitiUm fuperioris partis Ventriculi.

K. Punduta f! poruli frequentes i glandulis fuppoG-

tis oriundi.

L. Sulci dcprcdiores.

M. Glandula: rotunda: i nfinitx cor.fi ituentes mediam

tunicam crafltusculam , qualis in infima pacte
non datur.

N. Membrana alba , ubi incipit Os ventriculi.

O. Oris V entriculi & cefopliagi Rugz.

VI.

Sctlcten i/tyuila.

VIL

Efficiet islyuilx. •

VIII.

VluU

IX.

Patroni/.

Digitized by Google

■ ; £>•

Digitized by Google

44’

Explicatio Fi®.' TABULiE XL.

quae de

ARDEA & STURIONE,

Harum I. exhibet Jacos*»s, X III. Coiti
Fig. I.

Canalu alimentorum , CJf. 'ex .Ardea.

*. lingua. b. Afpcra arteria,

c. * OEfophagus. dd Pulmones,
e. Cor. f. Stomachus,
g. Pancreas. F. Du&us pancreaticas duplex.

I. Duftus Cyfticuj.

K. Hepaticus.

i. Veficula bilis. M. Hepar.

N. Lien. O. Va&mefaraica. •

P. Inteflinum coccum. Re&um.

IV Bifurcatio arteria: aortae.

II.

laglniitcumlingua , £Sr. tx^drdcd fellari.

a. Lingua.

bb- Membrana ingluviem conflituens.

c. Os hyoides patte anteriore,

d d. F.juslatera.

e. Pars fuper ior ad poflica it extendens.

III.

Gula cum Ventriculo.

a. Cula. b. Ventriculus primus.

t. Secundus. d. Tertius.

ee. Valvula: dua:. f. Inteflinum.
c. Reclinata portio quo val vulx videantur.

b. Circulus internus glandulofus trauspareos.

1«.

OEfophagul ipje*

i. Tunica ejus exterior f. prima,

i. Secunda. j. Tertia.

4, Quarta f. intima.

'Trachea Juptriora.

a. Introitusad tracheam.

b. Lateral ia mufculoia o Ilibus impofita.

C. Ori fimbriati.

«J. Globuli glanduloli. _

e. Trachea: pofterior pars.

VI.

Turi laryngi/ inficior.
a. Os inferius. b. Trachea anterius.

VIX

c. In parte eadem infer iore membrana.

d. Rima f. ingrclfus in tracheam.

e. Semicirculares cartilagines.

us, XIV. vah Drx, reliquas Blasius.
VUL

Ojjiculum laterale ci parte qua interito* trachea
rcjjricit, uii

x Procefius ejus externos.

IX.

Inferior a eadem.

a. Trachea. b. Rimaad Tracheam,
ec. Membrana. d. Circuli cartilaginei.

OJJicula lateralia , unita.

a. Olla hate mnfculis ablatis.

b. Rima ad tracheam.

EI.

Inteflinum ReBum , £ fc.

a. Inteflinum Rc&nm.

b. E | us cloaca aperta.

c. Valvula ejusrugofa.

d. Ovarii portio.

e. Ejus valvula fimiliter rugofa in cloaciL

ff. Du&us urinarii.

XI L

Delineatio ^.4/dea ,

XI II.

Seeleton Sturni.

XIV.

Seeleton ^drde/t,

A. Caput Tex offibus conflans.

B. Maxilla: inferioris offa duo.

C. Colli ofla X X.

D. Scapulae duae. *

E. Claviculx duae.

F. Cervicis os unum.

G. Coda: XX.

H. Ala: XX. oflibua compotiti.

I. Sternum, osfolidum.

K. Pedum fex offa.

L. Extremi pedes XXX. oflibus conflantes.

In univerlum hic ofla reperiuntur no.

Digitized by Google

444 Expl. Fio. TABULA XLL

qux

PSITTACO, GRUE, CORNICE,

VESPERTILIONE, COLUMBA, & ANATE,

agit

Haram I. Ac/d. Cur i os. III. & VII. Coit
Amstelodam. VI. Placihtin. IV. & X.

Fig. I.

Vejp&t itioni/ fcclcton .

II.

Effigies.

IIL

Pfittaci fccleton .

IV.

0/ byoiJe /.

Effigie/.

VI.

Larynx C5V. Corvi aquatici.

», Ofliihjoidis bafti. bb. Corno» «ia*,

ce, Membrana veli infhr cornuba* obicnl* ac bafi laryngi* ad
ntia. in cujmceorio venar iofinitxnorumur.
d d. Muicil' duo laryngi* eradi 3c robufii laterale* aryteooid i* parta

occupanto.

e. Fifliiragloiti* difta. ...

f. Hac futium vergens acumen aryihenoidii bifidum effingit.

g. Eadem inferior» Ipc&ans partam cricoidi» anteriorem icnuioceai

ementito*,
h* Trachea.

VI I.

Sceleton Grui/.

VIII.

Gru/ ipfc .

IX.

isfruii/ lingua.

X. .

0/ hyoiJcz .

XI.

Odoratu/ organon ^

a. Nervi odorarorii.

b. Nervi fuperiorem peiorbit* partem ad roftrumdiftriboti.

c. Alu.ad inter ;otcm dciat L

xir.

Trachea.

Portio ei os (upetior b. O ficus laccas,
cc Bronchia pulmonem accedentia 4. Nenroi.

IRUS, XI. XIII. XIV. XV. XVII. XV III,
Acta. Dan. XIX. van Dvcr, exhibuerant.

XIII.

Vcntriculu/ cum annexi/.

■ a *. Fibr* i gula defeendentes per !#hi» Ventriculi,

b b b. A gul* parte infera, qua Ventricula» etk ad Iccodeotei fibr* ilis.

c c Fibr* amiculi veri.

d. Eju* tendo anterior , cui oppoGtu» poflerioe.

c. Gul* par* inferior Ventriculi carum conUiiueos .

f. Ejuipaofuperioz.

— — — Dilatata.

hh. Tubercula excavat». ii. Inteftinorum primum,
klc. Pancreas ncrumque. 11. Duibri ad arrumque.

m. Vefica fellea- n. Do&u cyfHeu*-

o. Hepatico* ejufqtae per hepar rami.

p. Utriufquecopi^aio. q Hepa tu corpus.

rr. Ramuli ex vefica hepar accedeota bilaru. _ £ Lien.

XIV.

XJropigu interna cavtta/ /itera a deftgnata,

XV.

Peni/.

a.. Radit <jut* b. Par* amica.

XVL

fffigies. •

XVII.

Columba ingluvie/ interi u r.

g. Collum ingluviei. b- OEfophagus glandulofur.

0 0 0. Glandula ejus. ccc Glaodulofic ttxiz ioglovici.
d d. Ingluvie* ipfi.

* XVIII.

Mufculu/ pcBori/.

gg. Tendo. bb. Fibrae . cc. Concurfu* fibrarum,-

XIX.

Effigie/.

XX.

. Cornici/ Sectet an.

g. Capiti* offa V. b. inferioris qjfr duo.

c. Cervici» olla X 1 1. d. Docfi ofla I X.

c. O* coccygi*. f. Cwd* ofla I V.

g. Coli* XXXII. h. Sternum.

" Alarum olla X V 1 1 L k. Femori* olla cum fulcito I V.

|. Tubx 5c pedum ofla X X X I L
o. Ot jugale.

In UDiverfum ofla hic camerantur, tu.

XXI.

Effigie/.

C»

Digitized by Google

VTTS,: I

fMgsBl

inTH §|&

^r 9*

i&jfll

, / ^

i®/.

■M^fl

■jg^KL^J

^4 6 Explicatio *F i o. TABULA XLIL

•

quae

-de

C Y

•

& ANSERE

agunt

Harum I. & IV. C a s p.

B A *

THOilHO, III. V.-VI. VII. VIII. IX.& XV.

PlACtSIINO, X. XI. XII. Schn I IDSXO, XIII. & XIV. BoiMCHlO|
debentur, XVI. v an Dia.

Fig. t

CjjrtJ Scslctom*

II.

Effli'".

• Offa auAitiu lAnfnis.

t. Membrana ad principium meatus auditorii indar
propugnaculi folerter a natura Tagaci polita,
b. Acufticum ductum corniculata figura ex altera
parte claudit , quod condat ex iplo cavitatis in-
tuitu.

'c c c. Circulus qui in foraminis ambitu nonnihil elevatus
confpicitur nihil aliud cd quam particula cuta-
nea m jbilisauticulam conditi iens. '
d. Cujus parti poderioriMafculus tenuiliimusfigu-
ra triquetra Sc acura donatus inplantatur, na-
betquc mun is illud libi dc legatum, ut cutaneam
illam fubftantiam cui .auriculae i omen dl rc-
• trorfum trahendo meatam debiti apt nat.

ee e e. Mufculi varii Caput .x Collum moventes,
fit' f. Mufculus temporalis.

^g. Ejus in mandibulam infectio.

Ii h. Ejus fub ofle jugali progreflus.
i. • Jugalis odis extremitas altera fub tympanum ex-
currens,
k. Calvaria.

• V.

«. Caverna profunda fub tympano latens os jugale
excipit.

bbb. Circulusoflcus tympanum fudinens.

c. Tympanum.

d. Particula odis oculi orbitam complc&entis.-

e. Cavitas oculum excipiens.

VI.

a. Malleus, longe diyerfe figura: ac in aliis anima-
libus , cui ty mpanuai aliqua parce adhxrefdt.

b. Tympanum inverfum, retrafhiraque.

c. Chorda f filum tanuhfimum.

d. Sinus cralliorcm ollas jugalis procelTum excipiens.

e. Concha.

f. Pars ollis madoidis a cruda Ubera-

VII.

a. Tympanum expanfum, furfumattra&um.

b. Pars lupei ior Mallei turcico ferreo malleo^dea-

tato perftmilis.

c. Pars altera inferior manubrii mallei aliquantulum

lata..

d. Nervus acudicus per cavitatem Cochlea: ince-

dens.

VIII.

x Pars fuperior cranii dimidia , juxta futuram ia-
ittalem difledi , in cujus penitiore patte me-
itullium clari confpicitur.
bb. Antrum f. pars cranii interior excavata cui cere-
brum adjacet.

cc. Meninx dura, a cranio fegregata & inverfa , pli-
cis multis referta.
d d. Os petrofum.

e. ForamcnperquodingrediturprocefTus cerebelli,

ff. Cerebelli pars dimidia, extra fuum fitam pofita ,

quo forma illius ac fecundum propriam iub-
dantiam (quod hifce anima' ibus peculiare) pro-
duftio in os petrofum contendens, confpicia-
tur.

. Spinalis medulla portiuncula.

. Divifio fpinalisrftedulbe qua una cum Cerebella

concamerationem quarti effecit Ventriculi,
i i. Portio callo corporis quatuor eminentias , Nate*

fc. & Tedescondituens.
kk. Bafis cranii.

IX.

a. Tympannm malleo alligatam.

b. Superior pars dentis mallei formam pise Ce fe-

rens.

c. Manubrium pradi&i mallei,

i d. Bafis manubrii lata.

Mal-

Digitized by Google

Exm» Figurarum

e. _ Malleus feparatus.

f. ’ Mallei manubriam.

g- Pars fuperior lata.

e. Stapes.

XV.

a. T ympanum ab auricula membranifvi cutaneis fe

paratum.

b. Jn cujus centro veftigram quoddam cernitur ejus

loci, ubi ollieutuin mallei modo fe habens tym-
pano ne&itur. .

c. In circumferentia tympani os madoides ab incru-

dataoflea fubdantia nondum liberatum.

d. Portiuncula olfis ad conllruendam oculi orbitam

concurrentis.

e. Cavitas quam oculus fuo fitu explet.

Cerebrum aufer it dcteBum.

f. Collum anferis nudatum.

. Cerebrum fuis membranis opertum.

Oculi.

i. Lamina odea inter nervos ad tubulatas narium
veiicas tendtntes inter jefta.

kk. Nervi duo de dura matre uti ir.que trafli turicam
fuperforis tubulata; veficx narium intcrioium
inferti.

II. Vffica fibulata narium fiperior.
ni m. Foramina narium inrodro fuperiore quibus ani-
ma meat remcatque.

TABULA XLII. 447

XIIL

Lingua tS Laryngi/ fuperiera in ^/Infere»

XIV.

OrbyaiJer / epire tum .

XVI.

Sccleton tnferit. .

a. Caput fex oifibus compofitum.

b. Maxilla inferior in duo ofiadivifa.

c. Cervicis X V li 1. vertebra.

d. Jugale os.

e. Dorii o< do offa.

i. O&o offa collas firmantia.

Z- Sternum.

E. Alarum ofkoofla.

i- Coii. -e XVI.

k. Os coccygis ex quo eminent inferius oflicula fex.

l. Cauti® oua V.

m. Pedes oilibus condant XXXVI.

In univerfum ofla hic numerantur centum
& 1'exdecim.

XVII.

Effigia tj^nferir.

IV.

XI.

RtBut arij anferini.

n. Mucns qui dedudo rodroconfpicitur ac extergi
poted, multus hic.

XII.

Maximi refln anferini diftenfn , qu j intima
faucium cognifcuntur.

eo. Rodrum anferis fu^rius & inverfum.
pp. Meatus anima-.

q. Lamina ollis iter aeris ad pulmones dividentis ro-
Icida hac membrana in vellitur,
r r r r. Membrana pituitaria , bsec ed fub alpera & levi-
ter denticulata, fi dylo ferreo premitur ejus per
poros guttulae emergunt inllar perdarum can-
dicantes , fi in unum cogantur , muci formam
induentes.

f. Mucus fupemi defluens ubertim.

t. Foramen laryngis quo agr ex foraminibus rodri &

ex meatu illo agris interiore ad pulmoncsper
laryngem ducitur,
uu. Kodrum inferius.

Figura hac fbrn diaphragmata carne* cum membranee
dextri Uteri r delineantur . ubi

A. Circumferentia codarum.

B B. Fibra carne® quA^ codis in membraram fuper-
jeflam pulmonibus feruntur, qua; cum fupei io-
ri diaphragmatts mufculo in quadrupedibus
quodammodo comparari pafTunt.

C C. Membrai.am in quam , fibra illx carnem termi-
• nantur.

DD. Fibrx carne® membranam prxdidam excipien-
tes, quarum altera extremitas fuperior jungi-
tur per tendinem cum aliis fibris carneis , alma
extremitas inferior partim in codas tenui ten-
dine

E. Terminatur, partim in vertebras dorfi.

F. Ubi tubercula quadam minuta in vertebris appa-

rent, idque non uno in loco, fed duobus vel
tribus, quemadmodum tendines inferioris muf-
culi in quadrupedibus, cui h® fibrx analogx di-
ci podii nt.

G G. Fibra carne® fecund® membrar® , quarum altera
extremiras cum fibris carneis pra-ceder tibiis ,
altera terminatur m membranam de qua loqui-
mur , qu® (lollquaimadfcendit dernoque ad-
hxfitlare fe explicat infacculum illum maxi-
mum. H. m

IV. i.

Digitized by Google

Explicatio Fio. TABULA XJLI1

iv. ».

lnlac Jibr* carne* medi * lateri i utnafquc
refr*fint*ntur , ttbi

A. Fibrae carne» dextri lateris, qu.T per membra-
nam retia furfuin adfcendunt ad fterni medium,
quemadmodum & fibrm finiiln lateris B.

DE. Tendines utriufque fupernrcsSc inferiores, qui
’ corpori vertebrarum adiment, ita tamen, ut
pars illa qu* lata eft & teodinofa, & quaefub
aorta infternitur vertebris , libera fit & .ab iis

reparari poflit, ad terentibus tantum extrefni.
tatlbus.

C C. Arcusduo, quos tendines otrinque i nter fe jun&i
faciunt inter quos & tendinem illum alteram
quem lati corpus vertebrarum obtegere dixi-
mus, decurritarteriaaorta.

De fibris his, quas diximus, carneis notandum, quod
earum verfus in figuris exprimantur. St ordines vd
admodum raros, vel nullos efle De tendinibus no-
tandum illps non uno loco in vertebras inferi , led plu-
ribus, ut in quadrupedum diaphragmatis tendinibus.

Digitized by Coogle

Digitized by Googli

4$o Explicatio Fio. TABULA XLIII.

Que

GALLI GALLINJEVE

a a.
bb.
6.

ccc.

ff.

S-

a a.

bb.

cc.

dii

c c.

f£

SS-

ia.

partes varias

proponit.

Figurarum I. II. III. Fab. ab AquAPiMDiNTi IV. & V. Geafius, Vl YIL
VIII. IX. XIII. XIV. Placentinus, X. & XI. Boiucmu»,

XII. Blasivs, exhibuerunt.

Fig. I.

Uterus gallina veriut.

Jecur Gallinae.

Superior uterus, f. ovarium.

Differentia minorum vitellorum ad
majores.

Tunica vitelli tenuiflima.

Porus anguftior uteri.

Inferior totius ovi uterus.

Prima fpira tranfverfa.

T crm inus primx fpirx.

Secunda fpira.

Tertia fpira qux ad podicem perrin-
gif-

Mciomitrium f.membranofum cor-
pus pluribus venis refertum.

II.

Ovarinm , drc.

Racemus.

Vitcllarium f. fundamentum vitel-
lorum & pediolorum.

Pedioli.

Veftigium orbiculare pedioli , quod
videtur in ovo pcrfc&o.

Vafa qux difeurrunt per pcdiolum
in vitellum-

Ligamentum uipcrficici uteri fuper-
tenfum a podice ad racemum o-
bliquc decurrens.

Plicx.

Membrana craflior uteri inferioris.

i L Nervofus nexus,

k. Pars latior uteri fecundi.

L Anguftior.

m. Membrana tenuior ubi ovum perfe-

ftum reponitur.

n. Pars rurfus latefcens qux cftprx ce-

dens membrana.

o. Anguftior fecundi uteri porus , per

quem ovum dcfccndit ad podi-
cem.

p Ultima fpira qux terminatur ad po-

dicem inftar tuberculi contorti
q. Podex.

Nota Quod non apparet infundibulum ,
quippe facile difletando laceratur debet
inter ovarium de fecundum uterum notati.

III.

Podex, dre-
a. Uropygium.

b b b. Foramina tria podici infculpta.

c. Foramen liniftrum per quod exit o-

vum.

d. Medium foecibus dicatum.

c e. Dextrum urinx deftinatum.

f. Vcficula in quam gallus femen c-

mittit.

IV.

BB.

C elima: partes genitales.

Vitellorum f. ovorum racemus.
Vitelli minores circa racemi me-
dium.

CC. Vi-

Digitized by Google

Exflicat io Fio. T

CC. Vitelli majores in racemi circumfe-
renda pofiri.

D D. Pedioli f pedunculi.

E E. Vitellorum partes calice non obvo-
lutae, five fpatia per quae vitelli c-
rumpunt.

F F. Calices ex quibus vitelli elapfi.

G G. Vafa fanguinea per calicis tunicas
diffeminata.

H H. Membranofa ovidudus expanfio.

I. Ejufdcm pars ovario annexa.

K. Ejufdcm pars ab ovario deorfum

protracta.

L. Ejufdcm medium cum membrano-

fo ligamento laxe copulatum.

M. Mcmbranolum ligamentum utero

alligatum.

N. Ovi ductus foramen f infundibu-

lum.

O O. Ovidudus in (itu naturali.

P. Ovi dudus pars, uterus appellata, in

qua ovum aliquamdiu detentum
perficitur.

Q;_ Oviductus pars vagina dida.

K. Vagina orificium, vulvxdidus.

S. Intdtinum Rectum apertum.

T T. Ureterum exitus.

V. Foramen Fabricii.

X X. Styli in ureteres immilfi ut eorum
exitus appareant.

Y. Commune orificium f. cloaca aper-

ta.

Z. Labrum f. velabrum fuperius.

* Dcmonftrat effoetx gallinx infi-

mam ovidudus partem, in caque
vaginx orificium (a) a natura tam
arde claufum, ut vehementiori
flatui deneget tranfimm.

Galli partes genitales.

A A. T efticuli.

B B. V afa femen deferentia.

C C. Utriulquc vafis deferentis extremi-

tas duplicem in gallo penem cf-
formans.

A BU L ^ XLIII. 4$1

D. Ponis cum vafis deferentis portiun-

cula h reliquis partibus fejunda.

E E. Ureteres abfeifli.

F F. Forum exitus.

G. Inteftinum Rcdum apertum.

H. Foramen quartum Fabricii.

1 1. Cloaca.

K. Foramen Fabricii^, burfa a reliquis

panibus feparata.

Oculus galli indici.
a a. Os nudum.

b b. M ufculus trochlearis munus fubicus.

c. Oculi corpus.

V II.

Idem Oculus.

a. Corpus oculi.

b. Mufculus trochleari oppofitus obli-

quus , & inferior,
c c. Olfis rupti vcftigia.

VIII.

Laryngis partes in gallo indico e J itu
nonnihil dedutt*.

A. * Roftri parum incurvati acumen,

b b. Mandibula inferior,

c c. Corpora duo adenofa , inverfa.

dd. Inflatu debito.

ce. Par mufculorum mandibulam de-

orfum ducentium.

f. Offis hyoidis portio , cujus lateribus

mufculi duo parvi cc neduntur.

g. Proccflus‘ftyloidcs.

h. Mufculi tranfvcrfi huic impofiti.

ii. Olfis hyoidis partes fcmicirculares.

k k. Mufculi ab hoc olle ad Caput fc ex-

tendentes.

1 L Mufculi alii , bipedes didi , cotnu-

bus implantati.

m m. Eorum portio bafi implantata,

nn. Trachea.

Lll i Muf-

Digitized by Google

4>2

o ooo.

ppp.

bb.

cc.

CCC-

ff.

E x p l. F

1 0.

T A B U L £ XLIII.

Mafculi o$ hyoidcs dcorfutn mo-
ventes.

Ad communes laryngis

pertinentes.

IX.

Trachedtmera adumbratio

Lingua , linea quali divifa.

Dentes incjusbali.

Laryngis corpus.

Rimula f. glottis.

Laryngis cornua.

Trachcx corpus.

Os hyoides gallina Africana.

XI.

Os hyoidts galli gallinacei.

XII.

Oviduclus ex gallina.
a a. Inteftinum Retium,

bb. luteftina Cocca.

d. lntcftini ovarii concurfus.

e e. Oviduclus.

o. Ejus ingrelTus.

XIII.

Organum auditus in gallo Indica,
x Cutis auritfulx vicem gerens,

b. Corpus membranofum helicis in-

ftar intus politum.

e. Cavitas meatus auditorii.

XIV.

a. Tympani membrana.

b b. Circula olleus.

o. . Procclius Petrofus.

Digiiized by Google

Digitizgd by Google

Explicatio Fio. T A B U L £ X L 1 1 II.

quibus

circd

G ALLINAM, & O VUM

notabilia quaedam
proponuntur.

Harum V. priores N. Lanoiu, VI. & VII. Niidham VIII. vah Dv*,,

exhibuere.

Fig. 1.

XXXir. htfM.

s. Cicatricula.

b. Lympha tranfparens.

c il e. C irculi ante incubationem minime confpicui.

ff. Vitellus.

eggg. Albumen.

n b n. Terta ovi fra&a , ut interiora in confpedum veni-
rent,

i. ObruiiimoTi cacumen,

k. Acutum cacumen.

1 /. iitr. eam dimid.
a. Puurta fallentia.

bb. Coiliquamentum propria fovea in vitello conten-
tum.

Arteria aorta.

Tunicus vena: circularis ex coiliquamentum e-
mereens.

Ramuli i trunco vena circularis in eandem defi-
nentes.

Vafa umbilicalia per vitellum dirtributa.

Vena circularis.

(i. Vitellus,
i i i. Albumen,

kkk. Terta eftrafta fimbria.

III.

Trium Unum.

(1.

ff.

e e.
ff.

Pun&a falientia.

Arteria magna , cui nubecula (fpinalis medulla:
exordium) adjacet.

Vena cava, illi parte tantum confpicua propter
punfta falientia & cauda: radimentum illi in-
cumbens.

Vena circularis, in quam vafa umbilicalia multos
ramos mittunt imprimis tamen vafa cborii.

Vafa umbilicalia vitelli.

- — Chorii.

Albumen.

h. Tcftsefra&a: fimbria.

IV.

ffujlucr Utrum.

Quinque dierum.

VI.

Hutper fulti iutru o9um letitsutii.

a. Cor. bb. Hepar.

c. Vena umbilicalis.

d. Porta finus vena umbilicali inferti».

VII.

Dutiur inteflinelit in pulle

a. Ovum. bb. Inteftinuni.

c. Du&us intertinalis jufto major.

aaaa. Arteria trans intertinumad vitellum tendens.

Ex alia parte lupponi debet tum arteria tum vena.

VIII.

ScelcUn Gelli Indici. •

a. Capitis oflSquatuor. b. Maxilla: oda duo.

C. Cervicis vertebra XIX.

d. Alarum ofla XVIII. e. Juguli os.

f. Vertebra duarterno nex*. g. Sternum,

h. Cartilago cui uniuntur Cofta. i. Colla XIV.

k. Dorfum cum ofle coccygis, ex oflibus V I.conftanss

l. Pedum orta XXXVIII. m. Cauda ofla VI.

In univerfum orta hic C XI.

IX.

Gdjnr Gellinecem.

™ X.

GjIIihj domtjhcj.

XI.

GiSut c 4/ritMHui .

Digitized by Google

Digitized by.Google

45«$ Exn, icatio Fio, TABULi XLV.

qui cx tra&atu

HIER. FAB. ab AQUAPENDENTE

D . OVO & PULLO

• defumpta; ,

Priores r^ura* I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. maius eulit litetis notat* Ovum fpeQant > ejufque
differentias C* partes couponentes exhibent.

Fi*. !. Hatum delineatur.

cc.

VittHut ovi b. Cicatricula rotunda vitelli,

JMemtxaiu vitelli propria. d- Clialala major.

if.

Album. gg. Mcnabranx totiniOvi.

II.

Cicatricula alba vitcEs.

III.

kk.

Chalafe ovi columb.

IV.

Ovum rotundum.

Ovum oblongum,

VI.

Ovum cen ferinum cortivatum,

VII.

Ovum centerinum, O.

VIII.

F. Ovum rrnirrinum fine cortice.

Vitdiuu* albumine fattus. r. Albumen. f. Chtlafx.

l iguru Jiquentes Fufii ex Ovo formationem
proponunt , 2? quidem
Fig. 1.

Ovi fecundi dici ab incubatione.

A. far ovi o! tufa , in qua nihil fbcmimro appstrt fcd cantum ma-

iorem toiKKiionem albumen elt adeptum.

1 1.

Ovi tertii dici,

B. Membrana chorion.

C Vxfa umbilicalia per chorion dilcurxentia.

D. Kami majores , qui i centro prodeuntes in circumferentia cir-

culum cJScKint.

E. Vitellus cui harc omnia innatant.

XII.

Ovi <(• diei.

F. Cnrptii pulti in centro apparens at minimus pulex.

C. Membrana clorioo.

H. Plute» va.bium ramulculi e corpore pulli prodeuntes.

I V.

Ovi 4. diei.

I. Foetus e*tri flos caput *c Ipinain habeor,

K. futui ad mtUiwn ducku aui.

Ovi diei.

L. Membrana maior . 8c foetus.

M. fertus ex'radm Caput 5c fyinam habenr.

N. V* ia umbilicalia a foetu deorfum vergentia.

VI.

Ovi 6. dici,

O. Foetus maior , qni conglobatur spparet.

P. Vafa umqilicaiii major. >

Qi Fartus psimsi-, esitamus membrana convolutus.

»■ - Secundus. S. Tertius.

T. Caput major reliquo. V. Oculi magni, fle eminente*.

VII.

Ovi VI L diei,

h- Diminutus vitellus ma°ii quam in prxcedentibtn.

B* Foetus exrraauseiufdemmagniui.Miisnc in Icaro.

Vciica . qux io capirc eminet qux pto ccrcbro aflirm i tur.

VIII.

Ovi VI i l . diti.

D. Foetu; maior in quo corpus formatum apparer.

E E. Vena Ac Jtreria umbilicum ingrcdicnria. F. F ce tui extraAus.

G. Ove. qux formari incipiunt. H. Crura.

I. Vafa umbilicalia umbilicum ingredienui E. Caput magnum.

IX.

Ovi I A', diei.

L. Foetus grandior 3c vala maiora. M. Foetm extnAus.

N. Oculi foriuaii. P. Vafa aun membrana umbilico inferta.

Ovi X. di: i.

Foetos in medio ovi rxiftens. R. Foetus extrarius.

S. Vefiea pl.afeol' aut rerum inftar obvolvens.

T. Caput abfotuie formatum iS: purum.

V. Chorion jpparens in foetu >n aquam conjeAo.

XI.

Ovi XI. dici .

A. Foetm grandior.

B. Foetu. cxtiafti oculi re'iquarum pactium arr.pliffimi.

XII.

Ovi X i I. d ici.

C. Foetm in ofoenngiohatui. D Vaia majora S ampliora.

E. Foetm extra Ai p«i dexter formatur , fit digiti difcteti Cc vafa

cum membrana umbilico appeofa.

XIII.

Ovi XJJl. diei.

F. Foerut grandior.

H. Primus ««tmttus eum vitello', albumine 8crafii.

I. Vafa per vitellum fle albumen propagata. Sc Rimi va forum en

oci"lii e^rcdientium.

K. Foetus fecundus cxuaAt». L. Membrana qu* albumen inveftit
M » — Vitellum circumdat. N. Tertia foetum obvolvens.

O. Fanus ttitiopcrfc&us tn quo pennx pullulate incipiant.

Digitized by Google

4$8

qux

fi militer ac pracedentes

cx tra&atu

HIERO N. FABRICII

defumpta.
Exhibent illae.

Quotidianas in formatione pulli perfedio-
• nes & obfervationes h. decimo quarto die
ufquc ad XXIV. id cft ufquc ad exclu-
fionis tempus. Numeri ergo fingulis additi

partium vero pulli diftin&io facile colli-
gitur cx prxgrcflis , ut minime neccfla-
rium fuerit ea caufa infculperc figuris no.
tas diftinftarum partium indices.

1IUUI3 luupus. UlULUU «acavain .

diem defignant i tempore incubationis., I

Digitized by Google

FIGURARUM EXPLICATIO
T A B U L JE XL VII.

D *

OVO & PULLO

* Ex

HIERONI M O FABRI C*I O

A B

aquapendent e

agit

PROCEDENTIBUS
P A G I N I S
HABETUR.

Digitized by Google

4 6 2 Explicatio Fio, TABUL/E XLVIII.

quibus

CANCRO & OSTREO

4git

W I L S I u S.

Fig. I.

Exhibet <^iflacum in dorfo apertum , ut Cere-
brum, vifctra , partes vitales, genitales
alueque interiores , confpici pofiint.

A A. Cerebrum bifidum , cujus hemif-
fphxriadiftin&a ab invicem, e-
tiam a medulla oblongata ali-
quantulum feponuntur.

B. Medullae oblongatx caput, c quo

nervi optici b b , & fub ipfis pro-
ccffus mammillares procedunt.

C. Cerebellum.

DD.

Duo crura mcdullx oblongatx,qux
in fpinalcm tranfeunt , & quali
duo nervi majores, in defccnfu
modo coeunt , modo abfccdunt,
& fubinde rurfus conveniunt.

Arteria Carotis.

FF.

OEfophagi portio.

Ventriculus apertus.

Orificium fuperius.

Fundus & Orificium inferius, pro-
pe quod tres dentes.

M ufculi temporales extra fitum.

LL.

Mufculi priorum appendices.

MM.

Corpora tubis , & glandulis refer-
ta, inqux, e ventriculo (cujus
Hteribusadnafcuntur) du&us pa-
tent ; Hepatis & Mclenterii loco
hxcclTc videntur.

m. &c.

Eadem corpora , ex utroque latere
inferius producta , & in proccffus
u u. delinentia.

nn.

Corpora fpcrmatica utrinqnc juxta
ventriculi latus oriunda, quas fub

pericardio defccndentia , in pro-
ccffus n n. terminantur.

o o. E corporibus fpcrmaticis proccffus
indar Epididymidis , e quibus
duo penes.

p p. Duo penes , quorum apicibus , per
foramina pedunculis pcnultimis
excufa j exitus patet.

q. Foramen in pedunculo pro penis

exitu.

R. Pericardium, cum corde indufo.

S. Auricula cordis, quam vena cava

ingreditur.

TT. Truncus vena: cavae afeendens.

v. • Aorta corde egreffa , in tres ramos

finditur.

w. Ramus primus ad caput ejus.

X X. Rami duo alteri in utroque latere

illinc ad Branchias milii.

yy. Branchiarum quarundam apices in

confpcctu.

1 2 3 Scc. Mufculorum portiones quxdam.

a a a a Ligamenta c pericardio ad amicu-
los thoracis.

(3/3$ (3. Mufculi ventris , & thoracis.

yy yy- Mufculi ad caudam fpc&antes.

iS. Intedinum a ventriculo ad anum.

ii. T ubi , intra quos nervi optici ad o-

culos ducuntur.

II.

Exhibet Aflui uterum , ejufque collum &pu-
dendum , Jive aperturam , per foramen pe-
dunculo antepenultimo excu/um , unk cum
pedunculo ipfo , & branchiis affixis.

A. Uteri five ovarii portio ovis referta..

B. Uteri collum'.

C. Ori-

Digitized by Google

Explicat io Fio. T

C. Orificium qus in pcdanculi forami-

ne.

D. Pedunculi Bafis.

E. Pedunculus , cujus vibratio bran-

chias affixas movet.

PE. Duae Branchiae pedunculi bafi af-

fixa: cum pinnis fcu fimbriis ipon-
giofis.

„ Branchiarum appendix, qui inftar

veficae fi ve faeci mcmbranoli, in-
flati & diftendi poreft.

iii:

Exprimit Branchi* portionem abfcijfam , ut
illius tres duffus , five cati tat es appareant.

IV:

Exhibet ofireum tefta exemptum, & integrum ,
ut partes ejus , quomodo habent in Ji tu na-
turali tonfipiciantur.

A. Oftrci caput, in cujus angulos BB.

mufculi circulares totum corpus
circumdantes terminantur.

C. Hiatus inter mufculos & Branchias

ad os ducens.

D. Superior hepatis portio coloris fufei

ventriculo incumbens.

E E. OEfophagus ab ore ad ventriculum

ducens.

F F F F. Intcftinum i ventriculo verfus muf-
culi redi angulum defccndens ,
quod inde inrortum & involu-
. tum, fupra hepar afccndit* ibi

demerfum, inG. emergit, ac in
anum terminatur.

H HH. Cutis cum carne glandulofa, & adi-
pe, vifccra tegens , & interjacens.
I. Cavitas in qua pericardium , cum
corde, &vaiis.

K. Mufculusredus, cum fibris perpen-

dicularibus, tcftas aperiens.

L. Mufculus alter redus, cujus tendi-

nes utrique tcft® accrcfccntcs eas
occludunt.

ABUL£ XLVIII. 463

M. Ejufdem mufculi craffitics , & fi-
brarum altitudo denotantur.

NN. Mufculi circulares e latere dextro

Branchias includentes.

O. Mufculus circularis fuperior, Bran-

chiis incumbens , extra litum e-
volutus , ut Branchi® confpician-
tur.

P. Mufculus circularis inferior, Bran-

chiis fubflratus.

QQJL Eorundem mufculorum partes , c

R. latere oftrci finiftro confit®.

S. Sinus, ubi mufculi utrique circula-

res, eorumque partes dextri, &
finillr® coeuntes , Dudum pro
aquis ad Branchias admittendis,
Sc. inde excludendis conftiruunr.
TTTT. Branchiarum cirri quatuor inferio-
res, qui tenuiores, & latiores.
VV.dcc. Earundcm cirri fuperiores, crailio-
res , & contradiorcs.

Reprafentat ojlreum apertum Cr evolutum ,
ut vifcera ejus, & partes interna confpi-
ciantur.

Du® Branchi® , c fuperioribus dif-
fcd®, & extra fitunt proprium ■
remot® , ut os oftrci pateat.

Oftrci os.

Oris velum , five integument um.
Branchi® dux alter® fuperiores, in ■
fitu proprio, cum valis perrep tan--
tibus.

Hepatis portio fuperior obfu(ca,fub >
qua ventriculus latet.

Cor pericardio nudatum , cujus au-
ricula ampla, & nigricans.

Aorta, mox ab egrefiu cordis in tres
ramos divifa.

Ramus primus vetfus caput afccn-
dens.

Ramus fecundus in mufculos rc-
dos,

K. Ra-

AA.

DD.

Digitized by Google

'%r

464

Explicatio Fio.

Ramus tcnius in Branchias tendens.
Venae ea vx truncus, cordis auricu-
lam ingrediens.

M. &c. Branchis inferiores, eam mufculis

circularibus ab Oftrei corpore ,
ubi adhxrcbanc , abfciflx, dtex-
panfae, ut illarum duplus, & ca-
vitates afpiciantur.

N. &c. Branchiarum juga , live principia ,

quibus lingulis vafa, fc.vcna, &
arteria O. O. O. O. inequitant,
& foramina P P P P. interjacent.

, &c. Branchiarum earundem extremita-
tes, (ive fimbriae.

Mufculus circularis inferior, lite-
risdextri, extrafitum, &invcr-
fus, ut confpici poHit.

Ejuldem portio , qua oftrei fundo
cohaerebat.

TABULA XLVHI.

RR.

ss.

TT.

ww.

XX.

zz.

Ejufdcm portio, qux oftrei larus G-
niftrum circumdans, portioni V.
cohaerebat.

Mufculus circularis fuperior, lato
ris dextri, complicatus , & con-
trarius, ne Branchias abfcondar.

Ejufdem portio , qux oftrei latus fi-
niftrum circumdans, portioni Y
cohaerebat.

Branchia: fupcrficies, inqua pinnae ,
live dncius fttiati, pro humore
vitali , aquifquc ingerendis, rege-
rcndifquc apparent.

Oftrei limbus inferior, a quo Bran-
chiarum juga, & mufculi circu-
lares abfeinduntur.

Inteftini portio in anum delinens.

Anus.

Digitized by Google

4 66

E*rii'c. ‘Fio. TABUU XLIX.

quibus

ALOSA, ACCIPENSERE, ASELLO
GAL/EO, & XIPHIA

finguUri* qu cedam exhibentur.

Harum I. exhibuit Malpioiiius, II. IU- lV
VIII. &1X. Fabx. A

ne- «•

Xiphtu pifcis Nermu Opticas.

ff.

• i.

b.
dd.
e e e.
f.

Membrana iorrftirn* nereum i opticum. , Orooj.;-

4 rcnuiifim» invrfhetii nervi tertnicuUra .F'0^

ne* .rafi* fanjuineis referta. r.-

D' i pi icat ut 1 l uhttan? i* opt ici per tranlr er Ium lema.

Eiu* per Inu :um continuatio. f .

lilimemJ 3c v*6 . quibus fc&is nervus extenditur qniii
p 4iu ii.cmbxArtain.

teipenjeri* duBus pancreatici.
lmtd,a„ R»ioti<. bbb. Du&m Utetalef k ioicriorei
Cucumtc-ean* pancreatis.

1 1 L

/it eo extera.

Vemreul w irertu* cuti fuu rugis- b- Pylom».
lnlctiiod <Aus pancreatici. d. Paoctcai.

Emus cu» 'fiuti pancreati* in EcphyGo. .

Citrrmulx pljrim* ubique in Inteftinitcoofptcux luceam pa
creati' l icco analitftum continuo promentes.

Duodeni exitu* m eocWc am Intettini tenui*.

FTrrani «Khlea -n IntciLno tenui. . .«

pontVda onttmotum motum fpiralem per Imeuim cochleam
dCMXMMC*.

Scapus coebkx.

- IV.

o Ifcti oujtru pancreas cum ippenJiciiui.

Fundus Ventriculi. •

fyloru*. cc. Ecphjrfi*. ..

Appendice* vermiculare* aclaciniof* jwncreat «mftitoemes.
Appendicularum trunci (e* maiore* a quibus cxtcrs onuntur.
& larii du&usejufqut infercio ia loteiliauiu.

Pancreatis in eo exitui in Intefhnum.

Vemric ri pylcwiqiieptodti&iotd EcphyGn.
b. Appeni^nilitum paocrea* coofluucmium exitus patea:e$.

Vcdcti1» ici lea.

Du&u- laterale* bHariiT- hepatici.

Emi» -murtu* bilarii duci ut.

V I.

usjrc fi licularum vcrmicuf0rum vaja membrana.
Me uittinx. . b. Vafa.

iit.

kkk.

PP*

qq.

UU.

bb
cc.
d. fice.

V. VI. VII. Collko. Amstiio».

B AQJd APISD.

VII.

Kjfilofx vifcera quadam.

Initium OEfophagl b. IngrclTusconftri&ior Vemrioili.
Continuatio OEfophagi , io cujo* fineexontut duOus qmta
reficam aeream tranfit. . .. ,

DuQut veGcz aete*. e. Ventricolu* veru* fcre cibo repleto».
Pancreas C appendiett. g. Vdka fellea.

^cpbyfis , f duodenum. i. VeGca aerea.

VIIL

Vterue apertu i , in eo fcetutfum ovario .

Pifd* caput. b b. Lobi duo hepatis ad fuperiora revoluti,
VeficafcUis. d. Meatus felleus ad Inteftinum tendens.
Ventriculus. f. OEfophagus. ggg. lmeftou.

Ora f. eiteUi orarii dextri.

. . Sini Ari. . n

Meatui dextri orarii par* non aperta. m. Foramen quidem.
Reliqua par* aperta. oo. Uterusdextei apertus.

F ocius bini qui hoc utero contioebalRur.

Viidlr C ora. ...... . e

Pedunculus reluti appendi» umbilicalis rjuo nuuuur fertus.
Terminus peidunculi f. locus iofcrtiotus.

Meatu* orarii finirtri.

Urens* Gnifter.
foramen Inteftini Redi.

Uteri fmiftn.

■ ■ . ■ Uieti dextri.

IX.

Galxi lavit f. pifcii afiani abdomen apertum.

Par* pifd* fuperior I qua caput tbfciflum.

Pinnz duae fuperiora.

Lobus hepatis dexter ac Gnifter.

Ova f. orarum vitelli quibus nutriuntur pilees.

Ventriculus. f. Imeftioum Colon.

Jejunum.

kkk.

11 L

Lien. i. Uterus.
Tr« caruncal* podicis.
Pinnx dux inferiores.

iSJfcUui minor .

XI.

Ofellus major .

ladccipenfcr f. Jlurio.
XL

v.ki;.

DigitizoO by Google

‘jiSaelTO

Nnn x

Digitized by Google

4^8 Expt. Figurarum TABULAE L.

Quibus vifcera quaedam

RAYjE, SEPI/E, RHOMBI, HIPPOGLOSSI,

proponunt

• AMSTELODAMENSF.S. & 6 W A M M ERD A M M IUS,

I. enim II. 111. IV. V. huic debentur, Reliqua: illis.

A-

bb.

3 a.
cc.
f.

Flg. I. •

\*alvi tla inteflinalis Ray* per tunicas tranjjtarcns.

II.

Eadem a tunicis feparata.

III.

Quadam partes Sepia femina.

Eru&arium atramenti.

Branchias e e. Ova.

Du&us per quem excuntova. e. Ovarium.
Exitus inteftini & e rudiarium atramenti.

Duo corpora glandulofa , forfan Teftes-
Pars peculiaris humorem rubellum continens.

IV.

Ex eadem alia.

Primus frrpirr dens. b. Secundus.

Gula. e. Ventriculus.

Inteftin. redlum. i EruSarium atramenti.
Exitus erudtarii.

Id.

aa.

Cor*

Sepi it Cor cum branchiis.
bb. Brancbia.

aa.

cc.

VI.

Vifcera Rbsmti.

OEfophagus cum ventriculo.

Ecph^is portio. ,

Tubulofa: pancreatis appendices admodum exi-
gux.

Veliculafellis.

Exitus appendicularum ac meatus bilarii in In te-
li inum.

Hepar. g. Lien in (itu.

VII.

Rhombi aculeati.

Ventriculus. bb. Pancreas f appendices.
Intdlinorum primum.

Vefica fellea cum dudhi, qui ad latus unius ap-
pendicis inferebatur.

Lien in fitu.

VIII.

Vipfeghjf pancreas.

Ventriculus apertus.

Ecphyfis. cc. Pancreas f appendice».
Appendix maxima , feptem pollices longa, &
& unum lata.

Exitus Appendicum in Intcftimim.

Dodtus biiarii exitus in appendicem.

IX.

i/lppcmdieuminhoc pifee interior ftruBura.

Appendicis dudhis interiores ac laterales, iaftar
cavernularum f. cellularum apum.

Notat* eelltsl* microfeopio auB * , ac exftccat*.

XI.

, Inverf* appendicis facies,

XII.

Delineatio Rhombi.

XIII.

Rhombus aculeatus , cui fert refpondent- ta
qu* Hyppo st,ffi.

XIV.

•

Delineatio Ray*.

XV.

Wlies Sepi*.

Digitized by Google

YTTT

xn.

■ Digitized by Google

vn.

IX.

vi.

VIII

XIV.

•47o

E xyl i catio Fio. TABUL./E L I.

quibus agunt de

PHOCENA & VULPE MARINA

GERMANI CURIOSI

Turfia mtrjer , vrl P turma , juxta menfuram
minorem deUneata.

a. Spiraculum terni lunare hydragogum.

b. Meatui auditorius. cccc. Pmnt d. Umbilicus.

e. Rim» pudendi. g. Anui.

f. FurauuoalatcralLipudcndigijnJulas la&ifcras continentia.

Os (i erui.

a. Summa eius pars . leniter concava .

b. Inicnptionesoflecpcoiunerantes.

ce. Locus incubitus clavicularum,

dd. Crura ofliifterni duo divaricata.

c- Locus quot lum aliis mucronata cartilago pertinet.

III.

Os fcapu.a ftntjlrx.

a. Exterior ejuqpsri. b. Civitas caput olTi* pinnae excipiens.

c. Externui fcapulx proce flos. d. Imcrnm.

c. Longe ad laruj fcapulx cxcuircns protubcraotia lenis.

! V.

Pinna anterior ftnijha , manum exhibens.

a. Os humeri vd brachii, b. Cipotejos cartilagine obdu&tiro.
ce. O* cubiti cum Radio.

d. Carpi olli culao&o, cartilagine coanexa.

& parisienses.

Mrtacarpiofijnia. £ Pd licti articuli.

Digtri reliqui articuli , numero di ili miles castilaginibusconueti.

Y. & VI.

Os petrofum fub meatu auditorio quoad faciem
averfam delineatum .

. VIL

Cranium Turftonis .
f taaa. Maxilla (opertor.

Ib. Pnmi ejufdem dentes . reliquis per cocionem elapfis.

e. Apex roftri in nares nullas hiant.

d d. Podn Nali , ubi potius nates aut fpiracuium hydragogura , reda
per cranium ad fauces tendens,
e, Inrerttitioni ofleumejuldetnfpuaculi.

f. Ctifta galli , vel procefli» ofleu* (opta tmcrftitiuio emergens .

£ jr. Foramina pro Nervi adtici tranfitu.
h h. O* temporum Olli frontis per fututam fpuriam adnatum.
i ii! Os frontis, k . Pungo(um os inter illud fle 01 Verucn.

II. 0< Verticis fle occipitis unum idemque , nulla futmi diftin&tim
nv Foramengrandc ptocerebralisroedulIxtranGtu.
nn. Pioeeflus duo oflei » (i»pef quos fle in quorum lacu ai os pcuoftnr .

VIII.

Maxr£* inferioris pars dextra.

IX.

\ Menfura pedes 1 fr. cum dimidio continens .

HISTORIA VULPIS MARINi,

quam Parificnfes Rik.ud Maiin appetlant , cx tra&atu ab iis edito extra&a , fuperius omifla.

M Axilla utraque Dnrniat varii» ferfc acutis armata.

L i s-cu* inferiori maxilla firmiter coixtct , variis cx , mobilibus , fibratum carnearum ope connexis , compofitx , tmmieada ta,
•f*pcra que te&a.

OEfophagu» amplus valdfc , .

ViiTiicatui rjufdem eum OEfophagO amplitudinis pyloro prxditu» angufto valde ait laeti , cum interiora Ventriculi rugofa admodum»
lic ut Acriculo nimi nantium fnnilis , • «

Pylorum eicipir Iwtiwiwi pars amplior, q »x pro dmtitmi hiberi oireflq ifiqie pollicum Ion tituiinem habens, hane magis JiUtatm alu ,
ad longitudinem pollicum XVIII, hanc denique Rtffmm poUic. VII. Cochlearis m Imeftinis ; valvula manifefte confpicua.

X, , i m inferius Ventriculo connexos , extremo utroque acuto . duplex , coloris haud adeo oblcuri , «juserat
Imeflino «oharrebat particula quxiam , qux pto Paxcimti haberi poterat . fUndulola , mgricamioc hepate.

HiMt abdominis partemdextum totam occupabat, fetia duobus condant . coloris rubicundi , linei* variis grudent ,

VistcuiA Ftiitt nulla iderae . bile in pjienchvinate ipl‘s hxrente 5c per tunicam hepatis uampacente , coloris viridis , (aporia acris ,
FiHiCAipiOM hic nullum. Aorta membrani tegitur undique libera.

Coinii fi rura Sc magnitudo ovo gallinaceo lamdis. hic unicus, figaioideis tribus initium Aott* . & tricufpi-

dalibm doabus ad principium venx cava , prxdiru». Amicui* unica etiam. •

A»rta adfcendent Cerebro pollqaam ramulos aliquot exhibuir , fub lingua maxima parie confumitut-
C a v ur nil fere q iim carnea >ni(Vc init'culotein3o<a!i inii*nt te ia .

Crami fmus varii , non mfi pituitx exiguam quantitatem continentes.

CiiiMUR vsfidexiguum . molle adeo ut nil cerri obfervareqioad Oru&uimlicuaio
SviMAxis Miputi» netvolot plurii no* q-jaqu iverfum ablegabat. .

OrumiUM, a parre antica planorum . magnitudo excedebat emi q-ac in bove, f.UrtfiCM tmni:s erttdjritiei.aTrt , cim.-s contra retra is ai
nodum , crrp*U**kmwtr* , qui rotundui eta&e, applicata. [Jm* haud erat nigra, inferius , licemlu exteriu* iroi Ind:m cju luuit » U-«rui
da perforata; Rttn m vifis fangnineis prxdit».

Circa <imbi'icumacuinitarjquxdara orotuberabat particula, vsriedrvifa. qui fexwm ridebatur indicare. •

FJuia benevolus leAot ex Tra Anu Gallico quem PattGenfes ediderunt legere poterit. •

EXPLICATIO LITER ARUM Fio, X. & XI.

a. Coe. k c. Hepatis lobus major dc minor,

b. Locus vcficx fellee.

f. Ventcava. g.ls. VcmticiAlt .

a. k. lntefLoum.

I. ■ ■ ■ Rrnu

k. g . - ■ ... . — — Duodenum.

l. Lten. m. Aorta,
iv Auricula Cordis.

Digitized by Google

472

Explicatio Fio. T A B U L £ LII.

qux

CARPIONE, ANGUILLA,

CUCULO & PERCA

Harum I. IX. X. XII. Amsteiod. II. & VII. Niidiiam, IV. V. VI.

• Sc iin uber us , exhibuerunt.

Fig. L

lAnguiR* vifccra.

a. Ventriculus.

b. Ecphylis. cc Pancreas, d Vefica fellea.

e. P.wcrcatisSt fellei meatus apertiones in Ecphyfin.

f. llcpar. g. Lien in litu.

h. Rami fplcnici pancreas perforantes.

i. Melentericus Ramus maximus, qui pancreas cir-

cuuquc ambit.

II.

taRnguiRa JupUx vefica.

A. Vefica inferior venis cadi.

b. — — Superior venis Icatens.

c. Ventriculus vacuus.

d. Duarum vcficarum coalitus.

b b. D.ue glandulae prjpi vcficulanig^ommiftaram.
cc. Vera uni glaudularum inferne™ qu* ramos in
velicara fpargit-

f. Vena oppoliti lateris limilia proflans.

III.

vrfx iuilU delineatio.

IV.

. Caput Carpioni/.

> i i. Os carpionis inferni fcifiiim.

>.8cc. Membrana palaticrafla & denla.

) j j j. Lapis fpinx.

4 4-1. Brachia.

5 5. Pinna;.

Caput inferni fUum.

6 Sic- Membrana palati in gulam delinens fimpliciter

rellata.

{ 5. Pinna;

VI.

•

Caput fuperne incijum.

7 &c. Scifiura & hiatus , urCerebium infpici polTit.

8S. Oculi.

ijAc. loiamen naiiuni gcmir.um intercurrenc mem-

brana , quxutrinque foramen aperire & clau-
dere potcll.

ro.&c.Cavitas membranacea Sc nigris lineis fpe&atior ,
in quam foramen narium definit.

1 i.&c.Nervi ad illam membranam tendentes.

VII.

I 'efca Cyprini,

A A. Vefica duplici bocia extuberans.

B B. Ventriculus vacuus intefiino fimilis.
a a. Duflus ab inferiore vefica ad ventriculum.

B. Illius infertio in veficam propi quem

cccc. denotant venas per veheam (parias.

IX.

In Cuculo otfervatu.

a. OEfophagi pars.

b. Ventriculus efca plenus.

cc. Pancreas f. appendice». J

d. Ecpbyfis.

a'a. Ovarium. bb. Vefica urinaria.

! c. lntcllinumre&um. d. Ejus exitus.

XII.

Perca vifccra.

a a. OEfophagus cum ventriculo, b. Ecphyfts.
c c. Pancreas tubulofum f. fifiulofum.
d. Tubulorum exitus in inteflinum.

c. Vefica fellea.

f. -Lien in litu. g. Hepar.

XIII.

Perca.

VIII.

Cyprinus,

Cucultu.

Digitized by Google

Ooo

Digitized by Google

Tak. UL

474 Explicatio

Fio. TABULA LttI.

quibus
Partes varia

LUCII

delineantur.

Earum XHI. XIV. XV. Niidhahmivs, XVI. & XVII. Amstiiod.-
Reliquas P l a c i h t i h u s , fuppeditartnt.

. Fig. I-

In hac omnibus tegumentis, five odeis ,
five cartilagineis fublatis , fola fe no-
bis membrana , offert offendenda ,
quae an dura , an pia meninx cenferi
debeat, nemo nifiobrufi ingenii dif-
cileexta&u, &dum confpicit ejus
partem Cerebrum proxime contin-
gere dignofcct,eft ea in finitis prope-
modum venarum propaginibus re-
ferta , ut fibi ac cerebro nutri men-
tum attrahar, cerebro internis qui-
bufdam vinculis, affabre adnexa , at-
que literis A A. hic infignita.

II.

In hac figura , nihil aliud indicandum
occurrit, qua® tenuiflima illa mem-
brana cerebrum obtegens , ac duo
corpufcula , ad veficulas internas
pertingentia, fimulquc fpinalis me-
dulla truncus.

A A. Tenuillima membrana, venis capilla-
ribus innumeris afperfa.

BB. Exilia quxdam corpora, in veficulas
tandem tranfinigrantia.

C. Spinalis mcdullx truncus.

III.

Veficulx aqua plenx fitus ; Nervorum
acufficorum vcficulam tangentium
politio $ Nervi quoque complures
ipfius Spinalis mcdullx hinc inde
propagati, rnmo vero ipfa fpinx me-
dulla j ac denique cerebrum , cujus

germen cft fpinalis medulla , hac fi-
gura exhibentur.

A. Vcficula ovalem figuram prxferens ,
aqua plena, cui infunt duo corpuf-
cula odea difeontinua , divifa , ac ab
omni vinculo libera.

B B. Super quam vcficulam dux nervorum
propagines, 4 fpinali medulla ortx,
indar filamentorum tenuiffimorum
progrediuntur : quibus quidem ob-
jc&orum fonorum judicium concre-
ditum cft

C C. Alii tenuiffimi nervorum furculi , c
fpinali medulla provenientes , tam
fentiendi , quam movendi vim defe-
rentes.

D D. Magna fpinalis medullx portio , indar
caudx fe habensjintra vertebras, tan-
quam verum , ac natutalcm fitum ,
collocata.

E E Cujus exortus cd a Cerebro, i quo non
nihil progreda, ia duos truncos di-
viditur.

FF. Hxc duo corpora ad latus pofita , &o-
valem figuram exprimentia duas ce-
rebri partes condifuunr.

G G. Duas alias anteriorem , Se poderiorem
hxc duo corpufcula efformanc, fle
quod ex quatuor partibus cerebrum
conflatum fit

IV.

Organon auditus.

A A. Corpora membranofa , & valde dura ,
qux prout a natura fagaci, tranfvcr-

fitn

Digitized by Google

Explicatio Fis

fimfupra tympanum cxpanfa funt,
quemadmodum figura quinta lite-
ris A A. apparebit j ita quoque mc-
diaftinum , five feptum jure optimo
nuncupari poliunt ; Hic tamen e po-
fitione naturali quo evidentiusfub-
je&um tympanum pateat dedudta.

SB. Membrana rotunda, variis ac pene in-
numeris filamentis, quali & circun-
ferentia ad centrum , roboris gratia ,
duttis , tympano auris , aliorum ani-
malium rcfpondens,ncc non auditui,
& olfadtui celebrando deferviens.

C C Duo funt canales per quos aer fonorus ,
ad prateipuum audiendi organum
comportatur, in ortu aperte divifi.

D D. Poftea vero in unam fatis longam , ac
paulo evidenriorem viam abeunt,
donec membranam , piam matrem
vocatam, offendant

£ E. In cujus du&us extremitate nervi optici
divifi , & abfeifli occurrunt.

F. Ultra quos nervos, foramen in olle cra-

nii exfculptum , cernitur , per quod
cerebri excrementa commode ad
palatum dabuntur ,

G G. Diifefli quidam nervi.

HH. Plexus, live rete mirabile auditus inci-
pit apparere.

II. Qui in latum quoddam corpus como-
riuntur, ac definunt, in quo exile
admodum ofliculum, fenfum pene
intus effugiens, continetur.

K.&c. A quo corpore ramus quidam , live fi-
lum, inftar ligamenti aqua pleni fe
habens , natum , corpora quaedam
cartilaginea circumit.

L L. Vincula, quibus fuftinentur corpora o-
vi fine myrti folii figuram expri-
mentia , aquam continentia , litc-

MM. ris MM. notata.

N N. Bafis cranii palatum formans , & cere-
brum confervans.

O O. Duftus feu cavitas fpinalcm medullam
continens.

TABULA L I II. 475

Antequam plexum illum mirabilem
jam exemptum oftenderem , loca fi-
ve fedes in quibus conquiclcunt Vc-
ficula: , & per quos d udius vincula
progrediuntur, hac figura pateface-
re volui. .

A A. Tympanum.

B,&c. Foramina per qux aerfono, & odore
informatus ingreditur.

C G Nervorum opticorum five viforiorum
portio.

D. Foramen rotundum , per quod , fuper-

flua cerebri, fenfim excolanda , ad
palatum effluunt.

E. &c.Complures nervi , vim , pro motu fen-

fuque obeundo , tranfvchcntes.

F F. Cavitates figuram ovalem exprimen-
tes , quibus veficulx aqua plenae ex-
cipiuntur.

G. &c. Dudtus fcmicirculares gyrgilli inftar fe

habentes ; per quos vincula quaedam
oblonga excurrunt.

H. Septum ofleum prxdiftas cavitates fc-

gregans.

II. Locus excavatus fpinalem medullam
recipiens.

K K. Corpora cartilaginea gyrgilli inftar
conformata, commodum iter vin-
culis prxbentia. #

VI.

Utdiftinftius vinculorum plexus pro-
prio fitu ha&cnus fatis fuperque o-
ftcnli apparcant,illos e fit u luo exem-
ptos delineare fcd.

A. &c. Corpus membranofum, aqua vifeida

fuffatum, & vduti commixtum , in
cujus medio pufillutn os relidet , len-
ticularem figuram obtinens.

B. * Cuius olficuli locus hic non nifi obfcu-

re admodum confpicuus.

Ooo 2 C £ c.

Digifeed by Google

476. Explicatio Fio.

C. &c. Ex mcmbranofo illo corpore, oriun-

tur quatuor diftinftiflima , & longif-
fima vincula, qux ab ufu jure fu-
fpcnforia dici polTunt.

D. Eft aliud quoque breve admodum vin-

culum. vcficulam firmam, ac (labi-
lem intra fuam cavitatem cohibens.

E. Cui muneri perfolvendo aliud corpus ,

vinculi vicem gerens , opitulatur.

E. Quod inter hxc duo brevia figamenta
interponitur, eft vcficula aqua re-
ferta, in qua duo officula magnitu-
dine , & figura inxqualia , latitant.

VII. VILI. IX. X. XI. XIL
Ojjd auditus, e 're.

A. Os lenticulare di&um.

B. Membrana, qua os prxdi&um obdu-

citur.

C. Notum eft.

D D. Duo vincula.

E. Idem , alia facie quod a notatum.

E Membrana, ex qua veficula formatur.

G. Humor aqueus, qui ex vcficula aperta

effluxit.

H. Os majus pluribus eminentiis, ac inx-

qualitatibusaffcclum, litum natura-
lem adhuc obtinens.

I. Os aliud multo minus , intra vcficx

fpatium commorans.

K. Utrunque ofticulum extra fitum dcli-

neaturrftft , majus k. litera.

L. Minus litera L. inlignitum.

XIII.

Caput Ludi branchiis traafverfim fcijjis ut
ardue s branchiarum appareant , er arteria -
rum coitus pojl emenfos ear undem canalicu-
los.

A. Caput lucii diflcctum ita ut palatum
appareat,
bb. Spina dorli.

r A B U L i£ Lur.

c. Coitionis arterialis centrum.

d d. A rterix per branchia defccndcntes.
c c. Branchix dextri lateris abfciftse.

D. Cor extra fitum.
f f f. Arterix exeuntes , & tandem coeuntes. .

XIV.

Cor Lucii cum arteriis.

A. Cor. b. Auricula ejus.

C. Arteria magna pyramidali exordio
confpicua.

d. Ejufdcm pergentis verfus mentum pi-

fcis & in branchias decurrentis inter-
nodia

e. Branchix finiftrx totidem ramos
a a a. Ab arteria accipientes.

aaaa. Arterix branchiales in finiftro latere
dcfcriptx, in dextro abfciflx.

XV.

Veftca lucii.

a. Vcfica.

b. Ventriculus vacuus ut in cyprino-

c. Infertio veficx in ventriculum.

XVI. * *

Ovarii membranula quibus ova anneUuntur.

a a. Tenues ovarii laminx.
bb. Ova necdum excreta.

XVII.

Vijccra quadam.

a a. Ventriculus,
b. Pylorus. cc. Ecphylis.

d. Velica fellea cum duftu.

e. Ejus infertio in Ecphyfin.
fff. Corpus ignotum ac obfcuium.

XVIIt

Lucius.

Digitized by Google

47^ ExumTio Fio. T ABUL4 L IV.

quibus

SAL AM ANDRffJ, LACERTJ

B U F O N I S

partes quxdam proponuntur

Marum I. II. III. IV. V. Jaco»*us, VI. Coit amis, VII. tam Drt,

. fuppeditantj

Fig. I.

Salamandr* Interior* in Jit u ntturtli.

a. Hepar,
b b. Sacculi aerei.

c. Stomachus.

d. Inteftina.

c. Cor. ff. Ovaria.

II.

a. OEfophagus.
bb. Sacculi aerei

c. Stomachus.

d. Intcffina.

III.

Cornu* uteri .

IV.

Renes.

aa aa. TcflicuU.
bb. Sacculi oleofi.

Lacerta Sceleto».

VII.

Sceleto n Bufonis.

a. Cranii offa fex. b. Maxillae inferio-

ris offa duo.

c Vertebrae tres cervicis. •

d. Septem lumborum.

e. Scapulae cum appendicibus ex offibus

fex conftantcs.

f. Offis coccygis partes V.

g. Offa lumborum duo.

h. Os pubis vaftum.

i. Femoris offa I V.

k. Humeri olla duo.

l. Cubiti offa I V.

m. Offa fex cubitum & manum connc-

dentia.

n . Manuum offa XVI.
p. Pedum offa XXVI.

o. Tibiae offa fex cum appendicibus.
Inuniverfumoffahic LXXXVIIf.

Digitized by Google

480

Exuicatic, Fio. TABULiE LV.

Quae

OENESIN & ANATOMEN

RANARUM

proponunt.

Harum I. II. III. IV. V. VI. te VII. communicavit Piacoitimvi, VIII. CotTifctfs,
IX. X. XI. X1L XIII. Maiuouius, XIV. Swammiadambuus, *
Reliquas omnes Jacobsus.

Fig. I.

Titan Jihula eum mufculisfS Jinut organo,

«■ Mandibula (operior.

bb. ... — — Interior, priori jun&a.

cc. Mufculi e jus tenues.

d d. Membrana Tonus illius qui olcoligo Ariil. dicitur
organon-

e e. Offa pedoris difle&a , fraflaque.
fi. Cutisipii fuperpolita valde dilacerata.

Ore reftrato Mandibula , Oculorum fit ut , principium
Gula , <5 Unguo ocula ohjieiuntur.

V-

G loti i/ fi rimula laryngi/, Cf e.

a a. Membrana oris partes obtegens.

b. Glottis.

c c. Corpora duo membranofa, tenuillima, in qu* ubi
protruditur glottis delinit, pulmones (cil.
d. Cor in horum medio.

Fulmouct atro turgidi .

a. b. Idem quod in przcedenti fig.

c. Cor. d. Pulmones , maculofi valde.

a. Maxilla fuperior.
bb. — interior,

c c. Ore hiante articulatio maxillarum notatur.

d. l ingua Titus.

e. Gula- principium.

f. Corpora turgida oculos in parte poflica eflbr-

mantia.

III.

VII.

Glortio lihra.

A. Rimula- cavitas.

bb. Ejuscompofitio ex ofle duplici

cc. ApophyTes membranea; A glottide Tegrtgatat.

d. Membranae os inveiliemis portio.

Lingua exhibetur , cum glottide.

». Max libe pars Tuperior, mediaque.

b b. Oculorum Titus.

c. Gula; principium.

d. Laryngis foramen.

e. Foramen hoc laryngis contegebat corpus lingua,

ubi intus naturaliter fitacrat, nunc autem inte-
rhistblubiliexidente ac (ludio inverTa tum ri-
mub tum lingua; figura , magnitudo & Titus in-
ootelrit.

IV.

lingua figura , C te.

a. Lingua' cuTpis' , ac Tummitasqu* in Ranis intror-
Tum Toluta & mobilis , contra ac in homine, avi-
bus, Ccc. in quibus verius dentes vibrans & mo-
bilis cernitur.

cc. In ctao centro carnea Tubrtantia fibris obliqui in
corpus candidum illius longitudinem perreptans
deTcendentibus alperia.

VIII,

Rana fcclctom.

IX.

Ranarum pulmo eum trachea.

Larynx Temicartilagmea.

Rimula qiue exafiiffimi clauditur & aperitur ad
animalis libitum, & clautaaire turgentes fervat
pulmones.

Cordis Titus.

Pars exterior pulmonis.

Cellularum propagatum rete.

Arteriae pulmonariae propagatio.

Pars concava pulmonis per medium Tdffi.

Venae pulmonariae parietum apices excurrenti»
propagatio.

X. Cei.

Digitized by Google

Exu. Fio. T

Cciula fimplicijjimo ubfquc intermedii / parictibut
auUo in magnitudine.

a. Cellula: area interior.

b. rarietes divulfi & inclinati.

c. Artcrix pulmonariae truncus curo Ramis appco-

„ (is quali reticulato opere delinentibus.

d. Vena: pulmonaria: truncus parietum fadigia pe-

netrans fu» decurrentibus ramis.
c. * Vas in fundo & angulis parietum commune late-
< talibus & continuatis Retis ramificatiombus.

XI.

fruflulum extimum pulmoni/ exjiccati continent
delimatum Rete,

Xii.

interno vejiculo C t ftnut adumbrat/ cum appenfa peni-
culo inter ftit ii ne porto Jnperiori , Ctrl erutu exortu/ d
integro propegetto icone oeultt fubjici non potuit.

XIII.

Lobulorum utria adoptatio fupro tracheam & pulmonaria
uo/o, qui etiam e fitunoturoli diJIrtHi exhibentur oJ
fheilhrem intclhgentiam.

XIV.

Genitui io ejui.

a. Cor rana:.

b. Auricula.

c. Principium arteria: aortm.
e e. Pulmones.

f f. T uba: uterinar odia in (itu naturali circa Cor.

g g. Ova liinc inde inTubis conlpicua.
b b. T uba- contortiones ac anfta&us in quibus ova di&a
confpiciuntur.

i i i. Ovarium contraftum obova expulfa.
t k. Uterus bipartitus.

11. Tubarumiimsacinlcrtioinutcrum.

m. Uteri cotium.

XV.

Rana ipfo.

Fig. A.

Intefiino in gyrum 0Q0.

Spinali/ medullo opopbjftt albo.

£.

OEfbpbogu/ , (Se.

A B U L & LV. 481

t. Teftes. b. Renes,
c. Stria: adipofie.

G. '

a. Par tuberculorum. ^

b. Par alterum minus.

c. Monticuli alii.

d. Membrana odis cibroG-

e- Ventriculus quartus-

f. Ganglioides (ubdancia.

g. Nervorum egrcQui adlita cavitas.

* C-

a. Tuba fallopiana.

b. Ollmm ejus ovale.

c. Ovarium.

Fig. L

In medio ovi globus cft rotundus ac nigricans velut fe-
men cataputiat jiimor is , qm eft ipfe foetus rar.inus: li-
quor vero albicans & circumfufus ipfius eft alimentum ,
quod ipfiim lenftm dilatatum ita attenuatur , ut ranun-
culus demum facile exire queat.

Sinus, feuGflura medio globi nigricantis imprefla.

»•

Pars anterior globi obtufa , pofterior acuta ex loco
fuo aliquantulum recedit, ubi cavitas apparet. Obfer-
varunt Anatomici in ovario mulierum , qtite pepererunt ,
tales cavitates Ccvefligi a, in quibus ova vel delituerinc
vel tranlierint.

Ranula, cauda remigante, in aquis natat. Appa-
ret quafi vermiculqs craflo obtufoque capite, qualifor-
roa Rtmio aliifoueiyrinus vocatur, a gyro & rotundi-
tate; aliis ranula, (eu quibulaaro moturis , ob

caudam agitabilem.

f. ■

Excrcfcenti* , feu rami minuti juxta caput protube-
rantes , qui fenlim evanuerunt.

<5.

Oculi apparent ,' auxilio raicroftopii fatis infignes.

Rotundum oris vediglum. Ab illo tempore , inje&um
gramen & lenticulam paludrem ore quidem videbantur
attingere, an comederint, ignoro. Docuit me anato-
mc ranarum , przter fcarabxos aliaque infe&a , vix
quicquam beUioUs has votare.

Ppp 8. Ap-

Digitized by Google

483

Explicatio Fio.

.. I

TABUL® LV.

II.

Appendicula inteftino limilis, qtueio notiam delapPa
gyrinis eellit in aliroentara. Rem accuratius examinans,
excrementa efle deprehendi.

Pedes anteriores emergentes. Quo tempore , ranula
caudi oblonga quatuorque pedibus infignisr figuri la-
cerum mentiebatur.

ta.

Maculae percutim hinc indeTparf® , ftrteqoae elegan-
tes in cauda.

10.

Pedes pofteriores apparente»: quorum digiti adhuc
tenui cute circumdati; pedes vero anteriores intra cu- I
tcm adhuc latitantes diueSio moniiravit.

Cauda fenfim anguRior fadb , totumque corpus A
membrana l'uz involucro Uberatum.

»*•

Ranaperfe&a, cauda depoGti, membnfque oant-
bus excms.

Digitized by Google

, Digitized by Google

« «i t iri -j

484

Explicatio Fio. TABUL/E LVI.

Qux

BOMBYCIS

partes quafdam proponit
a MALPIGHIO

defcripta/.

Fig. I. M a l pioiiio T a B. I. fig. 6.
Bombycis externa configuratio.

II. T a b. 1 . fig. ro.
hinnuli extremi conjiitutio ,

T. Carnea portio ani foramen tegens.

V V . Corpora bina carnea , foramini ani aditantia.

III. T a b. 1. fig. a.

Capitis exterior conjiitutio .

A A. Semifphxrula duo ovalia.

B- Portio intermedia angularis

C. Zona carnea, rugofa, a portione dicta dependens.

D. Labium. E E. Mandibula. F. Mentum.

GC- Procedas maxillares. H. Oculi.

IV. T a b. a. fig. l
Pedis JlruBura .

A. Pescamcus. BB B. Unguium duplex ordo.

C. Pare filveftris. D. VoU.

V. T a b. x. fig. fi.

Cruris f. brachii configuratio ,

VI. Tai. 1. fig. 7.

fibrarum externarum varietas .

Fibra rc&a. bb. cc. Obliqua.

Fibra parum obliqua. f. Defendentes.

h. Adfccndentes obliqua.

Dorfi medium.

Mufculus fuper exteriorem rugam extenfus.

VII. Tab. j. i.

Vafiain externis , ffr.
a. Truncus vaforum pulmonalium bb. Semicirculi'
ccc. T res circuli corporis habitum pervadentes,
d d. Contigui circuli vifcera vicina ambientes,
ee ee. Reliqui circuli

VIII. Tab. 4. fig. x.

Hiatu/ externi.

a. Cut» extremitas.

b. Scidiirt in medio fpatii ovalis.

«. Fibra cinericei coloris.

IX. Tab.}. fig. 4.

Cordir eonftruBio.

AB. Tubulus continuus, e e e. Latiores eius partes,
d d. Partes conflriebe.

X. Tab. j. fig. f.

Ventriculus Bombycis.

A, Ventriculus. B. Rami trachea.

C. Fibia carnea reda.

D. Carnea fibra per tranfverfutn du&e.

E E. Portio Ventriculi minima.

F F. Carnea fibra per longum du&a ligamentorum
vicem fupplentes.

G. Membranofus du&us Ventriculi. H. Inteftinunr

I. Orbiculi Inteftinorum.

K. Coar&atio Inteftinorum. L Anus.

M. Caviraspoftrema Ventriculi.

N. Varicola vala.

O. Di&orum vaforum ortus.

P. Tenuia vafcula.

XI. Tab.}. fig. x.

Vafa ficrico firmando dicata.

A. Vaforum horum circa Ventriculum progredi*

oblongus.

B. Eorum flexus. C. Flexura alia.

D. Meandri eorum varii. E. F'inis eorum.

F. Principium eorum. G. Laxior pars.

H. Portio Inteftino fimiEs.

X1L & XIII. Tab. 6. fig. t. & a.
Spinalis medulla.

A. Subftantia exterior, alba.

B. Interior.

C. Ejus curvatura fuperior.

D D. Appendkesdua interiores.

F-. Ncrvigemini inferiores.

GG. Globuli ad trachea orificium.

H. Globnluspoftremus.

I I. Globuli in cranii bafi nervos emittentes.

K. L. Globuli poftremi inter V 1 L & VIII. trachea-
orificium.

M. Spina graciWcsntis extremum.

N. Spina refiduum globulis interjo&um , nerveutn.

O. Spinalis medulla partes diftantes.

XIV. Tab. 7. fig. j.

Cranium.

A. Odea Zona cranii bafin firmans.

B. Globuli diaphanif. oculi.

C. locus per quem dentes tranfeunt.

D. Locos ubi oriscavitashiat.

E. Menti locus.

F. Procedus mammillares.

XV. Tab. 7. fig. x.

Dentes.

A. Apex dentium.

B. Pars gibba. C. Alba lamella.

Digitized by Google

i l' m -:X' /y

litum wr ^

[ A bBl ~ .-' jfl

iiiSii

1 I|Jf ' a ‘ H

ppw*

4.86 Explicatio Fio. TABULiE LVII.

quibas

ftrtes reliqua

BOMBYCIS

M A L P I G H I O

defcripti proponuntur.

Ji«. I v L M A t » I a M r o T * t. 8. fig. r.

Surcli* configuratio i parte pojhci.

Corpus umbonis fpeciem habent»

Kt condi tum caput,.

Eminenti* bine C al*.

&C Dotii annuli-

XVII. Tai. g. fig. *.

Eius configuratio a parte antica,
r £. Ltbia papiiofiia. F.

G O. Crurum Jiv ancationes. DDDD. Antenn*.
q- atc. Exitasiuucs alatum.

XV III» Tai. 8. fig j.

Ventriculus aurcha .

A. Ventriculi pa« fuperior.

|l -- - Inferior. . .

C C C-Crocca vafi f. imeftinula ab «tremo Venu»cuti prodeuntia.
DO. Duduslongu* in quem Imeftinula hiant.

E E. Vcuca ik.einbraiaea humiliorem alvi partem occupatu duUui
continua

f. Dudus ab hac refica erumpens ac Ln anqm definen*.

XIX. T. 9. fig. 1.

Ovali r circumfenptio papilioni/ deplumis.

XX. T. 9. f. 1.

Papilionis configuratio.

A. Caput. BB Oculi. CC. Antenn*.

D O. Antennarum «ortus ubi crafliote*.

BE. Inc-irvario antennarum. F F. Labia.

G G. Crura. H H. Unguet 1 1 Crura.

£ K- Al* fuperiore* LL luferiotea.,
m m. Alarum fabtx.

XXI. T. 9. t
ts4ha in eadem notata.

k k* Antenn*. B. Cervix. C. Scutiformis tumor.

D. Ffoccflm cartilagineus. E E. Al*.

X X 1 1 1. T. 9. f 4.

Ventris extremitas.

k. Ultimus anmilui cartilagineus in mu Itui is.

B B. Appendices anouli ultimi.

XXII. T. Q. f. I.

Huc facientia aha.

A A. Roftti corporis oflei C.

jl. Prona Ventris P « C. Oucum quoddam corpus.

D. Actotka pars oflli corpora C.

E. Ani extremum.

H. Convexa fubtlamiaolTd corporis C Uuboaus wflar.

G. Peius.

XXIV. T. 10. f. 1.

Penis , S5V.

A. Penis radix. bbbb. Paraftat*. C. Pfxpatium.

D. Penis. t Glan*.

f. g. h. Tres penis caruncul*. L X. Roftti corporis oflcu
L. Meatus prr quem femen «it. M M. Tefte*.

N N» V sicula ex te itibus em illa.

XXV. T.IO.f.1.

C. Frxpuzium. O- Boftratos peno.

*XX VI. T. 9. f. J.

Pudenda feminea in Papilione.

a. Ultimus anmjIusofleusVcntti*. ,

b. Membrana ab ultimo annulo peodena.

C. glTcus circulus qui membranam B circumarabit,
d. Vulva. e. Sctflura vulv*.

f. Membranea tuniea oflei circuli proruberantiam enormi ns.

g. T umores ovales ii membianca t unici erumpent a. h. A nux,

XXVII. T.9. {. 4.

Penna Papilionis.

a. Cslsmut pennarum. b. Pium*.

c. Plumat procer*.

XXVI IL T. 11. t I.

Ovarium , partefjue ad fit a in femina .

A. Truncus ovarii. B. Ovarii truncus in binos ramos divitas.
C. Sub divifio ovarii in quatuoc Imeftinula. d. Ova.

F„ oblongum corpus cui oeditur ovarium,

F. Bma ovalia corpora.

g. Corpus rotundum ovalibus corporibus jundum.

H. Canalis tribus didi» corporibus communi*.

L Corpu* globofuro margaritam occidentalem *mulan«.

K. Dadus d di corporis gfoboG. L. Radix coioox oflex.

: M. Dudus alter ovario appenfus.

N. Coniignatio corporis inierius 1 1 1 I globos «hibens.

O. Pedunculus commuois globulorum, P. Vehca oblonga,

I Canalia vclic* oblongx. R. Colum,

XXIX.

Huc. facientis.

L. Pudendum femineum.

N. Globuli varii. M. Ovarium.

O» Pedunculus communis.

XXX.

Ovum .

Digitized t

Digitized by Google

48S Expl. Figurarum TABULAE

Quibus de

E P H E M E R

trtditt illuftrwit

SWAMMERDAMMIU3.

LVIII.

Conjungat ledor Fig. I. IV. & VIII. fsepmscni
Fig. I-

A A. Pulmones aut dudus refpiratorii Ephemeri-
B 15. Dudus refpiratorii in Capite-

C C. Ad mtifculos thoracis praxredentes.

D.&c. — - Ad murcidos abdominis.

E E £. — Ad rpindeio medullam , circa cujus nodos
valdi nutabiles

F. &c- Ad vcRculas feminalesf.lades: harum una loco na-
turali continetur alia major judo delineata ex-
tra corpus remota eft.

C.&c. — Ad maxillas f. branchias argenteo colore
fplendentes Harum duar tantum exhibentur.eo
quod reliqua; decem abfeifi* , quod inferiores
pinnae decem melius in confpedum veniant , vi-
de R R R.

H. - — Ad inferiora Intedinorumfpermaticaqueva-

fa d d.

K K. ——Ad alarum alveolos , codarum f. nervorum
fpecie ,

P. &c. Tres lingulares extra corpus properantes ad bran-
chias. Abfcilli hi, quo pinrte fubjed* R R R R
co melius reprofentari queant.

* — Harum medius , in medio branchiarum albi-

• canti colore transparens,

R.&c. Pinna: V. in utroque latere , cx obfcuro fla-

vclcentis coloris iifque rigidis pilis , una maxi-
S S. mi pai te oblitae.

Particula pilola inferiori parti priorum branchia-
rum adliarens. An in aliis etiam «periatur,
Y.Stc. ignoro.

ZZ. Spinalis medulla,
x x. Loca ubi ligamentis firmatur.

Nervi viforii > ex fpinalis medulla principio origi-
a a. rem ducentes.

Mufculi pedoris odium motui dicati, nervos ex
b b. (pinali medulla adfuroentes.

M ufculi alii , ad difledi , alas moventes , nervis G-
militer inilrudi.

d d. Particula: dum , quas pertinere ccrfeo ad Vafa
fpcrmatica virilia , licet de re ipfa incertus,
e. Intcftinum Redum , abfcilTum.

h h. Alarum complicatio miiabilis , ir.tra alveolos.

- II.

Exhibetur hicunum ex animalculis hifce, idque
lextis mafculinl , & ex maximis , ubi '

A. Ocu'i, duplo majores ac in feminis-
f) [). Cotnua , eorumqucaiticnlationcsvari*.

C Os , vel dentata: maxilla: quibus terram fodiunt.

D D- Primum , fecundum & tertium par pedunscum ar-

• ticuhs.

E. Alarum prorutn receptacula.

n quz in una defiderantur liter* in alii occurrunt.

F F . Branchi* continuo mobiles valdi r ugofar.

G. Cauda tres, fetis indrudx.

III.

Ovarium duplex hujus animalculi, ex innumerabi-
libus conltrudum ovis , quod eo cemporo quo
volitat inaquat fuperficiem ejaculatur cuideia
quod ed virilis fexu lades , fuas imponit ,• adeo
ut fme coitu generatio hic peificiatur.

IV. VII. & VIII.

L L. Rami quidam trachea: A A ad ovarium tendente».

M M. Iidem tunica ovarium inveftienti inhxrentes.

N. Iidem cum ovarii particula i corpore exempti ,

ubi egregii notari poteft , quomodo d udus hi
connedantor ovis , fimiliter ac pediolus uvis.

O. &c. Alii ad Cor . ubi Rami omnes ex duplici trache*

trunco A A procedentes ne fieret coniulio non
funt delineari.

T T. Cordis pai ticula , oblongi canalis formam habens ,

• circa dorfum collocatum.

V.&c. Trache* ramuli varii, ad Cor partefque alias able-
gati, abfrifli.

xx xx. Locus ubi Cordis datur protuberantia.

C C. Mufeuli motorii branchiarum fex & pinnarum v
in quovis latere.

ff. Ventriculus cum Intedinis per membranas ovarii

transparentia.

g. Ovorum forma plana , & ovalis.

ii. Intedini Redi Mufculi, foeces expellentes.

A. OEfophagi circa Ventriculum abfcifil particula.

B. Orificium Ventriculi inferius f pylorus.

C. Ventriculus ipfe, trache* ramis variis indrudus.

DD. Intcdinorum primum.

E. InteRinum Colon, in quo line* quodam notabiles.

F. Intedinum Redum . plicatum.

G. Valvul* quodam in Intcdino tenui tranfparentes.

^.5.6 . &c. Inciluras denorantannulares corporis.

Cerebrum & fpicalis medulla quique ex iis prove-
niunt Nervi ad vivum hic delineantur.

Numeri 1. a. j. &c. locum naturalem defignaoc
fpinalis medull* in corpore.

IX.

Partes omnes Fig. I. delineat* > naturali magnitu-
1 dine.

Ova hic reprofcntantur , fine microfcopio , quo
ufus fum in partibus reliquis omnibus delinean-
tis & deferibendis.

Digitized byGoogle

Digitized by Google

Explicatio Fio. TABULA LIX.

quibus

insecta

V A X. I A
proponuntur.

tlarum XVII. XVIII. XIX. Wnsio, debemus, XlV XV. k XVL JacoBao,
VIII. B. C. D. E- M a i. r i o ii i o^reliquas Pucintiho.

Eig- A.

C I C A D At

Struitur* extern*.

Caput. b. Thorax.
Abdomen.

Aix majores.

. — minores.

puditus organtn.

Tympanum duplex fub duplici fqua-
ma latens , quat in liac cicada non
appjjtcr, fublata ad faciliorem in-
interioris fabricae infpcftionem.

Antrum duplex, in quo latent mem-
branulae a quibus fonus editur.

Fornix f. Camera qua conclufusacr
clifus refonat

Demptis impedimentis nonnullis
exhtbentur hic

Diffrfto per medium univerfo Cic*d*
corpore offeruntur

i a. Mufculi duplices ad movendas mem-

branas effecti,
j. Cavitas fornicis.

:c Membranae bra&ealcs. «

Fig. B.

' Cicada
Trtehe*.

a. Itamus. b. VeGex ovales,

c. Rami minores.

Fig. C.

Pudendum femiu.

a a. « Penis offa duo.

b. Glans afpcra.

ce. Vagina. d. Anos.

IV.

Antrum f fornix.

^raftcalis membranula foni auftor. j
Membrana lutea fornicem fuperius
claudens , qua rupta perit ionus.

L o c u s x *.

Nsturtelis Jlrurtur* *tque extern * figur*.

V. VI. VLL

Ala Gniftra, fuperior, redi
Ala dextra, inferior, rc&a.

. c. Tvm-

Digifoed by Google

Explicatio Fig.

c Tympanum cujus limbus cx fubftan- ■
tia dura & folida fub nigra conftat. '
d. Corpufculum nigrum durum in ala |
finiftra qu#hic invcrfa agparcr,
cujus attritu cum tympani cxtrc- i
mitarc iit fonus Aridulus.

VIII. T. 4. f. 3. Malpi 0 hi o.

Tradt. de Bombyce.

Trachea ai Ventrem fpeftans.

a a a. Annuli. bb. Laminae cartilagine*,
c c. Ejus pars exporredta.

Fig. F. M a t r. T. 4. f. 1 •

a. Trachc* caput,

bb. Tubulus amplus.

IX.

Gmtvs niger ac integer.

Albus gryllus fecundum latus.

Alisquatuor divaricatis aeexpanfisinfu-
perioribus , ubi quidam quali oc»!i confpici-
untur locum excitandi Ionum dcmonftrar.

XII.

Diltindtius ofknd^nt membranas fquam-
cas quarum interventu facto mutuo attritu
ftridor ille foni perfentitur.

xiv.

9 Gmuo T»ua.

Externa factes.

XV.

Ventriculi , &c.

a. OEfophagus.

b. Ventriculus Primus.

c. Secundus.

TABULA LIX. 49 1 .

d. Tertius.

-ce. Tubuli pulmonum.

XVI.

Ve utriculi, &c.

a. Ventriculus primus, #

b Secundus , Echinus.

c .— Tertius.

d. — Quartus.

c. IntcQinum tenue,

f Craflum.

Fig. D. Malp. T. 4’ £ +•

Eruca grandioris ,

Produdtiones mucofx Ventrem
• oblinientes ,•

Omenti inftar trache* ramos fuftentantes.

F. E. M Air. T. 3- f- *•
Lucani
Trachea.

a a. Veficx. b. Trachea.

Delineatio

XVIII.

Exhibet Lumbricum Tirrestrem fuptnutum ,
quo. id maximam portionem ejus itjfeilum ,
dr apfrtum , ut Cerebrum . Prae ordia , hf-
cera, aliaque partes confpiciantur.

A. Lumbrici os cum mento.

B. • Cerebrum in cujus fuperficic arteria

expanfa ad cor dclcendit , Se inde
ad caudam.

b. &c. Mufculi annulares, aperti', ficcxpli-
• cati cum tendinibus.

C. OEfophagi portio. D. Cor

E ce ce. Globuli albicantes fupremi tum ma-
jores, tum minores.

TT. Duo globi infimi, ovis gravidi de im-

pleti.

Q__qq 2 G. bto- *

Digitized by Google

E x u i c a t, i o Fio. T A B.U L £ LIX.

Stomachus, cujus tres ventres funt
i-a-3- .

Inteftinum a ventriculo dcfccndcns ,
quod mufculorum annularium
tendinibus , in quaque feftione
conftridum , inllar coii in per-
feris anirmlibus apparet.

Ejufdem inteftini portio aperta, ut
corpus ciinclufum.fcu inteftinuna
in inteflmo confpici poilit.

Corpus illud interius , quod hepa-
tis, fiemefenterii lococLfe vide-

XVIL

Exprimit ejufdem lubrici portionem cum-
cauda abfctjfam , ut pedunculorum feries ,
qux funt 4. fc a a a a, fc. confpiciantnr.

XVI.

Exhibet Lumbricum integ um , pronum , ut
mufculi annui ires , tniifjue trachea , vi-
deantur.

tur.

Digitized by Google

r/’

« 1

i t- -'1

Digitize^ by Google

«1 • •

r. £

491 Explicatio Fio. TABULAE LX.

qus de

• serp-ente

V I P E R A agunt

Harum o&o priores H. F. ab Aquaf *n dsn n, IX- X xl BtAg,us>
reliquas A ho acus Abbatius exhibuerunt.

— __ Inferior, veficularis.

OEfophagus. f. Ventriculus.
Inteftina- H. Locus foecum.

a aa

c. '

Fig. L

Serpenti/ Ova tria , per t uniam unit*

II.

Tunica prior ai altera feptraU.

Tunica ovi prima venis onufta.

, — Altera iubje&a.

Vente per eam difeurrentis truncus.

III.

EaJcm tunica ah* facie.

Prioris tunica: pars interna.

Scc mdre tunica: pars oppofita.

Po. ti jacula cono limitis ubi tunica deficit.

I V.

Dempta pruni tunica Jua fuhj/Ba , alter*
crajfijJim* , »Itcra tenui*.
a a a. Tunica fecunda.

(j Tertia fetum tangens, c. Fastus- •

V. & VI.
fatue fttur variut.

Crafla membrana f. chorion.

Vali umbilicalia.

VII.

fatue explicatu/ CJ capite pcnjulut , «r vafi
umbilicalia exuUiue conjpici queant.

, Chorion. b. Vafa umbilicalia.

VIII.

Sei pene convolutu/.

Vafa umbilicalia.

Locus infertionis eorundem, c. d. Tefles.

IX.

Vcfci fellea , ille.

a. Vefiea fellea in fitu. b. D.nftuscyfticus.
c. Hepatis particula. d. Duftus hepaticus bilarius
e Pancreas ut f ifpicamur. ff. Inteflinum.

i. DuAujm hilariorum unio.

nn.

qq.

rr.

a.b.

E.
G.

XI.

Renet cum genitalibus.

oo. Renes. pp. Ureteres.

Tefles.

Dudus fpermatici ejaculatorii.

Penis Uterque.

XII.

Vipera parturient.

Dentes canini. .

Capitis latera fuperiora eminentia a Nicandro tu-
bera & cornua difta. •

Oi vulva: f. ofculum externum cum catulo vipereo
E prodeunte. "

Sanguis & foetus excrementa circumfufa.
Viperulus in involucro mox exiens, quod (latim
dehilcit ac rumpitur , ut fecunda in puerulis.

XIII.

Interna vipera pailes.

T. R. Alper* arteria: partes , cum pulmone , qui efl ve-
futi veficula oblonga , variis meatibus donata.

P. Q. Vena: f. arteria: qureailfeendunt a corde & ab he-
pate ad gingivas f dentium veficulas.

S. OEfophagus. N. Cor in pericardio.

M. Jecur per quod vena excurrit.

L. Ventriculus. K. Vefiea fellea.

O. Vena qu* ab hepate ad radices dentium fangui-
nem iehotofum aut fel veneni defert.

G. Fundus Ventriculi. Q_C. Exitus foetuum.

H. 1. Ovorum receptaculum.

D-F.. Vafa feminaris.

A.B. Orificia interna uterorum bifida.

A A.
LL.

XI V.

I niema parte/ inmafeulo.

Tefles. XX. Vafadefec«ntia.
. ■— Praeparantia.

Parte/ interna varia.
Cor. b. Trachea.

Pulmonis p irs iupirior.

Q. R. Duo penes qui terminantur ad radicem caudz.
M.N. Fellicul* integentes penes.

Z. Afperitates penis in parte antica ubi turgent pe-
nes hanc habent formam , ut erinaceus.

BB. Orificia penium. E. Ventriculi. YY. Renes.
H. K citum Inteflinum S. Colon flexuofum.

Z. Splen colo nexum. •

Digitized by Google

INDEX

FI. GURARUM

quibus «

Minantur ftrtes v*rne

TERRESTRIBUS.

VOLATILIBUS.

Ctt . Tiido , v»«l. p>' ii1' kc. U4 i)| 148 kc.

tnC, tu- 400 1 kc. io}. 1 c6 no. tu.

Camelo dromedario.

Cane.

Capra Africani.

Cwwc.

Clumdcorne.

Cuniculo.

Loiw-
Iclr.

Fele Zibeihid.

Lcoue.

Lepore.

Ove.

Porco.

Sinua.

Tcfludine.

Tigride.

Urio*

Vitulo.

Hirco.

Capra.

Vulpe.

CaptroNV

Ceno,

Cire.

Talpa.

Mure.

porcello IndicO.

Mane. •

I chmo.

Sptoali medulla ui quadrupedibus.

«0, kc.

4)6, kc.
• )»•

ii» . kc. }if jk>* kc. 164 }66
i“

125

Ui 124

jfc. ttc.

121

5Ti j

Callo fc Gallina.

0?o.

Oro k Pullo,

A <^U A.T I X 1 B a s.

VOLATILIBUS.

A quila.

1 «.one.

Uua.

Atdex

Ijuciooe.

piittaeo.

Cornice.

Vcipcnilione.

Coiumba.

Auatc.

. LM

446, kc.
«c¥T kc.
41», kc

±!£

4*°

41!

4*»

4**

4»«

4«

4»*

4»4

4*4 4^

S»

4i6

414

Onero.

•reo.

1 Alofa.

• Aceipenfetc.

j A fello.

Galero.

• i.pbi*.

! Rayl.

Sepia.

, Hippotlo&v
Rhombo.
Phocen*.

. Vu pe marina.
I Carpionc
Anguli*.

, Cuculo.
Perca.

Lucio.

1 Salamandrt.

I Lacerta.

Bufone.

Rinia,

}

44°

44«

440

44t

♦4»

Bombyce.

Ephemero.

Cicada.,

Locufta.

Lumbrico.

Grillo.

GnUoialpa.

I N S E C T I S.

4*5- *«.

44Q. kc.

454

4<4

ii? :&* 460

*St , kc.

• 4«

4«

47»

471

474.&I. '
41»
4*0. kc.

4*4

490, kc.

SBlfENtl k Vi

4v4

r 1 n 1 a

Digitized by Google

Digitized by Goo

Digitized by Gfibglt

*V -r*

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Gerardi Blasii Amstelraedamensis, ... Anatome animalium, terrestrium variorum, volatilium, aquatilium, serpentum, insectorum, ovorumque, structuram naturalem ex veterum, recentiorum, propriisque observationibus proponens, figuris variis illustrata"

See other formats